er Int
t es Wu κός ig σι C ra φυ w: ός ! vie νικ iga ρη m πυ με A
the magazine
Τεύχος 16 - Δεκέμβριος 2010
ας Έν
amigahellas
Θερμοπυρηνικές ευχές
Retro review:
Nuclear War!
How to: Μουσική στην Amiga
How to: A600 laptop
OctaMED Soundstudio, μέρος 2ο
Πληκτρολόγιο και touchpad
How to: Σκληροί δίσκοι στην Amiga Σειρά έχει η Α1000
The team Δημήτρης Πανοκώστας (Midwan) / Αρχισυντάκτης Πρώτη επαφή με Amiga: Το 1990 βλέποντας μια Α500 να τρέχει το Falcon και ακούγοντας το “Smooth Criminal” στο Sountracker. Λίγο καιρό μετά είχε τη δική του Αmiga 500.
Τεχνολογικό ηλεκτρονικό περιοδικό για την κοινότητα των Ελλήνων χρηστών Amiga.
Σε αυτό το τεύχος
editorial...............................................σελ.3
Ασχολία: Μαστίγωμα συντακτών για να παραδόσουν την ύλη στην ώρα τους.
Νέα του χώρου......................................σελ.4
email: midwan@gmail.com
how-to: Σκληροί δίσκοι στην Amiga .....σελ.10
Review: Nuclear War .............................σελ.8 interview: Craig Wuest ..........................σελ14 how-to: Μουσική στην Amiga ............σελ.16 Tales from the Crypt .........................σελ.18 how-to: A600 GRL Project ..................σελ.20 points of view......................................σελ.23
Φρανκ Λειβαδάρος (Kreator) / Συντάκτης Πρώτη επαφή με Amiga: Πήρε την κάτω βόλτα το 1987 με μία Amiga 500 v1.2. Έκτοτε έχει κάνει σκοπό ζωής την απομνημόνευση όλων των product numbers της Commodore. Ασχολία: Όταν δεν διοργανώνει το Amigathering και δεν γράφει τα νέα του περιοδικού, γράφει την αυτοβιογραφία του ως διοργανωτής του Amigathering. email: frank@amigathering.gr
Ιδιοκτησία Amigahellas Αρχισυνταξία Δημήτρης Πανοκώστας Δημιουργικό / Ηλεκτρονική σελιδοποίηση Blitter Studio Επικοινωνία e-mail: info@amigahellas.gr Web: http://mag.amigahellas.gr Forum: http://www.amigahellas.gr IRC: #amigahellas στο GRnet Facebook group: Amigahellas
Βασίλης Καραγεώργης (salaxi54) / Συντάκτης Πρώτη επαφή με Amiga: Τον Αύγουστο του 1986 όταν πήρε την πρώτη του Αmiga 1000 το διάστημα που υπηρετούσε στις ΗΠΑ (μετεκπαίδευση). Ασχολία: εναλλακτικά λειτουργικά και δαγκωμένα μήλα ;-) email: salaxi54@yahoo.gr
Το AmigaHellas, The Magazine είναι μια φυσική συνέχεια του μεγαλύτερου ελληνικού site γύρω από τα θέματα της Amiga. Σκοπός μας είναι: - Η συσπείρωση των Ελλήνων χρηστών Amiga - Η διάδοση της πλατφόρμας σε όλους τους χρήστες ηλεκτρονικών υπολογιστών - Ενημερώνουμε αντικειμενικά και έγκυρα για ό,τι αφορά την πλατφόρμα - Βοηθάμε τους χρήστες να ξεπεράσουν τυχόν προβλήματα και να αποκομίσουν νέες γνώσεις σε νέα θέματα - Προσπαθούμε να αποκαταστήσουμε την εικόνα της Amiga ως μια νέα πλατφόρμα με σύγχρονο λειτουργικό σύστημα Οι απόψεις που εκφράζονται στο περιοδικό ανήκουν στον γράφοντα του κάθε άρθρου και δεν είναι απόλυτο ότι τις ασπάζεται το περιοδικό και τα μέλη του.
Σταύρος Μπαρτζόκας (Barchman) / Συντάκτης Πρώτη επαφή με Amiga: το 1988, σε μία Α500 ενός φίλου. Ακολούθησε ο “κολλητός”, το 1989 με Α500 και το 1992 με Α1200! Ο ίδιος, δεν ήταν ποτέ κάτοχος Amiga... Ασχολία: Μοτοσυκλέτες και αξεσουάρ email: barchman1@gmail.com
Το περιοδικό δημιουργείται από συντάκτες οι οποίοι το κάνουν στον ελεύθερο χρόνο τους, δεν δεσμεύονται για την κυκλοφορία του. Η τιμή που πληρώνουν οι συνδρομητές αφορά τα έξοδα εκτύπωσης χωρίς να βγαίνει κέρδος για τους συντάκτες και τα μέλη του περιοδικού. Amiga, Amiga logo, the “Boing Ball”, the AmigaDOS, the AmigaOS, the Amiga Kickstart, the Amiga Workbench, the Autoconfig, the “Powered by Amiga” and the BridgeBoard are trademarks of AMIGA Inc. All other trademarks mentioned are the property of their respective owners. Ο σχεδιασμός και το στήσιμο του περιοδικού είναι ιδιοκτησία του AmigaHellas.gr και των μελών του περιοδικού που εργάζονται για αυτό. Τα άρθρα παραμένουν ιδιοκτησία των συντακτών τους. Σε περίπτωση που θελήσετε να χρησιμοποιήσετε ένα άρθρο ή μέρος του Amigahellas The Magazine, παρακαλούμε επικοινωνήστε με τον αρχισυντάκτη.
editorial
Κάθε φορά που ετοιμάζουμε ένα τεύχος του Amigahellas, περνάω από τα ίδια συναισθήματα. Μια ανησυχία, για το αν κάναμε αρκετά καλή δουλειά, αν το αποτέλεσμα είναι ενδιαφέρον για τους αναγνώστες, αν είμαστε εμείς ικανοποιημένοι από αυτό. Η ανησυχία μου αυτή πηγάζει από την εσωτερική ανάγκη για δημιουργία αλλά και προσφοράς αυτής της δημιουργίας στον κόσμο. Το περίεργο είναι ότι υπάρχει το ίδιο ακριβώς συναίσθημα είτε βγάζουμε τεύχος κάθε μήνα είτε κάθε Πάσχα και Χριστούγεννα, όπως τελευταία. Πέρασαν μήνες από το τελευταίο τεύχος, όμως να που εμφανιζόμαστε και πάλι. Κάτι σαν ζόμπι που δεν λέει να μείνει κάτω, σαν την ίδια την πορεία της Amiga που παρ’ όλες τις αντιξοότητες συνεχίζει να επιζεί χάρη στην θέληση μερικών ανθρώπων. Ανθρώπων ρομαντικών, νοσταλγών μιας άλλης εποχής, που μάλλον δεν στέκουν και πολύ στα καλά τους... Τι είναι όμως αυτό που νοσταλγούμε πραγματικά; Αν το καλό-σκεφτούμε αυτό που νοσταλγούμε δεν είναι η ίδια η παλιά εποχή αλλά οι εμπειρίες και αναμνήσεις μας από αυτήν. Δεν μας λείπει το Shadow of the Beast (το οποίο μπορούμε να τρέξουμε και σήμερα εξάλλου), αλλά αυτό που νιώσαμε όταν το πρωτοείδαμε. Με άλλα λόγια, δεν θα θέλαμε πραγματικά να εμφανιστεί και πάλι μια Amiga 500 με τα ίδια παιχνίδια και εφαρμογές όπως τότε, στη σημερινή εποχή. Θα ήταν ξεπερασμένο και ανώφελο. Ίσως να νομίζουμε ότι το θέλουμε, αλλά στη πραγματικότητα αν γίνει αυτό θα μας αφήσει με μια μικρή απογοήτευση. Από την άλλη δεν μας ικανοποιεί ιδιαίτερα κάποια “νέα” Amiga, γιατί απλά “δεν είναι το ίδιο” (π.χ. SAM, AmigaOS4, MorphOS, κτλ.) και βρίσκουμε διάφορες δικαιολογίες για να ενισχύσουμε αυτό το επιχείρημα. Για τον ίδιο λόγο δεν πιστεύω (και μακάρι να διαψευσθώ) ότι θα γίνει και μεγάλη επιτυχία το NATAMI. Αυτό που πραγματικά επιζητούμε είναι να γυρίσουμε εμείς στην παιδική μας ηλικία και να βιώσουμε τη ζωή ξανά με τον ίδιο τρόπο. Θέλουμε να νιώσουμε νέοι ξανά! Και αυτό δεν είναι τόσο διαφορετικό από τις αναπολήσεις για τις “παλιές καλές μέρες” κάθε γενιάς που περνάει από αυτό το πλανήτη. Όταν είμαστε παιδιά, νομίζουμε ότι θα έχουμε όλο το χρόνο στο κόσμο για να εξερευνήσουμε, να μάθουμε, να εκπλαγούμε, να ανακαλύψουμε και να δημιουργήσουμε. Και μετά τα πράγματα αλλάζουν ξαφνικά και πριν το καταλάβουμε βρισκόμαστε πιεσμένοι ανάμεσα σε σπουδές, δουλειά, υποχρεώσεις και λίγο αργότερα, οικογένεια. Το παιδικό όνειρο μένει ένα όνειρο, σαν ένα παλιό παιδικό βιβλίο στοιβαγμένο κάτω από τα βάρη της καθημερινότητας που μας επιτάσσει η κοινωνία και απαγορευμένος καρπός για τους περισσότερους “σοβαρούς” ανθρώπους γύρω μας. Που και που μόνο, το θυμόμαστε και το βγάζουμε στην επιφάνεια, ξεσκονίζοντας τις σελίδες του και αναπολώντας τις “παλιές καλές μέρες”. Στο 16ο τεύχος του Amigahellas λοιπόν, σας έχουμε ετοιμάσει: τη συνέχεια των άρθρων για τους σκληρούς δίσκους στην Amiga όπου σειρά έχει η Α1000, το επόμενο μέρος του αφιερώματος “Μουσική στην Amiga” όπου συνεχίζουμε παρακάτω με το Octamed SoundStudio, τη συνέχεια του μοναδικού Α600 GRL project στο οποίο βλέπουμε πως βάζουμε το touchpad στην Α600 μας. Πέρα από αυτά, έχουμε μια αποκλειστική συνέντευξη με τον κ. Craig Wuest, έναν φυσικό υψηλών ενεργειών ο οποίος μας μιλάει για τις εμπειρίες του με την Amiga και πως τις χρησιμοποιούσε στη δουλειά του “τις παλιές καλές μέρες”. Για retro-review πιάνουμε ένα παιχνίδι που ίσως να μην γνωρίζετε πολλοί, το Nuclear War. Ψυχρός Πόλεμος, παρανοϊκοί ηγέτες με το δάκτυλο πάνω στο κουμπί και το ολοκαύτωμα δεν απέχει πολύ. Στις γνώριμες στήλες Tales from the Crypt και Points of View έχουμε κάτι λίγο διαφορετικό που ελπίζουμε να βρείτε ενδιαφέρον. Και φυσικά τέσσερις σελίδες ειδικά επεξεργασμένων νέων, από τον ειδικό του χώρου για καλή σας χώνεψη. Α ναι, και με την ευκαιρία, σας ευχόμαστε χρόνια πολλά και ελπίζουμε το 2011 να είναι λιγότερο επώδυνο από όσο προβλέπουν όλοι οι “ειδικοί”! Ο αρχισυντάκτης
Δημήτρης Πανοκώστας
3
What’s New Τα νέα από το μέτωπο επιμελείται ο Φρανκ Λειβαδάρος
Commodore: A company on the edge Μετά το εκπληκτικό «On The Edge: The spectacular rise and fall of Commodore», ο Brian Bagnall μας ετοίμασε ένα ακόμη πολύ ενδιαφέρον βιβλίο για τις γιορτές. Το «Commodore: A company on the edge» είναι κατά μεγάλο μέρος του ίδιο με το προηγούμενο βιβλίο, οι διαφορές όμως είναι πολύ σημαντικές. Στις 584 σελίδες του περιέχει 15 νέες συνεντεύ-
Viva Amiga! Κατά καιρούς έχουν κυκλοφορήσει ταινίες και ντοκιμαντέρ με θέμα τους πρωτοπόρους στο χώρο των προσωπικών υπολογιστών. Αρκετοί θα θυμάστε το Pirates of the Silicon Valley η οποία παρουσίαζε τα πρώτα βήματα των Bill Gates και Steve Jobs - μπορεί επίσης να έχετε παρακολουθήσει κάποιο αφιέρωμα στη Sinclair Research και στον ιδιόρρυθμο θείο Clive. Ίσως κάποιοι να έχετε δει το Deathbed vigil party at Commodore του Dave Haynie, στο οποίο παρουσιάζονταν τα άδυτα της Commodore καθώς και μοντέλα όπως η Α3500 και το πειραματικό Nyx. Ποτέ όμως δε γυρίστηκε κάποια ταινία αφιερωμένη αποκλειστικά στην Amiga - ποτέ μέχρι που ο Zach Weddington αποφάσισε να κάνει κάτι γι’ αυτό. Στο Viva Amiga! προσπα-
Νέο hardware για την Amiga Σε πείσμα των καιρών, και σε αντίθεση με όλους όσους εξαγγέλλουν hardware το οποίο ποτέ δε βγαίνει, ο πολυμήχανος Jens Schoenfeld της Individual Computing παρουσίασε δύο νέους επιταχυντές για Amiga 1200 και Amiga 600. Οι νέοι επιταχυντές βασίζονται στον 68030 στα 28MHz χωρίς MMU και έρχονται με 64ΜΒ για την Α1200 και 32ΜΒ για την Α600. Και τα δύο μοντέλα υποστηρίζουν τη λειτουργία MapROM η οποία μας επιτρέπει να περάσουμε ένα ROM image στη RAM προκειμένου να επιταχύνουμε πολλές από τις διαδικασίες του λειτουργικού συστήματος. Επιπλέον δε δημιουργούν προβλήματα στη λειτουργία της θύρας PCMCIA. Το ACA 1230/28 μπορεί να δεχθεί εκ των υστέρων και Real Time Clock (RTC), ενώ το ACA630 είναι έτσι σχεδιασμένο ώστε να επιτρέπει τη καλύτερη δυνατή ψύξη του ήδη περιορισμένου εσωτερικού της Α600. Το μοντέλο αυτό έχει και επιπλέον δυνατότητες όπως η
ξεις από σημαντικά πρόσωπα του χώρου της Commodore και της Amiga, όπως ο Bill Gardei – σχεδιαστής του μυθικού Commodore 65, ο Manfred Kapp – συνιδρυτής της Commodore και ο Dale Luck – μέλος της σχεδιαστικής ομάδας της Amiga. Εκτός των συνεντεύξεων υπάρχουν αρκετές φωτογραφίες εποχής καθώς και αναλυτική παρουσίαση των γεγονότων από τη δημιουργία μέχρι και το τέλος της Commodore. Μπορείτε να το προμηθευτείτε από το AmigaKit, το Amazon και άλλα διαδικτυακά καταστήματα. ISBN 9780973864960 - www.commodorebook.com
θεί να συγκεντρώσει όσο περισσότερο υλικό μπορεί προκειμένου να αποτυπώσει τον τρόπο με τον οποίο η Amiga επηρέασε το χώρο των υπολογιστών ειδικά σε μία εποχή κατά την οποία τα PC και o Macintosh ήταν σε πρωτόγονη κατάσταση. Αναμένεται να έχει γερμανικούς, γαλλικούς και ισπανικούς υπότιτλους, χωρίς να αποκλείονται και άλλες γλώσσες. Ο δημιουργός της ταινίας καλεί όποιον έχει σχετικό οπτικοακουστικό υλικό καλής ποιότητας να επικοινωνήσει μαζί του στο email vivaamiga@yahoo.com. Η επίσημη ιστοσελίδα του εγχειρήματος βρίσκεται στο www. amigafilm.com ενώ το blog του βρίσκεται στο vivaamiga.wordpress. com.
εξομοίωση της κλασσικής επέκτασης μνήμης τους μισού ή ενός megabyte της Α500, ώστε να αυξάνεται η συμβατότητα με παλαιά προγράμματα. Επίσης επιτρέπει το σβήσιμο των 32ΜΒ της, πάλι για λόγους συμβατότητας, ενώ έχει επιπλέον λειτουργίες όπως ταχύτερη προσπέλαση της Chip RAM και χρήση των caches της μνήμης για λόγους επιτάχυνσης της θύρας PCMCIA. Πέραν των δύο αυτών μοντέλων έχει εξαγγελθεί και μία έκδοση για Α1200 στα 56MHz η οποία δεν είναι ακόμη διαθέσιμη. Οι ACA1230/28 και ACA630 διατίθεται από το AmigaKit και το Vesalia στη τιμή των €99 και €199 αντίστοιχα. Το RTC για την ACA1230/28 κοστίζει €7,90. Η τιμή της ACA630, παρά το ότι είναι αυξημένο σε σχέση με το μοντέλο για την Α1200, αναμένεται να ρίξει τις τιμές των αντίστοιχων σπανιότατων επιταχυντών στο eBay, όπου τελευταίως ξεπερνούν τα €250. Τέλος, η εξαγγελθείσα τιμή για την ACA1230/56 είναι €199.
5
Τα πιο πρόσφατα νέα θα τα βρείτε επίσης στο site μας: http://www.amigahellas.gr
Ψιλό γαζί... ...νομίζουν ότι μπορούν να μας δουλεύουν οι (αν)εγκέφαλοι της Commodore USA, γνωστοί για τη παιδαριώδη συμπεριφορά τους στα fora, την ερασιτεχνική ιστοσελίδα της εταιρείας τους και τις εκτός πραγματικότητας υποσχέσεις περί νέων προϊόντων. Στη προσπάθειά τους να γίνουν πιο πιστευτοί, ανανέωσαν τη σελίδα τους και ανακοίνωσαν ακόμη νεότερα μοντέλα τα οποία είναι τόσο υπαρκτά όσο και τα προηγούμενα. Πιο συγκεκριμένα, εκτός από το Commodore Phoenix μπορούμε πλέον να διαλέξουμε μεταξύ της Amiga 1000, της Amiga 2000 και της Amiga 3000, αλλά και του νέου Commodore 64. Ο Commodore 64 έχει το ίδιο κουτί με τον κλασσικό C64, με μητρική από PC, DVD ή Blue Ray drive και multi-card reader. Φυσικά υπάρχει μόνο στα σχέδια καθώς και σε κάποιες εικόνες. Αντίθετα, το Commodore Phoenix υπάρχει - πρόκειται για ένα κλασσικό ταϊβανέζικο PC ολοκληρωμένο σε μέσα σε ένα μεγάλο κουτί πληκτρολογίου όπως ο Amstrad CPC 6128. Το μοντέλο κυκλοφορεί εδώ και πολλά χρόνια στο εμπόριο από τον ταϊβανό κατασκευαστή του χωρίς κάποια επιτυχία. Το αστείο της υποθέσεως όμως είναι οι τρεις «νέες» Amiga - η Commodore USA επιδεικνύει στην ιστοσελίδα της εικόνες από τρία επιτραπέζια κουτιά ύψους δύο, τριών και τεσσάρων U τα οποία υποστηρίζει ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν με οποιαδήποτε μητρική τύπου ATX. Περί μητρικής και άλλων προδιαγραφών δεν γίνεται άλλος λόγος, ενώ η εταιρεία υπόσχεται ότι θα κυκλοφορήσουν με το Workbench 5, το οποίο θα είναι συμβατό - μέσω εξομοίωσης - τόσο με την Amiga όσο και με υπολογιστές 8bit. Το κερασάκι στη τούρτα μπήκε όταν δόθηκε στα fora η διεύθυνση του κατασκευαστή των κουτιών των νέων Amiga. Θεωρητικά μπορεί να τα προμηθευτεί οποιοσδήποτε, με τη διαφορά ότι υπάρχουν μόνο σε rendered μορφή, δηλαδή δεν υπάρχουν πραγματικά, όπως και κανένα σχέδιο της εταιρείας. Οι εγκέφαλοι της Commodore USA αντέγραψαν όχι μόνο τις εικόνες από την ιστοσελίδα της Aumro, αλλά και τις περιγραφές τους τις οποίες εμπλούτισαν με ορολογία σχετική με την Amiga, όπως το Video Toaster. Ό,τι και να γραφτεί για την Commodore USA είναι τόσο λίγο όσο και περιττό - τουλάχιστον δίνει τροφή σε διασκεδαστικές συζητήσεις στο Διαδίκτυο, από τις οποίες φαίνεται ότι ακόμη υπάρχουν πολλά θύματα στο χώρο της Amiga.
Κοροϊδίας συνέχεια... Είσαστε απεγνωσμένοι για νέο hardware για την Amiga σας; Το AmigaKit έχει τη λύση και μάλιστα σε πολύ φιλική τιμή. Νιώστε ότι κρατάτε γνήσιο Amiga hardware, αγοράζοντας ένα ποντίκι με λογότυπο το γνωστό boing ball. Δεν έχει σημασία το ότι δεν έχει σχέση με την Amiga, αλλά το ότι θα σας κάνει να αισθανθείτε καλύτερα με τη SAM, μΑmigaOne ή όποιο άλλο αμιγκοειδές έχετε αγοράσει αλλά και τη Debeb ή Subway για τη κανονική Amiga σας. Όσοι έχετε μετατροπέα όπως το Cocolino μπορείτε να παραγγείλετε την έκδοση για PS/2. Τέλος, το ποντίκι έχει ανάλυση 1000dpi και διαθέτει ροδέλα για τους μερακλήδες.
Για μοναχικούς προγραμματιστές Είσαστε προγραμματιστής και θέλετε να ξεχωρίσετε; Νιώθετε ότι χάνεστε στο σωρό των προγραμματιστών για C#, PHP και C++; Τώρα μπορείτε να κάνετε κάτι διαφορετικό! Ανάψτε την Amiga ή τον Πήγασό σας και τρέξτε τον ECX 2.2.3 – ένα compiler για τη γλώσσα «Ε» (όχι, δεν έχει σχέση με τη γνωστή ομάδα). Κατεβάστε την έκδοση η οποία σας βολεύει από τη διεύθυνση www.blubbedev.net/ecx. Το ECX υπάρχει για Amiga OS 3.x, Amiga OS 4 και για MorphOS.
Μια και δε το κάνεις τίποτα…
Αυξήσεις επιδόσεων για τις Sam
...δε λύνεις ένα Sudoku; Αυτό πρέπει να σκέφτηκε ο προγραμματιστής του Sudominator κοιτάζοντας περίλυπος τον Πήγασό του. Το εν λόγω πρόγραμμα Αν και είναι ακόμη σε έκδοση beta – όπως κάθε πρόγραμμα για MorphOS το οποίο σέβεται τον εαυτό του – θα χρησιμοποιήσει μέχρι και τον τελευταίο κύκλο του επεξεργαστή σας προκειμένου να λύσει όσο πιο γρήγορα όποιο Sudoku του ταΐσετε.
H ACube Systems ανακοίνωσε αναβαθμίσεις στο λογισμικό των Sam440ep και Sam440ep-flex οι οποίες υπόσχονται αυξήσεις 15%-30% στη ταχύτητα των συσκευών PCI. Ο κατασκευαστής μας προτρέπει να διαβάσουμε οπωσδήποτε τις οδηγίες προκειμένου να μη προξενήσουμε κάποια ζημιά στο σύστημά μας.
Κατεβάστε το τώρα από τη διεύθυνση http://morphosfiles.net/find.php?find=sudominator
- Για τη Sam440ep στο http://www.acube-systems.biz/index.php?page=hardware&pid=1
Επιπλέον διατίθεται και αναβαθμισμένη έκδοση του U-Boot (1.3.1c) η οποία λύνει αρκετά προβλήματα συνεργασίας με το Amiga OS 4. Προμηθευτείτε τα αρχεία αναβάθμισης από τις ακόλουθες διευθύνσεις: - Για τη Sam440ep-flex php?page=hardware&pid=2
στο
http://www.acube-systems.biz/index.
What’s New Τα νέα από το μέτωπο επιμελείται ο Φρανκ Λειβαδάρος
Ωχ το δόντι μου! Μερικές φορές πραγματικά μένουμε έκπληκτοι από κάποιες ειδήσεις – η νορβηγική Ferrule Media κυκλοφόρησε μία νέα εμπορική εφαρμογή για το Amiga OS4 η οποία απευθύνεται σε οδοντιάτρους. Το Dental Info 4.0 χρησιμοποιείται από οδοντιάτρους προκειμένου να ενημερώνουν τους ασθενείς τους για πρακτικές σχετικές με τα δόντια, ενώ τελευταίως χρησιμοποιείται και σε σχολές βοηθών οδοντιάτρων για εκπαιδευτικούς λόγους. Το πρόγραμμα προωθείται και από την NDD, μεγάλο προμηθευτή οδοντιατρικών μηχανημάτων στη Νορβηγία. Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε πρόσφατα στο ευρύ κοινό στην έκθεση Nordental 2010 και έτρεχε σε δύο Sam440EPS κάτω από Amiga OS4.1. Μπορείτε να κατεβάσετε τη δοκιμαστική έκδοση από τη διεύθυνση http://www.ferrule-media.no/amiga/Dental-Kanal-real-OS4.
Ψιλά... 1) Κυκλοφόρησε το νέο τεύχος του περιοδικού Commodore Free. 2) Νέο επεισόδιο του podcast Boings World είναι διαθέσιμο για κατέβασμα.
AmigaOS/PPC και MorphOS.
3) Νέα έκδοση 3.21 του προγράμματος μεταγλώττισης SimpleCat για AmigaOS/68k,
4) Νέα έκδοση 1.21 του AMC (Any Media Player) για AmigaOS 4 και AROS. 5) Νέο site ειδήσεων στη Σερβική amiga.power-audio.com 6) Νέο site με κατασκευές στο FaceBook 7) Το νέο site των Ισπανών AmigaFreaks είναι πλέον γεγονός 8) Ο κόσμος του Amiga OS4, μόνο στη γερμανική www.os4welt.de 9) Το γνωστό site MorphZone προσφέρει πολλές πληροφορίες για το γνωστό λειτουργικό 10) Νέα έκδοση του εξομοιωτή Atari, Hatari, για AROS
Σκάνδαλο! Όχι, δε πρόκειται για κάποιο νέο πολιτικοοικονομικό σκάνδαλο αλλά για το SCANdal, ένα πρόγραμμα το οποίο επιτρέπει να χρησιμοποιήσετε νέους σαρωτές με το MorphOS. Οι βελτιώσεις τις οποίες φέρνει η έκδοση 1.4 περιλαμβάνουν τη δυνατότητα εφαρμογής φίλτρων στην εικόνα μετά τη σάρωση, η αυτόματη εκτύπωση, η αποκοπή τμημάτων της εικόνας, η αποθήκευση πληροφοριών της ανάλυσης για εικόνες JPEG και TIFF, καθώς και η χρήση του αυτόματου τροφοδότη χαρτιού. Το πρόγραμμα υπάρχει σε δοκιμαστική έκδοση για AROS και AmigaOS 3.x, ωστόσο οι περιορισμοί είναι αρκετοί διότι το MUI 4, στο οποίο στηρίζεται το SCANdal, δεν υπάρχει για αυτά τα λειτουργικά συστήματα. Κατεβάστε την έκδοση η οποία σας ενδιαφέρει από τη διεύθυνση http://brain.umcs.lublin.pl/~rzookol και διαβάστε τις αναλυτικές οδηγίες χρήσης στο http://library. morphzone.org/Scanning_with_SCANdal.
11) Έκδοση 1.0 του MPlayer για MorphOS 12) Νέα έκδοση 2.24 του AmigaAMP από τον Thomas Wenzel 13) Κυκλοφορεί το νέο τεύχος του περιοδικού Amiga Future. Αγοράστε το από το http://www.apc-tcp.de/shop/afe.php 14) Νέα έκδοση 1.02 του Catweasel driver για AmigaOS 4 και MorphOS 15) To MorphOS έφτασε στην έκδοση 2.6 με αρκετές διορθώσεις και προσθήκες.
Chiptunes στο OS 4 To Klystrack είναι ένας tracker για chiptunes και απευθύνεται στους χρήστες του AmigaOS 4. Παράγει ήχους παρόμοιους με αυτούς του γνωστού ολοκληρωμένου SID το οποίο βρίσκουμε στους Commodore 64 και 128. Η διαφορά του από τους κλασσικούς trackers είναι ότι δημιουργεί τους ήχους σε πραγματικό χρόνο αντί να χρησιμοποιεί ηχογραφημένους ήχους. Μπορείτε να το κατεβάσετε από το http://www.os4depot. net/index.php?function=showfile&file=audio/tracker/klystrack.lha
7
Τα πιο πρόσφατα νέα θα τα βρείτε επίσης στο site μας: http://www.amigahellas.gr
Games, games, games Για όσους (νομίζουν ότι) θα έχουν ελεύθερο χρόνο στις διακοπές τους, υπάρχουν μερικά νέα (ή όχι και τόσο νέα) παιχνίδια για να ασχοληθούν. * UFO - Alien Invasion Μετά την έκδοση για MorphOS, το UFO - Alien Invasion είναι διαθέσιμο και για το AmigaOS 4. Το παιχνίδι έχει σενάριο παρόμοιο με αυτό του παλιού UFO: Enemy Unknown - οι εξωγήινοι έχουν εισβάλλει στη Γη και σκοπός σας είναι να τους κατατροπώσετε. Εάν δεν έχετε βαρεθεί να τους πολεμάτε εδώ και δεκαετίες, κάντε ένα κόπο και κατεβάστε το από της διεύθυνση www.amigasoft.net. * Word Me Up XXL 1.2 Οι χρήστες του Amiga OS 4 και του MorphOS μπορούν να δοκιμάσουν τη μνήμη και τη στρατηγική τους στη νέα έκδοση του παιχνιδιού αυτού. * Warzone 2100 2.0.8 Θυμίζοντας αρκετά το Earth 2150, αυτό το παιχνίδι στρατηγικής για MorphOS και Amiga OS 4 στηρίζεται σε πηγαίο κώδικα ο οποίος δόθηκε προς κοινή χρήση από τους αρχικούς προγραμματιστές του. Δυστυχώς η τρέχουσα έκδοση παρουσιάζει προβλήματα σε παρτίδες για πάνω από ένα παίκτη. http://os4depot.net/share/game/strategy/warzone2100.lha * Nexuiz Ένα ακόμη παιχνίδι της τετριμμένης πλέον κατηγορίας FPS (First
Για τους νοσταλγούς του παρελθόντος Δεν αναφερόμαστε σε στους απριλιανούς, αλλά σε όσους χρειάζεται να συνδέονται σε συστήματα UNIX με XWindows. Το AmiWM είναι ένας X-Window Manager ο οποίος στη νέα του έκδοση υποστηρίζει και πολλαπλές γλώσσες. Κατεβάστε την από τη διεύθυνση ftp://ftp.lysator.liu.se/pub/X11/wm/ amiwm/amiwm0.21pl2.tar.gz και επισκεφθείτε τη σελίδα του προγραμματιστή στο http://www.lysator.liu.se/~marcus/amiwm.html
Person Shooter) μας έρχεται από την ομάδα προγραμματιστών Alientrap. Η τρέχουσα έκδοση είναι ακόμη δοκιμαστική ωστόσο μπορείτε να το κατεβάσετε τόσο για Amiga OS 4 όσο και για Windows, Linux και Macintosh. Περισσότερα για το παιχνίδι θα βρείτε στη σελίδα http://de.wikipedia. org/wiki/Nexuiz * BOH Η μπόχα δεν έχει τέλος, καθώς το παιχνίδι αυτό θα συνεχίσει να μας ταλαιπωρεί ζητώντας μας μάλιστα από €4,99 μέχρι €8,99 ανάλογα με το αν θέλουμε να το κατεβάσουμε ή να παραλάβουμε αντίγραφο με τα ΕΛΤΑ. Για την ιστορία το ΒΟΗ σας βάζει να ψάχνετε σε σκοτεινές αίθουσες και διαδρόμους προσπαθώντας να λύσετε γρίφους και να νικήσετε τους «Evil Masters» (και μόνο η ονομασία παραπέμπει σε σαδομαζό καταστάσεις). Τα γραφικά είναι πολύ κουραστικά και πολύ σύντομα θα θέλετε να σπάσετε τον υπολογιστή σας. Δε συνίσταται σε επιληπτικούς και ευερέθιστους ανθρώπους ή σε όσους έχουν προβλήματα με ημικρανίες. Ιστοσελίδα: http://www.bohthegame.com Facebook: http://www.facebook.com/pages/BOH/99598418583 Twitter: http://twitter.com/bohthegame * 1941 Deluxe Extreme Το 1941 Deluxe Extreme είναι ένα shoot-em-up για MorphOS το οποίο θα σας χαρίσει μερικές ώρες παιχνιδιού. Προμηθευτείτε το από το http://www.meta-morphos.org/download/pack/installpack.lha
MSN για την Amiga Φυσικά η Microsoft δεν αποφάσισε να υποστηρίξει την Amiga, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το γνωστό δίκτυο ανταλλαγής μηνυμάτων από την Amiga σας. Το SabreMSN χρησιμοποιεί το WookieChat και σας δίνει τις ακόλουθες δυνατότητες: • Εμφάνιση των εικόνων του χρήστη από το MSN • Ειδοποιήσεις για κάθε φορά που συνδέεται ένας χρήσης από τη λίστα μας ή λαμβάνουμε ένα μήνυμα(λειτουργεί μόνο με την αναβάθμιση 1 του AmigaOS 4.1) • Δυνατότητα μεταφοράς αρχείων • Χρήση emoticons • Ειδοποιήσεις ότι ο χρήστης με τον οποίο συνομιλούμε πληκτρολογεί • Ταρακούνημα του παραθύρου του προγράμματος από και προς άλλους χρήστες
Θα σας ανάψει τα λαμπάκια! Το DriveLamps είναι ένα πολύ απλό αλλά χρήσιμο πρόγραμμα, ειδικά εάν δεν έχετε οπτική επαφή με τον υπολογιστή σας. Εμφανίζει στη μπάρα του μενού του λειτουργικού σας λαμπάκια τα οποία αναβοσβήνουν ανάλογα με τη δραστηριότητα των δίσκων σας. Συνεργάζεται με κάθε είδος δίσκου - IDE, SATA, USB ή SCSI. Μπορείτε να το κατεβάσετε από το http://www.geit.de/stupid/ Drivelamps.lha
• Αποθήκευση διαλόγων • Μετατροπή χαρακτήρων UTF-8 • Ηχητικές ειδοποιήσεις • Δυνατότητα αλλαγής των ονομάτων των επαφών • Ηχητικά μηνύματα • Θύρα Arexx
Διατίθεται για AmigaOS 4, AmigaOS 3.x και AROS.
Review Nuclear War Ψυχρός Πόλεμος και παρανοϊκοί ηγέτες
Γράφει ο Φρανκ Λειβαδάρος
Έ
χει νυχτώσει και η οικογένεια έχει αρχίσει να μαζεύεται γύρω από το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, καθώς η μαμά βγάζει από το φούρνο τη γαλοπούλα. Τα παιδιά αδημονούν να ανοίξουν τα δώρα τους τα οποία βρίσκονται κάτω από το στολισμένο δέντρο, όμως ο μπαμπάς τους δε τα αφήνει - όχι πριν τελειώσει το δείπνο. Από το παράθυρο κοιτάζει το καμπαναριό της μικρής πόλης και περιμένει να ακούσει τις καμπάνες οι οποίες θα σημάνουν το τέλος της βραδινής λειτουργίας. Ελάχιστα δευτερόλεπτα αργότερα, και ενώ ετοιμάζεται να αφήσει τη κουρτίνα από τα χέρια του, ακούει τα ουρλιαχτά της σειρήνας βομβαρδισμού από το αστυνομικό τμήμα της πόλης - «τι στο καλό, δε μας ενημέρωσαν ότι θα κάνουν άσκηση» μουρμούρησε. Μέσα στο επόμενο δευτερόλεπτο μία απόκοσμη λάμψη, ένα στιγμιαίο κάψιμο, ακαριαίος θάνατος... Λίγα λεπτά νωρίτερα ένα βομβαρδιστικό Β-52 είχε αφήσει μία πυρηνική βόμβα μεγατόνων πολλές χιλιάδες πόδια πάνω από την πόλη δημιουργώντας μία ραδιενεργή κόλαση η οποία αποτελείωσε την οικογένεια Μπαλούρδου, μαζί με το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Αυτοί ήταν οι τυχεροί - οι υπόλοιποι είναι καταδικασμένοι να πεθάνουν αργά και βασανιστικά από τον καρκίνο, τα εγκαύματα και το λιμό. Καλώς ήρθατε στον παρανοϊκό κόσμο του Nuclear War της New World Computing. Καλείστε να διαλέξετε μεταξύ δέκα ηγετών του πλανήτη και να διεξάγετε πυρηνικό πόλεμο μέχρις ότου οι τρεις αντίπαλες χώρες του παιχνιδιού μετατραπούν σε ραδιενεργή έρημο ή παραδοθούν προκειμένου να γλιτώσουν τα χειρότερα. Παρά τη σοβαρότητα του θέματος, η κατασκευάστρια εταιρεία έχει φτιάξει ένα παιχνίδι - παρωδία του πολέμου, αρκετά επηρεασμένο από τη ταινία Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb - ίσως γιατί κυκλοφόρησε το τέλος του ψυχρού πολέμου (1989), μετά από αρκετές δεκαετίες φορτισμένες με φόβητρα όπως αυτό του πυρηνικού ολέθρου. Οι ηγέτες τους οποίους μπορείτε να υποδυθείτε είναι καρικατούρες πραγματικών ηγετών από διάφορες χρονικές περιόδους - o Ronnie Raygun, ο Infidel Castro και ο ταγματάρχης Khadaffi δείχνουν τα λογοπαίγνια τα οποία γίνονται με τα πραγματικά ονόματα των ηγετών. Το παιχνίδι διεξάγεται σε γύρους και σε κάθε ένα από αυτούς, οι παίκτες μπορούν να κάνουν ένα συγκεκριμένο πλήθος κινήσεων. Μόλις τελειώσει ένας γύρος, τα παιχνίδι μας δείχνει τις κινήσεις όλων των παικτών και τα αποτελέσματά τους. Έχετε στη διάθεσή σας μία κεντρική κονσόλα από την οποία μπορείτε να δείτε τη κατάσταση της χώρας σας και να πραγματοποιήσετε τις κινήσεις τις οποίες θέλετε για τον τρέχοντα γύρο. Η χώρα σας αποτελείται από μικρές ή μεγάλες πόλεις οι οποίες αναπαριστώνται με διαφορετικών τύπων οικήματα - ένα αντίσκηνο υποδηλώνει πολύ μικρό πληθυσμό, μία μονοκατοικία δείχνει ότι πρόκειται για μία κωμόπολη, ενώ μία πολυκατοικία καταδεικνύει μία μεγαλούπολη με εκατομμύρια κατοίκων. Ο πληθυσμός της χώρας σας είναι πολύ σημαντικός διότι χωρίς αυτόν χάνετε το παιχνίδι. Στη κονσόλα ελέγχου μπορείτε να δείτε τις εναπομείνασες πόλεις σας καθώς και το πόσα εκατομμύρια κατοίκους έχουν. Επίσης μπορείτε να δείτε τις πόλεις των αντιπάλων σας χωρίς όμως να γνωρίζετε τον ακριβή πληθυσμό της κάθε μίας. Ωστόσο το οίκημα με το οποίο αναπαριστάται η κάθε
Το κουτί του παιχνιδιού μας προϊδεάζει για το τι μας περιμένει. πόλη σας δίνει μία ιδέα για το πόσων μεγατόνων κεφαλή θα χρησιμοποιήσετε προκειμένου να την εξαφανίσετε. Σε κάθε γύρο μπορείτε να επιλέξετε μία εκ των ακολούθων κινήσεων - να κατασκευάσετε όπλα, να απογειώσετε ένα βομβαρδιστικό, να οπλίσετε ένα πύραυλο, να ενεργοποιήσετε αντίμετρα, να ξεκινήσετε εκστρατεία προπαγάνδας, να πλήξετε κάποιο στόχο με ένα ήδη έτοιμο αεροπλάνο ή πύραυλο ή να μη κάνετε τίποτα. Τα εργοστάσιά σας μπορούν να κατασκευάσουν τα ακόλουθα όπλα, χωρίς όμως να μπορείτε να επιλέξετε το ποια θα είναι αυτά. • Πυρηνικές κεφαλές (10-100 μεγατόνων) • Πύραυλοι (για κεφαλές 10-100 μεγατόνων) • Αεροπλάνα (Nuclear Postman για μικρές κεφαλές, Grim Reaper για μεγάλες κεφαλές) • Αντίμετρα (Αντιαεροπορικά) Επιπλέον, το μέγεθος της παραγωγής είναι ανάλογο του πληθυσμού της χώρας σας. Έτσι, εάν η χώρα σας έχει πολλά εκατομμύρια κατοίκους, μπορείτε να κατασκευάζετε κεφαλές των 100 μεγατόνων και βαριά βομβαρδιστικά, διαφορετικά θα περιοριστείτε στις περιορισμένης χρησιμότητας μικρές κεφαλές και πυραύλους, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες για νίκη. Πολλές φορές η ποιότητα της παραγωγής δεν είναι καλή, με αποτέλεσμα το αεροπλάνο στο οποίο έχετε στηρίξει τις ελπίδες σας να καταπέσει πριν φτάσει στο στόχο του, ενώ παρόμοια αποτυχία θα έχετε
9 σει τους αντιπάλους σας από το χάρτη, μπορείτε να χάσετε και τους τελευταίους σας κατοίκους εξ αιτίας κάποιου ορφανού πυρηνικού πυραύλου. Σε περίπτωση που υπάρχει νικητής, το παιχνίδι τελειώνει δείχνοντάς τον να ζητωκραυγάζει για τη πύρρειο νίκη του ανάμεσα σε συντρίμμια και αποκαΐδια. Στη περίπτωση που χάσουν όλοι οι παίκτες, το παιχνίδι τελειώνει με ολοκληρωτική καταστροφή της Γης. Τα γραφικά του παιχνιδιού κινούνται σε μέτρια επίπεδα και σώζονται από το γεγονός ότι οι χαρακτήρες και το όλο στήσιμό του είναι καρτουνίστικο, ενώ αντιστοίχως ο ήχος είναι πολύ φτωχός. Τα μειονεκτήματα αυτά αποδεικνύονται ασήμαντα διότι το Nuclear War παίζεται ευχάριστα και σας μεταδίδει το αγχωτικό κλίμα μίας πυρηνικής σύρραξης. Είναι σχεδόν βέβαιο το ότι θα επιδιώξετε να το τελειώσετε περισσότερες από μία φορές χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα κολλήσετε για αρκετό καιρό μαζί του. Ο «νεκροθάφτης» 20 μεγατόνων περιμένει διαταγές... σε περιπτώσεις ελαττωματικής κεφαλής η οποία δεν εκρήγνυται. Πέρα από τα επιθετικά όπλα, έχετε στη διάθεσή σας αντίμετρα τα οποία λειτουργούν αποτρεπτικά σε εχθρικές πυραυλικές ή αεροπορικές επιθέσεις, αρκεί να έχετε προφτάσει να τα ενεργοποιήσετε στον ίδιο γύρο στον οποίο περιμένετε να δεχθείτε επίθεση.
Γράφοντας το παρόν, ανακαλύψαμε ότι σχετικά πρόσφατα κυκλοφόρησε, από ανεξάρτητους προγραμματιστές, δωρεάν έκδοσή του για Windows, Linux αλλά και Amiga OS 4, η οποία επιτρέπει πολλούς ταυτόχρονους παίκτες μέσω δικτύου. Η δυνατότητα αυτή σίγουρα αυξάνει κατακόρυφα το ενδιαφέρον διότι είναι σίγουρα διασκεδαστικότερο το να βλέπεις τις αντιδράσεις του αντιπάλου σου καθώς τον φορτώνεις με μεγατόνους θανάτου, από το να παίζεις ενάντια στον υπολογιστή.
Σημαντικό όπλο το οποίο δε χρειάζεται να κατασκευάσετε, είναι η προπαγάνδα - χρησιμοποιώντας την ως γνήσιος πολιτικός μοιράζετε ψεύτικες υποσχέσεις για ένα καλύτερο αύριο στους εξαθλιωμένους πολίτες των αντίπαλων μπανανιών. Εάν καταφέρετε να τους πείσετε, τότε θα συρρεύσουν κατά εκατομμύρια στις πόλεις σας οι οποίες θα αναβαθμιστούν, δίνοντάς σας μεγαλύτερη διάρκεια ζωής στη παρτίδα. Ακόμη και σε αυτή τη περίπτωση το πιθανότερο είναι να γίνουν σκόνη στην επόμενη επίθεση την οποία θα δεχθείτε ωστόσο αυτό δε θα έπρεπε να σας απασχολεί - άλλωστε υπάρχουν για να σας υπηρετούν και όχι το αντίστροφο. Ένα στοιχείο το οποίο υπάρχει στο Nuclear War αλλά δεν είναι ιδιαίτερα χρήσιμο παρά μόνο στην αρχή είναι η διπλωματία. Επιλέγοντας να έχετε φιλικές σχέσεις με τους αντιπάλους, κερδίζετε λίγο χρόνο για να αυξήσετε τα αποθέματα όπλων σας προτού ξεκινήσουν οι σοβαρές εχθροπραξίες. Ωστόσο πρέπει να αποφύγετε την αδιάκοπη παραγωγή όπλων διότι οι κατάσκοποι των αντιπάλων το αντιλαμβάνονται και κατηγορείστε από όλους για συσσώρευση η οποία χαλά την ισορροπία των δυνάμεων. Συνεπεία αυτού θα γίνετε ραδιενεργό μπάρμπεκιου με πολλά κιλομπεκερέλ πολύ πριν την ώρα σας. Παίζοντας το παιχνίδι παρατηρούμε ότι ο κάθε αντίπαλος ηγέτης έχει το δικό του τρόπο διεξαγωγής του πολέμου γεγονός το οποίο επηρεάζει την εξέλιξη της παρτίδας. Επιπλέον οι αντίπαλοι εκτοξεύουν εναντίον σας απειλές οι οποίες προσθέτουν αρκετά στον κωμικό χαρακτήρα του παιχνιδιού. Μη νομίσετε ότι μπορείτε να καταστρώσετε κάποια στρατηγική η οποία θα σας βοηθήσει να νικήσετε - κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού συμβαίνουν αρκετά απρόβλεπτα. Εάν κάποια πόλη σας γιγαντωθεί υπερβολικά, εκτοξεύεται στο διάστημα με τη μορφή αποικίας οπότε τη χάνετε. Επίσης μπορεί να δεχθείτε επίθεση από εξωγήινους με αποτέλεσμα να χάσετε πολλά εκατομμύρια πολιτών, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να ξεκληριστούν ολόκληρες πόλεις εάν δεχθείτε επίθεση από μολυσμένες αγελάδες κάποιου αντιπάλου.
Άλλη μια πόλη τυλίγεται στις φλόγες. Ατυχία... Όσοι βαριέστε να το παίξετε μπορείτε να το δείτε από την αρχή μέχρι το τέλος στη διεύθυνση http://www.youtube.com/watch?v=4xu_Ldvn1GA Σχετικά παιχνίδια: Balance Of Power DefCon Δικτυακή έκδοση: http://studiostok.se/?page=netnuclear Πληροφορίες για το παιχίδι στο Lemon: http://www.lemonamiga.com/games/details.php?id=792
Παίζοντας το παιχνίδι θα πιάσετε τον εαυτό σας να παρατηρεί νευρικά τις κινήσεις των αντιπάλων προκειμένου να αποφασίσετε εάν θα σηκώσετε κάποιο βομβαρδιστικό, εάν θα κατασκευάσετε νέα όπλα ή εάν θα επιτεθείτε. Αυτό γίνεται σχεδόν σε όλη τη διάρκεια του παιχνιδιού καθώς ποτέ δεν είσαστε σίγουροι εάν ο πύραυλος τον οποίο όπλισε ο Khadaffy προορίζεται για εσάς ή για ταλαίπωρο γείτονά σας - και όσο λιγοστεύουν τα εκατομμύρια των μεταλλαγμένων πλέον πολιτών σας, τόσο λιγοστεύουν και τα όπλα σας, φέρνοντας την ήττα όλο και πιο κοντά. Εάν όταν χάσετε έχει απομείνει πάνω από από ένας αντίπαλος, βλέπετε τους υπόλοιπους παίκτες να πολεμούν για τη νίκη. Μόλις μία χώρα χάσει όλο το πληθυσμό της, εκτοξεύει τα εναπομείναντα όπλα της προς τις υπόλοιπες. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και εάν έχετε εξαφανί-
Γέλα τώρα που μπορείς, στον επόμενο γύρο όμως...
Howto Σκληροί Δίσκοι στην AMIGA μέρος 2: Α1000 Γράφει ο Βασίλης Καραγεώργης
Σ
το προηγούμενο άρθρο ξεκινήσαμε μιλώντας για τα πρωτόκολλα δίσκων και ελεγκτών (controllers). Επίσης, αναφέραμε τις διάφορες επιλογές που υπάρχουν για την χρήση τους σε μία Α500/Α500+, καθώς και τα εναλλακτικά αποθηκευτικά μέσα που μπορούμε να εκμεταλλευτούμε. Στο τρέχων τεύχος, θα εξετάσουμε τις επιλογές που υπάρχουν για την Α1000.
Υπάρχουν και άλλα παρόμοια περιφερειακά από τρίτους κατασκευαστές τα οποία αναφέραμε στο προηγούμενο τεύχος για την Α500, τα οποία συνδέονται κατά τον ίδιο τρόπο. Άλλη μέθοδος για αποθηκευτικά μέσα είναι η χρήση καρτών που εκμεταλλεύονται το socket του επεξεργαστή (68000). Τέτοιου είδους κάρτες κυκλοφόρησαν έτοιμες από διάφορες εταιρείες όπως είναι το AdIDE 40 (Εικόνα 2.) και το AdIDE 44.
Η Α1000 ίσως είναι η λιγότερο διαδεδομένη Amiga λόγω μικρής εμπορικής επιτυχίας, αλλά σήμερα η απόκτησή της είναι σχετικά εύκολη υπόθεση. Εδώ λοιπόν έχουμε ένα μηχάνημα με σχετικά περιορισμένες δυνατότητες επέκτασης, αν υποθέσουμε ότι αρκούμαστε στην μοναδική θύρα επέκτασης που διαθέτει. Όπως θα δείτε στην Εικόνα 1. πρόκειται για το side expansion slot, που στην ουσία είναι μία Zorro I θύρα, με αρσενικό βύσμα. Και είναι ακριβώς το ίδιο slot με αυτό που υπάρχει στο side expansion της Α500. Το μόνο που αλλάζει είναι η φορά της υποδοχής.
Εικόνα 2. Το AdIDE 40 κουμπωμένο σε Α1000.
Εικόνα 1. Το side expansion slot της Α1000.
Αυτό σημαίνει πως ότι περιφερειακό της Α500 συνδέσουμε στο side expansion της Α1000, θα έχει την πρόσοψή του να κοιτάει προς τα πίσω. Σε γενικές γραμμές αυτό δεν είναι κακό, άλλωστε αν κάποιος έχει στην κατοχή του μια Α1000, είναι προετοιμασμένος να θυσιάσει και επιφάνεια στο γραφείο του για να την φιλοξενήσει. Υπάρχουν όμως και κάποιες αρνητικές λεπτομέρειες στην περίπτωση αυτή. Μπορεί το μέγεθος του περιφερειακού να είναι τέτοιο που να καλύπτει την υποδοχή του joystick, και σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και του ποντικιού! Για όσους είναι καλοί στα μαστορέματα, δεν θα είναι δύσκολο να αφαιρέσουν τα περιεχόμενα ενός τέτοιου κουτιού και να τα προσαρμόσουν σε ένα κάπως “στενότερο”. Και πάλι όμως η λύση αυτή δεν είναι πάντα αποτελεσματική. Τα πάντα εξαρτώνται και απ το φυσικό μέγεθος της εκάστοτε πλακέτας. Μερικά παραδείγματα περιφερειακών που μπορούμε να δοκιμάσουμε είναι το Α590 και το Α570 Το ένα (Α590) προσφέρει δυνατότητα για προσθήκη σκληρού δίσκου SCSI ή ΧΤ, και το άλλο (Α570) την προσθήκη CDROM και την πρόσθετη δυνατότητα για επέκταση μνήμης 2ΜΒ Fast RAM. Θα μπορούσε κάποιος με μια προέκταση της υπάρχουσας θύρας να φέρει τα περιφερειακά αυτά σε μια ικανοποιητική απόσταση ώστε να μην καλύπτονται οι θύρες mouse & joy.
Λόγω της δυσκολίας στην εξεύρεση τέτοιων καρτών, κάποιος χομπίστας κατάφερε να σχεδιάσει και να κατασκευάσει κάτι ανάλογο που πάλι συνδέεται στο socket του 68000, το IDE68K (Εικόνα 3.). Παραλλαγές του υπάρχουν με θύρες έτοιμες για σύνδεση καρτών CF. Επίσης, στο site του δημιουργού του προσφέρονται όλες οι πληροφορίες (schematics, pics, guides) για να φτιάξουμε και μόνοι μας την πλακέτα. Από διάφορες αναφορές μας είναι γνωστό πως δεν συνεργάζεται με μερικούς accelerators για την Α1000. Παρ’ όλα αυτά, για όποιον θέλει απλώς ένα αποθηκευτικό μέσο είναι μία φτηνή και έξυπνη λύση!
Εικόνα 3. Το IDE68k.
11 Στους διάφορους controllers που κυκλοφόρησαν βρίσκουμε επίσης τον σπάνιο A-Team της Mainhattan Data, (Εικόνα 4.) Συνδέεται στο side expansion και δίνει μία θύρα IDE. Όπως παρατηρήσατε, οι περισσότερες λύσεις που υπάρχουν αφορούν το side expansion, και είναι λογικό αφού είναι ουσιαστικά η μόνη θύρα επέκτασης της Α1000. Στην τυχόν περίπτωση που θέλουμε να προσθέσουμε και άλλα εξωτερικά περιφερειακά όπως επεκτάσεις μνήμης ή διάφορες κάρτες, καλό θα είναι να εξασφαλίσουμε πως οι επιλογές μας διαθέτουν και θύρα through. Δηλαδή, μία δεύτερη ίδια θύρα που έχει τον ρόλο του διαμεσολαβητή για να μπορούμε να συνδέσουμε δίπλα στην υπάρχουσα κάρτα την επόμενη.
Επίσης με δίσκο/ους MFM υπάρχει και μία κατασκευή της Flesch und Hörnemann Computer το Amigos/Promigos (Εικόνα 7. ) με δυνατότητα να χωρέσει 2 δίσκους, δικό του τροφοδοτικό, και σύνδεση στο side expansion.Το MFM το συναντάμε ακόμα και σε κάρτες της Commodore όπως είναι η Α2090. Επίσης, υπάρχουν χρήστες που εκμεταλλεύονται το Α1060 Sidecar επίσης της Commodore, έναν σχετικά σπάνιο PC/XT hardware emulator, ο οποίος έχοντας την δυνατότητα να φέρει μέχρι 3 ISA κάρτες μπορούσε να χρησιμοποιηθεί με controller για PC ώστε να λειτουργήσει κάποιος σκληρός δίσκος στο κουτί αυτό. Το Α1060 (Εικόνα 8.) είναι ένα ενδιαφέρον περιφερειακό το οποίο μπορεί να μην έχει τρομερές επιδόσεις, αλλά προσφέρει εκμετάλλευση της μνήμης του και των περιφερειακών του και στο Amiga DOS αλλά και στο PC DOS.
Εικόνα 4. Η κάρτα A-Team της Mainhattan.
Στην Εικόνα 5 διακρίνεται το through μίας επέκτασης μνήμης. Λίγη έρευνα στο διαδίκτυο φανερώνει πως υπήρξαν και κατασκευές από τρίτους, δηλαδή είτε από ιδιώτες με πολλές γνώσεις, είτε από εταιρείες που δεν έγιναν γνωστές στο ευρύ κοινό. Ένα τέτοιο παράδειγμα βλέπουμε στην Εικόνα 6 όπου διακρίνεται δίσκος MFM χωρητικότητας 50ΜΒ συνδεδεμένος σε άγνωστο ZorroII Controller ο οποίος με την σειρά του συνδέεται σε ZorroII-ZorroI adapter. Οι δίσκοι MFM (ή αλλιώς ST-506 ) μπορεί να μην είναι ευρέως διαδεδομένοι, αλλά την περίοδο που εμφανίστηκε η Α1000 ήταν ένα απ τα γνωστά πρωτόκολλα.
Εικόνα 6. Άγνωστης προέλευσης MFM controller με δίσκο 50ΜΒ κ Zorro adapter.
Άλλο εντυπωσιακό περιφερειακό είναι το Pal Jr. Αυτό κυκλοφόρησε σε διάφορες μορφές, πάντοτε σαν εξωτερικό περιφερειακό (Εικόνα 9,10) με πολλές δυνατότητες όπως επιπλέον μνήμη (έως 9.5ΜΒ), σκληρό δίσκο SCSI, Zorro II θύρες και δικό του τροφοδοτικό. Και αυτό συνδέεται στο side expansion.
Εικόνα 7. Το Amigos/Promigos.
Εικόνα 5. Εξωτερική μνήμη 2ΜΒ όπου διακρίνεται το through για ZorroI.
Howto Συνέχεια: Σκληροί δίσκοι στην Amiga 1000
Είχε την δυνατότητα να φέρει την Α1000 περίπου στο επίπεδο της Α2000 σε επεκτασιμότητα, με μεγάλο μείον την έλλειψη CPU slot, και Video slot. Ένα ακόμα πιό σπάνιο κομμάτι είναι το CSA Turbo Amiga tower (Εικόνα 11.), και το συγγενικό του Turbo Amiga Box (Εικόνα 12). Εδώ έχουμε μια επιβλητική κατασκευή, που ίσως να υπερτερούσε ακόμα και της Α2000! Διέθετε 7 Zorro II θύρες, CPU slot, 4 ISA θύρες, και ερχόταν σε διάφορα configurations. Υπήρχε με 68020 στα 14Mhz, και 68881, μνήμη μέχρι 8ΜΒ, σκληρό δίσκο 20ΜΒ SCSI (με δυνατότητα για επέκταση) και τροφοδοτικό επιλογής 100 ή 200 Watt. Επίσης η ίδια εταιρεία διέθετε και κάρτα PC/XT για hardware emulation! Εικόνα 8. Το Α1060 Sidecar.
Λέγεται οτι θα μπορούσε να λειτουργήσει και με μία Α500, αρκεί να υπήρχε ο κατάλληλος adapter, πράγμα ανεπιβεβαίωτο. Καλύπτει πλήρως το πλάι της Α1000, και έχει through για mouse και joystick. Όπως βλέπουμε, οι επιλογές την εποχή εκείνη (περίπου 19861990) για την Α1000 δεν ήταν και λίγες! Απλά ήταν ακριβές. Ακόμα πιο σπάνιο ήταν το Side Arm της Side Effects (Εικόνα 13.). Πρόκειται πάλι για κατασκευή tower η οποία διέθετε 6 Zorro II slots, SCSI controller, 2MB RAM, και ένα 5,1/4” drive bay, καθώς και ένα 3, 1/2”. Κυκλοφόρησαν λύσεις και από άλλες εταιρείες, όπως η Supra (Εικόνα 14.), η Microbotics, (Εικόνα 15) η CLtd (Εικόνα 16) και πολλές τρίτες, γνωστές και άγνωστες. Παρά το γεγονός πως η Α1000 δεν ήταν μηχάνημα για το ευρύ κοινό, η αγορά στην αρχή τουλάχιστον έδειξε να την υποστηρίζει, και πέραν των αποθηκευτικών μέσων, κατα-
Εικόνα 9. Το ογκώδες Pal Jr.
Εικόνα 10. Μία δεύτερη εκδοχή του Pal Jr.
Εικόνα 11. Το CSA Turbo Amiga tower.
13
Εικόνα 12. Το CSA Turbo Amiga box. Εικόνα 14. SupraDrive.
Εικόνα 13. Το Side Arm της Side Εffects.
σκευάστηκαν πάμπολλα περιφερειακά κάποια απ τα οποία ίσως να μην τα μάθουμε, ή να μην τα δούμε ποτέ.
Εικόνα 15. Microbotics MAS-Drive.
Ένα ακόμα περιφερειακό για σκληρό δίσκο ήταν το MASDrive της Microbotics. Συνδέεται στην παράλληλη θύρα, και δέχεται SCSI δίσκο εσωτερικά, ενώ έχει και θύρα για σύνδεση εξωτερικών μονάδων. Δυστυχώς, δεν προσφέρει autoboot. Παρομοίως, και το Α1000 SCSI της Cltd δεν έχει δυνατότητα autoboot, αλλά προσφέρει σύνδεση SCSI εσωτερικά και εξωτερικά, και κουμπώνει στο side expansion port. Το σερφάρισμα τελευταία έχει δείξει πως συχνά – πυκνά ανακαλύπτουμε και κάτι καινούργιο για την Α1000. Εγκαταλείφθηκε σχετικά γρήγορα, γιατί τα επόμενα μοντέλα της CBM στόχευαν σε μεγαλύτερη επεκτασιμότητα, και χαμηλότερα βαλάντια... Εικόνα 16. Α1000 SCSI της Cltd.
Interview Συνέντευξη: Craig Wuest
Σ
ε αυτό το τεύχος έχουμε την τιμή να πάρουμε συνέντευξη από έναν Αμερικανό επιστήμονα, ο οποίος στο παρελθόν χρησιμοποίησε υπολογιστές Amiga σε διάφορους τομείς της εργασίας του. Ας τον καλωσορίσουμε! AH: Γεια σου Craig και καλώς όρισες στο περιοδικό του Amigahellas forum! Είσαι φυσικός υψηλής ενέργειας, πιθανώς μεταξύ άλλων, αφού έχουν περάσει πολλά χρόνια απ’ το τεύχος του Amiga World το οποίο έγραφε για εσένα. Μπορείς να μας πεις με τι ασχολείσαι τελευταία και τι είδους εκπαίδευση και μόρφωση είχες στο παρελθόν; Εννοώ, υπήρχε μέρος της εκπαίδευσής σου που να εμπλέκει τους υπολογιστές; CW: Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση σε συνέντευξη στο περιοδικό σας! Είχα την ευχαρίστηση να επισκεφτώ την Ελλάδα με την οικογένειά μου προ δύο ετών και περάσαμε φανταστικά ταξιδεύοντας σε πολλά απ τα ιστορικά σας μέρη. Είμαι φυσικός υψηλής ενέργειας εξ ειδικεύσεως, και έχω εργαστεί σε πολλά επιστημονικά προγράμματα τα τελευταία 30 χρόνια, που περιλαμβάνουν πράγματα από αισθητήρες μεγάλου βάθους για την μέτρηση της απόλυτης σταθερότητας της ύλης, έως το μεγαλύτερο και ισχυρότερο παγκοσμίως σύστημα ενέργειας laser, στις εγκαταστάσεις National Ignition Facility, των εργαστηρίων Lawrence Livermore National Laboratory (LLNL) στην California. Από την στιγμή που πήρα το Ph.D. μου το 1983, εργάστηκα σε όλη μου την καριέρα στο LLNL. Είχα επίσης μεγάλη εμπλοκή στα αρχικά στάδια του σχεδιασμού και της υλοποίησης του αισθητήρα Compact Muon Solenoid (CMS) detector, ο οποίος τώρα λαμβάνει δεδομένα στο σύστημα Σύγκρουσης Large Haldron Collider (LHC) του προγράμματος CERN στην Γενεύη. Η εκπαίδευσή μου στην φυσική, περιλαμβάνει και την ανάπτυξη λογισμικού για πειραματικά όργανα και συστήματα ελέγχου, καθώς και ανάλυσης δεδομένων. Στις δεκαετίες του 70 και του 80 εργάστηκα σε υπολογιστές DEC PDP 11, DEC VAX, συστήματα CDC 3600 και 7600, και υπερυπολογιστές Cray. Τα πρώτα μου desktop μηχανήματα περιελάμβαναν ένα Terak (PDP-11/03), και ένα DEC LSI 11/23 τα οποία έτρεχαν διάφορες εκδόσεις του λειτουργικού συστήματος DEC RT-11. Το 1985 αγόρασα την πρώτη μου Amiga 1000 για το σπίτι και έπειτα την Amiga 2000 για την δουλειά. Βοήθησα στην δημιουργία ενός Amiga Users Group στο LLNL και ανέπτυξα επιστημονικής φύσεως graphics drivers για την Amiga, που της επέτρεπαν να απεικονίζει δεδομένα που επεξεργάζονταν τα μεγαλύτερα mainframes μας. Όλος μου ο προγραμματισμός γινόταν σε Fortran και λίγο C. Το δικό μου σύστημα Amiga 2000 ήταν στημένο με την κάρτα Bridgeboard για εξομοίωση IBM PC MS-DOS καθώς και με ένα πακέτο A-Max που χρησιμοποιούσε Mac ROM για να κάνει την Amiga να λειτουργεί σε κατάσταση Mac. Στα τέλη της δεκαετίας του 90 έγινα διευθυντής στο LLNL έχοντας υπό τον έλεγχό μου προγράμματα τεχνικών εθνικής ασφαλείας οπότε οι ημέρες προγραμματισμού έχουν μείνει πλέον στο παρελθόν! AH: Σύμφωνα με το άρθρο του Amiga World είχες εμπλακεί
Γράφει ο Βασίλης Καραγεώργης
στο πρόγραμμα SSC εκείνη την εποχή, κάτι το οποίο ακούγεται πολύ όμοιο με το πρόγραμμα CERN του σήμερα. Αν αυτό το πρόγραμμα είναι ακόμα ενεργό, μπορούμε εμείς οι αναγνώστες να φανταζόμαστε ότι υπάρχουν ακόμα υπολογιστές Amiga που συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται στις εγκαταστάσεις του Dallas; CW: Το πρόγραμμα Superconducting Super Collider (SSC) ακυρώθηκε από το Κογκρέσο των ΗΠΑ το 1994 αφού το κόστος του επιταχυντή άρχισε να ξεφεύγει απ τον έλεγχό μας. Εργαζόμουν σε έναν απ τους μεγάλους αισθητήρες, ονόματι Gamma-Electron-Muon (GEM) την περίοδο αυτή. Είχαμε εμπλακεί σε διάφορα προγράμματα έρευνας κ ανάπτυξης (R&D) για τα ηλεκτρομαγνητικά συστήματα, τους θερμιδομετρητές Αδρονίων, και το σύστημα αρνητικών Ιόντων. Μετά την ακύρωση του SSC, πολλοί από εμάς μεταφερθήκαμε για εργασία στο CERN στο ξεκίνημα του προγράμματος LHC καθώς και στις εγκαταστάσεις του επιταχυντή Stanford Linear Accelerator Center (SLAC) B Factory που είχε επίσης αρχίσει να κατασκευάζεται. Ηγήθηκα των προγραμμάτων ανάπτυξης αισθητήρων και για τα δύο αυτά εργαστήρια, και το διασκέδασα ταξιδεύοντας στην Ευρώπη, την Ρωσία και την Κίνα από τα μέσα μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 90 για συναντήσεις συνεργασίας και για την εκτέλεση πειραμάτων ανάπτυξης αισθητήρων. Εκείνες τις μέρες ήμασταν ουσιαστικά κολλημένοι σε συστήματα DEC VAX και UNIX για συλλογή δεδομένων και ανάλυση, αν και υπήρχαν και μερικά PC και Mac συστήματα που χρησιμοποιούσαμε για πειράματα στον πάγκο με χρήση του LabVIEW και άλλων προγραμμάτων ελέγχου. Φοβάμαι πως η Amiga είχε ουσιαστικά εγκαταλειφθεί από επιστημονική χρήση εκείνη την εποχή. AH: Από αυτά που διαβάζω, χρησιμοποιούσες Amiga από τις πρώτες της μέρες, ξεκινώντας με την Α1000, και έπειτα την Α2000. Συνέχισες να χρησιμοποιείς τις Amiga καιρό μετά απ τα projects που ξέρουμε, και αν ναι, ποια άλλα μοντέλα είχες αποκτήσει έκτοτε; CW: Στις αρχές της δεκαετίας του 90 μετακόμισα σε πλατφόρμες Macintosh για χρήση desktop (έως σήμερα έχω αποφύγει τα PC και τα Windows!). Κράτησα την Amiga 1000 μου σε αποθήκευση μέχρι πρόσφατα που την ξαναέβγαλα και ακόμα δουλεύει! Λυπάμαι που δεν μπόρεσα να κρατήσω τα συστήματα των Amiga 2000 που είχα στην δουλειά. Η χρήση τους και ο προγραμματισμός τους ήταν πολύ διασκεδαστικά. Δυστυχώς, θεωρήθηκαν κρατική περιουσία και στάλθηκαν προς καταστροφή. Έχασα την επαφή με την Αμιγκο-κοινότητα μέχρι πρόσφατα, αν και πριν λίγα χρόνια βρήκα κάποιο site που περιείχε μουσική από παιχνίδια Amiga – είμαι μεγάλος fan του Karsten Obarski! Έχω έναν σεβαστό όγκο Amiga μουσικής στο iPod μου. Από τότε που γράφτηκα στο AmiBay εντυπωσιάστηκα με την συνεχιζόμενη ανάπτυξη της πλατφόρμας Amiga και την ενεργή βάση χρηστών που συνεχίζει να αναπτύσσει λογισμικό και περιφερειακά! AH: Γενικώς υπάρχει η εντύπωση πως η Amiga ήταν μια παιχνιδομηχανή, ή τουλάχιστον αυτή την εικόνα είχε σχηματίσει το
15 κοινό για αυτήν. Εμείς, οι εναπομείναντες fans της πλατφόρμας τείνουμε να πιστεύουμε το αντίθετο. Ποια είναι η γνώμη σου για το θέμα, τώρα που όλες οι τότε εμπλεκόμενες εταιρείες έχουν φύγει; Πιστεύεις πως το λάθος marketing έσπρωξε την Amiga προς την ψυχαγωγία αντί της επαγγελματικής χρήσης, το οποίο πιθανώς να ήταν κίνηση για εισροή χρημάτων; CW: Συμφωνώ πως η Amiga ποτέ δεν θεωρήθηκε πραγματικά σοβαρό μηχάνημα για επαγγελματική χρήση. Η Commodore είχε μία φήμη ότι κατασκεύαζε “hobby” υπολογιστές βασιζόμενη στην επιτυχία του C64, αλλά η εμφάνιση της Amiga 1000 σχεδόν ταυτόχρονα με τον Mac 512kb, τον Mac Plus, και το Apple Laserwriter ήταν ατυχής συγκυρία. Η Commodore δεν ήταν ποτέ ικανή να έχει την προβολή της Amiga στον βαθμό που η Apple είχε τον Mac. Επιπλέον, η IBM έβγαζε το PC/AT και άλλες εταιρείες όπως η DEC έφτιαχναν ήδη σεβαστούς κλώνους PC, οπότε η βαριά χρήση των PC σε επαγγελματικές εφαρμογές ήταν ήδη δεδομένη. Όπως όλοι ξέρουμε, η Amiga ήταν μακράν μπροστά απ την εποχή της σε ότι αφορά τα γραφικά, και η αρχιτεκτονική της καθώς και το λειτουργικό της σύστημα ήταν ιδανικά για παιχνίδια. Δεν ξέρω αν η Commodore θα ήταν επιτυχημένη αν λάνσαρε την Amiga αποκλειστικά για παιχνιδομηχανή. Θυμηθείτε πως υπήρχε επίσης μεγάλος ανταγωνισμός στην αγορά απ τις Atari, Sega και Nintendo, και η Amiga ήταν αρκετά ακριβή σε σύγκριση με αποκλειστικά κονσόλες παιχνιδιών. AH: Τα projects σου περιελάμβαναν και την δυνατότητα της Amiga να επικοινωνεί με τον υπερυπολογιστή Cray. Είχες κάποια ειδικά κατά παραγγελία interfaces που το έκαναν αυτό, ή ήταν κάποιες συνήθης -την εποχή εκείνη- κάρτες δικτύου που έμπαιναν στην Α2000 για να δικτυωθείς; Και τι λογισμικό χρησιμοποιούσες για τον σκοπό αυτό; CW: Ειλικρινά δεν θυμάμαι ακριβώς το πώς καταφέραμε την συνδεσιμότητα με το σύστημα υπερυπολογιστών. Ήταν σίγουρα κάποια δικτυακή σύνδεση, προφανώς Ethernet, διότι μπορούσα να στείλω και να λάβω δεδομένα από προγράμματα που έτρεχαν στους Cray και άλλα mainframe συστήματα. AH: Συνέχισες να χρησιμοποιείς την Amiga για άλλα σημαντικά projects μετά το SSC και το GPALS; Είχες αναφέρει ότι σκόπευες να χρησιμοποιήσεις τα X-Windows στην Amiga σου εκείνη την εποχή. Αυτό μήπως σημαίνει ότι πιθανώς είχες την ευκαιρία να τρέξεις το περιβάλλον ΑΜΙΧ που κυκλοφόρησε η Commodore; Ήταν μία έκδοση Unix της AT&T η οποία εμφανίστηκε σε διάφορα μοντέλα Amiga. Ή μήπως κατέληξες στο πακέτο Xwindows της GfxBase; CW: Λυπάμαι που θα το πω, αλλά σταμάτησα να χρησιμοποιώ τις Amiga απ τα μέσα της δεκαετίας 90 και δεν νομίζω να χρησιμοποίησα Unix ή X-Windows με την Amiga καθόλου. Μεταφερθήκαμε σε αποκλειστικά συστήματα Unix για πειράματα φυσικής βασισμένα σε άλλες πλατφόρμες οι οποίες προσέφεραν υψηλότερη επεξεργαστική ισχύ από την Amiga. Τα γραφικά και η απεικόνιση δεδομένων είχαν δευτερεύουσα σημασία σε αυτή την φάση, και εμπορικά προγράμματα όπως το CricketGraph και το Igor είχαν αρχίσει να διατίθενται με σημαντικά μεγαλύτερες δυνατότητες και λειτουργίες ανάλυσης από ότι είχα αναπτύξει εγώ στην Amiga. AH: Εκμεταλλευτήκατε τίποτα πρωτότυπα περιφερειακά / εξαρτήματα για λόγους άλλους απ την δικτύωση της Amiga; Επί την ευκαιρία, χρησιμοποιήσατε καθόλου custom λογισμικό γραμμένο για να καλύψει τις ανάγκες σας, ή ότι χρειαστήκατε υπήρχε διαθέσιμο ήδη; CW: Δεν αναπτύξαμε καθόλου hardware για την Amiga, αλλά
αγοράζαμε και χρησιμοποιούσαμε διάφορες επεκτάσεις μνήμης και accelerators για την Α2000. Λόγω έλλειψης λογισμικού απεικόνισης γραφικών επιστημονικού ενδιαφέροντος, είχα αναπτύξει έναν graphics driver για την Amiga ο οποίος μπορούσε να σχεδιάσει δεδομένα που προέρχονταν από προγράμματα μεγαλύτερων συστημάτων. Αυτό ήταν το λεγόμενο Amiga Device-Independent Graphics Library ή αλλιώς Amiga DIGLib. Το Amiga DIGLib ήταν βασισμένο σε παρόμοιες graphics libraries που αναπτύχθηκαν στο LLNL για υπολογιστές IBM και Macintosh, και η φωτογραφία μου με την Α2000 στο Amiga World δείχνει τον σχεδιασμό της ισχύος ενός ηλεκτρικού πεδίου σε ένα μοντέλο αισθητήρα φυσικής υψηλής ενέργειας αρνητικών Ιόντων με χρήση της Amiga DIGLib. AH: Μεταξύ των προγραμμάτων που αναφέρονται ότι χρησιμοποιούσατε γίνεται και λόγος για το VLT, το οποίο προφανώς χρησιμοποιούσατε για την μεταφορά αρχείων αν δεν κάνω λάθος. Κάνατε επίσης και χρήση της δυνατότητάς του για chat ώστε να επικοινωνείτε μεταξύ σας οι χρήστες του δικτύου; Επί την ευκαιρία, έχεις συναντήσει νεότερο λογισμικό που να θεωρείς τόσο φιλικό προς τον χρήστη όσο το Deluxe Paint για την επεξεργασία εικόνων ανεξαρτήτως πλατφόρμας; Μερικοί βετεράνοι Amigaδες ακόμα ορκίζονται στο όνομά του! CW: Δεν θυμάμαι να χρησιμοποιούσαμε τις δυνατότητες chat της Amiga για να επικοινωνούμε στο δίκτυο. Θυμάμαι όμως, πως πέρναγα πολύ χρόνο περιπλανώμενος στο σύστημα bulletin board του First Amiga Users Group (FAUG), που είχε έδρα το San Fransisco Bay Area! Σχετικά με την φιλικότητα του Deluxe Paint, πάντα εντυπωσιαζόμουν με τα προγράμματα της σειράς Deluxe που έβγαζε η Electronic Arts. AH: Υπάρχει κάποια δραστηριότητα αυτό τον καιρό η οποία έχει ανεβάσει το ενδιαφέρων για μία επερχόμενη πλατφόρμα Amiga, συγκεκριμένα επ’ ονόματι A1X1000. Είναι φυσικό πως οι σημερινοί υπολογιστές έχουν προχωρήσει αρκετά και υπάρχει διαθέσιμο λογισμικό σχεδόν για τα πάντα σε χ86 πλατφόρμα. Όμως, υπάρχει έστω και ένας παράγοντας που θα σε έκανε να χρησιμοποιήσεις μία Α1 ή μία SAM αντί αυτών; CW: Αυτή την περίοδο δεν διαθέτω πολύ χρόνο για να κάνω περισσότερα απ το να διαβάζω τα e-mails μου, να συμμετέχω σε meetings, και να γράφω αναφορές. Μου λείπει η διασκέδαση του προγραμματισμού και της ανάπτυξης αλγορίθμων για την συλλογή και ανάλυση δεδομένων. Τώρα που μου δόθηκε η ευκαιρία να επανεμπλακώ με την κοινότητα της Amiga 25 χρόνια μετά, είμαι σίγουρος πως θα συνεχίσω να παρακολουθώ τις εξελίξεις γύρω απ την Amiga και θα ενδιαφερθώ πολύ να δω τι μας επιφυλάσσει το μέλλον! AH: Σε ευχαριστούμε που μοιράστηκες μαζί μας τις εμπειρίες σου Craig! Υπάρχει κάτι επιπλέον που θα ήθελες να πείς στους αναγνώστες μας σχετικά με την Amiga; CW: Να σας ευχαριστήσω για την ευκαιρία που μου δώσατε να μοιραστώ τις (κάπως θολές) αναμνήσεις μου από την εποχή που εργαζόμουν και ανέπτυσσα για την Amiga. Θα ήθελα να ενθαρρύνω τους αναγνώστες σας να συνεχίσουν να λαμβάνουν υπ’ όψιν τους και να εξερευνούν τα εναλλακτικά προς τα Windows/Macintosh μηχανήματα και προγράμματα που η πλατφόρμα Amiga και το λειτουργικό της σύστημα ανέκαθεν προσέφεραν!
Howto Μουσική στην AMIGA Μέρος 7ο: OCTAMED SoundStudio part 2
Σ
το προηγούμενο τεύχος μιλήσαμε για το Octamed SoundStudio παρουσιάζοντας μερικές από τις δυνατότητές του. Ας δούμε τώρα λίγο τα μενού του προγράμματος. Αφού ξεκινήσει το πρόγραμμα, θα πάμε στο μενού Song και επιλέγουμε Set Options. Επιλέγουμε το 1-64 Ch. Mixing και Exit. Αυτή η ρύθμιση μας εισάγει σε κατάσταση multichannel. (Εικόνα 1.)
Εικόνα 3. Η ρύθμιση του Mixing frequency.
Εικόνα 1. Το μενού του Song Options. Στην συνέχεια πάμε στο μενού Settings και επιλέγουμε Mixing Settings (Εικόνα 2). Σε αυτό το μενού μπορούμε να επιλέξουμε το output του προγράμματος. Προφανώς αν διαθέτουμε κάποια απ τις κάρτες που αναφέρονται στην λίστα με τις επιλογές, θα είναι ιδανικό να επιλέξουμε αυτήν. Αλλιώς, θα αρκεστούμε στο ενσωματωμένο audio της Amiga μας και θα επιλέξουμε το Amiga 8-bit ή το Amiga 14-bit. Ποιοτικά το δεύτερο είναι το καλύτερο. Τσεκάρουμε επίσης την επιλογή Stereo. Από το ίδιο μενού, μπορούμε τώρα να διαλέξουμε την συχνότητα λειτουργίας του mixing. Αν χρησιμοποιούμε το Amiga 8-bit ή το
Εικόνα 2. Το μενού Mixing Settings.
Amiga 14-bit, και η ανάλυση της οθόνης μας είναι ρυθμισμένη σε κάποιο απ τα “κλασσικά” screenmodes (πχ Hi-Res ή Interlace) για NTSC ή PAL, θα αρκεστούμε εκ των πραγμάτων στο όριο των 28375 ή 28370 Hz αντίστοιχα. Ακόμα κι αν επιλέξουμε κάτι παραπάνω, το όριο λειτουργίας θα παραμείνει εκεί. (Εικόνα 3). Αν τώρα διαθέτουμε μεγαλύτερες αναλύσεις, άρα και καλύτερες οθόνες (π.χ. Multisync) ή κάρτες γραφικών που ανεβάζουν την ανάλυση του desktop μας, καλό θα είναι να πειραματιστούμε με μεγαλύτερες συχνότητες, διότι όσο μεγαλύτερη η συχνότητα mixing τόσο καλύτερη και η ποιότητα του ήχου. Από το ίδιο μενού, μπορούμε να επιλέξουμε και τον αριθμό των καναλιών που θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε. Για ξεκίνημα, 8 κανάλια είναι αρκετά. Ανά πάσα ώρα μπορούμε να επιστρέψουμε στο ίδιο μενού και είτε να τα αυξήσουμε, ή να τα μειώσουμε. Το επόμενο μενού που θα εξετάσουμε αφορά το panning. Και για να γίνει πιο κατανοητός ο όρος panning, θα μπορούσαμε να τον περιγράψουμε κάπως απλά, σαν το “μοίρασμα της στερεοφωνίας”. Δηλαδή, με λίγα λόγια, το πόσο ισχύ θα δώσουμε στο αριστερό ή το δεξί κανάλι για κάθε track μας. Αν δεν θέλουμε να πειραματιστούμε στο θέμα αυτό, θα πρέπει να αφήσουμε τις ρυθμίσεις στο default που είναι ακριβώς κέντρο (τιμή 0 όπως φαίνεται στην Εικόνα 4.).
Εικόνα 4. Οι ρυθμίσεις Track Panning.
17 θυμητό άκουσμα, μπορούμε να τον επεΣε μοντέρνους ρυθμούς, όπως είναι πχ το hip-hop, techno κλπ, το panning χρηξεργαστούμε μέσω του Sample Editor (Εισιμοποιείται πάρα πολύ, και είναι το εφέ κόνα 7). Εκεί, υπάρχει γραφικό περιβάλλον αυτό που μας δίνει την αίσθηση οτι ο ήχος όπου απεικονίζεται η κυματομορφή του ενός οργάνου/sample ταξιδεύει από αριήχου μας και έχουμε έτοιμες λειτουργίες στερά προς τα δεξιά και τούμπαλιν. Μεριediting, όπως cut, copy, paste κλπ ώστε να κοί το σχετίζουν με το balance, αλλά δεν “ψαλιδίσουμε” τον ήχο μας όπως μας αρέπρόκειται για το ίδιο πράγμα. Στο balance, σει. Αν αυτό δεν είναι αρκετό, μπορούμε ρυθμίζουμε την ένταση κάθε στερεοφωνα δοκιμάσουμε την τύχη μας στην σύνθενικού καναλιού, ώστε να ακούμε είτε το ση, όχι του τραγουδιού που θα φτιάξουμε, αριστερό ή το δεξί πιο έντονα, ενώ εδώ αλλά σύνθεση ήχων, με χρήση γεννητριών, συνήθως είναι μεταφορά του μονοφωνιόπως γίνεται και σε κλασσικά Synthesizers. κού σήματος από το ένα κανάλι στο άλλο, Αυτό γίνεται απ το μενού Synth Editor που ή ακόμα και “τουμπάρισμα” ενός στερεεπιλέγουμε απ το Display. οφωνικού καναλιού, ώστε κατ’ επιλογήν Και για τους γνώστες του πενταγράμμου, Εικόνα 5. Το μενού του Block Properties. μας το αριστερό κανάλι να μεταφέρεται να αναφέρουμε πως αν τους βολεύει η παρτιτούστο δεξί, και το αντίστροφο. Ας πάμε τώρα σε ρα, υπάρχει ο Notation Editor (Εικόνα 8.) ένα άλλο μενού του προγράμματος, το ο οποίος μας επιτρέπει να εισάγουμε τις Block. Αυτό το επιλέγουμε απ το κυρίως νότες με τον παλιό κλασσικό τρόπο. Να μενού, οπότε πάμε Block → Set Properties. αναφέρω εδώ πως αν και η εγκατάσταση Εδώ ρυθμίζουμε τον αριθμό των tracks του προγράμματος έγινε χωρίς προβλήπου θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε. (Ειματα ή μηνύματα σφαλμάτων, σε ότι αφοκόνα 5). Μπορούμε επίσης να επιλέξουρά τον Notation Editor υπήρχε πρόβλημα. με και τον αριθμό σελίδων εντολών για κάθε block (Cmd Pages). Αυτό επιτρέπει Μόλις επέλεγα να ανοίξει, έβγαινε το να αναθέσουμε επιπλέον εντολές στο μήνυμα Octamed Request: Can’t open τρέχων block. Το SoundStudio έχει κάfont. Με λίγο ψάξιμο διαπίστωσα πως το ποιες αδυναμίες σε ότι αφορά το ζήτημα απαραίτητο font για να δουλέψει σωστά, multitasking, πράγμα που σημαίνει πως είναι το octamednotathi.font. Υπάρχει αν θέλουμε να τρέξουμε κάποιο plugin και το OctaMED.font το οποίο όμως είχε όπως εφέ ή όργανα γραμμένα από τρίήδη εγκατασταθεί. Άλλη μία παρατήρηση τους, θα πρέπει να φροντίσουμε είτε να που διαπίστωσα έχει να κάνει με την ανατα τρέξουμε (αν είναι εκτελέσιμα) απ το παραγωγή των ήχων. Αν κατά το παίξιμο Εικόνα 6. Instrument Load List. Workbench πριν ξεκινήσει το Octamed, διαπιστώσετε πως κάποιοι ήχοι αναπαράγονται ή να σιγουρευτούμε πως υποστηρίζουν φυσιολογικά και κάποιοι πολύ αργά, Arexx ώστε να μπορούμε να τα καλέσουαυτό σημαίνει ότι κάποια απ τα samples με απ τα Cmd Pages του προγράμματος. αναπαράγονται σε χαμηλότερες οκτάβες. Για να διορθωθεί αυτό, πάμε στο Αν επιλέξουμε να έχουμε πάνω από μία μενού Miscellaneous Options, και επισελίδα εντολών (Cmd Page), η εναλλαγή λέγουμε τα Use Mixing (MMD) και Use μεταξύ των σελίδων γίνεται με χρήση των Mixing (Tracker mods). Αποθηκεύουμε πλήκτρων Shift και Tab. Το επόμενο πράγτις αλλαγές, κάνουμε έξοδο απ το πρόμα που μας μένει ουσιαστικά να κάνουμε γραμμα, και στην επόμενη εκκίνηση τα για να αρχίσουμε τον πειραματισμό με πράγματα θα έχουν στρώσει. Εύχομαι σε την μουσική, είναι να φορτώσουμε μεριόλους καλές δημιουργίες! κούς ήχους και να παίξουμε με αυτούς! Μπορούμε να εισάγουμε ήχους (samples) μέσω του μενού Load Instrument(s) από το Instr του κεντρικού μενού, είτε από το Load from List του ίδιου υπομενού (Εικόνα 6). Να θυμηθούμε κάτι βασικό, πώς τα Εικόνα 7. Ο Sample Editor. Links: αρχεία που είναι συμβατά με το SoundStudio είναι τα τύπου 8SVX, AIFF, MAUD, WAV http://www.classicamiga.com/content/ και raw. Το πακέτο του προγράμματος view/4606/176/ που κυκλοφόρησε σε CD, πέραν του λοhttp://aminet.net/package/util/rexx/8med γισμικού συνοδευόταν και από πληθώρα τραγουδιών σε μορφή mod, ενώ περιείχε http://aminet.net/package/mus/misc/AutoDεπίσης και πάνω από 1000 samples. Αυτό rum-E βέβαια δεν μας περιορίζει στους ήχους http://aminet.net/package/mus/edit/cha_ που μπορούμε να εκμεταλλευτούμε, διbassdrum ότι ακόμα και αν δεν μας ικανοποιούν οι έτοιμοι ήχοι που υπάρχουν, θα βρούμε http://aminet.net/package/mus/edit/cha_echo εύκολα εφαρμογές (συνήθως δωρεάν) οι οποίες αναλαμβάνουν να μετατρέψουν http://heim.ifi.uio.no/~ksvalast/nsm/ ήχους από άλλα formats στα απαραίτητα για το Octamed. Τέτοια προγράμματα είναι τα: SoundBox, 8SVXtoXXX, Forrest, και πολλά άλλα, τα περισσότερα εκ των οποίων διαθέτει η συλλογή του Aminet. Εικόνα 8. Ο Notation Editor. Επιπλέον, αν κάποιος ήχος προσεγγίζει το επι-
Tales from the crypt Γράφει ο Δημήτρης Πανοκώστας Παιδικοί φίλοι Τον Αντώνη τον γνώρισα σε μια σχολική εκδρομή, όταν έτυχε να καθίσουμε σε διπλανές θέσεις στο λεωφορείο. Ήταν σε άλλο τμήμα και κανονικά δεν θα είχαμε επαφή ποτέ, αλλά στην εκδρομή αυτή μοιράστηκαν τα παιδιά στα λεωφορεία οπότε έτυχε να βρεθούμε στον ίδιο χώρο. Ούτε που θα έδινα και καθόλου σημασία, αλλά να που ανέφερε τη λέξη κλειδί η οποία με ενεργοποίησε και με παρότρυνε να πιάσω κουβέντα μαζί του. Ποια ήταν η λέξη κλειδί; Μα “Amiga” φυσικά! Θυμάμαι ότι από εκείνη την ημέρα του έγινα τσιμπούρι. Ο Αντώνης είχε μια Amiga 500, ενώ εγώ που μόνο την είχα δει, ήθελα απεγνωσμένα να αποκτήσω τη δική μου. Οπότε με ενδιέφερε αφάνταστα κάθε λεπτομέρεια για αυτήν, όπως επίσης και η ευκαιρία να την βλέπω από κοντά κάθε λίγο. Μάλιστα από ότι μου είπε αργότερα, τον είχα εκνευρίσει εκείνο τον καιρό και στην αρχή προσπαθούσε να με αποφύγει όσο μπορούσε. Μέσα σε λίγο χρόνο με τον Αντώνη είχαμε γίνει, αυτό που λένε “κολλητοί”. Είμασταν αμέτρητες ώρες μαζί κάθε μέρα, ανταλλάσσοντας ιδέες, μοιραζόμενοι τις εμπειρίες μας από το φανταστικό δημιούργημα που λεγόταν “Amiga”. Είχα ξεκινήσει ήδη να αντιγράφω δισκέτες από αυτόν, ετοιμάζοντας τη συλλογή μου για την Amiga που θα έπαιρνα και εγώ, πριν καλά-καλά μαζέψω τα χρήματα για να την πάρω. Αγοράζαμε ανελλιπώς περιοδικά του χώρου για να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας, όπως το Pixel, USER αλλά πολύ σύντομα και τα CU Amiga, Amiga User International, Amiga Format και άλλα από Αγγλία, καθώς τα ελληνικά δεν είχαν να μας πουν πολλά. Θυμάμαι ακόμα πως ανυπομονούσα να αποκτήσω την πρώτη μου Amiga, έτσι ώστε να μπορέσω να ασχοληθώ και εγώ μαζί της χωρίς να νοιώθω “ζητιάνος” σε ξένα σπίτια... Κάποτε ήρθε αυτή η μέρα λοιπόν και απέκτησα και εγώ την Α500. Από εκείνη τη στιγμή και για τα επόμενα μερικά χρόνια, ήταν σαν να ζούσα ένα όνειρο! Τα πράγματα που σου επέτρεπε να κάνεις αυτός ο υπολογιστής, ήταν τροφή για τη φαντασία σου και ουσιαστικά ανεξάντλητα για τα δεδομένα της εποχής εκείνης. Αν και πολλές ώρες τις ξοδεύαμε με τα εξωπραγματικά (στα μάτια μας) παιχνίδια της εποχής, θυμάμαι ακόμα π.χ. τη πρώτη προσπάθειά μου σε 3D μοντελισμό με το Real 3D v1.3, όπου βέβαια έπρεπε να περιμένω μια εβδομάδα περίπου για μια στατική εικόνα υψηλής ανάλυσης 16 χρωμάτων στον Motorola 68000 των 7.14MHz που φορούσε η Amiga 500. Τα χρόνια πέρασαν, ο Αντώνης πήρε μια Α1200 και εγώ αργότερα μια Α4000. Φτιάξαμε αρκετά πράγματα μαζί με τις Amiga μας, για το γούστο μας κυρίως και για την ικανοποίηση της περιέργειας που φούντωνε μέσα μας, όσο βελτιωνόμασταν και μαθαίναμε περισσότερα. Ο Αντώνης είχε μια κλίση στα γραφικά με το χέρι, ειδικά στο Deluxe Paint και αργότερα το Brilliance. Εγώ τα πήγαινα καλά με το προγραμματισμό, τον ήχο και γενικότερα με το να τα κάνω όλα να δουλέψουν. Φτιάξαμε μερικά ερασιτεχνικά demo μαζί, τα οποία βέβαια δεν κυκλοφόρησαν και πολύ παραέξω από την παρέα μας. Μετά το σχολείο συνήθως πηγαίναμε με τα πόδια στο χωριό του (μερικά χιλιόμετρα έξω από την πόλη) συζητώντας, γελώντας σατιρίζοντας τα γεγονότα της ημέρας και τις καρικατού-
ρες καθηγητές που είχαμε. Κυρίως όμως θυμάμαι τα βράδια που ξενυχτούσαμε στο σπίτι του, όταν μας έπιανε ο πυρετός της δημιουργίας. Καθόμασταν ξύπνιοι μέχρι το πρωί, χωρίς να νιώσουμε κούραση ούτε στιγμή συνήθως, όσο ο ενθουσιασμός ήταν στα ύψη. Όταν μας έπιανε η πείνα, μαγειρεύαμε μακαρονάδα την οποία ψήναμε σε πήλινο στο φούρνο που είχε σπίτι του. Ένα από αυτά τα βράδια είχαμε βάλει στόχο να τερματίσουμε το Superfrog, το οποίο μόλις είχαμε αγοράσει και μας είχε πιάσει μανία! Ένα άλλο βράδυ, ο Αντώνης είχε λυσσάξει με το Leander της Psygnosis. Ακόμα θυμάμαι ότι το κρατούσε ως τρόπαιο, ως κάτι πολύτιμο στο κουτί του, προσέχοντας να μην γδαρθεί ή γρατσουνιστεί πουθενά. Θυμάμαι που εκθείαζε το Agony για τα γραφικά του, ενώ εγώ για να τον πειράξω το κατηγορούσα για το gameplay του το οποίο έβρισκα άθλιο. Τα χρόνια κυλούν χωρίς σταματημό όμως και δυστυχώς πριν καταλάβεις πόσο καλά περνάς η ζωή στα αλλάζει όλα σε μια στιγμή. Ο Αντώνης έπρεπε να φύγει για σπουδές στο εξωτερικό, στον Καναδά. Εγώ έψαχνα να δω που θα συνεχίσω τις σπουδές μου αντίστοιχα. Είχαμε στο μυαλό μας ότι αυτό ήταν κάτι προσωρινό, ότι λες και θα ξαναβρισκόμασταν σε κανένα μήνα, άντε δύο. Τον αποχαιρέτησα στο αεροδρόμιο την ημέρα που έφευγε. Τον είδα που δάκρυσε λίγο. Με τον Αντώνη δεν έχουμε βρεθεί από τότε. Πάνε περίπου 16 χρόνια τώρα. Αν και έχουμε μιλήσει στο τηλέφωνο μερικές φορές, μου έστειλε και 3-4 φωτογραφίες του, η απόσταση και οι εμπειρίες που είχαμε χωριστά όλα αυτά τα χρόνια μας έχουν αποξενώσει αρκετά. Ώρες-ώρες σκέφτομαι, αν βρισκόμασταν από κοντά, τι θα λέγαμε άραγε; Τι θα λέγαμε; Η απορία μου λύθηκε πριν λίγες μέρες, όταν με τον Αντώνη μιλήσαμε στο Skype, με ήχο και βίντεο. Δεν είναι το ίδιο με το να βρεθείς από κοντά με τον άλλον, αλλά είναι ότι πιο κοντινό σήμερα. Με ξενάγησε στο σπίτι που μένει με τη κάμερα, μιλήσαμε για τα χρόνια που μεσολάβησαν, για τις δουλειές και τις ασχολίες του καθενός μας, για όσα άλλαξαν στη ζωή μας αλλά και όσα μας άλλαξαν. Δουλεύει ασταμάτητα πλέον, χωρίς χρόνο για πολλά άλλα, με το ζόρι προλαβαίνει να κάνει ένα μπάνιο και να κοιμηθεί μέσα στην ημέρα. Εγώ από την άλλη έχω τόσες άλλες ασχολίες και ενδιαφέροντα, που δεν μένει όσος χρόνος και όρεξη θα ήθελα για να ασχοληθώ με όλα όσο τους αξίζει. Μεγαλώσαμε και οι δύο, αλλά κοιτούσαμε με την ίδια νοσταλγία εκείνα τα χρόνια που μοιραστήκαμε, τα βράδια που ξενυχτούσαμε στην Amiga μαγειρεύοντας μακαρονάδες.
Howto A600 GRL PROJECT Μέρος 6ο
Γράφει ο Βασίλης Καραγεώργης
Α
φού ολοκληρώσαμε το τμήμα της οθόνης, ας ρίξουμε μία ματιά στα εξαρτήματα που θα εκμεταλλευτούμε στο εσωτερικό. Ουσιαστικά, θα μιλήσουμε για τα περιφερειακά αυτά που θα κάνουν την υλοποίηση του project πιο εύκολη και θα προσθέσουν μία θετική νότα στον χειρισμό της Α600. Ας ξεκινήσουμε από το κομμάτι του πληκτρολογίου. Όπως ίσως θυμάστε, χρησιμοποίησα ένα πληκτρολόγιο μικρού σχετικά μεγέθους (Εικόνα 1) το οποίο δεν διαθέτει numeric keypad, όπως και το πλείστο των laptop-πληκτρολογίων, αλλά και η Α600. Το συγκεκριμένο μοντέλο φέρει USB & PS2 βύσμα, οπότε χρειάζεται τον κατάλληλο adaptor για να γίνει
μου ένα τέτοιο interface από την εποχή που η κακομοίρα Α600 κατοικούσε σε ένα full tower. Πρόκειται για μία πλακέτα (Εικόνα 2) που είχα αγοράσει από την Dart Computers Αγγλίας και ουσιαστικά δεν διαφέρει πολύ από κάποιες κατασκευές που συναντάμε ανά καιρούς στο internet και κυρίως στο Aminet. Η αλήθεια είναι πως για να κατασκευάσει κανείς ένα τέτοιο interface, θα πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον κάποιο PIC programmer και το κατάλληλο ολοκληρωμένο (PIC) στο οποίο θα εισάγει τον κώδικα. Πρόκειται για πρόγραμμα το οποίο δέχεται τις εντολές του πληκτρολογίου και τις μετατρέπει σε σήματα που η Amiga μας καταλαβαίνει. Συνήθως είναι πιο συμφέρον να αγοράσουμε ένα έτοιμο interface, εκτός και
Εικόνα 2. PC keyboard interface της Dart Computers.
Εικόνα 1. Το πληκτρολόγιο.
λειτουργικό όταν συνδεθεί στην Amiga. Πριν ξεκινήσουμε για την προετοιμασία του πληκτρολογίου, πρέπει να δούμε το θέμα σύνδεσης. Δηλαδή, επειδή το PS2 βύσμα είναι ουσιαστικά κάποιος adaptor από το USB, πρώτα θα πρέπει να μετρήσουμε το pinout, ώστε να ανακαλύψουμε πού πάει το κάθε pin από το USB στο PS2. Τις μετρήσεις που κάνουμε, τις καταγράφουμε κάπου για να τις έχουμε εύκαιρες, ώστε όταν έρθει η ώρα να συνδέσουμε το πληκτρολόγιο στην Amiga να μην κάνουμε κάποιο λάθος. Για να συνδεθεί ένα πληκτρολόγιο από PC σε Amiga, χρειάζεται το κατάλληλο interface. Κάποιο κύκλωμα δηλαδή, το οποίο εκτός των κατάλληλων βυσμάτων, θα μπορεί να μετατρέπει τα σήματα που στέλνει το πάτημα των πλήκτρων σε κατανοητή μορφή προς το motherboard. Όπως ξέρουμε, η Amiga δεν διαθέτει είσοδο PS2 για πληκτρολόγιο. Στην δε Α600 (όπως κ στην Α1200) δεν διαθέτει καν εξωτερική σύνδεση για πληκτρολόγιο, μιας και φέρει ενσωματωμένο. Μία λεπτομέρεια είναι το ότι για κάθε σχεδόν μοντέλο Amiga υπάρχουν διαφορετικά keyboard interfaces. Πράγμα που σημαίνει πως κάτι που θα δουλέψει σε Α1200 π.χ. δεν θα κάνει για την Α600 κλπ. Είχα ήδη στα χέρια
αν διαθέτουμε τα υλικά και τις γνώσεις για να το φτιάξουμε. Ανάλογα το μοντέλο που θα βρούμε, διαφέρει και ο τρόπος που θα το συνδέσουμε. Στο συγκεκριμένο interface, η σύνδεση γίνεται με καλώδια που χρειάζονται κολλήσεις πάνω στο motherboard και εν προκειμένω, σε κάποια pins του U13 (6570 keyboard controller chip) και στον πυκνωτή C22. Άλλα μοντέλα είναι πιο απλά στην σύνδεση, ακόμα και μικρότερα σε μέγεθος, όπως το PCKEY 600 που κουμπώνει κατευθείαν στην υποδοχή της κορδέλας του αρχικού πληκτρολογίου. Αν προσέξετε καλά την Εικόνα 2, θα δείτε πως δεξιά φαίνεται η υποδοχή για ΑΤ πληκτρολόγιο, και αριστερά 5 καλώδια. Τα καλώδια αυτά καταλήγουν στην μητρική, ενώ το βύσμα ΑΤ πρέπει να αφαιρεθεί, διότι δεν ταιριάζει με το PS2 του δικού μας πληκτρολογίου. Σε αυτό το σημείο, καλό θα είναι να μάθουμε την αντιστοιχία του pinout μεταξύ του AT και του PS2. Ποιο pin δηλαδή αντιστοιχεί σε ποιο. Για να εξοικονομήσω χώρο, αποφάσισα να καταργήσω τελείως τα βύσματα και αφού έμαθα τα κατάλληλα pinouts, προχώρησα σε απευθείας συγκόλληση του καλωδίου του πληκτρολογίου στην πλακέτα. Στην Εικόνα 3 διακρίνεται το interface μέσα στο laptop χωρίς βύσμα πληκτρολογίου πλέον. Όσο για το ίδιο το πληκτρολόγιο, φυσικά έπρεπε να αφαι-
21 πληκτρολογίου σε κάθε πλευρά, ώστε τα πλήκτρα να μην σφηνώσουν στην κορνίζα. Η συγκράτηση του πληκτρολογίου στο ξύλο έγινε με θερμόκολλα, αλλά αυτό θα γίνει αφού προετοιμαστεί το ξύλο με καλό τρίψιμο, στοκάρισμα, και ντύσιμο ή βάψιμο ανάλογα την προτίμησή μας. Η συνολική διάσταση του ξύλου είναι 35x26 cm. Το άνοιγμα που θα κάνει ο καθένας μας σχετίζεται με το μοντέλο του πληκτρολογίου του. Στην Εικόνα 6 βλέπουμε το κόψιμο του ανοίγματος με μία μοντελιστική φαλτσέτα.
Εικόνα 3. Το interface μέσα στο laptop.
ρεθεί το εξωτερικό πλαστικό κέλυφος που το περιβάλλει, αφού το κυρίως μέρος του πληκτρολογίου θα συγχωνευτεί στο ξύλινο case του laptop. Αναγκάστηκα να κρατήσω ένα πολύ μικρό κομμάτι πλαστικού απ το κέλυφος, διότι η κατασκευή του ήταν τέτοια, που το τμήμα αυτό του πλαστικού συγκρατούσε την μεμβράνη του πληκτρολογίου για να γίνονται οι σχετικές επαφές. Παρατηρώντας την Εικόνα 4 θα καταλάβετε τι εννοώ βλέποντας την πάνω αριστερή γωνία. Διακρίνεται η μαύρη πλαστική μάζα που συγκρατεί την μεμβράνη.
Το δε πληκτρολόγιο, σαφώς έχει μία ενοχλητική λεπτομέρεια, που έχουν όλα τα πληκτρολόγια PC. Τα λεγόμενα Windows keys. Αυτά τα πλήκτρα είναι κόκκινο πανί για τους απανταχού Αμιγκάδες, και δεν έχουν καμία θέση στην κατασκευή μας. Φυσικά δεν ταιριάζουν πλήκτρα από πληκτρολόγια τύπου CDTV τα οποία παρόλο που είναι μαύρα, δεν είναι τόσο ρηχά όσο τα αρχικά, και επιπλέον, το κούμπωμα που έχουν είναι διαφορετικό. Για τον λόγο αυτό, είχα ευγενική προσφορά από τον γνωστό Pontium ενός σετ με αυτοκόλλητα στο κατάλληλο font, τα οποία κάλυψαν το σήμα Windows. Το αποτέλεσμα φαίνεται στην Εικόνα 7. Για αποφυγή τυχόν φθοράς του αυτοκόλλητου από εκτεταμένη χρήση, καλό είναι να περάσουμε από πάνω μία επίστρωση με διάφανο βερνίκι.
Εικόνα 4. Η κάτω όψη του πληκτρολογίου και η μεμβράνη του. Στην πάνω δεξιά γωνία της ίδιας εικόνας, διακρίνεται Μετά την ολοκλήρωση του άλλο ένα τμήμα της μεμβράπληκτρολογίου, σειρά έχει νης, το οποίο αποτελεί τις το κομμάτι ποντίκι. Εδώ θα επαφές για διακόπτες όπως χρειαστεί να κάνουμε μία sleep, home, play, stop κλπ. κάπως πιο αναλυτική περιΕίναι εμφανής μία λωρίδα γραφή, διότι το τμήμα αυτό χαρτιού, η οποία μεσολαβεί είναι κάπως πολύπλοκο. μεταξύ των δύο στρώσεων Προσωπικά προτίμησα να της μεμβράνης, ώστε να αποπροσαρμόσω ένα touchpad φευχθεί τυχόν βραχυκύκλωγια τις ανάγκες ποντικιού, μα. Ούτως ή άλλως, αυτές οι αν και υπάρχουν διάφορες λειτουργίες του πληκτρολοεναλλακτικές. Αρχικά σκέγίου είναι άχρηστες για την φτηκα να χρησιμοποιήσω Amiga... Αν προσέξετε λίγο Εικόνα 5. Το πληκτρολόγιο στην θέση του πάνω στο ξύλο. κάποιο trackball. Αλλά εκτός καλύτερα, θα δείτε και άλλη μία του ότι αυτά είναι σπάνια για την λεπτομέρεια, ότι το πληκτροAmiga, είναι συνήθως και ογκώλόγιο “πατάει” πάνω σε ξύλινη δη. Αυτό θα σήμαινε πως όταν η επιφάνεια, που αποτελεί την άνω οθόνη δίπλωνε, θα έβρισκε πάνω όψη του κυρίως σκάφους. Τα πλήστην μπίλια. Η εκδοχή του κλασκτρα είναι τοποθετημένα πάνω σικού ποντικιού απορρίφθηκε εξ σε φύλλο πλαστικού, το οποίο με αρχής! Αν και προ πολλών ετών την σειρά του σχηματίζει μία πακυκλοφόρησε κάποιο touchpad τούρα. Αυτή η πατούρα θα έρθει για Amiga, δυστυχώς δεν κατέκόντρα στο ξύλο μας. Στην Εικόστη δυνατόν να βρω ένα τέτοιο να 5 φαίνεται η ξύλινη επιφάνεια κομμάτι. Οπότε αναγκαστικά, θα από κόντρα πλακέ, που φέρει το έπρεπε να προσαρμόσω όπως πληκτρολόγιο. και με το πληκτρολόγιο, ένα Το άνοιγμα που έχει το κόντρα touchpad από PC. Τέτοια υπάρπλακέ για να χωρέσει το πληκτροχουν πολλά και για διάφορα πρωλόγιο, πρέπει να έχει διάσταση τόκολλα. Μεταξύ αυτών, και για Εικόνα 6. Το κόψιμο του ανοίγματος. κατά 1 χιλιοστό μεγαλύτερη του PS2, Serial, parallel κλπ. Η απόφαση
Εικόνα 7. Λεπτομέρεια απ τα πλήκτρα.
έχει να κάνει με το τι υπάρχει για την προσαρμογή τους στην Amiga. Κι εδώ λοιπόν, χρειάζεται κάποιο pc mouse interface, που να καταλαβαίνει τις κινήσεις του ποντικιού κ το πάτημα των πλήκτρων, και να τα μεταφράζει σε σήματα κατάλληλα για την θύρα mouse της A600. Τέτοιου είδους κατασκευές υπάρχουν επίσης έτοιμες, όπως το γνωστό Cocolino, αλλά και αντίστοιχα σχέδια από το internet, τα οποία πάλι χρειάζονται κάποιο ολοκληρωμένο τύπου PIC. Επειδή δεν διέθετα κάτι έτοιμο, αποφάσισα να βρω το κατάλληλο PIC, και με την βοήθεια πάλι του Pontium, ο οποίος διέθετε PIC programmer να κατασκευάσω την απαραίτητη πλακέτα(Εικόνα 8). Είχα ήδη στην διάθεσή μου 2 touchpads θύρας PS2 από παλιά laptops, αλλά για καλό και για κακό, αποφάσισα να προμηθευτώ και ένα τρίτο εξωτερικό, πάλι σε PS2 φάση (Εικόνα 9). Η κίνηση αυτή αποδείχτηκε σωστή, γιατί έτσι μπόρεσα να εκμεταλλευτώ τα έτοιμα πλήκτρα του pad αντί να προσπαθήσω να φτιάξω κάποια μόνος μου. Να σημειώσω πως το πλείστο των pads που κυκλοφορούν για laptops είναι κατασκευής Synaptics. Ακόμα και αυτό που αγόρασα ως εξωτερικό μοντέλο. Ο κωδικός προϊόντος είναι αυτός που προσδιορίζει σε τι θύρα συνδέεται το αντίστοιχο μοντέλο. Σε αυτή την περίπτωση το Google είναι φίλος μας και με λίγη έρευνα ιδίως στο site της κατασκευάστριας εταιρείας, μαθαίνουμε πολλές λεπτομέρειες, όπως πχ το pinout του pad. Αν τύχει να βρούμε κάποιο touchpad μεταχειρισμένο, το οποίο δεν συνοδεύεται από αριστερό/δεξί πλήκτρο, μπορούμε να εκμεταλλευτούμε κοινούς διακόπτες (όσο μικρότεροι τόσο κομψότεροι) και να ακολουθήσουμε τα pinouts από το mouse port της Amiga για να μάθουμε ποιες γραμμές πρέπει να ανοίγουν και να κλείνουν αντίστοιχα με το πάτημα των πλήκτρων. Ο πιο εύκολος τρόπος πάντως είναι να μετρήσουμε ποιες επαφές κλείνουν κατευθείαν πάνω στο 9-pin βύσμα που φέρει ένα κλασσικό ποντίκι Amiga.
Εικόνα 8. Το PS2 mouse interface.
Εικόνα 9. Εξωτερικό PS2 touchpad.
Τα pads που φέρουν τα περισσότερα laptops συνδέονται με την μητρική μέσω μίας κορδέλας (ribbon cable) στην οποία είναι αρκετά δύσκολο να κολλήσουμε καλώδια. Οπότε, τα pinouts θα μας βοηθήσουν να ανακαλύψουμε σε ποια σημεία της πλακέτας του pad θα κάνουμε τις κολλήσεις. Χρειάζεται μικρής ισχύος κολλητήρι (~25Watt) για να μην προκαλέσουμε ζημιά στην πλακέτα, η οποία είναι εξαιρετικά λεπτή (Εικόνα 10). Στο επόμενο τεύχος θα δούμε την προετοιμασία και την τοποθέτηση του touchpad στην κατασκευή μας, καθώς και μερικά ακόμα εσωτερικά περιφερειακά. Εικόνα 10. Η πλακέτα ενός Synaptics touchpad.
Points of View Γράφει η Ελεωνόρα Σούφη Το δίπλωμα οδήγησης το πήρα από πείσμα, έγκυος 7 μηνών, επειδή το πήρε ένας φίλος μας κουτσός και μια γνωστή μου χαμηλής ευφυίας που δεν το χρειαζόταν. Στα 59 μου, δηλαδή δυο χρόνια πριν, είδα μια ανακοίνωση σε ένα super market στην επαρχία όπου έχω αποσυρθεί από τον «πολιτισμό- πηγή δυστυχίας» να λέει για δωρεάν μαθήματα από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση σε «πληροφορικά αναλφάβητους». Αυτό κι αν ήταν πρόκληση. Προσβολή πρώτα και μετά πρόκληση. Εγώ αναλφάβητη; Πληροφορικά; Που έτσι και μου έμπαινε κάτι στο μυαλό έπαιρνα τηλέφωνα, άνοιγα λεξικά, είχα φτάσει και μέχρι τα Εξάρχεια για να δω πως είναι εκεί οι άνθρωποι, που από τη δεκαετία του «60 ήξερα βήμα-βήμα τις κινήσεις του τότε jet set, Γκίντερ Ζακς φον ‘Οπελ, Πορφύριο Ρουμπιρόζα κ.λ.π., άσε την πολιτική επικαιρότητα. Όσο για τα καλλιτεχνικά, ήξερα τι παίζεται μέχρι το Τόκιο και τις πιο πρόσφατες εκθέσεις του Άντι Γουόρχολ στη Νέα Υόρκη (αγοράζοντας βέβαια τον Κυριακάτικο τύπο ανελλιπώς). Το επόμενο βήμα ήταν να τρέξω να γραφτώ πρώτη και καλύτερη, χώρια τα τηλέφωνα που έκανα σε φίλους και γνωστούς, επειδή απαιτούσαν ένα μίνιμουμ αριθμό μαθητών για να ξεκινήσει το τμήμα, μέχρι κι έναν βολικό παπά της ενορίας κουβάλησα στο γκρουπ. Πήρα και τον σύζυγο, ώστε αν πεθάνω πρώτη, να μην λένε αυτόν αναλφάβητο. Βέβαια από την αμηχανία μου «πούλησα» και λίγες γνώσεις εκεί που πήγα, του τύπου «τα κομπιούτερ
είναι κουτά μηχανήματα» (το λέει η Κυβερνητική του Wiener), είπα ο,τι ήξερα για το input-output και τη C.I.A., καθώς και το ο,τι η ταχύτητα του φωτός είναι παρελθόν επειδή την ξεπέρασε η ταχύτητα της πληροφορίας και κράτησα για τον εαυτό μου αυτό που είχε πει ο Μπρεζίνσκι, ότι η Αμερική ήρθε από πάνω κάποια στιγμή, επειδή κατείχε το 90 τοις εκατό των παγκοσμίων εικόνων και πληροφοριών. Όταν μας ζητήθηκε από τη δασκάλα να κάνουμε το email μας, έγραψα ψεύτικο όνομα, Λεϊλά Μαύρου και βέβαια όταν αργότερα μου είχε φύγει «η δυσπιστία του αναλφάβητου» (κοινωνιολογία) και έφτιαξα άλλο e-mail με το πραγματικό μου όνομα, παρουσιάστηκε στην οθόνη «εσείς δεν είστε η Λεϊλά Μαύρου;» Το χειρίστηκα όμως όπως έπρεπε. Αυτή τη στιγμή είμαι αρκετά καλή, ψάχνω, γράφω γράμματα, μπαίνω σε site και τους παρουσιάζω την άλλη άποψη και πότε μένουν άναυδοι, πότε με αγνοούν και άλλα πολλά. Τώρα, το αν λένε ότι όλο αυτό το κατασκεύασμα δεν απεικονίζει την πραγματική ζωή, έχω να πω πως υπάρχουν και τα λεγόμενα πρεζόνια της τηλεόρασης και πιο παλιά με το Χόλιγουντ βγαίναμε από τα σινεμά σαν να μας είχαν κάνει ένεση στο κεφάλι και μόνο όταν διάβασα Στάϊνμπεκ είδα πως υπάρχει και η άλλη Αμερική. Το ότι είναι μια Ρώσικη σαλάτα το Internet είναι γεγονός, είναι όμως κι ένα ολογράφημα (βρείτε τη λέξη στο Google). Μας ενσωματώνουν στο σύστημά τους, όμως γίνεται και κατάκτηση δική μας η χρήση του διαδικτύου. Χτυπιέται η εμπορευματοποίηση της Τέχνης και σε λίγο δεν θα αργήσουμε να φτιάχνουμε και προϊόντα μόνοι μας εκτός από υπηρεσίες. Κι αυτό χάρη στο διαδίκτυο.