Cyfrol 27 . Rhif 18 . Ionawr 15 . 2015
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
Nid Charlie ydw i Dylan Iorwerth
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
Safiad dros ryddid?
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
Bil Cynllunio: Gobaith i’r Gymraeg?
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
Mwy o arian cyhoeddus i gwmni adeiladu Pontio? ‘Caru nes bod o’n brifo...’ – Y Tŵr ar daith
- CERDDI OFN Pennod gan Karen Owen sy’n trafod yn onest ei alcoholiaeth, ei ofnau dyfnaf, ei ddefodau dyddiol a’i ffydd – a’r effaith a gafodd y rhain i gyd ar ei gerddi.
Pererindod Patagonia 2015 – Taith y dathlu 29 Hydref - 12 Tachwedd 2015 (15 diwrnod) www.nantgwrtheyrn.org • • • • •
Tˆy Cyfnod, Caffi Meinir a’r atyniadau treftadaeth Am fanylion cysyllter ag Elvey MacDonald, Haulfan, Priodasau, partion a chynadleddau Maes Carrog, LLANRHYSTUD, Ceredigion. SY23 5AL . Cyrsiau i ddysgwyr trwy’r flwyddyn 01974 202052 . ElveyMac@aol.com Bythynnod a llety i deuluoedd a grwpiau
Defnyddir elw’r daith i hyrwyddo Cynllun yr Iaith Gymraeg yn Chubut
Maes parcio am ddim a llwybr newydd i’r traeth
Ffôn: 01758 750334 / Ebost: post@nantgwrtheyrn.org
Gwyliau Fferm
Crugeran yng nghanol cefn gwlad godidog
10
Cynnigir % i ffwrdd wrt h grybwyll yr hysbhon Cafodd y bennod ei yseb yma. thraddodi’n ddarlith yng Ngŵyl Golwg yn Llanbedr Pont Steffan ym mis Medi 2014
Pen Lly^ n Ar werth o safle we Gŵyl Golwg am £1.80 (cynnwys pris postio): Dewis o5 bwthyn
chwaethus i gysgu
Ewch i: gwylgolwg.com/newyddion
4,5,7,10 neu 14
Bydd yr h elw o we oll rthiant yn mynd i elusen y Stafell Fyw, Caerdyd d.
Neuwcysylltwch â Karen Owen: m post@crugeran.com www.crugeran.com dimondkaren@hotmail.com
c 01758730375 O 07891389143
‘GOLWG GOPatagonia 2015 Pererindod – Taith y dathlu WHITH’ www.nantgwrtheyrn.org
• Tˆy Cyfnod, Caffi Meinir a’r atyniadau treftadaeth Hydref - 12 Tachwedd 2015 (15 diwrnod) • 29 Priodasau, partion a chynadleddau www.nantgwrtheyrn.org • Cyrsiau i ddysgwyr trwy’r flwyddyn • • Am Tˆ y Cyfnod, Caffi Meinir a’r atyniadau treftadaeth fanylion cysyllter ag Elvey MacDonald, Haulfan, Bythynnod a llety i deuluoedd a grwpiau • • Maes Priodasau, partion a chynadleddau Maes parcio am ddim a llwybr newydd i’r traeth Carrog, LLANRHYSTUD, Ceredigion. SY23 5AL • Cyrsiau i ddysgwyr trwy’r flwyddyn . Bythynnod a llety i deuluoedd a grwpiau . Ebost: post@nantgwrtheyrn.org 01974 • Ffôn: 01758202052 750334 / ElveyMac@aol.com • Maes parcio am ddim a llwybr newydd i’r traeth
gyda
• Gary Slaymaker • • Eirlys Bellin • • 01758 Ifan750334 Gruffydd • Ffôn: / Ebost: post@nantgwrtheyrn.org • Ifan Jones Evans • • Heledd Cynwal • • Aeron Pugh • • Iwan John •
Defnyddir elw’r daith i hyrwyddo Cynllun yr Iaith Gymraeg yn Chubut
Gwyliau Fferm Gwyliau Fferm Crugeran
Crugeran yng nghanol cefn gwlad yng nghanol godidog cefn gwlad Pen Lly^ n godidog
BENJAMIN BRITTEN
Pen Lly^ n cyffrous ar gyfer yr iPad DewisAp o5 bwthyn
10
Cynnigir % i ffwrdd wrt h gryb yrChysbyseb wyll ynnigir yma. % i ffwrdd wrt h gryb yr hysbyseb wyll yma.
10
stori am ddim!
Ap add ysgiadol sy’n hybu chwaethus i gysgu llythrenn
allan ^an! edd, rhife ddrwa chreadigrwydd Dewis 5abwthyn Dewc h i ddarlolen 4,5,7,10 neu 14 gwrando ar anturiae thau Rwdlan a’i ffrind chwaethus i gysgu iau
w www.crugeran.com m post@crugeran.com 4,5,7,10 14 h g t a i 01758730375 O 07891389143 e r e w dd a w www.crugeran.com m post@crugeran.com t G n MEDI 5 Camp a 01758730375 O 07891389143 u Pl ws Cymr £8 u y D Prifysgol rin ‘GOLWG GO Nyth Wcw Taith Genedlaethol HydrefS2013 ant, L dod Dew i lanbe d ‘GOLWG GO WHITH’ Gwyliau Fferm Dydd I WHITH’ hysbysebu yn Golwg gyda^ Crugeran Sul 10 NOS IAU 7:30
c
neu
Opera ddigrif gyda geiriau gan Eric Crozier c Cerddorfa Siambr Opera Canolbarth Cymru
Theatr Felinfach
Llwyfan Amserlen
www.nantgwrtheyrn.org
• • • • •
GIG GWYL GOLWG
Tˆy Cyfnod, Caffi Meinir a’r atyniadau treftadaeth Priodasau, partion a chynadleddau Cyrsiau i ddysgwyr trwy’r flwyddyn Bythynnod a llety i deuluoedd a grwpiau Maes parcio am ddim a llwybr newydd i’r traeth
Cynhyrchiad newydd yn agor yn Hafren, Y Drenewydd, ar y 5ed a’r 7fed o Fedi 2013, ac yna’n teithio trwy’r DU, gan gynnwys:
11:00 Stori a hwyl gydag Wcw a’i FFrindiau HAFREN, Y DRENEWYDD www.thehafren.co.uk 01686 614555 12:00 Amser stori Na Nel! gyda Meleri Wyn James Iau 5 a Sadwrn 7 Medi am 7.30pm yng nghanol 12:45 Canu a dawnsio gyda Dona Direidi a Ben Dant THEATR Y PAFILIWN, RHYL cefn gwlad www.rhylpavilion.co.uk godidog 01745 330000 13:30 Amser stori gyda Caryl Lewis ^ Iau 12 Medi, 2013 am 7.30pm
Y LYRIC, CAERFYRDDIN Cynnigir www.theatrausirgar.co.uk % i ffwrdd wrt h grybwyll 0845 226 3510 yr sbyseb yma. Iau 3 Hydref, 2013 amhy7.30pm
14 M Y CELFYDDYDAU • Gary Slaymaker • â Heledd Evans gyda cysylltwch CANOLFAN edi 10www.aberystwythartscentre.co.uk • Eirlys Bellin • : 3 0 • Gary Slaymaker • – 19:0 01970 623232 0 • 01758 Ifan Gruffydd • Ffôn: 750334 / Ebost: post@nantgwrtheyrn.org • Eirlys Bellin • Mercher 23 Hydref, 2013 • Ifan Jones Evans• • Pen Llyn am 7.30pm Cowbois Rhos • •Ifan Gruffydd • Heledd Cynwal • Rhagor o fanylion ar gael ar 14:30 Stori a Hwyl gydag Wcw a’i Ffrindiau • • IfanBotwnnog Jones Evans • O www.midwalesopera.co.uk e d o li • Aeron Pugh •• • o • Bob Delyn a’r Ebillion • Heledd Cynwal Castell Bownsio £6 n Dewis o 5 bwthyn 13 – 1 15:00 Canu a dawnsio gyda Ben Dant a Dona Direidi 8 oed •• Aeron John • •Iwan Elin Fflur • Pugh • Plant d £3 Sgiliau Syrcas chwaethus i gysgu •NOS Bromas • Mellt • AM D an 13 IAU 7:30 DIM 4,5,7,10 neu 14 • Iwan John •
01570 423529
BENJAMIN BRITTEN BENJAMIN BRITTEN
cynnwys ionawr 15 . 2015
AR Y CLAWR
Siglo’r byd Y
sbryd y chwyldro Ffrengig ac egwyddorion ‘liberte, egalite a fraternite’ oedd yn gyfrifol, yn ôl un o Gymry Paris, am ddenu miliynau o bobol i’r strydoedd dros y penwythnos i ymateb i ddigwyddiadau erchyll yr wythnos aeth heibio. Roedd amcangyfrif bod dros dair miliwn o bobol wedi gadael Sgwâr de Republique ym Mharis i orymdeithio y tu ôl i’r 40 o arweinwyr byd. Ac roedd rhai cannoedd hefyd ym Mae Caerdydd i gynnau cannwyll er cof am y rhai a fu farw yn swyddfeydd cylchgrawn Charlie Hebdo a’r archfarchnad Iddewig ac i wneud safiad dros ryddid y wasg a’r hawl i fynegi barn. Mae hen drafod wedi bod am y saethu a’r lladd a’r ymateb gan bobol gyffredin ac arweinwyr gwleidyddol y byd ac mae cwestiynau yn codi eto yn Golwg am yr ymateb i’r digwyddiadau a’u hoblygiadau. Yn ogystal â chlywed barn, mae dau o Gymry Paris yn sôn am fyw mewn ofn a’r cwestiynau sy’n codi am ymateb yr awdurdodau. Mae’r ansicrwydd am y dyfodol yn siŵr o gynyddu’r ofnau wrth
i ymosodiadau gwrth Islamaidd ddigwydd ac wrth i’r awdurdodau gael eu gorfodi i geisio diogelu pobol drwy ddefnyddio grym yr heddlu a’r lluoedd arfog. Er nad yw’r materion wrth wraidd y digwyddiadau ddim yn newydd, mae angen ystyriaeth ofalus wrth ymateb. Wrth orymdeithio roedd y miliynau yn gwneud safiad dros ryddid ond wrth i lywodraethau drafod tynhau’r mesurau diogelwch, mae hawliau sifil hefyd yn y fantol.
6 14
STRAEON ERAILL
5 Llai o ACau yn cyflogi perthnasau 10 Glowyr de Cymru a Chwyldro Rwsia 11 Dal dy dir? 13 Ffrae Ffracio yn Y Fro 14 Penrhyn Gŵyr drwy lygaid Nigel Jenkins 15 Adfer hen adeiladau rheilffordd 18 Y bardd ar y bryn 19 Y dieithryn 20 Sioe yn llawn dwli a da-da
BOB WYTHNOS 8 Yr Wythnos
Cwestiynau yng Nghymru
Ac ar ddechrau blwyddyn newydd, mae gohebwyr Golwg wedi bod yn ymchwilio i sawl mater pwysig yng Nghymru. Ym Mangor mae cwestiynau’n codi am yr oedi wrth godi canolfan newydd Pontio i’r Celfyddydau, mae posibilrwydd o’r newydd y bydd y Gymraeg yn cael ei lle yn y Bil Cynllunio ac mae’r dull newydd o dyllu am nwy yn destun trafodaeth rhwng llywodraethau Cymru a Llundain. Ac mae’n dda ein bod yn byw mewn gwlad sy’n rhoi’r rhyddid i ofyn cwestiynau er nad yw hi mor hawdd bod tro cael at yr atebion.
4 Mwy o arian cyhoeddus i gwmni adeiladu Pontio? 5 Bil Cynllunio: Gobaith i’r Gymraeg? 8 Nid Charlie ydw i – Dylan Iorwerth 20 ‘Caru nes bod o’n brifo...’ – Y Tŵr ar daith
16
– pigion newyddion golwg360 Bwrlwm y Bae Llun newyddion yr Wythnos 9 Byd y blogiau 9 Cartŵn Cen Williams 10
Llythyrau
12
19
16
20-1 – Dr Heledd Iago
19
Y tu ôl i’r llenni
17
Gwaith
22
Y Calendr
24
Y Babell Roc
Blwch Post 4 Llanbedr Pont Steffan Ceredigion SA48 7LX Ffôn 01570 423 529 Ffacs 01570 423 538 e-bost ymholiadau@golwg.com safwe www.golwg360.com Golygydd Gyfarwyddwr Dylan Iorwerth Cyfarwyddwr Busnes Enid Jones
Cysylltiadau Golygydd Siân Sutton Dirprwy Olygydd Barry Thomas Gohebydd Celfyddydau Non Tudur Gohebydd y Cynulliad Gareth Pennant Gohebydd Cyffredinol Siân Williams Dylunio Dyfan Williams Swyddog Hysbysebion Heledd Evans Swyddog Marchnata Lowri Steffan Swyddog Cyllid Rhiannon Lloyd Williams Swyddog Gweinyddol Wendy Griffiths Swyddog Tanysgrifiadau Mair Jones
Cyhoeddir Golwg gan Golwg Cyf gyda chymorth ariannol gan Gyngor Llyfrau Cymru. Nid yw ein noddwyr o angenrheidrwydd yn cytuno gyda’r farn yn y cylchgrawn. Cofrestrwyd yn y Swyddfa Bost fel papur newydd. Argraffwyd gan Argraffwyr Cambrian
Portread
Ann Clwyd
Cwis Pop Cymraeg
25 Pobol a diwylliant John Hardy
24
Colofnau
8 Dylan Iorwerth 11 Cris Dafis 22 Manon Steffan Ros 23 Ar y bocs – Dylan Wyn Williams Jac Codi Baw 26 Phil Stead 27 Aled Samuel
26
Chwaraeon 26
Cytundebau canolog – ddim i bawb? Lwc dda i ddychwelyd i’r Adar Gleision?
Llun Clawr: Gwylnos Bae Caerdydd Ffotograffydd: Emyr Young