F
lora 2019 nummer 4
Afdeling Ede
Kwekerij open op: do., vr. en zat. 1 maart - 1 okt. Tuin- en theeschenkerij: do. en vr. 1 mei - 1 okt.
Boshoeve 3, 6874 NB Wolfheze T 026 - 4821231
www.boschhoeve.nl
tuincentrum HANSROZEBOOM
bruidsboeketten-bloemarrangementen- kamerplanten-snijbloemen-afd.potterie
ONTWERP-ONDERHOUD AANLEGVANTUINEN
vanBalverenweg50
6721ZWBennekom
T0318-418076
•
,
•
t Hofke
•
•
N.B. Hans Rozeboom heeft zijn tuincentrum gesloten en gaat verder als hoveniersbedrijf
In de volgende Flora ver schijnt de nieuwe advertentie
Taxi Touringcar Autoverhuur
∗ Bloemen ∗ &∗ Planten ∗ ∗
www.noot.nl
Fa
GRAANHANDEL
2
• •
Van het bestuur Dit wordt alweer de laatste Flora in 2019. Wat is het jaar omgevlogen. In deze Flora kun je de ver slagen lezen van diverse activiteiten zoals de excursies, de lezingen, de ruilbeurs. Na een mooie zomer is het bestuur alweer druk bezig met de voorbereiding van het programma in 2020. Dat valt niet mee: weer nieuwe sprekers vinden met interessante onderwerpen, excursies naar prachtige tuinen en de beide ruilbeurzen. Natuurlijk kan het bestuur dat niet allemaal zelf en rekenen we op de hulp van vele actieve leden. Voor het werken in de kruidentuin, voor het bemen sen van de PR-stand , voor het open stellen van de eigen tuin of beschikbaar stellen van de tuin voor een ruilbeurs. Ben je benieuwd geworden naar wat we van plan zijn, noteer dan alvast de datum van de nieuwjaarsbijeenkomst! Tijdens deze bijeenkomst tonen we het nieuwe jaarprogram ma en vertonen we de foto’s van de activiteiten van het afgelopen jaar. Wil je een bijdrage leveren aan één van de genoemde activiteiten meld het ons of heb je goede ideeën voor activiteiten, meld het ons via info@ede.groei.nl en “SAVE THE DATE”: woensdag 15 januari 2020! NB Heb je al gekeken op de vernieuwde website? https://ede.groei.nl Ook daar is een terugblik en zijn vele foto’s te vinden van de afgelopen jaren! Het bestuur wenst je alvast fijne feestdagen, en een gezond, goed (tuin)jaar 2020 toe! En tot 15 januari, Marlia Vloemans
Agenda Afdeling Ede Dinsdag 17 december Kerstworkshop o.l.v. Anke Pols Kwekerij De Hessenhof (zie p. 9 en meld je aan!)
Afdeling Ede in samenwerking met Afdeling Wageningen en Floaralia Bennekom Maandag 10 februari De kleurrijke wereld van Gertrude Jekyll (1843-1932)
Woensdag 15 januari Nieuwjaarsbijeenkomst voor leden van afd. Ede U bent allen van harte uitgenodigd om met het bestuur en uw mede-leden een nieuw Groei & Bloei-jaar te begroeten in De Open Hof Hoflaan 2, Ede De avond begint om 20.00 uur en het einde is gepland om 22.00 uur, maar wie weet, als het erg gezellig is ...
lezing door Lisette Leblanc De Brink Brinkstraat 39, Bennekom 20.00-22.00 uur zaal open om 19.30 uur kosten niet leden €3,--
Afdeling Wageningen Zaterdag 11 januari Jaaropening en Zadenruilbeurs Vredehorst, Tarthorst 1, zaal 4 Wageningen 10.00-12.00 uur Maandag 20 januari Fietstocht door Normandië en Bretagne met mooie tuinen lezing door Henny van der Wilt Tienhoven Vredehorst, Tarthorst 1, zaal 4 Wageningen Aanvang: 20.00 uur Kosten niet-leden €3,-
De redactie van de Flora wenst ieder een goede december maand - even uitrusten van de tuin?- , een gezellige jaarwisseling en een zonnig - maar niet te warm- en groen en fleurig nieuw tuinjaar. 3
Per bus naar de Betuwe Per toeval kwam ik in contact met een lid van Groei & Bloei en heb haar tuin bekeken op de “Open tuinendag” waarna ik het Dwarrelblad ontving en een uitnodiging voor de excursie van 9 augustus zag. Als niet-lid kon ik me opgeven en ben tot groot genoegen meegegaan. Helaas werden er nogal wat buien aangekondigd voor die dag. Na een hartelijk welkom door Annemarie de Leeuw vertrok de bus richting Maurik en werden we daar ontvangen door Dicky Schipper in haar kwekerij met bijzondere éénjarigen en vaste planten. Na een heerlijk kopje koffie met vlaaipunt, die we konden nuttigen onder het afdak vanwege de regen, ver telde Dicky haar verhaal. Toen het droog werd gingen we op onderzoek uit in de kwekerij.
Prachtige bloemen in allerlei kleuren nodigden uit om van dichterbij te bekijken. Een zeer diverse collectie Dahlia’s in al lerlei maten en vormen, maar ook diversen andere planten kon menigeen niet weerstaan en er werd dan ook gretig ge kocht. Dicky had zoveel te ver tellen dat we met moeite af scheid konden nemen.
In de privétuin van Alex Messing en zijn vrouw, die tegenover de kwekerij van Dicky ligt, kwamen we via een prachtige, zachtroze rozenboog in de achtertuin. Op dat moment kwam er weer een flinke bui dus werden we even naar binnen geloodst voor heerlijke koffie of thee met een
plak cake. Alex vertelde hoe zij de tuin hebben aangelegd in een prachtige bordertuin op kleur, een uniek plekje aan de natuurlijke zwemvijver, een schapenweide en grote pad denpoel, voor zoveel mogelijk diversiteit in hun gebied. Libel les, vlinders, vogels en padden komen op het water af. Vooral word er door de eigenaren op gelet dat er steeds veel boei ends in de tuin te zien is, door ook veel bollen te planten. Wat een genot om alles te kunnen bewonderen. Rond 12 uur was het tijd om weer in de bus te stappen om naar Rumpt te rijden en dat was mooi op tijd, want de regen kwam met bakken uit de hemel.
In de tuin de Achtertuin in Rumpt, werden we verwelkomd met een heerlijke kop soep waarbij we onze zelf meege brachte lunch konden eten. Ook voor koffie, thee, melk en karnemelk werd gezorgd. Het terrein van 1,4 ha bestond in 4
1997 voornamelijk uit grasland. Aan de hand van een tekening vertelde de vrouw deze huizes hoe deze tuin was ontstaan. De eerste aanleg was een windke ring met inheemse bomen en struiken, waarvan jaarlijks 1/3 moet worden gesnoeid om hem van onder dicht te hou den. De met sierlijke bogen aangelegde borders staan vurig in bloei. De boomgaard met moestuin, bestaat uit ver schillende soorten appels, peren en pruimen. Ook in deze tuin werden weer verschillende planten te koop aangeboden, die gretig aftrek vonden, waar na de bus weer vertrok naar de 4e en laatste tuin in Tiel. Toen we de bus uitstapten kwam de zon te voorschijn en leek de tuin te dampen van het vocht. Meteen bij de entree met houten poort en sedumdak, begon de rondleiding al door Joke Knol. Ze vertelde hoe ze de grote bloembakken het jaar rond mooi hield door steeds een hoge plant in pot te gebrui ken met eromheen éénjarigen.
Het woord “pindakaas” viel en even later bleek dat een grote hoge plant te zijn met prachtige lila bloemen. Sommigen von den dit een woekeraar maar Joke maakte er dankbaar ge bruik van in haar borders en waar er teveel kwamen, kon ze ze makkelijk verwijderen. Ook bij haar waren alle buxus heggen verdwenen, maar dat schiep weer nieuwe mogelijk heden. Langs een kleine vijver werden nu orchideeën gekweekt. De tuin grenst aan een dode arm
van de Linge, waardoor haar tuin door water gescheiden was van de buren. Prachtige door kijkjes, kleurrijke borders waarin ook veel bollen een plaatsje vinden. Ook hier was er weer koffie of thee met een taartje en werden de laatste planten aangeschaft die nog net een plaatsje in de
bus konden vinden. We zwaaiden Joke en haar zus uit en de aardige chauffeur nam een mooie weg binnen door naar Ede. Ondanks de regen, maar met een zonnige afsluiting was het een zeer ge slaagde dag. Trees van den Berk
Impressie van de najaarsruilbeurs Na een zeer regenachtige vrijdag, was de lucht de volgende dag gelukkig opgeklaard. Prima weer voor een ruilbeurs. En die werd dus goed bezocht. Bij aankomst stond de koffie alweer klaar met lekkernijen, zoals de notentaart van Anneke. Zoals gewoonlijk is het welkomstwoord van de voorzitter het startsein voor het ruilen. Ieder heeft dan al zijn/haar ogen de kost gegeven aan de uitgestalde planten, zodat er met het ruilen zelf niet heel veel tijd gemoeid is. De aanwezigheid van een aantal kruiwagens hielp bij het aan- en afvoeren van de planten en daar werd dankbaar gebruik van gemaakt. Nagenoeg alles kon die dag geruild worden, zodat er bijna niets mee terug genomen hoefde te worden. Een geslaagde ruilbeurs.
5
Laatste dagexcursie van dit seizoen Op donderdag, 5 september, ging de reis naar Leusden-Zuid en Terschuur. Bij de opstapplaats werd wantrouwig naar de lucht gekeken. Zou het droog blijven? De verwachtingen gaven geen onverdeeld positief beeld, maar tuinliefhebbers raken niet over stuur van een buitje regen. Dus we vertrokken gewoon op tijd en bezochten 4 tuinen en een kwekerij volgens het voorgenomen schema. Groot-Sandbrink is een historische plek. Het is een al 170 jaar bestaande boerderij. In vroeger jaren heeft hier blijkens opgravingen ook een kasteel gestaan met dezelfde naam. De tuin is 22 jaar geleden geprojecteerd. Je kunt er vrijwel alles aantreffen, wat je voor een tuin bij elkaar kunt fantaseren. De verschillende onderdelen zijn omzoomd door hoge heggen, zodat je steeds weer wordt verrast door iets anders en door mooie doorkijkjes naar het omringende land. Er zijn verschillende borders met een keur van prachtige planten. Persoonlijk vielen mij de hagelwitte balsemien en stokrozen op, maar er is veel meer. Verspreid door de tuin staan veel bijzondere bomen; er is een bosje met een gezellig wandelpad en planten; er is een boom gaard met hoogstam vruchtbomen; er zijn een paar grote vijvers met veel beplanting. Al met al een goed en deskundig verzorgde tuin – alleszins de moeite van het bekijken waard. Niet onvermeld mag blijven, dat de Open Tuinencommissie van de Tuinenstichting Groot-Sandbrink heeft verkozen tot de tuin van de maand juni. Sint Hubertushof En dan naar de tuin van de maand mei bij een prachtig voorma lig buitenhuis. Over deze tuin is gepubliceerd in “Groei en Bloei” van maart 2018. De tuin is omzoomd door een gelaagde begroeiing van bomen en struiken met voor het huis een grote rododendronhaag. Vanaf de achterkant van het huis, waar we een kopje koffie kregen met iets lekkers, is er een wijds uitzicht over een groot gazon met op de voorgrond een prachtig uitgegroeide eik. Anderzijds is het uitzicht ook beperkt door een grote pergola en strak geknipte taxushagen, die aan beide zijden haaks de tuin insteken. Op dezelfde wijze loopt er een vijver door de tuin. Daarachter en daarnaast de bloeiende borders met talloze planten. Dat kan ik zo niet vertellen. Dat moet je zien. Achter de zijborders een overkapping met de stal voor een paar ezeltjes. De ezeltjes waren niet te zien, maar wel te ruiken en dat bedoel ik echt niet negatief. Achteraan, na de omheining: een mooie pluktuin. En . . een afwatering vanuit het nabijgelegen landgoed “Den Treek Henschoten”. Het watertje slingert zich op een natuurlijke wijze door de tuin. De walkanten zijn begroeid met hydrangea's en andere vochtminnende planten. Een tuin om nog eens te bekijken. 6
De Treek is een dienstwoning van het landgoed Den Treek Henschoten. Een oud familielandgoed van 2200 ha. Hier hebben we onze boterhammen opgegeten en een lekker kopje soep gekregen. De eigenaresse is bloembindster en dat is te zien aan de verschil lende prachtige werkstukken, die binnen en buiten te bewonde ren waren. De woning is karakteristiek en de weelderige beplanting in de verschillende borders zijn daarop aangepast met als kleur veel geel en wit. Achter de woning is een schitterende pluktuin met veel hoge bloemen, met name verschillende dahlia's. De planten worden gesteund door stellages van berkenstammen en vlechtwerken van twijgen, dus natuurlijke materialen. De dahlia's worden voor de wintermaanden uit de grond gehaald en in de plaats daarvan worden bloembollen gepoot. We verlieten Leusden en gingen naar Terschuur. Er moesten na tuurlijk nog plantjes worden gescoord en dat kon op kwekerij Klein Hof. Er worden hier vaste planten gekweekt op ecologische wijze. De kwekerij bestaat 10 jaar. Om daar te komen moesten we de bus verlaten voor een kleine wandeling. Tuin van Schelven is een onder architectuur aangelegde tuin met strakke lijnen. We dronken koffie met weer iets lekkers op een ruim terras achter borders met witte gaura's en witte roosjes. We hadden dan uitzicht op een groot gazon met in de hoek een vijver en een grote treurwilg. Er is uitzicht op het omringende land. Aan de zijkant wordt het gazon begrensd met een taxushaag, waarvoor een border met veel heesters en struiken. Aan de andere kant en ook verder zijn er veel borders met bloeiende planten: een lust om naar te kijken. Wandelend langs een gezellig bosje kom je naast het huis met een kleine boomgaard. En daar ten slotte de bramley seedling: een appelboom met zeer grote appels. De zwaarste tot nu toe woog 750 gram. Dit was de laatste tuin. Johan Tempelman
Nieuwe leden - welkom
Foto omslag en foto's van pagina 11 zijn gemaakt door Hennie Groeneveld-v.d. Brink
Bennekom: Mevr. E.V. Engelman, Mevr. I.C. van Gessel Ede: Dhr. D. Akkerman, Mevr. J. Brandemann, Mevr. G. Moll Lunteren: Mevr. M.A. Vermeer Rhenen: Mevr. F.P. Davidson
7
In onderstaande 'Tip van de tuinman' deze keer geen tips voor onze tuinen, maar een beschrijving van werkzaamheden van tuinmans eigen tuin, versierd met een fotoimpressie van hoe het was en hoe het er momenteel uitziet. En voor wie hem nog niet kent, stelt hij zich even voor.
Tip van de tuinman Even voorstellen: Hans Luiten, getrouwd met Jacqueline Dragt, wonen nu in Klarenbeek bij Apeldoorn. Half maart 2018 ben ik verhuisd naar deze locatie. Op 21 mei 2019 ben ik getrouwd met Jacqueline. Toen ik in 2018 het huis met de tuin kreeg, was er heel veel ach terstallig onderhoud. De tuin was ronduit een puinhoop. Onge veer 20 jaar verwaarloosd. Het hele perceel is ongeveer 5.200 m² groot. Een woonhuis met aansluitend een stal. Ook enkele oude schuren staan er. Ik zag wel dat het eens een heel mooie tuin geweest moest zijn. Verschillende verhogingen met stapelmuren die zo’n 30 jaar geleden gemetseld waren. Alles was overwoekerd met klimop. Het heeft wat moeite en zweet gekost om de klimop op te ruimen. Er was ook een Robinia-bos van ongeveer 800 bomen. Jammer dat daar ook slecht of geen onderhoud aan gepleegd was. Een aantal ervan was dood en er waren ook heel veel scheve exemplaren bij. Die heb ik weggezaagd. De vlieren, die spontaan tussen de bomen waren gegroeid waren onder hand ook 5 tot 6 meter hoog. Die vlieren heb ik ook weg moeten halen.
Bovenstaande vijf foto's tonen hoe het was. Intussen vorderen de werkzaamheden gestaag. Er zijn nu onge veer 350 verschillende Hostas geplant en ook veel vaste planten en heesters (struiken). De tuin is nog lang niet klaar, maar het wordt een mooi gezicht. Wij, Jacqueline en ik, samen met een aantal vrijwilligers zijn erg tevreden over het resultaat tot nu toe. Oh ja, wij hebben 4 kippen in een hok van 4 x 4 meter. Een mooie ruimte voor de beestjes. 3 tot 4 eieren per dag is op dit moment normaal. Ook hebben wij al een aantal paden aangelegd met worteldoek met daarop houtsnippers van grove beuken en eiken, afgebiesd met stammen van de bomen die wij omgezaagd hebben. Het is op die paden rolstoel-vriendelijk, mits de wielen niet al te klein zijn. Het is de bedoeling dat de tuin opengesteld wordt voor bezoekers op afgesproken tijden. Aan de gevel van de stal hebben wij een bord hangen met de tekst: Hosta la Vista. Wij hebben beiden een passie voor de Hosta. 8
Eind september 2019: de naam is geïnstalleerd
En op deze foto's is te zien hoe de tuin er begin november uitzag
Laatste kans Na bijna 22 jaar stopt Anke Pols met de cursus bloemschikken. Toen zij in 1977 met de cursussen begon, werkte Groei&Bloei Ede samen met Volksuniversiteit Ede voor bloemschik- en tuincursus sen. In de docentenlijst van 1998 staat Anke voor het eerst vermeld als docent bloemschikken. Toen de Volksuniversiteit in 2005 werd opgeheven nam Groei & Bloei de organisatie op zich en koos als locatie het Groenhorstcollege aan de Otterloseweg. Na een jaar verhuisde de cursus naar De Rank in Bennekom, maar twee jaar later werd gekozen voor De Hessenhof. Anke geeft daar nu, in december, haar laatste workshop. Wil je nog een kans om te genieten van de workshop van Anke, schrijf je dan snel in voor de kerstworkshop.
Kerstworkshop Groei&Bloei Ede 2019 Op dinsdag 17 december maken we een sfeervolle kerstschikking met in de hoofdrol een bloeiende witte Helleborus ofwel kerstroos. In een grote schaal maken we een soort stilleven met de kerstroos als middelpunt en allerlei mooie bijpassende materialen er om heen. Rondom deze kerstroos kunnen we bijvoorbeeld gebruiken: mooi blad, sierlijk kerstgroen, wat klimopbessen of Skimmia, één of meer grote dennenappel(s), stukken bolmos of ijslands mos, enkele kerstballen, een mooi stronkje of een Amaryllisbol in knop. Mooi is het om zowel grote als kleinere materialen te verwerken. Zelf breng je de schaal en de groene materialen mee. Informatie en suggesties volgen per mail (of post) een week voor de work shop. De witte Helleborus wordt op de veiling ingekocht, ook voor het steekschuim en andere benodigdheden wordt gezorgd. Datum: dinsdag 17 december Tijd: 19.30-21.30 uur Locatie: kwekerij De Hessenhof, Hessenweg 41 te Ede Kosten: € 7,50 lesgeld leden Groei&Bloei Ede/VAT, niet-leden €10,en ongeveer € 5,- voor de Helleborus (bijkomende kosten steek schuim: hangen af van de grootte van je schaal). Opgeven en informatie bij: Anke Pols tel.:0318-633992 (eventueel voice-mail inspreken) of e-mail pols.nl@tiscali.nl
9
Het was een goed Dahlia-jaar! Dat bleek ook uit het aantal fo to's met afbeeldingen van dah liá die de redactie heeft ontvan gen. We geven op deze pagina een impressie.
10
nsbergen. eleenkeuzegemaaktvooréénvande auzegewisseldkonwordenvanactiviteit
De Bos hhoe e
Ee k ekerij et ee eige ijds assori e t aste pla te , heesters, olle e k olle K ekerij, tui e thees he kerij geope d: do., r., e zat. 1 rt.- 1 okt. Boshoe e , NB Wolheze . os hhoe e.nl
Biologische Kwekerij De Hessenhof
Waar pla te
og de ijd he
e o
op te groeie .
Vers hole a hter ee grote euke haag ligt aa de Hesse eg tusse Lu tere e Ede ee u ieke k ekerij. Ee k ekerij die liefhe ers trekt uit heel Europa a ege het uitzo derlijk grote sori e t aste pla te . U i dt er liefst soorte . Ko ee s kijke i de pra hige sho tui e dri k ee lekkere ak koie i o ze k ekerijs huur. Bestel de pag. dikke Pla te gids door € , o er te ake op NL INGB . Allee ope op do derdag, rijdag e zaterdag tot . uur. Mira da & Ha s Kra er, Hesse weg 41, 1 TC Ede tel. / .hesse hof. l
*
BASSA
oud nderh
O ratie Repa Tuin/Gereedschappen Verkoop
11
Colofon Indien onbestelbaar: Commandeursweg 21, 6721 TW, Bennekom
WWW.MERATUS.NL/TUINONDERHOUD
EXTRA HANDJES NODIG IN DE TUIN?
“Samen pakken we het grote tuinonderhoud aan” Meratus helpt u graag met tuinonderhoud bij de grote klussen die net even boven uw pet gaan. We gaan daarbij niet zomaar onze eigen gang. We doen het werk graag samen met u. In goed overleg. We nemen u het werk niet uit handen, maar helpen u graag een handje op de manier die u in gedachten heeft. Wanneer u ons belt, vertellen we graag hoe dat in zijn werk gaat. Meratus Hoveniers Lunterseweg 68a, 0318 618 952, info@meratus.nl, www.meratus.nl
Voorzitter Marlia Vloemans marvloem@gmail.com 0318-481387 Secretaris Ellen Klinkenberg info@ede.groei.nl 06-18487915 Redactieleden Flora: Coranne van Kampen cent106@hotmail.com en Dien Giltjes Dwarrelblad: Dien Giltjes diengiltjes@hetnet.nl Kopij en foto’s Sluitingsdatum kopij: 6 jan. Artikelen en/of digitale foto’s aanleveren met de hoogste resolutie van de camera, in jpg-formaat (dus niet in een Word-document) S.v.p. samen met de tekst sturen aan: diengiltjes@hetnet.nl Website en Facebook Website: ede.groei.nl Facebook: KMTP-Groei-Ede Webmaster: Erik Erkelens webmastergroeienbloeiede@ gmail.com Excursiecommissie Annemarie de Leeuw annemarie@adleones.nl 0318-610240 en Lucie Heuterman lucie@heuterman.com 06-42921585 Betalen excursies Rek.nr. NL 88 ABNA 0437263142 t.n.v. KMTP-excursierekening Ede, o.v.v. datum betreffende excursie