Cyfrol 29 . Rhif 21 . Chwefror 2 . 2017
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
n a b i w h c u h t y w h C d a l w G e w h C y a Carys Alun d a g y n e ar fla
Taclo Macbeth yn Gymraeg Peiriant sgorio’r gogledd chwaer y Cofi Messi
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
£30,000 i Bedwyr yr artist
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
er t s Po we ch ad l gw GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
C Gwhw la e d
20 GOLWG CYF 1GOLWG 100%MAG CYF 7 -0.40BWR 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
l Tab ion 1 nos dyn yth
ON
W
(2.25)
4 efror , Chw 0) 4 (4.5 efror , Chw 0) Sadwrn r 5 (2.0
Sadwrn
IWERDD
AN YR ALB LLOEGR AL YR EID
C FFRAIN
redin
eld, Cae
rayfi
iwm
Stad
BT Mur
iwm
Stad
nham
Twicke
Llundain
l Tab
fain
Rhu pico,
io Olim
Stad
CYM
s2
hno
N
h no
s 1
t efror rn, Chw 2 Sadw s
Wy
RU pico,
io Olim
Stad
Wy
Rhufain
ipality,
d
Caerdyd
th
no
h no
d che mer
RU
CYM
L
RU
RU
CYM
0) 11 (11.3
t fror 24 Chwe Gwener, s 4
Wy
GR LLOE
YR EIDA
) 4 (3.00
efror rn, Chw 3 Sadw s
) (6.30 )
CYM
AN YR ALB RU
CYM
tti co Caro Pacifi unale Com Stadio dydd , Caer yr Arfau Parc dwood Broa Stadiwm dydd , Caer yr Arfau Parc h, Brive enec dée Dom Amé Stade
ON
IWERDD
RU
CYM
at b e n c a m pw r i a e t h y c h w e gw l a d 2 0 17
Carfan rygbi merched Cymru
cynnwys chwefror 2 . 2017
Rhoi yn eu gofal
D
oes dim amheuaeth mai un o’r diwydiannau twf yng Nghymru dros y blynyddoedd nesaf fydd y sector gofal. Mae hen sôn am bobol yn byw yn hŷn a’r ‘argyfyngau’ sy’n wynebu byd iechyd a gofal cymdeithasol yn enwedig pan fo’r adnoddau ariannol mor brin. Mae’n eitha’ amlwg erbyn hyn bod peth o’r argyfwng yn ganlyniad i gynlluniau’r awdurdodau yn y gorffennol. Mae’r pwysau’n parhau ar adrannau brys yr ysbytai wrth i brinder gwelyau olygu bod ambiwlansys yn cael eu defnyddio fel gwelyau sbâr yn yr unedau brys. Does dim lle yn yr ysbytai mawrion gan fod gormod o gleifion yn methu a gadael am nad yw’r gofal angenrheidiol ar gael yn y gymuned. Mae prinder pecynnau addas gan y gwasanaethau cymdeithasol i gynnig annibyniaeth i bobol yn eu cartrefi eu hunain. Lle cynt bu’r ysbytai cymunedol neu unedau i bobol hŷn, fregus yn gam tuag at gyfarwyddo â bywyd y tu hwnt i wely’r ysbyty ar ôl triniaeth, mae cynifer wedi cau neu eu symud ymhell o gyrraedd y cleifion a’u teuluoedd. Does dim amheuaeth bod camgymeriadau wedi’u gwneud yn y gorffennol gan fyrddau iechyd oedd yn rhy
fawr i wasanaethu ac i ymateb i anghenion a dymuniadau’r cymunedau. Ac mae lle i amau a oedd digon o gynllunio a chefnogaeth ariannol yn ei le cyn newid y pwyslais i ofal yn y gymuned. Yr wythnos hon, mae un o’r undebau iechyd yn galw am gyflog teg i weithwyr sydd â’r cyfrifoldeb am sicrhau lles a gofal y bobol fwyaf bregus o ddydd i ddydd. Yn Golwg heddiw mae un sydd wedi astudio mewnfudo yn sôn am ddibyniaeth cymdeithas yng Nghymru heddiw ar bobol o wledydd eraill i ofalu. “Bydd y galw am weithwyr gofal iechyd yn codi dros y ddegawd nesaf gan fod ein poblogaeth yn heneiddio, ac angen am fwy o ofal cymdeithasol yn benodol,” meddai Rhys Dafydd Jones. Yn ogystal â gwerthfawrogi’r cyfraniad hwn, mae angen sicrhau bod gweithlu addas yn cael ei feithrin a’i hyfforddi yng Nghymru at waith pwysig a ddylai fod yn fraint ei gyflawni dros eraill. Mae’n rhaid gweithredu ar frys gan ei bod eisoes yn argyfwng ar gynifer o unigolion a’u teuluoedd. Rhaid sicrhau parch ac ymddiriedaeth mewn gwasanaeth gofal urddasol a diogel i gleifion a’r gweithwyr yn y dyfodol.
Blwch Post 4 Llanbedr Pont Steffan Ceredigion SA48 7LX Ffôn 01570 423 529 Ffacs 01570 423 538 e-bost ymholiadau@golwg.com safwe www.golwg360.cymru Golygydd Gyfarwyddwr Dylan Iorwerth Cyfarwyddwr Busnes Enid Jones
5 £30,000 i Bedwyr yr artist 10 Peiriant sgorio’r gogledd - chwaer y Cofi Messi 13-16 Chwythu Chwiban y Chwe Gwlad 18 Taclo Macbeth yn Gymraeg
5
Golygydd Siân Sutton Dirprwy Olygydd Barry Thomas Gohebydd Celfyddydau Non Tudur Gohebydd y Cynulliad Mared Ifan Gohebydd Cyffredinol Siân Williams Dylunio Dyfan Williams Swyddog Cyllid Rhiannon Lloyd Williams Swyddog Gweinyddol Wendy Griffiths Swyddog Tanysgrifiadau Mair Jones
STRAEON ERAILL 12 Newid hinsawdd yn hwb i dwristiaeth? 14 Geid i Bencampwriaeth Chwe Gwlad y merched a’r dynion 17 Cyn-Archdderwydd yn “deheuo” Macbeth 20 Datgelu mwy am farwolaeth Morfydd 21 Cyfres ddirgelwch am fywyd crwner
12
BOB WYTHNOS 8 Yr Wythnos – pigion newyddion golwg360 Bwrlwm y Bae 9 Llun newyddion yr Wythnos Byd y blogiau
16 18
Cysylltiadau
Cyhoeddir Golwg gan Golwg Cyf gyda chymorth ariannol gan Gyngor Llyfrau Cymru. Nid yw ein noddwyr o angenrheidrwydd yn cytuno gyda’r farn yn y cylchgrawn. Cofrestrwyd yn y Swyddfa Bost fel papur newydd. Argraffwyd gan Argraffwyr Cambrian
AR Y CLAWR
9
Cartŵn
Cen Williams
10 Llythyrau 13
Portread
16
20-1
17
Gwaith
Alun Wyn Jones Carys Phillips
Y Babell Roc 22 Elidyr Glyn a Mosco 24 Y
22
Calendr
Colofnau 8 10 24 25 26 27
Dylan Iorwerth Cris Dafis Manon Steffan Ros Ar y soffa – Huw Onllwyn Phil Stead Aled Samuel
Chwaraeon 26 Neges glir i’r hyfforddwyr
26
Llun Clawr: Chwe Gwlad 2017