Lliwia fi’n Llandaf
– arddangosfa Mared Lenny
Llwyd Owen yn llygadu’r byd teledu
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF GOLWG CYF Cyfrol-0.40BWR 28 . Rhif 31 . Ebrill 14-0.40BWR . 2016 100%MAG 100%MAG
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
Hwyl fawr MR NICE
“Gweld y byd fel plentyn” Celf Richard Morgan
‘Chwa o awyr
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
iach
’
i Ddolgellau
h ys to r i
D o lg e l l au
D o lg e l l au
D o lg e l l au
D O L G E L L AU – b y w w rt h d r o e d C a d e r I d r i s
M
ae hen dre’ farchnad Dolgellau wrth odre Cader Idris yn parhau’n gyrchfan prynu a gwerthu pwysig gydag olion yr hen ddiwydiant gwlân yn amlwg wrth gerdded strydoedd cul y dre. “Mae gan nifer o adeiladau’r dre’ ddrysau bach yn eu lloriau ucha’ lle byddai’r gwlân yn cael ei storio yn y nenfwd,” meddai’r arwerthwr lleol, y Cynghorydd Dyfrig Siencyn. “Roedd y crwyn yn dod o bob man i gael eu trin a’u hanfon ymlaen – roedd ’na lorïau’n dod o Sbaen hyd yn oed.”
Cafodd y farchnad da byw sy’n “farchnad ranbarthol bwysig ar gyfer gwartheg a defaid” ei sefydlu gan gwmni cydweithredol Farmers Marts dros 60 o flynyddoedd yn ôl, ac mae’n dal i ddenu prynwyr a gwerthwyr o ardal eang, meddai. “Mae pobol yn dod i fyny o ogledd Ceredigion, o sir Drefaldwyn, o dde Caernarfon ac o’r Bala a’r tu hwnt hefyd.” Mae twristiaeth hefyd yn cyfrannu at yr economi gyda llwybrau cerdded a chanolfan feicio yng Nghoed y Brenin.
D o lg e l l au
D o lg e l l au
“Rydan ni mewn lleoliad rhyfeddol, wrth ymyl aber Mawddach ac wrth droed Cader Idris,” meddai Dyfrig Siencyn. Mae’r ardal hefyd yn adnabyddus am hanes y Crynwyr a gafodd eu herlid am wrthod tyngu llw i’r brenin ac a fudodd i ardal Pennsylvania tua 1686. “Fe ddaeth Marion Eames â’r hanes hwnnw’n fyw wrth gwrs yn ei nofelau Y Stafell Ddirgel ac Y Rhandir Mwyn.” Mae’r strydoedd culion ac adeiladau hynafol o gerrig a llechi yn cynnwys 200 o adeiladau rhestredig ac “amrywiaeth dda o siopau bychain yn datblygu ar hyd y dre’, ac mae ’na ddewisiadau
D o lg e l l au
helaeth o fwytai o safon uchel iawn.” Uchafbwynt yr haf yw gŵyl gerddorol y Sesiwn Fawr, ac mae’r cynghorydd sir lleol yn hyderus am ddyfodol y dre. Mae’r fenter o uno’r ysgolion cynradd ac uwchradd ar fin cael ei gwireddu, meddai, a phosibilrwydd o greu swyddi newydd lleol wrth i safle maes awyr Llanbedr barhau ar restr o safleoedd posibl i sefydlu ‘Porth Gofod’. Mae’r dre’ farchnad ar lan afon Wnion yn dal yn ganolbwynt masnachol, meddai, “dyma un o’r llefydd hardda’ i fyw ynddo, gyda’r Gader yn y cefndir yn newid ei liw a’i olygfa’n feunyddiol.”
Llun: Cyngor Gwynedd
Mewnforwr Gwin Siop Win Bar Caffi
Ymgymerwn â phob math o waith cyfreithiol
Porth Marchnad Dolgellau Gwynedd LL40 1ET 01341 422870 dylan@dylanwad.co.uk www.dylanwad.co.uk
Bridge End, Dolgellau, Gwynedd LL40 1AY Ffôn 01341 422792 Ffacs 01341 422075 e-bost dolgellau@robynsowen.f2s.com
www.robynsowen.co.uk
Gwener a Sadwrn 10yb - 11yh
Ar agor Mawrth - Iau 10yb - 6yh
Stryd Upper Smithfield, Dolgellau LL40 1ET ☎ 01341 388006
Bara ffres, cacennau moethus, prydau bach blasus a the gwerth chweil
CANOLFAN DEFNYDDIAU ADEILADU
Gwyndaf Evans Motors Arran Road, Dolgellau, LL40 1HS • Marian Mawr, Dolgellau, LL40 1DG Madoc Street, Porthmadog, Gwynedd, LL49 9DB Maengwyn Street, Machynlleth, SY20 8AE
Ff: 01341 423441 • E:ge@gemotors.co.uk
www.gwyndafevans.net
HUWS
GRAY
B U I L D I N G M AT E R I A L S C E N T R E
Eich canolfan adeiladu lleol Ffordd Arran, Dolgellau, LL40 1HD 01341 423 028 CROESO CYNNES I BAWB huwsgray.co.uk
cynnwys ebrill 14 . 2016
4
Gwell Cymro oddi cartref?
N
id tan iddo gael ei garcharu yn yr Unol Daleithiau y sylweddolodd un Cymro adnabyddus bwysigrwydd ei wlad a’i hanes. Cafodd Howard Marks o Fynydd Cynffig ei garcharu am saith mlynedd am smyglo cyffuriau ac mae ei hanes wedi’i gofnodi’n fyrlymus a deallus yn ei hunangofiant, Mr Nice, ac wedi rhyfeddu cenedlaethau o ddarllenwyr. Ond tan iddo gael ei gaethiwo roedd yn ddilornus o’i gefndir a’i fagwraeth mewn gwlad gul, sych yn llawn capeli a defaid. Mewn erthygl yn Golwg heddiw, mae un a fu’n ei gynorthwyo i sgrifennu yn Gymraeg am ei fywyd yn datgelu i Howard Marks newid yn ystod
ei flynyddoedd dan glo a dechrau ymddiddori yn hanes Cymru a dylanwad y Cymry ar ddatblygiad y byd. “Yn sydyn, doedd America ddim yn wlad mor estron – roedd yn llawn Cymry a’r rheini wedi chwarae rhan flaenllaw yn natblygiad y wlad.” Ar ôl dod nôl i Brydain, cafodd y smyglwr cyffuriau hoffus yrfa newydd yn diddanu drwy ei lyfrau ac ar lwyfannau sawl gŵyl lenyddol ac roedd i fod i siarad eto â chynulleidfa Gŵyl Rhif 6 ym Mhortmeirion ym mis Medi. Does dim angen cefnogi ei yrfa amheus ym myd cyffuriau rhyngwladol, ond mae’n anodd peidio rhyfeddu ac edmygu dyfeisgarwch a menter y Cymro unigryw hwn.
4 Dyfodol S4C 6 Etholiad 2016 – Maniffesto’r pleidiau 6 Mesur y Milenials 7 Angen “taclo’r rhwystrau” i bobol drwm eu clyw 13 Teithio’r byd – Ynys Vancouver
12 14
BOB WYTHNOS 8 Yr Wythnos – pigion newyddion golwg360 Bwrlwm y Bae Llun newyddion yr Wythnos 9 Byd y blogiau
18
Ffôn 01570 423 529 Ffacs 01570 423 538 e-bost ymholiadau@golwg.com safwe www.golwg360.com Golygydd Gyfarwyddwr Dylan Iorwerth Cyfarwyddwr Busnes Enid Jones
Argraffwyd gan Argraffwyr Cambrian
12 Portread Branwen Rhys Dafydd 16 20-1 – Elen Evans
Y Babell Roc 22 Omaloma a Meilyr Jones 24 Y
Calendr
Colofnau 8 Dylan Iorwerth 11 Cris Dafis Gwilym Owen 24 Manon Steffan Ros 25 Ar y soffa – Huw Onllwyn Jac Codi Baw 26 Phil Stead 27 Aled Samuel
Cysylltiadau
Cyhoeddir Golwg gan Golwg Cyf gyda chymorth ariannol gan Gyngor Llyfrau Cymru. Nid yw ein noddwyr o angenrheidrwydd yn cytuno gyda’r farn yn y cylchgrawn. Cofrestrwyd yn y Swyddfa Bost fel papur newydd.
9 Cartŵn Cen Williams 10 Llythyrau 11 Byd trydar
17 Gwaith
Yr wythnos hon mae Golwg ar Grwydr yn troi am Ddolgellau lle bydd cyfle i glywed am anturiaethau sawl Cymro a Chymraes leol sydd wedi teithio’r byd. Yn Golwg heddiw mae un ferch ifanc leol yn trafod ei phrofiadau wrth deithio’r byd yn cynrychioli Cymru ar y cae rygbi. Ac mae un artist lleol yn sôn am yr ysbrydoliaeth a gafodd wrth grwydro ac yno troi am adre a rhoi ei syniadau newydd ar waith. Ond yr ysbrydoliaeth fwyaf iddo, meddai Richard Morgan, yw “bod yn fyw”.
Golygydd Siân Sutton Dirprwy Olygydd Barry Thomas Gohebydd Celfyddydau Non Tudur, Bethan Gwanas Gohebydd y Cynulliad Gareth Hughes Gohebydd Cyffredinol Siân Williams Dylunio Dyfan Williams Swyddog Hysbysebion Heledd Evans Swyddog Cyllid Rhiannon Lloyd Williams Swyddog Gweinyddol Wendy Griffiths Swyddog Tanysgrifiadau Mair Jones
4 Hwyl Fawr Mr Nice 14 Llwyd Owen yn llygadu’r byd teledu 18 Lliwia fi’n Llandaf – arddangosfa Mared Lenny 20 “Gweld y byd fel plentyn” – Celf Richard Morgan
STRAEON ERAILL
Dolgellau a’r byd
Blwch Post 4 Llanbedr Pont Steffan Ceredigion SA48 7LX
AR Y CLAWR
22
26
Chwaraeon 26 Y clwb golff o Gymru a fagodd seren y Meistri
Llun Clawr: Howard Marks Ffotograffydd: Emyr Young