Cyfrol 29 . Rhif 16 . Rhagfyr 15 . 2016
Plant yn galw am lyfrau gwreiddiol yn Gymraeg
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
côr meibion treorci yn 70
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
‘Bangar Cymraeg’ o’r Gorllewin Gwyllt
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
Y Welsh Whisperer yn ôl
‘Sefydlogi’ S4C drwy ‘gyfnod anodd’
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
dr Calen7 201 ! g Golw
2017 LLU N MA WR TH
MER
IONA WR
CHW
CH
IAU
EFRO
ER
GW ENER SAD WR N SUL LLU N MA WR TH
MER
4
3 Dydd Gw^ yl y
6
EBRIL
L
Dydd
Gw^ yl De
wi
1
4
2
5
3
6
9 10
RTH
3
8
7 8
2
5
7
6
N
C cyfoylchg es rawn wy thn mate oso rio lC n ym ru
MAW
1
4 Calan
Banc
5
ER
SAD WR
SUL LLU N
1
ER
GW EN
2
2 3
CH
IAU
R
1
7 8
1 2
4 5
MAI
Côr Meibion Treorci yn ennill yn Eisteddfod 1961 yn Rhosllannerchrugog
C Ô R M E I BI O N TREORCI YN 70 OED
Tŷ Opera Sydney, 2004 Y s t or i ’ n l l aw n a r d ud a l en 1 0
“Mae’n recriwtio ni’n fwya’ llwyddiannus ar ôl i ddynion groesi’r 40. Maen nhw wedi setlo, mae’r plant yn tyfu ac ... maen nhw wedi rhoi’r gorau i chwarae rygbi.”
cynnwys rhagfyr 15 . 2016
AR Y CLAWR
Ar daith W
rth i dymor y Cynulliad ddod i ben cyn y Nadolig, daeth cyhoeddiad hir disgwyliedig am fuddsoddiad gan y llywodraeth i wella rhwydwaith trafnidiaeth Cymru dros y pum mlynedd nesaf. Fe fydd yn cynnwys cynlluniau dadleuol i wella rhai o’r prif ffyrdd gan gynnwys yr M4 yn ne Cymru, yr A55 yn y gogledd a’r A40 a’r A494, bwrw ymlaen gyda Metro i dde Cymru a datblygu system debyg i’r gogledd, gwariant ar reilffyrdd, pont newydd ar draws y Fenai, gwella gwasanaeth bysiau yn enwedig yng nghefn gwlad. Fe fu galw am flynyddoedd am welliannau i’r rhwydwaith yng Nghymru ac mae unrhyw un sy’n teithio’n gyson yn hen gyfarwydd â’r problemau nid yn unig mewn ceir ond ar y trenau a’r bysiau. Dyw sefyll ar siwrneiau ar drenau gorlawn ddim yn anghyfarwydd i deithwyr yn enwedig ar ddyddiau gemau pêl-droed a rygbi yng Nghaerdydd. Mae angen i’r cwmnïau ddeffro i’r angen i adnewyddu eu trenau a sicrhau bod digon o le i’r galw cynyddol am le yn enwedig wrth i bris tocynnau godi’n gyson a chymhlethdod y systemau greu dryswch.
4 ‘Sefydlogi’ S4C drwy ‘gyfnod anodd’ 10 Côr Mebion Treorci yn 70 14 Calendr 2017 Golwg! 21 Plant yn galw am lyfrau gwreiddiol yn Gymraeg 22 ‘Bangar Cymraeg’ o’r Gorllewin Gwyllt
7
Mae addewid y bydd biliynau o bunnoedd yn cael eu gwario i wella’r sefyllfa dros y cyfnod nesaf gan ddechrau gydag ymchwiliad cyhoeddus i’r M4 ym mis Chwefror 2017. Ac fe fydd y gweinidog Ken Skates yn galw am ragor o bwerau i Gymru dros drafnidiaeth gan gynnwys arian ar gyfer y rheilffyrdd a phwerau i godi Tollau ar deithwyr o faes awyr Caerdydd. Fe fydd rhagor o fanylion am y datblygiadau trafnidaeth yn dod i’r amlwg yn y flwyddyn newydd.
STRAEON ERAILL
13
Diwedd blwyddyn
A chyn hynny, mae Golwg yn cynnig Calendr i osod ar y wal i gofnodi holl ddigwyddiadau 2017. Fe fydd cyfle yn ein rhifyn nesaf i gloriannu rhai o uchafbwyntiau ac isafbwyntiau 2016 gyda thudalennau penodol yn bwrw llinyn mesur dros y flwyddyn ryfedd yn wleidyddol a rhyfeddol yn enwedig ym myd pêl-droed wrth 2017 i Gymru wneud argraff ar lwyfan Ewropeaidd yn yr un cyfnod y penderfynodd y refferendwm droi cefn ar Ewrop. IONAWR
LLUN
MAWRTH
GWENER
IAU
12
GWENER
20
SADWRN
22
LLUN
25
MAWRTH
30
26
30
^ Gw yl y Banc
29
26
29
27
30
30
28
wg.com
17
18
19
30
423529
31
17
Gwaith
Alun Saunders
22 Welsh Whisperer a Cpt. Smith
20
21 22 23
26
23
25 26 27
16
19
20
21
22
23
24
24
27
25
28
26
29
27
30
28
28 29
( 01570
15
25
24
27 28 29 30
31
au@gol
26
30 31
29 30
ymholiad
15
18
19
20 21
20-1
Y Babell Roc
14
17
22
25
8
9
10
11
12
13
18
17
20 21 22 23 24
28 29
6
7
10
11
12
13
14
16
19
23 24 25 26 27
24 25
28
16
Alan Griffiths
2
15
13
18
22
19 20 21 22 23
26 27
31
27
28
31
21
23 24 25
29
25
29
30
31
Cen Williams
Portread
3
16
14
17
21
18
22
26
27
28
24
28
Dwynwen
20
16
20
17
20
25
21
23
27
28
Dydd Santes
26
27
28
29
19
23
24
22
26
27
24
R
25
26
23
MAWRTH
MERCHE
IAU
GWENER
SADWRN
SUL
Cartŵn
12
4
5
9
6
7
8
9
10
11
12
15
1
4
6
7
8
5
8
10
12 13 14
18 19
16
1
3
11
15 16 17
14 15
18
RHAGFYR
5
2
4
9
13 14
11 12 13
16 17
21
22
12
9 10
13 14 15
19
20
20
24
25
y Groglith
Sul y Pasg
Llun y Pasg
19
23
24
21
SUL
Gwener
15
16
17
18
22
TACHWEDD
3
6 7
11
HYDREF
1
4 5
9 10
7 8
12
16
17
18
14
18
19
20
21
22
23
15
11
13
17
18
19
20
21
18
19
12
16
17
14
15
16
17
R
15
16
13
SADWRN
SUL
LLUN
MAWRTH
MERCHE
IAU
9
2
2 3
7 8
5 6
9 10 11
1
5 6
3 4
7 8
12 13 14
MEDI
4
1 2
5 6
10 11
7
8
9
10
4
8 9
5
6
10
11
12
13
14
15
AWST 1 2 3
3
7
3
4
8
9
10
11
12
13
14
11
GORFFENNAF
1 2
6
2
7
8
9
6
7
8
9
10
R
^ Gw yl y Banc
2
4 5
1
5
6
MEHEFIN
3
3
4
5
6
7
5
GWENER
SADWRN
SUL
LLUN
MAWRTH
MERCHE
LLUN
Dydd Calan
^ Gw yl y Banc
4
Dydd Gw ^ yl Dewi
2
3
4
1
2
3
R
GWENER
MAI 1
1
2
SADWRN
SUL
LLUN
– pigion newyddion golwg360 Bwrlwm y Bae 9 Llun newyddion yr Wythnos Byd y blogiau
10 Llythyrau
1
MAWRTH
IAU
16
EBRILL
R
MERCHE
BOB WYTHNOS 8 Yr Wythnos
Cylchg rawn materi cyfoes on wythnosol Cymru
CHWEFROR
MAWRTH
MERCHE
IAU
4 Galw am fwy o wybodaeth am rent i’r Egin 6 Cynyddu pwersau benthyca Cymru? 7 Plant Pen Llŷn yn holi Rhys Ifans 10 Côr Meibion Treorci – yn dal i ganu 13 Troi cartref yn oriel gelf 18 Addurno’r tŷ at y Nadolig 19 Trin a thrafod celf yn Gymraeg 20 ‘Rhannu rhodd’ y Gymraeg
29 30 31
24 Y
Calendr
Colofnau Blwch Post 4 Llanbedr Pont Steffan Ceredigion SA48 7LX Ffôn 01570 423 529 Ffacs 01570 423 538 e-bost ymholiadau@golwg.com safwe www.golwg360.cymru Golygydd Gyfarwyddwr Dylan Iorwerth Cyfarwyddwr Busnes Enid Jones
Cysylltiadau Golygydd Siân Sutton Dirprwy Olygydd Barry Thomas Gohebydd Celfyddydau Non Tudur Gohebydd y Cynulliad Mared Ifan Gohebydd Cyffredinol Siân Williams Dylunio Dyfan Williams Swyddog Cyllid Rhiannon Lloyd Williams Swyddog Gweinyddol Wendy Griffiths Swyddog Tanysgrifiadau Mair Jones
Cyhoeddir Golwg gan Golwg Cyf gyda chymorth ariannol gan Gyngor Llyfrau Cymru. Nid yw ein noddwyr o angenrheidrwydd yn cytuno gyda’r farn yn y cylchgrawn. Cofrestrwyd yn y Swyddfa Bost fel papur newydd. Argraffwyd gan Argraffwyr Cambrian
22
8 Dylan Iorwerth 10 Cris Dafis 24 Manon Steffan Ros 25 Ar y soffa – Huw Onllwyn Jac Codi Baw 26 Phil Stead 27 Aled Samuel
Chwaraeon 26 Uchafbwyntiau 2016 Alun Wyn Bevan
24
Llun Clawr: Ian Jones Ffotograffydd: Emyr Young