Gwobrau lu i’r tad newydd
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
Cyfrol 27 . Rhif 25 . Mawrth 5 . 2015
Teithio’n bell i gael tatŵ
Ymbincio yn
siop y barbwr
Codi tai cyngor newydd
Dydd Gŵyl Dewi ar strydoedd Cymru
Parc Carafanau
Rosebush Rhos-y-berth / Rosebush ger Maenclochog
Y campws yn ail-agor ddiwedd Mawrth 2015 – safle hudol yn ymyl Mynyddoedd y Preseli ym mro Merched Beca gyda Thafarn Sinc, un o dafarndai enwoca’ Sir Benfro, yn cynnig bwyd da a chroeso cynnes. Am fanylion pellach cysylltwch â Steve Robinson : info@rosebushholidaypark.co.uk Rhifau ffôn : 01437 532797 neu 07989 406 238
Caroline Mougenot, Serious Climbing
Angen help llaw er mwyn dringo’n uwch? Cysylltwch â Busnes Cymru am wybodaeth, cyngor a chymorth i ddechrau neu dyfu eich busnes.
03000 6 03000
busnes.cymru.gov.uk busnes.cymru.gov.uk @_busnescymru
Busnes Cymru
I hysbysebu yn Golwg cysylltwch â Heledd Evans
01570 423529
cynnwys mawrth 5 . 2015
Hir yw bob aros...
M
ae wedi bod yn broses hir – rhy hir yn ôl rhai - i gyrraedd y cam ‘hanesyddol’ wrth i’r Prif Weinidog gyhoeddi dogfen a fydd yn “annog rhagor o ddefnydd o’r Gymraeg mewn sefyllfaoedd pob dydd, boed hynny wrth dderbyn gwasanaethau neu fel gweithwyr yn y sefydliadau dan sylw”. Mae’r safonau sy’n cael eu cyhoeddi’r wythnos hon yn ymwneud â’r Llywodraeth, yr awdurdodau lleol a’r Parciau Cenedlaethol yng Nghymru – y cyrff cyhoeddus lle bydd disgwyl iddyn nhw ddarparu gwasanaethau a gwaith drwy’r Gymraeg. Ond mae wedi bod yn llwybr hir a thrafferthus i gyrraedd y cam hwn wrth i’r holl ad-drefnu yn sgil diddymu Bwrdd yr Iaith a chreu swyddfa Comisiynydd y Gymraeg olygu ail ystyried y ddeddfwriaeth yn ymwneud â’r Gymraeg. Roedd disodli’r Cynlluniau Iaith yn golygu proses fiwrocrataidd hir dros dair blynedd o drafod, llunio safonau, gwrthod safonau, eu hail greu ac ymgynghori o’r newydd. Ond gan fod y Safonau yn cael eu cyflwyno ar wahanol adegau, mae yna fylchau mawr o hyd a rhagor o amser eto i ddisgwyl cyn iddyn nhw ddod i rym a chael eu gweithredu yn effeithiol. Y nod yw gwella’r gwasanaethau Cymraeg y gall siaradwyr Cymraeg eu disgwyl gan sefydliadau, annog pobol i wneud fwy o ddefnydd o wasanaethau Cymraeg, ei gwneud yn glir i’r sefydliadau’r hyn mae angen iddyn nhw ei wneud a chreu cysondeb ar draws y
sectorau a’r ardaloedd yn ddaearyddol. Er eu bod yn ymwneud â’r awdurdodau lleol, cyfnod ansicr sy’n eu hwynebu wrth i’r toriadau mewn gwariant cyhoeddus frathu gan godi cwestiynau difrifol am eu swyddogaeth yn y dyfodol yn enwedig os oes ad-drefnu ar y gorwel. Wrth i’r cyrff cyhoeddus dan sylw droi fwy fwy oddi wrth gynnig gwasanaethau uniongyrchol i’r cyhoedd mae cwestiynau’n codi pa mor berthnasol fydd y safonau i’r gwasanaethau yn y dyfodol. Ar hyn o bryd mae mwy a mwy o’r gwasanaethau hynny ym maes gwasanaethau gofal a chymdeithasol, addysg a hyd yn oed llyfrgelloedd yn cael eu darparu gan gyrff preifat neu wirfoddol. Hyd yn hyn dyw Safonau’r Gymraeg ddim yn berthnasol iddyn nhw er eu bod yn effeithio ar fywydau bob dydd. Fis yn ôl roedd Aelodau’r gwrthbleidiau yn y Cynulliad yn rhybuddio nad oedd y safonau yn mynd yn ddigon pell, eu bod yn rhy wan a bod angen “Safon neu Safonau penodol sy’n rhoi dyletswydd ar sefydliadau i osod amodau iaith wrth gontractio gwaith allan i gwmnïau preifat a chyrff eraill, er mwyn rhoi eglurder am y dyletswyddau fydd ar y cyrff hynny”. Roedd eu llythyr yn dweud y bydden nhw’n ceisio sicrhau gwelliannau. Er mwyn sicrhau’r nod o wella’r gwasanaethau ac annog mwy o ddefnydd o’r Gymraeg, mae’n bryd gweithredu ar frys gan fod blynyddoedd eisoes wedi cael eu colli.
Blwch Post 4 Llanbedr Pont Steffan Ceredigion SA48 7LX Ffôn 01570 423 529 Ffacs 01570 423 538 e-bost ymholiadau@golwg.com safwe www.golwg360.com Golygydd Gyfarwyddwr Dylan Iorwerth Cyfarwyddwr Busnes Enid Jones
Cysylltiadau Golygydd Siân Sutton Dirprwy Olygydd Barry Thomas Gohebydd Celfyddydau Non Tudur Gohebydd y Cynulliad Gareth Pennant Gohebydd Cyffredinol Siân Williams Dylunio Dyfan Williams Swyddog Hysbysebion Heledd Evans Swyddog Marchnata Lowri Steffan Swyddog Cyllid Rhiannon Lloyd Williams Swyddog Gweinyddol Wendy Griffiths Swyddog Tanysgrifiadau Mair Jones
Cyhoeddir Golwg gan Golwg Cyf gyda chymorth ariannol gan Gyngor Llyfrau Cymru. Nid yw ein noddwyr o angenrheidrwydd yn cytuno gyda’r farn yn y cylchgrawn. Cofrestrwyd yn y Swyddfa Bost fel papur newydd. Argraffwyd gan Argraffwyr Cambrian
AR Y CLAWR 5 12 13 24 25
4
Dydd Gŵyl Dewi ar strydoedd Cymru Ymbincio yn siop y barbwr Codi tai cyngor newydd Gwobrau lu i’r tad newydd Teithio’n bell i gael tatŵ
STRAEON ERAILL 14 19 20
12
Cofio erchylltra’r Ail Ryfel Byd Creu papurau newydd yng ngorllewin Cymru Bil ‘yn gyfle i arwain y byd’ Drama am ‘wewyr byd eang’
BOB WYTHNOS 8 Yr Wythnos – pigion newyddion golwg360 Bwrlwm y Bae Llun newyddion yr Wythnos 9 Byd y blogiau 9 Cartŵn Cen Williams
Llythyrau 11 Pobol a Diwylliant 10
14
Elliw Iwan 12 Portread – Damian Hart 16 20-1 – Ffion Jon Williams 17-18 Gwaith
20 24
22 Y
Calendr
24 Y
Babell Roc
Yws Gwynedd
Colofnau
8 Dylan Iorwerth 11 Gwilym Owen Cris Dafis 22 Manon Steffan Ros 23 Ar y bocs – Dylan Wyn Williams Jac Codi Baw 26 Phil Stead 27 Aled Samuel
Chwaraeon 26 Post Mortem rygbi Cymru
26
Llun: Damian Hart Ffotograffydd: Aled Llywelyn