Έχεις χρόνο για τη Μύκονο και την… άλλη Μύκονο!
1 Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού
Ταξιδεύοντας στη Μύκονο… συνειδητοποιείς ότι ο χρόνος μοιάζει διαφορετικός την ίδια ώρα σε διάφορα μέρη. Αλλά και τα ίδια μέρη στο νησί μοιάζουν διαφορετικά μέσα στην ίδια μέρα. Μέρα ή νύχτα, χειμώνα ή καλοκαίρι, η Μύκονος αποδεικνύει ότι «έχεις χρόνο…» για κάτι ακόμα. Και έχεις χρόνο να ανακαλύψεις τί είναι αυτό που δημιουργεί το διαφορετικό, αυτό που γεννάει πολύ προσωπικές στιγμές που αντιστέκονται στον ίδιο το χρόνο. Αλλά, κυρίως, ότι «έχεις χρόνο» για το νησί, σε οποιαδήποτε στάση και φάση της ζωής σου. Καταλαβαίνεις το γιατί, όταν δεις λίγο την ιστορία του νησιού, που ακόμα και αυτή «έχει διπλή… αρχή» (Μία Ιστορία με… διπλή αρχή! σελ. 5), όταν συνειδητοποιήσεις ότι κάθε παραλία έχει τη δική της προσωπικότητα (Προσωπικότητες από… άμμο. σελ. 7), όταν ανακαλύψεις πως άνθρωπος και φύση συμμάχησαν στη δημιουργία μοναδικών μνημείων (Αρχιτεκτονική στα λευκά. σελ. 9), όταν νοιώσεις την «ιερή» αύρα χιλιετιών (Δήλος, το πλωτό μουσείο. σελ. 11), όταν συναντήσεις την αυθεντική Μυκονιάτικη ψυχή (Παράδοση… στο διαφορετικό. σελ. 13) και κατανοήσεις πώς τόσοι διαφορικοί άνθρωποι διαλέγουν τον ίδιο τόπο για διακοπές (Ο κόσμος της Μυκόνου: Η Μύκονος όλου του κόσμου! σελ. 15). Το νησί καταφέρνει να σε κερδίσει, να σε κρατήσει κοντά του με την πρώτη επίσκεψη. Με τις αναρίθμητες επιλογές του, όμως, σε ακολουθεί και σου φωνάζει ότι θα είναι συνεχώς εκεί για σένα, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες και θα γίνει ο καμβάς για να αποτυπωθεί σ’ αυτόν η αλήθεια σου.
Έχεις χρόνο για τη Μύκονο και την… άλλη Μύκονο! 2
3
4
5
Μία Ιστορία με… διπλή αρχή.
Η γέννηση… Η Γιγαντομαχία μαίνεται αμφίρροπη, όμως ο Ηρακλής, με έξυπνα τεχνάσματα και τη θεϊκή του δύναμη, τους κατατροπώνει. Τί γίνεται όμως μετά; Το πρόβλημα είναι πρακτικό και η λύση άμεση. Οι γίγαντες θάβονται κάτω από επιβλητικούς τεράστιους βράχους, δίνοντας πνοή στη Μύκονο, σύμφωνα με τη μυθολογία. Το όνομα του νησιού φαίνεται να δηλώνει το «σωρό λίθων» ή τον «πετρώδη τόπο». Σε μιαν άλλη παράδοση, το νησί συνδέεται με τον ήρωα Μύκονο, γιο του βασιλιά της Δήλου, Άνιου, εμπλεκόμενου στον Τρωικό κύκλο, που ήταν με τη σειρά του γιός του Απόλλωνα και της νύμφης Ροιούς - απογόνου του Διονύσου. Κάρες και Φοίνικες λέγεται πως είναι οι πρώτοι κάτοικοι της Μυκόνου, είναι όμως αποδεδειγμένο, πως Ίωνες από την Αθήνα επικρατούν γύρω στο 1000 π.Χ., εκδιώκοντας τους προηγούμενους. Στην Μύκονο, λατρεύονταν ο Διόνυσος, η Δήμητρα, ο Δίας, ο Απόλλων, ο Ποσειδώνας κι ο μυθικός ήρωας Ηρακλής, ο οποίος… νίκησε μεν τους Γίγαντες αλλά δεν κατάφερε να αποτρέψει τα κύματα της Ιστορίας: Ρωμαίοι, Βυζαντινοί, Βενετοί, Οθωμανοί, αλλά και πειρατές κάθε λογής, αφήνουν το δικό τους στίγμα κατά την περίοδο κυριαρχίας τους. Τον 18ο και 19ο αιώνα, το νησί αναδεικνύεται σε σημαντικό σταθμό ανεφοδιασμού για τα ξένα εμπορικά πλοία και σε αξιόλογη ναυτική δύναμη. Κατά την Επανάσταση του 1821, ο Μυκονιάτικος λαός καθοδηγείται και εμπνέεται από την ηρωίδα του νησιού, Μαντώ Μαυρογένους, γόνο ισχυρής αριστοκρατικής οικογένειας. Οι Μυκονιάτες, όπως νωρίτερα στα Ορλωφικά, συμμετέχουν ενεργά στον απελευθερωτικό αγώνα με τέσσερα εξοπλισμένα πλοία, τα δύο από τα οποία φαίνεται να συντηρεί η Μαντώ, εξαντλώντας ως το τέλος του την πατρική της περιουσία. Με το νέο Ελληνικό κράτος, η Μύκονος βλέπει να αναπτύσσεται μία δυναμική τοπική αστική τάξη, με πλούσια δράση σε εμπορικά κέντρα του εξωτερικού. Όμως, η τεχνολογία του ατμού και άλλα ιστορικά γεγονότα της περιόδου οδηγούν σε κρίση την παραδοσιακή ναυτοσύνη της και πολλούς Μυκονιάτες στους δρόμους της ξενητιάς.
6
…η α ν α γ έ ν ν η σ η … Η Μύκονος, που άλλαξε πολλά πρόσωπα τα τελευταία 3.000 χρόνια, καλείται να δώσει νέο ραντεβού με την Ιστορία. Ο Τουρισμός παίρνει τα «σκήπτρα» στο νησί. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές, που είχε ξεκινήσει η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή της Αθήνας στη Δήλο το 1873, καθιέρωσαν νωρίς την περιοχή, στη συνείδηση της «ελίτ» της εποχής. Ήδη, από το 1930, αρκετοί διάσημοι επισκέπτονται το νησί για να ανακαλύψουν μαζί με τις εντυπωσιακές αρχαιότητες της Δήλου, τις δικές του σπάνιες χάρες. Αυτή τη φορά, με έντονους ρυθμούς μετά το 1960, η Μύκονος θα «κατακτηθεί» από τα εκατομμύρια των επισκεπτών που συρρέουν από όλα τα μήκη και πλάτη της γης για να βιώσουν ένα μοναδικό διεθνές φαινόμενο. Μεταξύ άλλων, πρίγκηπες και μεγιστάνες, ηθοποιοί του Hollywood και πολιτικοί παγκόσμιου βεληνεκούς, τιμούν τη Μύκονο με την παρουσία τους στο νησί κάθε καλοκαίρι. Και η ιστορία συνεχίζεται… …ο ι « κ ο ι τ ί δ ε ς » τ η ς Ι σ τ ο ρ ί α ς . Τα μουσεία της Μυκόνου σε καλούν να κοιτάξεις πίσω… Η πλούσια συλλογή των αγγείων που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό μουσείο Μυκόνου αντανακλά τη λάμψη της Κυκλαδικής κεραμικής, ενώ πολύτιμα ευρήματα, όπως ελληνιστικά γλυπτά και ανάγλυφα, εντυπωσιάζουν. Το Λαογραφικό μουσείο σαγηνεύει του θιασώτες του τοπικού πολιτισμού με έξι αίθουσες να φιλοξενούν αναρίθμητες συλλογές παλαιών επίπλων και εικόνων, λαϊκών κεραμικών και αναμνηστικών κεντημάτων και παραδοσιακών υφαντών. Η ναυτική κληρονομιά της Μυκόνου είναι σημαντική. Δεν θα μπορούσε να απουσιάζει το Ναυτικό Μουσείο, που σε «προσανατολίζει» σε μιαν άλλη εποχή, με μια πλούσια συλλογή χαρτών και χαρακτικών, μοντέλων πλοίων, αρχαίων νομισμάτων, αμφορέων και οργάνων πλοήγησης. Στο Μοναστήρι της Τουρλιανής βρίσκει επίσης κανείς μια καλά συντηρημένη συλλογή από εκκλησιαστικά κειμήλια και αφιερώματα. Αλλά η ιστορία του νησιού δεν περιορίζεται στα μουσεία. Τη συναντάς διάχυτη παντού: στον προϊστορικό οικισμό της Φτελιάς, την πρωτοκυκλαδική ακρόπολη στα γραφικά Διβούνια και τη μυκονιάτικη ύπαιθρο, όπου σώζονται ακόμα τα ερείπια αρχαίων πύργων. Κοντά στη Χώρα, ένας θολωτός τάφος της Μυκηναϊκής περιόδου που αποκαλύφθηκε πριν από λίγα χρόνια δείχνει πως όλες οι διαστάσεις του χρόνου ζουν εδώ αρμονικά.
••
7
8
9
Προσωπικότητες από… άμμο.
Πουθενά αλλού δεν θα συναντήσεις τόσους διαφορετικούς κόσμους κάτω από τον Κυκλαδικό ήλιο, όσους στη Μύκονο. Χρυσή άμμος, βότσαλα και κρυστάλλινα γαλαζοπράσινα νερά είναι μόνο η αρχή. Σύντομα ανακαλύπτεις πως οι παραλίες στη Μύκονο έχουν ζωή, τις δικές τους αναμνήσεις, ξεχωριστούς φίλους που τις επισκέπτονται κάθε χρόνο και προπάντων, έχουν τη δική τους προσωπικότητα. Κοντά στη Χώρα, δυο παραλίες σε ταξιδεύουν μακριά: Ο Άγιος Στέφανος σου «δείχνει» την Τήνο και το νησάκι της Ρήνειας και τα Χουλάκια με τα εντυπωσιακά βότσαλα, επιμένουν… να σου χαρίζουν αληθινές στιγμές επαφής με τη φύση. Νότια του νησιού, θα ανακαλύψεις ονειρικούς προορισμούς, είτε οδικώς είτε με καραβάκι. Ο Άγιος Ιωάννης, 6 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Χώρας, πάντα μοναδικός, δεν έχει μάτια παρά μόνο για τη… Δήλο. Δίπλα, θα βρεις την πανέμορφη Κάπαρη, περικυκλωμένη από βράχια και προικισμένη με θάλασσα τυρκουάζ αποχρώσεων! 4 χιλιόμετρα από την πόλη, ο Ορνός σου γνέφει να τον ακολουθήσεις στο απάνεμο λιμανάκι και υπόσχεται όλες τις ανέσεις. Η Ψαρού, ως γνήσια κοσμοπολίτισσα, θα βρεθεί μπροστά σου, στο δρόμο για τον Πλατύ Γιαλό και θα σου «κλέψει» την καρδιά. Ο Πλατύς Γιαλός, με μια χρυσαφένια αμμουδιά σε υποδέχεται χαρούμενα κάνοντάς σου τα χατίρια, αλλά και σε…αποχαιρετά με τα γραφικά καραβάκια να σαλπάρουν για άλλες παραλίες. Ανατολικά, η Παράγκα, ζωηρή, οργανωμένη και διεθνής, θα χορέψει μαζί σου πάνω στην ψιλή άμμο. Σαν τη μικρή της αδερφή, η Αγία Άννα βρίσκεται κοντά της, λίγο πιο ήσυχη, αλλά εξίσου όμορφη. Μόλις 5,5 χιλιόμετρα από τη Χώρα, το Καλαμοπόδι μετονομάζεται σε Paradise και ικανοποιεί απόλυτα τους λάτρεις των διακοπών με ρυθμό χορευτικό, μέσα σε διάφανα νερά. Σα να μην έφτανε ένας παράδεισος… το καραβάκι σε οδηγεί σε δεύτερο. Το Πλιντρί - ή
10
αλλιώς Super Paradise - ενώνει τη μουσική με τα εξωτικά νερά και τη ζωντανή διάθεση για μην σου λείψει τίποτα. Σε διαφορετικό μήκος… κύματος «εκπέμπει» το Αγράρι για τους φίλους της φυσικής ομορφιάς. Η πρόσβαση είναι εύκολη και ο πειρασμός μεγάλος για να κατακτήσεις τις νοτιανατολικές παραλίες με σημείο αφετηρίας την Άνω Μερά. Η Ελιά, η μεγαλύτερη απ’ όλες, έχει πάντα διάθεση να σου δείξει πόσες δραστηριότητες χωράνε σε μία παραλία. 10 μόλις χιλιόμετρα μετράς από τη Χώρα για το καταγάλανο Καλό Λιβάδι, που προσφέρεται για χαλάρωση και ό,τι άλλο ζητά η καρδιά σου. Νοτιανατολικά, θα βρεις και τον Καλαφάτη με πηγαία λάμψη, πανέτοιμο να σε γεμίσει ζωντάνια για κάθε είδους παιχνίδι, μέσα κι έξω από το νερό. Η Λιά, αν και πιο μακριά, μοιάζει με… αγκαλιά. Εδώ το βότσαλο γίνεται «ένα» με τη χοντρή άμμο, όπως εσύ, με τον ήλιο και τη θάλασσα. Οι Βόρειες παραλίες του νησιού συμπληρώνουν κατάλληλα την παλέτα των χρυσαφί… προσωπικοτήτων της Μυκόνου. Ανάμεσά τους, ο Φωκός με την άγρια ομορφιά του, ο Άγιος Σώστης για εξερεύνηση, αλλά και ο Πάνορμος και η Φτελιά, μια παραλία που επιβεβαιώνει το χαρακτηρισμό του «νησιού των ανέμων» και αποτελεί κατάλληλο «meeting point» για τους απανταχού σέρφερς. Οι παραλίες και οι φυσικοί ορμίσκοι δεν έχουν τέλος σ’ αυτό το νησί. Το σημαντικότερο είναι πως εδώ κάθε παραλία είναι όμορφη με το δικό της τρόπο, αφήνοντας καταγοητευμένους τους φυσιολάτρες, τους εραστές των θαλάσσιων σπορ, τους επισκέπτες με γιοτ και τους κάθε είδους σύγχρονους ταξιδιώτες.
••
11
12
13
Αρχιτεκτονική στα λευκά. Λευκό. Για την επιστήμη, είναι το χρώμα που κρύβει μέσα του όλα τα άλλα χρώματα. Για τη Μύκονο, το λευκό φανερώνει όλη την ύπαρξη της. Οι Μυκονιάτες δίνουν έμφαση στο ζωντανό χρώμα: «Όσο πιο καθάριο είναι το λευκό, τόσο περισσότερο θα χαρείς το κόκκινο, το γαλάζιο, το μπλε, το καφέ…», συνηθίζουν να λένε. Αγναντεύοντας τη Χώρα της Μυκόνου, εντυπωσιάζεσαι. Εκατοντάδες σπιτάκια σε σχήμα κύβου με πολύχρωμες πόρτες και παράθυρα, περιστοιχίζονται σοφά και με τάξη μέσα στ’ αμέτρητα, δαιδαλώδη λιθόστρωτα σοκάκια. Στο πέρασμα των χρόνων, άγρυπνος φρουρός της λευκής τούτης συμφωνίας είναι οι Μύλοι που στέκονται παρέα, εκεί πιο πέρα, στο χαμηλό λόφο με τους χορταρένιους τους τρούλους. Το μάτι αναζητά την αντίθεση στο άσπρο για να καταλήξει σε μία εξίσου εντυπωσιακή ισορροπία, αυτή του μπλε της θάλασσας που κατακλύζεται από αναρίθμητα καΐκια, βάρκες και γιοτ. Στη Μύκονο, η αρχιτεκτονική των Κυκλάδων είναι ξεχωριστά και συναίσθημα, κουλτούρα και ψυχή. Το αίσθημα της γαλήνης ταιριάζει απόλυτα με τα άπειρα εκκλησάκια και ξωκλήσια του νησιού, που ξεπερνούν πλέον τα 800. Μιλώντας για τη Χώρα, το νησί μοιράζεται μαζί σου μια ξεχωριστή εμπειρία. Η Μικρή Βενετία και η εκκλησία της Παραπορτιανής στο Κάστρο, αποτελούν έργα τέχνης που δεν είναι αποστειρωμένα, αλλά ζουν και αναπνέουν μαζί με τον κόσμο, δημιουργώντας κοινά βιώματα. Η Μικρή Βενετία, με την Αλευκάντρα, είναι από τις γραφικότερες και πιο δημοφιλείς γωνιές του νησιού. Η συνοικία αυτή με τις κατοικίες-τείχη μέσα στη θάλασσα, χτίστηκε ανάμεσα στο Μεσαίωνα και τον 18ο αιώνα, με γερά και περίτεχνα σπίτια που κατοικήθηκαν από οικογένειες ναυτών, εμπόρων και καπεταναίων. Αξιοθαύμαστη αρχιτεκτονική με πολύχρωμα χαγιάτια, παράθυρα, πόρτες και ξύλινους εξώστες, που κυριολεκτικά βρέχονται από το κύμα, δίνοντας στη γειτονιά άρωμα από τη γνωστή ιταλική πόλη και… διάχυτη αίσθηση αρμύρας από το αέναο άγγιγμα της θάλασσας. Αφήνεις για λίγο τη Μικρή Βενετία, για να επισκεφτείς άλλο ένα «σήμα κατατεθέν» του νησιού. Ως μικρό αρχιτεκτονικό θαύμα θα
μπορούσε να χαρακτηριστεί η Παραπορτιανή, οικοδομικό σύμπλεγμα, στη δημιουργία του οποίου δεν συνέβαλε μόνο ο άνθρωπος, αλλά και ο χρόνος, που με τις τυχαίες φθορές που προκάλεσε, δημιούργησε ένα τελικό αποτέλεσμα ανεπανάληπτης αισθητικής. Η «Παραπορτιανή» δημιουργήθηκε σε πρώτη φάση μεταξύ 16ου και 17ου αιώνα και πήρε το όνομά της από τη θέση της δίπλα στη μικρή Βορειοδυτική πύλη, «το παραπόρτι» του μεσαιωνικού τείχους της Μυκόνου. Στην πραγματικότητα, αποτελεί ένα διώροφο συγκρότημα πέντε εκκλησιών, από τις οποίες οι τέσσερις είναι στο ισόγειο και η πέμπτη είναι υπερυψωμένη. Η μοναδική της μορφή την έχει αναδείξει σε ένα από τα πλέον φωτογραφημένα αξιοθέατα της Ελλάδας. Η Μύκονος δεν παύει να σε ξαφνιάζει ευχάριστα. Στο Ανατολικό τμήμα της, εισπράττεις την αίσθηση αυθεντικότητας της Άνω Μεράς, του παραδοσιακού οικισμού, που απλώνεται σε μικρούς και διάσπαρτους συνοικισμούς γύρω από το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας της Τουρλιανής. Στη γραφική πλατεία της, ζεις στιγμές χαλάρωσης και απολαμβάνεις καφέ, ούζο και παραδοσιακούς Μυκονιάτικους μεζέδες. Το Δεκαπενταύγουστο, η Άνω Μερά πρωταγωνιστεί με το πανηγύρι που γίνεται εδώ, ενώ οι ντόπιοι γιορτάζουν με την ίδια προσήλωση και τα «Νιάμερα» της Παναγίας, στις 23 Αυγούστου. Κοιτώντας την μέσα από την καθημερινή της ζωή, η Άνω Μερά ταυτίζεται με το Μοναστήρι της Παναγίας της Τουρλιανής, που ιδρύθηκε το 1542. Το επίχρυσο ξυλόγλυπτο τέμπλο της κατασκευάστηκε γύρω στα 1775 στη Φλωρεντία, ενώ η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας λέγεται ότι είχε βρεθεί να επιπλέει στην παραλία του νησιού κοντά στον ορμίσκο του Τούρλου και θεωρείται έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Στα Βόρεια της Άνω Μεράς θα συναντήσεις το Μοναστήρι του Παλαιόκαστρου, γυναικεία Μονή του 18ου αιώνα, τυπικό δείγμα και αυτό μοναστηριακής αρχιτεκτονικής των Κυκλάδων, που είναι θεμελιωμένο δίπλα στο μεσαιωνικό κάστρο του Γκίζι και πάνω σε αρχαία λείψανα.
••
14
15
16
17
18
19
Δήλος, το πλωτό μουσείο. Από τη «διεθνή» Μύκονο των νέων τάσεων, περνάς απέναντι, με καραβάκι, στη «διεθνή» Δήλο της Ιστορίας, τον τόπο γέννησης του θεού Απόλλωνα και γι’ αυτό ίσως ένα από τα φωτεινότερα σημεία του πλανήτη, σύμφωνα με επιστημονικές μετρήσεις! Η αύρα το νησιού σε κατακλύζει. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως η ονομασία «Κυκλάδες» δόθηκε στο νησιωτικό σύμπλεγμα λόγω της Κυκλικής τους διάταξης, γύρω από τούτο το ιερό νησί. Ιερό νησί… Δεν υπάρχει ίσως πιο εύστοχος χαρακτηρισμός για τη νησιωτική επιφάνεια έκτασης 3,4 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που φιλοξενεί δεκάδες αρχαίους ναούς, αγορές, παλαίστρες και θέατρα, πλήθος από αρχαίες ιδιωτικές κατοικίες και καταστήματα και ανήκει εξολοκλήρου στην Ιστορία και στους αρχαίους μύθους. Παράλληλα με τον Ηρακλή, που φρόντισε για την ταφή των γιγάντων κάτω από τη Μύκονο, μια εξίσου ενδιαφέρουσα ιστορία εξελισσόταν στη Δήλο: Κυνηγημένη απ’ την άγρια ζήλεια της θεάς Ήρας, η άμοιρη Λητώ περιπλανιόταν από τόπο σε τόπο ζητώντας μάταια μια γωνιά γης για να γεννήσει το γιο που της χάρισε η ένωσή της με τον Δία, τον Πατέρα των Θεών. Νησιά και πόλεις αρνούνταν να τη δεχτούν, τρέμοντας την εκδίκηση της απατημένης συζύγου, που μόνο η Δήλος τόλμησε να αψηφήσει. Η Δήλος φανερώθηκε και είναι… επίσημα πλέον, ο τόπος γέννησης του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος. Το νησί κατοικείται για πρώτη φορά την 3η χιλιετία π.Χ., πιθανά από τους Κάρες. Στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. οι Αθηναίοι κυριαρχούν στο ιερό νησί. Το 478 π.Χ., μετά το τέλος των Περσικών πολέμων, ιδρύεται η Δηλιακή Συμμαχία των Ελληνικών πόλεων με στόχο την αντιμετώπιση μελλοντικών απειλών και έδρα τη Δήλο, όπου φυλάσσεται το τεράστιο ποσό των εισφορών των συμμαχικών πόλεων. Υπό το «βλέμμα» του Μεγάλου Αλέξανδρου το νησί ανεξαρτητοποιείται. Αργότερα, οι ατελείωτοι αγώνες των διαδόχων του και η συνεχής εναλλαγή διοικήσεων στην περιοχή του Αιγαίου, που τόσο εντυπωσιακά απεικονίζεται στα μνημεία της Δήλου, δεν επηρρέασε αρνητικά την ανάπτυξή της. Στο β’ μισό του 3ου π.Χ. αιώνα, η Δήλος ήταν πια μεγάλο κέντρο για το εμπόριο των σιτηρών και έδρα δημόσιων και ιδιωτικών τραπεζών. Η οικονομική άνθηση, που συνεχιζόταν ακόμα στον 2ο αι. π.Χ., έφερε στο νησί έμπορους απ’ την Ανατολή και τη Δύση. Ρωμαίοι, Φοίνικες, Σύριοι και 20
Αιγύπτιοι εγκαταστάθηκαν εδώ και έβαλαν τη δική τους σφραγίδα στην οικονομική και θρησκευτική ζωή του τόπου. Το 166 π.X. οι Ρωμαίοι ανακήρυξαν τη Δήλο ελεύθερο λιμάνι και της παραχώρησαν σημαντικά προνόμια. Εκτιμάται πως στο λιμάνι του νησιού έφταναν 75.000 πλοία το χρόνο και διακινούνταν 750.000 τόνοι εμπορευμάτων. Φαίνεται πως η ιστορία της Δήλου ήταν πλούσια, μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά. Περπατώντας στον αρχαιολογικό χώρο, συναντάς τους αγέρωχους φρουρούς της Δήλου, τα περίφημα μαρμάρινα λιοντάρια, αφιέρωμα των Ναξίων στο τέλος του 7ου αιώνα π.Χ. Τοποθετημένα σε σειρά, ατενίζουν ανατολικά προς την Ιερή Λίμνη. Επισκέπτεσαι τα ιερά της Αρτέμιδος, της Λητούς, των Δώδεκα Θεών και πιο ψηλά το μικρό Δωρικό Ναό της Ίσιδος στο Ιερό των Ξένων Θεών. Το ταξίδι σου στο παρελθόν συνεχίζεται με τους… καλύτερους οιωνούς στο ιερό του Απόλλωνα, από όπου αναπτύσσεται η ατείχιστη πόλη, κοσμοπολίτικο κέντρο στους προχριστιανικούς αιώνες και η καλύτερα διατηρημένη αρχαία πόλη σήμερα στην Ελλάδα. Μαγεύεσαι στην μοναδική Αγορά των Ερμαϊστών ή Κομπεταλιαστών, όπου τα σημάδια στις γρανιτένιες πλάκες της πλατείας μαρτυρούν την έντονη εμπορική ζωή και τις ανησυχίες μιας άλλης εποχής. Δεν παραλείπεις να «ζήσεις» μια ακόμα εμπειρία διαβαίνοντας το κατώφλι σε κάποια από τις πολυτελείς, συχνά διώροφες, οικίες που σώζονται στη συνοικία του θεάτρου, με τοιχογραφίες και μωσαϊκά δάπεδα μοναδικής κομψότητας που θα σου κεντρίσουν το ενδιαφέρον και ίσως αποτελέσουν έναυσμα για μια μεγάλη παραπέρα εξερεύνηση… Τα ψηφιδωτά της Δήλου σε ταξιδεύουν δύο και πλέον χιλιετίες πίσω, στην πολύβουη καθημερινότητα του νησιού! Με ιδιαίτερα διακοσμητικά θέματα, συχνά γεωμετρικά, ή συνθέσεις με επίκεντρο τη θάλασσα, το θέατρο και το θεό Διόνυσο, εκτίθενται άλλα στο φως και άλλα στο μουσείο του νησιού μαζί με πολλές ακόμα μοναδικές συλλογές. Αγάλματα από τον 7ο αιώνα π.Χ., ως τα ρωμαϊκά χρόνια, ειδώλια, κοσμήματα του 2ου και 1ου αιώνα π.Χ. ή αγγεία από τη 2η χιλιετία π.Χ. κάνουν τις εννέα αίθουσες του μουσείου της Δήλου να φαντάζουν σαν «χρονοπύλες». Μία από τις πληρέστερες συλλογές του κόσμου, μέσα σε ένα από τα σημαντικότερα μουσεία της Ελλάδας, πάνω σε ένα… «μουσείο» μυθικών διαστάσεων. Που άλλου; Στη Δήλο!
••
21
22
23
Παράδοση… στο διαφορετικό.
Μιλώντας για τη Μύκονο, συμμετέχεις σ’ ένα ενδιαφέρον παιχνίδι με τις λέξεις. «Παραδοσιακά» η Μύκονος πρωταγωνιστεί στη διασκέδαση και δίνει το ρυθμό. Κι όμως, παράδοση για το νησί σημαίνει πολιτισμός, κουλτούρα και ευλαβική τήρηση των πανάρχαιων εθίμων της. Αυθεντική έκφραση διασκέδασης και απλόχερης φιλοξενίας είναι τα «πανηγυράκια», που στήνονται σε υπαίθριους χώρους γύρω από οικογενειακά ξωκκλήσια προσελκύοντας τους προσκυνητές. Η «χορηγός» οικογένεια προσκαλεί φίλους και συγγενείς. Μετά από λίγο, ο κύκλος διευρύνεται με νέα χαμόγελα, η παρέα απογειώνεται στην έκσταση μιας μεγάλης γιορτής και το τάμα βρίσκει «συμμάχους» και εκφραστές στην τσαμπούνα, το τουμπάκι, το σαντούρι και το βιολί, για να τιμηθεί, όπως πρέπει, με ζωηρές μουσικές και χορούς ως το πρωί. Τη χειμωνιάτικη Μύκονο δεν θα τη βρεις συχνά στα τουριστικά έντυπα. Θα τη βρεις, όμως, μέσα στην καρδιά σου όλο ζεστασιά. Σημείο αναφοράς της εναλλακτικής Μυκόνου, τα χοιροσφάγια, ένα έθιμο με διαστάσεις μυσταγωγίας στις αρχές του χειμώνα. Ομαδικό πνεύμα, άφθονο κρασί, πλούσιες γεύσεις του παρελθόντος, αυθόρμητο κέφι, ξεφάντωμα και ασταμάτητο τραγούδι είναι οι δυνάμεις που εξαγνίζουν τη συμβολική διαδικασία της «θυσίας» του ζώου. Με ρίζες που χάνονται στο πέρασμα των αιώνων, νοιώθεις πως την τελετουργία παρακολουθεί ο θεός Διόνυσος. Ο χοίρος δεν ήταν ένα ακόμα οικόσιτο ζώο του Μυκονιάτικου νοικοκυριού. Αποτελούσε βάση της διατροφής και μέσο επιβίωσης τους χειμωνιάτικους μήνες. Ως δυνατό ζώο, ο χοίρος εξάλλου απαιτούσε τη συνεργασία όλων των μελών της οικογένειας για την επιτυχία της διαδικασίας. Η παραδοση αυτή συντηρείται μέχρι σήμερα, για να υποδηλώσει στο μυαλό των Μυκονιατών την ανάγκη της ένωσης όλων των δυνάμεων, για τη διασφάλιση της ευημερίας τους. Όταν έχεις δεθεί μ’ έναν τόπο, αφήνεσαι και… αφήνεις να σου προσφέρει απλόχερα ό,τι καλύτερο και πιο αγνό διαθέτει. Η κοπανιστή της Μυκόνου, ένα μαλακό, πικάντικο μετά από ζύμωση τυρί, ξεχωρίζει. Η λούζα, ξεχωριστό αλλαντικό, κόντρα φιλέτο ψημένο στον αέρα με μυρωδικά και τα λουκάνικα της Μυκόνου θα σου γίνουν απαραίτητος μεζές, χειμώνα καλοκαίρι. 24
Τη μυρωδάτη κρεμμυδόπιτα και τη μελόπιτα φτιαγμένη με ντόπιο τυρί και μέλι, θα την αναζητάς σε ταβερνάκια και στα εστιατόρια της Μυκόνου, ενώ θα σε αποχαιρετίσει κλασικά το νησί με το καλύτερο αναμνηστικό, τα βραβευμένα γευστικότατα αμυγδαλωτά του. Στο σταυροδρόμι των διαφορετικών ρευμάτων και ιδεών που λέγεται «Μύκονος», ο Πολιτισμός παραμένει η «εσάνς» του νησιού. Η Κοινωφελής Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης της Μυκόνου γνωρίζει τη «συνταγή» και την υλοποιεί επιτυχημένα, εδώ και πολλά χρόνια, αναπτύσσοντας πολύπλευρες δράσεις και δημιουργώντας θεσμούς πολιτισμού. Έτσι, οι «Νύχτες Ονείρων» και το «Πολιτιστικό Καλοκαίρι» αποτελούν, πλέον, την πιο γλυκιά «συντροφιά» κάτω από τον έναστρο ουρανό της Μυκόνου. Το «Πολιτιστικό Καλοκαίρι» στη Μύκονο που πέρασε, μας άφησε, όπως και τα υπόλοιπα, τις καλύτερες αναμνήσεις... «Ο Πουλτσινέλα και το Γελαστό Δάσος», σε σκηνοθεσία Θωμά Κινδύνη, διασκέδασε τους μικρούς φίλους του νησιού. «Κ. Π. Κάβαφης απ’ έξω και τραγουδιστά» ακούστηκε στη μαγευτική Δήλο. Το σκηνικό αλλάζει όπως κάθε στιγμή στη Μύκονο - και οι rock, reggae και ποπ ρυθμοί των Πάνου Μουζιουράκη και Λεωνίδα Μπαλάφα «έδωσαν» τη σκυτάλη στην εκρηκτική Ισπανίδα τραγουδίστρια Curra Suarez και αργότερα, στους Encardia για να παρασύρουν τους θεατές στα βήματα του πιο αρχαίου χορού της Ιταλίας! Μουσική με φαντασία, πειραματισμούς και νότες αναπόλησης, υποσχέθηκαν οι διαχρονικοί Άλκηστις Πρωτοψάλτη και Στέφανος Κορκολής, σε μία βραδιά του Αυγούστου που τα όνειρα βγήκαν τελικά αληθινά! Οι εκδηλώσεις εδώ δεν σταματούν ποτέ! Όσο υπάρχει Αυγουστιάτικο φεγγάρι, θα υπάρχει και έμπνευση… Ο Μίμης Πλέσσας, κατάλληλα πλαισιωμένος από σπουδαίους μουσικούς έκανε τον «Μουσικό Εσπερινό στη Δήλο με Αυγουστιάτικο φεγγάρι» … αξέχαστο.
••
25
26
27
Ο κόσμος της Μυκόνου. Η Μύκονος όλου του κόσμου! Ευρώπη, Μεσόγειος θάλασσα, Ελλάδα, Αιγαίο Πέλαγος, Κυκλάδες, Μύκονος. Το σημείο συνάντησης ενός εκατομμυρίου και πλέον επισκεπτών το χρόνο σ’ ένα νησί που περιβάλλεται από πρασινογάλαζα νερά, δέχεται την ευεργετική επίδραση του ανέμου, πλημμυρίζει με λευκά κυκλαδικά σπιτάκια, γειτονεύει με τη Μυθική Δήλο, μα πάνω απ’ όλα, δημιουργεί «ρεύμα». Ενώνοντας μοναδικά το πλούσιο παρελθόν με το διαφορετικό παρόν, η Μύκονος ανήκει στο μέλλον. Το μυστικό της είναι ο κόσμος της. «Εμπιστευτικά» άρθρα και επιστημονικές μελέτες αφιερώνουν δεκάδες σελίδες για την ανάλυση του κόσμου της Μυκόνου. Όλα επιβεβαιώνονται με μία βόλτα: Πρωί στη Μύκονο. Μια οικογένεια από την Ιαπωνία απολαμβάνει τις αγορές της στο Ματογιάννι, δίπλα σ’ ένα ζευγάρι Αμερικανών που αποφασίζει να αναβάλει την εκδρομή του σε άλλα νησιά για χάρη της Μυκόνου, με το πρόσχημα πως «χάθηκαν» στα ατέλειωτα δρομάκια της Χώρας. Έξω από την Παραπορτιανή, ένα νεαρός Βρετανός κοιτάζει μία τη θάλασσα και μία το group Ισπανών και Λατινοαμερικάνων ηλικιωμένων επισκεπτών κρουαζιέρας, που προσπαθεί να απαθανατίσει τη λάμψη της εκκλησίας. Πενήντα με εκατό μέτρα πιο κάτω, ένα ζευγάρι νιόπαντρων βγαίνει ευτυχισμένο από το ρώσικο προξενικό μέγαρο του κόμη Βοΐνοβιτς, το σημερινό Δημαρχείο, με τις ευχές του δημάρχου που γελάει καλόκαρδα από το κόκκινο μπαλκόνι. Η αύρα στο νησί είναι πέρα για πέρα θετική. Θα βρεις το γιατί, όταν μέσα σε 30 λεπτά βρεθείς σε ένα τόπο που το ένδοξο παρελθόν, οι μύθοι και τα μυστικά χιλιετιών πρωταγωνιστούν. Επιστρέφεις από τη Δήλο τρεις ώρες μετά, που σου φάνηκαν όμως λίγα μόλις λεπτά. Το μεσημέρι έχει ήδη φτάσει. Δεκάδες παραλίες σε προσκαλούν να απολαύσεις τα κρυστάλλινα νερά της Μυκόνου. Περνάς από τα café της περαντζάδας και της Χώρας και το βλέμμα σου εντοπίζει μια παρέα γνωστών ηθοποιών που απολαμβάνουν τον καφέ τους. Ανεβαίνεις στο λεωφορείο του ΚΤΕΛ για να σε οδηγήσει άμεσα σε μία
28
«ψαγμένη» παραλία. Εκεί που υπάρχεις εσύ, το βαθύ μπλε της θάλασσας, μία αιώρα και ένας παππούς, μάλλον από τη Βόρεια Ευρώπη, που παίζει ήσυχα με τον εγγονό του. Σουρουπώνει και το τηλέφωνο σπάει την σιωπή. Κάποιοι φίλοι σου, «έκλεψαν» δυο μέρες από τη δουλειά και επιμένουν να πας σε ένα sunset beach party γειτονικής παραλίας. Έχει ήδη βραδιάσει, αλλά δεν σε νοιάζει. Ευτυχώς, οι «Νύχτες Ονείρου» έχουν προβλέψει για σένα ένα καταπληκτικό θεατρικό στη Δήλο και για τη επομένη, που (πιστεύεις πως) θα έχεις χρόνο. Η βραδιά σου ανήκει. Απολαμβάνεις μαύρο ριζότο θαλασσινών, ενώ η συντροφιά σου έχει πάρει μυκονιάτικο κατσικάκι γάλακτος ψημένο στο τσουκάλι. Σου κλείνει… συνωμοτικά το μάτι για να παραγγείλεις παραδοσιακή κρεμμυδόπιτα ή λουκάνικα Μυκόνου, να δροσιστείς με ένα αιγαιοπελαγίτικο κρασί... ενώ ετοιμάζεσαι να δώσεις ραντεβού για ούζο, λούζα και κοπανιστή την άλλη μέρα το μεσημέρι. Πλησιάζουν μεσάνυχτα και τα στενά της Μυκόνου έχουν γεμίσει. Σαν να ακούς τις σκέψεις των ανθρώπων στο δρόμο… «Φοβερή γκαλερί!», «Θα μου το πάρει αυτό το κόσμημα;», «Τί; Μισή τιμή σε αυτά τα παπούτσια!», «Κοίτα να δεις, τί μαγαζί έκρυβε αυτό το σοκάκι. Απίστευτο!» Κάνεις βόλτα στη Μικρή Βενετία και καταλήγεις για ένα δροσιστικό κοκτέιλ με θέα τους Μύλους, όπου το «διπλανό τραπέζι» σου προτείνει ανεπιφύλακτα την αυθεντική Άνω Μερά για την πρωινή σου βόλτα(!) Είτε σε νέα, είτε σε παλιά στέκια, η αισθητική είναι υψηλή και η αίσθηση μοναδική. Στη θέση που κάθεσαι, νοιώθεις πως είχε καθίσει ο Αριστοτέλης Ωνάσης η Jackie Kennedy, ο Jean Paul Sartre. Στο διπλανό τραπεζάκι, μάλλον βλέπεις γνωστούς διεθνείς σχεδιαστές και ηθοποιούς του Hollywood. Αισθάνεσαι… ένα «βασιλιάς της Μυκόνου», όπως λένε και οι Αυστραλοί! Όλοι είναι εδώ. Προσωπικές προτιμήσεις, ηλικίες, φυλές, εθνικότητες γίνονται «ένα» σε ένα καλοκαίρι που σφύζει από ζωή, από… την άνοιξη μέχρι και το φθινόπωρο.
••
29
30
31
Χρήσιμες πληροφορίες Αστυνομία: 22890 22 716, 22890 22 235 Τουριστική Αστυνομία: 22890 22 482 Δημοτική Αστυνομία: 22890 28 890 Γραφείο πληροφοριών Ε.Ο.Τ.: 22890 25 250 Ταχυδρομείο: 22890 22 238 Λιμεναρχείο: 22890 22 218 Αεροδρόμιο: 22890 79 000 Σταθμός ΚΤΕΛ: 22890 23 360 Ταξί: 22890 23 700, 22890 22 400 Δημαρχείο: 22890 23 261, Fax: 22890 22 229 Κέντρο Υγείας: 22890 23 994, 22890 23 998 Σωματείο Ενοικιαζομένων Δωματίων & Διαμερισμάτων: 22890 24 860, 22890 26 860, www. mykonosfamilyhotels.com Σωματείο Ξενοδόχων: 22890 24 540, 22890 24 760, www.mha.gr, e-mail: mykhotels@otenet.gr
www.mykonos.gr 32
Conc ept - Επιμέ λε ια: MTC GRO UP Σχε διασ μ ό ς : Π α ν τ ελ ή ς Βι τ α λ ι ώτ η ς Co py ri g h t: Δή μ ο ς Μ υ κ ό ν ο υ , 2010 Φωτ ογ ραφίε ς: Δ. Τσίπηρας, Χ . Κάτσιος, Δ. Δημότσης, dre a msti me . c o m/ Aste ri 77, i sto c k p h o to . c o m/ a d i a b a ti c , fo to fo j a n i n i , ra n p l e tt
Mykonos and yet more Mykonos! Take your time...
1
ENTIPO MYKONOS ENGL..indd 1
25/10/2010 11:20:56 µµ
Travelling to Mykonos… … one realises that time is different in different places. The same parts of the island also look different over the course of the same day. Whether day or night, summer or winter, Mykonos proves that there is always time for something else… On Mykonos you have the time to discover just what it is that makes the difference, what creates those personal moments that stand the very test of time. Above all, you realise that you have time for the island no matter what stage of life you are in, no matter your lifestyle. You’ll understand why when you see a little of the island’s history, with two starting points (A story with two starting points, page 5), when you realise that every beach has a personality all of its own (Personalities built of sand, page 7), when you discover that man and nature have allied themselves to create unique monuments (Architecture bathed in white, page 9), when you feel the millennia-old sacred aura (Delos, the floating museum, Page 11), when you encounter Mykonos’ real soul (Tradition seen differently, page 13) and when you realise why people from such different backgrounds choose the same place for their holidays (Mykonos’ world: Everyone’s Mykonos! Page 15). The island will win you over, and your first visit will certainly not be your last. With the countless options available, the island is simply screaming out that it will always be there for you, no matter the circumstances, and will be a canvas on which you can paint your own personal story.
Mykonos and yet more Mykonos! Take your time… 2
ENTIPO MYKONOS ENGL..indd 2-3
3
25/10/2010 11:21:02 µµ
4
5
A story with two starting points
The birth … The Gigantomachy, the battle of the giants, was raging and the outcome was uncertain. But Hercules, employing cunning ruses and using his divine powers, managed to defeat them. What was to become of the giants though? The issue was a practical one; the solution direct. According to legend, the giants were buried under immense, imposing rocks, thereby creating the island of Mykonos. The island’s name in Greek would appear to indicate something like a pile of rocks, or rocky place. One other tradition has it that the island was associated with the hero, Mykonos, son of the king of Delos, Anios, who was involved in the Trojan saga, who in turn was son of Apollo and the nymph, Rio, a descendant of Dionysus. The Carians and Phoenicians are said to have been the island’s first inhabitants, but it is proven fact that Ionians from Athens came to dominate the island around 1000 BC and drove previous inhabitants out. Dionysus, Demeter, Zeus, Apollo, Poseidon and the mythical hero Hercules were all worshipped on the island. He may well have defeated the Giants but he could not turn back the waves of time and history: Romans, Byzantines, Venetians, Ottoman Turks and all manner of pirates left their traces in the time they dominated the island. In the 18th and 19th centuries the island became an important staging post for foreign commercial vessels plying the Mediterranean and became a remarkable naval power. The people of Mykonos were led and inspired by the island’s heroine, Mando Mavrogenous, who came from a powerful aristocratic family, during the 1821 Revolution. Just like they had taken part in the Orlov Rebellion earlier, the people of Mykonos took part in the struggle for liberation with four well-armed vessels, two of which appear to have been maintained by Mando herself, who spent her entire inheritance on this. When the Modern Greek state was established, Mykonos began to develop a dynamic bourgeois class actively involved in foreign trade. However, steam power and other historical events at that time resulted in a crisis in traditional maritime activities which forced many of the islanders to seek out a new life abroad. 4
ENTIPO MYKONOS ENGL..indd 4-5
… t h e re b i r t h Mykonos has changed the picture it presents us many times over the last 3,000 years. The 20th century saw just another historical change. Tourism began to become a major force on the island. Archaeological excavations had been started by the Athens-based French Archaeological School on Delos in 1873 and had placed the area firmly in minds of the elite of the time. From the 1930s on numerous celebrities began to visit the island to discover not just Delos’ impressive antiquities, but also Mykonos’ own rare delights. From the 1960s onwards Mykonos was ‘conquered’ by millions of visitors who flocked there from every corner of the planet to experience a unique, international phenomenon. They included princes and magnates, Hollywood stars and world famous politicians, who honoured Mykonos every summer with their presence there. The story goes on… … t h e c ra d l e o f H i sto r y Mykonos’ museums invite their visitors to take a look into the past. The extensive collection of pottery-ware on display at the Mykonos Archaeological Museum reflects the glory days of Cycladic ceramics; precious finds such as Hellenistic sculptures and reliefs will certain impress the visitor. The Folklore Museum will charm fans of local culture. Its six halls host collections comprised of countless items of old furniture and pictures, folk ceramics and mementos, embroidery and traditional weavings. Mykonos has an important naval heritage. A visit to the Naval Museum is a must, taking visitors back to bygone days through an extensive collection of maps and engravings, model ships, ancient coins, amphorae and navigation equipment. At Tourliani Monastery visitors can also find a well-kept collection of ecclesiastical items and votive offerings. However, the island’s history is not just restricted to its museums. It can be found just about everywhere: at the prehistoric settlement of Ftelia, the protoCycladic acropolis at the picturesque location known as Divounia, and in the Mykonian countryside where the ruins of age-old towers can still be seen. Just a short distance outside the island’s capital (Hora in Greek) lies a domed tomb dating from the Mycenaean period which was discovered just a few years ago, indicating that all time periods can exist harmoniously on the island.
••
5
25/10/2010 11:21:07 µµ
8
9
Personalities built of sand
Nowhere but Mykonos combines so many different worlds under the glare of the Cycladic sun. The island’s golden sand, pebbles, and crystal-clear blue-green waters are just the start. Visitors will soon discover that Mykonos’ beaches have a life all of their own, their own memories, and special friends who visit them every single year; yet above all they have their own personality. Two beaches located close to Hora will take visitors on a distant journey: Agios Stefanos beach which faces Tinos Island, which lies opposite and the islet of Rhineia, and Houlakia beach with its impressive pebbles are bound to bring visitors up close and personal with nature. Dreamlike destinations await the visitor in the southern part of the island, that can be accessed either by car or boat. Agios Ioannis beach lies 6 km SW of Hora. It’s a unique beach, with unparalleled views of Delos island. Next to it is the charming Kapari beach, surrounded by rocks and endowed with waters in various hues of turquoise! Just 4 km from the island’s capital is Ornos beach; an ideal spot sheltered from the wind that offers may on-beach amenities. Psarou beach is truly cosmopolitan. It can be found on the road towards Platy Gialos and is bound to steal your heart away. Platy Gialos, with its golden sands, comes a pleasant surprise, offering numerous amenities… One lasting impression it leaves is the quaint sailing boats heading for other beaches. On the east of the island, why not try Paranga beach, with its fine sands; a lively well-organised beach that attracts an international crowd that just loves to dance. Agia Anna beach, nearby but smaller in size, is quieter but just as beautiful. Just 5.5 km from Hora lies Kalamopodi beach, better known nowadays as Paradise Beach with its clear waters; this is the ideal spot for those who love to spend their holidays dancing. And as if one paradise on earth was not enough, the small 6
ENTIPO MYKONOS ENGL..indd 6-7
boat also sails on to a second one… Plintri beach, better known as Super Paradise Beach, has exotic looking waters and combines music and fun. Agrari beach, is on a different wavelength altogether and is ideal for fans of natural beauty. With easy road access, the temptation to explore the island’s southeastern beaches, starting from the village of Ano Mera, is great indeed. Elia beach, the largest of those beaches, is a case study in just how many different activities can be fitted onto one beach. The journey to the dark-blue waters at Kalo Livadi beach is just 10 km from Hora; and this beach is ideal for relaxation or whatever else your heart longs for. On the SE of the island lies Kalafati beach; innately glamorous and poised to offer fun and games of all sorts in and out of the water. Although remote, Lia beach is situated in the embrace of a charming bay. Here pebbles mix with rough sand making this an ideal spot for you to enjoy both sun and sea. The island’s northern beaches add their own special golden glow to the pallet that is Mykonos. They include wildly beautiful Fokos beach, Agios Sostis beach which is great for exploring, and Panormos and Ftelia beaches. Ftelia beach in particular certainly confirms why the island is known as the ‘windy isle’ and is a meeting point for surfers from all over the globe. There is no end to the beaches and natural bays and inlets on the island. What’s important on Mykonos though is that each beach is beautiful in its own distinct way meaning that whether you’re a nature lover, fan of water sports, sailor on a yacht or modern traveller of any sort, you will be charmed by what the island has to offer.
••
7
25/10/2010 11:21:21 µµ
12
13
16
17
Architecture bathed in white White. In scientific terms, it’s the hue which contains all the other colours. When talking about Mykonos, white is intimately bound up with the island’s very existence. Mykonians attach importance to strong colours: “the cleaner the white, the more you appreciate the red, blue, or brown next to it”, as they commonly say. Anyone looking at Mykonos’ capital is bound to be impressed by the sight: hundreds of cube-shaped houses with brightly coloured doors and windows, laid out wisely and in orderly fashion along the length of the countless winding paved lanes. Over the ages, the town’s windmills, atop a low hill with their thatched roofs, have stood as vigilant guards looking down on this symphony in white. Staring at all that white, the eye begins to search for some contrast, to achieve some sort of balance, and is drawn to the blue of the sea, where countless caiques, boats and yachts are bobbing around. On Mykonos, Cycladic architecture is special; it is emotion, culture and soul. The sense of peace is a perfect match for the countless churches and chapels scattered over the island. Nowadays they number well over 800. The island’s capital offers its visitors a truly unique experience. Little Venice and Paraportiani Church in the castle area (Kastro) are works of art; not sterile artworks, but living breathing ones, packed with people, allowing you to enjoy your own personal experience of the place. Little Venice and the Alevkantra area of the town are the most picturesque and famous on the island. This neighbourhood, where the walls of the houses stand in the very sea, was built between the Middle Ages and the 18th century, with robust, ornate houses that were home to the families of seamen, merchants and captains. The architecture is remarkable with brightly coloured projecting wooden balconies, windows and doors. The waves lap right up against these houses, giving the neighbourhood a real feel of the famous Italian city from whence it takes its name and the air is dense with the smell of salt from the eternal lapping of the waves. Leaving Little Venice behind one
comes to another of the island’s trademarks. Paraportiani Church could well be characterised as a small architectural miracle; a complex of structures that not only man, but time has played a part in creating, thanks to the random wear and tear to the built structure, which has created an outstanding end result. Construction work on the church began in the 16th and 17th centuries and the church takes its name from the fact that it was located next to the small NW gate, the side gate or ‘paraporti’ in Greek, in Mykonos’ medieval walls. In reality it is a two-floor complex of five churches, four of which are on the lower level and the fifth on the upper level. Its unique shape means that it is now one of the most photographed sites in Greece. Mykonos is a constant source of pleasant surprises. In the eastern part, experience the authentic feel of the island in Ano Mera, a traditional settlement spread out in the form of small, scattered groups of houses, all located around the historical Panagia Tourliani Monastery. The village’s picturesque square is ideal for unwinding over a coffee, ouzo or traditional Mykonian snack (mezes). On 15 August, the feast day of the Virgin Mary, Ano Mera attracts huge crowds to the festival held there, but the locals also keep the Niamera tradition alive, celebrating the Virgin Mary again nine days later on 23 August. Day-to-day life in Ano Mera revolves around Panagia Tourliani Monastery which was founded in 1542. The gilded iconostasis in the monastery’s main church was made circa 1775 in Florence and the miraculous icon of the Virgin Mary is said to have been found floating at one of the island’s beaches close to Tourlou bay. The icon is said to have been painted by the Apostle Luke himself. North of Ano Mera one comes to Paleokastro Convent dating from the 18th century, and a typical example of Cycladic monastic architecture. The Convent stands next to the medieval castle of Gizi and is built atop ancient ruins.
••
8
ENTIPO MYKONOS ENGL..indd 8-9
9
25/10/2010 11:21:27 µµ
18
19
Delos, the floating museum Travel by boat from international Mykonos - home to so many new trends - to international Delos, renowned destination of antiquity, and the birthplace of the sun god Apollo, which perhaps explains why it is one of the brightest places on earth according to scientific measurements. The island’s aura is overwhelming. It is, of course, no coincidence that the group of islands in which Mykonos is located is called the Cyclades; the name in Greek comes from the way in which those islands ring or circle the sacred island of Delos. Sacred island… there is perhaps no other more appropriate term for this island covering 3.4 km2 which is home to tens of ancient temples and other buildings such as the agora, palaestra, and theatre and a range of ancient homes and shops from the time of myth and ancient history. Hercules may well have been said to have buried the Giants under Mykonos; the history of Delos though is just as interesting. Hunted by the wildly jealous goddess Hera, the ill-fated Leto wandered from place to place searching in vain for some place to give birth to the son she was carrying from her union with Zeus, father of the gods. Many islands and cities refused to give her sanctuary, fearful of the revenge that the cheated wife of Zeus would exact on them, and only Delos dared to defy Hera. Delos thus became the official birthplace of Apollo and Artemis. The island was inhabited for the first time in the 3rd millennium BC, possibly by Carians. At the end of the 6th century BC the Athenians conquered the sacred island. In 478 BC after the end of the Persian Wars, the Delian League of Greek city states was founded, to address future threats. Its seat was on Delos where the huge contributions made by the allied cities were stored in the Treasury there. The island became independent under Alexander the Great. Later, the never-ending struggles of his successors and the constant change in control over the Aegean region, which is so impressively captured in the monuments on Delos, did not have any negative impact on the island’s growth and development. In the second half of the 3rd century BC Delos was a major centre for trade in grains and the seat of public and private banks. This economic boom, which continued well into the 2nd century BC, brought merchants from east and west to the island. Romans, Phoenicians, Syrians and Egyptians all established 10
ENTIPO MYKONOS ENGL..indd 10-11
themselves on the island and left their own traces on its economic and religious life. In 166 BC the Romans declared Delos to be a free port and accorded it important privileges. It is estimated that 75,000 vessels called at the port every year and that it handled 750,000 tons of merchandise. It is clear that Delos had a rich history both in literal and metaphorical terms. Strolling around the archaeological site one comes across Delos’ imperious guards, the famed marble lions, a dedicatory offering by the Naxians at the end of the 7th century BC. Lined up in a row they look eastward to the Sacred Lake. Visit the temples of Artemis, Leto, and the Twelve Gods. Higher up lie the small Doric temple of Isis and the sanctuary of the foreign gods. The trip into the past continues with the more favourable of omens with a visit to the temple of Apollo, from where the unwalled city commences; a cosmopolitan centre in the centuries before Christianity and the best preserved ancient city in Greece today. The stunning marketplace, the Agora of the Hermaistai or the Competaliastae, is enchanting, where the marks on the granite slabs in the square stand as testimony to the intense commercial dealings here and the concerns of a past age. Another must is to cross the threshold of one of the luxury residences that have survived in the theatre neighbourhood. These were frequently two-storey structures, with wall paintings and mosaic floors that stand out for their elegance. They are bound to stimulate your interest and perhaps spark off a desire to explore the site in greater detail… The mosaics found on Delos take us on a trip back in time more than two millennia, recalling the hustle and bustle of day-to-day life then. These mosaics, with their decorative themes which are often geometric, or focused on maritime subjects, the theatre or the god Dionysus, can be seen in situ in the light of day or in the island’s museum along with its other unique collections. Statues dating from the 7th century BC to the Roman period, statuettes, jewellery from the 2nd and 1st centuries BC or pottery-ware from the 2nd millennium BC transform the nine rooms at Delos Museum into gateways into the past. This is one of the world’s most complete collections, housed in one of the most important museums in Greece on an ‘island-museum’ of mythical dimensions. Where else but on Delos!
••
11
25/10/2010 11:21:49 µµ
22
23
Tradition seen differently
When talking about Mykonos one engages in an interesting game with words. Traditionally speaking Mykonos has been number one when it comes of entertainment and dance. However, tradition on the island also means culture, civilisation and pious dedication to keeping ancient traditions alive. A true manifestation of traditional fun and the generosity of the local people comes in the form of church festivals held outdoors around family chapels on the feast day of saints, attracting pilgrims and others. The family holding the festivities invites friends and relatives. Shortly thereafter the crowd grows as new faces are added; the pace picks up, reaching ecstasy, as the musicians with their traditional instruments such as the bagpipes, drums, dulcimers and violins honour the saint in the most appropriate way, with lively music and dance until the small hours of the morning. Tourist guides rarely refer to Mykonos in the wintertime. However, if you do visit then, your heart will be filled with warmth. A key event on the alternative Mykonian calendar is the Hirosfagia (pig slaughtering festival), a custom that recalls the ancient mystery rites, held at the start of winter. This involves team spirit, abundant wine, great traditional dishes, endless music, dance and song; forces that purify the body and soul during the symbolic process of ‘slaughtering’ the animal. The roots of this festival have been lost over the centuries, but one certainly feels that the god Dionysus is watching over the ritual. Pigs were not just any sort of domesticated animal in old Mykonian households. They formed a key part of the diet and ensured survival during the winter months. Pigs are strong animals, and to ensure that the ritual was successfully completed all members of the family had to take part. And that tradition of participation by all is alive and well today; indicating in the mind of Mykonians the need for all of them to join forces to ensure prosperity. When you become close to a place, you begin to relax there and let it generously offer you the very best, the purest things it has to offer. Mykonian kopanisti cheese, a soft, spicy fermented cheese is truly unique. Louza, a special local cold cut, is filleted 12
ENTIPO MYKONOS ENGL..indd 12-13
meat roasted in the air with spices, and Mykonian sausages are a firm favourite in the list of mezes winter or summer. Delicious onion pie (kremmidopitta), and honey pie (melopitta) made with local cheese and honey can be found at taverns and restaurants all over the island, but be sure before leaving Mykonos to take the best memento with you, its classic, award-winning utterly delicious almond sweets called amygdalota. Mykonos stands at the crossroads of various trends and ideas and here culture is an important ingredient in the island’s make-up. The Municipal welfare venture for cultural development of Mykonos certainly knows the recipe for culture and for many years has been successful in hosting a wide range of activities and developing cultural institutions on the island. The ‘Dream Nights’ and ‘Cultural Summer’ events are now firm fixtures of the Mykonian summer, held under the starry sky. This year’s Cultural Summer on Mykonos left the very best memories, just like all previous ones. Pulcinella and the Laughing Forest directed by Thomas Kindynis was great entertainment for kids on the island. Enchanting Delos was used as a backdrop for a concert at which the poet Cavafy’s poems were set to music. The set can change at any moment on Mykonos; rock, reggae and pop tunes from Panos Mouziourakis and Leonidas Balafas were followed by the explosive Spanish singer Curra Suarez and later by Encardia with the crowd getting carried away as it learned Italy’s oldest dance! Ever popular Greek singers Alkistis Protopsalti and Stefanos Korkolis offered musiclovers imaginative, experimental, nostalgia-filled music one evening in August, when dreams became true! On Mykonos the number of events is non-stop. As long as the August moon is shining, there’ll be inspiration… and the composer, Mimis Plessas, surrounded by great musicians, certainly made the musical event on Delos in the light of the August moon an unforgettable event.
••
13
25/10/2010 11:22:01 µµ
26
27
Mykonos’ world. Everyone’s Mykonos! Europe, the Mediterranean Sea, Greece, the Aegean Sea, the Cyclades, Mykonos. Mykonos is the meeting place for more than one million visitors a year; an island surrounded by blue-green waters, blessed by favourable winds, bedecked in glowing white Cycladic houses and located close to mythical Delos… above all, though, it is a trendsetter. Having joined its rich past with a different present, Mykonos belongs to the future. Its secret, though, is its people. ‘Top secret’ articles and scientific studies have dedicated tens of pages to analysing the Mykonos crowd. Their findings can be confirmed by taking a simple stroll: Morning on Mykonos. A family from Japan is enjoying shopping in the Matogianni area of the town, next to a couple from America who just decided to postpone their trip to other islands to spend more time on Mykonos, on the grounds that they got lost in the town’s endless winding lanes. Outside Paraportiani church a young British lad looks at the sea then at a group of elderly Spanish and Latin American visitors on a cruise, attempting the capture the church’s glory on film forever. 50 to 100 metres further on a newly-wed couple leaves the former Russian consulate housed in Count Voinivic’s mansion, which today houses the town hall, with the blessings of the mayor, smiling down warm-heartedly from the red balcony. This island emits nothing but a positive vibe. You’ll find out why, when 30 minutes later you arrive at a place where the glorious past, legends and millennia-old secrets are the stars. Return from Delos three hours later and its as if only a few minutes have passed. It’s already afternoon. The tens of beaches are the ideal place to enjoy Mykonos’ crystal clear waters. Walk by the seafront cafes in the main town and you’ll soon spot a group of well-known actors enjoying their coffee. Board the local bus as you head to one of the lesser known beaches; where there’s just you, the deep blue of the sea, a
14
ENTIPO MYKONOS ENGL..indd 14-15
hammock and an old man, probably from Northern Europe, playing quietly with his grandchild. The sunset approaches. Your mobile phone rings. Some friends managed to wing two days off work and insist you meet them for a sunset beach party on a nearby beach. It’s already getting dark but you don’t care. Luckily for you the Dream Nights festival has an amazing play being staged on Delos the next night. You think to yourself you’ll have time to see it. The night belongs to you. Enjoy a dish of black risotto with seafood, and your date for the evening is dining on Mykonian goat roasted in a clay pot. She indicates that you should order traditional onion pie or Mykonian sausages. Cool yourself down with a local Aegean island wine as you make a date for the following afternoon to try ouzo, louza cold cut and kopanisti cheese. Its nearing midnight and Mykonos’ narrow lanes are already packed. You can almost hear what people in the street are thinking… ‘Great gallery!’, ‘Will he buy me that piece of jewellery?’, ‘What? Those shoes are half price?”, “Amazing, who’d have thought a shop like that would be in a little lane like that. Incredible!» You take a stroll around Little Venice and end up having a refreshing cocktail at a bar opposite the windmills. The people at the next table suggest Ano Mera for a morning outing. The recommendation comes without reservation. Whether you head to an all-time classic venue or some new trendy venue, the style is great, and the mood unique. You feel that Aristotle Onassis, Jackie Kennedy or Jean Paul Sartre could well have been sitting in the chair you’re now sitting in. At the next table its likely that you’ll see famous international designers or Hollywood stars. You feel like a ‘King of Mykonos’ as the Australians say! Everyone is here. Personal preferences, age, sex and nationality all blend into one over the summer on this island that’s buzzing with life from spring to autumn
••
15
25/10/2010 11:22:16 µµ
30
31
Useful Info Police: +30 22890 22 716, 22 235 Tourist Police: +30 22890 22 482 Municipal Police: +30 22890 28 890 G.N.T.O Information Office: +30 22890 25 250 Post Office: +30 22890 22 238 Port Authority: +30 22890 22 218 Airport: +30 22890 79 000 KTEL (Bus station): +30 22890 23 360 Taxi Station: +30 22890 23 700, 22 400 Town Hall: +30 22890 23 261, Fax: +30 22890 22 229 Health Centre: +30 22890 23 994, 23 998 Union of Renting Rooms and Apartments: +30 22890 24 860, 26 860 www.mykonosfamilyhotels.com Hoteliers Association: +30 22890 24 540, 24 760 www.mha.gr, e-mail: mykhotels@otenet.gr
www.mykonos.gr 16
Conc ept: MTC GRO UP L ayou t: Pa n te l i s Vi ta l i o ti s Co py ri g h t: Mu n i c i p a l i ty o f My ko n o s , 2010 Photos: D. Tsipiras, C h. Kat sios, D. Dimot si s , d re a msti me . c o m/ Aste ri 77, i sto c k p h o to . c o m/ a d i a b a ti c , fo to fo j a n i n i , ra n p l e tt
ENTIPO MYKONOS ENGL..indd 16
25/10/2010 11:22:20 µµ