Εισαγωγή

Η μεταβιομηχανική κοινωνία χαρακτηρίζεται από σημαντικές αλλαγές σε όλους τους τομείς της ζωής. Την εποχή που διανύουμε οι κοινωνίες μας υπόκεινται σε ευρύτατους μετασχηματισμούς που αγγίζουν τόσο την κοινωνική δομή και οργάνωση των πόλεων, όσο και τα ίδια τα άτομα. Το παγκόσμιο σκηνικό συντίθεται από την παγκοσμιοποίηση, την αστικοποίηση, την επικράτηση της νεοφιλελεύθερης οικονομίας και της ελεύθερης αγοράς αλλά και την επικράτηση ενός κλίματος ανασφάλειας και φόβου. Τα φαινόμενα αυτά έχουν οδηγήσει συνδυαστικά στην εμφάνιση κοινωνικών παθογενειών όπως η αποξένωση, η έξαρση του ατομικισμού, η αλλοτρίωση του ατόμου και η ρήξη των διαπροσωπικών, κοινωνικών σχέσεων. Μέσα σε αυτό το σύγχρονο πλαίσιο καταστάσεων η αρχιτεκτονική, ως κοινωνικό αγαθό, οφείλει να συμμετέχει στην επίλυση των προβλημάτων και στην ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνίας, επινοώντας τα πρότυπα κατοίκησης του μέλλοντος. Οφείλει να σχεδιάσει χώρους που θα παρέχουν την αίσθηση του «συν-ανήκειν», θα προάγουν την κοινωνικοποίηση των ατόμων, θα προκαλούν και θα προτρέπουν την ανάπτυξη διαλεκτικών σχέσεων μεταξύ των κατοίκων. Αυτό το βρίσκουμε ακόμα ζωντανό στα χωριά, στους ανώνυμους, παραδοσιακούς μας οικισμούς. Ο ορεινός οικισμός των Ανωγείων Μυλοποτάμου αποτελεί απτό παράδειγμα μιας αρχιτεκτονικής που αναδεικνύει και ενισχύει την κοινωνική συμβίωση, που εκφράζει το απαραίτητο, το κοινό και το κύριο. Η μελέτη και κατανόηση του παραδοσιακού χώρου αποκαλύπτει, συνεγείρει, διδάσκει και πλουτίζει το παρόν.«Να χτίζεις με τη φωνή του τόπου σου, μας προτρέπει ο Άρης Κωνσταντινίδης. Να μαθητεύεις στο πνεύμα του τόπου σου. Ο άνθρωπος και η αρχιτεκτονική του έχουνε κοινές τις ρίζες τους μέσα στο ένα χώμα». Στις ρίζες μας αυτές υπάρχουν αξίες και ιδανικά, υπάρχουν τα θεμέλια που μπορούν να φτιάξουν νέες προοπτικές, αρκεί κανείς να τα προσεγγίσει κριτικά και ουσιαστικά. «Στον καιρό μας, λέει ο Μάνος Χατζιδάκις υπάρχει μια υπερβολική και αυθαίρετη χρήση της έννοιας παράδοση. Δημιουργούμε παραστάσεις και αποτυπώνουμε τις έγχρωμες φωτογραφίες στη μνήμη των προγόνων μας. Μπερδεύουμε τους Ήρωες και το περιεχόμενό τους και τους κάνουμε να ζουν δισδιάστατα όπως στον Καραγκιόζη ο Μέγας Αλέξανδρος με τον Βεζύρη. Και οι δυο μεγαλόπρεποι και συμπαθείς. Μας εκστασιάζει ο τσάμικος μέσα σε ντισκοτέκ. Είμαστε σε θέση λοιπόν να βρούμε την αληθινή ροή μας μες στους καιρούς που έρχονται, για να δεχθούμε κάποτε μια οδυνηρή πραγματικότητα σαν τη μόνη αλήθεια; Ποια είναι τα ηθικά στοιχεία μέσα απ’ την παράδοση για να τα συλλέξουμε και πως θα επιτευχθεί η απόρριψη του γραφικού;»