Το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά
Χτισμένο σε μια απότομη πλαγιά στην αλυσίδα του Πόντου, κατά μήκος της τουρκικής ακτής της Μαύρης Θάλασσας και 54 χλμ νότια της Τραπεζούντας, μυθική μεσαιωνική πρωτεύουσα του βασιλείου της Τραπεζούντας, το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, είναι ένα από τα πιο σημαντικά κέντρα του Ανατολικού μοναχισμού.
Turquía
Σύμφωνα με την παράδοση, η Σουμελά ιδρύθηκε από δύο Έλληνες μοναχούς, τον Βαρνάβα και τον Σωφρονίου, που έφτασαν σε αυτό το απομονωμένο Ανατολικό σημείο ακολουθώντας τις οδηγίες που έλαβαν από την Παναγία που τους εμφανίστηκε το 385. Μετά το θάνατο των μοναχών, το 412 αυτοί λατρεύονται ως άγιοι και οι σοροί τους ενταφιάστηκαν στο μοναστήρι, το οποίο έγινε διάσημο προσκύνημα κατά την διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. …. και μέχρι σήμερα !!!
Εκτός από την ασυνήθιστη αρχιτεκτονική του δέκατου τρίτου και δέκατου τέταρτου αιώνα, και στα 72 του δωμάτια εντυπωσιάζουν οι τοιχογραφίες που καλύπτουν την πρόσοψη και το εσωτερικό του ιερού του σπηλαίου.
Αληθινή αετοφωλιά, η Σουμελά είναι εγκατεστημένη στο βόρειο τοίχο του βράχου που κρέμεται πάνω από την καταρρακτώδη πορεία των νερών του Oro ποταμού, διάσημου για τις μεγάλες πέστροφες του. Η Αρχιτεκτονική του φαίνεται να είναι μέρος του μαυριδερού βασάλτη, στα μισά του δρόμου μεταξύ ουρανού και γής, με συχνά θολά και πυκνά δάση οξιάς, ελάτης και καστανιάς. Μπορεί κανείς να φτάσει στο μοναστήρι με τα πόδια σε περίπου 3 ή 4 ώρες από μια απότομη πλαγιά. Υπάρχει και μια άλλη διαδρομή που μπορεί κανείς να ανεβεί με αυτοκίνητο, σε μισή ώρα.
Ο πυρήνας των μοναστηριακών κτηρίων της Σουμελά είναι λαξευμένος στο βράχο και προστατεύεται από την εκπληκτική φυσική καμάρα που σχηματίζει το τοίχωμα του βασάλτη. Καθώς προσεγγίζουμε το μοναστήρι, έχει κανείς την αίσθηση της διαβίωσης σε έναν φανταστικό κόσμο και θα εκπλαγείτε με το μοναστήρι, που μοιάζει σαν να έχει κατέβει από τον ουρανό για να κολλήσει στην άκρη του γκρεμού σε ένα βουνό σε 1700 μέτρα υψόμετρο.
Όταν η ομίχλη ανεβαίνει από την κοιλάδα δημιουργεί ένα περιβάλλον που πιστεύεις ότι είσαι στον ουρανό, στα σύννεφα !...
Η Ιερά Μονή Παναγίας Σουμελά ή Μονή Σουμελά (ποντιακά: σου Μελά, από το όρος Μελά), είναι ένα πασίγνωστο χριστιανικό ορθόδοξο μοναστήρι κοντά στην Τραπεζούντα, σύμβολο επί 16 αιώνες του Ποντιακού Ελληνισμού.
H εικόνα φιλοξενήθηκε για 20 χρόνια στο Bυζαντινό Mουσείο της Aθήνας. Πρώτος ο Λεωνίδας Iασωνίδης πρότεινε το 1931 τον επανενθρονισμό της Παναγίας Σουμελά σε κάποια περιοχή της Eλλάδας. Συγκεκριμένα έγραψε στην εφημερίδα Πατρίς των Aθηνών: «Aναζητήσωμεν εν ταις Nέαις Xώραις παλαιάν τινά Σταυροπηγιακήν Mονήν, βραχώδη και ερυμνήν, παρεμφερή προς την εν Πόντω ερημωθείσαν, θα μετωνομάσωμεν αυτήν εις «Nέαν Παναγίαν Σουμελά» και θα δώσωμεν αυτήν εις ψυχικήν ανακούφισιν και παρηγορίαν εις τας τριακοσίας πενήντα χιλιάδας των Ποντίων, δι' ους δεν είνε προσιταί αι Aθήναι!. Kαι θα δίδεται ούτω και πάλιν η ευκαιρία εις τον γενναιόψυχον τούτον Λαόν να συγκροτή τας πανηγύρεις και να συνεχίζη τας τελετάς και να εμφανίζη τας αλησμονήτους εκείνας κοσμοσυρροάς κατά τας επετείους της Παρθένου εορτάς, ασπαζόμενος την εικόνα των 17 Ποντιακών αιώνων, αισθανόμενος τα παλαιά της συγκινήσεως ρίγη, αναβαπτιζόμενος εις την προς την πατρίδα πίστιν και τραγουδών εν συνοδεία της Ποντιακής λύρας το αλησμόνητο τραγούδι: Eμέν Kρωμναίτε λένε με Kανέναν κι φογούμαι. Ση Σουμελάς την Παναγιάν θα πάγω στεφανούμαι!» Πράγματι, το 1951 ο Kρωμναίος οραματιστής και κτήτωρ Φίλων Κτενίδης έκανε πράξη την επιθυμία όλων των ΠΟΝΤΙΩΝ, με τη θεμελίωση της Νέας Παναγίας Σουμελά στις πλαγιές του Βερμίου στην Καστανιά της Βέροιας.