GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
Dw i’n caru
– Aaron Elias
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
Port”
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
Cyfrol 29 . Rhif 35 . Mai 11 . 2017
Bragwr ‘top notch’ Port – a mwy am y MŴs Piws
Steil Osian Elfryn – barbwr trwsiadus Criccieth
Gwarchod enwau Cymraeg
– “annog yn annigonol”
hystori
Mae un o olygfeydd gorau Cymru’n dweud y cwbl am safle tref Porthmadog. Oddi ar y Cob ar y ffordd i mewn o’r de, mi allwch chi weld talp helaeth o fynyddoedd Eryri, o Foel Hebog a’r Wyddfa, draw at y Cnicht a’r Moelwynion. Mae’n dangos yn glir mai Porthmadog ydi porth Eryri, y dre’ i aros ynddi cyn cychwyn am y mynyddoedd ar un ochr, neu Benrhyn Llŷn ar y llall. Ac ychydig i’r De, mae pont newydd sbon yn arwain i Ardudwy a’i thraethau.
Mae’r stryd fawr hir yn fyw ac yn fywiog a’r ffordd osgoi newydd yn golygu bellach bod canol y dre’n lle braf iawn i oedi a threulio amser. Nid siopau cadwyn sydd yno, ond cymysgedd o fusnesau bach a chaffis a thafarndai deniadol a nifer sylweddol yn nwylo siaradwyr Cymraeg.
Mi allech chi dreulio bore cyfan, neu brynhawn, yn cerdded i lawr un ochr i’r stryd ac am ychydig rownd y tro, cyn cerdded yn ôl yr ochr arall, gan aros yn y siopau neu bicio am baned neu bryd.
Siopau
Porthmadog lle mae’r ffyrdd yn cwrdd.
Gwyndaf Evans Motors Dolgellau & Porthmadog
Ceir FORD a SUZUKI newydd ar werth yn ogystal â cheir ail law o safon. MOT • Gwasanaeth Atgyweirio • Motabilitiy • ATVs
Cynigion arbennig ar gael bob mis. Dewch draw i’n gweld am bris da ar eich car nesaf. Arran Road, Dolgellau, LL40 1HS • Marian Mawr, Dolgellau, LL40 1DG
Madoc Street, Porthmadog, Gwynedd, LL49 9DB
Ff: 01341 423441 • 01766 549280 E:ge@gemotors.co.uk
www.gwyndafevans.net
BWYTY gorau PORTHMADOG
Bwyd Arbennig prisiau Arbennig! ^ croeso i blant a Chw n! Ystafell Fwyta, Bar Gelert, Lolfa A Gardd Patio Perllan Bwydlen Prydeinig Modern A Thraddodiadol, Cinio Rost Dydd Sul, Prydau Ysgafn, Bwydlen i Blant, & Brecwast Llawn A Chyfandirol. Bwyd llysieuol & Anghenion Dietegol Arbennig l Diodydd – Cwrw Cask Mws Pws, Lager, Gwin & Cocktails l Digwyddiadau Preifat & achlysuron arbennig l 10% discownt ar bwyd gyda cerdyn braint teyrngarwch y gwesty! l l
01766 512015 enquiries@ / www.royalsportsman.co.uk 131 Stryd Fawr LL49 9HB
63 Stryd Fawr Porthmadog LL49 9LR
Papurau Newydd & Tybaco
01766 512578
merylpike@davidport.plus.com
PikesPorthmadog
cynnwys mai 11 . 2017
AR Y CLAWR
Gwarchod tir ac iaith Cymru
D
aeth dau gyhoeddiad yn ystod yr wythnos gan Lywodraeth Cymru. Un yn ymwneud â sefydlu gwefan i gasglu enwau hanesyddol Cymru ac un arall am warchod tirwedd y wlad. Fe fu hen sôn am yr angen i warchod enwau Cymraeg ers i’r ddadl dros Faerdre Fach a drodd yn Happy Donkey Hill a Phlas Glynllifon a drodd dros dro yn Wynnborn a Newborough Hall. Ac mae gan bob ardal eu hesiamplau o enwau lleol yn cael eu newid gan eraill. Yn rhifyn diweddar papur bro’r Wylan ym Mhorthmadog mae cyfeiriad at ferch leol a oedd ar flaen yr ymgyrch ddegawdau lawer yn ôl. Ond yn ôl un arall a geisiodd gyflwyno deddf i warchod enwau Cymraeg, dyw sefydlu gwefan er mwyn ‘annog’ unigolion a chyrff cyhoeddus i gadw enwau gwerthfawr yn fyw, ddim yn ddigon. “Y Gymraeg sydd dan ormes fan hyn a’n hunaniaeth ni o dan fygythiad. Mae peryg iddo gael ei ddileu oddi ar wyneb y ddaear ac oddi ar ein mapiau ni,” meddai Dr Dai Lloyd. Ac at y tir, wrth i un o bwyllgorau’r Cynulliad gyhoeddi adroddiad ar ddyfodol tirweddau Cymru. Yn Golwg heddiw mae cadeirydd y gweithgor, Dafydd Elis Thomas,
yn sôn am y posibilrwydd y gallai deddf gael ei chyflwyno yn benodol yn ymwneud â natur a harddwch Cymru. Ac mae’n dweud y byddai’n croesawu cynnwys ardaloedd diwydiannol Blaenau Ffestiniog a Chorris yn rhan o Barc Eryri. Mae angen mwy o gydweithio rhwng y cyrff sy’n ymwneud â thiroedd Cymru, medd yr adroddiad, rhwng y Parciau Cenedlaethol, Cyfoeth Naturiol Cymru, ardaloedd o harddwch naturiol, perchnogion tir, ffermwyr a’r holl fudiadau ac ymddiriedolaethau sy’n ymwneud â thir ddod at ei gilydd. Ac mae’r angen yn fwy nag erioed wrth i ansicrwydd godi ynglŷn â’r dyfodol wrth i wledydd Prydain adael Ewrop a’i ddylanwad ar ddeddfau amgylcheddol a chefnogaeth ariannol.
GOLWG AR GRWYDR
Yr wythnos hon, mae Golwg yn ail ddechrau crwydro Cymru gyda digwyddiadau Golwg ar Grwydr yn ardal Porthmadog. Fe fydd noson arbennig o drafodaeth a chân yn cael ei chynnal yng ngwesty’r Heliwr yn y dre. A bydd dim prinder pynciau trafod yn sgil yr etholiadau lleol ac ar drothwy etholiad cyffredinol. Croeso i bawb.
Blwch Post 4 Llanbedr Pont Steffan Ceredigion SA48 7LX Ffôn 01570 423 529 Ffacs 01570 423 538 e-bost ymholiadau@golwg.com safwe www.golwg360.cymru Golygydd Gyfarwyddwr Dylan Iorwerth Cyfarwyddwr Busnes Enid Jones
12 15
Golygydd Siân Sutton Dirprwy Olygydd Barry Thomas Gohebydd Celfyddydau Non Tudur Gohebydd y Cynulliad Mared Ifan Gohebydd Cyffredinol Siân Williams Dylunio Dyfan Williams Swyddog Cyllid Rhiannon Lloyd Williams Swyddog Gweinyddol Wendy Griffiths Swyddog Tanysgrifiadau Mair Jones
Gwarchod enwau Cymraeg – “annog yn annigonol” Bragwr ‘top notch’ Port Osian Elfryn – y barbwr trwsiadus “Dw i’n caru Port” – Aaron Elias
STRAEON ERAILL 6 Cloddio yn hanes Llyn y Fan 10 Gwledd o gerddoriaeth yn Wrecsam Pryderu am effaith Brexit 11 Abertawe yn agos at achubiaeth 13 “Dyn o flaen ei amser” – Frank Lloyd Wright 14 Cwmnïau bwyd yn cydweithio 18 ‘Mab i löwr’ 19 “Priodas rhwng barddoniaeth a chelf” 20 “Yn y lle iawn ar yr amser iawn” – Sefydlu Gwasg y Lolfa
BOB WYTHNOS 8 Yr Wythnos
16 20
– pigion newyddion golwg360 Bwrlwm y Bae 9 Llun newyddion yr Wythnos Byd y blogiau 9
Cartŵn
Cen Williams
10 Llythyrau 12
Portread
16
20-1
17
Gwaith
o Lawrence Washington Megan Williams
Y Babell Roc 22 Aaron Elias 24 Y
Calendr
Colofnau 8 10 24 25 26 27
Cysylltiadau
Cyhoeddir Golwg gan Golwg Cyf gyda chymorth ariannol gan Gyngor Llyfrau Cymru. Nid yw ein noddwyr o angenrheidrwydd yn cytuno gyda’r farn yn y cylchgrawn. Cofrestrwyd yn y Swyddfa Bost fel papur newydd. Argraffwyd gan Argraffwyr Cambrian
6
7 12 15 22
Dylan Iorwerth Cris Dafis Manon Steffan Ros Ar y soffa – Huw Onllwyn Phil Stead Aled Samuel
Chwaraeon 26 Paratoi at Gwpan y Byd
22
Llun Clawr: Aaron Elias