SLEDLIVOST OP[TI PRINCIPI I PRAKTI^NA PRIMENA
1
SLEDLIVOST (TRACEABILITY) GS1 re{enieto sledlivost obezbeduva mo}na alatka za primena na sledlivosta vo sinxirot na snabduvawe koj se bazira vrz GS1 Sistemot na standardi.
Pregled Sigurnosta na hranata i sledlivosta momentalno zazemaat zna~ajno mesto vo diskusiite na vladite i industriskite sektori {irum svetot. Formirani se brojni inicijativi koi voveduvaat razni oblici na sledewe vo sinxirot na snabduvawe. Poradi svojata sposobnost da obezbedi globalno edinstvena identifikacija na trgovskite edinici, logisti~kte edinici, stranite i lokaciite, GS1 sistemot e posebno namenet za koristewe vo ovie nameni. Od glednata to~ka na upravuvaweto so informaciite, primena na sistemot sledlivost vnatre vo sinxirot na snabduvawe bara site vklu~eni strani sistematski da gi povrzat fizi~kite tekovi na materijalite, poluproizvodite i gotovite proizvodi so informaciite vo vrska so istite. Ova bara kompleten pregled na sinxirot na snabduvawe, a {to najdobro se postignuva so upotreba na zaedni~kiot deloven jazik - GS1 sistemot. Negovoto globalno dostignuvawe i univerzalnata prifatenost od strana na potro{uva~ite, delovnite lu|e i vladite, napravi GS1 sistemot da bide edinstveno pozicioniran kako bi obezbedil soodveten odgovor na sistemskite barawa na sledlivosta. Za ponatamo{en razvoj na GS1 mo`nosta, za pomo{ na GS1 korisnicite, gi definiravme klu~nite principi na sledlivosta I napravivme mre`a na implementacijata, dolu prika`ana, koja gi povrzuva so soodvetnite tehnologii i relevantnite GS1 sistem alatki.
2
Tehni~ki del Standardi za sledlivosta Globalniot GS1 standard za sledlivost e razven za da gi zadovolil va`nite delovni potrebi, vklu~uvaj}i ja i pravnata usoglasenost. Toj se odnesuva na celiot sinxir na snabduvawe i mo`e da bide primenet na bilo koj proizvod. GS1 standardot za sledlivost e zasnovan vrz momentalnata delovna praksa koja se koristi vo preku 150 zemji od strana na golemi i zna~ajni partneri vo sinxirot na snabduvawe; toa }e im ovozmo`i na kompaniite da vlijaat na postojnite investicii i na polesnata primena na standardite kako del na po{irokiot proizvoden sistem na kvalitet. GS1 standardot za sledlivost e eden od mnogute sistemi, koi zaedno primeneti, }e im pomogne na kompaniite da prodol`at i ovozmo`at zadovoluvawe na potro{uva~kite o~ekuvawa vo pogled na sigurnosta i visokiot kvalitet na proizvodite. Principi na sledlivosta Edinstvena identifikacija Opfat i evidentirawe na podatocite Upravuvawe so vrskite Komunikacija so podatocite Edinstvena identifikacija Sekoj proizvod za koj postoi potreba za sledewe, mora da bide edinstvenoidentifikuvan. EAN/UCC globalnite i edinstvenite identifikatori se klu~evi koi ovozmo`uvaat pristap kon site raspolo`ivi podatoci za istorijatot na proizvodite, primenata i lokacijata.
3
Identifikacija na lokaciite Edinstvenata identifikacija na lokaciite obezbedena e preku dodeluvawe na GS1 Globalniot lokaciski broj (GLN) na sekoja lokacija i funkcionalen del. Identifikacija na trgovskite edinici Edinstvena proizvodna identifikacija obezbedena e preku dodeluvawe GS1 Globalniot broj na trgovskata edinica (GTIN) na sekoj proizvod (potro{uva~ka edinica). So cel na sledlivost, GTIN se kombinira sa serijskiot broj i so brojot na lotot kako bi ja identifikoval posebnata edinica. Seriska identifikacija Sledlivosta na serijata e obezbedena preku dodeluvawe na GS1 Globalniot broj na trgovska edinica (GTIN) i seriskiot broj na sekoj proizvod (potro{uva~ka edinica). Identifikacija na lotot/grupata Sledlivosta na lotot/grupata e obezbedena preku dodeluvawe na GS1 Globalniot broj na trgovskata edinica (GTIN) i brojot na lotot/grupata na sekoj proizvod. Identifikacija preku proizvodna hierarhija GTIN treba da se dodeli na sekoj od trite nivoa na proizvodnata hierarhija: potro{uva~ka edinica, trgovska edinica i paleta - vklu~uvaj}i go posledniot samo dokolku ima cena, dokolku e pora~en ili fakturiran vo bilo koja to~ka vo sinxirot na snabduvawe, ili so drugi zborovi, dokolku paletata isto taka se smeta kako trgovska edinica. Identifikacija na logisti~kite edinici (paleti) Identifikacijata i sledlivosta na paletite obezbedena e preku dodeluvawe na GS1 Serijskiot kod na kontejnerot za otpremuvawe (SSCC). Bilo koja paleta, nezavisno od vidot (me{ana ili uniformna), na po~etokot bara dodeluvawe na SSCC. Noviot SSCC mora da bide dodelen sekoj pat koga se pravi nova paleta (logisti~ka edinica).
4
Opfat i evidentirawe na podatocite Proizvodite, standardno grupiranite trgovski edinici i paletite identifikuvani so primenata na GS1 standardite (Globalen broj na trgovskiedinici/Global Trade Item Number - GTIN, Seriski broj na kontejnerite za transport/Serial Shipping Container Code SSCC, Aplikacionen identifikator/Application Identifier - AI) moraat da bidat kodirani preku koristewe na relevantni GS1 bar kod simboli. Upravuvawe so vrskite Vo glavniot sinxir na snabduvawe, proizvodite se sledat preku svojata proizvodna grupa koja ja do`ivuva istata transformacija (proizvodnen proces) i preku svojot transporten/skladi{ten pat (proces na distribucija). Cifrite dolu ja poka`uvaat upotrebata na GS1 standardite za identifikacija lokacii (GLN), logisti~kite edinici (SSCC), proizvodnite lotovi (AI 10) I potro{uva~kite edinici (GTIN) vo proizvodnoto opkru`uvawe.
Proizvodstvo
Upravuvaweto okarakterizirano:
so
identifikacijata
vo
proizvodnoto
opkru`uvawe
 Nekolku lokacii za dobavuvawe (GLN 1-3), koi gi pra}aat paletite so materijal (SSCC 1-4).
5
e
Na priemot, materijalot e skladi{ten i/ili pora~an za proizvodniot proces. Na mestoto na proizvodsvo (GLN 4), potro{uva~kite edinici (GTIN 1) se proizveduvaat vo odvoeni lotovi (sekoj identifikuvan so razli~en broj na lotot. Kaj pakuvaweto, potro{uva~kite edinici (GTIN 1 i nivniot broj na lot) se pakuvaat vo standardno grupirani edinici (GTIN 2). Vo slednite dva ~ekora - skladi{tewe i podgotovka za isporuka, se prave paleti (SSCC 5-7) i mu se ispora~uvaat na potro{uva~ot na odredi{teto. (GLN 5-6). Najva`ni delovni pravila - Proizvodno opkruvawe Priem: SSCC dojdovnite paleti se evidentiraat i povrzuvaat so GLN na dobavuva~ot. Sekoj pat koga paletata pomrdne na nova lokacija, nejziniot SSCC se evidentira i povrzuva so GLN na novata lokacija (npr. skladi{te ili proizvodstvo). Proizvodstvo: Pod idealni uslovi SSCC paletite i/ili GTIN + broj lotot na materijalot koj se koristi vo proizvodniot proces se evidentiraat i povrzuvaat so GTIN napraveniot proizvod i so negoviot proizvoden lot. Na krajot na proizvodniot proces, standardnata trgovska edinica se grupira od poedine~ni proizvodi. Se dodeluva nov GTIN i se povrzuva so proizvodniot broj na lotot. Pakuvewe, skladi{tewe i ekspedicija: GTIN na standardno grupiranite trgovski edinici e povrzan e so SSCC paletata na kojoj su pakuvani. SSCC upakovanite paleti e povrzan preku skener sa GLN na odredi{teto. Ne e neophodno GLN odredi{ta da se nao|a na etiketata.
6
Distribucija
Gornite cifri ja poka`uvaat upotrebata na GS1 standardite za identifikacija na lokacii (GLN) i logisti~kite edinici (SSCC) vo distribucijata ~ii karakteristiki se: Nekolku lokacii na dobava~i (identifikuvani so GLN 1-3), od koi se pra}aat paletite na gotovi proizvodi (identifikovani so SSCC 1-4). Po priemot vo distributivniot centar (GLN 4) , paletite se skladi{tat i pra}aat vo procesot na selekcija. Pri selektiraweto, pora~kite se popolnuvaat i so uniformni paleti za isporaka i so napravenite novi, me{oviti paleti. Tie ponatamu se ispora~uvaat i kako nepromeneti (uniformni paleti identifikuvani so SSCC1) ili kako novo napraveni (me{oviti paleteti identifikuvani so SSCC 5-7) so proizvodi koi poteknuvaat od razli~ni paleti (SSCC 2-4). Vo poslednite dva ~ekori - skladi{tewe i podgotovka za isporaka, i uniformnite (SSCC1) i me{ovitite paleti (SSCC 5-7) se ispora~uvaat do potro{uva~ot/proda`noto mesto (idnetifikovani so GLN 5-6). Najva`ni delovni pravila - Distributivno opkru`uvawe: Priem: SSCC na dojdovnata paleta se evidentira i povrzuva so GLN na dobavuva~ot. Sekoj pat koga paletata se pomrdne na nova lokacija, nejziniot SSCC se evidentira i povrzuva so GLN na novata lokacja (npr. skladi{te, odbirawe na pora~kite ili distribucija).
7
Odbirawe na pora~kite i distribucija: SSCC na nemodifikovanite paleti se zema za ponatamo{na distribucija, od skladi{ta ili dokovi bez evidentirawe na skladi{tewetp i povrzuvaweto so GLN na nivnata destinacija. Novonapravenite paleti sadr`at standardno grupirani trgovski edinici od razli~iti paleti. Vo toj slu~aj, se dodeluva nov SSCC i se povrzuva so SSCC broevite na ostanatite paleti koi se koristeni vo sozdavaweto na nova paleta i dokolku e primenlivo, so GTIN i brojot na lotot na sekoja standardno grupirana trgovska edinica koja e koristena. Ova mo`e da bara dosta napor a mo`e da bide razre{eno preku primena na aplikacjata “vremenski prozorec” (“time window”) koja ja definira sekoja kompanija koga gi pakuva proizvodite. Novonapravenite paleti preku “vremenskiot prozorec” mo`at da se povrzat so paletite koi se koristene vo vnatre{nosta na istiot vremenski sistem. SSCC se evidentira i povrzuva so GLN na negovata destinacija. Mo`nosta za dobivawe na brz i to~en povraten podatk dol` sinxirot na snabduvawe, pretstavuva kriti~na ta~ka. Ova bara Upravuvawe so posledovatelnivrski me|u ona {to se prima, proizveduva, pakuva, skladi{ti ili ispora~uva preku celiot sinxirot na snabduvawe (eden ~ekor gore, eden ~ekor dolu). Dokolku eden od partnerite vo sinxirot na snabduvawe, napravi gre{ka vo upravuvaweto so ovie vrski, toa }e rezultira so prekin na sinxirot na informaciite, a potoa i so zaguba vo procesot na sledlivost. Nevozmo`no e da se postigne potpolna sledlivost na proizvodite bez to~na identifikacija na proizvodite vo site negovi konfiguracii, vo sekoja razli~na to~ka vo sinxirot na snabduvawe. Komunikacija so podatoci Sledlivosta bara povrzuvawe na fizi~kte tekovi na proizvodite so tekovite na informaciite vo vrska na istite. Za da se obezbedil kontinuiran tek na informaciite, sekoj u~esnik vo sinxirot na snabduvawe mora odnapred da gi definira podatocite vo komunikacijata, vo procesot na sledlivost, za sledniot vo sinxirot, ovozmo`uvaaj}i mu na sledniot da gi primeni principe sledlivost. Koristewe na GS1 eCom se prepora~uva za brza, ta~na i od aspekt na tro{ocite poefikasna komunikacija so podatoci vo procesot na sledlivost. Toa vklu~uva dva komplementarni standardi za delovni poraki: GS1 EANCOM i GS1 XML.
8
GS1 Makedonija ul. Mar{al Tito br. 19, Skopje Direktor: Sla|ana Milutinovi} tel. 02/ 32 54 250 faks: 02/ 32 54 254 smilutinovic@gs1mk.org.mk www.gs1mk.org