1 apolodoro textos 1 47

Page 1

Antología griega

1

Araceli Fuentenebro Vírseda José Ignacio Merino Martínez Helena Suárez Alonso Mar Vega Vega

ANTOLOGÍA GRIEGA

Biblioteca de Apolodoro Helénicas de Jenofonte Fedón de Platón

Selección de textos para las PAU de Griego de Cantabria


AntologĂ­a griega

2


Antología griega

3

ANTOLOGÍA GRIEGA Selección de textos para las PAU de Griego de Cantabria

Biblioteca de Apolodoro Helénicas de Jenofonte Fedón de Platón

Araceli Fuentenebro Vírseda José Ignacio Merino Martínez Helena Suárez Alonso Mar Vega Vega


Antología griega

Título:

Antología griega. Biblioteca de Apolodoro, Helénicas de Jenofonte y Fedón de Platón.

Coordinador: José Ignacio Merino Martínez Autores:

Araceli Fuentenebro Vírseda José Ignacio Merino Martínez Helena Suárez Alonso Mar Vega Vega

Revisión: María Teresa Rivera Martín Ilustración de la portada: Erecteion. Acrópolis de Atenas. © Autores Depósito Legal: SA – XXX – 2007 I.S.B.N.: Imprime: Colabora: Asociación de Profesores de Latín y Griego de Cantabria

4


Antología griega

5

ÍNDICE PRESENTACIÓN INTRODUCCIÓN ABREVIATURAS BIBLIOTECA DEL APOLODORO 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

La Biblioteca Cuestión de la autoría Problema de la datación Obra: finalidad, fuentes y estilo Contenido de la Biblioteca Nuestros fragmentos Textos seleccionados 7.1. DIOSES OLÍMPICOS Texto 1. Nacimiento de Zeus Texto 2. Reparto del mundo Texto 3. Nacimiento de Atenea Texto 4. Apolo y Ártemis Texto 5. Apolo y Marsias Texto 6. El rapto de Perséfone Texto 7. Orfeo y Eurídice Texto 8. Prometeo encadenado Texto 9. Fin del diluvio Texto 10. Ío, sacerdotisa de Hera Texto 11. Sémele y Zeus Texto 12. Dioniso y Penteo Texto 13. Atenea y Posidón luchan por el Ática Texto 14. Primeras andanzas de Hermes 7.2. EDIPO Texto 15. Nacimiento de Edipo Texto 16. La Esfinge Texto 17. Edipo y la Esfinge Texto 18. Causa del enfretamiento entre Eteocles y Polinices Texto 19. Monomaquia de Eteocles y Polinices Texto 20. Antígona 7.3. HERACLES


Antología griega

Texto 21. Nacimiento de Heracles Texto 22. La Hidra de Lerna Texto 23. Las aves del lago Estinfálide Texto 24. Las columnas de Heracles 7.4. TESEO Texto 25. Origen del Minotauro Texto 26. Teseo y el Minotauro Texto 27. Pérdida de Ariadna y muerte de Egeo Texto 28. Dédalo e Ícaro 7.5. PERSEO Texto 29. Dánae y su hijo Perseo Texto 30. Perseo y la gorgona Medusa 7.6. JASÓN Texto 31. Jasón y el vellocino de oro Texto 32. Los Argonautas llegan a la isla de Lemnos Texto 33. Medea, enamorada, promete ayuda a Jasón Texto 34. Medea se venga del traidor Jasón 7.7. CICLO TROYANO Texto 35. La manzana de la discordia Texto 36. Nacimiento de Aquiles Texto 37. El sueño de Hécuba Texto 38. El juramento de Tindáreo Texto 39. El sacrificio de Ifigenia Texto 40. Muerte de Patroclo Texto 41. El caballo de madera Texto 42. Regalo funesto Texto 43. Saqueo de Troya 7.8. ODISEA Texto 44. Odiseo en la cueva de Polifemo Texto 45. “Nadie” ataca a Polifemo Texto 46. Las Sirenas Texto 47. La tela de Penélope 8. Sintaxis oracional 9. Índice de nombres propios

HELÉNICAS DE JENOFONTE 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Vida Obra Ideología Método historiográfico Lengua y estilo Contenido de las Helénicas Nuestros fragmentos Textos seleccionados 8.1. REGRESO DE ALCIBÍADES Texto 1. Operaciones militares Texto 2. Alcibíades elegido general Texto 3. Acogida triunfal Texto 4. Alcibíades jefe absoluto Texto 5. Andros derrotada tras su defección 8.2. BATALLA DE LAS ARGINUSAS Texto 6. Lacedemonios y atenienses frente a frente Texto 7. Las condiciones atmosféricas retrasan el ataque Texto 8. Victoria ateniense

6


Antología griega

Texto 9. Los náufragos abandonados 8.3. PROCESO DE LOS GENERALES VENCEDORES DE LAS ARGINUSAS Texto 10. Los atenienses cesan a los estrategos Texto 11. El Consejo encarcela a los estrategos Texto 12. Los generales son juzgados Texto 13. Las artimañas deTerámenes Texto 14. Calixeno propone la condena a muerte Texto 15. Euriptólemo intenta impedirlo Texto 16. Comienza el discurso de defensa Texto 17. “Son calumniados por los culpables” Texto 18. El decreto de Canono Texto 19. “Castigáis a los vencedores de vuestros enemigos” Texto 20. Votación y condena a muerte Texto 21. Arrepentimiento posterior del pueblo 8.4. DERROTA DE ATENAS Texto 22. Los colonos obligados a regresar Texto 23. Pánico por la derrota Texto 24. Dominio de Esparta Texto 25. Atenas sitiada Texto 26. El hambre y las negociaciones Texto 27. Desesperación ante el fracaso Texto 28. La situación se demora Texto 29. Terámenes negocia Texto 30. Libres de la esclavitud Texto 31. Ratificación de las condiciones de paz Texto 32. Lisandro en el Pireo 9. Sintaxis oracional 10. Índice de nombres propios

FEDÓN DE PLATÓN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Vida Obra Principales aspectos de pensamiento platónico Actitud de Platón hacia la democracia El diálogo platónico como forma literaria Contenido del Fedón Nuestros fragmentos Textos seleccionados 8.1. EQUÉCRATES Y FEDÓN DIALOGAN SOBRE SÓCRATES Texto 1. ¿Estuviste presente…? Texto 2. Extrañeza de Equécrates Texto 3. Peregrinación a Delos Texto 4. Ciudad libre de impurezas y de muerte Texto 5. Insistencia de Equécrates 8.2. ÚLTIMA CONVERSACIÓN DE SÓCRATES Texto 6. Sócrates se dirige a sus discípulos Texto 7. Critón le pregunta su última voluntad Texto 8. ¿Cómo debe ser el entierro? Texto 9. Lo que se sepulta es el cuerpo 8.3. SÓCRATES SE PREPARA Texto 10. Sócrates se lava Texto 11. Últimos momentos con su familia 8.4. SÓCRATES Y EL CARCELERO Texto 12. El anuncio final Texto 13. Eres el más noble

7


Antología griega

Texto 14. ¡Que alguien traiga el veneno! 8.5. LA CICUTA Texto 15. Un esclavo trae la cicuta Texto 16. Sócrates impasible Texto 17. ¿Puede hacerse una libación? Texto 18. Sócrates bebe la cicuta 8.6. REACCIÓN DE LOS AMIGOS Texto 19. Desconsuelo de los amigos Texto 20. Llanto de los discípulos Texto 21. Sócrates consuela a sus discípulos 8.7. FINAL Texto 22. Sócrates se aproxima a su final Texto 23. El veneno hace efecto Texto 24. Últimas palabras de Sócrates Texto 25. Fedón ensalza a Sócrates 9. Sintaxis oracional 10. Índice de nombres propios

ANEXOS 1. Listado general de étimos 2. Helenismos 3. Modelo de ficha

BIBLIOGRAFÍA

8


Antología griega

9

Presentación

José Manuel Iglesias Gil Catedrático de Hª Antigua de la Universidad de Cantabria Coordinador de Griego de la PAU


Antología griega

10

Introducción Ante la preocupación por la idoneidad de los textos y autores que normalmente trabajamos en la preparación de la PAU y por su grado de dificultad sintáctica y morfológica, varios profesores nos propusimos elaborar una antología 1 de textos de la Biblioteca de Apolodoro que ampliara y sustituyera el limitado repertorio que veníamos utilizando durante los últimos años. Dada la buena acogida que tuvo entre nuestros alumnos y el profesorado que asiste regularmente a las reuniones periódicas de la PAU de Griego y, en especial, animados por el Coordinador de la Universidad de Cantabria de nuestra asignatura, el catedrático de Hª Antigua, D. José Manuel Iglesias Gil, decidimos aumentar esa primera selección de textos a las obras de los otros autores que entraban en las pruebas de acceso, a saber, Helénicas de Jenofonte y Fedón de Platón.

Tradicionalmente los textos que se traducen en 2º de Bachillerato como preparación para las pruebas de acceso a la Universidad se agrupan en dos categorías: los que presentan una menor dificultad en cuanto a la complejidad de la sintaxis, del estilo y del argumento (buena piedra de toque para poner a prueba Un grupo de profesores, al amparo del Ciefp de Torrelavega, formamos un Grupo de Trabajo y durante el curso 2006/7 elaboramos la siguiente selección: Dioses y Héroes. Antología de textos de Apolodoro, 2007, Puente San Miguel. 1


Antología griega

11

los rudimentos morfológicos y sintácticos aprendidos el curso anterior) y los que nos permiten enfrentarnos con un texto griego clásico con todas las consecuencias en cuanto a la forma y a la profundidad de contenido. Apolodoro o, mejor dicho, la Biblioteca pertenece, sin duda, al primer grupo y presenta un grado de dificultad asequible para un primer contacto con la traducción de un autor. Si bien es cierto que la Biblioteca, a pesar de su simpleza narrativa y de su griego poco elegante, está adornada por cierta ingenuidad y, sobre todo, pensando en el interés de nuestros alumnos, tiene a su favor una enorme atractivo: la riqueza de las sugerentes narraciones míticas. En una situación intermedia se encontraría la prosa de Jenofonte, tradicionalmente modelo de clasicismo y, justamente por eso, considerado autor más que adecuado para la iniciación a los estudios de lengua griega. Su popularidad o el hecho de ser más accesible que Tucídides han provocado no poco rechazo, pero no es menos cierto que ante la falta de rigor y racionalidad destaca por la viveza en la narración de los hechos históricos y su penetración psicológica en la caracterización de determinados personajes. Platón supone el último peldaño en la culminación de la preparación filológica que exige la traducción de textos: vencidas las dificultades de la gramática, hay que ser capaz de percibir las sutilezas del estilo, la profundidad de pensamiento y la fina ironía que destilan muchos de sus textos.

La presente antología, fruto de un laborioso proceso de decantación en su experimentación en el aula, contiene ciento siete fragmentos, que van precedidos por un índice con las abreviaturas que nos vamos a encontrar en las notas a los textos. Aunque es fácil resolver la mayor parte de ellas, decidimos incluir esta relación para facilitar su consulta a los alumnos. Hemos seguido, siempre que nos ha sido posible, las abreviaturas utilizadas por el habitualmente manejado Diccionario manual, Griego-Español, de José M. Pabón, ed. Bibliograf, Barcelona.


Antología griega

12

La selección de textos se aglutina en torno a cada uno de los autores antologados: Apolodoro (47 textos), Jenofonte (32 textos) y Platón (25 textos), que van antecedidos por una breve presentación de las respectivas vidas, obras, características del contenido y estilo, así como una sucinta contextualización de los fragmentos que se han seleccionado. Cada texto presenta la siguiente estructura: el encabezamiento donde figura la numeración correlativa de cada autor de la antología y un breve título significativo. A continuación una escueta nota informativa que pretende contextualizar el fragmento que se va a traducir. En tercer lugar, nos encontramos con el texto griego 2 propiamente dicho, que tiene una extensión variable entre 6 y 8 líneas aproximadamente y en el que se han insertado notas que remiten al apartado correspondiente. En la parte inferior derecha consignamos la cita que permite su localización en las ediciones utilizadas. En la última parte, por un lado, proporcionamos información de carácter sintáctico (tipos de proposiciones subordinadas y construcciones de participio e infinitivo que aparecen en el texto) y, por otro, facilitamos –con números que responden a las llamadas dentro del texto– notas de carácter morfológico, léxico, aclaraciones sobre el contenido, usos casuales poco frecuentes, etc…

Al final de los textos de cada autor incluimos una relación de las construcciones sintácticas que hacen referencia numérica a los textos donde aparecen. Esto puede facilitar que se encuentre rápidamente una determinada estructura sintáctica que el profesor necesite trabajar. También se incluye un índice (griego-español) de nombres propios (dioses, héroes, monstruos, lugares, nombres de persona, gentilicios…) con su enunciado y una sucinta información de carácter general, así como una referencia numérica que remite al texto en el que aparece.

Para la escritura del griego utilizamos el programa Sibylla (uno de los recursos educativos que proporciona de manera gratuita la web Palladium, iniciativa del Ministerio de Educación y Ciencia a través del CNICE) con el tipo de letra Palatino Linotype y un cuerpo de 12 puntos. 2


Antología griega

13

Las ediciones seguidas para el establecimiento del texto de nuestra antología han sido las siguientes: Apollodorus. The Library. Translated by James George Frazer. Loeb Classical Library. Harvard University Press, 1921 (9ª edición 2001). 2 vol. Apollodoro. I Miti Greci. A cura di Paolo Scarpi. Traduzione di Maria Grazia Ciani. Fondazione Lorenzo Valla, Arnoldo Mondadori Editore. 1996 (8ª ed. 2005). Xenophontis Opera omnia. Recognovit brevique adnotatione critica instruxit E. C. Marchant. Tomus I. Historia graeca. Oxford Classical Texts. 1900 (14ª imp. 1990). Platonis Opera. Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Ionnes Burnet. Tomus I. Phaedo. Oxford Classical Texts. 1900 (18ª imp. 1987). Hemos procurado ser rigurosos en el manejo de los textos y respetar las ediciones de referencia3. Sólo nos hemos apartado de ellas en aras de la claridad y la comprensión del texto por parte de nuestros alumnos. En efecto, las diferencias básicas con respecto a estas ediciones, que no vamos a pormenorizar aquí por tratarse de una edición escolar, se reducen, por un lado, a la supresión o modificación de algunas palabras, sintagmas o fragmentos por considerarlos inadecuados debido a su dificultad sintáctica, morfológica o falta de relevancia desde el punto de vista del contenido; por otro, a la sustitución de algunos pronombres por los nombres propios a los que hacen referencia.

José Ignacio Merino Martínez Coordinador de la Antología

En el caso de Jenofonte y Platón nos hemos limitado a seguir el texto griego, como acordamos en la reunión de coordinación de la Pau, de la excelente selección propuesta por el libro ya agotado: Praxis, (Completar cita). Si bien es cierto que la información sobre los autores, la división en fragmentos, titulación, contextualización, citas, presentación de las notas, información sintáctica e índices son completa responsabilidad nuestra. 3


AntologĂ­a griega

14


AntologĂ­a griega

15

Abreviaturas ac. act. aor. c. dat. fut. gen. impf. imp. ind. inf. m. med. nom. opt. part. pas. perf. pl. plpf. pres. sing. subj. suj.

acusativo activo aoristo complemento dativo futuro genitivo imperfecto imperativo indicativo infinitivo masculino media nominativo optativo participio pasivo perfecto plural pluscuamperfecto presente singular subjuntivo sujeto


Antología griega

16

BIBLIOTECA DE APOLODORO


Antología griega

17

1. La Biblioteca La Biblioteca es uno de los más importantes instrumentos para el estudio sistemático de la mitología griega y, por lo tanto, imprescindible para cualquier investigación sobre las manifestaciones artísticas de la Grecia antigua, siempre llenas de referencias mitológicas. Su autor, que sin duda no tenía pretensiones literarias ni afán racionalista, recopiló con diligencia todos los mitos griegos conocidos e, intentando conciliar las distintas versiones del mito, a veces discrepantes o contradictorias, que ofrecían sus fuentes, los organizó en genealogías, desde el origen del universo hasta el regreso de Ulises.

2. Cuestión de la autoría Apolodoro de Atenas, a quien erróneamente se atribuye tradicionalmente la autoría, nace el 180 a. C.; con posterioridad se establece en Alejandría, donde fue alumno de Aristarco de Samotracia. Tras militar en la escuela filosófica de Epicuro, abandona Alejandría para establecerse en Pérgamo, ciudad en la que le sorprendería la muerte en el año 119 a. C. Escribió un tratado Sobre los dioses y una obrita sobre el “Catálogo de las naves” de la Ilíada. Además, son de destacar unas Crónicas en verso en que establece la cronología de la historia de Grecia desde la


Antología griega

18

caída de Troya hasta el 144 a. C. en la que nos proporciona información sobre los arcontes atenienses. También redactó varias obras de gramática y crítica. La atribución del texto al gramático, historiador, mitógrafo y erudito griego Apolodoro es incorrecta y, en la actualidad, no está aceptada por la mayoría de los estudiosos. En consecuencia, lo escrupulosamente acertado sería referirse al autor de la obra como Pseudo-Apolodoro, si bien, por convención, por inercia o por comodidad, se le sigue llamando Apolodoro. El análisis lingüístico del texto, la ausencia de racionalización o intento de interpretar el mito y, sobre todo, la cronología interna que nos proporciona la obra imposibilita la autoría de Apolodoro el Gramático. La posible causa de la errónea atribución tal vez sea debida a dos hechos: por un lado, a la existencia y fama del gramático y tratadista Apolodoro de Atenas, autor de obras de contenido mitológico y muy difundidas en la antigüedad; por otro lado, al comentario del patriarca Focio de Constantinopla que decía haber leído una Biblioteca de un tal Apolodoro gramático cuyo tema era de contenido mitológico, entre otras cosas.

3. Problema de la datación ¿título? El primero en citar la Biblioteca fue el patriarca bizantino Focio, que vivió en el siglo IX, pero hay evidencias de que trozos de la obra fueran utilizados por Zenobio en la época del emperador Adriano (117/138). Por el estilo, la finalidad para la que ha sido concebida la obra (manual mitográfico dirigido a un público culto) y por otras evidencias internas4, es probable que el autor de la Biblioteca haya creado su obra entre los siglos I y II de nuestra Era, desde luego no antes del 61/60 a. C.

4. Obra: finalidad, fuentes y estilo

Se cita al analista romano Cástor de Rodas, que escribió un Crónica que abarca hasta Pompeyo, por lo que el terminus post quem de la Biblioteca sería mediados del siglo I a. C. 4


Antología griega

19

En época imperial aparecen manuales generales que servían para dar a las personas cultas información para sus lecturas y viajes, entretenimiento y también un instrumento de uso en los discurso retóricos, sin excluir el afán de cultivarse por la vía rápida. El manual más completo y famoso es la Biblioteca, que abarca toda la materia mitológica sobre los dioses y héroes griegos: comienza con la teogonía, narra los linajes heroicos, culmina con la guerra de Troya y acaba con la muerte de Ulises. El autor ha seguido las mejores fuentes literarias disponibles para cada mito y ha tenido el cuidado de señalar, cuando es necesario, las controversias. Muchas fuentes, como Homero, Hesíodo, Píndaro y los poetas trágicos son bien conocidas. De algunas como Ferécides de Leros (500-450 a. C.), Acusilao de Argos (c. 500 a. C.) y Asclepíades de Tragilo (s. IV a. C.), tenemos fragmentos razonables. Del Catálogo de las mujeres (c. 550 a. C.), en cuyo plan expositivo parece basarse la Biblioteca, también tenemos numerosos fragamentos. Pero de las obras de Eumelo y Asio, por ejemplo, no tenemos prácticamente nada. En numerosas ocasiones utiliza fuentes anónimas, cuando emplea fórmulas como “algunos dicen”, “dicen”, “según unos”… En un principio el compendio de datos, dioses y héroes podría parecer una exposición fría, seca y poco elegante, no obstante la obra está hilada por medio de narraciones ágiles y en ocasiones dotada de cierta garra. Si bien no tienen un estilo depurado, muestra inhabilidad en la composición (detalles insignificantes ocupan demasiado espacio, o al revés, desorden cronológico, repeticiones de hechos y expresiones…) y, en muchas ocasiones, caen en la erudicción, cumplen sobradamente su finalidad de tratado mitográfico de consulta.

5. Contenido de la Biblioteca El texto, que nos conduce −sin que el autor emita ningún juicio, ni haya ningún intento de racionalización− desde los primeros tiempos míticos (teogonía) hasta las fronteras de la historia (nostoi de los aqueos combatientes en Troya), es


Antología griega

20

bastante largo y ocupa poco más de 350 páginas, distribuidas en dos volúmenes, en la edición de Frazer (1921). Las leyendas son tratadas de forma abreviada (aunque no se trata de resúmenes), pero completa. El autor da muestras de su erudición en la cita prolija de las fuentes y en la enumeración de nombres y genealogías. Se distribuyen los relatos míticos a lo largo de tres libros (I, II, III) y terminan un tanto abruptamente al final del libro tercero. Un epítome independiente de los manuscritos que contienen los libros, descubierto a finales del siglo XIX, afortunadamente completa, a partir de la historia de Teseo, el final interrumpido. Libro I: Descendientes de Urano y Gea: los titanes, Crono, los dioses olímpicos (1-6). Prometeo y la creación de la humanidad, Deucalión y Pirra, los descendientes de Eolo, los Argonautas (7-9). Libro II: La familia de Ínaco: Foroneo, Dánao, Acrisio y Preto, Perseo, Anfitrión, Heracles y sus hazañas (1-8). Libro III: La familia de Agenor: Europa, Cadmo, Edipo, los siete contra Tebas, los Epígonos (1-8). La familia de Pelasgo: Licaón, Calisto, Auge y Atalanta (8-9). La familia de Atlas: Idas y Linceo, Cástor y Polideuces, Asclepio, Laomedonte, Titono (10-12). La familia de Asopo: Egina, Éaco, Peleo, Telamón (1213). Los reyes de Atenas: Cécrope, Céfalo, Egeo, Teseo (14-16). Epítomes: Continuación de los reyes de Atenas (1). La familia de Pélope (2). La guerra de Troya (3), la ira de Aquiles (4), últimas luchas, el caballo de Troya y la caída de la ciudad (5). El retorno de los héroes, las aventuras de Orestes (6) y de Odisea (7).

6. Nuestros fragmentos Los primeros textos (1-14) hacen referencia a los principales dioses olímpicos. Del libro I se han extraído los episodios relativos al nacimiento de Zeus, reparto del mundo, nacimiento de Atenea, Apolo y Ártemis, el desafío de Marsias a Apolo, el rapto de Perséfone, el vano intento de Orfeo para rescatar a Eurídice, el


Antología griega

21

castigo de Prometeo y el final del diluvio. Del libro II, las andanzas de Ío vigilada por Argos. Del libro III, las consecuencias del amor de Zeus a Sémele, la muerte de Penteo por oponerse a Dioniso, la disputa por el dominio del Ática entre Atenea y Posidón y el robo de Hermes de los rebaños de Apolo. Los siguientes textos (15-20), sacados del libro III, se centran en la desgraciada figura de Edipo y tratan aspectos de su vida que van desde el oráculo pronunciado antes de su nacimiento hasta el trágico destino de su hija Antígona, pasando por la descripción de la terrible esfinge, la resolución del enigma y el enfrentamiento fratricida entre sus hijos Eteocles y Polinices. Los cuatro textos (21-24) relativos a Heracles hacen todos referencia al libro II y en ellos se nos narran los prodigios que acompañan al nacimiento de héroe, el enfrentamiento con la Hidra de Lerna, la huida de las aves del lago Estinfálide y el episodio de las vacas de Gerión. El mítico héroe ateniense Teseo reúne en torno a su figura los siguientes textos (25-28), uno del libro III y los restantes del epítome I, en que se cuentan el enfrentamiento con el monstruoso Minotauro, la muerte de su padre Egeo tras el abandono de Ariadna y el conocido pasaje de la huida del laberinto de Dédalo e Ícaro. Del nacimiento de Perseo, fruto de los amores de Dánae y Zeus, y de su enfrentamiento con Medusa versan los textos 29 y 30 del libro II. Del libro I, las peripecias de Jasón y los argonautas en busca del vellocino de oro, su llegada a la isla de Lemnos, desierta de hombres, el enamoramiento de Medea y su posterior venganza en pago de la trición de Jasón ocupan los textos 3134. El ciclo troyano, después del primer apartado, contiene el mayor número de textos (35-43), aportados por los epítomes. Nos relatan el episodio de la manzana de la discordia, causa mítica de la guerra de Troya, el nacimiento del principal de sus protagonistas, Aquiles, el sueño funesto de Hécuba, el juramento de Tindáreo, el sacrificio de Ifigenia, la muerte en combate de Patroclo vestido con las armas de


Antología griega

22

Aquiles, la construcción del caballo de madera, su ofrenda a la divinidad y la destrucción definitiva de la ciudad de Ilión. En el último apartado, también obtenido de los epítomes, se recogen las referencias a la Odisea (textos 44-47): llegada a la isla de los crueles cíclopes, la estratagema para vencer a Polifemo, el ingenio de Odiseo para navegar cerca de las Sirenas y escuchar su melodioso canto sin peligro y el engaño de Penélope a los pretendientes con su interminable tela.


Antología griega

23

7. Textos seleccionados I. DIOSES OLÍMPICOS 1 Nacimiento de Zeus Rea engendra a Zeus en Creta para que sea criado por los curetes y las ninfas a ocultas de su padre Cronos.

Ῥέα παραγίγνεται μὲν εἰς Κρήτην, γεννᾷ 1 δὲ ἐν ἄντρῳ τῆς Δίκτης Δία2. καὶ τοῦτον μὲν δίδωσι3 τρέφεσθαι Κούρησί τε καὶ ταῖς Μελισσέως παισὶ νύμφαις, Ἀδραστείᾳ τε καὶ Ἴδῃ. αὗται μὲν οὖν τὸν παῖδα ἔτρεφον τῷ τῆς Ἀμαλθείας γάλακτι, οἱ δὲ Κούρητες ἔνοπλοι ἐν τῷ ἄντρῳ τὸ βρέφος φυλάσσοντες τοῖς δόρασι τὰς ἀσπίδας συνέκρουον, ἵνα μὴ τῆς τοῦ παιδὸς φωνῆς ὁ Κρόνος ἀκούσῃ4. Apolodoro, Biblioteca I, 1, 6-7 • • •

Sintaxis oracional Infinitivo con valor final Participio apositivo Adverbial final

Notas γεννάω. Acus. de Ζεύς, Διὸς . 3ª sing. pres. ind. act. de δίδωμι: dar algo (+ acus.) a alguien (+ dat.) para hacer algo (+ inf.). 4. Subj. aor. (+ gen.). 1. 2. 3.

2 Reparto del mundo Los cíclopes, aliados de Zeus, proporcionan distintos atributos a Zeus, Posidón y Plutón para que dominen a los Titanes.

καὶ Κύκλωπες τότε Διὶ1 μὲν διδόασι2 βροντὴν καὶ ἀστραπὴν καὶ κεραυνόν, Πλούτωνι δὲ κυνέην, Ποσειδῶνι δὲ τρίαιναν· οἱ δὲ τούτοις ὁπλισθέντες3

κρατοῦσι4

Τιτάνων,

καὶ

καθείρξαντες

Ταρτάρῳ

τοὺς

Ἑκατόγχειρας κατέστησαν5 φύλακας6. αὐτοὶ δὲ διακληροῦνται περὶ τῆς ἀρχῆς, καὶ λαγχάνει Ζεὺς μὲν τὴν ἐν οὐρανῷ δυναστείαν, Ποσειδῶν δὲ τὴν ἐν θαλάσσῃ, Πλούτων δὲ τὴν ἐν Ἅιδου7. Apolodoro, Biblioteca I, 2, 1

Sintaxis oracional Participio apositivo

Notas 1.

Dat. de Ζεύς, Διὸς.


Antología griega

24

2. 3. 4. 5. 6. 7.

3ª pl. pres. ind. act. de δίδωμι. Part. aor. pas. de ὁπλίζω. Rige gen. 3ª pl. aor. ind. act.de καθίστημι. C. predicativo. ἐν Ἅιδου = ἐν Ἅιδου οἴκῳ: en la mansión del Hades.

3 Nacimiento de Atenea Zeus deja encinta de una niña a Metis, pero, por temor a la profecía de Gea, decide devorar a la embarazada.

μίγνυται δὲ Ζεὺς Μήτιδι, μεταβαλλούσῃ εἰς πολλὰς ἰδέας ὑπὲρ τοῦ μὴ συνελθεῖν, καὶ αὐτὴν γενομένην ἔγκυον καταπίνει, ἐπείπερ ἔλεγε Γῆ γεννήσειν παῖδα μετὰ τὴν μέλλουσαν ἐξ αὐτῆς γεννᾶσθαι κόρην, ὃς οὐρανοῦ δυνάστης γενήσεται. τοῦτο φοβηθεὶς1 κατέπιεν2 αὐτήν· ὡς δ΄ ὁ τῆς γενέσεως ἐνέστη3 χρόνος, πλήξαντος αὐτοῦ τὴν κεφαλὴν πελέκει Προμηθέως ἢ καθάπερ ἄλλοι λέγουσιν Ἡφαίστου, ἐκ κορυφῆς Ἀθηνᾶ σὺν ὅπλοις ἀνέθορεν4. Apolodoro, Biblioteca I, 3, 6 • • • • • • • • •

Sintaxis oracional Participio apositivo Infinitivo sustantivado Adverbial causal Sustantiva de infinitivo Participio atributivo Adjetiva Adverbial temporal Genitivo absoluto Adverbial comparativa-modal

1. 2. 3. 4.

Notas Part. aor. pas. de φοβέω. καταπίνω. 3ª sing. aor. ind. act. de ἐνίστημι: presentarse. 3ª sing. aor. ind. act. de ἀναθρῴσκω.

4 Apolo y Ártemis Fruto de una nueva aventura, Zeus tiene de Leto dos hijos en la isla de Delos: Ártemis, diosa de la caza, y Apolo, dios de la adivinación.

Λητὼ δὲ συνελθοῦσα Διὶ1 κατὰ τὴν γῆν ἅπασαν ὑφ΄ Ἥρας ἠλαύνετο, μέχρις εἰς Δῆλον ἐλθοῦσα γεννᾷ2 πρώτην Ἄρτεμιν, ὕστερον Ἀπόλλωνα ἐγέννησεν. Ἄρτεμις μὲν οὖν τὰ περὶ θήραν ἀσκήσασα παρθένος ἔμεινεν3, Ἀπόλλων δὲ τὴν μαντικὴν μαθὼν παρὰ Πανὸς τοῦ Διὸς καὶ ῞Yβρεως ἧκεν εἰς


Antología griega

25

Δελφούς, χρησμῳδούσης4 τότε Θέμιδος· ὡς δὲ ὁ φρουρῶν τὸ μαντεῖον Πύθων ὄφις ἐκώλυεν αὐτὸν παρελθεῖν ἐπὶ τὸ χάσμα, τοῦτον ἀνελὼν5 τὸ μαντεῖον παραλαμβάνει. Apolodoro, Biblioteca I, 4, 1 • • • • • •

Sintaxis oracional Participio apositivo Adverbial temporal Genitivo absoluto Adverbial causal Participio atributivo Sustantiva de infinitivo

1. 2. 3. 4. 5.

Notas Dat. de Ζεύς, Διός, ὁ. γεννάω. Aor. ind. act. de μένω. χρησμῳδέω: pronunciar oráculos, profetizar. Aor. de ἀναιρέω.

5 Apolo y Marsias Apolo prepara un castigo a Marsias sólo porque el sátiro ha ofendido al dios, al osar desafiarlo en un certamen musical.

ἀπέκτεινε1 δὲ Ἀπόλλων καὶ τὸν Ὀλύμπου παῖδα Μαρσύαν. οὗτος γὰρ εὑρὼν αὐλούς, οὓς ἔρριψεν Ἀθηνᾶ διὰ τὸ τὴν ὄψιν αὐτῆς ποιεῖν ἄμορφον2, ἦλθεν εἰς ἔριν περὶ μουσικῆς Ἀπόλλωνι. συνθεμένων3 δὲ αὐτῶν ἵνα ὁ νικήσας ὃ βούλεται διαθῇ4 τὸν ἡττημένον5, τῆς κρίσεως γιγνομένης τὴν κιθάραν στρέψας6 ἠγωνίζετο ὁ Ἀπόλλων, καὶ ταὐτὸ7 ποιεῖν ἐκέλευε τὸν Μαρσύαν· τοῦ δὲ ἀδυνατοῦντος εὑρεθεὶς8 κρείσσων ὁ Ἀπόλλων, κρεμάσας9 τὸν Μαρσύαν ἔκ τινος ὑπερτενοῦς10 πίτυος, ἐκτεμὼν11 τὸ δέρμα οὕτως διέφθειρεν1. Apolodoro, Biblioteca I, 4, 2

• • • • • • •

Sintaxis oracional Participio apositivo Adjetiva Infinitivo sustantivado Genitivo absoluto Adverbial final Participio sustantivado Sustantiva de infinitivo

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Notas Aor. ind. act. de ἀποκτείνω y de διαφθείρω. C. predicativo; ποιεῖν ἄμορφον: hacer feo, afear. Aor. med. de συντίθημι: ponerse de acuerdo. 3ª sing. aor. subj. act. de διατίθημι: disponer. Part. perf. pas. de ἡττάομαι: vencer. τὴν κιθάραν στρέψας: tras dar la vuelta a la cítara, con la cítara invertida. Crásis: τὸ αὐτό. Part. aor. pas. de εὑρίσκω + κρείσσων (C. predicativo): habiendo sido considerado ganador. Aor. de κρεμάννυμι. ὑπερτενής, -ές: alto, erguido. Aor. de ἐκτέμνω.


Antología griega

26

6 El rapto de Perséfone El dios Plutón, enamorado de Perséfone, hija de Deméter, la rapta y provoca que su madre la busque desesperadamente.

Πλούτων δὲ Περσεφόνης ἐρασθεὶς1 Διὸς2 συνεργοῦντος ἥρπασεν αὐτὴν κρύφα. Δημήτηρ δὲ μετὰ λαμπάδων νυκτός3 τε καὶ ἡμέρας3 κατὰ πᾶσαν τὴν γῆν ζητοῦσα περιῄει4· μαθοῦσα δὲ παρ΄ Ἑρμιονέων ὅτι Πλούτων αὐτὴν ἥρπασεν, ὀργιζομένη θεοῖς κατέλιπεν οὐρανόν, εἰκασθεῖσα5 δὲ γυναικὶ ἧκεν εἰς Ἐλευσῖνα. Apolodoro, Biblioteca I, 5, 1 • • •

Sintaxis oracional Participio apositivo Genitivo absoluto Sustantiva con conjunción

1. 2. 3. 4. 5.

Notas Part. aor. pas. de ἐράω (+ gen.). Gen. de Ζεύς, Διός, ὁ. Gen. de tiempo. 3ª sing. impf. de περίειμι = περιέρχομαι. Part. aor. pas. de εἰκάζω.

7 Orfeo y Eurídice Orfeo, hábil citaredo, consigue persuadir a Plutón para que Eurídice, su esposa muerta, regrese del Hades.

Ὀρφεὺς ὁ ἀσκήσας κιθαρῳδίαν, ὃς ᾄδων ἐκίνει λίθους τε καὶ δένδρα. ἀποθανούσης δὲ Εὐρυδίκης τῆς γυναικὸς αὐτοῦ, δηχθείσης 1 ὑπὸ ὄφεως, κατῆλθεν εἰς Ἅιδου2 θέλων ἀνάγειν αὐτήν, καὶ Πλούτωνα ἔπεισεν ἀναπέμψαι. ὁ δὲ ὑπέσχετο3 τοῦτο ποιήσειν, ἂν4 μὴ πορευόμενος Ὀρφεὺς ἐπιστραφῇ5 πρὶν εἰς τὴν οἰκίαν αὑτοῦ παραγενέσθαι· ὁ δὲ ἀπιστῶν ἐπιστραφεὶς 6 ἐθεάσατο τὴν γυναῖκα, ἡ δὲ πάλιν ὑπέστρεψεν.


Antología griega

27

Apolodoro, Biblioteca I, 3, 2 • • • • • • •

Sintaxis oracional Participio atributivo Adjetiva Participio apositivo Genitivo absoluto Sustantiva de infinitivo Adverbial condicional Adverbial temporal

1. 2. 3. 4. 5. 6.

Notas Part. aor. pas. de δάκνω. εἰς Ἅιδου = εἰς Ἅιδου οικον: a la mansión de Hades. Aor. de ὑπισχνέομαι: prometer. ἂν = ἐὰν: a condición de que. Subj. aor. pas. de ἐπιστρέφω. Part. aor. pas. de ἐπιστρέφω.

8 Prometeo encadenado A Prometeo, titán creador y benefactor de los hombres, le castiga Zeus, por robar el fuego para la raza humana.

Προμηθεὺς δὲ ἐξ ὕδατος καὶ γῆς ἀνθρώπους πλάσας ἔδωκεν1 αὐτοῖς καὶ πῦρ, λάθρᾳ Διὸς2 ἐν νάρθηκι κρύψας. ὡς δὲ ᾔσθετο3 Ζεύς, ἐπέταξεν Ἡφαίστῳ τῷ Καυκάσῳ ὄρει τὸ σῶμα αὐτοῦ προσηλῶσαι4· ἐν δὴ τούτῳ προσηλωθεὶς5 Προμηθεὺς πολλῶν ἐτῶν ἀριθμὸν6 ἐδέδετο7· καθ΄ ἑκάστην δὲ ἡμέραν ἀετὸς ἐφιπτάμενος8 αὐτῷ τοὺς λοβοὺς ἐνέμετο9 τοῦ ἥπατος αὐξανομένου διὰ νυκτός. καὶ Προμηθεὺς μὲν πυρὸς κλαπέντος10 δίκην ἔτινε ταύτην, μέχρις Ἡρακλῆς αὐτὸν ὕστερον ἔλυσεν. Apolodoro, Biblioteca I, 7, 1 • • • •

Sintaxis oracional Participio apositivo Adverbial temporal Sustantiva de infinitivo Genitivo absoluto

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Notas 3ª sing. aor. ind. act. de δίδωμι. Gen. de Ζεύς, Διός, ὁ. αἰσθάνομαι. προσηλόω: clavar en. Part. aor. pas. de προσηλόω. Ac. de extensión en el tiempo. 3ª sing. plpf. ind. pas. de δέω: encadenar. Part. pres. de ἐφίπτημι: volar hacia. Devorar. Part. aor. pas. de κλέπτω.

9 Fin del diluvio Acabadas las lluvias, Zeus concede a Deucalión, tras días arrastrado en su arca, que la raza humana continúe.


Antología griega

28

Δευκαλίων δὲ ἐν τῇ λάρνακι διὰ τῆς θαλάσσης φερόμενος ἐφ΄ ἡμέρας ἐννέα καὶ νύκτας τὰς ἴσας τῷ Παρνασῷ προσίσχει1, κἀκεῖ τῶν ὄμβρων παῦλαν λαβόντων ἐκβὰς2 θύει Διὶ3. Ζεὺς δὲ πέμψας Ἑρμῆν πρὸς αὐτὸν ἐπέτρεψεν αἱρεῖσθαι ὅ τι βούλεται· ὁ δὲ αἱρεῖται ἀνθρώπους αὐτῷ γενέσθαι. καὶ Διὸς εἰπόντος ὑπὲρ κεφαλῆς ἔβαλλεν αἴρων λίθους, καὶ οὓς μὲν ἔβαλε Δευκαλίων, ἄνδρες ἐγένοντο, οὓς δὲ Πύρρα, γυναῖκες. Apolodoro, Biblioteca I, 7, 2 • • • •

Sintaxis oracional Participio apositivo Genitivo absoluto Sustantiva de infinitivo Adjetiva

Notas Atracar en un sitio (+ dat.). Nom. sing. m. part. aor. act. de ἐκβαίνω. Dat. de Ζεύς, Διός, ὁ.

1. 2. 3.

10 Ío, sacerdotisa de Hera Ío es seducida por Zeus. Éste, ante las sospechas de Hera, la transforma en una blanca novilla y le pone un guardián.

Ἰὼ1 δὲ ἱερωσύνην τῆς Ἥρας ἔχουσαν Ζεὺς ἔφθειρε. φωραθεὶς2 δὲ ὑφ΄ δὲ ταύτῃ μὴ συνελθεῖν. Ἥρα δὲ αἰτησαμένη παρὰ Διὸς6 τὴν βοῦν4 φύλακα αὐτῆς κατέστησεν7 Ἄργον τὸν πανόπτην. οὗτος ἐκ τῆς ἐλαίας ἐδέσμευεν αὐτὴν ἥτις ἐν τῷ Μυκηναίων ὑπῆρχεν ἄλσει. Διὸς6 δὲ ἐπιτάξαντος Ἑρμῇ κλέψαι τὴν βοῦν4, ἐπειδὴ λαθεῖν οὐκ ἠδύνατο8, λίθῳ βαλὼν ἀπέκτεινε τὸν Ἄργον, ὅθεν ἀργειφόντης ἐκλήθη9. Apolodoro, Biblioteca II, 1, 3 • • • • •

Sintaxis oracional Participio apositivo Sustantiva de infinitivo Adjetiva Genitivo absoluto Adverbial causal

Notas 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Ac. de Ἰώ, Ἰωῦς, ἡ: Ío. Part. aor. pas. de φωράω. Rige gen. βοῦς, βοός, ἡ. ἀπόμνυμι. Gen. de Ζεύς, Διός, ὁ. Aor. de καθίστημι.


Antología griega

29

8. 9.

Impf. de δύναμαι. Aor. pas. de καλέω.

11 Sémele y Zeus Zeus, enamorado de Sémele, se le presenta en todo su esplendor y la mata. Dioniso continúa su gestación, cosido en el muslo de Zeus.

Σεμέλης δὲ Ζεὺς ἐρασθεὶς1 Ἥρας κρύφα συνευνάζεται. ἡ δὲ2 ἐξαπατηθεῖσα3 ὑπὸ Ἥρας, κατανεύσαντος αὐτῇ Διὸς4 πᾶν τὸ αἰτηθὲν5 ποιήσειν, αἰτεῖται τοιοῦτον αὐτὸν ἐλθεῖν οἷος6 ἦλθε μνηστευόμενος Ἥραν. Ζεὺς δὲ μὴ δυνάμενος ἀνανεῦσαι παραγίγνεται εἰς τὸν θάλαμον αὐτῆς ἐφ΄ ἅρματος ἀστραπαῖς ὁμοῦ καὶ βρονταῖς, καὶ κεραυνὸν ἵησιν7. Σεμέλης δὲ διὰ τὸν φόβον ἐκλιπούσης, ἑξαμηναῖον τὸ βρέφος ἐκ τοῦ πυρὸς ἁρπάσας ἐνέρραψε τῷ μηρῷ. Apolodoro, Biblioteca III, 4, 3 • • • • •

Sintaxis oracional Participio apositivo Genitivo absoluto Participio sustantivado Sustantiva de infinitivo Adverbial comparativo-modal

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Notas Part. aor. pas. de ἐράω (+ gen.). Sémele. Part. aor. pas. de ἐξαπατάω. Gen. de Ζεύς, Διός, ὁ. Part. aor. pas. de αἰτέω. Correlación τοιοῦτον…οἷος: tal … como. 3ª sing. pres. ind. act. de ἵημι.

12 Dioniso y Penteo Dioniso regresa de Tracia, pero su primo Penteo se opone a la celebración de sus rituales, lo que causará su muerte.

Διόνυσος δὲ διελθὼν Θρᾴκην ἧκεν εἰς Θήβας, καὶ τὰς γυναῖκας ἠνάγκασε καταλιπούσας τὰς οἰκίας βακχεύειν ἐν τῷ Κιθαιρῶνι. Πενθεὺς δὲ γεννηθεὶς1 ἐξ Ἀγαυῆς Ἐχίονι, παρὰ Κάδμου εἰληφὼς2 τὴν βασιλείαν, διεκώλυε ταῦτα γίγνεσθαι, καὶ παραγενόμενος εἰς Κιθαιρῶνα τῶν Βακχῶν κατάσκοπος3


Antología griega

30

ὑπὸ τῆς μητρὸς Ἀγαυῆς κατὰ μανίαν ἐμελίσθη4· ἐνόμισε γὰρ αὐτὸν θηρίον εἶναι. Apolodoro, Biblioteca III, 5, 2 • •

Sintaxis oracional Participio apositivo Sustantiva de infinitivo

Notas 1. Part. aor. pas. de γεννάω. 2. Part. perf. de λαμβάνω. 3. C. predicativo. 4. Aor. pas. de μελíζω: desmembrar.

13 Atenea y Posidón luchan por el Ática Cécrope funda una ciudad en el Ática y los dos dioses se disputarán su dominio, para recibir los correspondientes honores.

ἧκεν οὖν πρῶτος1 Ποσειδῶν ἐπὶ τὴν Ἀττικήν, καὶ πλήξας τῇ τριαίνῃ κατὰ μέσην τὴν ἀκρόπολιν ἀπέφηνε2 θάλασσαν, ἥν νῦν Ἐρεχθηίδα καλοῦσι. μετὰ δὲ τοῦτον ἧκεν Ἀθηνᾶ, καὶ ποιησαμένη τῆς καταλήψεως Κέκροπα μάρτυρα1 ἐφύτευσεν ἐλαίαν, ἣ νῦν ἐν τῷ Πανδροσείῳ δείκνυται3. γενομένης δὲ ἔριδος, ἡ χώρα τῆς Ἀθηνᾶς ἐκρίθη4, Κέκροπος μαρτυρήσαντος ὅτι πρώτη1 τὴν ἐλαίαν ἐφύτευσεν. Ἀθηνᾶ οὖν ἀφ΄ ἑαυτῆς τὴν πόλιν ἐκάλεσεν Ἀθήνας. Apolodoro, Biblioteca III, 14, 1 • • • •

Sintaxis oracional Participio apositivo Adjetiva Genitivo absoluto Sustantiva con conjunción

1. 2. 3. 4.

Notas C. predicativo. Aor. de ἀποφαίνω: hacer brotar. δείκνυμι. Aor. pas. de κρίνω: adjudicar a (+ gen.).

14 Primeras andanzas de Hermes Hermes niño se distingue por su carácter inquieto e ingenioso. Robará astutamente los rebaños de Apolo e inventará la lira.


Antología griega

31

Μαῖα μὲν οὖν Διὶ1 συνελθοῦσα ἐν ἄντρῳ τῆς Κυλλήνης Ἑρμῆν τίκτει. οὗτος ἐν πρώτοις σπαργάνοις ἐπὶ τοῦ λίκνου κείμενος, ἐκδὺς 2 κλέπτει βόας3 ἃς ἔνεμεν Ἀπόλλων. ἵνα δὲ μὴ φωραθείη 4 ὑπὸ τῶν ἰχνῶν, ὑποδήματα τοῖς ποσὶ περιέθηκε5, καὶ τὰς μὲν λοιπὰς εἰς σπήλαιον ἀπέκρυψε, δύο δὲ καταθύσας τὰς μὲν βύρσας πέτραις καθήλωσε6, τῶν δὲ κρεῶν τὰ μὲν κατηνάλωσεν 7 ἑψήσας τὰ δὲ κατέκαυσε. καὶ εὑρίσκει πρὸ τοῦ ἄντρου νεμομένην χελώνην. ταύτην ἐκκαθάρας8, εἰς τὸ κύτος χορδὰς ἐντείνας 9 ἐκ βοῶν3 καὶ ἐργασάμενος λύραν εὗρε καὶ πλῆκτρον. Apolodoro, Biblioteca III, 10, 2 • • • •

Sintaxis oracional Participio apositivo Adjetiva Adverbial final Participio predicativo

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Notas Dat. de Ζεύς, Διός, ὁ. Nom. sing. m. part. aor. de ἐκδύω: escaparse. βοῦς, βοός, ἡ. Opt. aor. pas. de φωράω. 3ª sing. aor. ind. act. de περιτίθημι. καθηλόω: clavar en (+ dat.). καταναλίσκω: consumir. Nom. sing. m. part. aor. act. de ἐκκαθαίρω. Nom. sing. m. part. aor. act. de ἐντείνω.

II. EDIPO 15 Nacimiento de Edipo Reinando Layo en Tebas, el oráculo predice que su hijo le dará muerte. Al nacer el niño, el rey ordena abandonarlo.

μετὰ δὲ τὴν Ἀμφίονος τελευτὴν Λάιος τὴν βασιλείαν παρέλαβε καὶ ἔγημεν1 Ἰοκάστην, χρήσαντος τοῦ θεοῦ μὴ γεννᾶν 2 (τὸν γεννηθέντα3 γὰρ πατροκτόνον ἔσεσθαι4). ὁ δὲ οἰνωθεὶς5 συνῆλθε τῇ γυναικί. καὶ τὸ γεννηθὲν 3 ἐκθεῖναι6 δίδωσι7 νομεῖ. Πολύβου δὲ βουκόλοι, τοῦ Κορινθίων βασιλέως, τὸ βρέφος εὑρόντες πρὸς τὴν αὐτοῦ γυναῖκα Περίβοιαν ἤνεγκαν8. ἡ δὲ ὑποβάλλεται9, καὶ Οἰδίπουν καλεῖ διὰ τὸ τοὺς πόδας ἀνοιδῆσαι. Apolodoro, Biblioteca III, 5, 7


Antología griega

• • • • • •

Sintaxis oracional Genitivo absoluto Sustantiva de infinitivo Participio sustantivado Participio apositivo Infinitivo con valor final Infinitivo sustantivado

32

Notas Aor. γαμέω. Inf. pres. act. de γεννάω. Part. aor. pas. de γεννάω. Fut. de εἰμί. Depende de χρήσαντος. Part. aor. pas. de οἰνόω. Inf. aor. act. de ἐκτίθημι: exponer. 3ª sing. pres. ind. act. de δίδωμι: dar algo (+ acus.) a alguien (+ dat.) para hacer algo (+ inf.). 8. 3ª pl. aor. ind. act. de φέρω. 9. Hacer pasar por suyo (un hijo ajeno). 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

16 La Esfinge La esfinge devasta Tebas devorando a quien no resuelva su enigma. Sólo se librarán de ella en caso de descifrarlo.

Κρέοντος δὲ βασιλεύοντος οὐ μικρὰ 1 συμφορὰ κατέσχε Θήβας. ἔπεμψε γὰρ Ἥρα Σφίγγα, ἣ εἶχε πρόσωπον μὲν γυναικός, στῆθος δὲ καὶ βάσιν καὶ οὐρὰν λέοντος καὶ πτέρυγας ὄρνιθος. μαθοῦσα δὲ αἴνιγμα παρὰ μουσῶν ἐπὶ τὸ Φίκιον ὄρος ἐκαθέζετο, καὶ τοῦτο προύτεινε 2 Θηβαίοις. ἦν δὲ τὸ αἴνιγμα· τί ἐστιν ὃ μίαν3 ἔχον φωνὴν τετράπουν καὶ δίπουν καὶ τρίπουν γίγνεται; Apolodoro, Biblioteca III, 5, 8 Sintaxis oracional • Genitivo absoluto • Adjetiva • Participio apositivo

Notas 1. 2. 3.

Lίtote. προτείνω: proponer. εἷς, μία, ἕν.

17 Edipo y la Esfinge Tras matar a Layo, Edipo resuelve el enigma de la esfinge y es recompensado con el trono y la mano de la reina Yocasta.


Antología griega

33

πολλῶν δὲ ἀπολομένων1, κηρύσσει Κρέων τῷ τὸ αἴνιγμα λύσοντι καὶ τὴν βασιλείαν καὶ τὴν Λαΐου δώσειν2 γυναῖκα. Οἰδίπους δὲ ἀκούσας ἔλυσεν, εἰπὼν τὸ αἴνιγμα τὸ ὑπὸ τῆς Σφιγγὸς λεγόμενον ἄνθρωπον εἶναι. ἡ μὲν οὖν Σφὶγξ ἀπὸ τῆς ἀκροπόλεως ἑαυτὴν ἔρριψεν, Οἰδίπους δὲ καὶ τὴν βασιλείαν παρέλαβε καὶ τὴν μητέρα ἔγημεν3 ἀγνοῶν, καὶ παῖδας ἐτέκνωσεν ἐξ αὐτῆς Πολυνείκην καὶ Ἐτεοκλέα, θυγατέρας δὲ Ἰσμήνην καὶ Ἀντιγόνην. Apolodoro, Biblioteca III, 5, 8 • • • • •

Sintaxis oracional Genitivo absoluto Participio sustantivado Sustantiva de infinitivo Participio apositivo Participio atributivo

Notas 1. 2. 3.

Part. aor. de ἀπόλλυμι. Inf. fut. de δίδωμι. Aor. de γαμέω.

18 Causa del enfrentamiento entre Eteocles y Polinices Eteocles y Polinices, hijos de Edipo, llegan a un acuerdo para gobernar cada uno durante un año, pero no se cumple.

Ἐτεοκλῆς δὲ καὶ Πολυνείκης περὶ τῆς βασιλείας συντίθενται 1 πρὸς ἀλλήλους, καὶ αὐτοῖς δοκεῖ τὸν ἕτερον παρ ἐνιαυτὸν ἄρχειν. τινὲς μὲν οὖν λέγουσι πρῶτον ἄρξαντα Πολυνείκη παραδοῦναι 2 μετ΄ ἐνιαυτὸν τὴν βασιλείαν Ἐτεοκλεῖ, τινὲς δὲ πρῶτον Ἐτεοκλέα ἄρξαντα μὴ βούλεσθαι παραδοῦναι2 τὴν βασιλείαν. Apolodoro, Biblioteca III, 6, 1 • •

Sintaxis oracional Sustantiva de infinitivo Participio apositivo

1. 2.

Notas Pres. ind. med. de συντίθημι: llegar a un acuerdo. Inf. aor. de παραδίδωμι.


Antología griega

34

19 Μonomaquia de Eteocles y Polinices Como el enfrentamiento de argivos y cadmeos provoca muchas muertes, se acuerda la lucha singular de los dos hermanos.

μάχης δὲ γενομένης οἱ Καδμεῖοι μέχρι τῶν τειχῶν συνεδιώχθησαν 1, καὶ Καπανεὺς ἁρπάσας κλίμακα ἐπὶ τὰ τείχη δι΄ αὐτῆς ἀνῄει2, καὶ Ζεὺς3 αὐτὸν κεραυνοῖ4. τούτου δὲ γενομένου τροπὴ τῶν Ἀργείων γίγνεται. ὡς δὲ ἀπώλλυντο5 πολλοί, δόξαν6 ἑκατέροις τοῖς στρατεύμασιν Ἐτεοκλῆς καὶ Πολυνείκης περὶ τῆς βασιλείας μονομαχοῦσι, καὶ κτείνουσιν ἀλλήλους. Apolodoro, Biblioteca III, 6, 7-8 • • • •

Sintaxis oracional Genitivo absoluto Participio apositivo Adverbial causal Acusativo absoluto

1. 2. 3. 4. 5. 6.

Notas Aor. ind. pas. de συνδιώκω. ἄνειμι: intentaba subir. Nom. de Ζεύς , Διὸς, ὁ. 3ª sing. pres. ind. de κεραυνόω. ἀπόλλυμι. δόξαν (part. aor. de δοκέω) …τοῖς ἑκατέροις: por acuerdo de los dos bandos.

20 Antígona Antígona, desobedeciendo las órdenes de Creonte, sepulta por piedad a su hermano Polinices y se busca la muerte.

Κρέων δὲ τὴν Θηβαίων βασιλείαν παραλαβὼν τοὺς τῶν Ἀργείων νεκροὺς

ἔρριψεν

ἀτάφους1,

καὶ

κηρύξας

μηδένα

θάπτειν

φύλακας

κατέστησεν2. Ἀντιγόνη δέ, μία τῶν Οἰδίποδος θυγατέρων, κρύφα τὸ


Antología griega

35

Πολυνείκους σῶμα κλέψασα ἔθαψε, καὶ φωραθεῖσα3 ὑπὸ Κρέοντος αὐτοῦ τῷ τάφῳ ζῶσα4 ἐνεκρύφθη5. οἱ δὲ Ἀθηναῖοι μετὰ Θησέως στρατεύσαντες αἱροῦσι Θήβας καὶ τοὺς νεκροὺς τοῖς οἰκείοις διδόασι6 θάψαι. Apolodoro, Biblioteca III, 7, 1 • • •

Sintaxis oracional Participio apositivo Sustantiva de infinitivo Infinitivo con valor final

1. 2. 3. 4. 5. 6.

Notas C. predicativo. Aor. de καθίστημι. Part. aor. pas. de φωράω. Part. pres. de ζάω. C. predicativo. Aor. pas. de ἐγκρύπτω. 3ª pl. pres. ind. de δίδωμι: dar algo (+ acus.) a alguien (+dat.) para hacer algo (+inf.).

III. HERACLES 21 Nacimiento de Heracles Alcmena engendra dos niños de padres diferentes. Heracles sufrirá desde su infancia la persecución de la celosa Hera.

Ἀλκμήνη δὲ δύο ἐγέννησε παῖδας͵ Διὶ1 μὲν Ἡρακλέα͵ μιᾷ2 νυκτὶ πρεσβύτερον͵ Ἀμφιτρύωνι δὲ Ἰφικλέα. τοῦ δὲ παιδὸς3 ὄντος ὀκταμηνιαίου4 δύο δράκοντας ὑπερμεγέθεις ῞Ηρα ἐπὶ τὴν εὐνὴν ἔπεμψε͵ διαφθαρῆναι5 τὸ βρέφος θέλουσα. ἐπιβοωμένης δὲ Ἀλκμήνης Ἀμφιτρύωνα͵ Ἡρακλῆς διαναστὰς6 ἄγχων ἑκατέραις ταῖς χερσὶν7 αὐτοὺς διέφθειρε . Apolodoro, Biblioteca II, 4, 8 • • •

Sintaxis oracional Genitivo absoluto Sustantiva de infinitivo Participio apositivo

Notas 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Dat. de Ζεύς, Διός, ὁ. εἷς, μία, ἕν. Se refiere a Heracles. De ocho meses. Inf. aor. pas. de διαφείρω. Part. aor. act. de διανίστημι. χείρ, χειρός, ἡ.


Antología griega

36

22 La Hidra de Lerna Heracles se enfrenta a la destructora Hidra que habita en el pantano de Lerna, con la ayuda de su sobrino Yolao.

δεύτερον δὲ ἆθλον1 Εὐρυσθεὺς ἐπέταξεν αὐτῷ2 τὴν Λερναίαν ὕδραν κτεῖναι3· εἶχε δὲ ἡ ὕδρα ὑπερμέγεθες σῶμα͵ κεφαλὰς ἔχον ἐννέα͵ τὰς μὲν ὀκτὼ θνητάς͵ τὴν δὲ μέσην ἀθάνατον. τὴν δὲ ὕδραν εὑρὼν ἔν τινι λόφῳ, βάλλων βέλεσι πεπυρωμένοις ἠνάγκασεν ἐξελθεῖν. τῷ ῥοπάλῳ δὲ τὰς κεφαλὰς κόπτων οὐδὲν ἀνύειν ἠδύνατο4· μιᾶς5 γὰρ κοπτομένης κεφαλῆς δύο ἀνεφύοντο. διὸ ἐπεκαλέσατο αὐτὸς βοηθὸν1 τὸν Ἰόλαον͵ ὃς τοῖς δαλοῖς ἐπικαίων τάς ἀνατολὰς τῶν κεφαλῶν ἐκώλυεν ἀνιέναι6. καὶ τοῦτον τὸν τρόπον7

τῶν

ἀναφυομένων

κεφαλῶν

περιγενόμενος 8,

τὴν

ἀθάνατον

ἀποκόψας κατώρυξε καὶ βαρεῖαν ἐπέθηκε9 πέτραν. Apolodoro, Biblioteca II, 5, 2 • • • • •

Sintaxis oracional Sustantiva de infinitivo Participio apositivo Genitivo absoluto Adjetiva Participio atributivo

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Notas C. predicativo. Se refiere a Heracles. Inf. aor. act. de κτείνω. Impf. de δύναμαι. εἷς, μία, ἕν. Inf. pres. de ἄνειμι. Ac. adverbial. Rige gen. 3ª sing. aor. ind. act. de ἐπιτίθημι.

23 Las aves del lago Estinfálide Como sexto trabajo al servicio de Euristeo, Heracles debe ahuyentar las aves de un lago de Arcadia.

ἕκτον ἐπέταξεν ἆθλον1 αὐτῷ2 τὰς Στυμφαλίδας ὄρνιθας ἐκδιῶξαι. ἦν δὲ ἐν Στυμφάλῳ πόλει τῆς Ἀρκαδίας Στυμφαλὶς λίμνη͵ πολλῇ συνηρεφὴς ὕλῃ· εἰς ταύτην ὄρνεις συνέφυγον ἄπλετοι͵ τὴν ἀπὸ τῶν λύκων ἁρπαγὴν δεδοικυῖαι3. χάλκεα οὖν κρόταλα δίδωσιν4 αὐτῷ2 Ἀθηνᾶ παρὰ Ἡφαίστου λαβοῦσα. ταῦτα κρούων ἐπί τινος ὄρους τὰς ὄρνιθας ἐφόβει· αἱ δὲ τὸν δοῦπον


Antología griega

37

οὐχ ὑπομένουσαι μετὰ δέους ἀνίπταντο 5͵ καὶ τοῦτον τὸν τρόπον6 Ἡρακλῆς ἐτόξευσεν αὐτάς. Apolodoro, Biblioteca II, 5, 6 • •

Sintaxis oracional Sustantiva de infinitivo Participio apositivo

1. 2. 3. 4. 5. 6.

Notas C. predicativo. Se refiere a Heracles. Part. perf. act. de δείδω. 3ª sing. pres. ind. act. de δίδωμι. Impf. de ἀνίπταμαι: alzar el vuelo. Ac. adverbial.

24 Las columnas de Heracles Heracles debe dirigirse hasta Eritía (actual Estrecho de Gibraltar) para conseguir las vacas del monstruoso Gerión.

δέκατον ἐπέταξεν ἆθλον1 τὰς Γηρυόνου βόας2 ἐξ Ἐρυθείας κομίζειν. Ἐρύθεια δὲ ἦν Ὠκεανοῦ πλησίον νῆσος͵ ἣ νῦν Γάδειρα καλεῖται. ταύτην κατῴκει Γηρυόνης, τριῶν ἔχων ἀνδρῶν σῶμα. εἶχε δὲ φοινικᾶς βόας2͵ ὧν ἦν βουκόλος Εὐρυτίων͵ φύλαξ δὲ Ὄρθος ὁ κύων δικέφαλος ἐξ Ἐχίδνης καὶ Τυφῶνος γεγεννημένος. πορευόμενος οὖν ἐπὶ τὰς Γηρυόνου βόας2 διὰ τῆς Εὐρώπης͵ ἄγρια πολλὰ ζῷα ἀνελὼν3 Λιβύης ἐπέβαινε4͵ καὶ παρελθὼν Ταρτησσὸν ἔστησε5 σημεῖα1 τῆς πορείας ἐπὶ τῶν ὅρων Εὐρώπης καὶ Λιβύης ἀντιστοίχους6 δύο στήλας. Apolodoro, Biblioteca II, 5, 10 • • •

Sintaxis oracional Sustantiva de infinitivo Adjetiva Participio apositivo

1. 2. 3. 4. 5. 6.

Notas C. predicativo. βοῦς, βοός, ἡ. Part. aor. de ἀναιρέω. Llegar a (+ gen.). Aor. de ἵστημι. ἀντίστοιχος, -ον: simétricas, enfrentadas.


Antología griega

38

IV. TESEO 25 Origen del Minotauro A causa de Posidón, Pasifae, esposa de Minos, deseando unirse con un toro, lo logra con ayuda de Dédalo.

ὀργισθεὶς1 δὲ Μίνωι Ποσειδῶν ὅτι μὴ κατέθυσε τὸν ταῦρον, τοῦτον μὲν ἐξηγρίωσε2, Πασιφάην δὲ ἐλθεῖν εἰς ἐπιθυμίαν αὐτοῦ παρεσκεύασεν. ἡ δὲ ἐρασθεῖσα3 τοῦ ταύρου συνεργὸν4 λαμβάνει Δαίδαλον, ὃς ἦν ἀρχιτέκτων, πεφευγὼς5 ἐξ Ἀθηνῶν ἐπὶ φόνῳ. οὗτος ξυλίνην βοῦν6 ἐπὶ τροχῶν κατασκευάσας, τὴν Πασιφάην ἐνεβίβασεν. ἐλθὼν δὲ ὁ ταῦρος ὡς ἀληθινῇ βοΐ6 συνῆλθεν. ἡ δὲ Ἀστέριον ἐγέννησε τὸν κληθέντα7 Μινώταυρον. οὗτος εἶχε ταύρου πρόσωπον, τὰ δὲ λοιπὰ ἀνδρός. Apolodoro, Biblioteca III, 1, 4 • • • • • •

Sintaxis oracional Participio apositivo Adverbial causal Sustantiva de infinitivo Adjetiva Adverbial comparativo-modal Participio atributivo

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Notas Part. aor. pas. de ὀργίζω. ἐξαγρίοω. Part. aor. pas. de ἐράω: enamorarse (+ gen.). C. predicativo. Part. perf. de φεύγω. βοῦς, βοός, ἡ. Part. aor. pas. de καλέω.

26 Teseo y el Minotauro Teseo, como parte del tercer tributo de Atenas, se enfrenta al Minotauro y le da muerte, gracias a la ayuda de Ariadna.

ἐχούσης δὲ τῆς νεὼς1 μέλαν ἱστίον Αἰγεὺς τῷ παιδὶ ἐνετείλατο2, ἐὰν ὑποστρέφῃ ζῶν3, λευκοῖς πετάσαι4 τὴν ναῦν1 ἱστίοις. ὡς δὲ ἧκεν εἰς Κρήτην, Ἀριάδνη θυγάτηρ Μίνωος ἐρωτικῶς διατεθεῖσα5 πρὸς αὐτὸν συμπράσσειν ἐπαγγέλλεται, ἐὰν ὁμολογήσῃ γυναῖκα6 αὐτὴν ἕξειν. ὁμολογήσαντος δὲ σὺν ὅρκοις Θησέως δεῖται7 Δαιδάλου μηνῦσαι τοῦ λαβυρίνθου τὴν ἔξοδον. ὑποθεμένου8 δὲ ἐκείνου, λίνον Θησεῖ δίδωσι9· τοῦτο ἐξάψας Θησεὺς τῆς θύρας


Antología griega

39

ἐφελκόμενος εἰσῄει10. καταλαβὼν δὲ Μινώταυρον ἐν ἐσχάτῳ μέρει τοῦ λαβυρίνθου παίων πυγμαῖς ἀπέκτεινεν, ἐφελκόμενος δὲ τὸ λίνον πάλιν ἐξῄει11. Apolodoro, Epítome I, 7-9 • • • • •

Sintaxis oracional Genitivo absoluto Adverbial condicional Participio apositivo Sustantiva de infinitivo Adverbial temporal

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Notas Gen. sing. de ναῦς, νεώς, ἡ. Aor. de ἐντέλλω. Vivo, sano y salvo. Inf. aor. de πετάννυμι. Part. aor. pas. de διατίθημι (+ ἐρωτικῶς): enamorarse de. C. predicativo. δέω: pedir hacer algo (+ inf.) a alguien (+ gen.). Su sujeto es Ariadna. Part. aor. de ὑποτίθημι: aconsejar. 3ª sing. pres. ind. de δίδωμι. 3ª sing. impf. de εἴσειμι. 3ª sing. impf. de ἔξειμι.

27 Pérdida de Ariadna y muerte de Egeo Teseo, apesadumbrado por la pérdida de Ariadna que ha sido raptada por Dioniso, se olvida de cambiar las velas.

καὶ διὰ νυκτὸς μετὰ Ἀριάδνης καὶ τῶν παίδων1 εἰς Νάξον ἀφικνεῖται. ἔνθα Διόνυσος ἐρασθεὶς2 Ἀριάδνης ἥρπασε, καὶ κομίσας εἰς Λῆμνον ἐμίγη3. λυπούμενος δὲ Θησεὺς ἐπ' Ἀριάδνῃ καταπλέων ἐπελάθετο πετάσαι4 τὴν ναῦν5 λευκοῖς ἱστίοις. Αἰγεὺς δὲ ἀπὸ τῆς ἀκροπόλεως τὴν ναῦν5 ἰδὼν6 ἔχουσαν μέλαν ἱστίον, Θησέα νομίσας ἀπολωλέναι7 ῥίψας ἑαυτὸν μετήλλαξε8. Apolodoro, Epítome I, 9-10 • • •

Sintaxis oracional Participio apositivo Sustantiva de infinitivo Participio predicativo

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Notas Los jóvenes que se han salvado del Minotauro. Part. aor. pas. de ἐράω (+ gen.). 3ª sing. aor. ind. pas. de μείγνυμι: llegar a. Inf. aor. de πετάννυμι. ναῦς, νεώς, ἡ. ὁράω. Inf. perf. de ἀπόλλυμι. μεταλλάσσω: morir.


Antología griega

40

28 Dédalo e Ícaro Minos, enterado de la huída de Teseo, encierra a Dédalo y a su hijo Ícaro en el laberinto, de donde se las ingenian para salir.

Μίνως, αἰσθόμενος1 τοῦ φεύγειν τοὺς μετὰ Θησέως2, Δαίδαλον αἴτιον3 ἐν τῷ λαβυρίνθῳ μετὰ τοῦ παιδὸς Ἰκάρου καθεῖρξεν. ὁ δὲ πτερὰ κατασκευάσας ἑαυτῷ καὶ τῷ παιδὶ ἐνετείλατο 4 μήτε εἰς ὕψος πέτεσθαι, ἵνα μὴ ὑπὸ τοῦ ἡλίου αἱ πτέρυγες λυθῶσι5, μήτε ἐγγὺς θαλάσσης, ἵνα μὴ τὰ πτερὰ ὑπὸ τῆς νοτίδος λυθῇ5. Ἴκαρος δὲ ἀμελήσας6 τῶν τοῦ πατρὸς ἐντολῶν ψυχαγωγούμενος ἀεὶ μετέωρος3 ἐφέρετο7· τακείσης8 δὲ τῆς κόλλης πεσὼν9 εἰς τὴν θάλασσαν ἀπέθανε. Apolodoro, Epítome I, 12-13 • • • • •

Sintaxis oracional Participio apositivo Infinitivo sustantivado Sustantiva de infinitivo Adverbial final Genitivo absoluto

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Notas Rige gen.: darse cuenta de. Sustantivación de un sintagma preposicional: los con Teseo, Teseo y sus acompañantes. Suj. del inf. C. predicativo. Aor. de ἐντέλλω. Subj. aor. pas. ἀμελέω: despreocuparse de (+ gen.). ἀεὶ… ἐφέρετο: era llevado cada vez más alto. Part. aor. pas. de τήκω. Part. aor. de πίπτω.

V. PERSEO 29 Dánae y su hijo Perseo Dánae engendrará a Perseo con Zeus, a pesar de que Acrisio encierra a su hija para que no tenga descendencia.

Ἀκρισίῳ δὲ ὁ θεὸς ἔφη1 γενέσθαι παῖδα ἐκ τῆς θυγατρός͵ ὃς αὐτὸν ἀποκτενεῖ2. δείσας δὲ ὁ Ἀκρίσιος τοῦτο͵ ὑπὸ γῆν θάλαμον κατασκευάσας χάλκεον τὴν Δανάην ἐφρούρει. ταύτην μέν͵ ὡς ἔνιοι λέγουσιν͵ ἔφθειρε


Antología griega

41

Προῖτος· ὡς δὲ ἔνιοί φασι3͵ Ζεὺς μεταμορφωθεὶς4 εἰς χρυσὸν καὶ διὰ τῆς ὀροφῆς εἰς τοὺς Δανάης εἰσρυεὶς5 κόλπους συνῆλθεν. αἰσθόμενος δὲ Ἀκρίσιος ὕστερον ἐξ αὐτῆς γεγεννημένον Περσέα͵ μὴ πιστεύσας ὑπὸ Διὸς ἐφθάρθαι6͵ τὴν θυγατέρα μετὰ τοῦ παιδὸς εἰς λάρνακα βαλὼν ἔρριψεν εἰς θάλασσαν. Apolodoro, Biblioteca, II, 4, 1 • • • • •

Sintaxis oracional Sustantiva de infinitivo Adjetiva Participio apositivo Adverbial comparativo-modal Participio predicativo

1. 2. 3. 4. 5. 6.

Notas 3ª sing. impf. de φημί. Fut. de ἀποκτείνω. 3ª pl. ind. pres. de φημί. Part. aor. pas. de μεταμορφόω. Nom. sing. m. part aor. pas. de εἰσρέω (con valor act.). Inf. aor. pas. de φθείρω: violar.

30 Perseo y la gorgona Medusa Perseo, obligado a traer la cabeza de Medusa, la única Gorgona mortal, consigue darle muerte con la ayuda de Atenea.

ἦσαν δὲ αὗται1 Σθενὼ, Εὐρυάλη, Μέδουσα. μόνη δὲ ἦν θνητὴ Μέδουσα· εἶχον δὲ αἱ Γοργόνες κεφαλὰς μὲν περιεσπειραμένας2 φολίσι3 δρακόντων͵ ὀδόντας δὲ μεγάλους ὡς συῶν͵ καὶ χεῖρας χαλκᾶς͵ καὶ πτέρυγας χρυσᾶς͵ δι΄ ὧν ἐπέτοντο. τοὺς δὲ ἰδόντας λίθους ἐποίουν4. ἐπιστὰς5 οὖν αὐταῖς ὁ Περσεὺς κοιμωμέναις͵ βλέπων εἰς ἀσπίδα χαλκῆν͵ δι΄ ἧς τὴν εἰκόνα τῆς Γοργόνος ἔβλεπεν͵ ἐκαρατόμησεν6 αὐτήν. Apolodoro, Biblioteca, II, 4, 2 • •

Sintaxis oracional Participio apositivo Participio sustantivado

VI. JASÓN

1. 2. 3. 4. 5. 6.

Notas Se refiere a las Gorgonas. Rodeadas. φολίς, φολίδος, ἡ: escama. + λίθους (C. predicativo): convertían en piedra, petrificaban. Nom. sing. m. part. aor. act. de ἐφίστημι. καρατομέω: cortar la cabeza, decapitar.


Antología griega

42

31 Jasón y el vellocino de oro Pelias, rey de Yolcos, envía a su sobrino Jasón a buscar el vellocino de oro que está en la Cólquide muy bien custodiado.

Αἴσονος δὲ τοῦ Κρηθέως καὶ Πολυμήδης τῆς Αὐτολύκου Ἰάσων. οὗτος ᾤκει ἐν Ἰωλκῷ, τῆς δὲ Ἰωλκοῦ Πελίας ἐβασίλευσε μετὰ Κρηθέα. Πελίας ἐπὶ τὸ χρυσόμαλλον1 δέρας2 ἐλθεῖν ἐκέλευσεν Ἰάσονα. τοῦτο δὲ ἐν Κόλχοις ἦν ἐν Ἄρεος ἄλσει κρεμάμενον3 ἐκ δρυός, ἐφρουρεῖτο δὲ ὑπὸ δράκοντος ἀύπνου. Apolodoro, Biblioteca I, 9, 16 • •

Sintaxis oracional Sustantiva de infinitivo Participio apositivo

1. 2. 3.

Notas Cubierto de oro. δέρας, δέρατος , τό: piel. Part. pres. pas. de κρεμάννυμι: colgado.

32 Los Argonautas llegan a la isla de Lemnos Los Argonautas, con Jasón al frente, llegan a Lemnos y encuentran en la isla a la reina Hipsipila, pero sin hombres.

οὗτοι ναυαρχοῦντος Ἰάσονος προσίσχουσι1 Λήμνῳ. ἔτυχε δὲ ἡ Λῆμνος ἀνδρῶν τότε οὖσα ἔρημος2, βασιλευομένη δὲ ὑπὸ Ὑψιπύλης, δι΄ αἰτίαν τήνδε. αἱ Λήμνιαι τὴν Ἀφροδίτην οὐκ ἐτίμων3· ἡ δὲ αὐταῖς ἐμβάλλει δυσοσμίαν, καὶ διὰ τοῦτο οἱ γήμαντες4 αὐτὰς ἐκ τῆς πλησίον Θρᾴκης λαβόντες αἰχμαλωτίδας συνευνάζοντο αὐταῖς, ἀτιμαζόμεναι δὲ αἱ Λήμνιαι τούς τε πατέρας καὶ τοὺς ἄνδρας φονεύουσι·


Antología griega

43

Apolodoro, Biblioteca I, 9, 17 • • • •

Sintaxis oracional Genitivo absoluto Participio predicativo Participio sustantivado Participio apositivo

1. 2. 3. 4.

Notas Rige dat.: atracar en. ἔτυχε… ἔρημος: resultó que por entonces Lemnos no tenía hombres. τιμάω. Part. aor. de γαμέω (+ αὐτάς): sus maridos.

33 Medea, enamorada, promete ayuda a Jasón Medea se enamora de Jasón y promete ayudarle a cambio de que el héroe la tome por esposa y la lleve con él a Grecia.

ἀποροῦντος δὲ τοῦ Ἰάσονος πῶς1 ἂν δύναιτο2 τοὺς ταύρους καταζεῦξαι3, Μήδεια αὐτοῦ ἔρωτα ἴσχει4· ἦν δὲ αὕτη φαρμακίς5. κρύφα τοῦ πατρὸς συνεργήσειν αὐτῷ πρὸς τὴν κατάζευξιν6 τῶν ταύρων ἐπηγγείλατο καὶ τὸ δέρας7 ἐγχειριεῖν8, ἐὰν ὀμόση9 αὐτὴν ἕξειν γυναῖκα10 καὶ εἰς Ἑλλάδα σύμπλουν10 ἀγάγηται9. Apolodoro, Biblioteca I, 9, 23 Sintaxis oracional Genitivo absoluto Sustantiva interrogativa indirecta • Sustantiva de infinitivo • Adverbial condicional • •

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Notas Cómo. Optativo potencial. καταζεύγνυμι. αὐτοῦ… ἴσχει: se enamora de él. φαρμακίς, φαρμακίδος, ἡ: hechicera. κατάζευξις, -εως, ἡ: unción, acción de unir. δέρας, δέρατος , τό: piel (se refiere al vellocino de oro). Inf. fut. de ἐγχειρίζω. Subj. aor. de ὄμνυμι y de ἄγω. Con ἐάν : si juraba… y si la llevaba… C. predicativo.

34 Medea se venga del traidor Jasón Tras años de feliz convivencia en Corinto, Jasón abandona a Medea por Glauce. Medea se tomará la más terrible venganza.


Antología griega

44

οἱ δὲ ἧκον εἰς Κόρινθον, καὶ δέκα μὲν ἔτη διετέλουν1 εὐτυχοῦντες, αὖθις δὲ τοῦ τῆς Κορίνθου βασιλέως Κρέοντος τὴν θυγατέρα Γλαύκην Ἰάσονι ἐγγυῶντος2, παραπεμψάμενος Ἰάσων Μήδειαν3 ἐγάμει4. ἡ δὲ τῇ μὲν γαμουμένῃ πέπλον μεμαγμένον5 φαρμάκοις ἔπεμψεν, ὃν ἀμφιεσαμένη6 μετὰ τοῦ βοηθοῦντος πατρὸς πυρὶ λάβρῳ κατεφλέχθη7, τοὺς δὲ παῖδας οὓς εἶχεν ἐξ Ἰάσονος ἀπέκτεινε. Apolodoro, Biblioteca I, 9, 28 • • • • • •

Sintaxis oracional Participio predicativo Genitivo absoluto Participio apositivo Participio sustantivado Adjetiva Participio atributivo

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Notas διατελέω. ἐγγυάω. Complemento de παραπεμψάμενος. Tiene como complemento a Γλαύκην. Part. perf. pas. de μάσσω. Part. aor. med. de ἀμφιέννυμι. Aor. pas. de καταφλέγω.

VII. CICLO TROYANO 35 La manzana de la discordia Eris arroja la manzana de la belleza que provoca la discordia entre las diosas Hera, Atenea y Afrodita. Paris será el juez.

μῆλον περὶ κάλλους Ἔρις ἐμβάλλει Ἥρᾳ καὶ Ἀθηνᾷ καὶ Ἀφροδίτῃ, καὶ κελεύει Ζεὺς Ἑρμῆν εἰς Ἴδην πρὸς Ἀλέξανδρον ἄγειν, ἵνα ὑπ' ἐκείνου διακριθῶσι1. αἱ δὲ ἐπαγγέλλονται δῶρα δώσειν2 Ἀλεξάνδρῳ, Ἥρα μὲν βασιλείαν πάντων, Ἀθηνᾶ δὲ πολέμου νίκην, Ἀφροδίτη δὲ γάμον Ἑλένης. ὁ δὲ3 Ἀφροδίτην προκρίνει. Apolodoro, Epítome III, 2 • •

Sintaxis oracional Sustantiva de infinitivo Adverbial final

1. 2. 3.

Notas Subj. aor. pas. de διακρίνω. Inf. fut. de δίδωμι. Paris Alejandro.


Antología griega

45

36 Nacimiento de Aquiles Tetis trata de hacer inmortal a su hijo Aquiles. El procedimiento asustará a Peleo y provocará graves consecuencias.

ὡς δὲ ἐγέννησε Θέτις ἐκ Πηλέως βρέφος, ἀθάνατον1 θέλουσα ποιῆσαι τοῦτο, κρύφα Πηλέως εἰς τὸ πῦρ ἐγκρύβουσα2 τῆς νυκτὸς3 ἔφθειρεν ὃ ἦν αὐτῷ θνητὸν πατρῷον, μεθ' ἡμέραν δὲ ἔχριεν ἀμβροσίᾳ. Πηλεὺς δὲ ἐπιτηρήσας καὶ σπαίροντα τὸν παῖδα ἰδὼν ἐπὶ τοῦ πυρὸς ἐβόησε· καὶ Θέτις νήπιον 1 τὸν παῖδα ἀπολιποῦσα πρὸς Νηρηίδας ᾤχετο. κομίζει δὲ τὸν παῖδα πρὸς Χείρωνα Πηλεύς. ὁ δὲ λαβὼν αὐτὸν ἔτρεφε σπλάγχνοις λεόντων καὶ συῶν ἀγρίων καὶ ἄρκτων μυελοῖς, καὶ ὠνόμασεν Ἀχιλλέα4. Apolodoro, Biblioteca III, 13, 6 • • • • •

Sintaxis oracional Adverbial temporal Participio apositivo Sustantiva de infinitivo Adjetiva Participio predicativo

1. 2. 3. 4.

Notas C. predicativo. ἐγκρύβω = ἐγκρύπτω. Gen. de tiempo. Apolodoro explica que se llama Aquiles porque sus labios no habían mamado, de α- (privativa) y χείλη (labios).

37 El sueño de Hécuba Hécuba, esposa del rey Príamo, sueña que el niño que lleva en el vientre será responsable de la destrucción de su ciudad.

Πρίαμος δὲ δευτέραν1 ἔγημεν2 Ἑκάβην τὴν Δύμαντος. γεννᾶται δὲ αὐτῇ πρῶτος1 μὲν Ἕκτωρ. δευτέρου δὲ γεννᾶσθαι μέλλοντος3 βρέφους ἔδοξεν Ἑκάβη καθ᾿ ὕπνους δαλὸν τεκεῖν4 διάπυρον, τοῦτον δὲ πᾶσαν ἐπινέμεσθαι τὴν πόλιν καὶ καίειν. μαθὼν δὲ Πρίαμος παρ' Ἑκάβης τὸν ὄνειρον, Αἴσακον


Antología griega

46

τὸν υἱὸν μετεπέμψατο· ἦν γὰρ ὀνειροκρίτης5. οὗτος εἰπὼν τῆς πατρίδος γενέσθαι τὸν παῖδα ἀπώλειαν, ἐκθεῖναι6 τὸ βρέφος ἐκέλευε. Apolodoro, Biblioteca III, 12, 5 • • •

Sintaxis oracional Genitivo absoluto Sustantiva de infinitivo Participio apositivo

Notas 1. 2. 3. 4. 5. 6.

C. predicativo. Aor. ind. act. de γαμέω. μέλλω: ir a (+ inf.) Aor. de τίκτω. Intérprete de sueños. Inf. aor. de ἐκτίθημι: exponer.

38 El juramento de Tindáreo Ante el gran número de pretendientes, Tindáreo accede a realizar un juramento común que proteja al elegido.

παρεγένοντο δὲ εἰς Σπάρτην ἐπὶ τὸν Ἑλένης γάμον οἱ βασιλεύοντες Ἑλλάδος. τούτων ὁρῶν τὸ πλῆθος Τυνδάρεως ἐδεδοίκει1 μὴ προκριθέντος2 ἑνὸς3 στασιάσωσιν4 οἱ λοιποί. ὑπέσχετο δὲ Ὀδυσσεύς, ἐὰν συλλάβηται4 πρὸς τὸν Πηνελόπης αὐτῷ γάμον, ὑποθήσεσθαι5 τρόπον τινὰ δι' οὗ μηδεμία γενήσεται στάσις. Ὀδυσσεύς δὲ πάντας εἶπεν ἐξορκίσαι6 τοὺς μνηστῆρας βοηθήσειν, ἐὰν ὁ προκριθεὶς7 νυμφίος ὑπὸ ἄλλου τινὸς ἀδικῆται περὶ τὸν γάμον. ἀκούσας δὲ τοῦτο Τυνδάρεως τοὺς μνηστῆρας ἐξορκίζει, καὶ Μενέλαον μὲν αὐτὸς αἱρεῖται νυμφίον8, Ὀδυσσεῖ δὲ παρὰ Ἰκαρίου μνηστεύεται Πηνελόπην. Apolodoro, Biblioteca III, 10, 8-9 • • • • • • • •

Sintaxis oracional Participio sustantivado Participio apositivo Sustantiva con conjunción Genitivo absoluto Adverbial condicional Sustantiva de infinitivo Adjetiva Participio atributivo

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Notas Plpf. act. de δείδω. Part. aor. pas. de προκρίνω: elegir. εἷς, μία, ἕν. Aor. subj. Inf. fut. de ὑποτίθημι: sugerir. El suj. es Tindáreo. Part. aor. pas. de προκρίνω. C. predicativo.


Antología griega

47

39 El sacrificio de Ifigenia Los griegos zarpan de Argos y, tras llegar a Áulide por segunda vez, no pueden hacerse a la mar por falta de viento.

Κάλχας δὲ ἔφη1 οὐκ ἄλλως δύνασθαι πλεῖν αὐτούς, εἰ μὴ τῶν Ἀγαμέμνονος θυγατέρων ἡ κρατιστεύουσα κάλλει2 σφάγιον3 Ἀρτέμιδι παραστῇ4, διὰ τὸ μηνίειν5 τὴν θεὸν τῷ Ἀγαμέμνονι. τοῦ δὲ χρησμοῦ τούτου γενομένου, Ἀγαμέμνων τὴν Κλυταιμνήστραν Ἰφιγένειαν ᾔτει, λέγων δώσειν6 αὐτὴν Ἀχιλλεῖ γυναῖκα3. πεμψάσης δὲ ἐκείνης Ἀγαμέμνων τῷ βωμῷ παραστήσας7 ἔμελλε8 σφάζειν, Ἄρτεμις δὲ αὐτὴν ἁρπάσασα εἰς Ταύρους ἱέρειαν3 ἑαυτῆς κατέστησεν9, ἔλαφον ἀντ' αὐτῆς παραστήσασα7 τῷ βωμῷ· Apolodoro, Epítome III, 21-22 • • • • • •

Sintaxis oracional Sustantiva de infinitivo Adverbial condicional Participio sustantivado Infinitivo sustantivado Genitivo absoluto Participio apositivo

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Notas φημί. Por su belleza. C. predicativo. 3ª sing. subj. aor. de παρίστημι: presentarse. Construcción de inf. sustantivado con suj. en ac. (τὴν θεὸν). Inf. fut. de δίδωμι. Part. aor. de παρίστημι. μέλλω: ir a (+ inf.). 3ª sing. aor. ind. de καθίστημι: llevar.

40 Muerte de Patroclo Ante el acoso de los troyanos, Aquiles permite a Patroclo luchar con sus armas, quien les hace retroceder hasta que muere.

ὡς δὲ εἶδεν1 Ἀχιλλεὺς τὴν Πρωτεσιλάου ναῦν2 καιομένην, ἐκπέμπει Πάτροκλον καθοπλίσας τοῖς ἰδίοις ὅπλοις μετὰ τῶν Μυρμιδόνων. ἰδόντες1 δὲ αὐτὸν οἱ Τρῶες καὶ νομίσαντες Ἀχιλλέα εἶναι εἰς φυγὴν τρέπονται. καταδιώξας3 δὲ αὐτοὺς εἰς τὸ τεῖχος πολλοὺς ἀναιρεῖ καὶ ὑφ' Ἕκτορος ἀναιρεῖται. Apolodoro, Epítome IV, 6


Antología griega

• • • •

Sintaxis oracional Adverbial temporal Participio predicativo Participio apositivo Sustantiva de infinitivo

48

1. 2. 3.

Notas ὁράω. Ac. sing. de ναῦς νεώς, ἡ. Concierta con el suj. de ἀναιρεῖ, Patroclo.

41 El caballo de madera Ulises trama la construcción de un caballo de madera en honor de Atenea, que albergará a los mejores guerreros.

ὕστερον δὲ Ὀδυσσεὺς ἐπινοεῖ δουρείου1 ἵππου κατασκευὴν καὶ ὑποτίθεται2 Ἐπειῷ, ὃς ἦν ἀρχιτέκτων· οὗτος ἀπὸ τῆς Ἴδης ξύλα τεμὼν3 ἵππον κατασκευάζει κοῖλον ἔνδοθεν. εἰς τοῦτον Ὀδυσσεὺς εἰσελθεῖν πείθει4 πεντήκοντα τοὺς ἀρίστους, τοὺς δὲ λοιποὺς γενομένης νυκτὸς ἐμπρήσαντας5 τὰς σκηνάς, ἀναχθέντας6 περὶ τὴν Τένεδον ναυλοχεῖν καὶ μετὰ τὴν ἐπιοῦσαν7 νύκτα καταπλεῖν. οἱ δὲ πείθονται καὶ τοὺς μὲν ἀρίστους ἐμβιβάζουσιν εἰς τὸν ἵππον, ἡγεμόνα8 καταστήσαντες9 αὐτῶν Ὀδυσσέα. Apolodoro, Epítome V, 14-15 • • • • •

Sintaxis oracional Adjetiva Participio apositivo Sustantiva de infinitivo Genitivo absoluto Participio atributivo

42 Regalo funesto

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Notas δούρειος, -α, -ον: de madera. Pres. ind. med. de ὑποτίθημι: proponer. τέμνω. πείθω: convencer a alguien (+ ac.) de hacer algo (+ inf.). Aor. de ἐμπίπρημι. Part. aor. pas. de ἀνάγω. Part. pres. de ἔπειμι: siguiente. C. predicativo. Part. aor. de καθίστημι.


Antología griega

49

Los griegos abandonan el caballo repleto de sus mejores guerreros y se ocultan tras la isla de Ténedos.

ἡμέρας δὲ γενομένης ἔρημον1 οἱ Τρῶες τὸ τῶν Ἑλλήνων στρατόπεδον θεασάμενοι καὶ νομίσαντες αὐτοὺς πεφευγέναι2, εἷλκον τὸν ἵππον καὶ παρὰ τοῖς Πριάμου βασιλείοις στήσαντες3 ἐβουλεύοντο τί χρὴ ποιεῖν. Κασάνδρας δὲ λεγούσης ἔνοπλον ἐν αὐτῷ δύναμιν εἶναι, τοῖς μὲν ἐδόκει κατακαίειν, τοῖς δὲ αὐτὸν ἐᾶν θεῖον ἀνάθημα1. Apolodoro, Epítome V, 16-17 • • • •

Sintaxis oracional Genitivo absoluto Participio apositivo Sustantiva de infinitivo Sustantiva interrogativa indirecta

Notas 1. 2. 3.

C. predicativo. Inf. perf. de φεύγω. Part. aor. de ἵστημι.

43 Saqueo de Troya Mientras los troyanos duermen tras las celebraciones, los griegos descienden del caballo y provocan gran mortandad.

ὡς δ' ἐνόμισαν κοιμᾶσθαι τοὺς πολεμίους, ἀνοίξαντες σὺν τοῖς ὅπλοις ἐξῄεσαν1· καὶ πρῶτος2 μὲν Ἐχίων ἀφαλλόμενος3 ἀπέθανεν, οἱ δὲ λοιποὶ σειρᾷ ἐξάψαντες ἑαυτοὺς ἐπὶ τὰ τείχη παρεγένοντο καὶ τὰς πύλας ἀνοίξαντες ὑπεδέξαντο τοὺς ἀπὸ Τενέδου καταπλεύσαντας. χωρήσαντες δὲ μεθ' ὅπλων εἰς τὴν πόλιν, εἰς τὰς οἰκίας ἐπερχόμενοι κοιμωμένους ἀνῄρουν4. Apolodoro, Epítome V, 20-21 Sintaxis oracional

Notas


Antología griega

• • • •

Adverbial temporal Sustantiva de infinitivo Participio apositivo Participio sustantivado

50

1. 2. 3. 4.

3ª sing. impf. ἔξειμι: comenzaban a salir. C. predicativo. ἀφαλλόμαι: saltar. ἀναιρέω.

VIII. ODISEA 44 Odiseo en la cueva de Polifemo Tras rescatar a los que habían probado el loto, se dirigen a la tierra de los cíclopes, seres monstruosos de un solo ojo.

καταλιπὼν1 δὲ τὰς λοιπὰς ναῦς2 ἐν τῇ πλησίον νήσῳ, μίαν3,4 ἔχων τῇ Κυκλώπων γῇ προσπελάζει. ἔστι δὲ τῆς θαλάσσης πλησίον ἄντρον, εἰς ὃ ἔρχεται ἔχων ἀσκὸν οἴνου. ἦν δὲ Πολυφήμου τὸ ἄντρον, ὃς ἦν Ποσειδῶνος καὶ Θοώσης νύμφης, ἀνὴρ ὑπερμεγέθης ἄγριος ἀνδροφάγος, ἔχων ἕνα4 ὀφθαλμὸν ἐπὶ τοῦ μετώπου. Apolodoro, Epítome VII, 4 • •

Sintaxis oracional Participio apositivo Adjetiva

Notas 1. 2. 3. 4.

Odiseo. Ac. pl. de νάυς, νεώς, ἡ. Se refiere a una nave. εἷς, μία, ἕν.

45 “Nadie” ataca a Polifemo Polifemo, tras devorar a algunos intrusos, bebe el vino que le ofrece Odiseo hasta caer vencido por la embriaguez.


Antología griega

51

ὁ δὲ Πολυφήμος οἶνον πιὼν1 πάλιν ᾔτησε2, καὶ πιὼν τὸ δεύτερον ἐπηρώτα3 τὸ ὄνομα, ὁ δὲ Ὀδυσσεὺς εἶπεν ὅτι Οὔτις καλεῖται. κατασχεθεὶς4 δὲ ὑπὸ μέθης ἐκοιμήθη5. Ὀδυσσεὺς δὲ εὑρὼν ῥόπαλον ἀπώξυνε καὶ πυρώσας ἐξετύφλωσεν αὐτόν. ἐπιβοωμένου δὲ Πολυφήμου τοὺς πέριξ Κύκλωπας, παραγενόμενοι ἐπηρώτων3 τίς αὐτὸν ἀδικεῖ. τοῦ δὲ εἰπόντος αὐτοῦ “Οὔτις”, νομίσαντες αὐτὸν λέγειν “ὑπὸ μηδενός”, ἀνεχώρησαν. Apolodoro, Epítome VII, 6-7 Sintaxis oracional Participio apositivo Sustantiva con conjunción Genitivo absoluto Sustantiva interrogativa indirecta • Sustantiva de infinitivo • • • •

1. 2. 3. 4. 5.

Notas Part. aor. de πίνω. Su complemento es beber. ἐπερωτάω. Part. aor. pas. de κατέχω: dominado. Concierta con Polifemo. Aor. pas. de κοιμάω.

46 Las Sirenas Odiseo navega cerca de las Sirenas, que atraen a los marineros con sus cantos. Su ingenio le permitirá disfrutar sin peligro.

αἱ δὲ Σειρῆνες ἦσαν Ἀχελῴου καὶ Μελπομένης μιᾶς1 τῶν Μουσῶν θυγατέρες, Πεισινόη, Ἀγλαόπη, Θελξιέπεια. τούτων ἡ μὲν ἐκιθάριζεν, ἡ δὲ ᾖδεν, ἡ δὲ ηὔλει, καὶ διὰ τούτων ἔπειθον2 καταμένειν τοὺς παραπλέοντας. εἶχον δὲ ἀπὸ τῶν μηρῶν ὀρνίθων μορφάς. ταύτας παραπλέων3 Ὀδυσσεύς, τῆς ᾠδῆς βουλόμενος ὑπακοῦσαι4, τῶν μὲν ἑταίρων τὰ ὦτα5 ἔβυσε κηρῷ, ἑαυτὸν δὲ ἐκέλευσε προσδεθῆναι6 τῷ ἱστῷ. πειθόμενος δὲ ὑπὸ τῶν Σειρήνων καταμένειν ἠξίου7 λυθῆναι8, οἱ δὲ μᾶλλον αὐτὸν ἐδέσμευον, καὶ οὕτω παρέπλει. Apolodoro, Epítome VII, 18-19 •

Sintaxis oracional Sustantiva de infinitivo??

Notas 1.

εἷς, μία, ἕν.


Antología griega

• • •

Participio sustantivado Participio apositivo Sustantiva de infinitivo??

52

2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

πείθω: convencer a alguien (+ ac.) de hacer algo (+ inf.). Lleva complemento en acusativo. Rige gen. οὖς , ὠτός, τό: oreja. Inf. aor. pas. de προσδέω. ἀξιόω. Inf. aor. pas.

47 La tela de Penélope La situación en palacio es desesperada: los pretendientes ansían el trono de Odiseo y acosan a su mujer.

Ὀδυσσεὺς δὲ παραγενόμενος εἰς τὴν πατρίδα εὑρίσκει τὸν οἶκον διεφθαρμένον1. πολλοὶ μὲν γὰρ νομίσαντες αὐτὸν τεθνάναι2 Πηνελόπην ἐμνῶντο3. οὗτοι πορευόμενοι εἰς τὰ βασίλεια δαπανῶντες τὰς Ὀδυσσέως ἀγέλας4 εὐωχοῦντο5. Πηνελόπη δὲ ἀναγκαζομένη τὸν γάμον ὑπέσχετο6 ὅτε τὸ ἐντάφιον Λαέρτῃ πέρας ἕξει7, καὶ τοῦτο ὕφηνεν8 ἐπὶ ἔτη τρία, μεθ' ἡμέραν μὲν ὑφαίνουσα, νύκτωρ δὲ ἀναλύουσα. Apolodoro, Epítome VII, 26 y 31 • • • •

Sintaxis oracional Participio apositivo Participio predicativo Sustantiva de infinitivo Adverbial temporal

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Notas Part. perf. pas. de διαφθείρω: destruida. Inf. perf. de θνῄσκω. Impf. de μνάομαι. Complemento de δαπανώντες. Pas. de εὐωχέω: banquetearse. Aor. de ὑπισχνέομαι: prometer. Fut. de ἔχω. Aor. de ὑφαίνω.


Antolog铆a griega

53

Sintaxis oracional Infinitivo con valor final: Textos 1, 15, 20, Infinitivo sustantivado: Textos 3, 5, 15, 28, 39 PARTICIPIO 1. Apositivo: Textos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 34, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47 2. Atributivo: Textos 3, 4, 7, 17, 22, 25, 34, 38, 41 3. Sustantivado: Textos 5, 11, 15, 17, 30, 32, 34, 38, 39 4. Predicativo: Textos 14, 27, 29, 32, 34, 37, 40, 46, 47 5. Genitivo Absoluto: Textos 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 13, 15, 16,17, 19, 21, 22, 26, 28, 32, 33, 34, 37, 38, 39, 41, 42, 45 6. Acusativo Absoluto: Texto 19 PROPOSICIONES SUBORDINADAS 1. Sustantivas o Completivas a. De infinitivo: Textos 3, 4, 5, 7, 8, 9, 11, 12, 15, 17, 18, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 31, 33, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 45, 46, 47 b. Con conjunci贸n: Textos 6, 13, 38, 45 c. Interrogativas indirectas: Textos 33, 42, 45 2. Adjetivas o de Relativo: Textos 3, 5, 7, 9, 13, 14, 17, 22, 24, 25 29, 30, 34, 36, 38, 41, 44 3.

Adverbiales o Circunstanciales a. Condicionales: Textos 7, 26, 33, 38, 39 b. Consecutivas c. Finales: Textos 1, 5, 14, 28, 35 d. Causales: Textos 3, 4, 19, 25 e. Comparativo-modales: Textos 3, 11, 25, 29, f. Temporales: Textos 3, 4, 7, 8, 26, 36, 40, 43, 47


Antología griega

54

Índice de Nombres Propios

M Mουσῶν.................................................32 ᾿ ᾿Εχίονι...................................................29 ᾿Ιοκάστην..............................................31 ῞ ῞Ηρα.......................................................32 ῞Ηραν.....................................................29 Ἀ Ἀγαμέμνονι...........................................47 Ἀγαμέμνονος.........................................47 Ἀγαμέμνων............................................47 Α Αγαυῆς............................................29, 30 Ἀ Ἀγλαόπη................................................51 Α Αθηνᾶ....................................................30 Ἀ Ἀθηνᾶ........................................24, 36, 44 Ἀθηνᾷ....................................................44 Α Αθηνᾶς..................................................30 Αἰγεὺς..............................................38, 39 Αἴσακον.................................................45 Ἀ Ἀλέξανδρον...........................................44 Ἀλεξάνδρῳ............................................44 Ἀλκμήνη................................................35 Α Αμφίονος...............................................31 Ἀ Ἀμφιτρύωνι...........................................35 Α Αντιγόνη................................................34 Αντιγόνην..............................................33 Απόλλων................................................31 Ἀ Ἀπόλλωνα..............................................24 Α Αργείων.................................................34 Αργον....................................................28 Ἀ Ἀριάδνη.................................................38 Ἀριάδνῃ.................................................39

Ἀριάδνης...............................................39 Ἀρκαδίας...............................................36 Ἀρτέμιδι................................................47 Ἄ Ἄρτεμιν.................................................24 Ἄρτεμις..................................................47 Α Αττικήν..................................................30 Ἀ Ἀφροδίτη...............................................44 Ἀφροδίτῃ...............................................44 Ἀφροδίτην.............................................44 Ἀχελῴου................................................51 Α Αχιλλέα.................................................45 Ἀ Ἀχιλλέα.................................................47 Ἀχιλλεῖ..................................................47 Ἀχιλλεὺς................................................47 Β Βακχῶν..................................................29 Γ Γάδειρα..................................................37 Γῆ..........................................................24 Γηρυόνης...............................................37 Γηρυόνου...............................................37 Δ Δαίδαλον.........................................38, 40 Δαιδάλου...............................................38 Δελφούς.................................................25 Δευκαλίων.............................................28 Δῆλον....................................................24 Δημήτηρ................................................26 Διὶ..........................................................31 Διὶ1..................................................24, 35 Διόνυσος................................................39 Διὸς........................................................29 Διὸς2................................................26, 27 Δύμαντος...............................................45 Ε Εκάβη....................................................45 Εκάβην..................................................45 Ἕ Ἕκτορος................................................47 Ε


Antología griega

Εκτωρ....................................................45 Ελένης...................................................46 Ἑ Ἑλένης...................................................44 Ἐ Ἐλευσῖνα...............................................26 Ε Ελλάδος.................................................46 Ἐ Ἐπειῷ....................................................48 Ε Ερεχθηίδα..............................................30 Ἔ Ἔρις.......................................................44 Ε Ερμῇ......................................................28 Ερμῆν....................................................31 Ἑ Ἑρμῆν..............................................28, 44 Ἑρμιονέων.............................................26 Ἐ Ἐρυθείας................................................37 Ε Ετεοκλέα...............................................33 Εὐρυσθεὺς.............................................36 Εὐρώπης................................................37 Ἐ Ἐχίδνης..................................................37 Ἐχίων.....................................................49 Ζ Ζεὺς.....................................24, 28, 29, 44 Η Ηρα........................................................35 Ἥ Ἥρα.......................................................44 Ἥρᾳ.......................................................44 Ἡ Ἡρακλέα................................................35 Ἡρακλῆς..........................................27, 37 Η Ηρας..........................................24, 28, 29 Ἡ Ἡφαίστου..................................23, 24, 36 Ἡφαίστῳ................................................27 Θ Θελξιέπεια.............................................51 Θέμιδος..................................................25 Θέτις......................................................45 Θηβαίοις................................................32 Θηβαίων................................................34

55

Θήβας........................................29, 32, 35 Θησέα....................................................39 Θησεῖ.....................................................38 Θησεὺς............................................38, 39 Θησέως......................................35, 38, 40 Θοώσης.................................................50 Θρᾴκην..................................................29 Θύμβρεως..............................................24 Ἴ Ἴδην.......................................................44 Ἴδης.......................................................48 Ἴκαρος...................................................40 Ἰ Ἰκάρου...................................................40 Ἰόλαον...................................................36 Ι Ισμήνην.................................................33 Ἰ Ἰφιγένειαν..............................................47 Ἰφικλέα..................................................35 Κ Κάδμου..................................................29 Κάλχας..................................................47 Καυκάσῳ...............................................27 Κέκροπα................................................30 Κέκροπος...............................................30 Κιθαιρῶνα.......................................29, 31 Κιθαιρῶνι..............................................29 Κλυταιμνήστραν....................................47 Κορινθίων..............................................31 Κρέοντος...............................................35 Κρέων..............................................33, 34 Κρήτην..................................................38 Κύκλωπας..............................................51 Κυκλώπων.............................................50 Κυλλήνης...............................................31 Λ Λαέρτῃ..................................................52 Λάιος.....................................................31 Λαΐου.....................................................33 Λερναίαν...............................................36 Λῆμνον..................................................39 Λητὼ......................................................24 Λιβύης...................................................37 Μ Μαῖα......................................................31 Μελπομένης..........................................51 Μενέλαον..............................................46 Μενοικέως.............................................31 Μήτιδι....................................................24


Antología griega

Μίνωος..................................................38 Μίνως....................................................40 Μινώταυρον....................................38, 39 Μουσῶν.................................................51 Μυκηναίων............................................28 Μυρμιδόνων..........................................47 Ν Νάξον....................................................39 Ο Οδυσσεῖ.................................................46 Ὀ Ὀδυσσεύς..............................................51 Ὀδυσσεὺς..................................48, 51, 52 Ο Οδυσσέως..............................................46 Οἰδίποδος..............................................34 Οἰδίπουν................................................31 Οἰδίπους................................................33 Ὄ Ὄρθος....................................................37 Π Πανδροσείῳ...........................................30 Πανὸς....................................................24 Παρνασῷ...............................................28 Πασιφάην..............................................38 Πάτροκλον............................................47 Πεισινόη................................................51 Πενθεὺς.................................................29 Περίβοιαν..............................................31 Περσεφόνης...........................................26 Πηλεὺς...................................................45 Πηλέως..................................................45 Πηνελόπην......................................46, 52 Πηνελόπης.............................................46 Πλούτων................................................26

56

Πολύβου................................................31 Πολυνείκην............................................33 Πολυνείκους..........................................35 Πολυφήμου......................................50, 51 Ποσειδῶν.........................................30, 38 Ποσειδῶνος...........................................50 Πρίαμος.................................................45 Προμηθεὺς.............................................27 Προμηθέως............................................24 Πρωτεσιλάου.........................................47 Πύθων....................................................25 Πύρρα....................................................28 Σ Σειρῆνες.................................................51 Σεμέλης.................................................29 Σπάρτην.................................................46 Στυμφαλίδας..........................................36 Στυμφάλῳ..............................................36 Σφίγγα....................................................32 Σφιγγὸς..................................................33 Σφὶγξ......................................................33 Τ Ταρτησσὸν............................................37 Ταύρους.................................................47 Τένεδον..................................................48 Τενέδου.................................................49 Τρῶες.....................................................47 Τυνδάρεως.............................................46 Τυφῶνος................................................37 Φ Φίκιον....................................................32 Χ Χείρωνα.................................................45 Ὠ Ὠκεανοῦ................................................37


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.