GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
Cyfreithloni Canabis? Cofis yn dweud eu dweud
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
Y cartwnydd sy’n cyflwyno ar S4C GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
Cyfrol 28 . Rhif 27 . Mawrth 17 . 2016
Ffermwyr Cymru i brotestio ar strydoedd Llundain
‘Cym-bac’ y seren bop Asiaidd o Gricieth
Yr Indiana Jones Cymraeg
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
hystori
M
ae gan y dre’ liwgar yng nghesail Bae Ceredigion ddigon i’w gynnig i bobol leol ac ymwelwyr, yn ôl ffotograffydd lleol. “Mae’n dre saith diwrnod yr wythnos, bob wythnos o’r flwyddyn,” meddai Phill Davies sydd wedi ei eni a’i fagu yn Aberaeron, ac yn fwy adnabyddus fel ‘Phill Ffoto’. A hithau’n dref ar briffordd yr A487 rhwng y gogledd a’r de, mae’n hawdd cyrraedd a theithio drwyddi. Ond, yn ôl Phill Davies, mae’n werth oedi a pharcio’r car am ysbaid er mwyn mynd am dro heibio’r harbwr, neu fanteisio ar bryd o fwyd yn un o fwytai’r dre. “Mae ’na ddigon o lefydd i fwyta yn Aberaeron, ac mae’n gyfle i flasu cynnyrch lleol y sir ar ei orau.” Mae amryw o siopau annibynnol yn britho’r strydoedd hefyd a thrysorau i’w canfod yn y siopau dillad, gemwaith, crefft, blodau a llyfrau. Er bod Phill Davies bellach wedi ymddeol o
Llun: Phill Davies, Aberaeron
fod yn ffotograffydd a dyn camera i wasanaethau newyddion HTV, mae’n dal i fanteisio ar gyfleoedd i dynnu lluniau o’r ardal. “Mae Aberaeron yn cynnig rhywbeth
gwahanol i ffotograffydd bob tro,” meddai gan gyfeirio at yr harbwr, y traeth, yr afon a’r strydoedd lliwgar. Ac ar garreg y drws, mae modd ymuno â llwybr arfordir Ceredigion neu ymweld â gerddi a phlasty Llanerchaeron. Mae Aberaeron hefyd yn gartref i glwstwr o ddigwyddiadau bob haf, gan gynnwys Gŵyl Merlod a Chobiau Cymreig, Gŵyl Bwyd Môr Bae Ceredigion a’r ŵyl Rygbi Saith bob ochr. Ond i Phill Davies, prif nodwedd y dref a adeiladwyd tua 1807, yw’r rhesi o dai Sioraidd amryliw. “Pan oedd fy nhad yn ifanc, roedd y lle’n weddol liwgar gyda phawb yn gwyngalchu a lliwio eu tai. Ond, bu cyfnod digon llwyd wedyn i wedd y dref, cyn i bobol ailddechrau paentio eu tai unwaith eto tua’r chwedegau, ac maen nhw’n hyfryd i edrych arnyn nhw.” “Mae pethau’n bendant wedi newid, prysuro a bywiocáu yma,” meddai Phill Davies.
Wedi’i reoleiddio gan RICS
Cyfrifwyr Siartredig
GWERTHWYR TAI
Chartered Accountants
SÊL cyn-Geir arddangos Arbedion o hyd at £14,505 ar brisiau newydd
Dim ond rhai ceir ar gael, pan mae car wedi mynd, mae wedi mynd! MODURON LLOYD, SGWÂR ALBAN, ABERAERON SA46 OAQ FFÔN: 01545 570312 AR-LEIN: lmab.co.uk E-BOST: sales@lmab.co.uk
www.pje.co.uk
YMGYNGHORWYR EIDDO ARWERTHWYR
post@pje.co.uk
Swyddfa Aberaeron, 4 Heol Farchnad, Aberaeron Ffôn: 01545 571 600
Llawr 1af, Storws Fawr, Drury Lane, Aberaeron, SA46 0BP
01545 571000 23 Stryd y Coleg, Llanbedr Pont Steffan 01570 422451 3 Heol yr Orsaf, Tregaron 01974 298783
Swyddfa Llanbed, 12 Sgwâr Harford, Llanbedr Pont Steffan Ffôn: 01570 423 623
Uned 8, Parc Gwyddoniaeth, Aberystwyth 01970 617917
www.morgananddavies.co.uk
Aberaeron 01545 571 510 07971 420 812
Uned 2 Gweithfeydd Llechi, Stryd y Fro, Aberaeron, SA46 0DP
Enwau Tai - Anrhegion - Tlysau
cynnwys mawrth 17 . 2016
AR Y CLAWR 4 Ffermwyr Cymru i brotestio ar strydoedd Llundain 10 Cyfreithloni Canabis? Cofis yn dweud eu dweud 12 William Thomas a’i dracsiwt a wellies 16 Y cartwnydd sy’n cyflwyno ar S4C 20 Yr Indiana Jones Cymraeg 22 ‘Cym-bac’ y seren bop Asiaidd o Gricieth
Un cam ar y tro
A
m flynyddoedd mae rhieni yng Nghymru wedi cael eu hannog i siarad Cymraeg a’u plant. Roedd y mudiad Twf yn cydweithio mewn ardaloedd dros Gymru i hyrwyddo’r iaith a manteision ei siarad o’r crud. Cafodd y cynllun ei fabwysiadau yn sgil ymchwil penodol i drosglwyddo iaith i blant. Gwnaed ymchwil gwreiddiol ar ddiwedd y 1970au wrth astudio agweddau rhieni a mamau’n benodol at drosglwyddo’r Gymraeg i’w babanod. Ond bu’n rhaid disgwyl tan y 1990 cyn i gynllun Twf gael ei weithredu. Roedd yn torri tir newydd drwy gydweithio a theuluoedd a bydwragedd wrth hyrwyddo’r Gymraeg a rhoi hyder i rieni drosglwyddo’r Gymraeg yn famiaith i’w plant. Ac mae’r cynllun wedi cael ei ganmol yn rhyngwladol a’i ystyried yn esiampl i wledydd ac ieithoedd lleiafrifol eraill. Yn Golwg heddiw, mae’r dyn a fu’n gyfrifol am ei gyflwyno drwy Gymru yn feirniadol o’r penderfyniad i ddod â chynllun Twf i ben. Yn ôl penderfyniad y llywodraeth, fe fydd cynllun ‘Cymraeg i Blant’ yn dod yn ei le o dan arweiniad y Mudiad Ysgolion Meithrin ond gyda £200,000 yn llai o gefnogaeth ariannol. Ac mae cwestiynau sylfaenol yn codi ar ôl iddi ymddangos y bydd cwtogi
ar y cynllun yng ngogledd Cymru gyda llai o weithwyr yn y maes. Wrth i’r Gymraeg golli tir a’r rhieni golli hyder i’w throsglwyddo i genhedlaeth newydd, yr ofn yw ei bod yn gam yn ôl yn yr ymgyrch i sicrhau mwy o siaradwyr Cymraeg yn y dyfodol.
5
STRAEON ERAILL
13 Tŷ’r Gwrhyd
Ac mewn ardal arall, mae un arall o gynlluniau’r llywodraeth ar fin cael ei wireddu wrth baratoi at agor Canolfan Iaith mewn ardal sydd wedi gweld gostyngiad yn nifer y siaradwyr a lle mae diffyg hyder yn yr iaith yn cael ei ystyried yn her wrth gynnal cymunedau Cymraeg. Wrth gyhoeddi’r enw ar y ganolfan newydd ym Mhontardawe, Tŷ’r Gwrhyd, mae’r arweinwyr yn gobeithio elwa o’r cryfder a chadernid yn enw’r mynydd yng Nghwm Tawe. Ar ôl y gwaith adnewyddu ar adeilad yr hen lys yng nghanol y dre, y gobaith yw y bydd y ganolfan yn gartref i nifer o fudiadau a gweithgareddau Cymraeg ac yn denu pobol yr ardal i fod yn rhan o’r gweithgarwch diwylliannol ac y bydd y Gymraeg yn camu ymlaen at gyfnod newydd.
16
13 Evan Jones a’r Cherokee 14 Cyfnod newydd i’r Ardd Fotaneg Genedlaethol? 18 Cyflwyno gwaith Dylan Thomas i genhedlaeth newydd Tri ar y tro – Hogia ni – Yma o Hyd 20 Cofnodi cyfraniad merched Cymru
BOB WYTHNOS 8 Yr Wythnos – pigion newyddion golwg360 Bwrlwm y Bae Llun newyddion yr Wythnos 9 Byd y blogiau 9 Cartŵn Cen Williams 10 Llythyrau 11 Byd trydar 12 Portread
20
William Thomas 16 20-1 – Siôn Tomos Owen 17 Gwaith
Y Babell Roc 22 Nesti Jones ac Amlyn Parry 24 Y
Blwch Post 4 Llanbedr Pont Steffan Ceredigion SA48 7LX Ffôn 01570 423 529 Ffacs 01570 423 538 e-bost ymholiadau@golwg.com safwe www.golwg360.com Golygydd Gyfarwyddwr Dylan Iorwerth Cyfarwyddwr Busnes Enid Jones
Cysylltiadau Golygydd Siân Sutton Dirprwy Olygydd Barry Thomas Gohebydd Celfyddydau Non Tudur, Bethan Gwanas Gohebydd y Cynulliad Gareth Hughes Gohebydd Cyffredinol Siân Williams Dylunio Dyfan Williams Swyddog Hysbysebion Heledd Evans Swyddog Cyllid Rhiannon Lloyd Williams Swyddog Gweinyddol Wendy Griffiths Swyddog Tanysgrifiadau Mair Jones
Cyhoeddir Golwg gan Golwg Cyf gyda chymorth ariannol gan Gyngor Llyfrau Cymru. Nid yw ein noddwyr o angenrheidrwydd yn cytuno gyda’r farn yn y cylchgrawn. Cofrestrwyd yn y Swyddfa Bost fel papur newydd. Argraffwyd gan Argraffwyr Cambrian
Calendr
Colofnau
22
8 10 11 24 25 26 27
Dylan Iorwerth Cris Dafis Gwilym Owen Manon Steffan Ros Ar y soffa – Huw Onllwyn Jac Codi Baw Phil Stead Aled Samuel
Chwaraeon
26
26 Post mortem rygbi
Llun Clawr: Emyr, Roberts a Miranda Bowen Ffotograffydd: Aled Llywelyn