25 Nisan 2011
GÖRÜŞ VE AÇIKLAMA: SHÇEK VE MEB GENELGELERİ DOĞRULTUSUNDA KUTLU DOĞUM HAFTASI KUTLANMASINA DAİR VERİLEN TALİMAT HAKKINDA
Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu -29 Mart 2011 tarihli bir yazıyla- ve Milli Eğitim Bakanlığı - 7 Nisan 2011 tarihli genelgeyle- okullarda ve çocuklara hizmet veren sosyal hizmet kurumlarında, değer eğitimi hedefiyle, bu yılki teması olan “merhamet” kavramını ele alarak, Kutlu Doğum Haftası kutlamalarının yapılması konusunda talimat verdi. Bu uygulamalar temelde çocukların gelişimsel özellikleri ve farklı inançların yok sayılması açısından kaygı vericidir. Eğitim, çocukların gelişimsel özelliklerine göre yapılandırılmalıdır. Çocuklar kavramları, konuları, hayatı gelişimsel özelliklerine göre algılar. Her çocuğun, içinde bulunduğu gelişim dönemlerine göre farklı özellikleri ve becerileri vardır. Bu nedenle çocuklara yönelik eğitsel çalışmalar, çocukların gelişim özellikleri dikkate alınarak yapılandırılmalıdır. Aksi takdirde çocuklar, gelişimsel açıdan çeşitli olumsuz tutumlar geliştirebilir ve incinebilirler. Çocuklar 11 yaşından önce, soyutlama yetisine ve temel güven duygusuna tam olarak sahip değildirler. Bu nedenle din, merhamet, iyilik ve kötülük üzerinden ilahi bir cezalandırma ya da merhamet gösterme/ merhamet uğrama gibi soyut kavramlarla karşılaştıklarında korku geliştirebilir, olağanüstü güçlerin kendi hayatları üzerinde kontrolü olduğunu düşünerek kaderciliğe sürüklenebilirler. Dolayısıyla çocukların erken yaşta dini kavramlarla karşılaşmaları gelişimlerini olumsuz yönde etkileyebilir. Değerler eğitimi amacıyla yapıldığı ifade edilen söz konusu uygulamaların, tek taraflı olduğu göz önünde tutulmalıdır. Amaç, çocukların “psikolojik olarak sağlıklı, karakteri gelişmiş, temel insani değerleri kazanmış, iyi insan, iyi vatandaş” olmaları ise eşitlik, adalet, güven, bir arada yaşama ve samimiyet gibi temel değerleri içselleştirebilmeleri, çocuk hakları anlayışıyla ve eğitimiyle sağlanmalıdır. Söz konusu genelgede çocuklara yönelik önerilen etkinliklerin doğum münasebetiyle yapılan bir anmadan çok, tek bir dine yönelik anlayışı yaygınlaştırma niteliğinde olduğu ve önerilen etkinliklerin çocukların gelişimlerini olumsuz etkileyebileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Uygulamanın yarattığı bir diğer kaygı ise farklı inançların yok sayılması, Türkiye’yi inanç bakımından aynı görme eğilimi göstermesidir. Söz konusu uygulamaların sürdürülmesi, Türkiye’de yaşayan farklı dine mensup çocukların din ve inanç özgürlüklerine bir dayatma getirebilecek, kutlamalara katılmayı uygun görmeyenlerin dışlanmasına ve ayrımcılığa uğramasına neden olabilecektir. Tek tek her çocuğun çeşitli zorluklar yaşamasının yanı sıra toplumun da gittikçe daha fazla muhafazakârlaşmasına ve dolayısıyla bilimden uzaklaşmasına neden olabilecek uygulamalar kabul edilir değildir. Ayrıca bu tür uygulamaların özellikle genel seçim öncesinde yaygınlaştırılması, bize çocukların siyasi süreçlerde araç olarak kullanıldığını düşündürtmektedir.
Hatırlatıyoruz ki, Anayasa’nın 2. maddesi doğrultusunda Türkiye Cumhuriyeti laiktir. Yani devlet, okullarında adı ne olursa olsun, hiçbir din ya da ideolojiyi ya da ahlâkı dayatmaz. Türkiye’nin taraf olduğu Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına dair Sözleşme’ye göre de Devletin, çocukların haklarına saygı gösterme, koruma ve geliştirme yükümlülüğü vardır. Onların gelişimlerini olumsuz yönde etkileyecek uygulamaları hayata geçiremez. Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına dair Sözleşme’de bu konularla ilgili olarak Madde 3’te çocuğun öncelikli yararı, Madde 14’te din ve inanç özgürlüğü ve Madde 29’da ise eğitimin amacı tanımlanmıştır. Seçimlere yaklaştığımız günlerde, yukarıda ifade etmeye çalıştığımız nedenlerden dolayı bu maddeleri ihlal eden bu uygulamaların siyasi bir tuzak olmasından kaygılanıyoruz. Çocukların eşit, özgür ve onurlu birer birey olarak, toplumda barış içerisinde, iyi ve mutlu bir yaşam sürmesi için eşit hak ve özgürlüklere sahip oldukları, çocuklara yönelik her uygulamada göz önünde tutulmalıdır. Toplumsal barışı tehdit edecek, toplum içerisinde kutuplaşma yaratacak ve çocuk haklarını ihlal edecek uygulamalara bir an evvel son verilmelidir.
Gündem: Çocuk!, her çocuğun hak sahibi, eşit, özgür ve onurlu birer birey olarak, barış içerisinde, iyi ve mutlu bir yaşam sürmesi için çocukların yararına bütüncül bir dönüşümü ısrarla savunan bir sivil toplum örgütüdür. Çalışmalarını çocuk hakları alanında yaşanan sorunların temelindeki paradigmanın değişmesi, savunuculuk, ağ çalışmaları ve katılım programları altında, öncelikli çalışma arkadaşları olan çocuklarla birlikte sürdürür.
Gündem Çocuk: Çocuk Haklarını Tanıtma, Yaygınlaştırma, Uygulama ve Uygulamaları İzleme Derneği İncesu Cad. No: 10/3 Kolej/ ANKARA * Tel: 0312 431 50 13 * Faks: 0312 430 26 22 www.gundemcocuk.org * info@gundemcocuk.org