100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG GOLWG-0.40BWR CYF 100%MAG -0.40BWR
Cyfrol 28 . Rhif 21 . Chwefror 4 . 2016
Rhedeg am y gorau
– Dewi Griffiths
Pryd o SÊr
– galw ar S4C am arlwy fwy soffistigedig
‘Gwell hwyr na hwyrach’
– paratoi at Chwalfa
Dim asesu annibynnol o effaith 8,000 o dai ar y gymraeg
YNNI YN GWEITHIO I BRYDAIN
Dewch i’n digwyddiadau gwybodaeth Mae Pŵer Niwclear Horizon yn cynnal chwech o ddigwyddiadau gwybodaeth y gaeaf yma er mwyn i chi gael gwybod mwy am ein cynigion diweddaraf ar gyfer Wylfa Newydd, gorsaf bŵer niwclear newydd ar Ynys Môn. Rydyn ni’n edrych ymlaen at gael eich gweld chi yno.
ARDDANGOsfEYDD cYHOEDDus: Dydd Gwener 5ed chwefror Neuadd Goffa Amlwch 18 Stryd y Farchnad Amlwch Dydd sadwrn 6ed chwefror Neuadd Bentref Cemaes Stryd Fawr Cemaes Dydd Mawrth 9fed chwefror The Valley Anglesey Ffordd Llundain Y Fali
Dydd Mercher 10fed chwefror Canolfan Gymunedol Goffa’r Rhyfel Stryd y Paced Porthaethwy Dydd Mercher 24ain chwefror Gwesty’r Celtic Royal Stryd Bangor Caernarfon Dydd Iau 25ain chwefror Eglwys St Mary Stryd Rosehill Conwy
Bydd yr holl ddigwyddiadau sy’n cael eu cynnal o ddydd Llun i ddydd Gwener ar agor rhwng 11am a 2pm a rhwng 4pm a 7pm. Bydd y digwyddiadau sy’n cael eu cynnal ar benwythnos ar agor rhwng 10am ac 1pm. I gael rhagor o wybodaeth tarwch olwg ar ein gwefan yn www.horizonnuclearpower.com/ymgynghoriad neu ffoniwch linell radffôn Wylfa Newydd ar 0800 954 9516.
1225 - HNP PAC2 February Events (Welsh only) - Golwg Half page advert 155x220mm final AW.indd 1
19/01/2016 14:55
Cysta d l e ua e t h G o lwg
P e n c a m p w r i a e t h H a n n e r M a r at h o n y By d IAA F / P r i f ys g o l C a e r dy d d 2 0 1 6 Cyfle i yn yr redeg un Ra sa Mo F arah !
Dyma gyfle i un person lwcus ennill dau le i redeg ym Mhencampwriaeth Hanner Marathon Y Byd yng Nghaerdydd, Mawrth 26ain.
06.03.2016
w w w . a l w a y s a i m h i g h e v e n t s . c o m
Beth am ymweld ag un o Ganolfannau Hamdden Gwynedd?
Dyma un o’r achlysuron rhedeg pellter mwyaf Prydain yn y blynyddoedd diwethaf, gyda 25,000 o lefydd rhedeg. Mae Golwg, mewn cydweithrediad â’r trefnwyr, yn falch i allu cynnig cyfle arbennig i chi, ac un arall, fod yn rhan o’r achlysur.
Am gyfle i ennill dau le yn y ras – gwerth
Mae amryw o weithgareddau ar gael i bob oed a gallu. O ystafelloedd ffitrwydd, nofio cyhoeddus, ystafelloedd codi pwysau, dosbarthiadau ffitrwydd a gweithgareddau i’r plant - mae rhywbeth i bawb!
www.gwynedd.gov.uk
– atebwch y cwestiwn canlynol:
Pwy oedd y Cymro cyntaf i groesi’r llinell yn Ras Hanner Marathon Caerdydd yn Hydref 2015? Anfonwch eich ateb i’r cyfeiriad isod erbyn: Chwefror 19eg, 2016 ymholiadau@golwg.com neu Cystadleuaeth Golwg – Hanner Marathon, Golwg, Blwch Post 4, Llanbedr Pont Steffan, Ceredigion SA48 7LX w w w. c a r d i f f 2 0 1 6 . c o . u k
Hysbyseb Golwg.indd 1
26/01/2016 11:57:12
cynnwys chwefror 4 . 2016
AR Y CLAWR
Codi’r ffôn D
wy filltir o fentro ar y siwrne, mae’r ffôn symudol yn fud a diwerth, y sgwrs dros ffôn y car wedi cael ei dorri yn ei flas a’r cysylltiad wedi’i ddiffodd am filltiroedd lawer ar y ffordd i’r gwaith o Wynedd i Geredigion. Yr un yw’r hanes ar hyd yr enwog A470 – y Brif Heol rhwng gogledd a de Cymru. A’r un yw’r hanes ar ôl cyrraedd y swyddfa yn Llanbedr Pont Steffan. Dim signal Vodaphone neu signal sy’n mynd a dod yn ddisynnwyr yn ystod y dydd gan blipian negeseuon testun annisgwyl ar adegau rhyfedd o’r dydd. Does neb yn llwyddo i alw heblaw’r hyrwyddwyr gwasanaeth yswiriant neu’r bobol sydd wedi cael ar ddeall eich bod wedi bod mewn damwain ac angen help i hawlio arian yn ôl. Mae’r diffyg gwasanaeth ar ffonau symudol a gwasanaeth band eang wedi bod yn bwnc llosg ers tro yn enwedig yng nghefn gwlad Cymru. Ac erbyn hyn mae faniau bach Outreach mor gyfarwydd ar yr heolydd cul â’r lloriau bychain sy’n cario nwyddau’r archfarchnadoedd
i gartrefi ymhell ac agos. Mae’r pwyslais ar hybu economi ardaloedd o Gymru drwy gysylltu â’r we ac annog mwy o bobol i weithio o’u cartrefi a llenwi ffurflenni a gwaith papur yn ddigidol, yn golygu dim i’r miloedd sy’n ei chael yn amhosib cymryd y cam cyntaf tuag at hynny ar hyn o bryd. Ond mae gobaith gan fod y problemau erbyn hyn yn dechrau dod i sylw’r awdurdodau a’r cwmnïau sydd i fod i drefnu a chynnal y gwasanaethau hanfodol o dan y chwyddwydr. Ac os nad yw’r gwelliannau o fewn gallu’r cwmnïau a’r awdurdodau, mae’n bryd i hynny gael ei gydnabod ac angen ail ystyried y pwyslais ar y dechnoleg newydd fel yr achubiaeth i fywyd economaidd yr ardaloedd gwledig. Ai ar garreg y drws, wrth geisio casglu pleidleisiau at fis Mai, y bydd y neges yn wir daro’r gwleidyddion a’u timau sydd mor ddibynnol ar y teclynnau diweddara ac yn cynllunio dyfodol nad yw’n bod i gynifer?
4 Dim asesu annibynnol o effaith 8,000 o dai ar y Gymraeg 16 Rhedeg am y gorau – Dewi Griffiths 20 ‘Gwell hwyr na hwyrach!’ – paratoi at Chwalfa 25 Pryd o sêr – galw am arlwy mwy soffistigedig 26 Sam – ar ben ei ddigon
6
STRAEON ERAILL
16
14
5 Cyngor Sir Gâr – gwell neu yr un peth? 6 O Gymru i Ghana – profiad Casia Wiliam 7 Cofio Andrew Davies 13 Galw am ddiplomyddiaeth i ddatrys “argyfwng dynol erchyll” 14 Gwenno’r ffotograffydd chwaraeon 15 Gweddnewid hen sied 17 Tri ar y tro – Drwg! 18 Rhwng y “chwerthin a’r dagrau” 19 Gwobrwyo dramodydd ifanc
BOB WYTHNOS 8 Yr Wythnos – pigion newyddion golwg360 Bwrlwm y Bae Llun newyddion yr Wythnos 9 Byd y blogiau 10 Llythyrau 9 Cartŵn Cen Williams
18
12 Portread Huw Lewis AC Merthyr 16 20-1 – Dewi Griffiths 17 Gwaith
Y Babell Roc 22 Rhwng y cythraul a’r angel “Disgyn i mewn i gomedi”
Blwch Post 4 Llanbedr Pont Steffan Ceredigion SA48 7LX Ffôn 01570 423 529 Ffacs 01570 423 538 e-bost ymholiadau@golwg.com safwe www.golwg360.com Golygydd Gyfarwyddwr Dylan Iorwerth Cyfarwyddwr Busnes Enid Jones
Cysylltiadau Golygydd Siân Sutton Dirprwy Olygydd Barry Thomas Gohebydd Celfyddydau Non Tudur, Bethan Gwanas Gohebydd y Cynulliad Gareth Hughes Gohebydd Cyffredinol Siân Williams Dylunio Dyfan Williams Swyddog Hysbysebion Heledd Evans Swyddog Cyllid Rhiannon Lloyd Williams Swyddog Gweinyddol Wendy Griffiths Swyddog Tanysgrifiadau Mair Jones
Cyhoeddir Golwg gan Golwg Cyf gyda chymorth ariannol gan Gyngor Llyfrau Cymru. Nid yw ein noddwyr o angenrheidrwydd yn cytuno gyda’r farn yn y cylchgrawn. Cofrestrwyd yn y Swyddfa Bost fel papur newydd. Argraffwyd gan Argraffwyr Cambrian
24 Y
22
Calendr
Colofnau
26
8 Dylan Iorwerth 10 Cris Dafis 11 Gwilym Owen 24 Manon Steffan Ros 25 Ar y soffa – Huw Onllwyn Jac Codi Baw 26 Phil Stead 27 Aled Samuel
Chwaraeon 26 Rhagolwg rygbi’r Chwe Gwlad Llun Clawr: Sam Warburton Ffotograffydd: Huw Evans