GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
Cyfrol 29 . Rhif 27 . Mawrth 16 . 2017
Meic Stevens yn 75 oed
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
Cân i Gymru: Twitter yn ennill y brif wobr
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
Tref heb fanc, trigolion yn tristau
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
Steil. Miriam Isaac
“mae cau’r banc yn hoelen arall yn yr arch i’r ardal.”
NEWID BYD CAU’R DRWS AR FANC OLA’ TREGARON Stori’n llawn – Tud 6
“Mae angen pobol sy’n nabod eu milltir sgwâr yn well na neb i gyfrannu syniadau, gweledigaeth ac egni newydd.”
L L U N I A U : K eit h M orris
cynnwys mawrth 16 . 2017
Creu adfywiad?
M
ae’n ddiwedd cyfnod ar un o drefi cefn gwlad Cymru wrth i’r trigolion golli un o’r gwasanaethau pwysicaf ar y stryd fawr. Dwy ganrif yn ôl, agorodd y banc cyntaf yn Nhregaron a’i gyswllt â’r porthmyn, a fyddai’n cerdded yr anifeiliaid i’r marchnadoedd, yn arwydd o lewyrch yr ardaloedd gwledig yn y cyfnod. Ond bellach does gan y dre, fel cynifer o drefi a phentrefi eraill Cymru, ddim banc i’w wasanaethu ers i Fanc Lloyds gau’r drws ddydd Iau diwethaf. Yn Golwg heddiw mae rhai o drigolion yr ardal yn ymateb i’r newyddion a’r newid sydd ar droed yn yr 21ain ganrif. Dyw’r ymweliadau wythnosol am awr neu lai ar y tro ddim yn ddigon i bobol a busnesau sydd bellach yn gorfod teithio tipyn ymhellach i drafod eu materion ariannol dros gownter. A dyw profiad y dre ddim yn ddieithr i drefi eraill yng nghefn gwlad Cymru sy’n colli gwasanaethau bysiau, llyfrgelloedd, ysgolion bach a chweched dosbarth yn achos Tregaron. Mewn erthygl sy’n trafod sut i adfywio trefi, mae Rebekah Menzies o Ymddiriedolaeth
Carnegie UK, yn awgrymu bod gwersi i’w dysgu o wledydd eraill y byd. Daeth i’r casgliad mai gyda phobol leol y mae’r gallu i greu diddordeb a bywiogrwydd o’r newydd mewn trefi – mae bod yn ymwybodol a gwerthfawrogi’r hanes yn allweddol cyn ceisio’i hyrwyddo i bobol newydd, meddai. Mae angen wynebu problemau economaidd, drwy atebion lleol a thrwy bobol leol gan mai dyna yw’r profiad ar hyd a lled y byd, meddai. Yng Nghymru hefyd mae gan y pentrefi a threfi le pwysig, nid yn unig yn economaidd a chymdeithasol, ond wrth gynnal y Gymraeg yn iaith fyw gymunedol. Yn ogystal â chefnogaeth yr awdurdodau lleol a llywodraeth Cymru, mae un cynghorydd yn galw am gymorth y genhedlaeth nesaf ar drothwy’r etholiadau lleol. “Mae angen syniadau newydd ar sut i wynebu’r heriau hyn yng nghefn gwlad, a hynny gan y genhedlaeth iau,” meddai. “Mae angen pobol sy’n nabod eu milltir sgwâr yn well na neb i gyfrannu syniadau, gweledigaeth ac egni newydd.”
Blwch Post 4 Llanbedr Pont Steffan Ceredigion SA48 7LX Ffôn 01570 423 529 Ffacs 01570 423 538 e-bost ymholiadau@golwg.com safwe www.golwg360.cymru Golygydd Gyfarwyddwr Dylan Iorwerth Cyfarwyddwr Busnes Enid Jones
2a6 15 22 25
4
Golygydd Siân Sutton Dirprwy Olygydd Barry Thomas Gohebydd Celfyddydau Non Tudur Gohebydd y Cynulliad Mared Ifan Gohebydd Cyffredinol Siân Williams Dylunio Dyfan Williams Swyddog Cyllid Rhiannon Lloyd Williams Swyddog Gweinyddol Wendy Griffiths Swyddog Tanysgrifiadau Mair Jones
Tref heb fanc, trigolion yn tristau Steil Miriam Isaac Meic Stevens yn 75 oed Cân i Gymru: Twitter yn ennill y brif wobr
STRAEON ERAILL 11 America a China i groesi cleddyfau? 13 Hen batrymau newydd 14 Dilyn Sarah Lund 18 Carwriaeth Prosser a Morris ar lwyfan 19 Tri ar y tro – Pantywennol gan Ruth Richards 20 Pytiau o lên buddugol y Rhyng-gol
12
BOB WYTHNOS 8 Yr Wythnos – pigion newyddion golwg360 Bwrlwm y Bae 9 Llun newyddion yr Wythnos Byd y blogiau
13 16
Cysylltiadau
Cyhoeddir Golwg gan Golwg Cyf gyda chymorth ariannol gan Gyngor Llyfrau Cymru. Nid yw ein noddwyr o angenrheidrwydd yn cytuno gyda’r farn yn y cylchgrawn. Cofrestrwyd yn y Swyddfa Bost fel papur newydd. Argraffwyd gan Argraffwyr Cambrian
AR Y CLAWR
9
Cartŵn
Cen Williams
10 Llythyrau 12
Portread
16
20-1
17
Gwaith
Paul O’Leary Teleri Glyn Jones
Y Babell Roc 22 Meic Stevens yn 75 oed 24 Y
18
Calendr
Colofnau 8 10 24 25 26 27
Dylan Iorwerth Cris Dafis Manon Steffan Ros Ar y soffa – Huw Onllwyn Phil Stead Aled Samuel
Chwaraeon 26 Post Mortem rygbi
26 Llun Clawr: Cau’r drws ar fanc ola’ Tregaron Ffotograffydd: Keith Morris