Komende decennium cruciaal

Verduurzaming woningvoorraad komt op stoom “Komende decennium cruciaal”

De verduurzaming van de bestaande woningvoorraad bij WonenBreburg komt op stoom. Maar voortvarendheid blijft geboden, zegt Perry van Happen, programmamanager duurzaamheid bij de Brabantse woningcorporatie. “Het komende decennium is écht cruciaal.”

“Kijk”, zegt Perry van Happen halverwege het gesprek, “verduurzaming is noodzakelijk. Tegelijkertijd gaat het voor een corporatie als WonenBreburg natuurlijk primair om betaalbaarheid. Het verlagen van energielasten is een belangrijke drijfveer en dus ligt de focus vooral op ingrepen waar de huurder wat aan heeft, in termen van besparing of comfort, zónder dat hij op extra kosten wordt gejaagd. Nu is dat nog niet zo ingewikkeld. We gaan energieverspilling te lijf en isoleren woningen. Maar er komt een moment dat we aan de slag moeten met complexere vraagstukken.”

Van Happen startte in februari 2020 bij WonenBreburg en zat er vijf weken toen Nederland in lockdown ging vanwege corona. In een organisatie waarin hij de weg nog nauwelijks wist, werkte hij vanaf dat moment vrijwel volledig vanuit huis. “Mijn mazzel was dat ik al veel mensen kende, onder meer doordat ik hiervoor jarenlang verbonden was aan een andere corporatie in deze regio. Dat heeft ongelooflijk geholpen. Want thuis of niet: dit werk gaat door, in een ongekend tempo. En veel was toen nog onduidelijk. Er lag een Klimaatakkoord en er lag een verduurzamingsopgave, maar de vraag hoe we daarmee moesten omgaan met een ongelooflijk diverse voorraad van bijna 30.000 woningen was nog lang niet beantwoord.”

Logisch Inmiddels ligt dat genuanceerder. Veel ambities zijn verwoord in plannen, die gestaag hun weg naar de uitvoeringsfase vinden. “Traditioneel doen en deden we ook ruim voor mijn komst al veel via groot onderhoud, een goed moment om woningen te voorzien van een isolatiepakket en van het aardgas af te halen. Daarnaast grijpen we momenten voor planmatig onderhoud meer aan voor het aanpassen van huizen. Zo breiden we het mutatie-onderhoud uit en proberen we individuele woningen in elk geval deels van het aardgas te halen als bijvoorbeeld een huurder een nieuw kooktoestel wil. Nieuwe laag bitumen op een dak? Dan meteen dakisolatie eronder. Zo proberen we logische combinaties te maken.”

Perry van Happen

De uitdaging: Warmtewissel

Lente. Zo heet het samenwerkingsverband van acht Brabantse corporaties die de CO2-uitstoot van hun woningen drastisch willen verlagen en samen jaarlijks de individuele CV-(combi)ketels in zo’n 5.000 woningen vervangen. In het project de WarmteWissel daagden zij in 2020 de markt uit een duurzaam alternatief voor deze ketels te ontwikkelen. Inmiddels worden drie winnende oplossingen getest in woningen van de corporaties, waaronder WonenBreburg. “We kijken wat de systemen kunnen en of het betaalbare oplossingen zijn met voldoende rendement voor onze woningen die uiteindelijk niet op het warmtenet passen”, zegt Perry van Happen. “Zo zoeken we actief naar nieuwe wegen en nemen we tegelijkertijd een voorschot op de transitievisies waar de gemeenten mee gaan komen.”

Tot nu toe verloopt dat proces soepel, zeker als het gaat om de isolatieslag en het omzetten van kookfuncties. “Maar een grote hobbel is bijvoorbeeld het vinden van een duurzame oplossing voor warm tapwater en de verwarmingsfunctie als vervanger van de CV-ketel”, zegt Van Happen. “Breda en Tilburg zijn beide aangesloten op het warmtenetwerk van de Amercentrale, maar dat kan lang niet alle woningen bedienen. Voor ons betekent het dat er voor meer dan 10.000 van onze woningen een andere oplossing moet komen: volledig elektrisch, biogas, waterstof of een combinatie daarvan.”

Complexiteit Dat vraagstuk is er een van stevige complexiteit, niet in het minst door de kosten die ermee zijn gemoeid, het grote aantal partijen dat erbij is betrokken en soms conflicterende belangen, aldus Van Happen. “Het zijn echt uitdagingen van formaat en bovendien ben je er natuurlijk nog niet met alleen CO2-neutraliteit. Klimaatadaptatie, circulariteit & biodiversiteit en energiekosten spelen óók nadrukkelijk mee als het gaat om verduurzaming. Op het punt van klimaatadaptatie maken gemeenten inmiddels programma’s en zie je dat ze met ons willen praten over de aanpassingen aan de woningen.

Veel kan met onderhoud, maar biodiversiteit bijvoorbeeld moet je echt samen met bewoners oppakken. Zij beslissen of ze hun tuin volleggen met tegels en of ze hagen neerzetten in plaats van schuttingen. Die tuinen worden weer steeds crucialer voor hemelwaterafvoer. Alles grijpt in elkaar.”

Circulariteit is een al even weerbarstig thema, weet hij. “We hebben als corporatie een behoorlijk volume aan te bieden, maar de gebruikte materialen zijn op dit moment nog lastig te integreren in de bestaande bouwprocessen. Dat laat onverlet dat er ook op dat gebied enorm veel gaat veranderen. Over tien tot vijftien jaar zien de bouwketens er heel anders uit. Door hergebruik, maar ook de voortschrijdende prefab en de alsmaar groeiende rol van nieuwe technologie in woningen.” Urgentie Ten aanzien van de toekomst is hij optimistisch gestemd, zeker gezien het urgentiegevoel waarvan over een breed front sprake is. “Je ziet veel maatschappelijke veranderingen die meehelpen aan de beweging. Banken en pensioenfondsen passen beleggingen aan omdat ze bij de EU verantwoording moeten afleggen over de mate van duurzaamheid van de partijen waaraan ze geld lenen. Dat zijn dingen die echt wel helpen.”

Natuurlijk zijn er tal van hobbels: de regelgeving is te traag, geld is een probleem en partijen verzetten zich tegen tal van plannen. “De tijd moet uitwijzen hoe dat uitpakt. Voor ons als corporatie geldt dat de opgave zo groot is, dat we ons de komende tien tot vijftien jaar niet hoeven te vervelen met de dingen die we zelf kunnen oppakken. Er is voldoende te doen. Of het op tijd en voldoende is, moet de toekomst uitwijzen. Maar het belang is groot. Het komende decennium wordt cruciaal als het gaat om het leefbaar houden van deze planeet.”

“Wij hoeven ons de komende tien tot vijftien jaar niet te vervelen met de dingen die we zelf kunnen oppakken”

In close cooperation

Door onze focus op de vastgoedmarkt verdiepen wij ons in de uitdagingen van onder andere WonenBreburg. In ons partnership met WonenBreburg ligt het accent op samenwerken en in nauwe samenwerking te kijken hoe onze innovatieve en concrete IT-oplossingen helpen bij het realiseren van de doelstellingen van WonenBreburg. Dit noemen wij ‘In close cooperation’.