ÃÎÄÈÍÀ IN
ISSN 2466- 4707
ÂÅÑÒÍÈÊ ÍÀ ÁÚËÃÀÐÈÒÅ Â ÑÚÐÁÈß
ÁÐÎÉ 22 N 12 ìàé 2017 ã. N Áåçïëàòåí åêçåìïëÿð 8 Îñíîâàòåë: ÍÀÖÈÎÍÀËÅÍ ÑÚÂÅÒ ÍÀ ÁÚËÃÀÐÈÒÅ Â ÑÚÐÁÈß
Õóäîæåñòâåíà ãàëåðèÿ
Òâîðáèòå, ïîìåñòåíè âúâ âåñòíèêà, ñà îò õóäîæíèêà-ñêóëïòîð Íèêîëà ÀÍÒÎÂ
2
Àêòóàëíè òåìè
Ðåïóáëèêà Áúëãàðèÿ ñå ñäîáè ñ íîâî ïðàâèòåëñòâî
Òðåòè ïðåìèåðñêè ìàíäàò çà ëèäåðà íà ÃÅÐÁ Áîéêî Áîðèñîâ
Ïàðëàìåíòúò íà Ðåïóáëèêà Áúëãàðèÿ íà 4 ìàé èçáðà íîâî ïðàâèòåëñòâî íà÷åëî ñ Áîéêî Áîðèñîâ. Íîâîòî ïðàâèòåëñòâî ñú÷èíÿâàò ÃÅÐÁ è „Îáåäèíåíèòå ïàòðèîòè”, à èçáîðà ìó ïîäêðåïè è ïàðòèÿòà „Âîëÿ” íà Âåñåëèí Ìàðåøêè. Íîâîòî ïðàâèòåëñòâî å ñ ÷åòèðèìà âèöåïðåìèåðè è 18 ìèíèñòðè. Ñúñòàâúò è ñòðóêòóðàòà íà êàáèíåòà ñà ñëåäíèòå: Ìèíèñòúð-ïðåäñåäàòåë Áîéêî Ìåòîäèåâ Áîðèñîâ; Çàìåñòíèê ìèíèñòúð-ïðåäñåäàòåë - Òîìèñëàâ Ïåéêîâ Äîí÷åâ; Çàìåñòíèê ìèíèñòúð-ïðåäñåäàòåë ïî èêîíîìè÷åñêàòà è äåìîãðàôñêàòà ïîëèòèêà - Âàëåðè Ñèìåîíîâ Ñèìåîíîâ; Çàìåñòíèê ìèíèñòúð-ïðåäñåäàòåë ïî îáùåñòâåíèÿ ðåä è ñèãóðíîñòòà è ìèíèñòúð íà îòáðàíà-
òà - Êðàñèìèð Äîí÷åâ Êàðàêà÷àíîâ; Çàìåñòíèê ìèíèñòúð-ïðåäñåäàòåë ïî ïðàâîñúäíàòà ðåôîðìà è ìèíèñòúð íà âúíøíèòå ðàáîòè Åêàòåðèíà Ñïàñîâà Ãå÷åâà Çàõàðèåâà; Ìèíèñòúð íà ôèíàíñèòå - Âëàäèñëàâ Èâàíîâ Ãîðàíîâ; Ìèíèñòúð íà âúòðåøíèòå ðàáîòè - Âàëåíòèí Èâàíîâ Ðàäåâ; Ìèíèñòúð íà ðåãèîíàëíîòî ðàçâèòèå è áëàãîóñòðîéñòâîòî - Íèêîëàé Íàíêîâ Íàíêîâ; Ìèíèñòúð íà òðóäà è ñîöèàëíàòà ïîëèòèêà - Áèñåð Õðèñòîâ Ïåòêîâ; Ìèíèñòúð íà îòáðàíàòà - Êðàñèìèð Äîí÷åâ Êàðàêà÷àíîâ; Ìèíèñòúð íà âúíøíèòå ðàáîòè - Åêàòåðèíà Ñïàñîâà Ãå÷åâà - Çàõàðèåâà; Ìèíèñòúð íà ïðàâîñúäèåòî - Öåöêà Öà÷åâà Äàíãîâñêà; Ìèíèñòúð íà îáðàçîâàíèåòî è íàóêàòà - Êðàñèìèð Ãåîðãèåâ Âúë÷åâ;
Ìèíèñòúð íà çäðàâåîïàçâàíåòî - Íèêîëàé Êèðèëîâ Ïåòðîâ; Ìèíèñòúð çà Áúëãàðñêîòî ïðåäñåäàòåëñòâî íà Ñúâåòà íà ÅÑ 2018 - Ëèëÿíà Ïàâëîâà; Ìèíèñòúð íà êóëòóðàòà - Áîèë Âàñèëåâ Áàíîâ; Ìèíèñòúð íà îêîëíàòà ñðåäà è âîäèòå - Íåíî Íåíîâ Äèìîâ; Ìèíèñòúð íà çåìåäåëèåòî, õðàíèòå è ãîðèòå - Ðóìåí Àíäîíîâ Ïîðîæàíîâ; Ìèíèñòúð íà òðàíñïîðòà, èíôîðìàöèîííèòå òåõíîëîãèè è ñúîáùåíèÿòà - Èâàéëî Àíãåëîâ Ìîñêîâñêè; Ìèíèñòúð íà èêîíîìèêàòà - Åìèë Ëþáåíîâ Êàðàíèêîëîâ; Ìèíèñòúð íà åíåðãåòèêàòà - Òåìåíóæêà Ïåòðîâà Ïåòêîâà; Ìèíèñòúð íà òóðèçìà - Íèêîëèíà Ïàíàéîòîâà Àíãåëêîâà; Ìèíèñòúð íà ìëàäåæòà è ñïîðòà - Êðàñåí Êèðèëîâ Êðàëåâ. Ï.Ë.Ð.
12 ìàé 2017 ãîäèíà
Ïîëàãàíå íà âåíöè ïðåä ïàìåòíèêà-êîñòíèöà â Íèø Ïîñîëñòâîòî íà Ðåïóáëèêà Áúëãàðèÿ â Áåëãðàä è Ãåíåðàëíîòî êîíñóëñòâî â Íèø è òàçè ãîäèíà íà 6 ìàé îðãàíèçèðàõà ïîëàãàíå íà âåíöè ïðåä ïàìåòíèêà-êîñòíèöà íà áúëãàðñêèòå âîéíèöè, çàãèíàëè â áèòêèòå çà îñâîáîæäåíèå íà Þãîñëàâèÿ ïðåç Âòîðàòà ñâåòîâíà âîéíà.  îòäàâàíåòî íà ïî÷èò ïðåä ïàìåòíèêà â íèøêèÿ êâàðòàë „Ëåäåíà ñòåíà“ ïðèñúñòâàõà ïîñëàíèêúò íà Ðåïóáëèêà Áúëãàðèÿ â Áåëãðàä Íåãîâî Ïðåâúçõîäèòåëñòâî ã-í Ðàäêî Âëàéêîâ, ãåíåðàëíèÿò êîíñóë â Íèø ã-í Åäâèí Ñóãàðåâ, êìåòúò íà íèøêàòà îáùèíà Ïàëèëóëà Àëåêñàíäúð Æäðàëå, ïðåäñòàâèòåëè íà ñäðóæåíèÿòà “Ðèëà”, “Áà-
Ïî èíèöèàòèâà íà êìåòà Âëàäèìèð Çàõàðèåâ
Òðåòà êðúâîäàðèòåëñêà àêöèÿ âúâ ÂÌÀ â Ñîôèÿ Îêîëî 50 áîñèëåãðàä÷àíè ñå âêëþ÷èõà â ïîðåäíàòà êðúâîäàðèòåëñêà àêöèÿ, êîÿòî ïî èíèöèàòèâà íà êìåòà Âëàäèìèð Çàõàðèåâ oáùèíàòà îðãàíèçèðà â êðàÿ íà ìèíàëèÿ ìåñåö â Öåíòúðà ïî òðàíñôóçèîííà õåìàòîëîãèÿ âúâ Âîåííîìåäèöèíñêàòà àêàäåìèÿ â Ñîôèÿ. Àêöèÿòà å îðãàíèçèðàíà â çíàê íà áëàãîäàðíîñò è ïðèçíàòåëíîñò çà îãðîìíàòà ïîìîù è ãðèæèòå, êîèòî ðúêîâîäñòâîòî è ñëóæèòåëèòå âúâ ÂÌÀ îò 2009 ã. îêàçâàò áåçâúçìåçäíî íà ïàöèåíòèòå îò Áîñèëåãðàäñêî è íà íàøèòå ñúíàðîäíèöè îò äðóãèòå êðàèùà íà Ñúðáèÿ. Òîâà áå ïúðâàòà êðúâîäàðèòåëñêà êàìïàíèÿ çà 2017 ãîäèíà, à ìèíàëàòà ãîäèíà áÿõà ïðîâåäåíè äâå òàêèâà, â êîèòî ñå âêëþ÷èõà îêîëî 150 íàøè ñúãðàæäàíè. - Ñ êðúâîäàðèòåëñêàòà àê-
öèÿ èñêàìå äà êàæåì „Áëàãîäàðÿ!” íà íàøèòå ëåêàðè è íà öåëèÿ ïåðñîíàë âúâ ÂÌÀ, êîèòî ñå ãðèæàò çà íàñ è êîèòî âèíàãè ñà íè ïîäêðåïÿëè. Áëàãîäàðÿ èì ìíîãî çà âèñîêîõóìàííèÿ æåñò. Íÿìàì äóìè, ñ êîèòî äà èçêàæà íàøàòà áëàãîäàðíîñò. „Âñè÷êî å îò ñúðöå”, çàÿâè êìåòúò
Çàõàðèåâ, êîéòî çàåäíî ñúñ ñåìåéñòâîòî ñè å ðåäîâåí ó÷àñòíèê âúâ âñè÷êè êðúâîäàðèòåëñêè àêöèè âúâ Âîåííîìåäèöèíñêàòà àêàäåìèÿ. Îò 2009 ãîäèíà âúâ ÂÌÀ â Ñîôèÿ ñà èçâúðøåíè îêîëî 14 õèëÿäè ëåêàðñêè ïðåãëåäà íà áîñèëåãðàä÷àíè. Êàêòî ïðåäàâà ñàéòúò íà ÂÌÀ, íà-
÷àëíèêúò ãåí.-ìàéîð ÷ë.êîð. ïðîô. Íèêîëàé Ïåòðîâ ñå çàáëîãàäàðèë íà ñúíàðîäíèöèòå ñè ñ äóìèòå „Âèå ñòå ãîëåìè áúëãàðè, äà ñòå æèâè è çäðàâè”. Ñâîÿòà îãðîìíà áëàãîäàðíîñò êúì æèòåëèòå íà Áîñèëåãðàä èçêàçàë è íà÷àëíèêúò íà Öåíòúðà ïî òðàíñôóçèîííà õåìàòîëîãèÿ ïîëê. ïðîô. ä-ð Ðóìåí Ïîïîâ. „Ñúçäàäå ñå åäíà ìíîãî äîáðà òðàäèöèÿ ïî 2 ïúòè â ãîäèíàòà äà áúäàò îðãàíèçèðàíè òàêèâà êàìïàíèè. Àç ñå çàíèìàâàì ñ òðàíñôóçèîííà ìåäèöèíà ïîâå÷å îò 20 ãîäèíè è òîâà, êîåòî èñêàì äà êàæà, å åäíî ãîëÿìî áëàãîäàðÿ“, èçòúêíàë ä-ð Ïîïîâ è äîáàâèë, ÷å äàðÿâàéêè êðúâ, íàøèòå ñúíàðîäíèöè ùå ñïàñÿò ñòðàøíî ìíîãî ïîñòðàäàëè õîðà. Ï.Ë.Ð.
ëêàí” è “Öàðèáðîä” è ìíîãîáðîéíè ãðàæäàíè. Íåãîâî Ïðåâúçõîäèòåëñòâî ã-í Âëàéêîâ èçðàçè çàäîâîëñòâî è áëàãîäàðíîñò êúì ñúáðàëèòå ñå ãðàæäàíè, íà êîèòî äúæäúò íå èì ïîïðå÷è äà ïðèñúñòâàò íà òîâà âàæíî ñúáèòèå. 6 ìàé å Íàöèîíàëåí ïðàçíèê íà Ðåïóáëèêà Áúëãàðèÿ è Äåí íà àðìèÿòà, à íà òîçè äåí ïðàâîñëàâíàòà öúðêîâà ÷åñòâà äåíÿ íà Ñâåòè Ãåîðãè Ïîáåäîíîñåö. „Äíåøíàòà äàòà å äîêàçàòåëñòâî çà îòëè÷íîòî ñúòðóäíè÷åñòâî, êîåòî ñúùåñòâóâà ìåæäó Ðåïóáëèêà Áúëãàðèÿ è Ãðàä Íèø, çà êîåòî äîïðèíàñÿò äåéíîñòèòå íà Ãåíåðàëíîòî êîíñóëñòâîòî â Íèø è Îáùèíà Ïàëèëóëà.
Ïîëèòè÷åñêèòå îòíîøåíèÿ ìåæäó Áúëãàðèÿ è Ñúðáèÿ âèíàãè ñà áèëè äîáðè è íàñêîðî ùå äîéäå âðåìå, êîãàòî ñúðáèòå è áúëãàðèòå çàåäíî ùå îòäàâàò ïî÷èò íà ñâîèòå çàãèíàëè âîéíèöè, ãëåäàéêè êúì îáùîòî åâðîïåéñêî áúäåùå“, èçòúêíà ã-í Âëàéêîâ. Êìåòúò íà íèøêàòà îáùèíà Ïàëèëóëà êàçà, ÷å å èçêëþ÷èòåëíî äîâîëåí îò ñúòðóäíè÷åñòâîòî ìåæäó Ðåïóáëèêà Áúëãàðèÿ è Îáùèíà Ïàëèëóëà, îñîáåíî â îáëàñòòà íà ïðîåêòèòå çà òðàíñãðàíè÷íî ñúòðóäíè÷åñòâî. Ïëàíèðàíà å ðåñòàâðàöèÿ íà êîñòíèöàòà â ñúòðóäíè÷åñòâî ñ Èíñòèòóòà çà çàùèòà íà ïàìåòíèöèòå â Íèø. Òîçè äåí è ïîëàãàíåòî íà âåíöè ïðåä ïàìåòíèêà ïðåäñòàâëÿâàò îùå åäíî äîêàçàòåëñòâî, ÷å ñðúáñêèÿò è áúëãàðñêèÿò íàðîä â òîçè ðàéîí æèâåÿò çàåäíî, çàåäíî ñå áîðÿò è çàåäíî ñòðàäàò. Åäèííè ñà ïî âðåìå íà âîéíà è ìèð, íåçàâèñèìî îò ãðàíèöèòå. Ñ. Äæ.
3
Àêòóàëíè òåìè
12 ìàé 2017 ãîäèíà
ÓÍÄÏ ùå ðåàëèçèðà ïðîåêòè Ìèíèñòúð Ñòåôàíîâè÷ â Äèìèòðîâãðàä Õóáàâè íîâèíè çà ãðàíè÷àðèòå â Áîñèëåãðàäñêà îáùèíà Âúâ âðúçêà ñ ðåàëèçàöèÿòà íà ïðîåêòè â îáùèíèòå, çàñåãíàòè îò ìèãðàíòñêàòà êðèçà, ìèíàëàòà ñåäìèöà â Áîñèëåãðàä ñå ïðîâåäå ñðåùà ìåæäó ïðåäñòàâèòåëÿ íà ÓÍÄÏ - Ïðîãðàìàòà çà ðàçâèòèå ïðè Îáåäèíåíèòå íàöèè Íåáîéøà Ïîêèìèöà è îáùèíñêîòî ðúêîâîäñòâî. Ïðåäâàðèòåëíî êìåòúò Âëàäèìèð Çàõàðèåâ è çàì.-êìåòúò Ñòåôàí Ñòîéêîâ ïðåçåíòèðàëè íà ÓÍÄÏ â Áåëãðàä ðåäèöà ïðîåêòè îò îáëàñòòà íà ïúòíàòà è êîìóíàëíàòà èíôðàñòðóêòóðè. Îñâåí êìåòà Çàõàðèåâ íà ñðåùàòà ïðèñúñòâà è Äàíèåë Çàðåâ, îáùèíñêè êîîðäèíàòîð çà ñúòðóäíè÷åñòâî ñ ÓÍÄÏ, Ñòðàøêî Àïîñòîëîâ, äèðåêòîð íà îáùåñòâåíîòî ïðåäïðèÿòèå „Ñòðîèòåëíè ïëîùè è ïúòèùà íà Îáùèíà Áîñèëåãðàä”, Ïðåäðàã Òðàéêîâ, äèðåêòîð íà „Óñëóãà” è äð.
Ïðåäñòàâèòåëèòå íà îáùèíàòà ïîèñêàëè äà áúäàò ðåàëèçèðàíè ïðîåêòèòå çà äîèçãðàæäàíå è àñôàëòèðàíå íà ïúòÿ îò ñåëî Èçâîð äî ìåñòíîñòòà Ñëàâ÷å íà ñàìàòà ãðàíèöà, êúäåòî å çàïëàíóâàíî äà áúäå îòêðèò ãðàíè÷åí ïóíêò. Äúëæèíàòà íà òðàñåòî å íàä 1 êì. Ñúùî å ïîèñêàíî è äà ïðîäúëæè àñôàëòèðàíåòî íà ðåãèîíàë-
íèÿ ïúò îò Áîñèëåãðàä äî ìèíàòà â Êàðàìàíèöà è ãðàíè÷íèÿ ïóíêò íà Ãîëåø, êàêòî è èçãðàæäàíå è àñôàëòèðàíå íà äðóãè ïúòíè îòñå÷êè â îáùèíàòà. Íà ñðåùàòà áèëè ðàçèñêâàíè è âúçìîæíîñòèòå çà ðåàëèçàöèÿ íà ïðîåêòè îò îáëàñòòà íà êîìóíàëíàòà èíôðàñòðóêòóðà - èçãðàæäàíå íà ïðå÷èñòâàòåëíà ñòàíöèÿ è êîëåêòîð çà îòïäú÷íè âîäè â Áîñèëåãðàä, îñèãóðÿâàíå íà ñïåöèàëèçèðàí êàìèîí ñ öèñòåðíà çà òðàíñïîðò íà ïèòåéíà âîäà è ìèåíå íà óëèöè, ïëàñòìàñîâè êîôè çà ñìåò è ãîëåìè ïëàñòìàñîâè êîíòåéíåðè è äð. Åäèí îò ïðèîðèòåòèòå ïî âðåìå íà ðàçãîâîðèòå áèë èñêúò çà ïðîâåæäàíå íà áàêòåðèîëîãè÷åñêè è õèìè÷åñêè èçñëåäâàíèÿ íà âñè÷êè èçâîðè íà òåðèòîðèÿòà íà îáùèíàòà. Çàõàðèåâ èçòúêíà, ÷å Áîñèëåãðàäñêà îáùèíà ðàçïîëàãà
ñ îêîëî 500 èçâîðà, îò êîèòî æèòåëèòå â ãðàäà è â ñåëàòà ïîëçâàò âîäà. „Îò ñâîÿ ñòðàíà îáùèíàòà ùå èçâúðøè ìàðêèðàíå íà âñè÷êè èçâîðè, à îò ÓÍÄÏ å ïîèñêàíî äà îñèãóðè ñðåäñòâà çà èçñëåäâàíå íà áàêòåðèîëîãè÷åñêàòà è õèìè÷åñêàòà ãîäíîñò íà âîäàòà îò èçâîðèòå“, äîáàâè òîé. Ï.Ë.Ð.
Ìèíèñòúðúò íà âúòðåøíèòå ðàáîòè íà Ñúðáèÿ Íåáîéøà Ñòåôàíîâè÷ òåçè äíè ïîñåòè Îáåäèíåíèòå ñèëè íà àðìèÿòà è ïîëèöèÿòà â ïóíêòà â ñ. Ãðàäèíå êðàé Äèìèòðîâãðàä. Áëàãîäàðåíèå àíãàæèðàíåòî íà ìèíèñòåðñòâîòî ïóíêòúò å îáîðóäåí ñ íÿêîëêî íîâè êîíòåéíåðà ñ öåë ïîäîáðÿâàíå óñëîâèÿòà çà
Çàñåäàíèå íà Îáùèíñêàòà ñêóïùèíà Îáùèíñêàòà ñêóïùèíà â Áîñèëåãðàä ìèíàëàòà ñåäìèöà ïðîâåäå VII ñè ðåäîâíî çàñåäàíèå.  äíåâíèÿ ðåä áÿõà âêëþ÷åíè 64 òî÷êè, a ïî-ãîëÿìà ÷àñò îò òÿõ ñå îòíàñÿõà äî äàâàíåòî íà ñúãëàñèÿ çà äîêëàäèòå çà ðàáîòà è ôèíàíñîâèòå äîêëàäè íà èíñòèòóöèèòå, îðãàíèçàöèèòå è ñäðóæåíèÿ çà 2016 ãîäèíà. Îáùèíñêèÿò ïàðëàìåíò ïðèå äîêëàäèòå íà Îáùèíñêîòî óïðàâëåíèå, êìåòà, Îáùèíñêèÿ ñúâåò, Îáùèíñêàòà ñêóïùèíà, íà âåäîìñòâàòà Öåíòúð çà êóëòóðà è Íàðîäíà áèáëèîòåêà „Õðèñòî Áîòåâ”, íà ïóáëè÷íèòå ïðåäïðèÿòèÿ „Óñëóãà”, Âåòåðèíàðíà àìáóëàòîðèÿ „Áîñèëåãðàä”, „Ñòðîèòåëíè ïëîùè è ïúòèùà íà îáùèíà Áîñèëåãðàä” è äð. Ñúâåòíèöèòå ðàçãëåæäàõà è ïðèåõà ôèíàíñîâèòå äîêëàäè íà âåäîìñòâàòà è îðãà-
Ïðèåòè îò÷åòèòå çà ðàáîòà íà ìåñòíèòå âåäîìñòâà ëèçèðàíå íà ñåëñêîñòîïàíñêà ïîëèòèêà è ïîëèòèêàòà íà ðóðàëíîòî ðàçâèòèå, êàêòî è Ïðîãðàìà çà çàùèòà, óðåæäàíå è ïîëçâàíå íà ñåëñêîñòîïàíñêè ïëîùè â äúðæàâíà ñîáñòâåíîñò â òåðèòîðèÿòà íà îáùèíàòà çà 2017 ãîäèíà. Ñúâåòíèöèòå äàäîõà çåëåíà ñâåòëèíà è íà Àíåêñà êúì äîãîâîðà, îòíàñÿù ñå äî îáùåñòâåíîòî ïðåäïðèÿòèå
òå íà ðåäà. Ïðåäñòàâèòåëèòå íà Îáåäèíåíèòå ñèëè ñïîäåëèõà ïðåä ìèíèñòúðà îò êàêâî îùå èìàò íóæäà, êàêòî è êàêâî èì å íåîáõîäèìî çà óëåñíÿâàíå íà ïàòðóëíèòå è äðóãè çàäúëæåíèÿ, êîèòî èçïúëíÿâàò. Ïî âðåìå íà ñðåùàòà ìèíèñòúðúò íàáëåãíà, ÷å 20 õèëÿäè ïðåäñòàâèòåëè íà Îáåäèíåíèòå ñèëè íà ïîëèöèÿòà è àðìèÿòà â Ñúðáèÿ ïðåç èçìèíàëèÿ ïåðèîä ñà ñâúðøèëè ãîëÿìà ðàáîòà, êàòî ñà ïðåäîòâðàòÿâàëè óñïåøíî íåëåãàëíîòî ïðåìèíàâàíå íà ãðàíèöèòå íà ñòðàíàòà. Òîé îáà÷å îïîâåñòè, ÷å ðàáîòàòà îùå íå å çàâúðøåíà, ïðåäâèä, ÷å ñå î÷àêâà íîâà âúëíà îò ìèãðàíòè. Á. Ä.
Áîñèëåãðàä
Ñåñèÿ íà Îáùèíñêèÿ ñúâåò â Äèìèòðîâãðàä
Íà 14-àòà ñåñèÿ íà Îáùèíñêèÿ ñúâåò â Äèìèòðîâãðàä ñúâåòíèöèòå ïðèåõà îò÷åòèòå çà ðàáîòà è çà ôèíàíñîâà äåéíîñò íà âåäîìñòâàòà â îáùèíàòà – Çäðàâíèÿ äîì, Íàðîäíàòà áèáëèîòåêà „Äåòêî Ïåòðîâ”, Öåíòúðà çà êóëòóðà, Ñïîðòíî-òóðèñòè÷åñêèÿ öåíòúð „Öàðèáðîä” è Öåíòúðà çà ñîöèàëíè ãðèæè. Ïðèåòà áå è Ïðîãðàìà çà ïîîùðèòåëíè ìåðêè çà ðåà-
ïðåñòîé íà âîåííèòå è ïîëèöèÿòà òóê. Ñòåôàíîâè÷ ãè îñâåäîìè, ÷å çàïëàòèòå èì ïðåç òàçè ãîäèíà ùå áúäàò óâåëè÷åíè, êàòî ïî òîçè íà÷èí äîïúëíèòåëíî ùå ñå ïîäîáðè ìàòåðèàëíîòî èì ïîëîæåíèå. Òîé äàáàâè, ÷å äúðæàâà ùå ïðîäúëæè è ñ èíâåñòèðàíå â ñúîðúæåíèÿ, îò êîèòî ñå íóæäàÿò îðãàíè-
„Ðåãèîíàëíî ñìåòèùå Ïèðîò”, êîéòî áå ïðåäëîæåí îò ðúêîâîäñòâîòî íà Ãðàä Ïèðîò. Îñíîâíèòå èçìåíåíèÿ â òîçè àêò ñå êàñàÿò äî èçáèðàíåòî íà äèðåêòîð â òîâà ïðåäïðèÿòèå, êàòî â ïðåäñòîÿùèÿ ïåðèîä ïî òîçè âúïðîñ ùå ðåøàâà ïðåäèìíî îáùèíñêàòà àäìèíèñòðàöèÿ â òîçè ãðàä. Á. Ä.
íèçàöèèòå çà èçðàñõîäâàíèòå ñðåäñòâà, ïîëó÷åíè îò îáùèíñêèÿ áþäæåò - îñíîâíîòî ó÷èëèùå, ãèìíàçèÿòà, äåòñêàòà ãðàäèíà, ó÷åíè÷åñêîòî îáùåæèòèå, Çäðàâíèÿ äîì, Öåíòúðà çà ñîöèàëíè ãðèæè, ×åðâåíèÿ êðúñò è äð., êàêòî è ôèíàíñîâèòå äîêëàäè íà ñäðóæåíèÿòà, ÷èèòî äåéíîñòè ÷àñòè÷íî èëè èçöÿëî ñå ôèíàíñèðàò îò îáùèíñêàòà õàçíà. Íà çàñåäàíèåòî áå ïðèåòà Ãîäèøíàòà ïðîãðàìà çà çàùèòà, óðåæäàíå è ïîëçâàíå íà îáùèíñêèòå çåìåäåëñêè ïàðöåëè è Ñîöèàëíàòà ïðîãðàìà íà îáùèíàòà çà 2017 ãîäèíà. Ïðèåòî áå è ðåøåíèå çà ôîðìèðàíå íà êëîí íà îáùèíñêèÿ Öåíòúð çà ñîöèàëíè ãðèæè, ïðåäëîæåíèå íà ìðåæàòà íà îñíîâíè ó÷èëèùà â òåðèòîðèÿòà íà îáùèíàòà, ðåøåíèå çà èçìåíåíèå è äîïúëíåíèå íà ðåøå-
íèåòî çà êîìóíàëíî óðåæäàíå è õèãèåíà, ðåøåíèå çà êàòåãîðèçàöèÿ íà îáùèíñêèòå ïúòèùà è óëèöè, ðåøåíèå çà óëè÷íî îñâåòëåíèå è äð. Îáùèíñêàòà ñêóïùèíà íàçíà÷è ïðåäñåäàòåëè è ÷ëåíîâå íà Íàäçîðíèòå ñúâåòè â îáùåñòâåíèòå ïðåäïðèÿòèÿ: „Óñëóãà”, Âåòåðèíàðíà àìáóëàòîðèÿ „Áîñèëåãðàä”, „Ñòðîèòåëíè ïëîùè è ïúòèùà íà Îáùèíà Áîñèëåãðàä” è îôîðìè Êîìèñèÿ çà ïðîâåæäàíå íà êîíêóðñè çà èçáîð íà äèðåêòîðè íà òåçè ïðåäïðèÿòèÿ, ÷èéòî îñíîâàòåë å Îáùèíñêàòà ñêóïùèíà. Ï.Ë.Ð.
Ñúîáùåíèå Íà 4 ìàé 2017 ã. â ïîìåùåíèåòî íà Ñäðóæåíèå “Öàðèáðîä” â Íèø çàïî÷íà êóðñúò ïî áúëãàðñêè åçèê íèâî “À”. Áúëãàðñêè åçèê çàïî÷íàõà äà ó÷àò 22-ìà êàíäèäàòè. Ñ êóðñèñòèòå ðàáîòè Âàëåðèÿ Òîäîðîâà, ïðîôåñîð âúâ Ôèëîëîãè÷åñêèÿ ôàêóëòåò âúâ Âåëèêî Òúðíîâî è íà ñòóäåíòèòå ïî ñëàâèñòèêà âúâ Ôèëîñîôñêèÿ ôàêóëòåò â Íèø. Êóðñúò ñå ôèíàíñèðà îò Ìèíèñòåðñòâîòî íà âúíøíèòå ðàáîòè íà Ðåïóáëèêà Áúëãàðèÿ ñúñ ñúäåéñòèåòî íà ãåíåðàëíîòî êîíñóëñòâî â Íèø, à ïîä åãèäàòà íà ðîäíîòî Ñäðóæåíèå „Öàðèáðîä“ â Íèø.
4
Äåí íà áúëãàðñêàòà ïðîñâåòà è êóëòóðà
12 ìàé 2017 ãîäèíà
Äâàìàòà òèòàíè íà ÷îâåøêàòà ìèñúë ñâåòèòå áðàòÿ Êèðèë è Ìåòîäèé  ÍÀÂÅ×ÅÐÈÅÒÎ ÍÀ ÄÅÍß ÍÀ ÑËÀÂßÍÑÊÀÒÀ ÏÈÑÌÅÍÎÑÒ È ÁÚËÃÀÐÑÊÀÒÀ ÏÐÎÑÂÅÒÀ È ÊÓËÒÓÐÀ Îñíîâèòå íà õðèñòèÿíñêàòà öèâèëèçàöèÿ - ñëàâÿíñêà êàòî åçèê, ñòàðîáúëãàðñêà êàòî ïðîèçõîä, ïîëàãàò äâàìàòà ìîíàñè, ïèñàòåëè, êíèæîâíèöè è õðèñòèÿíñêè ìèñèîíåðè Êîíñòàíòèí-Êèðèë Ôèëîñîô è Ìåòîäèé. Òå ïðîêàðâàò ïúòÿ êúì Çëàòíèÿ âåê íà ñëàâÿíñêàòà ïèñìåíîñò è êóëòóðà. Ðîäåíè ñà â Ñîëóí (Òåñàëîíèêè) - âòîðèÿò ïî ãîëåìèíà è çíà÷åíèå ïîëèòè÷åñêè è êóëòóðåí öåíòúð íà Âèçàíòèéñêàòà èìïåðèÿ.“È ïî ìàéêà, è ïî áàùà - ÷åòåì â Ïðîñòðàííîòî æèòèå íà Ìåòîäèé - òå áÿõà îò ìíîãî äîáúð è ïî÷òåí ðîä, îòäàâíà ïîçíàò è íà Áîãà, è íà öàðÿ (èìïåðàòîðà)...” Ñåìåéñòâîòî èì å îò àðèñòîêðàòè÷åí ïðîèçõîä è ïðèíàäëåæè êúì âëèÿòåëíèòå êðúãîâå íà òîãàâàøíîòî âèçàíòèéñêî îáùåñòâî. Áàùàòà Ëúâ å äðóíãàðèé - âèñîêîïîñòàâåíà âîåííà è àäìèíèñòðàòèâíà äëúæíîñò â äúðæàâàòà. Ìàéêà èì Ìàðèÿ å îò ñëàâÿíñêè ïðîèçõîä. Ñâåòèòå áðàòÿ Êèðèë è Ìåòîäè ñúçäàâàò ñëàâÿíñêàòà àçáóêà è ïðåâåæäàò íà ñëàâÿíñêè Ñâåùåíîòî Ïèñàíèå (Áèáëèÿòà) è òåêñòîâåòå íà ñâåòàòà ëèòóðãèÿ, çà äà îòâîðÿò çà ñëàâÿíñêèòå íàðîäè ñúêðîâèùíèöàòà íà Áîæèåòî ñëîâî è íà òàéíñòâàòà. Ïî âðåìå íà ñâîÿòà ìèñèîíåðñêà äåéíîñò òå ïðåòúðïÿâàò ìíîãî èçïèòàíèÿ è ñòðàäàíèÿ îò âñÿêàêúâ âèä. Ïàïà Àäðèàí II ïîòâúðæäàâà òÿõíîòî äåëî, êàòî áëàãîñëàâÿ ëèòóðãè÷åñêèòå êíèãè, íàïèñàíè íà ñëàâÿíñêèÿ åçèê. Ìåòîäèé å ïî-ãîëåìèÿò áðàò. Íåãîâîòî ñâåòñêî èìå íå å ïîçíàòî íà èñòîðèöèòå. Ìåòîäèé å ìîíàøåñêîòî ìó èìå. Òî÷íàòà ãîäèíà íà íåãîâîòî ðàæäàíå íå ìîæå äà ñå îïðåäåëè. Íàé-îáîñíîâàíà å õèïîòåçàòà çà 815 ã. Çíàòíèÿò ïðîèçõîä íà Ìåòîäèé è íåãîâèòå óìåíèÿ è îáðàçîâàíîñò íå îñòàâàò íåçàáåëÿçàíè îò èìïåðàòîðà.  ñòðåìåæà ñè äà óêðåïè âëàñòòà ñè ñðåä ñëàâÿíñêèòå ïëåìåíà òîé íàçíà÷àâà Ìåòîäèé çà àäìèíèñòðàòèâåí óïðàâèòåë íà îáëàñò, íàìèðàùà ñå íà ñåâåð îò Ñîëóí, íàñåëåíà ñúñ ñëàâÿíè. Äåñåòãîäèøíèÿò ïðåñòîé ñðåä ñëàâÿíèòå ïîìàãà íà Ìåòîäèé â áúäåùàòà ìó ïðîñâåòèòåëñêà äåéíîñò. Ïî íåçíàéíè ïðè÷èíè ïî-êúñíî òîé ñå îòòåãëÿ îò òàçè äëúæíîñò. Îòèâà è îñòàâà â ìàíàñòèðà “Ïîëèõðîí”, êîéòî ñå íàìèðà â ïëàíèíàòà Îëèìï.  òîçè ìàíàñòèð Ìåòîäèé å ìîíàõ, à ïî-êúñíî è èãóìåí. Ïðåäïîëàãà ñå, ÷å ìàíàñòèðúò “Ïîëèõðîí” å íàé-âåðîÿòíîòî ìÿñòî, êúäåòî äâàìàòà áðàòÿ êúì 855 ã. ñúçäàâàò ñëàâÿíñêàòà àçáóêà – ãëàãîëèöà, ñúçäàâàò êíèæîâíà ñëàâÿíñêà ëåêñèêà è çàïî÷âàò ïðåâîäà íà ñâåùåíèòå êíèãè. Îò 860 äî 867 ã. ñâåòè Ìåòîäèé ó÷àñòâà â ðàçëè÷íè ìèñèè çàåäíî ñ áðàò ñè ñâåòè Êèðèë - ïðè õàçàðèòå, â Ìîðàâèÿ, â Ðèì è Âåíåöèÿ. Ïî âðåìå íà òåçè ìèñèè òå óòâúðæäàâàò õðèñòèÿíñòâîòî êàòî ðåëèãèÿ è ñëàâÿíñêîòî áîãîñëóæåíèå. Ìåòîäèé å ðúêîïîëîæåí çà àðõèåïèñêîï è íàçíà÷åí çà ïàïñêè ëåãàò çà Ñðåäåí Äóíàâ è Ïàíîíèÿ. Òîâà íàñòðîéâà íåìñêîòî äóõîâåíñòâî âðàæäåáíî. Íà öúðêîâåí ñúä â Ðåãåíñáóðã ãî îñúæäàò íà çàòî÷åíèå â ìàíàñòèðà „Åëâàíãåí” â Øâàáèÿ. Ñëåä äâå ãîäèíè è ïîëîâèíà å îñâîáîäåí ïî çàñòúïíè÷åñòâî íà ïàïàòà è ïðåç åñåíòà íà 873 ã. îòíîâî å àðõèåïèñêîï íà Âåëèêîìîðàâèÿ. Ïðåç ïîñëåäíèòå ãîäèíè îò æèâîòà ñè Ìåòîäèé çàâúðøâà ïðåâîäà íà Áèáëèÿòà è ñúòâîðÿâà ïðîïîâåäè, ìîëèòâè è ïåñíîïåíèÿ íà ñëàâÿíñêè åçèê, êàòî ïðîäúëæàâà íåðàâíîñòîéíàòà áîðáà ñ íåìñêîòî äóõîâåíñòâî. Ñâåòè Ìåòîäèé óìèðà íà 6 àïðèë 885 ã. Ïîãðåáàí å âúâ Âåëåãðàä - ñòîëèöàòà íà Âåëèêîìîðàâèÿ. Ñëåä ñìúðòòà ìó å êàíîíèçèðàí çà ñâåòåö. Êîíñòàíòèí å ñâåòñêîòî èìå íà ïî-ìàëêèÿ áðàò,
à Êèðèë å èìåòî, êîåòî ïðèåìà ïåòäåñåò äíè ïðåäè ñìúðòòà ñè çàåäíî ñ ìîíàøåñêèÿ ñàí. Çà ðîæäåíàòà ìó ãîäèíà ñå ïîñî÷âà 827 ã. Àðèñòîêðàòè÷íèÿò ïðîèçõîä íà Êîíñòàíòèí-Êèðèë å áåçñïîðåí. Òîâà ìó äàâà âúçìîæíîñò äà ïîëó÷è äîáðî îáðàçîâàíèå â ðîäíèÿ ñè ãðàä. Îò äåòå ïðîÿâÿâà èçêëþ÷èòåëíè èíòåëåêòóàëíè óìåíèÿ è íåãîâèòå çíàòíè ðîäèòåëè ãî íàñî÷âàò êúì íàó÷íîòî ïîïðèùå. Ïðåä Êèðèë ñå îòêðèâàò ïåðñïåêòèâè çà îõîëåí è áëÿñêàâ æèâîò, íî òîé ïðåäïî÷èòà äà ïîåìå ïúòÿ íà ñàìîîòðè÷àíåòî è áîðáàòà íà äóõîâíîòî ïîëå. Êîíñòàíòèí çàâúðøâà íàé-âèñøåòî ó÷èëèùå – Ìàãíàóðñêàòà øêîëà, êúäåòî èçó÷àâà „åëèíñêè èçêóñòâà”: ãðàìàòèêà, ïîåçèÿ, ãåîìåòðèÿ, äèàëåêòèêà è „âñè÷êè ôèëîñîôñêè íàóêè”: ðèòîðèêà, àðèòìåòèêà, àñòðîíîìèÿ è ïð. ñ íàé-äîáúð óñïåõ. Êàòî áèáëèîòåêàð íà Ïàòðèàðøåñêàòà áèáëèîòåêà â öúðêâàòà „Ñâ. Ñîôèÿ” è ïðåïîäàâàòåë â Ìàãíàóðñêàòà øêîëà, Êîíñòàíòèí ïðîÿâÿâà áëåñòÿùèòå ñè ôèëîñîôñêè, îðàòîðñêè è ïîëåìè÷íè ñïîñîáíîñòè, çàðàäè êîåòî å èçïðàòåí íà äóõîâíà ìèñèÿ ïðè àðàáèòå (ñàðàöèíèòå) â Áàãäàäñêèÿ õàëèôàò (850). Íàâñÿêúäå Êîíñòàíòèí-Êèðèë áëåñòè ñúñ ñâîÿ óì. Äâåòå îòãîâîðíè ìèñèè ïðè àðàáèòå è ïðè õàçàðèòå, ïî ôîðìà ðåëèãèîçíè, à ïî ñúùåñòâî ïîëèòè÷åñêè, ïîêàçâàò íà äåëî íåíàäìèíàòîòî ìó óìåíèå äà ïîëåìèçèðà è äà óáåæäàâà. Ìèñèÿòà íà Êîíñòàíòèí-Êèðèë Ôèëîñîô âúâ Âåëèêîìîðàâèÿ å ñúäáîíîñíà çà ñëàâÿíñòâîòî, à è íå ñàìî çà íåãî. Ïðåäè äà ïîòåãëè íà ïúò çà äàëå÷íàòà ñëàâÿíñêà ñòðàíà, Êèðèë âå÷å å ñúçäàë áóêâèòå.
Èçòîùåí îò íàïðåãíàòàòà ðàáîòà è ïðîäúëæèòåëíèòå ïúòóâàíèÿ, Êîíñòàíòèí-Êèðèë Ôèëîñîô óìèðà íà 14 ôåâðóàðè 869 ã. â Ðèì. Ïðèçíàíèå çà âåëèêîòî ìó äåëî å òúðæåñòâåíîòî ìó ïîãðåáåíèå â ðèìñêàòà öúðêâà “Ñàí Êëåìåíòå” è êàíîíèçèðàíåòî ìó çà ñâåòåö íà õðèñòèÿíñêàòà öúðêâà âåäíàãà ñëåä ñìúðòòà ìó. Ñëàâÿíñêèÿò åçèê çâó÷è ïîä êóïîëèòå íà ðèìñêèòå ÷åðêâè. Ñëàâÿíñêèÿò åçèê ñå íàëàãà â êóëòóðíàòà èñòîðèÿ íà Åâðîïà. Ðàçíàñÿ ñå ïî ñâåòà ïðèçèâúò íà ñâåòè Êèðèë Ôèëîñîô îò ñòèõîòâîðåíèåòî “Ïðîãëàñ êúì Åâàíãåëèåòî”: Ñëóøàéòå, öÿë ñëàâÿíñêè ðîäå, Ñëóøàéòå, çàùîòî ñëîâî îò Áîãà äîéäå, Ñëîâî, êîåòî õðàíè ÷îâåøêèòå äóøè, Ñëîâî, êîåòî êðåïè ñúðöàòà è óìîâåòå. Äâàìàòà ñîëóíñêè áðàòÿ íàëàãàò ñâîåòî ñõâàùàíå â òåæêà è óïîðèòà áîðáà, ïðåâúðíàëà æèâîòà èì â èñòèíñêè ïîäâèã. Áëåñòÿùèÿò è âñåîáõâàòåí óì íà ñâåòè Êèðèë è áåçãðàíè÷íàòà âÿðà íà ñâåòè Ìåòîäèé â ïðàâîòàòà è áúäåùåòî íà âåëèêîòî íà÷èíàíèå ñà èçòî÷íèê íà âîëÿ è ìîðàëíà ñèëà â áîðáàòà ñ òðèåçè÷íàòà òåîðèÿ. Äðóãàòà áåçñìúðòíà ñòðàíà íà äåëîòî íà äâàìàòà áðàòÿ å îáñòîÿòåëñòâîòî, ÷å ïðåâîäúò íà áîãîñëóæåáíèòå êíèãè å èçâúðøåí íà ãîâîðèìèÿ íàðîäåí ñëàâÿíñêè åçèê îò îíîâà âðåìå. Ñ òîâà òå âúçâåñòÿâàò íà ñâåòà ïðèíöèïà íà ñâîáîäíîòî ñëîâî è
êóëòóðàòà è ñòàâàò ïðåäâåñòíèöè íà Ðåíåñàíñà â Åâðîïà. Ïðåç 863 ã., ïî ìîëáà íà Âåëèêîìîðàâñêèÿ êíÿç Ðîñòèñëàâ, Êèðèë è Ìåòîäèé ñà èçïðàòåíè âúâ Âåëèêîìîðàâèÿ. Òóê òå ïîäãîòâÿò äóõîâíèöè, ïðåâåæäàò áîãîñëóæåáíè êíèãè è çà 40 ìåñåöà ñúçäàâàò ñëàâÿíñêàòà ëèòóðãèÿ.  Áëàòíåíñêîòî êíÿæåñòâî çà øåñò ìåñåöà îáó÷àâàò 50 ó÷åíèöè. Òå ïðîäúëæàâàò ìèñèîíåðñêàòà è ïðîñâåòèòåëñêà äåéíîñò íà ñâîèòå ó÷èòåëè, êàòî èçâúðøâàò áîãîñëóæåíèå íà ñëàâÿíñêè åçèê è ðàçïðîñòðàíÿâàò ñëàâÿíñêàòà ïèñìåíîñò. Äî íàñ ñà äîñòèãíàëè ñàìî íÿêîëêî èìåíà íà ïðåêè ó÷åíèöè íà Êèðèë è Ìåòîäèé. Òîâà ñà Ñàâà, Êëèìåíò, Ãîðàçä, Íàóì è Àíãåëàðèé. Óòâúðäåíî å ìíåíèåòî, ÷å Êîíñòàíòèí Ïðåñëàâñêè ñúùî å áèë ñðåä òåçè ó÷åíèöè, íî å ïðèñòèãíàë â Áúëãàðèÿ ñëåä èçïèòàíèÿòà íà ðîáñòâîòî. Âñåîáùàòà ïðèçíàòåëíîñò íà áúëãàðèòå è äðóãèÿ ñëàâÿíñêè íàðîä êúì äåëîòî íà ïúðâîó÷èòåëèòå äíåñ íàìèðà èçðàç â íàé-êðàñèâèÿ è âúëíóâàù ïðàçíèê - 24 ìàé, îáÿâåí îò Áúëãàðñêàòà äúðæàâà çà Äåí íà ñëàâÿíñêàòà ïèñìåíîñò è áúëãàðñêàòà ïðîñâåòà è êóëòóðà. Íà òîçè äåí âúâ âñÿêî áúëãàðñêî ó÷èëèùå è òàì, êúäåòî ÷åñòâàò ñâåòèòå áðàòÿ, ñå îðãàíèçèðàò ïðàçíèöè, øåñòâèÿ è ðàçëè÷íè êóëòóðíè ôîðóìè. Òîçè ïðàçíèê ñå îòáåëÿçâà è â ðàçëè÷íè åâðîïåéñêè ãðàäîâå, à îôèöèàëíà áúëãàðñêà äúðæàâíà äåëåãàöèÿ ïîñåùàâà Âàòèêàíà, êúäåòî îòäàâà ïî÷èò íà ãðîáà íà ñâåòè Êèðèë â öúðêâàòà “Ñàí Êëåìåíòå” â Ðèì. Íà ïàìåòòà è äåëîòî íà ïúðâîó÷èòåëèòå ñâåòè ñâåòè Êèðèë è Ìåòîäèé ñà èçäèãíàòè äåñåòêè ïàìåòíèöè â ðàçëè÷íè åâðîïåéñêè äúðæàâè, à ïðåç 1980 ãîäèíà ïàïà Éîàí Ïàâåë II ãè îáÿâÿâà çà ïîêðîâèòåëè íà Åâðîïà. Íà òÿõ ñà ïîñâåòíè è ñòîòèöè òâîðáè íà áúëãàðñêîòî ìóçèêàëíî, èçîáðàçèòåëíî è ëèòåðàòóðíî èçêóñòâî. Äåíÿò è äåëîòî íà ñîëóíñêèòå áðàòÿ å âåëè÷åñòâåí ïðàçíèê íà áúëãàðñêàòà êóëòóðà, åäèíñòâåí ïî ðîäà ñè â öåëèÿ ñâÿò. Òîçè äåí íèêîãà íå òðÿáâà äà ñå çàáðàâÿ, à òðÿáâà äà ñå ïðåäàâà îò ïîêîëåíèÿ íà ïîêîëåíèÿ è îò âåê íà âåê! Ïîäãîòâè Ä. Õðèñòîâà
12 ìàé 2017 ãîäèíà
Äåí íà áúëãàðñêàòà ïðîñâåòà è êóëòóðà
Åäâèí ÑÓÃÀÐÅÂ
Ðàäèöà ÄÈÌÈÒÐÎÂÀ
Îòêà÷àëêàòà ÷åòå ïðàçíà ñòðàíèöà
Ïðîñòè ìè, ìàéêî
òîëêîâà ïúòè ÿ ïðåïðî÷èòàì àëà âñå ñå èçïëúçâà ñìèñèëúò ìîæå áè áóêâèòå ñà ñå ðàçïúëçÿëè ïîãíàòè ìðàâêè è ñòðåñíàòè ïàÿöè ìîæå èçîáùî äà íÿìà ëèñò äà å èçãðèçàí îò ñëîâàòà ãúñåíèöè ìîæå äà å ÷åðíà äóïêà â îíåìÿëàòà âñåëåíà äà å âñìóêàëà âñè÷êè êíèãè äà å ïðåìëÿëà âñè÷êè ñìèñëè ìîæå è àç äåòî ÷åòà äà ñúì òåêñò åòî èçòåãëÿ ìå ñêà÷àì â íåÿ èç÷åçâàì
Öâåòêî ÈÂÀÍÎÂ
Îêî  îêîòî Òè âèæäàì ìîðå, ìîðå ñèíüî, äúëáîêî! Äàëè íàâÿðíî ìå çîâå Òâîåòî ïðåêðàñíî îêî? Âèæäàì - áóðÿ æåñòîêà, âüëíè - ÷àê äî íåáåñàòà! Òàçè áóðÿ â Òâîåòî îêî, íå å ëè áóðÿòà â äóøàòà Òè? Áèå íåáåñíà ìúëíèÿ, áúðêà ìîðåòî è íåáåòî... Íå ñà ëè òîâà èñêðè îò îãúíÿ, êîéòî ïëàìòè â ñúðöåòî Òè?!
Íà áàëêîíà È òàÿ íîù ïî íåáåòî ïëóâàò ìèëèîíè: ìèëèîíè çâåçäè è òàÿ íîù âúçäèøêè ñå ÷óâàò è ïëàìòÿò âëþáåíè ïîãëåäè. È òàÿ íîù Òè îò áàëêîíà, êàòî ïúëíà Ëóíà áëåñòèø. Ãëåäàìå â òåá êàòî â èêîíà è ÷àêàìå ëþáîâ äà íè ïîäàðèø. Òè ñàìîäèâî, ëåêî óñìèõíàòà, êàòî Áîãèíÿ íàä íàñ ñòîèø. Âñè÷êè ÷àêàìå, à òè ñúðöåòî ñè è äóøàòà, êîé çíàå íà êîãî ùå ïîäàðèø.
Ïðîñòè ìè, ìàéêî, ñúëçèòå ìè ãîð÷èâè, òè èñêàøå ñèëíà âèíàãè äà ñúì, ïðîñòè ìè íî ïîíÿêîãà, óâè, òîëêîâà ñèëíî ïðåãðúùàø ìå íàñúí. Ïðîñòè ìè, ìàéêî, ÷å ÷åñòî ñè ìèñëÿ êîëêî ìíîãî ëèïñà ïî òåáå îñòàíà, ïðîñòè ìè, ÷å âèíàãè òúãóâàì, ïðåä ðîäíàòà êúùà êàòî çàñòàíà. Ïðîñòè ìè, ìàéêî, ÷å òúìíàòà íîù ìå êàðà äî áåçêðàéíîñò äà ðèäàÿ, ïðîñòè ìè, ÷å ñòèñêàì þìðóöè, êàòî âëèçàì â äåòñêàòà ñòàÿ. Ïðîñòè ìè, ìàéêî, ÷å âñå íàãîðå ãëåäàì, íàäÿâàéêè ñå àíãåëà äà çúðíà, ïðîñòè ìè, ÷å âñè÷êî áèõ äàëà äà ìîãà îùå âåäíúæ äà òå ïðåãúðíà.
Ñêúñàíèòå íèøêè ...êîèòî íèêîãà íÿìà äà áúäàò êàêòî ïðåäè çàùîòî ñëåä êúñàíåòî íåùî ùå íàâðåäè íà ïðåäèøíîòî ñúñòîÿíèå, íÿìà äà å ïîêàÿíèå! ...êîèòî âñåêè îïèòâà ïàê äà ïîäðåäè
5
íî íå ñà ñúùèòå è íÿìà êàê äà áúäå êàêòî âèíàãè ðàçêúñâàò ñå îò òîâà êîåòî ñëåäèì, íåêà äà íå ñå ñúäèì! ...êîèòî ïðåäñòàâëÿâàò ïðîâàë ïðåä äàäåíîòî èçïèòàíèå ñêúñàíè îò ïîäëîñò ïðåä íå÷èñòî ñúçíàíèå â êîåòî îòäåëíî ñìå àç è òè, à íå íèå! ...êîèòî ùå çàïàçèì êàòî ñïîìåí, ÷àñò îò ìåí, ñúùåñòâóâàë öÿëà âå÷íîñò â êîÿòî èäâà äåí, êðàé íà êúñàíåòî â ìåí!!!
Ñëåä ìåí Íåðåàëíî îïðåäåëÿì ïðàâèëàòà è ãè ïðåíåáðåãâàì ñúçíàòåëíî, ùîòî íå ìè ñòèãà ñèëàòà äà äåéñòâàì ïî-âíèìàòåëíî. ñþæåò äîñòà ãåíèàëåí â ìîÿòà ãëàâà ñå ðàæäà äîðè äà å òðîãâàùî áàíàëåí óñïåõ è äåéñòâèå ïîðàæäà. êîìïëåêñè ïîäðåäåíè äî ïåðôåêòíîñò ïî÷òè âúâ âñåêè åäèí îò íàñ ïðèçíàê íà ëþáîâ àêî å ðåâíîñò íåùàñòíà è ðàçî÷àðîâàíà ñúì àç. Ñ äðóãè äóìè òè ìå ëúæåø, ÷å íåùàòà ùå ñå ïîäðåäÿò ñòèãà äà óñïååø äà ñúçäàäåø íîâè èäåàëè â ñúâñåì íîâ ñâÿò. Èñêàì âå÷íî ñàìî äà ñúì ñâîÿ ñåáå ñè äà ïðåäàì - íèêîãà íÿìà äà ñòàíå è íà òîçè ñâÿò ÷ðåç ïðåñòîÿ îò ìåí íà âå÷íîñòòà êàêâîòî îñòàíå. Ñòèãà äà å ñòèõ, ìèñúë èëè ñúëçà çàïå÷àòàëà ñå â ñúçíàíèå íà íÿêîé ùå ñúì óáåäåíà, ÷å â ìèð è òèøèíà âñå ïàê ùå íàìåðÿ ñâîÿ ïîêîé.
Âåëèìèð ÊÎÑÒÎÂ
Õàðàêòåðèñòèêà íà òåðîðèçìà â êðàòêèÿ ðîìàí íà ìîÿ æèâîò Âíåçàïíîòî âèäåíèå íà áëóñà ìå ïîñâåòè â Èñòîðèÿòà íà ñâåòà Îòõâúðëÿì ñúâúðøåíî õëàäíî ìèñúëòà äà áúäà ãåãàòà íà Ñâåòè Ñàâà Íàäÿâàì ñå íå ñúì óìñòâåíî ïîìðà÷åí È âêîï÷åí â ñîáñòâåíàòà áîëêà Íåòúðïåëèâî ÷àêàì ïèñìàòà îò ÷óæáèíà Äîêàòî óíèêàëíè ôîðìè íà ðàñèçúì ñå ìú÷àò äà ðîäÿò îìðàçàòà Âñÿêà ñúáîòà âå÷åð îòèâàì íà Congo Square Äà èãðàÿ áàìáóëà Ïðèò÷èòå îò Çàâåòà ïðîèçíàñÿì ñúñ ñèëàòà íà Î÷åâèäåöà Îò Íþ Îðëèúíñ äî Íèø Èìà ñòðàøíî ìíîãî ñïèðè÷óúë-ïåñíîïåíèÿ Êîèòî â ìîÿ ñëó÷àé ñà ñàìî ëèïè÷åñêà ïðîïîâåä. Âå÷å òðèéñåò è îñåì ãîäèíè âñåêè äåí ïðåæèâÿâàì êðúùåíèå River deep, mountain high.
6
Äåí íà áúëãàðñêàòà ïðîñâåòà è êóëòóðà
Íèêèöà ÕÐÈÑÒÎÂ
Þãîñàëàâà ÀËÅÊÑÀÍÄÐÎÂ
Ðîäíèÿò êðàé çîâå
Èñòèíñêè ãåðîé
Òàì, â áëèçêèòå çåìè íà çàïàä, êúäåòî ñíåãúò áëåñòè äî þëè òàì, êúäåòî ìå÷òèòå íå ñå öàïàò, à èäåàëèòå òðúãâàò ñ öúðâóëè.  ÷óæáèíà, äîðè è ñ íîâà ðèçà, íå çíà÷è, ÷å äðóã ÷îâåê ñè âå÷å, òàì íåïîçíàòèòå õîðà ñà áëèçî, à áëèçêèòå ñà òîëêîâà äàëå÷å.  ìèñúëòà ðîäíèÿò êðàé ñå îáàæäà, çîâå àðîìàòúò íà ÷åðåøàòà â äâîðà, êúäåòî è äà ñìå, èçïèòâàìå æàæäà çà ðîäíèÿ êðàé è ëþáèìèòå õîðà.
Ìàðèíêîâöè Ñúðöåòî ïî Ìàðèíêîâöè êúðâè...
Íà ñåâåð îò ãðàäà ìàëúê, ïîä Ìèëåâñêà ïëàíèíà, òàì å æèçíåíèÿò çàëúê êðàé åäíà öâåòíà äîëèíà. Òîâà ïàð÷åíöå æèâîò, îò ïðàäåäèòå çàïàçåíî, å ñúðöåòî íà ìîÿ ðîä îò âðåìåòî íå å ïðåãàçåíî. Ïðåä ïðàãà íà ìîÿ äîì, ñïîìåíúò âñå ìå âðúùà, íà íîñòàëãèÿòà å ñèìïòîì è âîïëèòå òîé ïîãëúùà. À äíåñ áàáè è äÿäîâöè ñòàðè, òðîìàâè è êóöè, è ñåãà òå â Ìàðèíêîâöè ÷àêàò ìèëèòå ñè âíóöè. Ñúðöå îò ñïîìåíè íàâÿòî, çàùîòî ðÿäêî ãî ïîñåùàâàì ðîäíîòî ìè ìÿñòî ñâÿòî, ñàìî ñòèõîâå ìó ïîñâåùàâàì... Ìîæå íÿêîÿ êúùà äà å ïðàçíà, ìîæå íÿêîé äîì äà å ñúáîðåí, íî òðàäèöèÿòà å åäíîîáðàçíà, à îáè÷òà - òðúãâà îò ñàìèÿ êîðåí. Ñúðöåòî ìè ïî Ìàðèíêîâöè êúðâè, íî ïðîäúëæàâà íàïðåä äà âúðâè...
Ñèíèòå î÷è è êîñèòå ÷åðíè Ïîä äúëãèòå è áóéíè êîñè ÷åðíè ìèãàò êðîòêî ñèíèòå é î÷è âåðíè, çàðàäè àëåíèòå è ìúë÷àëèâè óñòíè ìå÷òàåø ëþáîâòà äà íå òå íàïóñíå. Ïîãëåäúò é ñïèðà öÿëàòà îðáèòà, à ãëàñúò – çàïî÷íàòèÿ ðàçãîâîð, çàòîâà è ñúðöåòî íèùî íå ïèòà òî îòíà÷àëî çíàå âñåêè îòãîâîð. Ñèíèòå é î÷è è òåçè ÷åðíè êîñè äåíåì íå èçëèçàò îò ìèñëèòå îùå, íå ñè òðúãâàò îò ñúíèùàòà íîùåì ëþáîâòà âëþáåíîòî ñúðöå ïîêîñè.
Íèìà èìà äðóã ìúæ êàòî íåãî!? Íèìà äðóã ùå ìå îáè÷à òàêà íå íà äóìè è áåç çàùîòî!? Êîéòî ùå ìå ïðåãðúùà ñèëíî áåç äà ìó êàçâàì: „Ïðåãúðíè ìå!” Êîéòî íÿìà äà ìå èçîñòàâè âúïðåêè âñè÷êî è âñè÷êè. Êîéòî ïîñðåä íîù ùå ìè ñå îáàäè çà äà ïèòà äàëè ñúì äîáðå. Êîéòî ïúðâî ùå ìå ïðåãúðíå, à ïîñëå ùå êàæå: ”Çàùî çàêúñíÿ?” Êîéòî íÿìà äà êàçâà, ÷å ìó ëèïñâàì, à íàïðàâî ùå äîéäå äà ìå âèäè. Íèìà íÿêîé äåí ùå ñòàíå ñóòðèí äà ìè íàïðàâè çàêóñêà, ÷àé, êàôå...!? Íèìà ùå ìè íàïðàâè ïîäàðúê áåç äà å îñìè ìàðò èëè Êîëåäà!? Íèìà äðóã ùå çàïëà÷å çàðàäè ìåí èëè ïúê ùå ãî áîëè ìîÿòà ñúëçà!? Íèìà èìà ïî-äîñòîåí, ïîäîáúð!? Íèìà èçâúí ïðèêàçêèòå è ôèëìèòå èìà òàêúâ ìúæ, êîéòî ùå ìå îáè÷à ïîâå÷å èëè íàïîëîâèíà êàòî òåá Òàòêî! Íèìà èìà òàêúâ ãåðîé!? Óáåäåíà ñúì, ÷å íÿìà! Òàòêî, ñàìî òè ñè èñòèíñêè ãåðîé, îñòàíàëèòå ñà ïî ñöåíàðèé!
Ëþáîâ å äåéñòâèå Ëþáîâ íå å ïðîñòî åäíî ñúùåñòâèòåëíî, à ÷îâåê. Íå å äóìà, à åìîöèÿ, íå å îáâúðçàíîñò, à ñâîáîäà. Íå å öÿëà âñåëåíà, à åäíà ïðåãðúäêà îò ñúðöå, óñìèâêà íà ëþáèìî ëèöå.
12 ìàé 2017 ãîäèíà
È äîì è ñåìåéñòâî, è ïîäêðåïà è ìèë æåñò. È çàêóñêà è âå÷åðÿ ðàçäåëåíî âñè÷êî íà äâå, âèíàãè, à íå ñàìî êîãàòî ... Ëþáîâ å ìíîãî ïîâå÷å îò åäíî „Oáè÷àì òå” íå ãëàãîë, à äåéñòâèå.
I’m happy! Ùàñòëèâà ñúì. Çàðàäè åäíè î÷è, çàðàäè åäíà äåòñêà óñìèâêà è äóøà. Çàùîòî ñúì åäèíñòâåíà. È ëèïñâàùà. È ëþáÿùà è îáè÷àíà. Áåç èçëèøíè èëþçèè. Áåç ëúæè. Ïðîñòî ëþáîâ, ñúçäàäåíà îò íàñ... Ùàñòëèâà ñúì. Ñ ïðè÷èíà(è) è áåç çàãóáè.
Äåìîäå Ñ ðàçëè÷íè ñåòèâà ëè ñúì, ùîì çàáåëÿçâàì ñàìî óñìèâêèòå, à íå ãðèìà? È öâåòå â êîñàòà íÿìà äà çàáåëåæà, àêî î÷èòå ñà òúæíè èëè ùàñòëèâè. È òÿëîòî íà àòëåò íÿìà äà çàáåëåæà, àêî å ïðîñòî ÷åðóïêà áåç äóøà. Ñåòèâàòà ìè ðàçïîçíàâàò ñàìî óñìèâêèòå, áëÿñúêà è òúãàòà â î÷èòå. Èçêóñòâåíè óêðàñè, íÿêàê ñè íå ãè çàáåëÿçâàì. Çàùî ëè? Çàùîòî ÿâíî ñúì äåìîäå ðàçëè÷íà îò ìîäåðíèòå ëþäå.
12 ìàé 2017 ãîäèíà
7
Äåí íà áúëãàðñêàòà ïðîñâåòà è êóëòóðà
Oò 19 - 22 àïðèë ñå ïðîâåäå Õ èçäàíèå íà ôåñòèâàëà „ Âèøíåâ öâÿò“
Óòâúðæäàâàíå íà òâîð÷åñòâî è êóëòóðíè è ïðèÿòåëñêè âðúçêè Ôåñòèâàëúò å òðàäèöèîíåí è ñå ïðîâåæäà ïðåç ìåñåö àïðèë, êîãàòî öúôòÿò âèøíèòå Åäíî îò ñúáèòèÿòà ïî âðåìå íà Ïðàçíèöèòå å Ìåæäóíàðîäíèÿ ïîåòè÷åí êîíêóðñ "Áåëîöâåòíèòå âèøíè" , ÷èéòî îñíîâàòåë å Äèìèòúð Íèêëåíîâ, ïîåò, äðàìàòóðã, ðåäàêòîð. Ó÷àñòíèöèòå â Ìåæäóíàðîäíèÿ êîíêóðñ "Áåëîöâåòíèòå âèøíè 2016" áÿõà 217. Çà ïðúâ ïúò íà êîíêóðñà ó÷àñòâà è íèøêàòà ïîåòåñà Ìèëÿíà Ìèëÿíà Èãíÿòîâè÷ Êíåæåâè÷. Íåéíîòî Èãíÿòîâè÷ ñòèõîòâîðåíèå "Âèøíåâèÿò öâÿò Êíåæåâè÷ äîíàñÿ ïðîëåòòà" å âêëþ÷åíî è ïóáëèêóâàíî â Àëìàíàõà, êîéòî èçëåçíà ïðåäè çàêëþ÷èòåëíîòî òúðæåñòâî íà ôåñòèâàëà. Çà ãîðåñïîìåíàòàòî ñòèõîòâîðåíèå Ìèëÿíà Èãíÿòîâè÷ ïîëó÷è íàãðàäà îò Èñòîðè÷åñêèÿ ìóçåé „ Èñêðà“ â ãð. Êàçàíëúê. Íàãðàäàòà é áå âðú÷åíà ïî âðåìå íà Ïðàçíèöèòå. Ïî òîçè õóáàâ ïîâîä Ìèëÿíà ñå ïðåäñòàâè ñúñ ñòèõîâå íà áúëãàðñêè è ñðúáñêè åçèê ïðåä ó÷åíèöè è ïðåïîäàâàòåëè îò Ïðîôåñèîíàëíà ãèìíàçèÿ ïî ëåêà ïðîìèøëåíîñò è òóðèçúì â Êàçàíëúê. Òÿ ó÷àñòâà è â ðåöèòàëà ïîä íàçâàíèå „Ùàñòèå“. Åòî íåéíèòå âïå÷àòëåíèÿ: - Ñ áúëãàðñêàòà ëèòåðàòóðà ñå çàïîçíàõ ïî-ïîäðîáíî ïîñðåäñòâîì ìîèòå ïðèÿòåëè: ïîåòèòå - Àíè Ñòàéêîâà Èâàíîâà îò ãð. Ïëîâäèâ , Êàòÿ Åðìåíêîâà îò ãð. Ñàíäàíñêè, Èâàí Òîïàëñêè îò Áëàãîåâãðàä, Äåíêî Ðàíãåëîâ îò Íèø è äð. Âå÷å íÿêîëêî ãîäèíè áúëãàðñêèòå ïîåòè ó÷àñòâàò íà êîíêóðñè â Ñúðáèÿ, à àç çà ïðúâ ïúò ó÷àñòâàõ ìèíàëàòà ãîäèíà íà êîíêóðñà íà „ Ìåëíèøêèòå âå÷åðè íà ïîåçèÿòà“, êúäåòî ãðàáíàõ ïúðâà íàãðàäà çà ñòèõîòâîðåíèåòî ñè „ Ãîð÷èâî âèíî“ è íà êîíêóðñà â Êàçàíëúê, êúäåòî ñúùî ïîëó÷èõ íàãðàäà... Àç ïèøà ïîðàäè óäîâëåòâîðÿâàíå íà òâîð÷åñêèòå ñè óïîâàíèÿ. À ïîëó÷àâàíåòî íà íàãðàäà âúçïðèåìàì êàòî ïðèçíàíèå çà òîâà, ÷å ìîÿòà òâîðáà, îòðîíåíà îò äóøàòà ìè, ñå õàðåñâà è íà äðóãè, ïðåäè âñè÷êî íà öåíèòåëèòå íà ñëîâîòî...  Êàçàíëúê áÿõ ïîñðåùíàòà ñúðäå÷íî. Âúîäóøåâåíà ñúì îò âñè÷êî, êîåòî èçæèâÿõ â òîçè õóáàâ ãðàä ñ ïðèâåòëèâè õîðà. Îñîáåíî ìè õàðåñà íîâèÿ Ìóçåé íà ðîçàòà, êúäåòî ñåãà çà ïúðâè ïúò ñå ïðîâåäå òúðæåñòâîòî. Èìàõ ÷åñò äà ñå ñðåùíà è ñ êìåòà íà Êàçàíëúê ã- æà Ãàëèíà Ñòîÿíîâà, êàêòî è ñ ïðåäñåäàòåëÿ íà æóðèòî ïîåòà Äèìèòúð Õðèñòîâ îò Ñîôèÿ è ðàçáèðà ñå, ñ îñíîâàòåëÿ íà Ôåñòèâàëà Äèìèòúð Íóêëåíîâ. Ìíîãî ñå çàðàäâàõ, êîãàòî óçíàõ, ÷å ñïîìåíàòèòå ïîåòè ñà ñúòðóäíè÷èëè â èçäàíèÿòà íà ÈÊ „ Áðàòñòâî“ â Íèø è ÷å Äèìèòúð Õðèñòîâ å ó÷àñòâàë ìèíàëàòà ãîäèíà â Ëèòåðàòóðíèÿ ïëåíåð â Ñè÷åâî, êàêòî è òîâà, ÷å å ïðåâåë íà áúëãàðñêè åçèê ñòèõîñáèðêàòà "Âëàê çà ñàìîòåí ïúòíèê" îò íèøêèÿ ïîåò Çîðàí Ïåøè÷ Ñèãìà. Îñîáåíî ñúì ùàñòëèâà, ÷å è àç ñúì äàëà ïàð÷åíöå ïðèíîñ â óêðåïâàíåòî íà êóëòóðíèòå è ïðèÿòåëñêè âðúçêè ìåæäó Ñúðáèÿ è Áúëãàðèÿ. Äåíêî Ðàíãåëîâ
Áîáàí ÄÈÌÈÒÐÎÂ
Ìèðîñëàâ ÕÐÈÑÒÎÂ
Ðèáàð
Íà èçëèçàíå îò õðàìà
Äíåñ ùå èäà Äà ëîâÿ ðèáè Òàì ïîêðàé ðåêàòà Ùå çàñòàíà Äî òâîÿòà êúùà È ùå ïîãëåäíà Êúì òâîÿ ïðîçîðåö. Ùå çíàì ×å òåá òàì Îòäàâíà òå íÿìà Íî âñå ïàê…
Ðèáè Êàêòî è âèíàãè Ùå èìà ìàëêî Íà ìîÿòà Íåëîâêîñò Òîâà ùå ñå äúëæè Âìåñòî òÿõ Ïàê ùå õâàíà Ñòàðîòî ÷óâñòâî ×å çà âñè÷êî Ñúì âèíîâåí ñàìî àç.
Âå÷íè âúïðîñè áåç îòãîâîðè
Íà èçëèçàíå îò õðàìà âèäÿõ åäèí ÷îâåê òîé íîñåøå êúùà âúðõó ñâîÿòà ãëàâà ãîâîðåøå êàê ïàäàë ìíîãî ïúòè è ðàçðóøàâàë èçãðàäåíîòî ñ òðóä êàê èçïîëçâàë ðàçëè÷íè ìàòåðèàëè óæ íîâè è áåçáîëåçíåíè îòìèíàõ èçïëþâàéêè ñå â ïðîçîðåöà ìó ïîìèñëèõ ñè ïîíå ìàëêî äà èç÷èñòÿ êàðòèíàòà íà ïðîìåíÿùèòå ñå ñåçîíè è ëèöà.
Çîðàí ÂÓ×È×
Ãîâîðÿ Ãîâîðÿ. Îò íîùòà îòíåìàì ñëúí÷åâîòî é ñúùåñòâî, îò ñòîãîäèøåí ñíÿã èçâëè÷àì ïîñëåäíàòà æàð÷èöà íà ãëàâíÿòà. Èçíàñÿì àç âåòðîâèòî ìÿñòî ñëàáîòî, ÷èñòîòî, êðåõêîòî, ìàëêîòî, ðàçèãðàíîòî, áåçîïàñíîòî, â ñèíåâàòà çàãëåäàíîòî.
Òÿ å áåçïðåäåëíî òúæíà È âðåìåòî áè èñêàëà äà ñïðå. Íî íå ìîæå, Íî íå ìîæå!
Èçíàñÿì ñðåä ãîëåìèÿ ñòóä ëèëèÿòà íà äóøàòà, ãúëúáîâîòî îêî, ïÿíàòà íà ñúíèùàòà, áúäåùàòà ìèñúë, ñàìîòíèÿ àãíåö íà óñìèâêàòà.
Íÿêúäå ñå å çàãóáèëà âîëÿòà é. È òÿ íå ìîæå äà ÿ íàìåðè. Õà, íå ìîæå äà ÿ íàìåðè!
Ëóäè ñà íàìåðåíèÿòà ìè, äàíî íå óáèÿò íîâîðîäåíîòî ïðîçðà÷íî ñúùåñòâî íà äóõà ìîèòå óñòíè.
È î÷àêâà íÿêàêúâ ìàãè÷åñêè ìèã, Êîéòî äà ïðîìåíè æèâîòà é. Íî òîé íå íàñòúïâà. Äà, íå íàñòúïâà!  òðåïåò ïîòúâà ðàçñúäúêà é. Äóøàòà é îòäàâíà âå÷å å ïîòîïåíà. È òÿ èñêà äà îáè÷à, íî íÿìà êîé. Èëè ïîíå òàêà é ñå ñòðóâà. Æèâîòúò çà íåÿ ñå ñëîæåí. À òîé å åäèí è áúðçî ìèíàâà. È çàùî èìåííî òÿ äà å òúæíà â òîÿ ñâÿò ñ áåçáðîé ùàñòëèâè æåíè? Ìîæå áè íÿêîé íÿêîãà å âíåäðèë ãðåøêà â íåéíèÿ æèâîò? À ìîæå áè òîâà íåîõîòíî å íàïðàâèëà ñàìàòà òÿ?
Çàáåëåæêà: Öàð Òðàÿí èìà êîçè óøè
Ðèçà Ãîëÿìà å ñâîáîäàòà, íî âñå îùå ðàñòå, îáùàòà íîù çà äà îñâåòëè. Íåêà å âèäèìî ïî ïúòÿ, ïî êîéòî ùå ïðåìèíå ðèçàòà. Ùå ìèíå ïðàçíàòà ðèçà ñ âÿòúð â ðúêàâèòå. Ùå äîéäå ÷åðíà ëþáèìà â áàùèíèÿ äîì.
Ðîäíî äúðâî Ðîäíîòî äúðâî å ðàñëî â òèøèíà.
À ìîæå áè å è òÿ ãðåøêà íà òîÿ ñâÿò èëè ïúê å ãðåøêà ñàìèÿ æèâîò? Ìíîãî âúïðîñè ñè ïîñòàâÿ òÿ. À æèâîòúò ïîëåêà ñå îòòè÷à. Âå÷íèòå âúïðîñè îñòàâàò áåç îòãîâîðè. Äà, áåç îòãîâîðè...
Èçïðàâåíî ðàñòå, ïîñâåòåíî íà âèñî÷èíàòà ñè. Ïîíå åäèí ïúò âñåêè âåê èçîáèëíî öúôòè. Òúíêèòå êëîíè ñà íàòåæàëè îò ïëîäîâå. Çàïî÷âà ñúáèðàíåòî íà ïëîäîâåòå, áåðà÷èòå âå÷å ðàçêîïâàò ãðîáîâåòå.
8
Äåí íà áúëãàðñêàòà ïðîñâåòà è êóëòóðà
Ðàäèöà ÁÎÆÈËÎÂÀ
Ðàäèöà ÁÎÆÈËÎÂÀ
Çíàíèåòî å ñúêðîâèùå, êîåòî ùå ïîñëåäâà ñâîÿ ñîáñòâåíèê íàâñÿêúäå
Ñâåòëèíà
Çàòâîðè î÷è! Êàêâî âèæäàø? Âèæäàø ëè áåçêðàéíàòà âñåëåíà, ÷èÿòî ÷àñò ñè òè? Îñúçíàâàø ëè êîëêî ñè âåëèê, ñàìî çàùîòî ñè íåçíà÷èòåëíà ïðàøèíêà â êîñìîñà è êîëêî ñè íèùîæåí â ñðàâíåíèå ñ íåãî? Òîëêîâà äàëå÷íè êðàèùà å ãîòîâ äà îïîçíàå ÷îâåøêèÿò óì! Òîëêîâà íåðàçáëóäåíè òàéíè äà ðàçãàäàå, à ñàìèÿò òîé äà îñòàíå íåðàçðåøåíà çàãàäêà! Çàïî÷âà îò çâóê, îò áóêâà, îò ÷èñëî, çàñèëâà ñå è òè÷à íàïðåä, îïèòâà ñå äà äîñòèãíå ñâîåòî âðåìå íà ðàçâèòèå, îïèòâà ñå äà áúäå ôàíòîì, äà áúäå ïðåäâåñòíèê íà åäíî ïî-ñâåòëî áúäåùå. Âñåêè îò íàñ å ñúçäàäåí ñ öåëòà äà îïîçíàå ñâîÿ ñâàÿò. Âñè÷êè íèå ñìå îñòàâåíè ñàìîòíè äà âèòàåì ïî íåèçâåñòíèòå ëàáèðèíòè íà æèâîòà, çàãóáåíè äà òúðñèì ñâîÿ èçõîä â çàäúíåíè óëèöè, äà òúðñèì ñâåòëèíà â òúìíèòå ïðîñòîðè è äà ãëåäàìå êúì çâåçäèòå, êîãàòî ñìå çàòúíàëè äî ãóøà â êàëòà. Ïðåç öåëèÿ ñè ïúò íà ñúùåñòâóâàíå íèå ñå àäàïòèðàìå êúì àïîêàëèïòè÷íèòå ïðîìåíè, ñâèêâàìå ñ ðÿçêèòå êðúãîâðàòè íà ñúäáàòà, ñ íåïðåäñêàçóåìîòî è õàîòè÷íî òå÷åíèå íà æèâîòà. Íàó÷èëè ñìå äà ñå ïðîìåíÿìå, äà ðàçñúæäàâàìå, äà ñå ðàçâèâàìå è âèíàãè äà âúðâèì íàïðåä. Íî íÿìàøå äà ïîñòèãíåì íèùî, àêî íå áÿõìå çàïî÷íàëè äà ó÷èì. Äàæå, êîãàòî â ðúöåòå íè áÿõà ïîäàäåíè êàìúê è ïðú÷êà, íèå íå óñïÿõìå äà çàïàëèì îãúí, çàùîòî íå çíàåõìå, ÷å òîé ìîæå äà ñúùåñòâóâà. Ñåãà ñìå ñòèãíàëè íåìèñëèìî äàëå÷, ðàçâèâàìå òåõíîëîãèè, êîèòî ñúçäàâàò ÷îâåêîïîäîáíè, íàðå÷åíè ðîáîòè, íàó÷èõìå äà ñå áîðèì ñðåùó íåïðåäñêàçóåìèòå ïðèðîäíè áåäñòâèÿ, çàïî÷íàõìå äà ïúòóâàìå ñðåä íåîáÿòíèòå ïðîñòðàíñòâà, äà íàâëèçàìå â äðóãè èçìåðåíèÿ, äà íàìèðàìå òàéíè ñâåòîâå. Ðàçáðàõìå, ÷å â îñíîâàòà íà âñè÷êî ñòîè íàóêàòà. Âèäÿõìå, ÷å ñàìî çíàíèåòî ìîæå äà íè èçäèãíå òîëêîâà äàëå÷, çà äà âèäèì ñêðèòèòå è íåîïîçíàòè
Ïåòúð Ãåðîâ
Ìîåòî ñåëî Æèâîòúò áåç òåá Äåí áåç îãíèùåòî Áåç ïòèöèòå Îáëàöèòå Òåñòîòî Äúæäîâåòå Ðàêèÿòà îò êðóøè Áåç òåá è ïàñòèðèòå Àç ñúì ïúòíèê Áåç äóøà Åäèíñòâåíîòî ñè ìîå Çà êîåòî Îùå êàòî ìàëúê çíàì Àç íà òåá ïðèíàäëåæà Àêî íå áåøå Êàêâî ùÿõ äà ñúíóâàì Íà êîé ãðîá Ùÿõ äà ñå ïîêëîíÿ È çàïàëÿ ñâåù Íà êîãî ùÿõ äà ïîæåëàÿ êúñìåò (Ïðåâåë îò ñðúáñêè: Á. Äèìèòðîâ )
õîðèçîíòè. Åäèíñòâåíî òî íè ïîçâîëÿâà äà îñúçíàåì ñâîÿòà ðåàëíîñò, ñèãóðíî è ñàìîóâåðåíî äà ñòúïâàìå ïî õëúçãàâèòå ïúòåêè, êîèòî íè ïîäëàãà æèâîòà. Íàøèÿò óìñòâåí áàãàæ å ñúêðîâèùåòî, êîåòî ùå íîñèì ïî âðåìå íà öÿëîòî ñúäáîâíî ïúòåøåñòâèå, à òî ùå íè ïîñëåäâà è âúâ âå÷íèÿ íè ìðàê. Çíàíèåòî å êàòî áëåñòÿùà ïàäàùà çâåçäà, ÷èÿòî ñâåòëà ñëåäà ñà íàøèòå ìèñëè. Ñëåäà, êîÿòî ùå áëåñòè çàâèíàãè, è ñëåä íàñ, îãðÿâàéêè òúìíèòå íè è áåçæèçíåíè êëåòêè. Òî å áîãàòñòâîòî íà åäèí èñòèíñêè ÷îâåøêè èäåàë. Íå ïîçíàâà ãðàíèöè, íå ïîçíàâà îêîâè, ðîáñòâî, ñìúðò. Òî å ñàìàòà âå÷íîñò. Öåííîñò, êîÿòî ïðèäîáèâà çíà÷åíèå ñ âñÿêà íàøà íîâà ìèñúë. Íåìàòåðèàëíàòà íè ñêúïîöåííîñò. Òî å íàøàòà îñíîâà, íàøàòà ðåàëíîñò, áúäåùå, òî ñúçäàâà íàøèÿ ñâàÿò. Ëè÷íîñòòà íè ðàñòå ñ íåãî, íàøèÿò êðúãîçîð ñå ðàçøèðÿâà, öåëè âñåëåíè ñå ðàçãðúùàò ïðåä íàñ, à íèå ñ ðàçòâîðåíè ðúöå ïîëèòàìå êúì òÿõ. Êîëêîòî ïî-íàâèñîêî öåëèì, òîëêîâà å ïî-ãîëÿìà âúçìîæíîñòòà äà óëó÷èì çâåçäèòå, îáà÷å íåáåòî å èçïúëíåíî ñ ïðàçíî ïðîñòðàíñòâî. Âúïðåêè ÷å îïèòà è ïîçíàíèåòî íè ïîçâîëÿâàò äà îïîçíàåì öÿëàòà äîáëåñò íà íàøèÿ ñâÿò, òå íè ïîêàçâàò è òúìíèòå ñòðàíè íà äåéñòâèòåëíîñòòà. Òå ðàçáèâàò çàáëóæäåíèÿòà è èçòðèâàò íàèâíèòå íè ãëåäíè òî÷êè, óíèùîæàâàò íåèçâåñòíîñòòà, ïðåäëàãàéêè íè îáåêòèâíè ðåøåíèÿ. Ñëåä êàòî íàøåòî ñúêðîâèùå ïðåìàõíå ñòðàõëèâàòà è îñêúäíà ïàÿæèíà, ùå ìîæåì ñìåëî äà ïîãëåäíåì èñòèíàòà â î÷è. Ðàçâèâàéêè çíàíèåòî äî åäíà ïðåâúçõîäíà ñòåïåí, ðàçáèðàìå êîëêî ïî-âåëè÷åñòâåíè íåùà èìà îò ñàìèòå íàñ, ïðîóìÿâàìå ñâîÿòà äðåáíàâîñò, íî òî÷íî òîâà íè ïðàâè âåëèêè - ñïîñîáíîñòòà äà îñúçíàåì íåçíà÷èòåëíîñòòà ñè è îïèòèòå íè äà ñòàíåì ïîëåçíè íà îáùåñòâîòî.
Áîéêî ËÀÌÁÎÂÑÊÈ
Áàëàäà Íî àç ñúì âèíàãè ïî-äîáúð îòêîëêîòî å íåîáõîäèìî. È âèíàãè ïî-ëîø, îòêîëêîòî å èçâåñòíî. Ìîèòå îñòðîâè íèêîé íå ãè å îòêðèâàë. Íèêîé íå ãè å íàïóñêàë ìîèòå îñòðîâè. Ìîèòå áèñåðè íèêîé íå ãè å ïðåñìåòíàë. Íèêîé íå ñïèðà äà íèæå ìîèòå áèñåðè. Ìîèòå æåðòâè íèêîé íå ãè å ðàçïúíàë. Íèêîé íå èì å ïðîñòèë íà ìîèòå æåðòâè.
12 ìàé 2017 ãîäèíà
Øåïîò, øóì, ãúðìåæ. Êðà÷êà íàïðåä, âå÷íî âíèìàíèå, áåçêðàåí, íàïðåãíàò âúðâåæ è êðîòêî, ñêðèòî ðèäàíèå. Øåïîò, øóì, ãúðìåæ! Áåçêðàéíà ìúêà, îò÷àÿíèå, áåçíàäåæäåí, âå÷åí êîïíåæ è äúëáîêî ñêðèòî æåëàíèå. Øåïîò, øóì, ãúðìåæ! Óäðÿò ñå òåæêè ÷óêîâå, ðàçíàñÿò ïåñåí çà ñúäáàòà. Ðàçêúñâàò ñå òåæêè ñòîíîâå, âúòðå â óòðîáàòà íà Çåìÿòà. Ïîò è áîëêà ïî ÷åëàòà èçìú÷åíè, ñòðàõ, ðèäàíèÿ, ñêðúáíè çâóêîâå, Æèëè, áåçìèëîñòíî îñúäåíè. Óäðÿò ñå òåæêè ÷óêîâå. Êîðèäîðè íà ìðà÷íàòà áåçêðàéíîñò. Ñêàëè ñúõðàíèëè çàãàäêè, òàéíè, äúëáîêà, äúëáîêà ñòàðîñò, âðåìåíà çàáðàâåíè, íåçíàéíè. Õèëÿäîëåòíè ñëåäè îò öèíê è îëîâî, çàâåùàíèå, òðóä è âñåîòäàéíîñò. Ìúë÷è ìîãúùî ñëîâî, ñêðèòî â êîðèäîðè íà ìðà÷íàòà áåçêðàéíîñò. Îïàñíà èãðà íà æèâîò è ñúäáà. Øåïîò, øóì, ãúðìåæ. Íåóìîðíî òðóäåùà ñå äóøà, íåóãàñèì çà ñèãóðíîñò êîïíåæ. Óäðÿò ñå òåæêè ÷óêîâå.  êîðèäîðèòå íà ìðà÷íà áåçêðàéíîñò, ðàçíàñÿò ñå ñêðúáíè ñòîíîâå. Îïàñíà èãðà íà æèâîò è ñúäáà!
Êîïíåæ Íåáåòî ìå ïðåãðúùà â çàõëàñ, ñòîïÿâàì ñå ñúñ ñèíåâàòà. È ÷óâñòâàì áîëêà, ñòóä è ìðàç. Îòåêâàò íåáåñàòà. Äúæäúò ìè ïîäàðÿâà ñâîÿòà ïåñåí, ìåëîäèÿòà ñïèðà äúõà. Íî âúçäóõúò å âëàæåí, ïðîñòîðúò å òåñåí. Òèõî óìèðà äúæäà. Çàëåçúò ìè çàâåùàâà íåâèííà êðàñîòà, ïðåëåñò óïîÿâà ìîÿòà äóøà. Ñòðàõóâàì ñå, èç÷åçâà, óìèðà ñâåòëèíàòà! Çàëåçúò ñòàâà òúìíèíà. Ïðè âå÷åðåí çäðà÷, öåëóíè ìå, íåêà êðàñîòàòà ñïîäåëèì. Ñ íåæåí äúõ ñòîïëè ìå, â òúìíîòî íåêà ñå ñïëîòèì. Ïàçè ìå îò äúæäà, îò òúãàòà, ïàçè ìå îò ñàìîòíèÿ äåí. Íå èñêàì ïåñåí, êðàñèâà å è òèøèíàòà, çàêðèëÿé ìå îò ìðàêà ñòóäåí. Òè ïðåãúðíè ìå âìåñòî íåáåñàòà è ùå óñåòÿ áåçêðàéíàòà øèð. Ùå èç÷åçíå ñòóäà, ùå ñå ñòîïëè äóøàòà, ùå ÷óâñòâàì ñïîêîéñòâèå è ìèð.
9
Äåí íà áúëãàðñêàòà ïðîñâåòà è êóëòóðà
12 ìàé 2017 ãîäèíà
Åëèçàáåòà ÃÅÎÐÃÈÅÂ
Òàéíàòà íà ëàâèöèòå çà êíèãè ×åòåíåòî – ÄÀ è ÍÅ «×îâå÷å, íå êðèé Áîæèòå ñëîâà îò òåçè, êîèòî æåëàÿò äà ãè ÷åòàò è ïðåïèñâàò! Ðàäâàé ñå äîðè, ÷å è áðàò òè ùå ñå ñïàñè ÷ðåç òÿõ! Òå íå ñà áèëè íàïèñàíè, çà äà ãè êðèåì â ñúðöåòî èëè æèëèùåòî ñè!»
Ïðåçâèòåð Êîçìà
Êíèãàòà è ÷åòåíåòî - äíåñ è óòðå Êíèãèòå ñà íàé-ìîùíàòà ôîðìà íà äèàëîã ìåæäó õîðàòà, ìåæäó îáùíîñòèòå, ìåæäó ïîêîëåíèÿòà.  åðàòà íà òåõíîëîãèèòå è áúðçîòî òåìïî íà æèâîò íÿìàìå äîñòàòú÷íî âðåìå äà ñå ñúñðåäîòî÷èì âúðõó ñåáå ñè è ñîáñòâåíîòî óäîâëåòâîðåíèå. Åäèí îò íàé-äîáðèòå è íàé-ïîëåçíèòå âèäîâå ðàçâëå÷åíèÿ å äà ñåäíåì â ïðèðîäàòà ñ õóáàâà êíèãà è äà ÷åòåì. Ïðåêðàñíà ðîìàíòè÷íà êàðòèíà, íî êîëêî å ðåàëíà? Êîëêî ÷åñòî â åæåäíåâèåòî ñðåùàìå èñòèíñêè ëþáèòåëè íà êíèãàòà? Äàëè è êîëêî ñå ÷åòå? Êàê õîðàòà «ïåïåëÿøêàò» êíèãàòà è íà êàêâî ðàâíèùå å ÷åòåíåòî â Ñúðáèÿ? Êîëêî ñðúáñêèÿò ÷èòàòåë ïîçíàâà ñúâðåìåííàòà áúëãàðñêà ëèòåðàòóðà? Íà òåçè è íà îùå íÿêîëêî äðóãè âúïðîñè ùå ñå îïèòàì äà îòãîâîðÿ â ñëåäâàùèòå ðåäîâå. Åëåêòðîííîòî åæåäíåâèå îò íàñ î÷àêâà äà áúäåì ìàëêè ðîáîòè, âèíàãè ãîòîâè çà áúðçè ðåàêöèè. Âñÿêî íàøå äâèæåíèå âúâ âîéíàòà ñ åæåäíåâíèòå íè ïðîáëåìè å ñâúðçàíî ñ íÿêàêâî áóòîí÷å, ñ êëàâèàòóðàòà íà êîìïþòúðà, ñ âñåìîãúùàòà ìèøêà, ñ êîÿòî âëèçàìå â òàéíñòâåíèÿ ñâÿò íà ãåíèàëíèòå çíàíèÿ. È ïî÷òè êàêòî â ïðèêàçêèòå, ñòàâàìå ïëåííèöè íà òàçè âèðòóàëíà äåéñòâèòåëíîñò, ðîáè íà ñúâðåìåííèÿ öèôðîâ ñâÿò, â êîéòî ïî÷òè íå ñúùåñòâóâà äîïèð è ÷óâñòâî.  òàêàâà åäíà îáñòàíîâêà èç÷åçâàò âñè÷êè ìå÷òàòåëíè ãåðîè. Íà õèëÿäíàòà ïëàíåòà, òàì íÿêúäå äàëå÷å, îòèâà Ìàëêèÿò Ïðèíö, çà äà òúðñè ñâîÿòà ðîçà. À äàëè ùå ÿ íàìåðè? Ìîæå áè òÿ å ñàìî åäèí ôàéë â ìîçúêà íà ãîëåìèÿ êîìïþòúð! Ìîæå áè òàçè öèôðîâî-êîìïþòúðíà êàðòèíà íà äåéñòâèòåëíîñòòà íè íå å òîëêîâà âÿðíà, íî êàêòî âúðâÿò íåùàòà â òîçè çàãàäà÷íî áúðç ñâÿò íà ÷îâåøêîòî ðàçâèòèå, ùå äîéäå äåí, êîãàòî òÿ ùå ñòàíå èñòèíñêà. Çàäàâàìå ñè âúïðîñà äàëè â åäèí òàêúâ õèïîòåòè÷åí ñâÿò ìîæå äà ïðåæèâåå îáèêíîâåíàòà õàðèòèåíà êíèãà? Äàëè ñëåä ñòî ãîäèíè, äà ðå÷åì, â óþòíàòà ñòàè÷êà íà íÿêîé êîñìè÷åñêè êîðàá, êîéòî ïúòóâà îò Çåìÿòà êúì Ëóíàòà, ùå ñåäè åäèí îáèêíîâåí ÷îâå÷åö ñúñ ñòàðà õàðòèåíà êíèæêà â ðúêà?! Ìîæå áè äà, ìîæå áè íå! Âñè÷êî çàâèñè îò âîëÿòà íà õîðàòà â áúäåùåòî, ìàêàð çà ìèã äà ñïðàò áúðçîòî ðàçâèòèå íà ìîùíèòå ñè êîìïþòúðíè æåëàíèÿ è äà ïîçâîëÿò íà êíèãàòà äà æèâåå ïîíå êàòî àíòèêà. Åäíî å ñèãóðíî – òàáëåòèòå è åëåêòðîííèòå êíèãè ùå æèâåÿò ìíîãî ïî-ïúëíîöåíåí æèâîò îò äíåñ, à êíèãàòà... Ðåàãèðàéêè íà åäíî òàêîâà ãëåäèùå è çàñòàâàéêè íà ñòðàíà íà êíèãàòà, íåïîâòîðèìèÿò Óìáåðòî Åêî êàçâà: ”Äîêàòî åëåêòðîííèòå êîìóíèêàöèè ïúòóâàò ïðåäè âàñ, êíèãàòà ïúòóâà ñ âàñ è ñ âàøà ñêîðîñò. Àêî ïîðàäè êîðàáîêðóøåíèå ñå íàìåðèòå íà ïóñò îñòðîâ, îò êíèãàòà ùå èìàòå ïîëçà, çà ðàçëèêà îò êîìïþòúðà. Çàòîâà êíèãàòà è ïî íàòàòúê å âàøèÿò íàé-äîáúð ïðèÿòåë çà êîðàáîêðóøåíèÿ è çà Äåí ñëåä.” Íà ìàëêèòå ïóñòè îñòðîâè â áúäåùåòî ìîæå áè ùå ñúùåñòâóâàò ìàëêè êíèãîõðàíèëèùà íà áúäåùèòå Àëåêñàíäðèéñêè áèáëèîòåêè, êúäåòî áèáëèîòåêàðèòå íà áúäåùåòî ùå ñúõðàíÿâàò ïèñàíîòî êóëòóðíî íàñëåäñòâî îò ìèíàëîòî. Òàì ùå æèâåå õàðòèåíàòà êíèãà. Åäíî å ñèãóðíî, ÷å êíèãàòà ùå æèâåå â åäèí äðóã âèä - êàòî âèðòóàëíî, öèôðîâî ÷åòèâî â áèáëèîòåêèòå áåç ñòåíè, â áèáëèîòåêèòå íà áúäåùåòî. Ôàêò å, ÷å äíåñ ñå ÷åòå ïîâå÷å îò íÿêîãà. Ïðîñòî ïî-ëåñíî å äà ñå íàìåðè ÷åòèâî. Íî âúïðîñà å êàêâî ñå ÷åòå? Äíåøíèòå ïîêîëåíèÿ äåöà ïîñòîÿííî ñà ïðåä êîìïþòðèòå, ó÷àò, ÷åòàò ðàçëè÷íè íåùà, è ïîëåçíè è ëîøè, çíàÿò äà íàìåðÿò èçòî÷íèöè íà èíôîðìàöèè. Âñè÷êî òîâà èì ïîäàðÿâàò èíòåðíåòà, Óèêèïåäèÿòà, äðóãèòå èíòåðíåò-åíöèêëîïåäèè, åëåêòðîííèòå ñïèñàíèÿ... Èìàéêè òîâà ïîä ðúêà, òå âñå ïî-ìàëêî è ïî-ìàëêî ñå îáðúùàò êúì õàðòèåíàòà
êíèãà, êîÿòî âñå ïî-÷åñòî âîäè îæåñòî÷åíà áèòêà è ñúñ ñúâðåìåííèòå ìåäèè çà âíèìàíèåòî íà ïóáëèêàòà. Ñúïåðíèêúò â òàçè áèòêà ñà ðàçëè÷íè øîóòà – âêëþ÷èòåëíî è ðèàëèòè, ïîïóëÿðíè ñåðèàëè, èíòåðíåò, îáùåñòâåíèòå ìðåæè. Äà ñå ïðî÷åòå åäíà êíèãà å íóæíî âðåìå. Åäíà êíèãà ñå ÷åòå ñ ÷àñîâå èëè ñ äíè, à ôèëìúò ñå «ïðåæèâÿâà» â ïðîäúëæåíèå íà äâà ÷àñà, êàêòî è åäèí êîíöåðò èëè ñåðèàë, à äà íå ãîâîðèì çà ñúâðìåííèÿ íà÷èí íà îáùóâàíå ìåæäó õîðàòà ÷ðåç îáùåñòâåíèòå ìðåæè. Íà åäèí äîáúð è îáó÷åí ÷åòåö, îñâåí æåëàíèå è âîëÿ äà ÷åòå, å íåîáõîäèìî è äà ñå ñúñðåäîòî÷è âúðõó ÷åòèâîòî, äà àíãàæèðà è óìà è ñåòèâàòà, àêî èñêà äà ðàçáåðå îíîâà, êîåòî ÷åòå. Çà äðóãèòå âèäîâå çàáàâà óìñòâåíàòà àíãàæèðàíîñò å íà ìíîãî ïî-íèñêî ðàâíèùå, çà íÿêîè äîðè è íå å íóæíî.
×åòåíåòî â Ñúðáèÿ Åäíî îò íàé-ãîëåìèòå êóëòóðíè ñúáèòèÿ â Ñúðáèÿ å øèðîêî èçâåñòíèÿò òðàäèöèîíåí Ïàíàèð íà êíèãàòà. Èçäàòåëè, ïèñàòåëè, êíèãîðàçïðîñòðàíèòåëè, áèáëèîòåêàðè, ïîâå÷å îò 200 000 ïîñåòèòåëè âñÿêà ãîäèíà ïðåç îêòîìâðè èäâàò â Áåëãðàä íà ãîëÿìîòî äåñåòäíåâíî òúðæåñòâî íà êíèãàòà. Ìèíàëàòà ãîäèíà ñå ñúñòîÿ 61. Ïàíàèð íà êíèãàòà, êîéòî ñïîðåä îôèöèàëíèòå äàííè íà îðãàíèçàòîðèòå1 å áèë ïîñåòåí îò 188 409 äóøè. Íà ïàíàèðà ó÷àñòâàõà îáùî 480 èçäàòåëè, èçëîæèòåëè, êî-èçëîæèòåëè, îò êîèòî 494 äèðåêòíè èçëîæèòåëè - 412 ñðúáñêè è 68 ÷óæäåñòðàííè îò Áåëàðóñ, Áîñíà è Õåðöåãîâèíà, Èíäèÿ, Èçðàåë, Óíãàðèÿ, Êèòàé, Ðóñèÿ, Ñëîâåíèÿ, Õúðâàòñêà, ×åðíà ãîðà è ×åøêà ðåïóáëèêà. Èçëîæåíèåòî áå ñúïðîâîäåíî îò ìíîãîáðîéíè êà÷åñòâåíè ïðîãðàìè – ïðåäñòàâÿíå íà êíèãè, ñðåùè ñ äîìàøíè è ÷óæäåñòðàííè àâòîðè, êîíôåðåíöèè çà áèáëèîòå÷íè ñïåöèàëèñòè, èçäàòåëè, êíèãîðàçïðîñòðàíèòåëè îáùî 573 ïðîãðàìè è 11 èçëîæáè. Òåçè äàííè ïîòâúðæäàâàò, ÷å Ìåæäóíàðîäíèÿò ïàíàèð íà êíèãàòà â Áåëãðàä å íàé-ãîëÿìîòî ñúáèòèå ïî ðîäà ñè â ðåãèîíà, êàêòî è åäèí îò íàé-âàæíèòå â Åâðîïà. Êîãàòî èìàìå ïðåäâèä ïî-ãîðå êàçàíîòî, ëîãè÷íî å äà çàêëþ÷èì, ÷å â Ñúðáèÿ ñå ÷åòå ìíîãî, íî äàëè å òàêà? Äàëè õîðàòà íàèñòèíà îáè÷àò êíèãàòà èëè ïðîñòî èìàò æåëàíèå äà áúäàò ÷àñò îò âåëèêîëåïíîòî ìåðîïðèÿòèå, íàðå÷åíî Ïàíàèð íà êíèãàòà, â êîåòî èñêàò äà ó÷àñòâàò âñè÷êè, êîèòî ñå ñ÷èòàò çà èíòåëåêòóàëåí åëèò? Íà ìàëêèÿ ÷îâå÷åö-÷èòàòåë ìó å ìíîãî òðóäíî â ñâåòà íà ëèòåðàòóðíàòà õèïåðïðîäóêöèÿ. Ùå ïîïèòàòå „Çàùî - õóáàâî å äà ñå ÷åòå, êîãàòî ñúùåñòâóâà áîãàò èçáîð íà êíèãè. Ìîæå áè å ìàëêî òðóäíî íà ÷èòàòåëÿ äà ñå îïðåäåëè êàêâî äà âçåìå äà ïðî÷åòå, íî âñå ïàê - êîëêîòî ïîâå÷å, òîëêîâà ïî-äîáðå!” Íî, çàðàäè òîëêîâà íîâè êíèãè, êîèòî “ïðèâëè÷àò” ñ ðàçëè÷íè êà÷åñòâà, èñòèíñêèÿò ëèòåðàòóðåí âêóñ êàòî ÷å ëè èç÷åçâà, ïîíåæå íÿìà äîñòàòú÷íî ñèëè íèòî ïúê âðåìå äà ñå ñúçäàäå è óêðåïè. Åæåäíåâíî ñå ÿâÿâàò íîâè è íîâè çàãëàâèÿ, êîèòî èçäàòåëèòå ïðåäñòàâÿò ïî åäèí èëè äðóã íà÷èí. Ïúñòðè è èíòåðåñíè ðåêëàìè çà íîâè êíèãè ïîñðåùàò õîðàòà â Ñúðáèÿ ïî÷òè íà âñÿêà êðà÷êà - âúâ âåñòíèöèòå, â àâòîáóñèòå, ïî òåëåâèçèÿòà. Ïî ïúòÿ îò êúùè äî ðàáîòà îò ãîëåìèòå áèëáîðäè ñå óñìèõâàò ÈÍ ïèñàòåëèòå (âîäåùè íà òåëåâèçèîííè ïðåäàâàíèÿ, ïåâèöè, àêòðèñè, ñòàðëåòêè), ïðåäñòàâÿâàéêè íîâèòå ñè ðîìàíè.  ðàçëè÷íèòå òåëåâèçèîí-
íè ïðåäàâàíèÿ ÷åñòî ñå ãîâîðè çà íîâèòå êíèãè, ÷èòàòåëèòå èìàò âúçìîæíîñò äà ñå çàïîçíàÿò ñ íîâèòå òå÷åíèÿ â ñâåòîâíàòà ëèòåðàòóðà. Ïî-ïîäðîáíè äàííè çà íîâèòå êíèãè ìîãàò äà ñå íàìåðÿò è â ìíîãîáðîéíèòå ëèòåðàòóðíè ñïèñàíèÿ, ïî ðàçëè÷íèòå ñàéòîâå â èíòåðíåò, êîèòî ñå çàíèìàâàò ñ êíèãè è íîâè èçäàíèÿ, îò àôèøèòå, êîèòî èçïðàùàò íà ÷èòàòåëèòå îò èçäàòåëñêèòå êúùè. Ìàðêåòèíãúò å ñèëíî îðúæèå âúâ âñè÷êè ÷àñòè íà ñúâðåìåííèÿ æèâîò, ñúùî òàêà è â ñâåòà íà êíèãèòå, íî çà ñúæàëåíèå â ãîëÿìà ÷àñò ñå îòíàñÿ äî íå ìíîãî êà÷åñòâåíà ëèòåðàòóðà.  Ñúðáèÿ ïðîäúëæàâà äà äîìèíèðà ïå÷àòíàòà êíèãà. Ïðåç 2016 ãîäèíà ñðúáñêèòå èçäàòåëè îáÿâèõà îêîëî 12 000 çàãëàâèÿ, äîêàòî ïî÷èòàòåëèòå íà åëåêòðîííèòå êíèãè2 ñà èìàëè âúçìîæíîñò äà ñå ñðåùíàò ñ îêîëî ñòî äèãèòàëíè èçäàíèÿ.  êíèæàðíèöèòå è áèáëèîòåêèòå íàé-òúðñåíèòå êíèãè ñà ôàíòàñòèêàòà è èñòîðè÷åñêèòå ðîìàíè, à ÷èòàòåëèòå íàé-ìàëêî ïðåäïî÷èòàò êëàñè÷åñêàòà ëèòåðàòóðà. Îò ïî-ãîðå êàçàíîòî ìîæå äà ñå çàêëþ÷è, ÷å âñè÷êè ïèøàò è ÷å âñåêè ìîæå äà èçäàäå êíèãà áåç ïðåïÿòñòâèÿ. Èìà èñòèíà â òàçè êîíñòàòàöèÿ, íî ìèñëÿ, ÷å å ïî-âàæíî äà îòãîâîðèì íà ñëåäíèÿ âúïðîñ êàêâî ñå ÷åòå è êîëêî ñå ÷åòå? Îäãîâîðà ùå íàìåðèì â ðåçóëòàòèòå îò ìíîãîáðîéíèòå àíêåòè è èçñëåäâàíèÿ, êîèòî ïðîâåæäàò ïî÷òè âñè÷êè áèáëèîòåêè â Ñúðáèÿ, íà÷åëî ñ Íàöèîíàëíàòà áèáëèîòåêà, êàêòî è ðàçëè÷íèòå ñïåöèàëèçèðàíè àãåíöèè è èçäàòåëè. Ðåçóëòàòèòå îò òåçè àíêåòè ÷åñòî ïðåäëàãàò ðàçëè÷íè äàííè, íî ôàêòà, êîéòî å åäèíåí çà âñè÷êè, å, ÷å âñå ïî-ìàëêî è ïî-ìàëêî ñå ÷åòå è ÷å ñå ÷åòå åñòåòè÷íî íåêà÷åñòâåíà ëèòåðàóðà. Âúç îñíîâà íà èçñëåäâàíèÿòà íà Íàðîäíàòà áèáëèîòåêà íà Ñúðáèÿ 55% îò ãðàæäàíèòå íèêîãà íå ñà êóïèëè íèòî åäíà êíèãà, à 43% íå ñà ïðî÷åëè íèòî åäíà êíèãà! Îò òåçè, êîèòî íå ÷åòàò, 8% ñà õîðà, êîèòî íèêîãà íå ñà ÷åëè. Ïîíåæå êíèãèòå ñà ñêúïè è òåçè, êîèòî êàçâàò, ÷å ÷åòàò, íå êóïóâàò êíèãè, íî ãè âçèìàò îò ïðèÿòåëè è ðîäíèíè. Ñðåäíèÿ ñðúáñêè ÷èòàòåë, êîãàòî êóïóâà êíèãà, íå äàâà ïîâå÷å îò 500 äèíàðà, à ïî êðèòåðèèòå çà êóïóâàíå íà ïúðâî ìÿñòî å êà÷åñòâîòî íà êíèãàòà. Íî è òóê íÿìà ïðàâèëî. Æåíèòå îáè÷àò äà ÷åòàò “ëåêà” ëèòåðàòóðà è ÷åòàò ïîâå÷å îò ìúæåòå. Òå íèêîãà íÿìà äà êóïóâàò êíèãè íà ïîëèòè÷åñêè òåìè, à ìúæåòå ñà ïðîòèâ ëþáîâíèòå ðîìàíè, ïîåçèÿòà, õîðîñêîïà. Âñè÷êè ìíîãî ïîâå÷å ÷åòàò ñúâðåìåííè àâòîðè. Ïî-âúçðàñòíèòå æåíè êóïóâàò áåñòñåëúðè, à ìîìè÷åòàòà îáè÷àò “êíèãè çà ðàçâëå÷åíèå” è õîðîñêîïè.  ñðàâíåíèå ñ 2006-à ãîäèíà çíà÷èòåëíî å óâåëè÷åí ïðîöåíòà íà õîðàòà, êîèòî êóïóâàò êíèãè â êíèæàðíèöèòå3 - ïðåäè äåâåò ãîäèíè ñà áèëè 47%, à 2011-à äî 10% ïîâå÷å. Èçñëåäâàíåòî ïîêàçà, ÷å 60% îò àíêåòèðàíèòå ïðåç èçìèíàëàòà ãîäèíà ñà ïðî÷åëè ïîíå åäíà êíèãà è ÷å äâå òðåòè îò ÷èòàòåëèòå ñà ÷ëåíîâå íà áèáëèîòåêàòà. Êíèãèòå îáà÷å ñïîðåä ïðîó÷âàíåòî ïî-÷åñòî çàåìàò îò ïðèÿòåëè, îòêîëêîòî îò áèáëèîòåêàòà. Óâåëè÷åí å áðîÿò íà ÷èòàòåëèòå, êîèòî ÷åòàò êíèãè ïî èíòåðíåò – ïðåç 2006-à òå ñà áèëè 8%, à ñåãà ñà 15%. ×èòàòåëèòå ïðåäïî÷èòàò ÷óæäè ïèñàòåëè, îòêîëêîòî äîìàøíè, ïîïóëÿðíè ðîìàíè, èñòîðè÷åñêè ðîìàíè, äåòñêè êíèãè, ôàíòàñòèêà.
Îùå íÿêîè äàííè îò èçñëåäâàíèÿòà íà íàâèöèòå çà ÷åòåíå â Ñúðáèÿ4: * 20% îò äîìàêèíñòâàòà ñ äåöà íà âúçðàñò ïîä ïåò ãîäèíè â Ñúðáèÿ íÿìàò íèêàêâè äåòñêè êíèæêè; * 1/3% òèéíåéäæåðè ÷åòàò, êîãàòî èì å íàëîæåíî; * 29,5% òèéíåéäæåðè íå ÷åòàò íèêàêâè êíèãè ïðåç âàêàíöèèòå; * Âúçðàñòíè * 10% - 15% ïðåç ïîñëåäíàòà ãîäèíà ñà ïðî÷åëè 1-3 êíèãè; (Íà ñòð. 10)
10
Äåí íà áúëãàðñêàòà ïðîñâåòà è êóëòóðà
* 1.5% ïðåç ïîñëåäíàòà ãîäèíà ñà ïðî÷åëè ïîâå÷å îò 12 êíèãè (ïîâå÷å îò åäíà êíèãà íà ìåñåö); * 7% íÿìàò íèêàêâè êíèãè ó äîìà ñè; * 8.5% èìàò ïîâå÷å îò 400 êíèãè; * 10% êóïóâàò íàé-ìàëêî ïî åäíà êíèãà íà ìåñåö. Ãëàâíèòå „îáðàçè“ â æèâîòà íà åäíà êíèãà â Ñúðáèÿ, îò êîèòî çàâèñè äàëè ùå áúäå ÷åòåíà èëè íå, ñà: öåíàòà, ìàðêåòèíãà, îòíîøåíèåòî íà ñðåäíèÿ ÷èòàòåë, îòíîøåíèåòî íà èñòèíñêèÿ ÷èòàòåë-ïî÷èòàòåë è íÿêúäå â êðàÿ å êà÷åñòâîòî. Êíèãàòà å îñòàâåíà äà âîþâà, çà äà èçâîþâà ïîáåäà, òà íÿêîé äà ÿ âçåìå è äà ÿ ïðî÷åòå. Îò òîëêîâà ìíîãî êíèãè íÿêîè ïîáåæäàâàò è ñòàâàò ïîïóëÿðíè, äðóãè ñå çàáðàâÿò, òðåòèòå ÷àêàò. Íà õîðàòà å äà ïðåöåíÿâàò, ñëóøàò, è íàäÿâàìå ñå ïî-÷åñòî ÷åòàò èñòèíñêè êíèãè.
Ïàìóê, íî è ñêàíäèíàâñêè è þæíîàìåðèêàíñêè ïèñàòåëè. Ìàëêèòå ëèòåðàòóðè òúðñÿò ñâîåòî ìÿñòî â ëàâèíàòà íà ïî-ãîëåìèòå. Åäíà îò òåçè ìàëêè ëèòåðàòóðè, êîÿòî çàïî÷íà äîáúð æèâîò ñðåä ñðúáñêèòå ÷èòàòåëè, å è áúëãàðñêàòà. Ïðåç ïîñëåäíèòå ãîäèíè èíòåðåñúò íà ñðúáñêàòà ÷èòàòåëñêà ïóáëèêà êúì ñúâðåìåííàòà áúëãàðñêà ëèòåðàòóðà ñå óâåëè÷è. Ïèñàòåëèòå êàòî Àëåê Ïîïîâ è Ãåîðãè Ãîñïîäèíîâ ñòàíàõà ïîïóëÿðíè è ÷åòåíè â áèáëèîòåêèòå â Ñúðáèÿ.  áàçàòà COBISS.rs ìîæåì äà íàìåðèì 75 ðåçóëòàòà íà ïðåâåäåíè îò áúëãàðñêè íà ñðúáñêè ëèòåðàòóðíè òåêñòîâå â ïîñëåäíèòå äåñåò ãîäèíè.  ïåðèîäà îò 2006 äî 2016 ïîëîæåíèåòî å ñëåäíîòî: ÃÎÄÈÍÀ
ÁÐ. ÍÀ ÏÐÅÂÎÄÈ
2006
0
2007
1
Áúëãàðñêà ëèòåðàòóðà íà ñðúáñêè åçèê – ïîñëåäíèòå äåñåò ãîäèíè
2008
1
2009
3
Íåïèñàíîòî ïðàâèëî íà Áàëêàíèòå, êîãàòî ñòàâà äóìà çà êóëòóðàòà è ëèòåðàòóðàòà, å, ÷å áàëêàíñêèòå ñòðàíè ñå ïîçíàâàò ìàëêî ïîìåæäó ñè â òîâà îòíîøåíèå, òî åñò, ïî-åêçîòè÷íî è âäúõíîâÿâàùî å äà îïîçíàÿò êóëòóðàòà è ëèòåðàòóðàòà íà äàëå÷íèòå èëè ãîëåìè íàðîäè, à íèêàêâî ïðåäèçâèêàòåëñòâî íå å äà ñå çàïîçíàÿò ñ êóëòóðàòà è ëèòåðàòóðàòà íà ñúñåäèòå ñè. Ðàçáèðà ñå, åäíà îò îñíîâíèòå ïðè÷èíè çà òàçè êîíñòàòàöèÿ ñà èñòîðè÷åñêè áóðíèòå îòíîøåíèÿ, êîèòî ñà äîïðèíåñëè çà âçàèìíèòå êóëòóðíè âðúçêè íà áàëêàíñêèòå ñòðàíè, îñîáåíî òåçè åçèêîâî áëèçêèòå, þæíîñëàâÿíñêèòå. Ôàêò å, ÷å â Ñúðáèÿ ïîâå÷å ñå ÷åòå ÷óæäåñòðàííà ëèòåðàòóðà, îñîáåíî àìåðèêàíñêà è çàïàäíîåâðîïåéñêà. Ïðåç ïîñëåäíèòå ãîäèíè ñà ïîïóëÿðíè àâòîðèòå êàòî Ìóðàêàìè è
2010
5
2011
4
2012
29
2013
9
2014
16
2015
5
2016
1
Åëèçàáåòà ÃÅÎÐÃÈÅÂÀ
Ïîçíàâàì òå... Íà Ïåòÿ Àëåêñàíäðîâà
Ïîçíàâàì òå, Çàùîòî ñå îãëåæäàì â î÷èòå Íà ñòèõîâåòå òè... Èãðàÿ âàëñ ñ òâîèòå äóìè Ñâîáîäíà êàòî ïòèöà, Ïåïåëÿøêàì Ïîçíàòè è íåïîçíàòè ÷óâñòâà, Çà äà áúäà íàçíà÷åíà Çà ìàëêà ïðèñëóæíèöà íà îêúïàíèòå òè ìèñëè... È îùå íåùî, ñêúïà, Ïîçíàâàì òå, Çàùîòî ïëÿ÷êîñâàì Ïîçíàòèòå ïîãëåäè íà ñúðöåòî, Çàðàäè òâîèòå ñòèõîòâîðíè óñìèâêè, Àç äåòåòî Íà äðóãî íåáå, íà äðóãî âðåìå, Íî òâîé ïðèÿòåë... Êîãàòî íàäíè÷à â ñòàÿòà íà ïðèÿòåëñòâîòî íè Òàì ðàäîñò, ãëú÷êà, äåòñêè ñëúí÷èöà, Óñìèõíàòè î÷åíöà, õóáàâè ëèöà, Òîïëè ïîãëåäè è îùå ïî-òîïëè äóìè. Âñÿêà äóìà å çâåíî Ìåæäó ìîÿ ìàëúê ïîãëåä È îãðîìíèÿ õîðèçîíò, ×èÿòî ãîñïîäàðêà ñè òè. Ïîçíàâàì òå, Âÿòúð áúäè! Àç ùå ñúì ïÿñú÷èíêà È ùå òúðñÿ òâîèòå ñëåäè.. Ïîçíàâàì òå...
Íàé-ãîëÿìà ÷àñò îò òåçè ïðåâîäè ñà ëèòåðàòóðíè òâîðáè, ïîìåñòåíè â ñïèñàíèÿ è ñáîðíèöè, íî òóê ñå íàìèðàò è ñàìîñòîÿòåëíè êíèãè, êàêòî íà ñïîìåíàòèòå Àëåê Ïîïîâ è Ãåîðãè Ãîñïîäè-
Åäíî âðåìå Èìàëî åäíî âðåìå íà íåíàäåéíè òàíöè íà ìíîãî î÷è. Ñëó÷àåí âàëñ íà íàäåæäè è ñúíèùà. Òàíöóâàëè òå ïîêðàé ðåëñèòå è ñòàðèòå âàãîíè, êîèòî íàãúðáåíè íîñÿò òàéíè è âúãëèùà, ëþáîâ è îãúí. Îòðîíâàò ñå ÷óâñòâàòà îò òåá, êîéòî ñåãà ãëåäàø ñíèìêè îò ìèíàëîòî è ñíèìêè êúì áúäåùåòî, Òàéíñòâî è ïîãëåäè. Ðàçïÿòèåòî íà æèâîòà ãîðäî ñèÿå îò ëèöàòà íà íåïîçíàòèòå õîðà. ×åðíî è áÿëî. Áÿëî è ÷åðíî. Ïëàíèíà, êàìúíè, ñåíêè, ñèíåâà, êîÿòî íå ñå âèæäà. Âñè÷êî øåïíå. Ñúíóâàé! Èñêàé! Òè÷àé! Æèâåé! Çàäðàñêâàø ëúæîâíèòå ñúíèùà, êîèòî äíåñ ñúíóâàø, è ñúíóâàø ñëúíöå, ëú÷è, èäâàùè îò â÷åðà. Ïëàíèíà, êàìúíè, ñåíêè, ñèíåâà, êîÿòî íå ñå âèæäà, âëàê, êîéòî âîäè êúì ïî-õóáàâ ñâÿò...
12 ìàé 2017 ãîäèíà
íîâ, òàêà è ðîìàíèòå íà Çàõàðè Êàðàáàøëèåâ, Åëåíà Àëåêñèåâà, Åìèë Àíäðååâ, äðàìèòå íà Õðèñòî Áîé÷åâ, ïîåçèÿòà íà Ëþáîìèð Ëåâ÷åâ è äðóãî. Âîëòåð å êàçàë: «Êîëêîòî ïîâå÷å ÷åòåòå áåç äà ðàçìèøëÿâàòå, òîëêîâà ïîâå÷å ñå óâåðÿâàòå, ÷å çíàåòå ìíîãî, à êîëêîòî ïîâå÷å ðàçìèøëÿâàòå, äîêàòî ÷åòåòå, òîëêîâà ïî-ÿñíî âèæäàòå, ÷å çíàåòå ìíîãî ìàëêî.»  òúðñåíåòî íà îòãîâîðè å íóæíî âñåêè äåí äà ÷åòåì äîáðè è êà÷åñòâåíè êíèãè, â õàðòèåí è åëåêòðîíåí âèä. Âðåìåòî è èñòîðèÿòà ùå îòãîâîðÿò íà âúïðîñà íàêúäå ïúòóâàò êíèãèòå, äàëè ùå ñúùåñòâóâàò ëàâèíè îò êíèãè èëè áèáëèîòåêèòå ùå áúäàò ïîìåñòåíè â ìàëêè íîñèòåëè íà ïàìåò. Çàäà÷àòà íè å äà ðàçáåðåì êàêâî òå îçíà÷àâàò çà ÷îâå÷åñòâîòî è êîëêî ñà âàæíè âñè÷êè çíàíèÿ íà òîçè ñâÿò. Ñúäáàòà íà ÷îâåêà ñå êðèå ñðåä òÿõ è êàêòî êàçà îùå åäèí èçâåñòåí òâîðåö Ôëîáåð: “Íåäåéòå äà ÷åòåòå ñàìî çàòîâà, çà äà ñå çàáàâëÿâàòå, êàêòî ïðàâÿò äåöàòà, íèòî ïúê íåïðåêúñíàòî äà ó÷èòå, êàêòî ïðàâÿò àìáèöèîçíèòå õîðà. ×åòåòå, çà äà æèâååòå!” 1. Ìå•óíàðîäíè áåîãðàäñêè ñà¼àì êœèãà – çàâðøíè òåêñò http://sajamknjiga.rs/2016/11/02/61-medjunarodni-beogradski -sajam-knjiga-zavrsni-tekst/ 2. Äàííèòå ïîêàçâàò, ÷å ÷èòàòåëèòå â Èçòî÷íà Åâðîïà íå ÷åòàò åëåêòðîííè êíèãè.  Çàïàäíà Åâðîïà è Àìåðèêà ïîëîæåíèåòî å äðóãî. Òàêà, íàïðèìåð, â Àìåðèêà å ðàâåí áðîé çàêóïåíè òðàäèöèîííè (õàðòèåíè) è öèôðîâè êíèãè, äîêàòî â Ðóñèÿ áðîÿò íà ïðîäàäåíèòå åëåêòðîííè êíèãè å íà íèâîòî íà ñòàòèñòè÷åñêàòà ãðåøêà. 3. Koliko ljudi u Srbiji èita? http://www.dominomagazin.com/article/22658/knjige/ koliko-ljudi-u-srbiji-cita 4. Äàííè íà Èíñòèòóòà çà èçñëåäâàíå íà êóëòóðíîòî ðàçâèòèå
Çà íàñ áèáëèîòåêàðèòå Íà Ìàðèÿ Ìëàäåíîâà
Íèæàò ñå äóìèòå è êíèãàòà ñå ðàæäà, ãîëÿìà êàòî ñëúíöå ñ õèëÿäè ñúðöà... Òè ÿ ïàçèø êàòî î÷èòå ñè è êîðîíÿñâàø ñå çà àíãåë ïàçèòåë íà ìúäðîñòòà. Ìèñëèòå ñå ðàçâÿâàò – äèâè êîñè íà ãåðäàí îò áóêâè... Ðàçëè÷íè ìèñëè íà ìèëèîí ëóíàòèöè! Íàðè÷àò ãè òâîðöè, ïðîðîöè íà ÷óâñòâàòà, ïàçèòåëè íà çíàíèåòî, òúðñà÷è íà ïîðåäíàòà ìúäðîñò, íåáîñòðúãà÷è íà æèâîòíîòî, íàðå÷åíî ÷îâåê... À òè è àç, ñêðîìíè ÷àñîâîè ïðåä ñúêðîâèùíèöàòà íà òîâà ÷îâå÷åñòâî ïàçèì äóõà ìó ñúñ ñúðöàòà ñè! Ïàçèì áðèìêàòà íà áúäåùåòî, êîåòî íàäíè÷à ïîä õàðòèåíà ãðàìàäà, ïîä êóï÷èíà îò íîâî çíàíèå, ðàçïðîñòðàíåíî ïî êîìïþòúðíèòå êëîíè, ïàçèì áÿëàòà ìúãëà è ÷åðíàòà ñëåäà íà òàéíñòâåíàòà ôåÿ êíèãîëþáèòåë, ëåòÿùà ìåæäó ãîðäèòå ðàôòîâå, ïàçèì òâîåòî è ìîåòî âúâ âñÿêà êíèãà, äîêîñíàòà ñ ïðúñòèòå íè... Íèå ñìå ïðîðîöè, êîèòî ðèñóâàò è â÷åðà, è äíåñ, è óòðå ñ ÷óæä ìîëèâ. Äîêàòî æèâåå íàøåòî äåëî è ÷îâåêà ùå å æèâ!
12 ìàé 2017 ãîäèíà
11
Äåí íà áúëãàðñêàòà ïðîñâåòà è êóëòóðà
Ëþáîìèð ÄÈÌÈÒÐÎÂ
Ïî ïîâîä ñâåòîâíèÿ äåí íà êíèãàòà - 24 àïðèë
Íå ïàäàé äóõîì, êúäåòî òè ïàäíå!
Äåíêî ÐÀÍÃÅËÎÂ
- ÐÀÇÃÎÂÎÐ Ñ ÃÀÍ×Î ÑÀÂΠÊîãàòî áÿõ îñúäåí è ëåæàõ â çàòâîðà ïî ñêàëúïåíî äåëî çà „øïèîíàæ”, æèâîòúò ìè ïðåêúñíà, íî íå ñå îòêàçàõ îò ðàáîòàòà ñè è íå çàãóáèõ ñåáå ñè, ïðèçíàâà ðåïðåñèðàíèÿò ïî Æèâêîâî âðåìå. ×èòàëèùå „Ðàçâèòèå” â Äðÿíîâî îðãàíèçèðà òâîð÷åñêà ñðåùà ñ æóðíàëèñòà, ïèñàòåëÿ è ïðåïîäàâàòåë âúâ ÂÒÓ „Ñâ. ñâ. Êèðèë è Ìåòîäèé” Ãàí÷î Ñàâîâ, íà êîÿòî áåøå ïðåäñòàâåíà íàé-íîâàòà ìó êíèãà „Íå ïàäàé äóõîì, êúäåòî òè ïàäíå!”. Ãàí÷î Ñàâîâ å ðîäåí íà 25 îêòîìâðè 1930 ã. â Ïåðíèê, íî èçðàñòâà â Äðÿíîâî, â ñåìåéñòâîòî íà ìóçèêàíòè, õóäîæíèöè è ëèòåðàòîðè. Òâîðåöúò ó÷è ãèìíàçèÿ â Áåëãðàä, à ïîëó÷àâà ôèëîëîãè÷åñêî îáðàçîâàíèå â óíèâåðñèòåòèòå â Çàãðåá, Ñàðàåâî è Ëþáëÿíà. Ïðåç 1974 ã. Ñàâîâ å îñúäåí íà 18 ãîäèíè çàòâîð ïî ñêàëúïåíè îáâèíåíèÿ â äúðæàâíà èçìÿíà (øïèîíàæ â ïîëçà íà Þãîñëàâèÿ). Èçëåæàâà 11 ãîäèíè îò ïðèñúäàòà è å îñâîáîäåí ïðåç 1985 ã. Ñëåä 1989 ã. òîé å ðåàáèëèòèðàí è ïðîäúëæàâà àêòèâíàòà ñè æóðíàëèñòè÷åñêà è ïóáëèöèñòè÷íà äåéíîñò. Áèë å ãëàâåí ðåäàêòîð íà ñïèñàíèå „Ïàíîðàìà” è ïðåäñåäàòåë íà Ñúþçà íà ïðåâîäà÷èòå â Áúëãàðèÿ. Ïðåïîäàâà áàëêàíèñòèêà âúâ Âåëèêîòúðíîâñêèÿ óíèâåðñèòåò. Ãàí÷î Ñàâîâ å ëàóðåàò íà ðåäèöà íàøè è ìåæäóíàðîäíè íàãðàäè, êàòî ïðåäè ãîäèíè ñòàíà íîñèòåë íà Íàöèîíàëíàòà ëèòåðàòóðíà íàãðàäà „Ðà÷î Ñòîÿíîâ” çà öÿëîñòíî òâîð÷åñòâî, êîÿòî ìó áå âðú÷åíà â Äðÿíîâî. Ïîâîäúò äà ñå ñðåùíà è ðàçãîâàðÿì ñ èìåíèòèÿ êîëåãà è ñúãðàæäàíèí áå èìåííî ïðåäñòàâÿíåòî â Äðÿíîâî íà íîâàòà ìó êíèãà.
- Ã-í Ñàâîâ, ïîñëåäíàòà âè êíèãà ”Íå ïàäàé äóõîì, êúäåòî òè ïàäíå!” ñ êàêâî å ñâúðçàíà? Ìîæå áè â íåÿ ñå ãîâîðè çà äíåøíîòî òðåâîæíî è ñìóòíî âðåìå? - Òÿ å èçäàäåíà êàòî þáèëåéíà êíèãà îò Âåëèêîòúðíîâñêèÿ óíèâåðñèòåò, êàòî åäíî ïðèçíàíèå çà ìîÿòà ïðåïîäàâàòåëñêà è íàó÷íà äåéíîñò. Òîâà å ïàíîðàìà íà òâîð÷åñòâîòî ìè è êàòî ó÷åí â îáëàñòòà íà þæíîñëàâÿíñêèòå ëèòåðàòóðè, è êàòî ïóáëèöèñò è ëèòåðàòîð. Êíèãàòà ñúäúðæà ðàçíîñòðàííè íåùà - îò ñòèõîòâîðåíèÿ, êîèòî ñà ïèñàíè â çàòâîðà, íàó÷íè ñòóäèè, êîèòî èíòåðåñóâàò ñòóäåíòèòå, ìîÿ áèáëèîãðàôèÿ è äðóãè ìàòåðèàëè. Òÿ å èëþñòðèðàíà îò ìåí, êàòî ïîäáîðêàòà å íàïðàâåíà â êàòåäðà „Ñëàâèñòèêà” íà ôèëîëîãè÷åñêèÿ ôàêóëòåò è ÿ ïðåäñòàâèõà â óíèâåðñèòåòà ñ âíèìàíèå è îò ñòóäåíòè, è îò ïðåïîäàâàòåëè. Èçâåñòíèÿò ïîëèòèê Áèñìàðê áåøå êàçàë, ÷å Áàëêàíèòå ñà åäíî áóðå ñ áàðóò, êîåòî âñåêè ìîìåíò ìîæå äà ãðúìíå. Êàê âèæäàòå âèå äíåøíîòî ñúñòîÿíèå â òîçè âçðèâîîïàñåí ðàéîí íà Åâðîïà, ñëåä êàòî ñòå çàïîçíàò îòäàâíà ñ ïðîáëåìèòå íà Áàëêàíñêèÿ ïîëóîñòðîâ è â ÷àñòíîñò ñ íåãîâàòà êóëòóðíà èäåíòè÷íîñò? Þæíîñëàâÿíñêèòå ñòðàíè, êîèòî ñà ñúðöåâèíàòà íà Áàëêàíèòå, ãè ïîçíàâàì íàèñòèíà ìíîãî äîáðå, çàùîòî ñúì áèë íåâåäíúæ òàì. Ìèñëÿ, ÷å è â òîçè ìîìåíò èìà èñêðèöà, êîÿòî âèíàãè òëåå. Íàïðèìåð áÿõ â Áîñíà, ïðåäè äà çàâúðøè âúîðúæåíèÿò êîíôëèêò, áèë ñúì è â îòêðèòîòî òàì ïîñîëñòâî. Èìàë ñúì ìíîãî
áëèçêî îáùóâàíå è ñ äðóãèòå ñòðàíè îò Áàëêàíñêèÿ ðåãèîí è çàòîâà äîáðå ìå ïîçíàâàò.  Ñëîâåíèÿ ìè èçäàäîõà åäíà ëóêñîçíà êíèãà, â Õúðâàòèÿ ìå òúðñÿò çà ñúòðóäíè÷åñòâî ìåæäó áúëãàðñêè è õúðâàòñêè òâîðöè, à ïúê â Ñúðáèÿ ìè èçäàäîõà êíèãàòà „Àíòîëîãèÿ íà ñðúáñêèÿ õóìîð”. Ïîäîáíè âçàèìîîòíîøåíèÿ èìàì è ñ êîëåãèòå îò ×åðíà ãîðà, à ïî-ìàëúê ìè å êîíòàêòúò ñ Ìàêåäîíèÿ, ìàêàð ÷å è çà òåõíèòå ïèñàòåëè ñúì ïèñàë íåâåäíúæ.
- Êàòî ïîçíàâà÷ íà áàëêàíñêàòà ëèòåðàòóðà ñìÿòàòå ëè, ÷å èìà âñå ïàê íåùî äà íè ðàçåäèíÿâà â òàçè îáëàñò?
Ñòðúê÷å öâÿò Íà ìàìà Çàñàäåíî îò ðúöå êîðàâè è ñ îáè÷ ãîëÿìà  ãðàäèíêàòà âñÿêà ãîäèíà èçáóÿâà Êðàé äþëàòà â êîÿòî êà÷åøå êîòëåòî ìàìà Ñïîìåíè ìèëè â ñúðöå íàâÿâà Âñè÷êè ÷óäåõìå ñå íà ìàìà! Êàê ñ ëþáîâ òîëêîâà ãîëÿìà Ãëåäàøå äåöàòà, çåìÿòà è öâåòÿòà
- Ñìÿòàì, ÷å â îáëàñòòà íà ëèòåðàòóðàòà íèùî íå íè ðàçåäèíÿâà! Âñè÷êè äðÿçãè è êîíôëèêòè ñà ïðåäèçâèêàíè îò ïîëèòèöèòå. Ñìåÿ äà òâúðäÿ, ÷å èçêëþ÷èòåëíî äîáðè ñà îòíîøåíèÿòà è âðúçêèòå ìåæäó ñðúáñêèòå è áúëãàðñêèòå ïèñàòåëè. Ïî òåõíè è íàøè ïðåäëîæåíèÿ ñå ñúçäàäîõà îáùè ñäðóæåíèÿ çà ñúòðóäíè÷åñòâî. Ïî îòíîøåíèå íà ïðåâîäèòå íà òÿõíà ëèòåðàòóðà ñòîèì íàé-äîáðå, çàùîòî èìàìå àêòèâíè è äîáðè ïðåâîäà÷è, à è ñå å íàòðóïàëà îãðîìíà áèáëèîãðàôèÿ îò òåõíè ïðåâåäåíè êíèãè, íà íåùà, êîèòî èçëèçàò â Ñúðáèÿ. Èçîáùî õîðàòà íà ïåðîòî îò äâåòå áàëêàíñêè ñòðàíè ñòîÿò ìíîãî áëèçêî åäèí äî äðóã.
È âñè÷êè æèâååõìå çàåäíî Ïîñëå íèå ñå ïðúñíàõìå ïî ñâåòà Ãîðêè÷êàòà îñòàíà ñàìà
- Äðÿíîâî å ìàëúê áàëêàíñêè ãðàä, íî ñ ãîëåìè èìåíà â ëèòåðàòóðàòà, ìóçèêàòà è êóëòóðàòà, êîèòî ñà íà åâðîïåéñêî, òà äîðè è íà ñâåòîâíî íèâî. Äîñòàòú÷íî å äà ñïîìåíåì äðàìàòóðãà Ðà÷î Ñòîÿíîâ, ïîåòèòå Àòàíàñ Ñìèðíîâ, Ìàðêî Ãàí÷åâ, Äèìèòúð Ñòåôàíîâ, Òåîäîðà Ãàí÷åâà, ìóçèêàíòèòå àêàäåìèê Õðèñòî Íåäÿëêîâ, êîìïîçèòîðà-ïåñåííèê Òîäîð Ïîïîâ, ñèìôîíè÷íèÿ äèðèãåíò Ìåñðó Ìåõìåäîâ. Ïðåäïîëàãàì, ÷å íàáëþäàâàòå è ìëàäèòå äðÿíîâöè, êîèòî íå ïîñðàìâàò ñâîèòå ïðåäøåñòâåíèöè?
Íà Ìàëêà Áîãîðîäèöà , 2000. ã. Áàíñêè Äîë , 5 ÷àñà ñóòðèíòà
- Ïîääúðæàì âðúçêè ñ ïîâå÷åòî îò ñïîìåíàòèòå òâîðöè, êîèòî ñà æèâè è çäðàâè, è ñå ãîðäåÿ ñ òÿõ, çàùîòî ñúì äðÿíîâåö. Êúì òåçè èìåíà áèõ ïðèáàâèë è äðÿíîâñêèÿ ïîåò è ïèñàòåë Ãåí÷î Âèòàíîâ, êîéòî ñòîè íà ðàâíèùåòî íà íàøèòå íàé-äîáðè òâîðöè. Ìëàäèòå äðÿíîâñêè ëèòåðàòîðè ñúùî ñå ñòàðàÿò äà ïðîäúëæàâàò òðàäèöèèòå íà óòâúðäåíèòå âå÷å èìåíà â áúëãàðñêàòà ëèòåðàòóðà. Ïðåäè âðåìå ñïèñàíèå „Ïëàìúê” ïîñâåòè èçöÿëî åäèí îò áðîåâåòå ñè èìåííî íà äðÿíîâñêè òâîðöè, ìåæäó êîèòî èìàøå è òàëàíòëèâè ìëàäè õîðà, è òîâà å ðàäâàùî è îáíàäåæäàâàùî.
- „Íå ïàäàé äóõîì, êúäåòî òè ïàäíå!” çâó÷è êàòî âàø äåâèç ïðåç âñè÷êèòå ãîäèíè. Òàêà ëè å? - Ñúñòàâèòåëèòå íà ïîñëåäíàòà ìè çàñåãà êíèãà ñà ðàçáðàëè, ÷å íàèñòèíà òîâà å ìîÿò äåâèç ïðåç ãîäèíèòå è òîé å èçâàäåí îò êîíòåêñòà íà àôîðèçìèòå, ïîìåñòåíè òàì. Òîçè äåâèç – „Íå ïàäàé äóõîì!”, ñúì ñëåäâàë, äîêàòî áÿõ ïîäëîæåí íà ðåïðåñèè. ×îâåê òðÿáâà äà ìèíå ïðåç „ñèòî è ðåøåòî”, çà äà ìîæå äà ïîãëåäíå ñàì âúðõó ñåáå ñè, à òàêà ñå âèæäà íàé-äîáðå è äóõîâíàòà óñòîé÷èâîñò íà ÷îâåêà.
- Êàêâî ùå ïîæåëàåòå è íà ñâîèòå ïðèÿòåëè è çåìëÿöè, à è íà ìëàäèòå ñè êîëåãè, êîèòî âñå ïîâå÷å ñà îáúðêàíè îò äíåøíîòî ñìóòíî è òðåâîæíî âðåìå? - Êîãàòî ìëàäèÿò ÷îâåê èçáåðå ñâîÿ ïúò, ìàêàð â íà÷àëîòî äà íå å óñòîé÷èâ, ìó æåëàÿ äà ãî ñëåäâà íåîòëú÷íî! Äàâàì ïðèìåð ñúñ ñåáå ñè, êîãàòî áÿõ îñúäåí è ëåæàõ â çàòâîðà, æèâîòúò ìè ïðåêúñíà. Íî íå ñå îòêàçàõ îò ðàáîòàòà ñè ïî ñúâðåìåííàòà áúëãàðñêà è áàëêàíñêà ëèòåðàòóðà. Çàòîâà ìîÿò ñúâåò íàé-âå÷å êúì ìëàäèòå õîðà – „Íå îòñòúïâàéòå îò ñâîÿ ïúò, íå óíèâàéòå è ñëåäâàéòå ñâîèòå öåëè äîêðàé!”. Æåëàÿ íà âñè÷êè ÷èòàòåëè çäðàâå, ïðîñïåðèòåò è óñïåõè âúâ âñè÷êè íà÷èíàíèÿ.
(Áëèö)
Åäíî óòðî â íåáåñàòà Ïðåñåëè ñå ìàìà  äâîðà îñòàíà Ñòðúê÷å öâÿò Îò îáè÷òà íà ìàìà  äóøèòå íè Ïðàçíîòà ãîëÿìà
Ñëúí÷åâî ìîìè÷å Íà Åëèçàáåòà Íà ñìèëîâñêà çåìÿ Ñòðúê÷å ñëúí÷îãëåä èçáóÿâà Ñ ïîëúõà íà âåòðåöà îò Âèäëè÷ Ñåìå áëàãîäàòíî çàñÿâà Ðåêîëòà îò ÷óäåñà Íà äåöà äàðÿâà Âñå ìîìè÷å ñëúí÷åâî Ñè îñòàâà Íà Ïåòðîâäåí 2015 ã. Áàíñêè äîë, 8 ÷àñà ñóòðèíòà
Ïîèñêàé Íà Êàòÿ Åðìåíêîâà Êîãàòî ïîèñêàø ìèã íà ùàñòèå Ïîæåëàé äà áúäåø êðàé åçåðîòî êðîòêî È ïëàìú÷åòî íà îáè÷òà ùå ïðîáëÿñíå Êàòî ñëúí÷åâ ëú÷ äúëãî î÷àêâàí È âúçäóõà ùå çàìèðèøå íà äúõ ïðîëåòåí È åäíà âúëíà ùå ñå ðàçïëèñíå Ñúñ íåæíîñò è òîïëèíà ñúêðîââåíà Ïîèñêàé äà äîéäåø ïðåç ìåñåö ìàé Æàäíî òå ÷àêàò îáÿòèÿòà íà ÷óäåñåí êðàé Ïîèñêàé äà ñòàíåø ðóñàëêà è ãîñïîäàðêà Íà ñëîâî è ÷óâñòâî, ïîèñêàé, ïîæåëàé ... Ñàíäàíñêè, 12 ìàé 2007 ã. 5 ÷àñà ñóòðèíòà ----------------------------(Îò ñòèõîñáèðêàòà ïîä ïå÷àò "Ïîëúõ íà äîáðèíà")
12
Äåí íà áúëãàðñêàòà ïðîñâåòà è êóëòóðà
Åëèçàáåòà ÃÅÎÐÃÈÅÂÀ
Ëúæà
- Àç ùå áúäà òóê è íèêîãà äóìà íÿìà äà êàæà. Åçèêúò ìè, âêàìåíåí ùå ëåæè â æèëèùåòî ñè è ñàìî ïîíÿêîãà ùå íàïðàâè äâèæåíèå, ïîíåæå ìèñëÿ, ÷å òàêà òðÿáâà äà áúäå. Âñÿêà ÷àñò îò ÷îâåøêîòî òÿëî èìà ïðàâîòî äà ñå äâèæè íàïðåä-íàçàä, íàãîðå-íàäîëó, íàëÿâî-íàäÿñíî... Äóìà íÿìà äà êàæà, çàùîòî íÿìàì êàêâî äà êàæà. Óìúò ìè ñå èçãóáè íÿêúäå. Ñèëàòà äà ðàçãîâàðÿì óìíî îòèäå çàåäíî ñ óìà, òàêà ÷å îñòàíàõ ñàìà ñúñ ñâîåòî òÿëî è ñâîÿ áåäåí äóõ. Äóõúò, êîéòî å ìîé, àêî èñêàì äà áúäå ìîé, è êîéòî ñúùî òàêà ìîæå äà ïðèíàäëåæè íà äðóã, àêî ïîèñêàì äà ãî äàì. Ôèëîñîôèÿòà íà æèâîòà ìè å òâúðäå ñåðèîçíà è èìà íÿêàêâî ïðåëåñòíî ëèöå íà ìíîãîçíà÷íà è ìóëòèëè÷íà ñÿíêà. ( Íå ìîãà äà ðàçáåðà êàêâî èñêàì äà êàæà, íî ìèñëÿ, ÷å å óìíî!) Ìàé âñè÷êè íàé-óìíè ôèëîñîôè ñà ìè ÷è÷îâöè è âóé÷îâöè è òÿõíàòà êðúâ õðàíè èçáÿãàëèÿ ìè óì. Ñåðèîçíî! Àç ñúì ôèëîñîô-ëóíàòèê, Ãîñïîä... Íå, íå, íå! Êàòî ÷îâåê áåç ñâîÿ ñîáñòâåíà âîëÿ íÿìàì íèùî ñâîå è íèùî ëè÷íî, íÿìàì êðúâ è íÿìàì ìàéêà è òàòêî, òàêà, íîðìàëíî íÿìàì íèòî ÷è÷î, íèòî âóé÷î. Àç ñúì ëóíàòèê... - Ìíîãî ñå ðàäâàì, ãîñïîäèí Ëóíàòèê, ÷å ñå çàïîçíàõìå. Àç ñúì ãîñïîæà Çâåçäà.
Ìîæå áè âè ó÷óäâà ïîâåäåíèåòî ìè, ñâîáîäàòà, êîÿòî ÷óâñòâàì êúì Âàñ, íî àç ñàìàòà ñúì îëèöåòâîðåíèå íà ñâîáîäàòà, çíàåòå ëè... Ìîåòî ìåñòîïîëîæåíèå, æèëèùåòî ìè, íå å ñòàòè÷íî, ïðîñòî êàçàíî, àç è íå ãî çíàÿ. Âñúøíîñò òàêà æèâåÿ, çà äà ïî÷óâñòâàì êîëêîòî ìîãà ïî-ñèëíî æèâîòà. Æèâîòúò, ãîñïîäèí Ëóíàòèê, å íåùî ìíîãî êðàñèâî, àêî èñêàòå äà ãî îáè÷àòå, àêî èìàòå æåëàíèå äà ñå âëþáèòå â íåãî è âñåêè äåí äà ñå ñðåùàòå ñúñ ñèëíèòå ñòðàñòè íà ïðåäèçâèêàòåëñòâàòà. Æèâîòúò å ïòèöà. Òîé ìîæå äà áúäå è ëÿñòîâè÷êà, è õèùíèê, è âðàá÷å, è êàíàð÷å... Ìîæå äà áúäå òàêàâà ïòè÷êà, êàêâàòî òè èñêàø äà å. È ùå ëåòèø ñ íåÿ äî ìåñòàòà, äî êîèòî òè èñêàø äà ëåòèø. Æèâîòúò å ÷óäî. - Ãîñïîæî Çâåçäà, Âèå ñòå íåùî îñîáåíî. Íèêîãà äîñåãà íå ñúì ñðåùàë òàêàâà ïåðñîíà, êîÿòî ñè èãðàå ñ äóìèòå êàòî ñ ìúíèñòà. Âèå ñòå áîãèíÿ íà ìúäðîñòòà, Âèå ñòå... - Ìîëÿ Âè ñå, ìîëÿ Âè ñå, ãîñïîäèí Ëóíàòèê, àç ñúì ñàìî ëúæà. Ëúæîâíî è ôàëøèâî ëèöå íà èñòèíàòà, êîåòî ñå óñìèõâà îò îãëåäàëîòî íà æèâîòà. Âñè÷êî, êîåòî âè êàçàõ, å ñàìî ïàÿæèíà íà ñêðèòàòà èñòèíà, ïî-ïðîñòî êàçàíî - ëúæà. - ËÚÆÀ?!
Óâàæàåìè ÷èòàòåëè, Âåñòíèêúò âñå îùå å áåçïëàòåí. Çàèíòåðåñîâàíèòå äà ãî ïîëó÷àâàò íà äîìàøåí àäðåñ çà ïîâå÷å èíôîðìàöèè ìîãàò äà ñå îáàäÿò â ðåäàêöèÿòà. Åäèíñòâåíî, êîåòî òðÿáâà äà çàïëàòÿò, ñà ïîùåíñêèòå ðàçõîäè, êîèòî íà ãîäèøíî íèâî âúçëèçàò íà 500 äèí. Ðåäàêöèÿòà
Ïîðòàë ÔÀÐ - èíòåãðèðà ìóëòèêóëòóðàëíîòî ðàçâèòèå ìåæäó Ñúðáèÿ è Áúëãàðèÿ
ÏÀÍÑÈÎÍ ÑÀÊÑ-ÁÀËÊÀÍ ÄÈÌÈÒÐÎÂÃÐÀÄ /ÖÀÐÈÁÐÎÄ/ www.sax-balkan.co.rs
Ñîáñòâåíèê: ÈÂÈÖÀ ÈÑÒÀÒÊÎÂ Ìîá: +381 63 436 626 Óëèöà: Áàëêàíñêà 18 Äèìèòðîâãðàä - Ñúðáèÿ Òåëåôîí - ïðèåì: +381 10 363 566 Ìîá: +381 69 363 5661 Ôàêñ: +381 10 363 566 e-mail: ivicaistatkov@yahoo.com
CIP - Êàòàëîãèçàöèjà ó ïóáëèêàöèjè Íàðîäíà áèáëèîòåêà Ñðáèjå, Áåîãðàä 323.15+659(497.11) ISSN 2466-4707 = Íîâî Áðàòñòâî COBISS.SR-ID 224701964
Âåñòíèê íà áúëãàðèòå â Ñúðáèÿ Ïúðâèÿò áðîé èçëåçå íà 15 þëè 2016 ã. Èçäàâà: Èçäàòåëñòâî "Íîâî"Áðàòñòâî", Íèø, "Êåé 29 äåêåìâðè" - 8 Îñíîâàòåë íà èçäàòåëñòâîòî: Íàöèîíàëåí ñúâåò íà áúëãàðèòå â Ñúðáèÿ
12 ìàé 2017 ãîäèíà
Äåÿí ÅÍÅÂ
Êàçâàì ñå Àíãåë, îò÷å Ñåäèì ñ îòåö Èëèÿ íà åäíà ìàñè÷êà îòâúí â êàôåíåòî íà êâàðòàëíîòî ïàçàð÷å. Íåäåëÿ ñëåäîáåä å. Îòåö Èëèÿ å ñ ðàñî è ñ ãîëÿì ñðåáúðåí êðúñò íà ãúðäèòå. Êðàé íàñ ìèíàâà ñ êëàòóøêàùà ñå ïîõîäêà íèñêî ïúëíî ìîì÷å. Ñïèðà ñìóòåíî äî ìàñè÷êàòà íè è çàïî÷âà äà ïîäðèòâà áîðäþðà è äà êëàòè ðúöåòå ñè. - Îò÷å - êàçâà ïî åäíî âðåìå, ïðèñòúïâà åäíà êðà÷êà, íàâåæäà ñå è öåëóâà äÿñíàòà ðúêà íà îòåö Èëèÿ. Ñåòíå ïðîäúëæàâà: - Îò÷å, áðàò ìè êðàäå èêîíè è ãè ïðîäàâà. Òîâà ëîøî ëè å? - Òîâà å ìíîãî ëîøî - êàçâà îòåö Èëèÿ. Èêîíèòå ñà íà âñè÷êè. Êàòî êðàäå èêîíè, áðàò òè îùåòÿâà âñè÷êè õîðà. Êàæè ìó äà íå ãî ïðàâè. Ãîëÿì ãðÿõ å. - Îò÷å, àç ìó êàçâàì, íî òîé êàçâà, ÷å ùå ìå íàáèå. - Êîé å ïî-ãîëÿì? - Òîé, îò÷å. Òîé å íà 37. - À òè íà êîëêî ñè? - Íà 19. - Õîäèø ëè íà öúðêâà? - Õîäÿ, îò÷å. Êàòî âëÿçà â öúðêâàòà, ñè çàïàëâàì ñâåùè÷êà è öåëóâàì èêîíèòå. À áðàò ìè íå ùå äà èäâà â öúðêâàòà. Òîé ìíîãî ïèå, îò÷å. Êàòî ñå íàïèå - è íàëèòà íà áîé. Òîé íå áåøå òàêúâ, îò÷å. Áåøå äîáúð ÷îâåê. Òîé ìå å îòãëåäàë. Íî êàòî ñå ðàçâåäå è îñòàíà áåç ðàáîòà, íåùî ìó ñòàíà. Çàïî÷íà äà ïèå. Ïðîäàäå âñè÷êî âêúùè. Äàæå è äþøåìåòî ïðîäàäå. Ñåãà æèâååì íà ãîëà ïëî÷à. Ïðåç ëÿòîòî íå å ìíîãî çëå, íî ïðåç çèìàòà å ñòðàøåí ñòóä. Ïîíÿêîãà ïàëèì îãúí íàïðàâî íà ïëî÷àòà, çà äà ñå òîïëèì. Ìàéêà ìè å áîëíà. Ïî öÿë äåí ëåæè íà öèìåíòà, óâèòà â íÿêàêâè ÷åðãè. Êàòî ñå íàïèå, áðàò ìè íàëèòà äà áèå è íåÿ. Òÿ ìíîãî ñå ïëàøè. Êàòî ñå óïëàøè è çàïî÷âà äà âèå, ïî öÿëà íîù íÿêîé ïúò âèå. Òèõè÷êî, êàòî ïðåìàçàíî êóòðå. Áðàò ìè êàçâà, ÷å ìíîãî óâàæàâà Õèòëåð. Êàçâà, ÷å ïðè Õèòëåð å èìàëî ðåä è äèñöèïëèíà è íèêîé íå å áèë ãëàäåí. Àç ìó êàçâàì, ÷å äà ñå êðàäàò èêîíè å ãðÿõ. À òîé íàëèòà äà ìå áèå è êàçâà äà íå ãî äðàçíÿ, ÷å ùÿë äà âçåìå è äà çàïàëè öÿëàòà öúðêâà. Êàêâî äà ïðàâÿ, îò÷å? - Âñåêè îòãîâàðÿ çà ñåáå ñè - êàçà òâúðäî è ÿñíî îòåö Èëèÿ. - Òå, õîðàòà òóê íà ïàçàð÷åòî, ñúùî ïðàâÿò ìíîãî ëîøî - ïðîäúëæè äà ïðèêàçâà íàêúñàíî ìîì÷åòî, êàòî ïîäðèòâàøå ñ âúðõà íà îáóâêàòà ñè áîðäþðà è êëàòåøå ðúöåòå ñè êàòî Ïèíîêèî. - Êàòî äîéäå áðàò ìè òóê, íà ïàçàðà, è òå âèêàò, åé, ×åìáåð, åëà äà òå ÷åðïèì áèðà. Âçåìàò ìó áèðà è ìó äàâàò äà ïèå. À òîé õè÷ íå ìîæå äà ïèå. Îò äâå áèðè ñå íàïèâà. Çàïî÷âà äà çàëèòà, ñòàâà ñêàíäàëäæèÿ. Õîðàòà îò ïàçàðà ãî ïîÿò ñ áèðà, çà äà ãè ðàçñìèâà. Äà ãî ãëåäàò êàê çàëèòà, êàê ñå çàÿæäà ñ õîðàòà è êàê ïðàâè ïðîñòîòèè. Êàòî èçëèçà îò êúùè, àç ìó âèêàì: Íå õîäè íà ïàçàðà, òåçè õîðà íå òè ìèñëÿò äîáðîòî, ïàê ùå ñå íàïèåø. À òîé âèêà: Åé, ìàëúê, èñêàø ëè äà èçÿäåø åäèí áîé. Êàòî ñúì áèë ìàëúê, íà äâå-òðè ãîäèíè,
* È. ä. äèðåêòîð íà Èçäàòåëñòâîòî è ãë. è îòãîâîðåí ðåäàêòîð: Ìèëà Âàñîâ * Ðåäàêöèÿ: Áîáàí Äèìèòðîâ, Ïåòúð Ðàíãåëîâ, Äàíèåëà Õðèñòîâà, Ñóí÷èöà Áîéêîâà è Ñíåæàíà Äæåëè÷ * Òåõíè÷åñêè ðåäàêòîð è êîìïþòúðåí äèçàéí: Íèêîëà Öâåòêîâ Åëåêòðîííà ïîùà: prelombratstvo@gmail.com
âåäíúæ ïðåç çèìàòà ñúì èçëÿçúë îò êúùè è ñúì ñå çàãóáèë. Áðàò ìè õóêíàë äà ìå òúðñè. Îáèêîëèë öåëèÿ êâàðòàë. Íàêðàÿ ìå íàìåðèë íà ñòúïàëàòà íà ÷èòàëèùåòî. Êðàêàòà ìè áèëè öåëèòå ïðåìðúçíàëè. Ïîñëå ñå íàëîæèëî äà ìè îòðåæàò äâà ïðúñòà îò åäèíèÿ è äâà ïðúñòà îò äðóãèÿ êðàê. Êàòî ìå íàìåðèë íà ñòúïàëàòà íà ÷èòàëèùåòî, áðàò ìè ìå ïðåãúðíàë è õóêíàë êúì êúùè. Ïðåç öÿëîòî âðåìå, äîêàòî òè÷àë, ñå îïèòâàë äà ìè ñòîïëè êðàêàòà ñ äúõà ñè. Äîáðå, ÷å å áèë òîé. Èíà÷å ñà ùåëè äà ìè îòðåæàò öåëèòå êðàêà. È äà ïúëçÿ è äà ñå âëà÷à íà ðúöå öÿë æèâîò. Òóê, íà ïàçàðà, èìà åäèí òàêúâ ïðîñÿê. Çàâèë å ÷óêàíèòå íà êðàêàòà ñè ñ ïàðöàëè, ïúëçè êàòî ãóùåð è ïðîñè. Ùÿõ äà ñúì êàòî íåãî, àêî íå å áèë áðàò ìè. Òîé ìå å ñïàñèë. - Äîâåäè ãî íÿêîé ïúò â öúðêâàòà - êàçâà îòåö Èëèÿ. - Íÿìà äà äîéäå - êàòåãîðè÷íî îòâðúùà ìîì÷åòî. - Íå ùå è äà ÷óå çà öúðêâà. - Òè êàòî õîäèø íà öúðêâà, ïàëè è çà íåãî ñâåùè÷êà. È ñå ìîëè Áîã äà ãî âðàçóìè. - À Áîã ùå ìó ïðîñòè ëè êðàæáèòå íà èêîíèòå? - Òîâà íå çíàì. Ñàìî Áîã çíàå. - À àç, îò÷å, íèêîãà íå ñúì êðàë. Ìåòà âõîäîâåòå íà íàøèÿ áëîê è ñè èçêàðâàì ïî íÿêîé ëåâ. Åòî ñåãà ñúì ñïå÷åëèë 4 ëâ. è ùå îòèäà äà ñè êóïÿ áåçàëêîõîëíî. Äîâèæäàíå, îò÷å. Ìîì÷åòî ñå îòäàëå÷àâà îò íàñ ñ êëàòóøêàùàòà ñå ïîõîäêà. Îò ñåðãèèòå ìó ïîäâèêâàò, èñêàò äà ãî ÷åðïÿò ñ áèðà. Ñúäúðæàòåëÿò íà êàôåíåòî èäâà íà ìàñàòà äà èçõâúðëè ïåïåëíèêà. - Òå ñ áðàò ñè ìíîãî ñè ïðèëè÷àò - êàçâà. - Íå ñà â ðåä è äâàìàòà. Àáå, æèâîò... - è ñå ïðèáèðà âúòðå çàä áàðà. Ñëåä ìàëêî ìîì÷åòî îòíîâî ñå çàäàâà. Äúðæè â ðúöå îãðîìíà äâà è ïîëîâèíà ëèòðîâà áóòèëêà ñ áåçàëêîõîëíî. - Âçåõ ñè áåçàëêîõîëíî - õâàëè ñå òî. Äîâèæäàíå, îò÷å. - Äîâèæäàíå - êàçâà îòåö Èëèÿ. Ìîì÷åòî îòìèíàâà äâàéñåò ìåòðà íàòàòúê, êîãàòî òîé îòíîâî ãî âèêà. - ×àêàé! À òè êàê ñå êàçâàø? - Àíãåë ñå êàçâàì, îò÷å. Àíãåë - êðåùè ìîì÷åòî. Îò äúíîòî íà ïàçàðà ñå çàäàâà áåçêðàêèÿò. Óâèë å ÷óêàíèòå ñè ñ íàéëîí, êîéòî ãúðìè êàòî ëàìàðèíà.
* Òåëåôîíè: Äèðåêòîð: (òåë./ôàêñ) 018 242-700, Âåñòíèêúò èçëèçà äâà ïúòè â ìåñåöà. Ðúêîïèñèòå íå ñå âðúùàò. Ñîáñòâåíè ïðèõîäè 330-3002545-68, CREDIT AGRICOLE. * Ïå÷àòà: "Âðáàñ Êîìåðö", Êíåç Ìèõàéëî Îáðåíîâè÷ 47, Íèø, òåë./ôàêñ 018 576-283; 064 1981 666