DECEMBER 2011 / JANUARI 2012 jaargang 45, nr. 6
AGENDA 8, 9 en 10 december
Warme Winterdagen op De Boschhoeve, Boshoeve 3, Wolfheze
wo 21 december. Kerstworkshop door Anke Pols wo 18 januari
Start van 2012 met Jubileum Nieuwjaarsreceptie
do 16 februari
Werk & Tuinen van The National Trust lezing door Judith van Medenbach, i.s.m. Floralia Bennekom Algemene Ledenvergadering (20.00 uur) Fotopresentatie door Arie van Hensbergen (21.00)
wo 7 maart
Foto’s Arie van Hensbergen ©
Van het bestuur Yvonne, voorzitter van de jubileumcommissie, praat jullie helemaal bij hoe ver we zijn met de voorbereidingen voor ons jubileumjaar. Zoals altijd wegen de laatste loodjes het zwaarst. Gelukkig kunnen we altijd een beroep doen op een groep vrijwilligers. Velen zijn al heel lang lid van onze mooie vereniging en vaak doet het huidige bestuur een beroep op hun kennis en zeker op hun geheugen. De "jonkies" hebben de laatste maanden veel mooie verhalen gehoord over gebeurtenissen in de afgelopen 50 jaar. Daar doen we wat mee!
Flora 2011 - 6
Het gewone afdelingswerk gaat ook door. In februari hebben we een avond in samenwerking met Floralia Bennekom. Gelukkig is ook voor deze avond veel belangstelling. Toch zou het mooi zijn wanneer meer van onze leden ook daar naar toe gaan. Waarom zou je een gezellige en informatieve avond missen. Bennekom ligt naast de deur. En dan zitten we al weer in maart. Het voorjaar lonkt. Maar eerst nog de ledenvergadering met aansluitend mooie foto's van flora dichtbij en ver weg, gezien door de ogen van Arie van Hensbergen. Maar voor het zo ver is hebben we eerst nog december, de laatste maand van 2011. December is toch de maand van rust in de natuur. Het kan koud zijn, sneeuw en al dat ongemak meer. De tuin is in rust en we kijken terug. We hopen dat iedereen tevreden is over het Groei & Bloei jaar en dat we met elkaar vol goede moed verder gaan om er een heel mooi jubileumjaar van te maken. Namens het bestuur wens ik iedereen fijne kerstdagen toe, een goede jaarwisseling en een gezond 2012. Anneke Florijn
2
Flora 2011 - 6
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ Kerstworkshop. KMTP Ede
21/12: met Anke aan de slag voor Kerst
Woensdag 21 december wordt o.l.v. Anke Pols op De Hessenhof weer een kerstworkshop gehouden, waarbij u kunt kiezen uit de middag (van 14.00 tot 16.00 uur) of de avond (van 19.30 tot 21.30 uur). Het onderwerp van de workshop is: een feestelijke kerstboog. Deze boog staat mooi op een vensterbank, een side-table of -kastje, de schoorsteenmantel of op een lange tafel. De basis is een boog van piepschuim, lengte 70cm. (of minder) en 12 cm. hoog. De rand wordt eerst bekleed met mos, bovenop de boog komt een laagje steekschuim. In dit steekschuim kunnen we ons kerstgroen en de kerstversieringen verwerken, als mooie aanvulling kunnen er nog glaasjes voor waxinelichtjes toegevoegd worden. Kosten (ter plekke voldoen): leden afd. Ede: € 5 + € 7 materiaalkosten; niet-leden: € 10 + € 7 materiaalkosten Voor alle basisbenodigdheden wordt gezorgd. Locatie: Kwekerij De Hessenhof, Hessenweg 41 te Ede. Opgave en informatie: via Anke Pols tel. 0318 - 633992 (evt. voicemail inspreken) of per e-mail anke@jardimages.nl 3
Flora 2011 - 6
LEZING Werk & Tuinen van de National Trust
Donderdag 16 februari Lezing door Judith van Medenbach (Bureau voor tuinadvies & -ontwerp)
EEN KENNISMAKING MET DE TUINEN VAN DE 'NATIONAL TRUST' In het Verenigd Koninkrijk is de National Trust (www.nationaltrust.org.uk) populair gezegd, een natuur- en cultuurmonumenten in één. Het bewaren en veilig stellen van plaatsen die historisch gezien van grote waarde zijn of die een hele bijzondere schoonheid hebben, staan hoog in het vaandel van de Tintinhull National Trust. De mensen van nu, maar ook hun kinderen, kunnen ervan genieten en kennis nemen. Beheerd worden natuurgebieden, dorpen, landgoederen, oude fabriekscomplexen, maar ook grote stukken kustlijn en tuinen. In deze lezing neemt Judith van Medenbach de toehoorders mee naar een aantal tuinen die alle zeer verschillend van ontwerp, sfeer en geschiedenis zijn. Op het programma staan in ieder geval Scotney Castle, Tintinhull, Hidcote Manor en Powis Castle. Deze avond is i.s.m. Floralia Bennekom Locatie: De Brink, Brinkstraat 39, Bennekom. Aanvang: 20.00 uur. 4
Flora 2011 - 6
5
Flora 2011 - 6
20 jaar vrijwilligerswerk
op weg naar het jubileum van de Kruidentuin... Anneke vroeg me, om in het kader van het 20-jarig jubileum van de Kruidentuin bij Huize Kernhem, wat te schrijven over de planten die daar zoal te vinden zijn. Op datzelfde moment heb ik nog geprobeerd om wat inbreng van de rest van de groep te krijgen, door te vragen of er nog persoonlijke favorieten waren. Maar daar kwam (nog) niet veel respons op, dus begin ik maar met m'n eigen favorieten. Chinese bieslook (Allium tuberosum) Er zijn zo van die planten, die het allemaal hebben: een probleemloze tuinplant, mooi om te zien, lekker op het bord, veelzijdig toe te passen... De Chinese bieslook is er zo eentje. Het is een vaste plant die wat forser uitgevoerd is dan de welbekende gewone bieslook. Het blad is plat, lintvormig en steviger dan bij bieslook. Bij de gewone bieslook wordt het blad na verloop van tijd slierterig, dan is het tijd om de plant terug te knippen. Op zich is dat geen probleem, maar tijdens dat stadium biedt de plant niet zo'n fraaie aanblik. Chinese bieslook blijft wat dat betreft veel beter overeind. De witte stervormige bloemetjes staan in schermen, hoog boven het blad. De bloei begint vrij laat: van juli tot in september. De smaak van het blad heeft dat vleugje knoflook, waardoor deze look ook wel knoflook-bieslook genoemd wordt, maar het is lang niet zo heftig als rauwe knoflook, dus wat dat betreft hoeft u zich geen zorgen te maken. De plant kan op verschillende manieren in de keuken gebruikt worden: In Azië wordt het blad vaak gebleekt en dan in vrij grote hoeveelheden in gerechten toegepast. De smaak van dit blad is door het bleken wat milder.
6
Flora 2011 - 6
Het groene blad kan net als bieslook verwerkt worden. Vooral in combinatie met eieren heerlijk! Maar ook in smeersels van het type tapenade of pesto. Of over de soep (niet meekoken). De bloeistengels worden in de Aziatische keukens ook veel gebruikt. En dan net voordat de knoppen opengaan, of net daarna. Tempura van de bloemknoppen, is zo'n gerecht. De bovenste 5 cm van de bloeistengels worden door een tempurabeslagje gehaald en gefrituurd. De witte sterbloemetjes zijn ook eetbaar: ik vind ze veel lekkerder dan bieslookbloemen, die nogal stro-achtig van textuur zijn. De bloemetjes smaken naar ui, maar ook naar honing; daarbij zijn ze heel geschikt als garnering. De verkrijgbaarheid: De zaden zijn gemakkelijk te krijgen. Er zijn heel wat zaadfirma's die de plant in het assortiment hebben, en het zaaien is simpel. U kunt vrij dicht zaaien. Als de plantjes goed uitgegroeid zijn (als een pot bieslook van de supermarkt), dan kunt u de kluit in stukken verdelen en die stukken uitplanten. Bij de beter gesorteerde bedrijven, zoals Vreeken (www.vreeken.n1 ) of Rühlemann (www.kraeuter-und-duftpflanzen.de) kunt u ook de selecties krijgen met extra breed blad. Voor wie zaaien teveel gedoe vindt, wordt het lastiger om de planten te vinden. Misschien dat de Boschhoeve in Wolfheze ze heeft, in de decoratieve moestuin aldaar wordt de plant in ieder geval volop toegepast. Zelf heb ik de nodige zakjes zaad meegebracht uit Japan, een botanisch avontuur op zich omdat op sommige zakjes geen enkele Engelse of Latijnse naam vermeld staat. Dat het in sommige gevallen om Alliums gaat, is wel aan het plaatje af te lezen, maar welke? Omdat de zaden van Alliums maar kort goed blijven, ga ik ze de komende lente allemaal uitzaaien. En wie weet, schiet er dan ook wel het nodige over voor de kruidenmarkt. Annemarie Wolferink 7
Flora 2011 - 6
JUBILEUM FLITSEN Hoe we begonnen zijn. Ik zit achter mijn PC een beetje te dagdromen en bedenk hoe snel de tijd is gegaan. Zo'n drie jaar geleden ontdekte het bestuur dat het 50 jarig bestaan van KMTP Groei & Bloei Ede in 2012 zou plaatsvinden. Toch bleef dit idee niet zo heel lang hangen, want de zaken van alledag rond deze actieve vereniging slokten de aandacht op. Door de drukte met lezingen, excursies, workshops en cursussen verdween het 50 jarig jubileum al snel weer naar de achtergrond. Zo'n anderhalf jaar later en ontelbare keren verzuchten: "Moeten we niet eens wat aan het Jubileum gaan doen?" begon het bestuur de adem van de tijd in haar nek te voelen. Vele maanden waren ongemerkt verstreken en het werd hoog tijd om het Jubileum serieus aan te pakken, want anders zou het haast ongemerkt voorbijgaan en dat was nu juist niet de bedoeling.
8
Flora 2011 - 6
De jubileumcommissie Daar ik geen deel uitmaak van het bestuur maar (als gevolg van een visuele beperking) altijd met mijn neus vooraan sta viel mij de eer te beurt om van dit fantastische jubileum, van een club van tuinvrienden die het al bijna 50 jaar door dik en dun met elkaar uithouden, een grandioos feestjaar te maken. En daar heb ik me gesteund door het bestuur en enthousiaste vrijwilligers, helemaal op gestort. Ik heb gevraagd, getrokken, gebedeld, gezeurd, gegromd en gevleid met wisselend succes, maar het resultaat mag er tot nu toe dan ook absoluut zijn! Zowel het jaar 2011 als het Jubileumjaar 2012 staan bol van de activiteiten. Een aantal zaken zijn achter de schermen geregeld en zullen straks als een verrassing komen, maar van andere dingen kan ik nu wel alvast een flitsje laten zien.
Een prachtige kalender Zaken als de jubileum Verjaardagskalender die we als Groei & Bloeiers met elkaar gemaakt hebben staan al anderhalf jaar op de agenda. Veel mensen hebben hun best gedaan om deze kalender te voorzien van prachtige foto's behorend bij de maand waarvan ze de pagina sieren. De collage van de genomineerde foto's toonde bij de lezing van Wim Willemsen een schat aan mooie opnamen die zeker ook nog voor leuke dingen gebruikt gaan worden. En van wie zijn de winnende foto's? Dat is een geheim dat zelfs IK niet weet en dat is maar goed ook want ik ben zelf ook stik nieuwsgierig! De Jubileum Nieuwjaarsreceptie Het eerste echte evenement dat we met elkaar in 2012 gaan organiseren is de Jubileum Nieuwjaarsreceptie. Even als altijd is dat de aftrap voor een nieuw verenigingsjaar en ook nu starten we het Jubileumjaar formeel op 18 januari in de Open Hof. De Nieuwjaarsreceptie is altijd een 'onder onsje' met de eigen leden, maar dit jaar zullen ook de adverteerders en een aantal genodigden welkom zijn. We hebben de adverteerders gevraagd om eens te laten zien wie ze nu eigenlijk zijn en wat ze zoal doen. Ze gaan zich presenteren door het bemensen van een kleine stand in de zaal. Wat ze daar gaan doen staat hen volkomen vrij zolang er maar een link is tussen de vereniging, ons blad de Flora en de reden waarom de adverteerders in ons blad adverteren.
9
Flora 2011 - 6
10
Flora 2011 - 6
Het programma Wat het programma betreft is er een 'soort' formeel gedeelte, eigenlijk zoals we dat al jaren gewend zijn. Naast de presentatie van het Jubileumjaar Programma door Annemarie de Leeuw zal er onder andere de formele prijsuitreiking zijn van de foto-wedstrijd voor de kalender en de uitnodigingskaart. Het wordt echter ook een actieve avond waar we de aanwezigen uitdagen om hun hersens te laten kraken, een gokje te wagen, in het verleden te kruipen en misschien wel iets leuks voor de toekomst mee te nemen. Bijvoorbeeld één van de fraaie bloemstukken die de zaal zullen aankleden en uiteindelijk in de loterij kunnen worden gewonnen. Maar ook de adverteerders zullen het nodige aanbieden waarin iedereen zeker geïnteresseerd zal zijn.
En lekker…! En... het zou Groei & Bloei Ede niet zijn als er niet voor lekkere drankjes en de heerlijkste hapjes wordt gezorgd want een aantal van onze leden zijn daarin al jaren gespecialiseerd (he Dien en Truus). Al deze zaken staan garant voor een super gezellige sfeer van dit informele samenzijn. Lekker bijpraten, plannen maken, tuinafspraken plannen en niet te vergeten de geweldige jubileumexcursie naar Valkenburg en de Floriade die we volgend jaar in samenwerking met Wim Willemsen van Kwekerij Spitsbergen organiseren. En zo zit ik dan, even lekker lui achterover en laat één en ander voor mijn geestesoog passeren. We hebben er al veel werk in gestoken, maar ook al heel veel plezier aan beleefd. We zijn een goed team wat niet wil zeggen dat een aantal actieve en enthousiaste vrijwilligers niet heel erg welkom zouden zijn. Er ligt nog een hoop werk. Een grote happening rond het Open Tuinen weekend waar we nog veel handen voor nodig hebben. Aarzel dus niet als je zin hebt om mee te doen want er is altijd iets te vinden dat je leuk vind en dat bij jou past. Wie doet er mee? Maar kom, genoeg gedroomd, ik moet weer aan de slag. Die tijd staat gewoon niet stil en er zit weer een 'deadline' aan te komen. We willen alles tenslotte tip top voor elkaar hebben als we op 18 januari 2012 de poorten van de Open Hof openen voor de leden van onze jubilerende vereniging want Groei & Bloei, het blijft boeien!!! Yvonne van Geel
11
Flora 2011 - 6
nieuwe leden Bennekom: M. Drost / H. Gerrits mw H.J. van Schaik Ede: mw M.G. van Essen dhr P.V. Gelder mw B.R. Kornaat mw G. Troutman-Bot Best: mw H.H. Seegers Wageningen: mw J. Tiemessen-Jansen
UIT DE 'KEUKEN' VAN HANS recept voor bladaarde en compostthee
Op de kwekerijdagen op de Hessenhof heeft Hans zijn "recept" voor bladaarde met ons gedeeld, zodat wij zelf ook zulke mooie bladaarde kunnen maken. Daarnaast heeft hij verteld over compostthee. Bladaarde verzamel in november nat blad en maak een composthoop (bv vier palen en gaas er om heen. het mag allerlei soort blad zijn, maar vooral beukenblad is heel geschikt. Hans krijgt het blad dat de gemeente opveegt in de straten. stamp het blad goed aan, zodat het gaat broeien en laat het zo de hele winter liggen. zet de composthoop in april om, zodat er lucht in komt en laat de composthoop liggen totdat het blad verteerd is, maar er nog wel stukjes in herkenbaar zijn; het is dan mooi donker en rul. 12
Flora 2011 - 6
voor potgrond gebruik je 85% bladaarde en 15% kokosvezel/ steentjes/schors. Geen houtsnippers, omdat dan de stikstof eruit gaat. voor bijmesting gebruik je de meststof inogreen (verkijgbaar bij de Hessenhof; per kub 2 kilo inogreen) dit werkt heel lang. "zwarte" bladaarde kan vermengd met iets minder goed verteerde bladaarde zo in de border.
Compostthee Hans heeft ook verteld van de compostthee die hij maakt. Dat is een wat ingewikkelder proces, waarbij je vloeistof in een vat tot 22 graden verhit, wat compost (en nog wat andere stoffen) erbij en dat een dag laten borrelen. De zo ontstane vloeistof aanlengen in een verhouding van 1 op 10 en de planten ermee bespuiten of bij de wortels gieten. Bij potplantjes 1 x per 10 à 14 dagen. Deze compostthee bevat heilzaam werkende schimmels en bacteriën, waardoor de kwade geen/minder kans krijgen. Hierdoor worden de planten sterker, groeien beter en zijn minder vatbaar voor ziektes. Op zijn biologische kwekerij een onmisbaar bestanddeel! Het lijkt mij ook heel waardevol in de moestuin, maar zag nog wel wat problemen voor de privétuinder om de compostthee te maken. Ik heb wat op internet gezocht, maar ben er nog niet uit. Deze winter nog maar eens verder zoeken! Annemarie de Leeuw
13
Flora 2011 - 6
bericht uit de bibliotheek De meeste boeken in onze bibliotheek beschrijven tuinen met hun planten in alle soorten en maten, in rijke schakeringen. Nu hebben we echter twee aanwinsten, waarin niet de planten het belangrijkste onderdeel zijn, maar waarin de afscheiding van de tuin het hoofdbestanddeel vormt: "Borders, heggen en hekwerk" van Alan Toogood en de andere, waarin voorbeelden worden gegeven van het aanleggen van paden en andere afscheidingen: "Harde materialen in de tuin" geschreven door Henk-David van 't Veen. In beide boeken wordt aandacht besteed aan zowel ideeën als uitvoering en technieken en waar het over heggen gaat, ook aan beplanten en snoeien. Tegenwoordig staat de verticale tuin in de belangstelling; wie over weinig ruimte beschikt, gaat met beplanten de hoogte in. Toch is dit geen nieuw fenomeen, getuige "Gevelbeplanting", een wat ouder boekje, waarin Jurgen Kleeberg voorbeelden geeft van planten, die geschikt zijn om muren en hekwerken van groen en bloemen te voorzien. Geheel groen zijn de afbeeldingen in "Klimop" van Ingobert Heieck, en dat ze klimmen is duidelijk te zien, in alle soorten en maten. Niet alleen beplanting en verzorging van klimop worden in dit boekje behandeld, maar ook toepassingen in de bloemsierkunst. Een boek over rozen hebben we al, maar er zijn veel rozenliefhebbers, dus het kleine, handzame boekje "De roos" nemen we graag op in de collectie. De geschiedenis van de roos, de verschillende variëteiten, de teeltkeuze, 14
Flora 2011 - 6
dagelijkse verzorging en mogelijke ziekten zijn maar enkele onderwerpen, die in dit boek aan bod komen. Ooit hadden we een boek over pelargoniums in de bibliotheek, maar dat is verloren gegaan. Nu hebben we er "Geraniums en pelargoniums, kweken en verzorgen", samengesteld door de Nederlandse Pelargonium- en Geraniumvereniging, voor terug. Hierin is alles te lezen wat men maar over deze planten te weten wil komen, zoals over cultivars, botanische pelargoniums, bladgeurende en Franse geraniums, stekken, zaaien, toppen en verpotten. Om het verhaal niet al te lang te maken, noem ik hier kort de laatste aanwinsten: "Eénjarigen voor eens en altijd" is geen onbekende titel, maar nu hebben we een recente uitgave. "De droge tuin, tuinieren op droge grond" is een titel die ons allemaal zal aanspreken. "Natuurtuinen. praktijkboek voor de wildeplantentuin", een boek over tuinieren met wilde planten, dat, zoals de achterzijde ervan vermeldt, een droom is van velen. Dit boek zal zijn weg dus wel vinden naar degene, die die droom wil laten uitkomen. "Botanische tuinen. een bijzondere wereld aan planten" werd uitgegeven ter gelegenheid van het 350-jarig bestaan van de botanische tuinen van de Universiteit van Utrecht. Het is een rijk geïllustreerd kijk- en leesboek vol met interessante wetenswaardigheden. Met deze laatste beschrijvingen bent u weer helemaal op de hoogte van ons boekenbezit. De boekenlijst is hiermee ook weer bijgewerkt. En wat zo handig is: u vind hem op onze website, www.ede.groei.nl. Zo kunt u thuis al uitkiezen welke boeken u op de lezingenavond wilt lenen. Als u dan ook het boeknummer genoteerd heeft, zijn ze heel snel in de stapels te vinden. Dien Giltjes
15
Flora 2011 - 6
Rob redt Flora V
31 Augustus. De verhuisdozen zijn netjes ingepakt en staan klaar om te verkassen. Alles gaat voorspoedig en tijdens het koffiedrinken maak ik dan ook de opmerking dat het geen verhuizing wordt die in de categorie "smeuïge verhalen" past. Twee uur later piep ik wel anders. Bij mijn nieuwe huis gearriveerd - waar de werklui nog volop bezig zijn - wordt tot ieders ontsteltenis niet alleen het beschermpapier van de vloer getrokken... ook de laklaag gaat mee. Daar sta je dan. Van de voorbeeldige verhuizing is in één klap niets meer over. De enige oplossing is rechtsomkeert maken. Mijn hele inboedel richting opslag. En ik? Ik kan nog twee nachtjes op een matras in mijn lege huis slapen voordat de overdracht is (en ik daarna voorlopig dakloos ben). Gelukkig stromen de logeeradressen van lieve vrienden binnen én na een paar dagen zelfs het aanbod om een appartement in de Sparrenhof te huren. 27 September. Hello Arnhemseweg, goodbye Sparrenhof. Dit keer worden de dozen wel naar binnen gedragen en kan het uitpakken beginnen. Ha, de doos met m'n computer. Gelukkig hadden we Rob die er voor gezorgd heeft dat er in oktober toch een fantastische Flora op uw deurmat lag. Namens ondergetekende extra bedankt! Lucie Heuterman
kopij inleveren kan t/m 16 januari adressen en telefoonnummers Anneke Florijn, W. Welgravenlaan 23, 6741 ZH Lunteren, 0318-484 063 Dien Giltjes, Commandeursweg 21, 6721 TW Bennekom, 0318-418 557 redactie Flora: Liesbeth van der Hart / liesbethindhart@gmail.com Lucie Heuterman / lucie.heuterman@sanomamedia.nl website: www.ede.groei.nl Opgeven excursies (per mail of telefonisch): Yvonne v. Geel, yvonnevangeel@gmail.com / 0318-650102, 06-2726 2440 Annemarie de Leeuw, praktijk@adleones.nl / 0318-610240 Betalen excursies: rek.nr. 43.72.63.142, t.n.v. KMTP-excursierekening, Ede, o.v.v. datum betreffende excursie Ledenadm. KMTP, Postbus 485, 2700 AL Zoetermeer, 079-3681212 16