cmy k
Bahar yak›n demek ki, mevsim böyle k›fllad› Yeni y›l›n gelifli giden y›ldan belli olur derler. 2008 neoliberalizmin ve emperyalizmin yaratt›¤› y›k›m›n yan›nda isyan ile, direnifl ile, umut ile son buluyor. Yeni bir y›l, yeni bir ça¤›n bafllang›c› olsun... 21’inci yüzy›l bizim yüzy›l›m›z olacak demiflti Atina’da aya¤a kalkan kapüflonlu gençler. Sonra onlar›n sesi Paris’in komüne tan›k sokaklar›nda yank›land›. Irak’ta Bush’un surat›na f›rlat›lan ayakkab›n›n hedefi ›ska geçmesini mevzu yapanlar fena halde yan›ld›. Zira hedef tam isa-
Sayfa 7’de
bet yerini buldu. Dünyan›n dört bir yan›nda ezilenler bu lanet olas› emperyalist kapitalist düzenin açl›k, sefalet ve ölümden ibaret dünyas›na bafl kald›r›labilece¤ini hat›rlad› bir kez daha. Sonra fabrikalar iflgal edildi Türkiye’de, yollar kesildi, meydanlar zapt edildi. 2008’in gidifli
2009’un habercisi oldu; sadece 2009’un de¤il, bizim yüzy›l›m›z›n habercisi! Hava döndü iflçiden iflçiden esiyor yel / Duman› da¤›tacak y›ld›z-poyraz bafllad› Bahar yak›n demek ki mevsim böyle k›fllad›- Can Yücel
15 Günlük Siyasi Gazete
Y›l 3 • Say› 71 • 1 Ocak 2009 • 1 YTL
Bayramlar› halk› bölmek için kullanmak isteyenlerin tad›m›z› kaç›ramayaca¤›, halklar›n kardeflçe, bar›fl içinde kutlayaca¤› “fleker gibi” bayramlar diliyoruz...
AKP krizle geldi isyanla gidecek
I Egemenler aras› k›s›r çat›flmalar› bu halk çok izledi. Ancak bu kez iktidar› halk sall›yor. Emekçiler, yoksullar, ö¤renciler krizin ac› faturalar›na karfl›, zamlara ve iflsizli¤e karfl› neredeyse her gün eylemdeler. Meydanlar, sokaklar isyanla dolu. Halk›n kürsülerinde AKP’nin neoliberal düzeninin yaratt›¤› y›k›ma öfke var. Halk öfkesini dile getirmekle yetinmiyor; yollar› keserek, fabrikalar› iflgal ederek do¤rudan hak almaya yönelik bir eylem çizgisine yöneliyor.
‘Film de¤il sinema’ Sayfa 8’de
Zalimlere karfl› intifada hakt›r ‹srail, uygulad›¤› abluka nedeniyle açl›kla pençeleflen Gazze’yi hava sald›r›s› ile kan gölüne çevirUzun bir süredir ‹srail ablukas› sebebiyle ekme¤in bile zor bulundu¤u Gazze, flimdi de ‹srail uçaklar›n›n ya¤d›rd›¤› bombalarla kan gölüne döndü. Yaklafl›k 350 kiflinin öldü¤ü, 1000 kiflinin ise yaraland›¤› bildirildi. Bat›l› liderler ve Baflbakan Erdo¤an gerçekcmy k
lefltirilen soyk›r›m› sadece k›namakla yetinirken, ABD yönetimi ve Filistin Cumhurbaflkan› Mahmud Abbas, ‹srail taraf›ndan gerçeklefltirilen katliam›n suçunu, ‹srail’in uygulad›¤› “soyk›r›m” niteli¤indeki ablukaya sessiz kalmayan Hamas’a yüklüyor.
Baflta Adana Alt›n Koza olmak üzere kat›ld›¤› birçok festivalden ödülle dönen, 19 Aral›k’ta gösterime giren “Sonbahar” filminin yönetmeni Özcan Alper ve yap›mc›s› Serkan Acar’la sinema ve kültür hakk› mücadelesini Sayfa 11’de konu alan bir söylefli yapt›k.
Ferda Koç
Aslolan “yüzleflme” gerisi teferruat
Ender Büyükçulha
Yeni y›l
Marafl katliam› 30. y›l›nda lanetlendi Marafl katliam›nda 111 devrimci, demokrat ve Alevi öldürülmüfltü. Katliamdan 30 y›l sonra Adana’da bir araya gelen 15 bin kifli Marafl’›n hesab›n›n sorulmas›n›, sorumlular›n yarg›lanmas›n› istedi. Sayfa 4’te
Tufan Sertlek
Ücret, asgari ücret, Sayfa 5’te isyan
Sayfa 9’da
Deniz Feneri Soygun fiirketi ve Vak›fbank...
AKP düflüflteyken hak mücadeleleri
Sayfa 7’de
Mustafa Peköz
Sayfa 2’de
Sayfa 4’te
I 2001 krizi sonras› sermayenin ve emperyalistlerin ittifak›yla iktidara gelen AKP’nin koltu¤u yeni bir krizle sallan›yor. AKP’yi muteber yapan Büyük Ortado¤u Projesi’nin baflar›s›zl›¤› ve s›cak para bollu¤unun sonuna gelinmesi iktidar› sars›yor. Yalanlar a盤a ç›k›yor. AKP’nin kurumsallaflt›rd›¤› neoliberal düzenin beraberinde getirdi¤i güvencesizlik, iflçi k›y›mlar›n› kolaylaflt›r›yor. Temel hizmetlerin kamusal bir hak olmaktan ç›kar›lmas› ise krizi toplumsal bir y›k›ma dönüfltürüyor.
Y›k›nt›lar›n aras›ndan yeni bir ülkeyi yeflertelim
Sayfa 2’de
AKP 2001 krizinin ürünü toplumsal krizin failidir
Mücadele kazan›yor direnifl sürüyor Sayfa 6’da
Belediyeden suyumuza kelepçe
Sayfa 5’te
Ankara’dan sonra ‹stanbul’da da mekanik su sayaçlar›n›n abonelerin izni olmadan de¤ifltirilmeye baflland›¤› ö¤renildi. Makine Mühendisleri Odas› ‹stanbul fiubesi’nin yapt›¤› aç›klamayla kamuoyuna duyurulan olaya göre sökülen saatlerin yerine tanesi 250
dolara mal olan ön ödemeli sayaçlar tak›l›yor. Belediyenin bu uygulamay› hayata geçirmesi, cebinde paras› olmayan›n susuz kalmas›, temizlik ihtiyaçlar›n› karfl›layamamas› demek. Üstelik sayaç ihalesini alan firma sab›kal› Elektromed flirketi. Sayfa 5’te
Emine Aslan, DESA önünde sürdürdü¤ü sendikal direniflinde ilk hukuki kazan›m› elde etti. Mahkeme Aslan için ifle iade karar› verdi. Mücadele kazan›mla sürerken DESA 15 iflçiyi daha kriz bahanesiyle ç›kartarak iflçi düflmanl›¤›n› sürdürdü. Kad›n örgütleri direnifli güçlendirmek için soka¤a ç›k›yor. DESA ürünlerine boykot ça¤r›s› yap›l›yor.
cmy k
1 Ocak 14 Ocak
2 GÜNDEM
2009
Deniz Feneri e.V soygun flirketi ve Vak›fbank tezgah› Mustafa PEKÖZ Sendika.Org
‹
Hak meclisi kürsüyü soka¤a kurdu Kocaeli halk›, kentlerinde do¤algaz da¤›t›m›n›n özellefltirilmesi sürecinde kurulan “Do¤algaz Hakk›n› Koruma Meclisi” öncülü¤ünde zamlara karfl› direniyor. 20 Aral›k günü ya¤mura ra¤men soka¤a ç›kan yaklafl›k 1500 kifli haklar›n› hayk›rd› Baflta do¤algaz olmak üzere suya, elektri¤e, temel g›daya, ulafl›ma yap›lan zamlar›n geri çekilmesini isteyen Kocaeli halk›, Do¤algaz Hakk›n› Koruma Meclisi öncülü¤ünde 20 Aral›k günü sokaklarda taleplerini hayk›rd›. Birçok demokratik kitle örgütü, toplu yap› yönetimi, muhtarl›k ve sendikan›n içinde yer ald›¤› Do¤al Gaz Hakk›n› Koruma Meclisi, kentin do¤algaz da¤›t›m›n›n Suez flirketine sat›lmas›n›n ard›ndan kurulmufltu. Do¤algaza yap›lan yüzde 82'ye varan zamlar karfl›s›nda Meclis bir miting karar› ald›. Meclis, ilçelerde oluflturulan yerel meclislerle mahalle mahalle, sokak sokak zamma karfl› imza toplad›. Do¤algaz zamm›na karfl› vatandafllar› mitinge davet eden afifller ve broflürler haz›rlayan Meclis, birçok mahallede yapt›¤› toplant›larla yüzde 82'ye varan do¤algaz zamm›na karfl› gerçeklefltirilecek olan mitinge kat›l›m ça¤r›s› yapt›. Öte yandan Do¤algaz Hakk›n› Koruma Meclisi içinde yer
alan Kocaeli Halkevleri yürüyüfl yoluna kurulan stant ile do¤algaz zamm›na karfl› imza toplad›. Yafll›, genç, çocuk, kad›n, yaklafl›k 1500 Kocaelili 20 Aral›k günü ya¤mura ra¤men eyleme kat›larak Büyükflehir Belediyesine yürüdü. Merkez Bankas› önünde coflkulu bir flekilde bafllayan yürüyüfl, “Bu zamlarla yaflanmaz, zamlar geri çekilsin”, “Tencere kaynamaz, ev ›s›nmaz Tayyip senden adam olmaz”, “Krizin bedeli patronlara”, “At›lan iflçiler geri al›ns›n”, “‹ZGAZ halk›nd›r sat›lamaz” sloganlar› ile Büyükflehir Belediyesi’ne kadar devam etti. Polislerin adeta etten duvar ördü¤ü Belediye binas› önüne gelen Meclis üyeleri, burada yapt›klar› bas›n aç›klamas› ile do¤algaz ve di¤er tüm zamlar›n geri çekilmesini talep ettiler. Eylemde, Kocaeli Büyükflehir Belediyesi ‹ZGAZ’›n sat›fl›n›n iptal edilmesi için, hükümet ise zam ve gerici politikalar› konusunda uyar›ld›. Do¤algaz Hakk›n› Koru-
ma Meclisi ad›na aç›klama yapan Metin Kaya, AKP’nin halk›n en temel hakk› olan e¤itim, sa¤l›k, su, do¤algaz, ulafl›m ve bar›nma haklar›na sald›rmaya devam etti¤ini vurgulad›. Konuflmas›nda artan iflsizli¤e ve yükselen direnifllere de de¤inen Kaya, zamlar geri al›nana kadar mücade-
lelerine devam edeceklerini söyledi. AKP’nin yapt›¤› zamlar›n, “yemeyin, içmeyin, ›s›nmay›n, çocuklar›n›z› e¤itmeyin, sa¤l›¤›n›zdan tasarruf edin” anlam›na geldi¤ini söyleyen Kaya, halk›n haklar›na yap›lan sald›r›lar›n geri çekilmesini talep etti. Kaya, Meclis’in taleplerini flöyle s›ralad›:
1-‹ZGAZ’›n GDF-SUEZ flirketine sat›fl› derhal iptal edilsin. 2-Do¤algazdan al›nan ÖTV kald›r›ls›n, yap›lan zamlar geri çekilsin. 3-GDF-SUEZ kentimizden defolsun. 4-Her haneye 140 metreküp gaz ücretsiz olsun. Taleplerinin hakl› ve
meflru oldu¤unu ifade eden Kaya, “Bunlar insan olmam›zdan kaynaklanan haklard›r. E¤er taleplerimiz gerçekleflmezse haklar›m›z› korumak için ne AKP’den, ne GDF-SUEZ’den ne de emperyalistlerden izin alaca¤›z” diye uyar›da bulundu.
Eczac›lar›n sab›r tafl› çatlad› Türk Eczac›lar› Birli¤i ve 51 Eczac› Odas› taraf›ndan 21 Aral›k Pazar günü Ankara Kolej Meydan›’nda düzenlenen mitingine kat›lan 32 bin eczac›, eczac›l›k ö¤rencisi, eczane çal›flan› ve yak›nlar›, Sa¤l›kta Dönüflüm Program›’n›n getirdi¤i sorunlar›n› hayk›rarak "Art›k Yeter" dedi. Mitingde en çok, yeni bir yasa tasar›s›yla eczanelerin flirketlefltirilerek zincir eczanelerin önünün aç›lmak istenmesi elefltirildi. fiirketleflen eczanelerle hizmetin niteli¤inin temelden de¤iflece¤ine, eczanelerin sa¤l›k hizmeti üreten ku-
rumlar olmaktan ç›karak birer ticarethaneye dönüflece¤ine dikkat çekildi. Ayr›ca muayene ücretlerinin eczanelerde al›nmas›yla SGK’n›n tahsildar› haline getirildiklerini belirten eczac›lar, yeni yasa tasla¤›n›n Meclis'e gelmesi durumunda kepenk kapatacaklar›n› dile getirdiler. Mitinge kurumsal olarak destek verenler aras›nda Eczac›l›k Teknisyenleri Dernekleri, Eczac› Kooperatifleri, TTB, Diflhekimleri Birli¤i, SES, Dev Sa¤l›k-‹fl, Türk Hemflireler Derne¤i yer ald›. Mitinge CHP, DSP ve DTP'li milletvekilleri de destek ver-
AKP düflüflteyken hak mücadeleleri
S
on haftalardaki geliflmeler, toplumsal mücadelelerin üzerinde geliflti¤i üç ana eksen, krizKürt sorunu-yerel seçimler etraf›nda giderek daha fazla yo¤unlafl›rken, AKP’nin beklenenden daha sert bir inifl içinde oldu¤u iyice belirginlefliyor. Ekonomik kriz büyük bir h›zla derinleflerek yay›l›yor. Ola¤anüstü koflullarda yöneticilik vasf› gösteremeyen T.Erdo¤an’›n krize iliflkin gaflar› espri konusu olurken, krizin boyutlar›n› küçük gösterme gayretleri art›k yayg›n tepki topluyor. ‹flin ciddiyeti daha görünür olmaya bafllad›. Krediler ödenemez durumda, üretim tezgahlar› durdu, kapanan iflyerleri h›zla art›yor. Ekonomiyi sürükleyen sektörler neredeyse çökmüfl durumda. TÜ‹K verilerine göre, kapanan iflyeri say›s› geçen y›la göre %50 artt›. Ödenmeyen kredi kart› say›s› 1 milyonu, asgari ödeme yap›lan kart say›s› ise 9 milyonu geçti. ‹flten at›lanlar flimdiden yüz binlerle ifade edilmekte. Hükümet ise IMF ile “üç afla¤› befl yukar› anlaflmak üzere olundu¤unu” aç›klad›. Ama flimdiden bütçe tasar›s› ve yeni asgari ücret ile fiili bir IMF program› uygulanmaya baflland›. Emekçilerin aras›nda ise kendili¤inden tepkiler art›yor. Çok uzun bir aradan sonra pefl pefle bir dizi fabrika/iflyeri iflgali gündeme gelmeye bafllad›. Tarihlerinin en kalabal›k mitingini gerçeklefltiren eczac›lar, kepenk kapatmaya haz›rlan›yor. Sendikalaflma giriflimleri art›yor. KESK son aylarda 5 bin civar›nda üye art›fl› sa¤lad›. Bu geliflmeler, emekçilerin yavafl yavafl egemenlerin kriziyle ezilenlerin krizinin birbirinden farkl› fleyler oldu¤unu kavramas›na uygun bir zemine iflaret ediyor. Bu arada, dünyada krizden insani bak›m›ndan etkilenmeyen yegâne ülke Küba. Venezüella’da ise iflsizlik azal›yor. Kürt sorununda da zor bir dönemece girildi¤ine dair belirtiler her geçen gün art›yor. Irak’tan ABD askerlerinin çekilmesine dönük takvim gere¤ince yetkilerin (tabii ki ABD gözetiminde) Irakl›lara devredilmesine ba¤l› olarak, Türkiye’ye K.Irak ve Kürtlere hamilik rolü verilmesine dair tar›flmalar›n yeniden güncelleflmesiyle birlikte Kürt sorununda yeni bir döneme giriliyor. Irak Baflbakan› Maliki’nin Ankara ziyaretinde, ABD plan›n›n bir parças› olarak, Kandil’dekilere af ç›kar›lmas›n› ve önder kadrolar›n Avrupa’ya ya da Irak’a yerlefltirilmelerini vur-
cmy k
gulamas› seçim sonras›ndaki geliflmelerin (çoktand›r bilinen) bir yüzünü netlefltirmifl oldu. Barzani’nin PKK’ye silah b›rakma ça¤r›s› da bu plan›n bir baflka yüzünü yans›tt›. PKK’yi köfleye s›k›flt›rmaya dönük plan›n di¤er boyutlar› da bilindi¤i üzere cemaatler arac›l›¤›yla gericilik örgütlenirken, özellikle devlet üzerinden Fethullahç›lar›n büyük bir yat›r›m hamlesine soyunmas› fleklinde biçimlenecek. fiimdilik TRT’nin Kürtçe kanal›n›n yay›na geçmesi gibi uygulamalar kamuoyuna yediriliyor. Paketin as›l büyük k›sm› seçimlerin ertesine sark›t›lacak. Ancak Kürt Hareketi’nin son dönemdeki baflar›l› manevralar› bu ad›mlar›n ne kadar baflar›l› olabilece¤ini belirsiz k›l›yor. Ekonomik kriz ve Kürt sorununda egemenlerin açmazlar›, bugün AKP’nin düflüflünün ana ayaklar›n› oluflturuyor. AKP’nin aday belirleme k›r›lganl›¤›n›n da bu koflullarda anlafl›lmas› gerekir. Ankara’da bir kabusa dönüflen AKP’nin aday belirleme s›nav› giderek Adana, Antalya gibi baz› büyük flehirlerin kaybedilme endiflesiyle birlefliyor. Bu durum, yerel seçimleri AKP’nin neoliberal politikalar›n›n, yolsuzluklar›n›n, gericili¤inin, oylanaca¤› bir referanduma, genel seçim havas›na dönüfltürüyor. Dan›fltay ve YSK ile Anayasa Mahkemesi’nin bir bölümü aras›nda belde belediyelerinde seçim yap›lmas› üzerinden patlayan kavga da esas olarak yarg› içindeki iktidar yanl›lar› ile karfl›tlar› aras›ndaki çat›flman›n fliddetini göstermesi aç›s›ndan ilginçti. Devlet ayg›t›n›n her birimini kar›fl kar›fl ele geçirme mücadelesi yürüten AKP aç›s›ndan yarg›n›n bir bölümünün direnifli sürdürdü¤ü ve yerel seçimlere dair projesinin bir aya¤›na tafl koydu¤u görüldü. Bu geliflmeler bugüne dek hiçbir sistem partisinin yeltenmedi¤i ya da yeltenip baflar› sa¤lamaya yaklaflamad›¤› “devlet-parti özdeflli¤i” noktas›nda AKP’nin kat etti¤i mesafeyi ve bürokrasi içindeki elefltirel her tutumun bir anda adeta sistem sorununa dönüflme özelli¤ini yans›tmakta. AKP’nin neoliberal politikalar ve ›l›ml› ‹slam rejimi çerçevesinde rejimi daha da otoriterlefltirmeye yönelik bu yaklafl›m› tek parti dönemini ve cunta dönemlerini ça¤r›flt›rmakta. Hatta onlardan fazla olarak cemaatlefltirme politikalar›yla bu otoriterleflme giriflimine kitle taban› yaratmaya da yönelmektedir. Parlamenter dönemlerde (1950’lerde DP’nin ayn› do¤rultudaki ama bu denli kapsaml› olmayan e¤ilimi
hariç) hiçbir zaman bu kadar monolitik bir rejim yap›lanmas›na yaklafl›lmam›flt›. Seçim atmosferinde bunun somut yans›mas›, özellikle taflrada AKP’nin seçim çal›flmalar›n›n do¤rudan valiler, kaymakamlar, il/ilçe milli e¤itim, sa¤l›k vb. müdürleri eliyle yürütülmesinde/koordine edilmesinde, tüm devlet olanaklar›n›n AKP’nin hedefleri do¤rultusunda seferber edilmesinde görülmektedir. ‹slami kadrolaflman›n son örne¤i de ‹stanbul Üniversitesi’nin rektör atamas›nda yafland›. A.Gül “rahats›z oldu¤unu” iddia etti¤i yetkisini kullanarak ikinci s›radaki yandafl›n› atamaktan geri durmad›. (Nedense bu “rahats›zl›k duyulan” yetkiler hiç demokratik teamüller do¤rultusunda kullan›lm›yor.) Devlet içi iktidar›n sa¤lamlaflt›r›lmas›na paralel olarak toplumun teslim al›nmas› süreci de iflliyor. Kürtlerin özgürlük mücadelesinin gerek devlet gerekse de cemaat/afliret iliflkileri arac›l›¤›yla bast›r›lmaya çal›fl›lmas›; bat›da toplumun neoliberal politikalar arac›l›¤›yla parçalanarak, devletin bask›c›l›¤› ve krizin fliddetiyle çaresizlefltirilerek cemaatlere do¤ru ittirilmesi bir ve ayn› plan›n parçalar›d›r. Bu nedenlerle içinden geçti¤imiz seçim sürecinde bir k›s›m solun AKP’yi herhangi bir düzen partisi yerine koyarak, öncelikle AKP’yi karfl›s›na alan sol politikalar› elefltirmesi ve tüm düzen partilerine karfl› eflit mesafede olunmas› ça¤r›s› yapmas› son derece yanl›fl bir tutumdur. Gerçek hayattan kopuk, büyük tehlikenin fark›nda olmayan, liberal sol etkilenmeler etraf›nda biçimlenen bak›fl aç›s›n›n yans›malar›d›r. Hele AKP’nin belediyeleri toplumu gericilefltirmenin güçlü mevzileri haline getirdi¤inin üzerinden atlayan yaklafl›mlar›n kabul edilebilir bir taraf› yoktur. Gerçek halkç›-demokratik seçeneklerin henüz olgunlaflmad›klar› bugünkü noktada ve üstelik AKP’ye karfl› mücadeleyi ikinci plana ittirerek “tüm düzen partilerine eflit mesafedeyiz” söylemini, solun ba¤›ms›z bir politik hat oluflturmas›n›n zorunlu ve yeterli flart› olarak görmek yanl›fl oldu¤u kadar ayn› zamanda etkisiz de bir tutumdur. Bugün halkç›-demokratik bir seçene¤in olgunlaflt›r›labilmesi, AKP’nin neoliberal-gerici politikalar› karfl›s›nda geliflen tepkilerin görmezden gelinmesiyle mümkün olamaz. Aksine bu hakl› tepkilerin ilerici kanallara ak›t›lmas› için mücadele edilmelidir. Nitekim bu dönemde halkta yükselen AKP karfl›t› tepkiler, 22 Temmuz se-
çimleri öncesindeki gibi “devlete sahip ç›kma” ekseninden uzaklaflarak ilerici, ba¤›ms›z, sol kanallar› beslemeye yönelmektedir. Yap›lmas› gereken, bu tepkileri karfl›ya/hafife almak de¤il, tam tersine bu tepkilerin hak mücadeleleriyle karakterize olacak halkç›-demokratik politikalar ekseninde geliflmesinin önünü açmak olmal›d›r. AKP’nin bu süreçte bir di¤er zaafl› noktas› da Ortado¤u siyasetidir. ‹srail’in Gazze’de yüzlerce Filistinliyi öldürerek, binlercesini yaralad›¤› sald›r›lar 20 Ocak’ta Obama göreve bafllamadan önce, ABD’nin yeni Ortado¤u politikalar›n› biçimlendirmeye yönelik bir oldu bitti olarak görülebilir. Bu sald›r›lar›n, Bush gibi gidici olan Olmert döneminde gerçekleflmesi, ‹srail’in bir devlet politikas› etraf›nda Ortado¤u’daki yeni döneme sald›rgan bir hamleyle bafllad›¤›n› ortaya koymakta ve Filistin’de yaklaflan Devlet Baflkanl›¤› seçimlerinin Hamas’›n galip ç›kaca¤› bir genel seçime dönüflmesine müdahale amac› tafl›maktad›r. Türkiye ile ‹srail iliflkileri aç›s›ndan ise Erbakan’›n 1997’de imzalad›¤› stratejik iflbirli¤i anlaflmas› dönüm noktas›d›r ve sonras›nda arada imzalanan 49 adet ikili anlaflma mevcuttur. ‹kili anlaflmalar askeri ve ekonomik a¤›rl›kl›d›r. ‹çinde Filistin’de ortak serbest bölge kurmaktan, bugünlerdeki bombalamalar› gerçeklefltiren ‹srail pilotlar›n›n Türk pilotlarla ortak e¤itimlerden geçirilmesine dek varan anlaflmalar mevcuttur. Bunlar›n çok büyük bir bölümü de AKP döneminde imzalanm›flt›. En son 2008’in Eylül ay›nda füze ve yak›t ikmal tatbikat› Konya semalar›nda ortaklafla gerçeklefltirilmiflti. Bu nedenle AKP’nin döktü¤ü timsah gözyafllar›n›n en küçük bir samimiyeti dahi olamaz. Yap›lmas› gereken, ‹srail’le baflta askeri anlaflmalar olmak üzere tüm ikili anlaflmalar›n feshedilmesi ve diplomatik iliflkilerin kesilerek, mazlum Filistin halk›n›n yan›nda yer alan bir mücadele hatt›n›n örülmesidir. Oysa AKP bu tür dönemleri daima sahte k›namalarla geçifltirmifltir. Bu kez seçim atmosferi nedeniyle kürsülerden biraz daha yüksek sesle kükrermifl gibi yapmaktad›r. AKP’nin bu ikiyüzlü tutumu teflhir edilmeli, ayr›ca sald›r›lar› f›rsata dönüfltürmeye çal›flan ‹slami derneklerin yolsuzluklar› hat›rlat›lmal›d›r. CHP, Ankara’da Karayalç›n’› aday göstermesinin ard›ndan bafllatt›¤› yükselifli, K›l›çdaro¤lu’nu da ‹stanbul’dan aday
göstererek daha güçlü bir dalgaya dönüfltürme planlar› yapmakta. Seçimlerin AKP’ye karfl› bir referandum özelli¤i kazand›¤› bu süreç özellikle Ankara’da kelimenin gerçek anlam›yla kristalize oldu. T.Erdo¤an’›n kendi taban›na hitap ederken, “bu yerel seçimlerin genel seçim havas›nda geçece¤ini, her fleye haz›rl›kl› olmak gerekti¤ini” vurgulamas› da kendi taban›n› pani¤e sevk etmeden hareketlendirmeye çal›flt›¤›n› göstermekte. K›sacas› AKP’nin düflüfle geçti¤i, art›k kendilerinin de kabullendi¤i bir gerçe¤e dönüflmüfl durumda. Burada as›l sorun, bu geliflmeyi ilerici bir do¤rultuda gelifltirmek için toplumsal muhalefetin neler yapmas›, hangi taktikleri gütmesi gerekti¤idir. Toplumsal muhalefetin izledi¤i do¤ru çizginin bu dönemde etkili sonuçlara yol açt›¤›, mesela Ankara’da somut olarak görüldü. Ankara’da Halkevleri’nin Melih Gökçek’te cisimleflen gerici-neoliberal çizginin teflhirine yönelik istikrarl› politikas›n›n bugün AKP’nin yaflad›¤› “Melih Gökçek krizinde” etkili olmad›¤› söylenebilir mi? fiimdiye kadar hangi belediye baflkan› halkla bayramlafl›rken Mamak’ta oldu¤u gibi halk taraf›ndan tartakland›. Herkes biliyor ki Ankara’da Halkevleri’nin atak çizgisi halktaki öfkenin ilerici bir d›flavurumuydu ve AKP’nin aday krizini a盤a ç›kartan ve derinlefltiren etkiler yaratt›. Giderek y›k›c›laflan kriz atmosferinde geçecek olan yerel seçimlerde do¤ru politikalar, do¤ru taktikler ve yarat›c› bir eylem çizgisiyle biçimlendirildi¤inde etkili sonuçlar elde edilebilmektedir. Seçimlere üç ay var ve böylesi bir ortamda üç ay uzun bir süredir. Kim sonbaharda, birkaç ay sonra AKP’nin bu duruma düflece¤ini söyleyebilirdi ki! Yarat›c› eylemlerin yerellerde etkili olmas› için sürekli ve istikrarl› mücadele zorunludur. Ancak bu yetmez, giderek hak mücadelelerini hak alma hedefine kilitlememiz gerekir. Krize karfl› halkç›demokratik bir program› ifade eden Halk›n fiartlar› ve öncelikli talepleri ifade eden Halk›n Acil Talepleri seçim döneminde yayg›n olarak kitlelerin bilincine kaz›nmal›d›r. Seçim sonras›nda çok daha derinleflecek olan krizde bu flartlar ve talepler yak›c› hale gelecektir. Yerel seçimlerde Halk›n Muhtar Adaylar›n›n bu program› savunan halk önderleri aras›ndan seçilmesi için çal›flmalar yo¤unlaflt›r›lmal›d›r.‹flimiz çok ama umudumuz giderek büyüyor.
slamc› kadrolardan oluflturulan Deniz Feneri e.V. Soygun fiirketi’nin para kaç›rmada kulland›¤› a¤lar oldukça dikkat çekicidir. Toplanan paralar ya elde nakit ya da banka havaleleriyle Türkiye’ye götürülüyor. Nakit paralar›n götürülmesi biçimini flimdilik bir yana b›rakarak, para kaç›rma ifllemi içerisinde bulunan bir banka var. Ad›: Vak›fbank. Peki, bu bankan›n kullan›lmas› ile Zekeriya Karaman ve Tayyip Erdo¤an aras›nda nas›l bir iliflki bulunuyor. Sorunun en önemli yan›n› bu oluflturmaktad›r. ‹lginç ba¤lant›y› anlamak için, Erdo¤an’›n Belediye Baflkanl›¤› dönemine gitmekte yarar var. (…) Erol Çak›r, ‹stanbul Valisi’yken, 9 Nisan 1999 tarihinde, ‘T. C. Baflbakanl›k Makam›na’ isimli haz›rlay›p gönderdi¤i bir raporda: “...Her ay yaklafl›k 3-4 trilyona yak›n paran›n Fazilet Partisi’ne yak›n firmalar taraf›ndan havuz hesaplar›na aktar›ld›¤›, bu hesaplardan da ad› geçen partinin kuryeleri vas›tas›yla partiye ve Erdo¤an’a gitti¤i… Paralar›n Vak›fbank’ta aç›lan bir hesapta topland›¤›, buradan da denetimi imkâns›z k›lmak için birçok hesapta dolaflt›r›ld›ktan sonra partiye yak›n firma ve flah›slara aktar›ld›¤›”n› belirtmiflti. Bugün de ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi ve belediyeye ba¤l› 30 küsur flirketin mevduat ve kredi hesaplar› Vak›fbank Valide Sultan fiubesi’nde ifllem görüyor. Bankan›n Valide Sultan fiubesi’nin Müdürü olan ve ayn› zamanda Erdo¤an’›n çok yak›n›nda biri olarak bilinen kifli Maksut Serim. Bu kifli, flimdi, Baflbakanl›¤a ba¤l› olan ve devletin gizli iliflkilerini örgütlemekte kullan›lan ve miktar› hiçbir flekilde aç›klanmayan ‘Örtülü Ödene¤in’ organizasyonundan sorumludur. Peki, devletin kirli ifllerini organize eden bu kurumun paras› hangi bankada tutuluyor: Yine Erdo¤an Belediye Baflkan›’yken, kendisine çok yak›n biri olan, Serim’den sonra bankan›n Valide Sultan fiubesinde Müdür olan Bilal Karaman’›n y›ld›z› da h›zla parlad›. 2005 y›l›nda, alt kademe bir banka memuru olarak emekli olduktan sonra, Erdo¤an taraf›ndan Vak›fbank Genel Müdürlü¤ü’ne atand›. (…) Kanal 7 flirketinin hesaplar› Vak›fbank’ta, Deniz Feneri e.V. fiirketinin hesaplar› Vak›fbank’ta, Türkiye’deki Deniz Feneri’nin hesaplar›n›n bir k›sm› ayn› bankada. Devletin gizli ödenekleri bu bankada tutuluyor. Bankan›n bafl›nda kim var: TayyipZekeriya ikilisinin en çok güvendikleri adam; Bilal Karaman. Dikkat çeken önemli bir baflka nokta da, Bilal Karaman, bankan›n Valide Sultan flubesi müdürüyken ayn› zamanda Deniz Feneri’ne ait mevduat ve kredi ifllemlerini de organize ediyordu. (…) Polis kay›tlar›na göre, Bankan›n Frankfurt fiubesi, Deniz Feneri e.V. flirketinin para kaç›rma ve aklama merkezi olarak ifllem görüyordu(…) Ele geçen belgelerden anlafl›ld›¤› üzere, Almanya Deniz Feneri taraf›ndan sat›n al›nan ’Baltic Kristina’ isimli gemi için ihtiyaç duyulan kredi, Frankfurt Vak›fbank flubesinden al›n›yor. Deniz Feneri e.V paras› ile kurulan Euro-7 flirketinin, Frankfurt Vak›fbank flubesinden ald›¤› iki kredi var. 22 A¤ustos 2006’da al›nan ilk kredinin miktar› 1 milyon Euro’dur. 4 Eylül 2007 tarihinde al›nan ikinci kredi ise 750 bin Euro’dur. (…) Ayr›ca dikkat çeken bir baflka önemli nokta da, Deniz Feneri e. V. Soygun fiirketi hakk›nda davan›n mahkeme taraf›ndan aç›lmas›ndan birkaç gün sonra, Vak›fbank Frankfurt fiube Müdürü’nün görev yeri de¤ifltirilerek Ankara ça¤r›lmas›yd›. Peki, böyle ani bir de¤iflikli¤e neden gerek duyuldu? (…) E¤er Bankan›n Frankfurt fiube Müdürü sorguya al›nsayd›, Deniz Feneri e.V. Soygun fiirketi’nden paralar›n nas›l çekildi¤inin bilinmeyen yönleri ç›kacakt›. Bu durum Soygun fiirketi’nin merkezinde bulunan Zekeriya-Tayyip akraba ikilisi için çok daha büyük sorunlar ortaya ç›kacakt›. Örne¤in polis kay›tlar›nda geçen ve dava dosyas›nda yer alan bilgilere göre, Deniz Feneri e.V. Soygun fiirketi taraf›ndan sat›lan al›nan ve Erdo¤an’›n büyük o¤lunun %40’›na ortak oldu¤u geminin sat›n al›nmas› için verilen kredideki usulsüzlükler bütün ç›plakl›¤›yla ortaya ç›kacakt›. Ayr›ca Çal›k Grubu’nun Sabah gazetesi ve ATV’yi sat›n almak için kredilerin al›nd›¤› yer Vak›fbank. Peki, Çal›k Grubu’nun üst düzey yöneticisi kim? Erdo¤an’›n enifltesidir. Deniz Feneri e.v Soygun fiirketi’nden toplanan paralardan Çal›k Grubu’na aktarma yap›ld› m›? Erdo¤an’›n enifltesi bu soruyu yan›tlamal›d›r. Peki, bu kadar tesadüf bir araya gelebilir mi? (…) Vak›fbank hakk›nda yap›lacak kapsaml› bir araflt›rma, özellikle Karaman-Erdo¤an ailesine iliflkin bilinmeyen çok fleyi ortaya ç›kartaca¤› gibi, ‹slamc› hareketin ekonomik kaynaklar› konusunda da önemli bilgilere ulaflm›fl olaca¤›z.
1 Ocak 14 Ocak
2009
GÜNDEM 3
Erdo¤an ile randevusuna gidemedi / Kaya Filiz
Esenler halk›n›n “yüzü gülüyor”/ Zekeriya Beyaz
Ordu'nun Akkufl ‹lçesi'ne ba¤l› Seferli Beldesi Belediye Baflkan› AKP'li Kaya Filiz, uyuflturucu madde imalat› ve kenevir ekimi suçlamas›yla tutukland›. Belediye Baflkan› Kaya Filiz tutuklanarak Ünye Kapal› Cezaevi'ne gönderildi. Kaya Filiz'in 2004 y›l›nda DSP'den belediye baflkan› seçildi¤i ancak, geçen y›l partisinden istifa ederek AKP'ye geçti¤i belirtildi. Filiz tutukland›¤› için Erdo¤an’›n Ankara’da düzenledi¤i rozet takma etkinli¤ine kat›lamad›.
Medyatik ilahiyat profesörü Zekariya Beyaz DSP’nin Esenler Belediye Baflkan aday› oldu. Beyaz, adayl›k için çok say›da teklif ald›¤›n›, Türkiye’nin karfl› karfl›ya oldu¤u maddi ve manevi tehlikeler nedeniyle tekliflere hay›r diyemedi¤ini savundu. Magazin programlar›nda yapt›¤› yorumlarla reytingleri art›ran Beyaz Hoca’n›n herkes Ankara, ‹zmir ve Diyarbak›r’a kilitlenmiflken Esenler seçimlerine de ilgiyi art›raca¤› tahmin ediliyor.
Bombac›ya e¤itim Filistinliye K›z›lay AKP hükümeti bombalanan Filistin için sahte gözyafllar› dökmeyi b›rakmal› ve yan›t vermelidir: Eylül ay›nda ‹srail pilotlar›n›n bombard›man e¤itimi için Türkiye hava sahas›n› neden açt›n›z! ‹srail’in Gazze’de gerçeklefltirdi¤i katliam üzerine hükümet s›k s›k “Filistin halk›n›n yan›nday›z” mesajlar› veriyor ancak yeterli tepki vermemekle elefltiriliyor. Oysa AKP’nin Filistin davas› karfl›s›ndaki tutumu “yetersiz” olarak nitelendirilecek kadar masum de¤il. Her katliamda Filistin’e insani yard›m gönderilece¤ini söyleyen ve ‹srail’i operasyonlara son vermeye ça¤›ran AKP hükümeti iflbirlikçili¤ini gözler önüne serecek gerçekleri gizliyor: ‹srail’in katliamc› ordusu Türkiye’de e¤itiliyor, Türkiye’den gelen maddi kaynaklarla büyüyor. Tayyip Erdo¤an katliam›n ard›ndan Alt›nda¤’da yapt›¤› konuflmada “masum insanlar›n öldürülmesini, sivil yerleflim birimlerinin bombalanmas›n›, orant›s›z güç kullan›m›n› kabul edilemez bir durum” olarak nitelendirdi. Ancak Erdo¤an ‹srail’in katil pilotlar›n›n “havada yak›t ve füze ikmali” konusunda Konya’da e¤itilme-
sinin kabul edilip edilemeyece¤ini aç›klamad›. ‹srail’in katliam provalar›n› Türkiye-‹srail-ABD ortak hava tatbikat› çerçevesinde Eylül ay›nda Türkiye hava sahas›nda ger-
çeklefltirdi¤ini söylemedi. “Hava savunma” alan›nda yap›lan iflbirli¤i çerçevesinde AKP hükümetinin geçen sene bu ülkeden casus uçaklar almaya ka-
rar vererek ‹srail askeri sanayisine kan verdi¤ini tabii ki aç›klamad›. AKP iktidar› döneminde ‹srail silah sanayisine akan y›ll›k 400 milyon dolarl›k bütçeden bahsetmedi.
Hükümetin tüm üyelerinin ak›tt›¤› “timsah gözyafllar›”, ‹srail’in talebiyle Lübnan’a Türk askeri göndermesine de aç›kl›k getirmedi. ‹srail’in
Türkiye’yi örnek ülke ilan etmesini sa¤layan bu karar› protesto eden gençlerin AKP’li kalabal›klar ve polis taraf›ndan 30 A¤ustos 2006’da linç edilmeye kalk›ld›¤›n›n unutulmas›-
n› istedi. Arabulucu de¤il iflbirlikçi ‹srail’in sald›r›s›yla hükümetin bir yalan› daha paramparça oldu. Ortado¤u’da “ara-
‹srail’in katliam›na ve iflbirlikçilerine öfke
bulucu” olarak bölgede “güçlü aktör” oldu¤unu iddia eden AKP hükümetinin büyüklük taslamalar› balon gibi söndü. Çünkü vahfli sald›r›, ‹srail Baflbakan› Ehud Olmert’in Türkiye’ye gelerek Erdo¤an ile “bar›fl”› konuflmas›ndan befl gün sonra bafllad›. Erdo¤an kesti¤i pozun bofla ç›kmas›na içerleyerek, bu durumu “sayg›s›zl›k” olarak yorumlad›. Oysa Erdo¤an daha en baflta, ‹srail ve ABD ile stratejik ortakl›¤›n “sayg›nl›k” getirece¤ini zannetti¤inde yan›lm›flt›. fiimdi Erdo¤an’›n ve AKP hükümetinin aln›nda katil ‹srail’in iflbirlikçisi yaz›yor. Bu lekeyi kamufle etmek için AKP yanl›s› Deniz Feneri ve ‹nsani Yard›m Vakf› (‹HH) gibi örgütler ‹srail’in katliam›n› “f›rsat”a çevirerek yard›m kampanyalar›na h›z verecekler. Ancak bu damgay› hiçbir demagoji ortadan kald›ramayacak.
‹srail’in Gazze’de gerçeklefltirdi¤i katliam Adana, Diyarbak›r, Eskiflehir, ‹stanbul, ‹zmir, Malatya, Samsun, Sakarya ve Trabzon’da protesto edildi. ‹stanbul Halkevi’nin Galatasaray Lisesi önünde yapt›¤› bas›n aç›klamas›nda Halkevleri Genel Baflkan› ‹lknur Birol AKP’nin Ortado¤u’daki emperyalist politikalar›n iflbirlikçili¤ini yapt›¤›n› vurgulad›. ‹HD ‹stanbul fiubesi’nin ‹srail Konsoloslu¤u önünde yapt›¤› bas›n aç›klamas›nda Bush ve Olmert’in yarg›lanmas› istendi. Ö¤renci Kolektifleri 26 Aral›k günü çok say›da üniversitede efl zamanl› eylemler gerçeklefltirirken ‹stanbul Üniversitesi Avc›lar Kampusu'nda yap›lan eyleme özel güvenlik görevlileri müdahale etti. Filistin Halk›yla Dayan›flma Derne¤i’nin ‹stanbul Taksim Tramvay Dura¤›’nda gerçeklefltirdi¤i oturma eyleminde FHKC Genel Sekreteri Ahmad Sa'adat'› selamlayan dövizler aç›ld›. ‹srail’in Ankara Elçili¤i önünde ise TKP’liler vahfleti lanetledi.
AKP çamura yat›yor Yerel seçimler yaklafl›rken AKP’nin yar›fl›n kurallar›n› kendine göre belirleme çabas› kaos yarat›yor. Artan belirsizlik seçimleri flimdiden flaibeli k›l›yor
Durmaya niyetleri yok AKP döneminde “eli kolu serbest b›rak›lan” polisler en a¤›r suçlarda bile yarg›lanam›yor, yarg›lananlar mahkemeye getirilemiyor. Sokaklarda kolluk fliddeti kol gezmeye devam ediyor. Hrant Dink davas›nda yarg›lanmas› istenen polis Muhittin Zenit, Valili¤in izin vermemesi nedeniyle yarg›lanmad›¤› gibi, 26 Aral›k günü bir de tan›k olarak dinlendi. Zenit’in, Erhan Tuncel'le telefonda konuflurken "Vurulacak flekil belliydi. Kaçmayacakt› ama bu kaçm›fl" dedi¤i ortaya ç›km›flt›. Geçen sene ‹stanbul Yenibosna’da 16 yafl›ndaki Ferhat Gerçek’i s›rt›ndan vurarak felç olmas›na neden olan polislerin yarg›land›¤› dava 26 Aral›k günü
Bak›rköy’de görülürken, mahkeme davalara gelmeyen polislerin tutuklanmas› ve silahlar›na el konulmas› talebini reddetti. Antalya’da ise savc›ya gizli ibareli bir yaz› göndererek Ça¤dafl Gemik'i vuran polis memurunun havaya atefl etti¤ini iddia eden Vali Yard›mc›s› Mehmet Seyhan hakk›nda baba Haflim Gemik suç duyurusunda bulundu. Koruma kalkan› güçlendirilen polis, sokaklarda fliddetiyle boy göstermeye devam ediyor. Geçti¤imiz günlerde Beyo¤lu’nda s›k s›k yaflanan kimlik kontrolü teröründen sanatç› Ferhat Tunç ve arkadafl› ‹smail Özden de nasibini ald›. Özden dövülürken, Tunç kelepçelenip tehdit edildi.
Seçmen listelerindeki belirsizliklerin üzerine bir de beldelerle ilgili kriz eklendi. AKP geçen sene belediyelerin s›n›rlar›yla oynayarak seçim bölgelerini belirleme gayreti içine girmiflti. Bu çerçevede birçok yeni belediye yarat›l›rken 862 beldenin de belediyeleri kapat›lm›flt›. Nüfusu 2 binin alt›nda kal›yor gerekçesiyle belediye olmaktan ç›kar›lan beldeler duruma isyan etmifl, nüfusun objektif belirlenip belirlenmedi¤i tart›flma konusu haline gelmiflti. Anayasa Mahkemesi yasa de¤iflikli¤inin iptaline dair CHP’nin önergesini redde-
derken, sadece yasan›n ç›kt›¤› tarihe kadar nüfus say›m›na itiraz eden 120 beldeye seçime girme hakk› tan›m›flt›. Ancak Dan›fltay, nüfus say›m sonuçlar›n›n Resmi Gazete’de yay›mlanmad›¤›n› ve bu nedenle nüfus sonuçlar›na itiraz imkân› tan›nmad›¤›n› gerekçe göstererek bu belediyelerin tüzel kiflili¤inin sürdü¤üne hükmetti. Yüksek Seçim Kurulu da bu belediyelerde seçim yap›lmas›na hükmedince ortal›k kar›flt›. Baflbakan Dan›fltay’› elefltirirken, Anayasa Mahkemesi Baflkan› Haflim K›l›ç da Baflbakan’›n yan›nda kendini siper etti. Dan›fltay’› elefltiren
bir bildiri kaleme alan K›l›ç’a mahkemenin di¤er üyeleri tepki gösterince ifller 盤›r›ndan ç›kt›. Dan›fltay’›n K›l›ç’› ve Erdo¤an’› hedef alan aç›klamalar› ise kaosu büyüttü. Bu kaos yerel seçimleri her türlü manipülasyona aç›k bir belirsizlik ortam›na sürüklerken, egemenler aras› çat›flman›n yeni adresini de iflaret ediyor:
AKP’ye kötü sinyal!
Ac›m›z ve öfkemiz asla zamanafl›m›na u¤ramayacak 30 devrimci tutsa¤›n öldürüldü¤ü 19 Aral›k katliam› 8. y›ldönümünde lanetlendi. Çeflitli etkinliklerde katliam›n belleklerden silinmesine izin verilmeyece¤i ifade edildi 19 Aral›k katliam› ‹stanbul Bayrampafla, ‹zmir K›r›klar ve Buca, Ankara Sincan ve Adana Karatafl Hapishaneleri önünde yap›lan eylemlerle lanetlendi. K›r›klar Hapishanesi’nde bir süredir artan bask›lara direnen devrimciler eyleme slogan atarak kat›l›rken, Sincan F Tipi Hapishanesi önünde tutsaklar›n gönderdikleri resimlerden oluflan bir sergi aç›ld›.
Adana’da ise yap›lan eylemde görüfllerde tutsaklar›n kollar›na “tek dil, tek bayrak, tek vatan” yaz›l› kafle vurulmak istenmesi de protesto edildi.
Bursa’da ve Adana’da kent merkezlerinde meflaleli yürüyüfller düzenlenirken, ‹stanbul Okmeydan› ve Gazi Mahallesi’nde gerçeklefltirilen platform eylemlerine kat›lan yüzlerce kifli meflaleli yürüyüfllerle katilleri unutmad›klar›n› hayk›rd›. Yine Gazi Mahallesi’nde 21 Aral›k günü Halk Cephesi’nin düzenledi¤i eyleme yüzlerce kifli kat›ld›. Katliam Tunceli, Antakya ve Malatya’da da çeflitli eylemlerle lanetlendi.
Soros fonuyla haz›rlanan muhafazakarl›k raporu, ABD deste¤ine muhtaç ‹slamc› camiada panik havas› estirdi
Kütükler yar›fl›yor Abdullah Gül’ün Ermenilerden özür dileyen metne “yeterli tepki”yi vermemesini Ermeni olmas›na ba¤layan CHP’li Canan Ar›tman’a Cumhurbaflkan›’n›n yan›t› Ar›tman’› aratmad›. Irkç› yaklafl›m› elefltirmek yerine “Müslüman ve Türk” oldu¤unu savunan Gül, gericilikle ›rkç›l›¤›n bu ülke topraklar›ndaki birli¤ini gözler önüne serdi. Gericili¤in ve ›rkç›l›¤›n kan kardeflli¤inin
simge ismi ise Hasan Celal Güzel oldu. Radikal gazetesinde döktürdü¤ü “Bir k›s›m sap› silik ayd›n bozuntusunun soyk›r›m iftiras›yla u¤rafl›rken, CHP ‹zmir Milletvekili Canan Ar›tman’›n, Cumhurbaflkan›’na aç›kça ›rkç› sald›r›da bulunmas›n› anlamak mümkün de¤ildir” cümlesiyle flov yapan Güzel gericili¤in “kendine demokrat, ötekine faflist” zihniyetini ortaya koydu.
Prof. Binnaz Toprak taraf›ndan haz›rlanan “Din ve Muhafazakarl›k Ekseninde Ötekilefltirilenler” bafll›kl› araflt›rma büyük yank› uyand›rd›. Alevilerin, Kürtlerin, üniversitelilerin, kad›nlar›n Anadolu’da karfl› karfl›ya kald›¤› bask›lardan örnekler sunan araflt›rmaya en büyük tepSoros ki ‹slamc› medyadan geldi. Baflörtüsü d›fl›nda özgürlük tarifi olmayan yay›n organlar›n›n, Türkiye’de dinsel ve etnik bir bask› olmad›¤›n› ifade edip daha sonra da bask›ya u¤rad›¤›n› belirtenleri “marjinal” ilan ederek, benzer bask›lar› hissedenleri “ötekilefltirmesi” dikkat çekti. Raporun en ilginç yan› ise ünlü spekülatör George Soros’un finanse etti¤i Aç›k Toplum Enstitüsü taraf›ndan desteklenmesi. ABD seçimlerinde Obama’n›n arkas›nda duran Soros’un böylesi bir araflt›rmaya fon sa¤lamas›, iktidara gelirken ABD’den büyük destek alan AKP için “kötü sinyal” olarak yorumlan›yor.
1 Ocak 14 Ocak
4 GÜNDEM BURSA ESP VE SGD’YE OPERASYON
TAKS‹M’DE YUNAN‹STAN EYLEM‹
11 Kifli gözalt›na al›nd›
‘Bütün devletler katildir’
Bursa Terörle Mücadele fiubesi (TMfi) ekipleri, 24 Aral›k günü sabah saatlerinde ESP'lilerin evlerine, ESP Bursa Temsilci¤i ve Sosyalist Gençlik Derne¤i'ne bask›nlar düzenledi. Aralar›nda ESP Temsilcisi Serpil Arslan'›n da bulundu¤u 11 ESP'li gözalt›na al›nd›. Arama bahanesiyle büro ve evler talan edildi. Gözalt› gerekçesinin terör örgütüne üyelik ve örgüt propagandas› yapmak oldu¤u ö¤renildi.
Anarflist gruplar 20 Aral›k günü Taksim Meydan›’nda bir eylem yaparak, polisin bir genci öldürmesinin ard›ndan Yunanistan’da patlak veren isyana dayan›flma mesaj› gönderdiler. 200’e yak›n kifli kat›ld›¤› eylemde 17 metre uzunlu¤unda “Bütün devletler katildir, Unutmayaca¤›z, Affetmeyece¤iz” yaz›l› bir pankart aç›ld›.
EMPERYAL‹ZME KARfiI EYLEM
2009
ARTV‹N BORÇKA’DA ANMA
L‹SEL‹LER fiENL‹KTE BULUfiTU
Gençler mitingde bulufltu
Devrim flehitleri ölümsüzdür
Haydi gençlu¤ ey-len-ce-ya
20 Aral›k günü Kad›köy’de ‘Emperyalizme Karfl› Ba¤›ms›zl›k Yürüyüflü’ yap›ld›. Tepe Nautilus önünden bafllayan yürüyüflte Deniz Gezmifl, Yusuf Aslan, Hüseyin ‹nan ve Erdal Eren’in resimleri tafl›nd›. Yürüyüflün ard›ndan ‹skele Meydan›’nda bir miting gerçeklefltirildi. Mitinge yaklafl›k 1500 genç kat›ld›.
Artvin’in Borçka ilçesinde devrimci mücadelede hayatlar›n› yitiren Erkan Uzunemina¤ao¤lu, Arif Turanl›, Cavit Kaya ve Osman Küçük için 27 Aral›k günü bir anma yap›ld›. Borçka Halkevi’nde düzenlenen anma program›n›n ard›ndan Uzunemina¤ao¤lu’nun Borçka’da bulunan mezar›na yürüyüfl yap›ld›. Anmada “Devrim flehitleri ölümsüzdür, Yolumuz halk›n devrimci yoludur” sloganlar› at›ld›.
Artvin’de liseliler 26 Aral›k günü Belediye dü¤ün salonunda Liseli Genç Umut’un düzenledi¤i etkinlikte bulufltu. Etkinlikte liseliler kendi haz›rlad›klar› “‹zle ve Öde” adl› e¤itimin paral›laflt›r›lmas›n› elefltiren oyunla, “Derelerimizi Satt›rmayaca¤›z” adl› oyunu sahnelediler. Bir slayt gösterisinin de yap›ld›¤› etkinlikte liseliler Zmebi (ardefller) müzik gur¨ubunun flark›lar›yla horon tepti-
Aslolan “Yüzleflme”, gerisi teferruat Ferda KOÇ ferdakoc@hotmail.com
111 kiflinin ölümüyle sonuçlanan ve Türkiye’yi 12 Eylül sürecine götüren kontrgerilla tezgâhlar›ndan biri olan Marafl Katliam›, 30. y›ldönümünde 15 bin kiflini kat›ld›¤› mitingle lanetlendi 70’li y›llarda yükselen devrimci hareketi ve demokrat duyarl›l›¤› k›rmak ve sindirmek için tertiplenen en büyük tezgahlardan biri Marafl Katliam›’yd›. 78 y›l› Aral›k ay› sonlar›na do¤ru bizzat MHP, M‹T ve CIA eliyle tezgahlanan katliam sonucu resmi kay›tlara göre 111 kifli hayat›n› kaybetti, yüzlerce kifli de yaraland›. 552 ev, 289 dükkan ve pek
çok araç kundakland›. Kontrgerilla’n›n 12 Eylül darbesi yolunda att›¤› en önemli ad›mlardan biri olan katliamda sol ve Aleviler hedef al›nm›flt›. Kolluk güçlerinin “önleyemedi¤i” katliam›n ard›ndan binlerce demokrat ve Alevi kentten göç etti. Katliam s›ras›nda yaflanan vahflet, sadece olay› yaflayanlarda de¤il tüm toplumun belle¤inde ciddi bir
travmaya neden oldu. Toplumsal bir travmaya yol açan bu katliamdan 30 y›l sonra Pir Sultan Abdal Kültür Derne¤i'nin ça¤r›c›l›¤›nda Adana’da bir araya gelen 15 bin kifli Marafl’› unutmad›klar›n› hayk›rarak devletin gizli arflivlerinin aç›lmas›n› ve katliam›n sorumlular›n›n yarg›lanmas›n› istedi. Alevi Bektafli Federasyonu,
D‹SK, KESK, TMMOB, Halkevleri, DTP, ESP, Demokratik Haklar Federasyonu ile çok say›da kurum ve yerel derne¤in destek verdi¤i mitinge Ad›yaman, Malatya, Sivas, Ankara, ‹stanbul ve ‹zmir gibi illerden de kat›lanlar oldu. U¤ur Mumcu Meydan›’nda yap›lan mitingde Alevi örgütlerinden temsilciler konuflma yapt›. Mitingin ana konuflma-
s›n› yapan Pir Sultan Abdal Kültür Derne¤i Genel Baflkan› Fevzi Gümüfl, Marafl Katliam›n›n açt›¤› yaran›n kanmaya devam etti¤ini belirterek bunun sebebinin 1 May›s1977, Sivas, Çorum ve Gazi katliamlar› gibi Marafl’›n da hesab›n›n sorulmamas› oldu¤unu söyledi. AKP’nin Alevi aç›l›m›n› da elefltiren Gümüfl, “Katiller milletvekili seçilirken,
utanmadan bizlere katliamlar› unutmam›z› istiyorlar” dedi. Mitingde, Marafl katliam›nda yak›nlar›n› kaybeden Ozan Emekçi de bir konser verdi. Marafl Katliam›’n›n y›ldönümünde Ankara ve ‹zmir’de de eylemler yap›l›rken Kahramanmarafl’›n Pazarc›k ilçesi Narl› beldesindeki cemevinde bir anma program› düzenlendi.
Kürtlerin isyan› ses getirdi Kürt Hareketinin verdi¤i mücadele ses getiriyor. Hükümet Kürtçe TV’ye start verirken TESEV ise Kürt sorununun çözümüyle ilgili öneriler sunan bir rapor yay›nlad›
Katliamc›lar› tan›k yapt›lar TRT, Marafl Katliam›’n›n 1 numaral› san›¤›n› fiendilller’i tan›k, BBP’lileri konsept dan›flman› yapt› Marafl Katliam›’n›n 1 numaral› san›¤›, eski milletvekili ve BBP üyesi Ökkefl (Kenger) fiendiller, 24 Aral›k günü TRT’de gösterilen “fiahlar›n Labirenti” isimli belgeselde san›k konumundan tan›k mertebesine yükseltildi. 12 Eylül’e giden sürecin anlat›ld›¤› belgeselde fiendiller’le katliam›n tan›¤› olarak röportaj yap›ld›. fiendiller, olaylar›n Hrant Dink ve arkadafllar›n›n kurdu¤u sol örgütlerin ifli oldu¤unu söyleme pervas›zl›¤›nda bulunurken “Zaten olaylarda ölenler aras›nda yer alan 6-7 tane sünnetsiz cesedin Alevilerle, Sünnilerle ne alakas› var?” dedi. fiendiller’in kendini bilmez bu iddialar› dile getirdi¤i s›rada Dink’in büyük bir foto¤raf› ekranda tutuldu. TRT yap›mc›y› suçlad› Katliam san›¤›n›n tan›k yap›lmas› ve Hrant Dink’in katliam›n sorumlusu gibi gösterilmesi, kamuoyunda büyük tepki çekti. Bunun
üzerine TRT, belgeselin ‘d›flar›dan al›nan bir yap›m’ oldu¤unu söyleyerek suçu yap›mc›lara att›. TRT yetkilileri ayr›ca, belgeselde yüzlerce kifliyle röportaj yap›ld›¤›n›, fiendiller’in bunlardan sadece biri oldu¤unu söyleyerek olay› önemsizlefltirmeye çal›flt›. Belgeselin konsept dan›flmanlar›n›n ise BBP Genel Baflkan yard›mc›s› Hakk› Öznur ve Avrupa Nizam-› Alem Federasyonu Kurucu Genel Baflkan› Zülfü Canpolat oldu¤u ortaya ç›kt›. Ergenekoncu-‹slamc› el ele Bugün “Ergenekoncu-liberal ‹slamc›” fleklide kutuplaflm›fl gibi görünenler, Marafl Katliam›’n›n da bir parças› oldu¤u gerici-faflist sald›rganl›k ve katliam tarihini el ele vererek yaratt›lar. Gerçekleri çarp›tarak kendilerini aklamaya çal›flan bu kesim “uydurma” bir tarih yazarak olay›n ma¤durlar› olan solu, demokratlar› ve Alevileri olaylar›n sorumlusu gibi
Kürt sorununda gerçek bir çözüme do¤ru gidilmese de, Kürt hareketinin verdi¤i mücadele hükümet ve sermaye çevrelerinden reaksiyon al›yor. Bir zamanlar ‘Kürt’ kelimesini kullanman›n yasak oldu¤u ülkede Kürtçe yay›n yapan devlet kanal› aç›l›yor. Ad› TRT 6 (fiefl) olan kanal test yay›n›na bafllad›. 24 saat Kürtçe yay›n yapacak olan kanalda Türk filmleri Kürtçe dublajla gösterilecek. TRT’nin haber bültenleri Kürtçe sunulacak. Kanal, 1 Ocak itibariyle resmi yay›na bafllayacak. TRT 6’da yay›n K›rmançi lehçesiyle yap›lacak. Devlet güdümünde yay›n yapaca¤› aç›k olan kanal›n kendini Kürtlere sevdirmesi ise kolay olmayacak. Çünkü Türkiye üzerinden olmasa da hâlihaz›rda
Kürtçe yay›n yapan ve bölge insan›n›n izleyebildi¤i 10’un üzerinde kanal bulunuyor. Kürt hareketinden ise kanala yönelik elefltirilerin yan› s›ra baz› olumlu görüfller de dile getirildi. TESEV’den rapor Yönetim kurulunun tamam›na yak›n› sermaye temsilcilerinden oluflan Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakf›, “Kürt Sorununun Çözümüne Dair Bir Yol Haritas›” bafll›¤›yla bir rapor haz›rlad›. 40 sayfal›k raporda DTP’ye tecrit politikas›n›n çözüm olmad›¤› dile getirilirken çözüm için yeni bir anayasa haz›rlanmas›, seçimlerde baraj›n yüzde 5’e düflürülmesi, Kürtçeye yönelik düzenlemeler yap›lmas›, askeri yöntemle çözüm yerine PKK’nin silahs›zland›r›lmas› gibi öneriler sunuluyor.
Faflizme karfl› direnifl var ‹TÜ’de 17 Aral›k günü faflistler sat›r kullanarak sol görüfllü ö¤rencilere sald›rm›fl, biri a¤›r üç ö¤renci yaralanm›flt›. Sald›r›n›n ard›ndan, ö¤rencilerin can güvenli¤ine yönelik önlemler almas› gereken ‹TÜ Rektörlü¤ü okulda s›k›yönetim ilan etti. Ö¤rencilerin demokratik haklar› olan afifl asma, stant açma, bildiri da¤›tma, duyuru yapma gibi etkinlikler yasakland›. Rektörlü¤ün s›k›yönetimine karfl› mücadele karar› alan ö¤renciler üzerinde
sadece ‘afifl’ yazan afifller asarak, kartondan masalar yap›p sembolik standlar açarak, tiyatro gösterisi yaparak durumu protesto etti. Ö¤renciler polis ve özel güvenlik görevlilerinin sald›r›lar›na maruz kalsa da amaçlar›na ulaflarak s›k›yönetimi k›rmay› baflard›lar. Marmara Üniversitesi’nde ise faflistlerin TKP’li ö¤rencilere yapt›¤› sald›r›y› protesto etmek için 25 Aral›k’ta Göztepe Kampüsü’nde yüzlerce ö¤rencinin kat›l›m›yla bir eylem yap›ld›.
CHP’nin, ›rkç›l›¤› edepsizli¤e vard›ran “millet”vekili Canan Ar›tman’›n, “Özür diliyorum kampanyas›” karfl›s›ndaki tutumu nedeniyle hakk›nda “Ermeni dölü” dedikodusu yapt›¤› Abdullah Gül, bu “fitneli¤i” “Vallahi de billahi de anam-babam yedi göbekten Türk ve Müslüman” diyerek yan›tlad›. Bu “diyalog”, Ermeni soyk›r›m›n›n Türkiye toplumu için ne anlama geldi¤ini ve bu ba¤lamda “›l›ml›” veya “liberal” soslu da olsa Siyasi ‹slam’›n “mezhebinin” ne kadar geniflleyebilece¤ini kavramam›z için yeni bir vesile oldu. Gül’ün, Ar›tman’›n yapt›¤› dedikoduya iliflkin aç›klamas›n›n, aç›klamada denildi¤i gibi, “bir yalan› düzeltmek ve hakikat ad›na tarihe not b›rakmak için” yap›ld›¤›n› düflünen herhalde yoktur. “Ermeni dölü” küfrüyle karfl› karfl›ya gelen Abdullah Gül, aç›k ki, kendini “töhmet alt›nda” hissetmifltir. Abdullah Gül’e kendisini “töhmet alt›nda” hissettiren iki olgunun alt›n› çizece¤im. Birincisi, Türkiye’de Ermeni kökenli olmak, Cumhurbaflkan›’na bile kendisini “töhmet alt›nda” hissettirecek bir “yarad›l›fl suçu”dur. Ortalama bir “Türk ve Müslüman” için Ermeni, do¤ufltan “Türk düflman›”d›r ve Türk de do¤ufltan “Ermeni düflman›”d›r. Cumhurbaflkan› dahi kendisini bu “düflmanl›k”›n d›fl›nda tutamaz. “Ermeni dölü” denildi¤inde, kendisini “Türk ve Müslüman” kimli¤inin korumas› alt›na al›r. Türk ›rkç›l›¤›n›n orijinal “Yahudi”si, “zenci”si Ermenidir! ‹kincisi, Türkiye’de Siyasi ‹slam, Türk ›rkç›l›¤› ile et ve t›rnak gibi kopmaz bir ba¤lant› içindedir. Ermeni düflmanl›¤› bu ba¤›n kurulmas›nda belirleyici bir role sahiptir. Türkiye’deki Siyasi ‹slam’›n “‹slam olmayan” karfl›s›ndaki afla¤›lay›c›, d›fllay›c› tutumu, s›ra Ermenilere geldi¤inde “ba¤nazl›k”›n ötesine geçer; Ermeni, herhangi bir “kafir” de¤il, ezeli ve ebedi bir “yeminli ‹slam düflman›”d›r. Türkiye’deki Siyasi ‹slam, bu toptanc› ve ezeli d›fllay›c›l›¤›, Komünistlik d›fl›nda, bir baflka gruba uygulamaz. Örne¤in “Yahudi” ancak “Siyonist” olarak “düflman”d›r. Rum’un da, Kürt’ün de, Alevi’nin de iyisi olur; “Onlar da insan”d›r. Ama “Ermeni” olmak bambaflka bir fleydir. Ermeni, “ezeli ve ebedi düflman”d›r. Bu nedenle Gül, as›l deste¤ini ald›¤› siyasi taban karfl›s›nda “Ermeni dölü” olmad›¤›n› kan›tlama ihtiyac›ndad›r. Ermeni’yi Müslüman Türk toplumunun sa¤duyusunda “ezeli ve ebedi düflman”a dönüfltüren fley Soyk›r›m’›n bizzat kendisidir; Anadolu halk›na derinlemesine ifllemifl olan “soyk›r›m bilinci”dir. Soyk›r›m, sadece Ermeniler için bir “Büyük Felaket” de¤ildir. Soyk›r›m ayn› zamanda, sivil halk›n “genifl ölçekli kat›l›m›” ile ifllenmifl bir “Büyük Cinayet”tir. Anadolu’nun Müslüman ahalisinin ciddi bir bölümü bu cinayete dolayl› veya dolays›z bir biçimde kat›lm›fl, yard›mc› olmufltur. ‹ddia ediyorum ki, en az›ndan benim kufla¤›ma kadar, 7’den 70’e Türkiye halk›n›n tamam› yaflanan “felaket”in de ifllenen “cinayetin” de fark›ndad›r. Örne¤in, benim okuma yazma bilmeyen, Karadenizli annem fark›ndayd›. Anadolu halk›, dolayl› veya dolays›z orta¤› oldu¤u bu büyük insanl›k suçu ile “birlikte yaflamaya” ancak böyle bir “dinsel temelli ›rkç›l›k”la tahammül edebilirdi. Öyle de oldu. Bu temel üzerinde Ermeni Soyk›r›m›’n›n olmad›¤›na dair bir “Büyük Yalan” resmi tez haline getirildi. “Koca koca profesörler”in, televizyon televizyon gezip, annemin bildi¤i yal›n gerçe¤i, “Ermeni” denildi¤inde gözümün önünde beliren, 4 yafl›ndayken annesi, babas›, 8 kardefli ve bütün köylüleri gözlerinin önünde öldürülen ve 80 küsur yafl›nda ölünceye dek “yaflad›¤›na inanamayan gözlerle bakan” Yozgatl› “Müslüman” babaanneyi, edepsizlikle yok sayd›klar›n› gördükçe bu Büyük Yalan’› akl›ma, iz’an›ma yap›lm›fl bir hakaret olarak hissediyorum. Faflizm, insan akl›na yap›lan en büyük hakarettir zaten! Ülkemizdeki “s›radan faflizm”in en önemli membalar›ndan biri, Türkiye toplumunun Ermeni Soyk›r›m›’ndaki kendi pay› ile bir türlü yüzleflmemesidir. Soyk›r›m, Anadolu’nun yoksul halk›n›n de¤il, “eflraf›”n›n (flereflilerinin!) tezgahlad›¤›, büyük ölçekli mülkiyetin el de¤ifltirmesi operasyonudur; bir “s›n›f suçu”dur. Sorunun bu noktadan tart›fl›lmas› “yüzleflme”yi devrimci bir bilinç s›çramas›na dönüfltürebilir. ‹flte bu yüzden, biz her fleyden önce “yüzleflme”den yana olmal›y›z. Yüzleflmenin “yöntemi”ne iliflkin tart›flma bundan sonra gelir. Fatih Yafll›’n›n Sendika.Org’da yay›nlanan “Özür dilemiyorsun o halde faflistsin” bafll›kl› yaz›s›n› okurken iflte bunlar› düflündüm. “Özür diliyorum” kampanyas›na imza ile kat›lmamak insan› “faflist” yapmaz elbette; ama Anadolu halk›n› “BüyükYalan”la bar›fl içinde yaflamas›na dolayl› veya dolays›z katk›da bulunmak, mazeret oluflturmak da “solculuk” ad›na yap›lacak bir fley de¤ildir.
1 Ocak 14 Ocak
2009
‹NSANCA YAfiAM 5
‹SK‹’DEN L‹ ÖN ÖDEME SAYAÇ I DAYATMAS
Suyumuza kelepçe takt›rmayal›m Suyun piyasalaflt›r›lmas› sürecinin bir parças› olarak mekanik sayaçlar ön ödemeli sayaçlarla de¤ifltiriliyor. ‹SK‹, sayaçlar› abonelerden habersiz de¤ifltirerek halk›n su hakk›n› gasp ediyor
Ankara’da ön ödemeli sayaç yarg›ya tak›ld› Mustafa Tanfli’nin baflvurusunu de¤erlendiren mahkeme zorla ön ödemeli sayaç tak›lmas›n›n yasayla uyumluluk tafl›mad›¤›n› belirterek uygulaman›n yürütmesini durdurdu Ankara’da yaflayan Mustafa Tanfli'ye ait su sayac› geçti¤imiz y›l Ankara Su ve Kanalizasyon ‹daresi (ASK‹) ekipleri taraf›ndan borç gerekçesiyle söküldü. Borcunu ödeyen Tanfli'ye, ASK‹ yetkilileri, 300 YTL ek ödeme yapmas› karfl›l›¤›nda eski mekanik su sayac› yerine kartl› su sayac› tak›laca¤›n› bildirdi. Buna karfl›l›k Mustafa Tanfli, avukat› Emre Baturay Alt›nok arac›l›¤›yla dava açt›. Ankara 11. ‹dare Mahkemesi’nde görülen dava geçti¤imiz günlerde sonuçland› ve mahkeme ASK‹ karar›n›n yürütmesini durdurdu.
Önce hizmet sonra bedel Mahkemenin karar›nda, anayasal anlay›fla göre belediyelerin, “belde halk›n›n mahalli ihtiyaçlar›n› karfl›lamak üzere seçmenler taraf›ndan oluflturulan tüzel kifliler” oldu¤una dikkat çekildi. Bu anlay›fl›n içme ve kullanma suyu hizmetinin vatandafla sunulmas›n› düzenleyen mevzuata da yans›d›¤› belirtilen kararda,
“hizmetin karfl›l›¤›n›n al›nmas›n›n, hizmet sunumundan sonra gerçekleflecek bir aflama olarak belirlendi¤i” vurguland›. Mahkeme, karar›nda ASK‹’nin ön ödemeli sayac› zorunlu k›lan uygulamayla kamu hizmetinin sunumunun peflin ödemeye ba¤lanarak, an›lan anayasal ve yasal kamu hizmeti anlay›fl›na uymayan, ticari niteli¤i a¤›r basan yeni bir iliflki biçimi oluflturulmak istendi¤ini belirtti.
Ön ödemeli hizmetlerde emsal Avukat Alt›nok, ASK‹'nin 10 y›l›n› dolduran mekanik su sayaçlar›n›n ön ödemeli sayaçlarla de¤ifltirilmesi ve karfl›l›¤›nda 300 YTL al›nmas› karar›n›n Ankara Barosu'nun açt›¤› dava üzerine Ankara 7. ‹dare Mahkemesi taraf›ndan daha önce iptal edildi¤ini hat›rlatt›. Alt›nok, 11. ‹dare Mahkemesi’nin karar›n›n ise su ve do¤algaz baflta olmak üzere, ön ödemeli tüm hizmetler aç›s›ndan emsal teflkil etti¤ini söyledi.
Ön ödemeli (kontörlü) su sayac› tart›flmas› Ankara’dan sonra ‹stanbul’un da gündemine geldi. Makine Mühendisleri Odas› ‹stanbul fiubesi, ‹stanbul Su ve Kanalizasyon ‹daresi’nin (‹SK‹) kamu yarar› gözetmeden ve usulsüz bir flekilde ön ödemeli sayaç sistemine geçifl yapt›¤›n› ve çok say›da abonenin sayac›n› habersiz bir flekilde de¤ifltirdi¤ini aç›klad›. Belediyenin bir sayac› 250 dolara ald›¤›n› tespit eden Oda, ‹stanbul’daki tüm abonelerin sayac›n›n de¤ifltirilmesi halinde bunun maliyetinin 1 milyar 250 milyon YTL olaca¤›n› hesaplad›. Oda, ayr›ca mevcut su sayaçlar›n›n mülkiyetinin abonelere ait oldu¤unu, sayac›n zorla de¤ifltirilmesiyle Anayasa’n›n çi¤nendi¤ini belirtti. Aç›klaman›n kamuoyunda tepki yaratmas› üzerine ‹SK‹ Genel Müdürü Mevlüt Vural, apar topar bir bas›n toplant›s› düzenleyerek iddialar› reddetti. Ön ödemeli sayaçla kay›p-kaçak oran›n›n afla¤›ya çekilece¤ini öne süren Vural, sayaç bafl›na maliyetin ise 250 dolar de¤il 175 YTL oldu¤unu iddia etti. ‹stanbul’da flu ana kadar 110 bin sayac›n de¤ifltirildi¤ini belirten Vural, sayaçlara karfl›l›k olarak ihaleyi kazanan firmaya 31 milyon YTL ödendi¤ini söyledi. Vural, sistemin büyük ekonomik fayda sa¤layaca¤›n› da öne sürdü.
Oda’dan karfl› aç›klama Oda’dan yap›lan karfl› aç›klamada ise ‹SK‹’nin aç›klamas›n›n doyurucu olmad›¤›, sayaç bedelinin ise bizzat ‹SK‹’nin aç›klad›¤› verilerden elde edildi¤i söylendi. Yap›lan basit matematik hesab›na göre ‹SK‹’nin ihaleyi kazanan firmaya ödedi¤i 31 milyon YTL, tak›lan sayaç say›s› olan 110 bine bölündü¤ünde sonuç 281 YTL oluyor. Bu da sayac›n yaklafl›k 250 dolar oldu¤u ve ‹SK‹’nin yalan söyledi¤i anlam›na geliyor. Tasarruf bahane piyasalaflt›rma flahane ‹SK‹ ön ödemeli sayaç sistemine geçiflle ilgili tahsi-
lat kolayl›¤›, kay›p-kaçak oran›n› azaltma, tasarruf gibi gerekçeler öne sürse de sistem de¤iflikli¤inin as›l amac› suyun piyasalaflt›r›lmas› süreci. Henüz kullan›lmayan suyun paras›n›n ödendi¤i ön ödemeli sistem, su da¤›t›m ihalelerini alacak flirketler için en kârl› ve pratik sistem. Bu sistem halk için ise zulüm anlam›na geliyor. Özellikle ekonomik krizin derinleflti¤i flu günlerde en temel ihtiyaçlar›na para yetifltirmekte zorlanan insanlar için bu sistem susuzluk ve temizlik ihtiyaçlar›n› giderememek demek. Ön ödemeli sayaca geçilmesi ayn› zamanda tafleron sistemiyle ça-
l›flan binlerce sayaç okuyucusunun da iflsiz kalmas› anlam›na geliyor. Sayaç flirketinin sab›kas› kabar›k ‹stanbul’daki sayaçlar›n de¤ifltirilmesi ihalesini alan ve AKP’ye yak›n oldu¤u söylenen Elektromed flirketinin ad› ise geçti¤imiz y›l Edirne Belediyesi’nde yaflanan su da¤›t›m ihalesi yolsuzlu¤una kar›flm›flt›. Suyun piyasalaflt›r›lmas› sürecinde aslan pay›n› almaya çal›flan bu flirketin ortaklar›ndan birinin de ‹stanbul Bahçelievler’de 5 yafl›ndaki Dilara’n›n aç›k logardan düflerek ölmesine sebep olan MVM flirketi oldu¤u ortaya ç›km›flt›.
Rant köprüsüne karfl› MEB’den ücretsiz SBS kursular›na yasak yaflam köprüsü YUH ARTIK!
MEB, özel dersaneleri dört köfle edecek bir karar alarak halk e¤itim merkezlerini ücretsiz SBS kurslar›n› yasaklad›
‹stanbul’a 3. köprü yap›lmas›n› istemeyenler Sar›yer ve Hac›osman Tarabya’dan sonra Beykoz’da da bir eylem yapt› ‹stanbul’a yap›lmas› planlanan 3. köprünün verece¤i zararlara karfl› kurulan 3. Köprü Yerine Yaflam Platformu, Sar›yer’de ve Hac›osman Tarabya’da yapt›¤› kitlesel eylemlerden sonra 21 Aral›k Pazar günü de Beykoz’da bir eylem yapt›. Eyleme Avrupa yakas›ndan gelenler Sar›yer ve Yeniköy’den teknelerle karfl›ya geçtiler. Beykoz
Meydan›’nda bir araya gelen eylemciler buradan Beykoz Belediyesi’ne yürüdü. Olumsuz hava koflullar›na ra¤men yaklafl›k 200 kiflinin kat›l›m›yla yap›lan yürüyüflün ard›ndan Platform ad›na Beykoz Tüko-Der baflkan› Mimar Aysel Can Ekfli taraf›ndan bir bas›n aç›klamas› okundu. Aç›klamada 3. köprünün kente, kentliye, do¤aya verece¤i
zararlar bir kez daha ortaya kondu. Eylem boyunca s›k, s›k “3. köprü istemiyoruz, Köprü de¤il toplu ulafl›m, Orman›na suyuna mahallene sahip ç›k, Köprüyü yapanlar memleketi satanlar” sloganlar› at›ld›. Bas›n aç›klamas›, 3. köprü söylentileri tamamen ortadan kalk›ncaya kadar mücadeleye devam edece¤i vurgulanarak sonland›r›ld›.
E¤itimde paral›laflt›rma ve piyasalaflt›rma uygulamas›na son sürat devam eden Milli E¤itim Bakanl›¤› (MEB) sonunda bunu da yapt›. Bakanl›k ekonomik durumlar› elveriflli olmayan ö¤rencilere s›navlara haz›rl›k kurslar› açan halk e¤itim merkezlerinin SBS haz›rl›k kurslar› açmas›n› yasaklad›. Bakanl›k, daha önce halk e¤itim merkezlerinin açt›¤› SBS haz›rl›k kurslar›n›n ise kapat›lmas› emrini verdi. Bakanl›¤›n yay›nlad›¤› genelgeye göre aç›k olan kurslar 31 Aral›k 2008 tarihinde kapat›lacak. Kurslar›n kapat›lma sebebi olarak “‹stenilen amaca hizmet etmedi¤i” belirtilen genelgede çok say›da kurs aç›ld›¤› ve
Melih Gökçek’e deli gömle¤i Melih Gökçek’in son dönemde TV ekranlar›nda sergiledi¤i tuhaf ve agresif davran›fllar nedeniyle Gökçek’in ak›l sa¤l›¤›nda flüphelenen Halkevciler Gökçek’e ruh doktoruna görünmeyi tavsiye etti 15 y›ld›r Ankara’y› yöneten, yapt›¤› yolsuzluklar› ve çevirdi¤i dolaplar› art›k gizleyemez hale gelen Ankara Büyükflehir Belediye Baflkan› Melih Gökçek’in son dönemde sergiledi¤i davran›fllar Ankaral› Halkevcileri harekete geçirdi. Gökçek’in psikolojik durumundan endifle eden Halkevciler, 20 Aral›k Cumartesi günü Güvenpark’taki Ankara Büyükflehir Belediye binas› önünde bir bas›n aç›klamas› yaparak endiflelerini kamuoyuna aktard›lar. Deli gömle¤i ve Gökçek maskesi giyen bir Halkevci‘nin sürekli olarak, “Konuyu sapt›rmay›n, ben bu sayaçlar› 168 euro’ya ald›m, Laf› de¤ifltirmeyin, B›rak›n Ankara halk›n›, Balonlar› patlatt›m” sözlerini tekrarlad›¤› aç›klamada Gökçek’in son kat›ld›¤› TV programlar›nda sald›rgan davran›fllar sergiledi¤i belirtilirken “Melih Gökçek’in, zihni ve ruh bütünlü¤ü tehlike alt›ndad›r. Acilen bir ruh doktoruna görünmesini önemle tavsiye ederiz” denildi.
çok say›da ö¤retmen görevlendirildi¤i iddia edildi. Genelgede özel e¤itim kurumlar›n›n bulundu¤u yerlerde kurs aç›lmamas› gerekti¤inin ise alt› çizildi. Konuyla ilgili bir aç›klama yaparak Milli E¤itim Bakanl›¤›’n› karardan dönmeye ça¤›ran E¤itim ve Bilim Emekçileri Sendikas› (E¤itim-Sen) bu uygulaman›n e¤itim sistemindeki adaletsizli¤i derinlefltirece¤ini belirtti.
Santralcinin gözü Terme’de Samsun'un Çarflamba ilçesi Durusu köylülerini kand›ramayan Borasco Elektrik Üretim A.fi, bu kez Terme-Akçay mevkisinde do¤algaz kombine çevrim santrali kurmak için ÇED raporu baflvurusunda bulundu. Santral arazisi için köylülerle pazarl›¤› sürdüren flirket yetkilileri, ‘halk› bilgilendirme’
toplant›s›nda çevrecilerin sorular›ndan bunal›nca “Biz de bu ülkenin insan›y›z” dediler. Toplat›da bir konuflma yapan Samsun Halkevi temsilcisi Nuray Erça¤an ise "Burada santral yapman›z› ve sizi istemiyoruz. Termelilerin de geleceklerini böyle bir santral için satacaklar›na inanm›yoruz” dedi.
Su ve elektri¤e zam var Art›k zam haberleri gündelik yaflam›n s›radan bir parças›na dönüfltü. 2009’a da yeni zamlarla merhaba diyoruz. Su tüketim miktar›na göre al›nan çevre temizlik vergisine yap›lan yüzde 15’lik zam nedeniyle 20 metreküp su tüketen bir haneye gelen fatura 1 Ocak 2009’dan itibaren 4 YTL
zamlancak. Elektri¤e yap›lan yüzde 1.18’lik yeni zam ise yine 1 Ocak’tan itibaren geçerli olacak. Halk zam f›rt›nas›ndan kurtulamazken elektrikte sermaye sahiplerine ise k›yak geçilecek. Sanayide kullan›lan elektrikte yap›lan yüzde 0.46’l›k indirim yine ayn› tarihte uygulamaya konacak.
Yeni y›l nsanlar›n gecenin karanl›¤›na katlanmalar›n›n as›l nedeni, sabah güneflin yeniden do¤aca¤›n› bilmeleridir. ‹fller umdu¤unuz gibi gitmedi¤inde ki ço¤unlukla öyle de olur, flöyle do¤rulup uzaklara bakman›z gerekir. Bulundu¤unuz yerden ötesi, henüz varmad›¤›n›z menziller; hayalleriniz için uygun bir iklimi bar›nd›rmaktad›r, en az›ndan bu yolda hakl› bir umut ve beklenti tafl›man›za izin vard›r. Hele ki flafak sökmekteyse, ufukta belli belirsiz yüzünü gösteren ayd›nl›k, sizin yenilmez sand›¤›n›z o karanl›kla bir yerlerde ölümüne savafl›ld›¤›n›n habercisi ise; hele ki kötü, bundan daha kötüsü olamayacak ölçüde kötüyse; art›k yerinizden kalk›p yürümeye bafllaman›z gerekir. E¤er siz yerinizden kalk›p da yürümeye bafllad›ysan›z ve yolunuz ufka do¤ruysa; biliniz ki her ad›m›n›z, sizi daha iyiye, daha güzele yaklaflt›ran küçük birer zafer ve kazan›md›r. Her ad›mda bir savafl ve bir zafer vard›r. 2008 y›l›n› u¤urlarken geride b›rakt›klar›m›z, hemen hepimiz için, bütün bir memleket ve dünya için, öyle çok da özlenecek ve yeni y›lda da yaflanmas› arzu edilecek türden de¤il flüphesiz. 1980’lerden bu yana ambalajlan›p pazarlanan, e¤er çok da be¤enmezseniz zor ve fliddet ile size dayat›lan o bildik y›k›m ve ya¤ma düzeninin; insanl›k için nice tarifsiz ac›lar›, kay›plar›, yokluklar› bolca sundu¤u bir y›l› daha geride b›rak›yoruz. Dünyan›n her yerinde, küresel ekonomik kriz feryatlar› eflli¤inde dev flirketler, finans kurulufllar›, borsalar, fonlar temelinden sars›lmakta, ancak maliyet yine emekçi s›n›flara ç›kar›l›p, iflsizler ordusunun say›s› her geçen gün daha da artmakta. Bin bir bahane ile dünya ölçe¤inde benzeri görülmemifl bir iflgal harekat›n› bafllatan sömürgeci ordular, flimdi fetihlerinin a¤›r bilançosunu, hem kendileri hem de tutsak k›ld›klar› halklar için katlamakla meflgul. 2008 y›l›nda da Irak’a ve Afganistan’a “demokrasi” gelmedi ve Filistin’de yine kan ve gözyafl› var. De¤il memleketi te¤et geçmek, belli ki tam da ortas›ndan vuran, ancak as›l y›k›c› sonuçlar›n› yeni y›la b›rakan ekonomik kriz nedeniyle, s›k›nt›l› günlerimizin say›s› daha da artacak gibi. Gazeteler, televizyonlar; bir biri ard›na intihar eden ifladamlar›n›n haberleri yan›nda, cinnet geçirip kardeflini çocu¤unu kesenlerin, insan›n kan›n› donduran öykülerine de yer veriyor. ‹yi gitmeyen yaflamlar›m›za ilk tepki, ak›l ve ruh sa¤l›¤›n›n elden b›rak›lmas›nda ve bütün ahlak de¤erlerinin bir ç›rp›da alafla¤› edilmesinde kendini gösteriyor. ‹lk akla gelen ve beyefendiler taraf›ndan da fliddetle önerilen, bu güç zamanlarda Allah’a s›¤›nmak. “Buna da flükür” anlay›fl›, ortada flükredecek bir fley kalmay›ncaya kadar durumu kontrol alt›nda tutman›n ilac› olarak görülüyor. Ancak bir yandan da, kendilerine dayat›lan bu sefil ve güç yaflam› hak etmediklerine inananlar›n hakl› isyan›, Ege Denizi’nin öte yakas›nda bir gencin öldürülmesine duyulan toplumsal öfkede ya da Tuzlu’daki küçük bir fabrikan›n iflsiz iflçiler taraf›ndan iflgalinde gün yüzüne ç›k›veriyor. ABD Baflkan›’na at›lan bir çift ayakkab›, dünyan›n dört bir yan›nda milyonlarca insan›n o gün olsun yüzünde bir tebessümle ve bafl› daha da dik dolaflmas›na vesile olabiliyor. 2008 y›l› bütün insanl›k için yine kaybedilmifl bir y›l oldu. Ancak 2009 y›l›na daha iyimser bakmam›z› olanakl› k›lan çok fley var. Bu fleyler, ne sürekli bizim aleyhimize iflleyen ekonomik göstergelerde, ne de siyasetçilerin art›k hiç de inand›r›c› olmayan nutuklar›nda; eskilerin dedi¤i gibi, gerçekte ve yaln›zca “kald›r›m tafllar›n›n alt›nda”d›r. Yeni y›l›n›z kutlu olsun; yeni y›lda eflit ve özgür, insanca bir yaflam, güvenli bir gelecek ve bar›fl, herkes için her yerde daim olsun…
‹
www.halkinsesigazetesi.net iletisim@halkinsesigazetesi.net 15 günlük Yayg›n, Süreli, Türkçe yay›nd›r.
n
Sahibi ve Sorumlu Yaz› ‹flleri Müdürü Umar KARATEPE n
Telefon-Faks 0 212 245 90 37 n
Adres Tomtom Mah. Örtmealt› Sk. 6/3 BEYO⁄LU/‹STANBUL n
Bas›ld›¤› Yer Taflbask› Matbaac›l›k Yay. ve Amb. San. Tic. Ltd. fiti. Bask› Tesisleri Kocaeli/‹zmit (0 262 335 28 95)
1 Ocak 14 Ocak
6 K‹BELE
2009
KIZILAY ‹fiÇ‹S‹ KADINLARLA DAYANIfiMA
‹fiYER‹NDE ÇIKAN YANGINDA KAYBETM‹fiT‹K
KADIN MÜHEND‹SLER SORUNLARINI TARTIfiTI
SI⁄INAK ‹Ç‹N ‹MZALAR TESL‹M ED‹LD‹
‹stanbul Halkevi’nde buluflma
Bursal› kad›nlardan anma
Kurultay öncesi Forum
Mor Çat› Meclis’te
‹stanbul’da TMMOB ‹l Koordinasyon Kurulu Kad›n Komisyonu kad›n mühendislerin, mimarlar›n ve flehir planc›lar›n›n sorunlar›n› tart›flmak için kurultaya haz›rlan›yor. Kurultay çal›flmas› kapsam›nda 20 Aral›k günü EMO ‹stanbul fiubesi’nde Kad›n Mühendis, Mimar ve fiehir Planc›lar› Kurultay›'na Do¤ru Forum düzenlendi. Forumda kad›nlar›n çal›flma yaflam›nda yaflad›¤› sorunlarla beraber kriz ve kad›n konusu da tart›fl›ld›.
Mor Çat›’n›n ‹stanbul Beyo¤lu Kad›n S›¤›na¤›’ndan tasfiye edilmesine karfl› toplanan imzalar Meclis’e iletildi. 19 Aral›k günü TBMM’ye giden Mor Çat›’dan kad›nlar burada DTP’li kad›n vekiller Sevahir Bayindir, Pervin Buldan, Sebahat Tuncel ve CHP’li Gaye Erbatur taraf›ndan karfl›land›lar. Vekiller konunun Meclis gündemine tafl›nmas› için çaba sarf edeceklerini belirttiler. Mor Çat›, Meclis önünde bir bas›n aç›klamas› yapt›. Ufuk Uras da konuyla ilgili Meclis’e soru önergesi verdi.
Dev Sa¤l›k-‹fl’e üye olduklar› için iflten ç›kart›lan K›z›lay emekçisi kad›nlar, Halkevleri’nden kad›nlarla bulufltu. ‹stanbul Halkevi’nde yap›lan etkinlikte sa¤l›k örgütlerinin 29 Kas›m mitingi öncesi yapt›¤› Ankara yürüyüflünün Halkevciler taraf›ndan haz›rlanan belgeseli gösterildi. Sohbette K›z›lay emekçileri K›z›lay’da a¤›rlaflan çal›flma koflullar›n› ve sendikal mücadele süreçlerini anlatt›. Sohbet flark›larla sona erdi.
Bursa Kad›n Platformu, 29 Aral›k 2005 tarihinde Özay firmas›na ait fabrikada ç›kan yang›n sonucu yaflam›n› kaybeden 5 tekstil iflçisi kad›n an›s›na bir eylem yapt›. Osmangazi Metro ‹stasyonu’nda gerçeklefltirilen bas›n aç›klamas›ndan sonra Nilüfer Konak Kültürevi’nde hayat›n› kaybeden tekstil iflçileri Ayfle, Sadife, Gülden, Necla ve Sevgi an›s›na çekilen belgeselin galas› gerçeklefltirildi.
Kad›nlar seyirci kalm›yor Önümüzdeki dönem toplumsal, siyasal ve ekonomik koflullar› yeniden belirleyecek olan kriz ve yerel seçimler kad›nlar›n gündeminde de yerini ald›. Halkevci kad›nlar insanca bir yaflam için sözleri ve eylemleriyle yola ç›k›yor
Mersin’de kad›n kürsüsü
Kad›nlar muhtarl›¤a aday
Mersin’de krizin sonuçlar›na sessiz kalmamak için k›zkardeflli¤in kürsüleri kuruluyor, kad›nlar yoksullu¤a karfl› öfkelerini ve seslerini birlefltiriyor
Sar›yer’de kad›nlar insanca yaflam taleplerine kulak verecek bir muhtara sahip olmak ve yönetimlerine kat›ld›klar› bir mahalle için seçime haz›rlan›yor
Mersin’de Halkevci kad›nlar krizle beraber derinleflen yoksullu¤a, iflsizli¤e ve yayg›nlaflan hak ihlallerine karfl› kendi kürsülerini kurdular. 20 Aral›k günü gerçeklefltirilen eylemle Halkevci kad›nlar ucuz ve sa¤l›kl› ekmek istedi. Mersin Halkevi’nde buluflan kad›nlar, Mersin Devlet Hastanesi önünde bulunan halk ekmek büfesine yürüdüler. Burada gerçeklefltirilen aç›klamayla ve ard›ndan yap›lan konuflmalarla kad›nlar krizle beraber derinleflen sorunlar›n› dile getirdi. Kad›nlar y›k›m karfl›s›nda sessizlik yerine mücadeleyi seçeceklerini ifade etti. Eylemde Mersin Halkevi üyesi Ragibe Kutsal bir aç›klama
Yerel yönetimin en küçük yap›tafl› olan muhtarl›klar Sar›yer’in Kireçburnu mahallesinde kad›nlar taraf›ndan tart›fl›ld›. Yaklafl›k üç y›ld›r düzenli olarak bir araya gelen ve çeflitli etkinliklerle sorunlar›n› tart›flan kad›nlar bu y›l muhtarl›k için aday olduklar›n› aç›klad›lar. 21 Aral›k günü Ömürtepe’deki bir kahvede buluflan 60’› aflk›n kad›n birlikte yapt›klar› kahvalt›n›n ard›ndan nas›l bir muhtarl›k istediklerini tart›flt›. Sar›yerli kad›nlar yapt›klar› sohbette muhtarl›¤›n temsiliyet ve etkinlik olarak önemi hakk›nda konufltular. Muhtarl›k için adayl›¤›n› aç›klayan Handan K›z›laslan, “muhtarl›¤›n önemli bir yerel yönetim alan›
yaparak, zamlarla beraber ekmekten bile tasarruf edecek noktaya geldiklerini ifade etti. Mersin’de geçen haziranda ekme¤in fiyat›na da zam yap›ld›¤›n› hat›rlatan Kutsal, halk ekmek büfelerinde 35 kurufl olan ekmek fiyat›n›n di¤er büfelerde 70 kurufl olmas›n› elefltirdi. Aç›klamada ekme¤in tüm kentte 35 kurufl olan halk ekmek fiyat›yla sat›lmas› istendi. Ragibe Kutsal’›n ard›ndan, yoldan geçen ve eyleme destek veren kad›nlardan birisi de söz alarak yaflad›¤› geçim s›k›nt›s›n› di¤er kad›nlarla paylaflt›. Mersinli kad›nlar her hafta sonu farkl› bir sorunu dile getirmek üzere kürsü kurmaya devam edecekler.
oldu¤unu ve kad›nlar›n günlerinin ço¤unu geçirdikleri mahallelerine daha fazla zaman ay›rmalar› gerekti¤ini” söyledi. Toplant›da yerel yönetimlere dönük talepler de oluflturuldu. Sar›yerli kad›nlar mahallenin tek okulundaki anas›n›f› eksikli¤inin giderilmesini, ulafl›m s›k›nt›lar›n›n çözülmesini, deniz ulafl›m›n› sa¤layacak iskelenin kurulmas›n›, kanalizasyon ve altyap› sorunun çözülmesini, nitelikli sa¤l›k hizmeti al›nabilecek bir sa¤l›k oca¤› aç›lmas›n›, kullan›fll› bir muhtarl›k binas› yap›lmas›n›, kad›nlar ve gençlere yönelik e¤itim programlar›n›n ç›kart›larak uyguland›¤› bir kültür merkezi aç›lmas›n› istediler.
DESA’da mücadele kazan›yor direnifl sürüyor Emine Aslan’›n direnifli sürerken ilk hukuki kazan›m gerçekleflti. Mahkeme Aslan’›n ifle iadesine karar verirken DESA patronu uzlaflmak yerine kriz bahanesiyle 15 iflçiyi daha iflten ç›kartt›. Direnifl, dayan›flmadan ald›¤› güçle yeni sald›r›lara karfl› güçlenerek büyüyor, kad›n örgütleri DESA’y› boykot ediyor Örgütlenme hakk›n› kullanmak istedi¤i için iflten ç›kart›lan DESA iflçisi Emine Aslan direniflinde 180. günü geride b›rakt›. Aslan geçen hafta hukuki mücadelede ilk kazan›m›n› elde etti. Deri-‹fl sendikas›na üye olduktan sonra iflten ç›kart›lan ve o günden beri iflyeri önünde oturma eylemi yapan Emine Aslan ve DESA’n›n Düzce tesislerinde yine sendikal› olduklar› için iflten ç›kart›lan 41 iflçiden üçünün mahkemesi benzer biçimde sonuçland›. Mahkemenin ifle iade karar›, DESA’n›n iflten ç›kartt›¤› iflçileri yeniden ifle almas› bunu ka-
bul etmemesi durumunda da bir y›ll›k ücretini kapsayan tazminat vermesini gerektiriyor. DESA’da yeni iflten ç›kartmalar var Bu geliflmeler yaflan›rken bir yandan da DESA iflvereni Deri‹fl sendikas›yla masaya oturdu. Taraflar aras›ndaki görüflmeler sürerken DESA’n›n krizi bahane ederek Düzce’de 5’i sendikal› 15 iflçiyi daha iflten ç›kartmas› iflverenin samimi olmad›¤›n› gösterdi. DESA patronunun ikiyüzlülü¤ü 27 Aral›k günü firman›n Beyo¤lu ma¤azas› önünde kad›nlar taraf›ndan yap›lan dayan›flma eylemi ile teflhir edildi.
DESA Direnifliyle Dayan›flma Kad›n Platformu’nun ça¤r›s› ile yap›lan eylemde mahkeme karar›n›n uygulanmas› ve iflten ç›kart›lan iflçilerin geri al›nmas›n› istendi. Platform eylemde uzlaflmaz ve ikiyüzlü tavr› nedeniyle DESA’y› boykot ederek direnifle destek ça¤r›s› yapt›.
Kad›n ve çocuk haklar›na iliflkin yo¤un ihlallerin yafland›¤› bir dönemde ‹stanbul Barosu kad›nlara hukuki deste¤i engelleyen bir karar alarak Kad›n Haklar› Uygulama Merkezi’ni kapatt› den geçen ve cinsiyet ayr›mc›l›¤› konusunda duyarl›l›¤a sahip avukatlardan olufluyor. Baronun kapatma karar› ile kad›nlara destek hizmeti, her türden hukuki talebe cevap veren Adli Yard›m Bürosu’na yönlendirilecek. KHUM’un yasaya göre avukat tutamayan yurttafllara avukatl›k hizmeti vermek için oluflturulan Adli Yard›m Bürosuna dahil edilmesi kad›nlar›n hu-
kuki deste¤e ulaflmas›n› zorlaflt›ran bir durum. Kad›n örgütleri Adli Yard›m Bürosu‘nda kad›n haklar› konusunda özel e¤itimden geçmemifl ya da cinsiyet ayr›mc›l›¤› ve kad›na yönelik fliddet gibi bu alana özel sorunlar konusunda duyarl›l›k sahibi olmayan avukatlar›n da kad›nlar›n yard›m talebine cevap vermek üzere görevlendirilece¤ini söylüyor. Baro’nun karar›n› geri almas› için Baro’da görevli avukatlar ve kad›n örgütleri bir imza kampanyas› bafllatt›. ‹mza metninde Kad›n ve Çocuk Haklar› Merkezlerinin hizmetlerini gelifltirerek sürdürmesi istendi.
Duygu HAT‹PO⁄LU Avukat
Kad›nlar›n mevcut yasalar karfl›s›nda haklar›na dair tart›flmalar ve mücadeleler uzun y›llard›r sürüyor. fiekli anlamda bir eflitlikten dahi bahsedilemeyen bir dönemde iki farkl› mahkeme karar›, bu mücadelenin yeni taleplerinin yarat›lmas› aç›s›ndan önemli. Eski Medeni Kanun‘a göre efller evlenmeden önce ya da evlilik devam ederken mal rejimi seçmezlerse “mal ayr›l›¤›” rejimi benimseniyordu, yani mallar kimin üzerineyse ona aitti. 2002’de yürürlü¤e giren kanunda yap›lan düzenleme ile e¤er efller kanunda düzenlenen mal rejimlerinden birini sözleflmeyle belirlemezlerse, “edinilmifl mallara kat›lma rejimi”ne tabi olmaktalar, yani evlilikte edinilmifl mallarda her iki efl de eflit derecede söz sahibi olabiliyor. Ancak bu düzenleme, kanunun yürürlük tarihinden sonra yap›lan evlilikler ve bu tarihten sonra edinilen mallar için geçerli. Y›llar boyunca kad›n örgütleri bu düzenlemeye eflitlikçi olmad›¤› için karfl› ç›kt›. Anayasa Mahkemesi, 2002 tarihinden önce evlenen yaklafl›k 17 milyon kad›n› ilgilendiren karar›n› geçti¤imiz günlerde verdi ve düzenlemelerin Anayasa'y› ihlal etmedi¤ini hüküm alt›na ald›. Bunun anlam›, evlilikte kad›nlar›n ev içi ve ev d›fl› emeklerinin yok say›lmas› ve evlilikte yap›lan katk›n›n karfl›l›¤›n›n “flekli” olarak korundu¤udur. Anayasa Mahkemesi'nin uygulamada kad›nlar›n aç›kça aleyhine olan karar› tart›fl›l›rken, fliddet gören kad›nlarla ilgili yerel mahkemedenbir karar ç›kt›. 2003 y›l›nda yürürlü¤e giren “Ailenin Korunmas› Hakk›nda Kanun” fliddet gören aile bireylerinin korunmas› için çeflitli tedbirler al›nmas›n› sa¤l›yor. Ancak kanuna göre nikahs›z yaflayan ya da boflanm›fl ve fliddet gören kad›nlar kanunun korumas›ndan faydalanam›yor. Geçti¤imiz günlerde Ankara 8. Aile Mahkemesi “Yasada koruma kapsam›n›n resmi evlilikle s›n›rland›r›ld›¤›na iliflkin bir anlat›m bulunmamaktad›r. Buna karfl›n taraflar›n yak›n yaflam arkadafl› olarak uzun süredir bir arada yaflad›¤›, sosyolojik anlamda bir aile kuruldu¤u ve kad›n›n bu nedenle fliddete u¤rad›¤› anlafl›lmaktad›r…” gerekçesiyle, fliddet gören nikahs›z kad›n lehine 4 ayl›k koruma karar› verdi. Kad›nlar›n yasalar karfl›s›ndaki eflitli¤i uygulamadan ba¤›ms›z ve flekli düflünülemez. Yasalar ve uygulamada eflitlik ve hak mücadelesi sürüyor. Bugün ihtiyac›m›z olan kad›nlar›n haklar› için daha güçlü ses ç›karmak ve birlikte mücadele etmek, yeni y›lda buna her zamankinden daha çok ihtiyac›m›z var. Yeni y›l›n›z kutlu olsun, umutla..
Kad›n eylemleri Üzmez davas›n› unutturmuyor
Baro kad›nlara destekten vazgeçti ‹stanbul Barosu 1999 y›l›ndan beri kad›nlara hukuki destek veren Kad›n Haklar› Uygulama Merkezi’ni (KHUM) kapat›yor. Kad›nlara hukuki destek vermek için kurulan merkez özel e¤itim-
Yeni y›lda iki karar...
Kad›n örgütlerinin mücadelesi Adli T›p Kurulunda yenilenmeyi sa¤lad› fakat Üzmez halen serbest. Yarg›lamada yaflananlara tepki duyan üniversiteli kad›nlar Ankara Üniversitesi’nde bir eylem yapt› Hüseyin Üzmez davas› yeni geliflmelerle sürüyor. Bir yandan da kad›n örgütleri davan›n takipçisi olmaya devam ediyor. Davada baflta kad›n örgütleri olmak üzere toplumun farkl› kesimlerinden gelen tepkiler sonuç vermeye bafllad›. Üzmez’in serbest b›rak›lmas›na yol açan ve kamuoyunda infial yaratan Adli T›p raporunu veren kurulda de¤ifliklik yap›ld›. Rapora onay veren 6. ‹htisas Kurulu Baflkan› Ergezer baflka bir kurulda görevlen-
dirilirken kurula çocuk psikiyatristi yeni bir baflkan ve ayr›ca çocuk psikiyatristi bir üye atand›. Öte yandan Üzmez’in tutuklanmas› talebini mahkeme yine reddetti. Üniversiteli kad›nlar öfkeli Geliflmelerin yan› s›ra Ankara Ö¤renci Kolektifi’nden kad›nlar yapt›klar› eylemle Üzmez davas›nda hayata geçen yarg› uygulamalar›n› protesto etti. 18 Aral›k günü Ankara Üniversitesi Cebeci Kampusu’nda slogan-
lar ve alk›fllar eflli¤inde fakülteleri dolaflan kad›nlar yapt›klar› bas›n aç›klamas› öncesi kad›na yönelik taciz, tecavüz ve fliddeti konu edinen k›sa oyunlar sergiledi. Eylemde taciz, gericilik ve yoksullu¤un kad›n›n hayat›nda yaratt›¤› y›k›m› anlatmak için kefenler giyildi. Kampus giriflinde bir bas›n aç›klamas› gerçeklefltirildi. Üniversiteli kad›nlar›n eylemine çeflitli fakültelerden ö¤retim üyesi kad›nlar da kat›larak destek verdi.
1 Ocak 14 Ocak
2009
EMEK 7
BM‹S sözleflmeyi imzalad›
A.Ü. Meclisi ile dayan›flma
Balcal›’da yemek hakk› eylemi
Kot iflçileriyle dayan›flma
Birleflik Metal-‹fl Sendikas› (BM‹S) örgütlü oldu¤u fabrikalarda iflten ç›karmalara karfl› yürüyüfl, yol kesme ve iflyeri iflgali gibi eylemlerle kararl› bir direnifl sergilerken, Türkiye Metal Sanayicileri Sendikas› (MESS) ile yürütülen 2008-2010 Grup Toplu ‹fl Sözleflmesi’nde esnek çal›flt›rma d›fl›ndaki maddeleri kabul etti. Buna göre taraflar ücretlerde ortalama yüzde 8 ve sosyal haklarda yüzde 15’lik bir art›fl üzerinde anlaflt›. Yeni iflçiler için ise ücret art›fl› yaklafl›k yüzde 10 civar›nda gerçekleflti. Böylece MESS’in dayatmaya çal›flt›¤› denklefltirme ve esnek çal›flt›rma gibi sald›r›lar püskürtülmüfl oldu.
Ankara Üniversitesi Meclisi 23 Aral›k’ta ‹nflaat Mühendisleri Odas›’nda düzenledi¤i dayan›flma gecesi ile yemekhane iflçilerinin üç ay süren direniflini selamlad›. Sendikalar, siyasi partiler, ö¤retim üyeleri ve ö¤rencilerin destekledi¤i geceye yaklafl›k 500 kifli kat›ld›. Oleyis Sendikas› Örgütlenme Uzman› Mahsun Turan, SBF ö¤retim üyesi Metin Özu¤urlu, direniflçi iflçiler ve Meclis ad›na bir ö¤rencinin konuflma yapt›¤› gecede birleflik mücadele tarz›n›n kal›c›laflt›r›lmas› gerekti¤i vurguland›. Direnifli ve polis sald›r›s›n› konu alan sinevizyon gösterimi ve türkülerle gece sona erdi.
Hükümetin yapt›¤› düzenleme ile ö¤le yemeklerinin paral› hale gelmesine Adanal› sa¤l›k emekçilerinin tepkileri sürüyor. Çukurova Üniversitesi Balcal› Hastanesi’nde çal›flan sa¤l›k emekçileri yemek haklar›ndan vazgeçmiyor. Sa¤l›k ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikas› Adana fiubesi ve Dev Sa¤l›k-‹fl Sendikas› Çukurova fiubesi’nin ça¤r›s›yla 6-7-8 Ocak 2009 tarihlerinde, yemek fifli almama, yemek saatini kullanma, yemek boykotu gibi eylemlerle hükümet protesto edilecek. ‹ki sendika 27 Aral›k’ta Adana Tabip Odas›’nda ortak bir etkinlik düzenleyerek AKP’nin sa¤l›kta y›k›m politikalar›n› tart›flt›.
Kot ‹flçileri Birli¤i, 26 Aral›k’ta Küçükköy Eftelya 1 Dü¤ün Salonu’nda “bir nefes daha almak için hayat›m›z› çalanlardan hesap sormak için cüret gösterece¤iz” fliar›yla kad›n, erkek yaklafl›k 200 kiflinin kat›ld›¤› bir dayan›flma gecesi düzenledi. Birli¤in sözcülü¤ünü yürüten ve ayn› zamanda bir slikosis hastas› olan Gazi Polat, kot iflçilerinin çal›flma koflullar›n› anlatt›ktan sonra, dayan›flma gecesinin slikosis hastalar› için en az›ndan bir solunum cihaz› al›nmas› amac›yla düzenlendi¤ini belirtti. Sinevizyon gösteriminin ard›ndan sanatç›lar›n seslendirdi¤i türkülere iflçiler halaylar ve sloganlarla efllik etti.
‹flçi iflgalle direniyor Ekonomik kriz bahanesiyle iflten at›lmalara karfl› iflçiler kendili¤inden ve ani eylemler örgütlüyor. Geçti¤imiz ay içinde yavafl yavafl artan “tepkisel” iflçi hareketleri son günlerde ard› ard›na gelen iflgallerle fliddetlenmeye bafllad› ‹flçiler, iflten at›lmalara karfl› iflyerini terk etmeme, kilometrelerce yürüme ve yol kesmeye kadar uzanan eylemlerle harekete geçiyorlar. Geliflen iflgal ve direnifl hareketlerine de¤iflik sektörlerdeki iflçilerden gelen destekler de art›yor. Sab›rlar tafl›yor iflgaller yay›l›yor Kocaeli Kartepe’de Sabanc›'ya ait Kentsa'n›n içinde üretim yapan Brisa, otomotiv sektöründeki krizi bahane göstererek 50 iflçiyi iflten ç›kard›. Fabrikadan iflçi ç›kar›laca¤›n› haber alan iflçiler, fabrikay› terk etmediler. ‹flgale kat›lan iflçilerin say›s› bir gün içinde 1000’i aflt›. ‹ki buçuk gün süren iflgal, Lastik-‹fl’in merkez ve flube yöneticilerinin ‹stanbul’da Sabanc› Center’da yapt›¤› görüflme sonunda, baflka iflçi ç›kar›lmayacak sözü ile sonland›r›ld›.At›lan 64 iflçi ise ifle geri al›nmad›. Yap›lan anlaflman›n at›lan iflçileri kapsamamas›, iflçiler aras›nda sendikaya kar-
fl› duyulan tepkilerin artmas›na neden oldu.‹stanbul Ümraniye Organize Sanayi bölgesinde bulunan Sinter Metal’de, 37 iflçi sendikalaflt›klar› için iflten at›ld›. Ancak k›y›m, ters tepti. Fabrikada çal›flan 400 iflçinin 380’i Birleflik Metal-ifl’e üye oldu. Bunun üzerine fabrika sahibi krizi bahane gösterip fabrikay› kapatt›¤›n› ve tüm sözleflmeleri feshetti¤ini aç›klad›. ‹flçiler fabrika kapat›ld› karar›n›n aç›klanmas›ndan hemen sonra fabrikadaki f›r›nlar›n çal›flt›¤›n› duyunca, fabrika duvarlar›n› aflarak iflgale bafllad›. ‹flçiler krizin bahane oldu¤unu, k›sa süre önce Türk Silahl› Kuvvetleri’yle ve Peugeot otomobil firmas›yla kapsaml› anlaflmalar yap›ld›¤›n› söylediler. ‹flçinin öfkesi kar, ya¤mur, barikat dinlemiyor Kocaeli’nde bulunan Tezcan Galvaniz’de “iflçi ç›kar›laca¤›” haberinin duyulmas› yetti. Haberi duyan iflçiler, fabrikay› terk etmeye-
rek soyunma odalar›nda beklemeye bafllad›. Tezcan Galvaniz patronlar›n›n jandarma ve Birleflik Metal-‹fl yetkililerine iflçi ç›kar›lmayaca¤›n› söylemesi üzerine iflçiler eylemine son verdi. ‹flçilerin fabrikan›n d›fl›na ç›kmas›n›n ard›ndan patron megafonla iflten ç›kar›lacaklar›n›n isimlerini okudu. ‹flçiler, 84 kiflinin iflten at›ld›¤›n› ö¤renince sanayi bölgesinden ç›kan araçlar›n kulland›¤› fleridi kapatarak flehir merkezine do¤ru yürüyüfle
bafllad›lar. Yürüyüflte s›k s›k polisle karfl› karfl›ya gelen iflçiler yürüyüfllerine flehir merkezine kadar devam ettiler. Ertesi gün iflyerinin önünde toplanan iflçiler, iflten at›lan arkadafllar›yla birlikte fabrikay› iflgal ederek üretimi durdurdular. ‹lk k›v›lc›m Mudanya’dan ‹lk iflgal Bursa Mudanya’da bulunan Türk Prysmian’da yaflanm›flt›. Prysmian’da çal›flan Birleflik Metal‹fl üyesi 400 iflçi, metal sektöründeki grup toplu ifl söz-
leflmesi görüflmelerinde patronlar›n gösterdi¤i uzlaflmaz tavra tepki olarak fabrikay› iflgal etmiflti. Sendikal bürokrasi uzlaflma ar›yor Brisa’da iflçilerin direnme kararl›l›¤›na karfl›n yönetime muhalif oldu¤u söylenen 64 iflçinin iflten at›lmas› üzerinden “uzlaflma” pazarl›¤› yapan Lastik ‹fl, benzer bir tutumu Pirelli’de de sergiledi. Pirelli’de 80 iflçinin iflten ç›kar›laca¤›n› “s›zd›ran” patronlar, Lastik-‹fl sendikas›yla, aral›klarla ifle ara verme formülü üzerinde “anlaflt›lar”. Metal sektöründe ise aç›kça iflbirlikçi bir sendikal merkez iflçilerin direnifl e¤ilimlerini baltal›yor.Türk Metal’in örgütlü oldu¤u Federal Mogul ‹zmit fabrikas›ndan 158, Sapanca fabrikas›ndan ise 80 iflçinin iflten ç›kar›lmas› karfl›s›nda hiçbir tepki gösterilmedi. Tedirginlik ve direnifl yay›l›yor Metal sektöründe bafllay›p lastik sektörüne uzanan
direnifl hareketleri iflçi s›n›f›n›n bütünün etkiliyor. ‹stanbul Sultançifli¤i’nde bulunan Selga Teksil’de iflçiler, iki ayl›k maafl ve üç ayl›k mesailerinin ödenmemesi üzerine bafllatt›¤› direnifli, iflyeri iflgaline dönüfltü.Metal, lastik ve tekstil iflkollar›nda yap›lan iflgallerin ön saflar›nda, mücadele ve sendikalaflma deneyimi bak›m›ndan zay›f ama k›r›lganl›klar›n›n istismar edilmesini deneyimleme konusunda “tecrübeli” yeni bir iflçi kufla¤› bulunuyor. Sendikal bürokrasinin “ince” yönetim taktikleri karfl›s›nda acemi olan su iflçiler, son krizle birlikte ayr› bir s›n›f oluflturdu¤unu hissetmeye ve bu hissiyat›n› d›fla vurmaya bafllad›. Tepki hareketlerinin metal iflçilerinden bafllamas›, bu iflkolunun özellikleri nedeniyle, iflçi s›n›f› hareketine yeni bir öncü-militan iflçi kufla¤›n› kazand›racak gibi görünüyor.
Yemekhanede kaynayan kazan taflt› Ege Üniversitesi yemekhanesinde iflten at›lan ve ücretlerini alamayan iflçiler, Ö¤renci Kolektifleri’yle birlikte direnifle geçti. Üniversiteliler, daha iyi bir yemekhane için ve iflten at›lan yemekhane iflçilerinin geri al›nmas› talebiyle 4 bin imza toplad› Ege Üniversitesi 1 No'lu Yemekhanesi'ndeki iflçiler 19 Aral›k günü, ayl›klar›n› alamad›klar› için ifl b›rakarak yemek yapmad›. Yemekler, 1 No'lu Yemekhane'ye gelip buradan okuldaki tüm yemekhanelere da¤›ld›¤› için üniversite genelinde yemek ç›kmad›. Yemekhane iflçileri, yemek yapt›klar› kazan ve tencereleri alarak “Patrona de¤il iflçiye güvence” yaz›l› pankartlar› ile birlikte yemekhane önüne geldiler.
Plaza eylemleri üçüncü haftas›nda Elektrik Mühendisleri Odas› ve Tez Koop-‹fl’in örgütledi¤i plaza eylemleri “Güvenli Bir Gelecek, ‹fl Güvencesi ‹stiyoruz” talebiyle üçüncü haftas›n› geride b›rakt›. 24 Aral›k’ta IBM önünde yap›lan eylemde, IBM yönetimi bir kez daha sendikalaflmaya engel olmamas› için uyar›ld›. ‹flten at›lan sendika temsilcilerinin ifle iadesi istenirken yap›lan aç›klamada flu ifadelere yer veril-
di: “IBM önündeyiz çünkü IBM’deki biliflim çal›flanlar›n›n sendikal mücadelesini destekliyor ve bilfiil örgütlüyoruz. Sendikal örgütlülük için bafllatt›klar› süreçte iflten ç›kar›lan üç sendika temsilcisinin ifle iadesini istiyoruz. Plaza önündeyiz çünkü güvenli bir gele-
cek için sendikal mücadelenin flart oldu¤unu düflünüyoruz. Akbank’ta iflten ç›kar›lanlarla, güvencesiz ve esnek çal›flan ça¤r› merkezi çal›flanlar›yla mücadelemizi büyütmek, ifl yerlerine grev ilan› asan ATV ve Sabah çal›flanlar›na bir selam göndermek istiyoruz.”.
Unilever iflçisinin sendika kazan›m› Türkiye Motorlu Tafl›t ‹flçileri Sendikas›’n›n (TÜMT‹S) Unilever’de yürüttü¤ü direnifl kazan›mla sonuçland›. May›s ay›nda sendikas›zlaflt›rma sald›r›s› sonucu iflten at›lan iflçilerin Gebze’deki Unilever depolar› önünde yaklafl›k 7 ayd›r süren bekleyiflleri patronu ‘pes ettirdi’.
TÜMT‹S’le anlaflma masas›na oturmay› kabul eden Unilever; Çipa ve fiimflek tafleronlar›n›n da bulundu¤u görüflmede sendika üyesi iflçilere bask› uygulamayaca¤›na dair haz›rlanan protokole imza att›. Direnifle devam eden iflçilerin büyük ço¤unlu¤u iflbafl› yaparken iflbafl› yapma-
yan iflçilerin 12 ay art› 4 ayl›k sendikal tazminatlar›n›n yan› s›ra k›dem ve ihbar tazminatlar› da hesaplar›na yat›r›lacak. Unilever’de 250’ye yak›n üyesi bulunan TÜMT‹S, Unilever’in direnifl sürecinde yapt›¤› iflkolu itiraz› davas› sonuçland›¤›nda toplusözleflme masas›na oturacak.
Ücretlerini alamayan iflçilere destek olmak amac›yla 4 bin imza toplayan Ö¤renci Kolektifleri de iflçilerin eylemine destek verdiler. Ö¤renciler, “Temiz, sa¤l›kl›, ucuz yemek istiyoruz” pankart› açarak iflçilerle birlikte rektörlü¤e yürüdü. ‹ki
yemekhane iflçisi ve iki ö¤renci rektörlükle görüflerek imzalar› teslim ettiler, taleplerini ilettiler. Y e mekhane çal›flanlar› daha önce de Ekim ay› ücretlerini alamad›klar› için ifl b›rakm›flt›. ‹fl b›rakmaya, üniversiteliler de yemekhane boykotu ya-
parak destek vermiflti. Yap›lan eylemler sonunda iflçiler, patrondan paralar›n› alm›fllard›. Ö¤rencilerin ve yemekhane iflçilerinin birlikte hak arama mücadelesi Ankara Üniversitesi’nde de yaflanm›flt›. Üniversite yemekhanesinin de¤iflen tafleronu, yemekhane iflçilerini iflten atm›flt›. Yemekhane iflçilerinin hak arama mücadelesine destek veren ö¤renciler iflçilerle birlikte ortak mücadele deneyimi yaratm›flt›.
Yalanc›lar CHP’nin en büyük belediyelerinden Kad›köy Belediyesi, sendikalaflan iflçileri iflten at›yor. Belediyenin uydurdu¤u yalanlar› CHP yöneticileri tekrarl›yor Kad›köy Belediyesi’ne ba¤l› KASDAfi’ta sendikalaflt›klar› için iflten at›lan iflçilere destek vermek için, D‹SK Dev Sa¤l›k-‹fl, ‹stanbul Tabip Odas›, SES Anadolu Yakas› fiubesi, ‹stanbul Difl Hekimleri Odas›, ‹stanbul Eczac›lar Odas› 24 Aral›k’ta ortak eylem yaparak, iflçilerin ifle geri al›nmalar›n› istedi. Yap›lan eylemde Dev Sa¤l›k-‹fl Genel Baflkan› Arzu Çerkezo¤lu, sosyal demokrat belediye oldu¤unu iddia eden belediye baflkan›n› uyard›klar›n› fakat iflçilere bask›lar›n artt›¤›n› söyledi. CHP’nin Ankara’da yapt›¤›
CHP ‹stanbul Milletvekili Mehmet Sevigen
tüzük kurultay›nda, CHP milletvekilleri Çetin Sosyal ve Mehmet Sevigen’le görüflen Dev Sa¤l›k-‹fl yöneticileri, Kad›köy Belediyesi’nin sendika düflmanl›¤›n› belgeleriyle anlatt›. Dev Sa¤l›k-‹fl yöneticileri, belediye bünyesindeki KASDAfi flirketinin 4 Aral›k’ta yap›lan 2009 y›l› için ihale sözleflmesinde, flirkette bölünme ve küçülme olmad›¤›n› milletvekillerine ilettiler. Mehmet Sevigen, daha sonraki görüflmede,
Kad›köy Belediye Baflkan› Selami Öztürk
belediyenin sendika karfl›t› bir durum olmad›¤›n›, poliklinikte küçülmeye gidildi¤i için iflçi ç›kar›m› oldu¤unu söyledi. Kad›köy Belediyesi’nin sendika düflmanl›¤› politikas›na sahip ç›kmakta tereddüt etmeyen CHP’nin “iflçi aç›l›m›”n›n kaba bir yalandan ibaret oldu¤u ortaya ç›kt›.
Ücret, asgari ücret, isyan Tufan SERTLEK Dev Sa¤l›k-‹fl Genel Sekreteri
Emek-sermaye iliflkisinde ücret, çal›flman›n karfl›l›¤› olarak tarif edilir. Sermayenin bu tarifi ço¤u kez s›n›f bilinçli olmayan iflçiler taraf›ndan da kabul edilir. Nitekim Anayasan›n 55. maddesinin bafll›¤› "Ücret Eme¤in Karfl›l›¤›d›r" dedikten sonra "Çal›flanlar› yapt›klar› ifle uygun adaletli bir ücret elde etmeleri için ... devlet gerekli tedbirleri al›r" diye maddenin içini doldurur. Bu da güya sosyal devletin bir gere¤i olarak Anayasa'ya konmufltur. Bu tarife dayan›larak iflçiler ücretlerini az bulunca "hakk›m bu de¤il" der. Oysa kapitalizmde emekçiler için "hak" diye bir kavram yoktur. Zira üretim araçlar›n›n özel mülkiyetinde yap›lan bir üretimde iflçinin ne kadar ücret almas› gerekti¤i ölçülemez. Elde edilen üretim sonras› ç›kt›n›n ne kadar› sermayeye kalacakt›r ne kadar› iflçilere da¤›t›lacakt›r? Bunu hesaplamak mümkün de¤ildir. Dolay›s›yla iflçiye ücret diye verilen paran›n da iflçinin harcad›¤› emek gücüyle hiç bir ilgisi yoktur. Yani T.C. Anayasas› ya yalan söylemektedir ya da söyledi¤inin bilimsellikle bir alakas› yoktur. Ücret patronun kendi hesab› gere¤i eme¤e ay›rd›¤› payd›r. Bu pay›n bir tek ölçüsü vard›r: ‹flçi ertesi gün tekrar (kendini sömürtmek için) çal›flmaya gelecek kadar yaflam›n› sürdürmesi için gerekli olan (bar›nma, beslenme, giyinme vs.) temel ihtiyaçlar›n› karfl›lamal›d›r; ki bu anlam›yla ücret sömürünün süreklili¤inin sa¤lanmas› için katlan›lmas› gerekli bir külfettir sermaye için. Dolay›s›yla ücret (e¤er sahnede iflçi s›n›f› yoksa) piyasada belirlenen bir fiyat olarak gerçekleflir. Peki di¤er tarafta asgari ücret diye her y›l bafl›nda iflçinin yüzüne çarp›lan ne anlama geliyor. Bak›n ifl kanununa ba¤l› olarak ç›kart›lan Asgari Ücret Yönetmeli¤i nas›l tan›mlam›fl: "‹flçilere normal bir çal›flma günü karfl›l›¤› ödenen ve iflçinin g›da, konut, giyim, sa¤l›k, ulafl›m ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlar›n› günün fiyatlar› üzerinden asgari düzeyde karfl›lamaya yetecek ücreti,…ifade eder." Evet, devletimiz kapitalist niteli¤inin gere¤i olarak asgari ücreti Anayasaya koymufl. Bununla devletimizin dedi¤i flu oluyor. ‹flçilerin eme¤inin yeniden üretiminin sa¤lanmas› yani sömürünün süreklili¤inin sa¤lanmas› için hiç bir iflçi asgari ücretin alt›nda çal›flt›r›lamaz. Çünkü iflçiler yaflamak zorunda, yaflamal›lar ki sermaye onlar› sömürebilsin... Baz› aç gözlü patronlar emek piyasas›n›n bu "alt›n kural›n›" ihlal etmesinler diye de yapt›r›m konulmufl. "Asgari ücretin alt›nda iflçi çal›flt›r›lamaz!" Evet, devlet böylece emek piyasas›n›n taban›n› belirleyerek asl›nda toplam›nda uygulanacak ücretler hakk›nda genel bir belirlenimde bulunuyor. Pek çok iflçi "asgari ücret tespiti beni ilgilendirmez ben zaten asgari ücretin üzerinde çal›fl›yorum" yan›lg›s›na kap›l›r. Oysa asgari ücret bir bütün olarak o y›l yap›lacak bütün toplu sözleflmeleri ve bireysel ifl sözleflmelerindeki ücret art›fllar›n› do¤rudan etkiler. Dolay›s›yla devlet emeksermaye iliflkisinde bir eliyle sermayenin eline baltay› verirken di¤er eliyle iflçinin elini kolunu ba¤lamaktad›r. Bu y›l asgari ücrete %4.74 zam yap›lm›fl ve 527.13 YTL olmufl. Bununla ilgili gerek baz› sendikalar›n gerekse son günlerde bas›nda yer alan TÜ‹K'in açl›k s›n›r›na iliflkin rakamlar›n› konuflman›n bir anlam› yoktur. Zira bu asgari ücret halen küresel emek piyasas› aç›s›ndan bak›ld›¤›nda biraz yüksektir ve hükümet düflük zamlarla ücretleri o seviyeye çekmeye çal›flmaktad›r. Çünkü tarif aç›kt›r: ".... zorunlu ihtiyaçlar› asgari düzeyde karfl›lamaya yetecek ücret...". Ama yine de bu "asgari düzey"in ne anlama geldi¤ini kuflkusuz sormak gerekir Ama verecekleri yan›t› biliyoruz: "Ertesi gün çal›flmaya gelebilecek kadar......." Yukar›da ücretin (e¤er iflçi s›n›f› sahnede yoksa) piyasada belirlendi¤ini söyledik. Peki ya, sahnede iflçi s›n›f›n›n oldu¤u durumda ücret nas›l belirleniyor? Uzun söz yerine küçük bir kaç rakamla yetinelim. ‹stanbul Sanayi Odas›'n›n 500 Büyük Sanayi Kuruluflu içinde yapt›¤› çal›flmada üretilen katma de¤er içindeki ücret ve kâr›n durumu flöyledir: 1982 (100) sabit al›nd›¤›nda 1988'e kadar kârlar sürekli artm›fl, 132'ye ç›km›fl ücretler ise sürekli gerilemifl ve 55'e düflmüfltür. 1989-1991 aras›nda ise kârlar sürekli azalarak 56.8'e düflmüfl ücretler ise 92.8'e ç›km›flt›r. Bu y›llar›n iflçi s›n›f› mücadelesi aç›s›ndan ne oldu¤unu genç arkadafllar›m›z belki bilmeyebilir diye hat›rlatal›m. 1989'da iflçi bahar› yaflanm›fl ve milyonlarca iflçi haftalarca sokaklar› iflgal etmifl ve ertesi y›l Zonguldak'da büyük isyan yaflanm›flt›r. 2009 y›l› daha flimdiden fabrika iflgalleriyle, yol kesmeleriyle büyük isyanlar› müjdeliyor. Bir dahaki asgari ücret tespit toplant›lar› Türkiye'nin flimdiye kadarki en büyük toplu sözleflme masas›nda yap›lacak gibi görülüyor.
1 Ocak 14 Ocak
8 DÜNYA
Promete’nin atefli yayılıyor KIVILCIM AT‹NA’DA YANGIN FRANSA’DA
Yunanistan’daki isyan›n ard›ndan Fransa’da e¤itim reformuna karfl› binlerce liseli soka¤a ç›kt›. E¤itim Bakan› Yunanistan’daki manzaran›n yaflanmas›ndan korktu¤unu söyledi
Yunanistan’daki isyan›n ard›ndan Fransa sokaklar› da hareketlendi. Ülke genelindeki eylemlere 170 binin üzerinde liseli kat›ld›. Son birkaç y›ld›r neo-liberal politikalar do¤rultusunda bir dizi reform paketi haz›rlanan Fransa’da, e¤itim reformu liseli ve üniversiteli ö¤rencilere tak›l›yor. E¤itim Bakan› Xavier Darcos’un “reformu bu sene ertele-
dik” aç›klamas›na ra¤men, “reformlar geri çekilene kadar eylemdeyiz” diyen liselilerin eylemlerinin devam etmesinden çekinen hükümet anlaflma ça¤r›lar› yap›yor. E¤itim reformu liselerin say›lar›n›n azalt›lmas›n›, müfredat›n ve y›ll›k program›n yeniden düzenlenmesini, e¤itim bütçesinde kesintiler yap›lmas›n›, ders saatlerinin düflürülmesini ve ö¤retim kadrosunun azalt›lmas›n› öngörüyor. Hükümet bu y›l ö¤retim kadrosunda 11 bin 200 kiflilik bir kesintinin ard›ndan, önümüzdeki y›l 13 bin 500 kiflilik bir kadro kesintisi planl›yor. Reforma karfl› ilk tepkiler e¤itim
çal›flanlar›, ö¤retmenler ve liseli ö¤rencilerin birlikte düzenledikleri uyar› eylemleri ile gelmiflti. Ülke genelinde “lise reformuna dur” slogan› ile binlerce liselinin soka¤a ç›kmas› sonras› e¤itim durma noktas›na gelmifl, 200’ün üzerinde lise iflgal edilmiflti. Darcos, “sosyal patlama riskinin oldu¤u bu dönemde reformu bu sene ertelemek pek sorun ç›kartmaz” diyerek reformu durdurduklar›n› aç›klad›. Ancak Darcos taraf›ndan yap›lan aç›klama liselileri durdurmad›. ‹nternet ve medya üzerinden yap›lan ça¤r›lar›n ard›ndan 18 Aral›k Perflembe günü ülke genelinde 170 binden fazla liseli soka¤a ç›kt›. “Liseliler ahmak de¤il. Taleplerimiz yerine getirilinceye ve reform geri çekilinceye kadar eylemdeyiz” diyerek soka¤a ç›kan liseliler, Paris’te 40’tan fazla liseyi iflgal etti. 13 binden fazla liselinin eylemlere kat›ld›¤› Paris’te, polisin eylemlere sald›rmas›n›n ard›ndan kent
merkezlerinde barikat kuran liseliler polisle çat›flt›. Çat›flmalar nedeniyle Paris’te yaflam durma noktas›na geldi. Lyon’da yürüyüfllere 10 bin liseli kat›ld›. Polisin yola barikat kurarak yürüyüflü engellemek istemesi üzerine bafllayan çat›flma saatlerce sürdü. Çat›flmalarda yaklafl›k 50 liseli gözalt›na al›nd›. Rennes’te gerçeklefltirilen yürüyüfllere 5 bin liseli kat›ld›. Nancy’de yürüyüfllere binlerce ö¤renci kat›l›rken, yaklafl›k 51 lise iflgal edildi. Liselerin iflgal edilme ihtimaline karfl› Loire-Atlantique, Finistere, Morbihan ve Manche’da hafta sonuna kadar liselerde e¤itime ara verildi. Eylemler üzerine Darcos, “Yunanistan’daki manzaran›n ülkemizde yaflanmas›n› istemiyoruz. Ö¤renci sendikalar› ile konuflarak bir anlaflmaya varabilece¤imizi düflünüyorum” dedi. Ö¤renci sendikalar› UNL ve FIDL, “yasa geri çekilmedi¤i sürece eylemlerimiz devam edecek” sözleriyle
Yunanistan’da isyan sürüyor Eylemlerin bitti¤i izlenimi yarat›lmaya çal›fl›lmas›na ra¤men Yunanistan’da isyan devam ediyor Aleksandros Grigoropulos’un polis taraf›ndan katledilmesinin ard›ndan Yunanistan’da bafllayan isyan sürüyor. Belediye, hayat›n normale döndü¤ü izlenimini yaratmak amac›yla Atina flehir merkezinde yeni y›l partisi verdi ancak gösteriler h›z kesmeden devam ediyor. Atina’n›n Syntagma Meydan›’nda eylemciler oturma eylemi yaparken, di¤er bir grup eylemci de meydanda bulunan ve çevik kuvvet ekipleri taraf›ndan korunan dev Noel a¤ac›n›n alt›na çöplerden oluflan
hediye paketleri b›rakt›. Yunanistan devlet kanal› NET’in eylemciler taraf›ndan iflgal edilmesinin ard›ndan, eylemcilerin iki özel radyo istasyonunu iflgal ederek kendi programlar›n› yapt›klar› ve bir di¤er grubun da gösteri s›ras›nda Devlet Tiyatrosu’na girdi¤i, yaklafl›k 10 dakika süresince izleyenlere seslendikleri ve alk›fllarla ayr›ld›klar› duyuruldu. Eylemciler Noel’e ra¤men yaklafl›k 700 okulu ve baz› üniversiteleri iflgal etmeye devam edeceklerini aç›klad›.
Önce aç b›rakt›lar sonra katlettiler ‹srail, bir süredir abluka uygulayarak aç b›rakt›¤› Gazze’yi kan gölüne çevirdi. Ateflkesin bitmesinin ard›ndan ‹srail uçaklar› Gazze’ye bomba ya¤d›rd›. Yaklafl›k 300 kifli öldü Uzun bir süredir ‹srail ablukas› sebebiyle açl›kla pençeleflen Gazze, flimdi de ‹srail’in hava sald›r›s› ile sars›ld›. Hamas ile ‹srail aras›ndaki ateflkesin bitmesinin ard›ndan ‹srail uçaklar› Gazze fieridi’ne bomba ya¤d›rd›.
Son aç›klamalara göre sald›r› sonucu yaklafl›k 350 kifli öldü, 1000 kifli ise yaraland›. Birinci ‹ntifada’dan bu yana bir günde bu kadar çok kiflinin öldü¤ü baflka bir sald›r›n›n gerçekleflmedi¤i kaydedildi.
‹srail Savunma Bakan› Ehud Barak’›n bir yard›mc›s› “Operasyon, gerekli oldu¤u sürece devam edecek, geniflleyecek ve yo¤unlaflt›r›lacak” dedi. ‹srail ordusu ise operasyonun “Hamas’›n devam eden terörist sald›r›lar›n›n sonucunda gerçeklefltirildi¤ini” savundu. ‹srail ordu sözcüsü "teröre destek olan herkesin terörist olarak kabul edilece¤ini" ifade ederek tüm Gazze halk›n› hedef gösterdi. ‹srail hükümetinin, Barak’›n talebi do¤rultusunda 4500 yedek askerin silah alt›na ça¤r›lmas›na onay vermesi sald›r›lar›n kapsaml› bir flekilde karadan sürdürülmesi olas›l›¤›n› güçlendiriyor. Ayr›ca sald›r›n›n ‹srail’de gerçeklefltirilecek genel seçimleri etkilemek ve Filistin’deki baflkanl›k seçimlerinde Hamas’›n etkisini k›rmak amac› tafl›d›¤› söyleniyor. Gazze’deki Hamas hükümetinin Baflbakan› ‹smail Haniye, “Filistin böyle korkunç bir soyk›r›ma daha önce hiç flahit olmam›flt›r” fleklinde konuflurken, Ha-
mas’›n fiam’daki siyasi lideri Halid Meflal ise “Üçüncü ‹ntifada” ça¤r›s›nda bulundu. Di¤er yandan Filistin Cumhurbaflkan› Mahmud Abbas, ‹srail’in gerçeklefltirdi¤i katliam›n suçunu Hamas’a yükleyerek kendisine yönelik iflbirlikçi suçlamalar›n› hakl› ç›kard›. “Hamas’› uyard›k. Ateflkese devam etmelerini istedik” diye konuflan Abbas, Hamas'›n, ‹srail'in Gazze fieridi'ne sald›raca¤›n› önceden düflünerek hareket etmesi gerekti¤ini söyledi. ‹srail ateflkes ad› alt›nda Filistinlilerin “soyk›r›m” niteli¤inde bir ablukaya sessiz kalmalar›n› istemiflti. Hamas ise ateflkesin ancak ablukan›n kald›r›lmas› karfl›l›¤›nda yenilenece¤ini aç›klam›flt›. Birleflmifl Milletler Güvenlik Konseyi ise ‹srail’i askeri operas-
yona son vermeye ça¤›rd›. Güvenlik Konseyi’nin sadece tavsiye karar› almas›n›n nedeni ise “yapt›r›m” seçeneklerinin ABD vetosuna tak›lmas› oldu. ABD yönetimi yapt›¤› aç›klamada, ‹srail’i “sivil kay›plardan kaç›nmaya” davet ederken, fliddetin sona ermesi için “Hamas’›n roket sald›r›lar›n› durdurmas› gerekti¤ini” belirterek geleneksel ikiyüzlülü¤ünü sergiledi. Katliam dünyan›n bir çok yerinde protesto edildi. “Ayakkab›” sembolünün de kullan›ld›¤› protestolarda “Terörist ‹srail” sloganlar› at›ld›. ‹ngiltere, Fransa, ‹talya, Irak, Ürdün, Lübnan, ‹ran ve daha bir çok ülkede protestolar gerçeklefltirilirken, Londra’daki protestolarda eylemciler polisle çat›flt›.
Ekonomik krizin etkisiyle tüm dünyada iflten ç›karmalar artarken Venezüella’da iflsizlik azal›yor. Sosyalizm dünya halklar›n›n önündeki umut ›fl›¤› olmaya devam ediyor Venezüella Ulusal ‹statistik Enstitüsü’nün aç›klad›¤› oranlar üzerine konuflan Venezüella Lideri Hugo Chavez, “ABD ve Avrupa’da iflsizlik oran› katlan›rken bizim ülkemizde düflüyor, bundan mutluyuz ve gururluyuz” diyerek devasa sanayi komplekslerini kapatmaya sürükleyen ve yüz binlerce kifliyi iflsiz b›rakan fleyin, kapitalizmin kendisi oldu¤unu vurgulad›. Venezüella’da böyle ekonomik baflar›lar›n sa¤lanmas›n›n “son derece demokratik bir sosyalist modelin” infla edilmesi ile mümkün oldu¤unu belirten Chavez,
yap›lacak yeni yat›r›mlar›n iflsizli¤i daha da azaltaca¤›n› söyledi. INE taraf›ndan yay›nlanan verilere göre Chavez iktidara geldi¤i 1998 y›l›ndan bu yana iflsizlik oran› en düflük seviyeye ulaflt›. Son olarak 2008 y›l›n›n kas›m ay›ndaki iflsizlik oran› yüzde 6,1 olarak ölçüldü. ‹statistiklere göre, yoksulluk ve toplumsal eflitsizlikte de kayda de¤er düflüfller yafland›. 1998 y›l›nda yüzde 50,5 olan yoksulluk oran› 2008 y›l› itibariyle yüzde 24,5’e geriledi. Dünya toplumsal eflitsizlik endeksine göre (Gini katsay›s›) 0,42’lik bir orana sahip olan Venezüella, Latin Amerika’da eflitsizli¤in en az oldu¤u ülkelerden birisi. Endeksin uygulanmad›¤› Küba’da ise bu rakam 0,15 olarak tahmin ediliyor. Latin Amerika’n›n ortalama eflitsizlik endeksi ise 0,52.
‘Devrim’ 50 yafl›nda n 2009 y›l›n›n ilk günü, emekçi halklar aç›s›ndan güzel bir günü anmaya vesile oluyor. 1 O c a k 1959 tarihinde Diktatör Batista'n›n kaçmas›yla bafllayan Küba'daki yeni yaflam, 50’nci yafl›n› kutluyor. Y›llard›r ABD'nin gizli ve aç›k sald›r›s› alt›nda bugünlere gelen Fidel ve Che'nin Kübas› “sosyalizmin” dünya halklar›n›n ufkundaki “kutup y›ld›z›” olmaya devam ediyor.
Madencilerden ça¤r› n Meksikal› maden iflçilerinin neoliberal ve ABD iflbirlikçisi Felipe Calderon hükümetine karfl› sürdürdü¤ü mücadele, hükümetin Aral›k ay› içinde sendikaya dönük bask›n›n dozunu artt›rmas›, sendika liderlerini tutuklamas›, yasal grev haklar›n› kullanan sendikal› iflçiler hakk›nda tutuklama karar› ç›kartmas› ve sendikan›n banka hesaplar›n› dondurmas›yla yeni bir düzeye s›çrad›. Meksika Maden ‹flçileri Sendikas› uluslararas› dayan›flmaya ça¤›r›yor.
Kiev’de iflsizli¤e protesto I Ukrayna’n›n baflkenti Kiev’de toplanan binlerce iflçi maafl kesintilerini ve iflsizli¤i protesto etti. Binlerce eylemci, hükümetin maafllar› ödemesini ve iflsizli¤i önlemesini istedi. Hükümet ekonomik krize karfl› önlem olarak, iflten ç›karma, erken emeklilik ve ücret kesintisi gibi yöntemler uyguluyor. ‹flçiler ise krizin faturas›n›n kendilerine kesilmesini istemediklerini söyleyerek soka¤a ç›kt›lar. Sendikalar ücret kesinleri ve ödemelerdeki aksamalara karfl› eylemlere devam edeceklerini söyledi.
Pakistan’da ABD protestosu
Sosyalizm umut oluyor Dünyada yaflanan ekonomik krizin etkisiyle ekonomisi güçlü oldu¤u iddia edilen ülkelerde bile her gün yeni fabrikalar kapan›rken, iflten ç›karmalar artarken ve iflsizlik oranlar› iki basamakl› say›lara t›rman›rken, Venezüella’da iflsizlik, yoksulluk ve toplumsal eflitsizlik günden güne azal›yor.
2009
‘Bu sana veda öpücü¤üm köpek!’ Irakl› gazeteci Muntazar El Zeydi’nin ABD baflkan› George W. Bush’a ayakkab› f›rlatmas› direniflin sembolü oldu. Ba¤dat’ta göstericiler Bush posterlerini ayakkab›yla dövdüler. ABD’li savafl karfl›tlar› Irak’ta ölenleri temsilen Beyaz Saray’›n önüne yüzlerce ayakkab› b›rakt›
n Pakistan’da binlerce kifli hükümetin Afganistan’daki iflgalci birliklere yapt›¤› lojistik deste¤i kesmesi talebiyle soka¤a ç›kt›. ABD ve NATO aleyhine slogan atarak yürüyüfl yapan yaklafl›k 5 bin kifli Karaçi’yi Hayber geçidi üzerinden Afganistan’a ba¤layan anayolun bu amaçla kullan›lmas›na son verilmesini istedi. Cemiyet-i ‹slami partisi baflkan› Gazi Hüseyin Ahmet yapt›¤› konuflmada, yolun Afgan halk›na karfl› kullan›lmamas› gerekti¤ini söyledi.
ABD’den 30 bin asker daha I ABD Genelkurmay Baflkan› M i k e Mullen, Afganistan’a gelecek y›l 30 bine yak›n takviye asker gönderebileceklerini söyledi. Afganistan’daki NATO’ya ba¤l› uluslararas› gücün komutan› David McKiernan ülkede en az 20 bin askere daha ihtiyaçlar›n›n oldu¤unu söyleyerek Afganistan ordusunun ve polis gücünün ba¤›ms›z olarak hareket edebilmesi için en az 3 y›la ihtiyaç oldu¤unu belirtmiflti. ABD’nin Afganistan'da halen 31 bin askeri bulunuyor.
Kapital çizgi roman oldu n Ekonomik krizle birlikte çok okunan kitaplar listesine giren Karl Marx’›n Kapital’i Japonya’da çizgi roman olarak yay›mland›. Manga olarak yay›mlanan Kapital’in birinci cildinin kahraman›, bir peynir fabrikas› sahibi olan Robin. Babas›n›n kapitalist ilkelerine isyan eden ve so¤ukkanl› bir kapitalist yat›r›mc›yla iflbirli¤i yapt›ktan sonra bir köle floför haline gelen Robin, maceras› boyunca kapitalist emelleri ve fabrikas›ndaki iflçilerin sömürülmesinden duydu¤u suçluluk duygusu aras›nda mücadele ediyor.
1 Ocak 14 Ocak
2009
2009 y›l› içinve asgari ücretlar› memur zam i belirlend
EKONOM‹ 9
Sefalete devam
AKP son 30 y›lda iflçiye reva görülen ‘sefalet ücreti’ çizgisinden yine vazgeçmedi. Sendikalarla yapt›¤› görüflmelerin göstermelik oldu¤unu aç›kça ortaya koyan hükümet, kendi kurumu TÜ‹K’in önerilerini de görmezden gelmeyi seçti Bir iflçinin ve ailesinin ekonomik ve sosyal koflullara göre insanl›k onuruyla, insanca yaflamas›n› mümkün k›lacak ve güvenilir verilerle belirlenmesi gereken asgari ücret, yine sözde pazarl›k masalar›nda anti demokratik bir biçimde belirlendi. Asgari ücret alan yaklafl›k 6 milyon emekçinin eline 2009’da 23 lira 87 kurufl fazla para geçecek. Yani asgari ücretli bu zamla günde bir tane simit fazladan alabilecek. Genellikle hükümetlerin istekleri do¤rultusunda istatistik veriler yay›nlayan ve bu yüzden de flaibeli oldu¤u iddia edilen Türkiye ‹statistik Kurumu'nun (TÜ‹K) bile hesaplar›nda, asgari ücretin net 719,77 TL olmas› gerekti¤i savunuldu. Türk-‹fl ve D‹SK, hesaplamada tek kiflinin de¤il, dört kiflilik aile de¤erlerinin esas al›nmas›n›, açl›k s›n›r›, yoksulluk s›n›r›, refah pay› ve 2009 y›l› enflasyonu gibi ölçütlerin dikkate al›nmas›n› istemifl, bunlar gerçekleflmeyince komisyondan çekilmifllerdi. Sendikalar›n hesaplamalar›na göre ise net asgari ücret tutar› ile ancak 20 gün sa¤l›kl› beslenilebilir ve sadece 6 gün insan onurunun gerektirdi¤i harcama yap›labilir. Asgari ücret 527 TL Yap›lan düzenleme ile asgari ücret, 2009’un birinci 6 ay›nda yüzde 4 art›flla, brüt 666 TL, net 527 TL oldu. Y›l›n ikinci 6 ay›nda ise, yi-
Türk-‹fl bile isyan etti ‹flçiler ad›na asgari ücret tespit komisyonuna kat›lan Türk-‹fl Konfederasyonu belirlenen asgari ücretin aç›klanmas› öncesinde masay› terk etti. Görüflmeler boyunca etkin bir rol üstlenemeyen Türk-‹fl, TÜ‹K’in belirledi¤i 720 YTL üzerinden ücretlerin belirlenmesini istiyordu. Yap›lan tüm görüflmelere kat›lan fakat son toplant›da uyanan Türk-‹fl heyeti baflkan› Nihat Yurdakul “Bu asgari ücretle bir insan 1 ay boyunca nas›l geçinir? Bunun
ne yüzde 4 art›flla brüt 693 TL, net 546 TL olacak. Asgari ücret, 16 yafl›n› doldurmam›fl iflçiler için yüzde 4.8 art›r›ld› ve brüt 567 TL, net 456 TL oldu. Patronlar durumdan memnun Türkiye ‹flveren Sendikalar› Konfederasyonu (T‹SK) Genel Sekreteri Bülent Pirler de belirlenen asgari ücretten memnun olduklar›n› belirterek, “‹flveren kesimi olarak, istihdam› gözeten iflsizlerin ifl bulmas›n› daha da zorlaflt›rmayacak, iflçisi ve iflvereniyle iflletmelerin zarar görmesini önleyecek, dengeli bir asgari ücret tespit edildi” dedi. Patronlar›n memnuniyetinin nedenini DPT’nin raporu gözler
önüne serdi Devlet Planlama Teflkilat› (DPT) taraf›ndan haz›rlanan rapora göre ücret art›fllar›n›n düflük olmas› nedeniyle son 2 y›lda iflçiler reel olarak kay›p yaflad›. DPT, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda de¤erlendirilmek üzere sundu¤u raporda, ücretli kesim içerisinde reel olarak kayb› en fazla olan grubu asgari ücretliler oluflturdu. Asgari ücret, 2006 ve 2007 y›llar›n› reel olarak kay›pla kapatt›. Asgari ücretteki reel gerileme 2006’da binde 9, 2007’de binde 7 oldu. ‹flçi göreli olarak yoksullafl›yor Hükümetin s›kça övündü¤ü istatistiksel verilere göre son 6 y›lda
formülünü asgari ücretlilere aç›klamal›lar. Biz toplant›ya kat›lsayd›k bu oyuna alet olacakt›k. Bu oldubittiye gelmemek için toplant›ya kat›lmad›k. Bu çok önceden planlanm›fl bir senaryoydu; bizi senaryoda oynatmak istediler” dedi. Hak-‹fl Genel Baflkan› Salim Uslu ise, hükümetin küresel krizi dikkate almayarak, asgari ücretliyi krize kurban etti¤ini söyledi. Uslu ayr›ca Türk‹fl'in görüflmeler devam ederken ko-
ekonomide yüzde 44 oran›nda refah art›fl› sa¤land›. Asgari ücret, bu art›fltan neredeyse hiç pay alamad› ve halen 'sefalet ücreti' niteli¤inde. Son 9 y›l itibar›yla asgari ücret reel olarak toplamda sadece yüzde 6,3 artt›. Ayn› dönemde milli gelir art›fl› ise yüzde 54,2 olarak gerçekleflti. 2002–2008 döneminde ço¤u AB üyesi ülkede asgari ücret reel olarak artt›. Y›ll›k ortalama art›fl, Bulgaristan'da yüzde 6,7, Macaristan'da yüzde 6,8, Romanya'da 12,2, ‹ngiltere'de yüzde 2,8. Ayn› dönemde ise Türkiye'de asgari ücretin reel olarak ortalama y›ll›k art›fl yüzdesi 1,9 oldu. D‹SK: Belirlenen asgari ücret meflru de¤ildir Ço¤unlu¤u hükümet ve iflveren
temsilcilerinden oluflan komisyonun yap›s›n›n antidemokratik oldu¤unu belirten D‹SK Baflkan› Süleyman Çelebi ise belirlenen asgari ücretin meflru olmad›¤›n› savundu. Kamu emekçisi ve emeklide de durum ayn› Kamu emekçileri ile kamudaki sözleflmelilerin maafllar›na yeni y›l›n ilk yar›s›nda yüzde 4, ikinci yar›s›nda ise yüzde 4,5 zam yap›lacak. Ocak ve Temmuz zamm› ile y›ll›k art›fl yüzde 8,68'e ulaflacak. .Emekli ayl›klar› da, 6 ayl›k enflasyon tahminine göre 2009'un Ocak ay›nda yüzde 4,89 oran›nda artacak. Emeklinin Temmuz zamm› da yüzde 3,76 olacak. Emekli maafllar›ndaki y›ll›k zam oran› ise yüzde 8,83 olarak belirlendi.
Üretime ara veren verene Baflta otomotiv iflkolundaki fabrikalar olmak üzere birçok büyük fabrika üretime ara vererek iflçilerin ücretlerini gasp etmeye devam ediyor Pazara dayal› esnek üretim yapan fabrikalar›n, 2009 y›l› boyunca da s›k s›k üretime ara vermeye devam edece¤i tahmin ediliyor. Fabrikalar›n üretime ara vermeleri Ekim ay› sonunda k›sa aral›klar fleklinde bafllam›flt›. Aral›k ay›nda ise hem üretime ara veren fabrika say›s› artt› hem de üretime ara verilen zaman aral›¤›. Üretime ara veren fabrikalar gelebilecek iflçi tepkilerini azaltmak içinse zorunlu olarak y›ll›k izin kulland›r›yorlar. Özellikle otomotivde dev firmalar›n üretime ara vermeleri yak›nda çok say›da iflçinin iflten at›lmas›n›n habercisi gibi. Oyak-Renault: Megane II Sedan, Symbol ve Clio III üretip, bunun yüzde 80’inden fazlas›n› ihraç eden Oyak Renault, siparifllerdeki azalma yüzünden üretimini 27 Ocak 2009’a kadar durdurdu. Tofafl : Doblo ile Peugeot, Citroen ve Fiat markalar› için Mini Cargo modellerini üreten Tofafl, 12 Ocak’a kadar üretimini durdurdu. M e r c e d e s - B e n z :Aksaray Kamyon Fabrikas› üretime 5 hafta ara verdi. Ford : Ford Otomotiv de talep düflüflü nedeniyle üretime 12 Ocak’a kadar ara
verece¤ini aç›klad›. Hyundai: Kocaeli'nin Alikahya beldesinde bulunan Hyundai Assan Otomotiv Sanayi Ticaret Afi'de "Accent" modelinin üretimine 3 hafta süreyle ara verildi. Bosch: Üretimi bir hafta durdurdu. Dizel enjeksiyon sistemleri üreten Bosch Sanayi ve Ticaret A.fi’de de 2 Ocak’a kadar üretime ara verildi. Mensa Mensucat: Tekstil sektöründeki sezon de¤iflikli¤i nedeniyle her y›l oldu¤u gibi bu y›l da yaflanan siparifl azalmas› ve biriken iflçi y›ll›k izinlerinin kullan›labilmesi için üretime, 12 Ocak 2009 tarihine kadar geçici bir süre ara verdi. Çimsa Çimento: Eskiflehir fabrikas›nda ikinci üretim hatt›nda 2 Ocak 2009 tarihine kadar üretime ara verdi. Büyük fabrikalar›n d›fl›nda özellikle organize sanayi bölgelerinde üretime ara veren fabrikalar var. Çorlu Deri Organize Sanayi Bölgesi'ndeki 50’ye yak›n fabrika üretime ara verdi. Karabük’te kapanan demir çelik fabrikalar›n›n yan› s›ra bir çok fabrika da üretime ara verdi.
Hayrola Baflbakan›m , kriz te¤et geçmedi galiba? Baflbakan Recep Tayyip Erdo¤an, Türkiye Müteahhitler Birli¤i ödül töreninin ard›ndan yolda makam arac›n› durdurarak yol kenar›ndaki simitçiden 10 tane simit ald›. IMF’ye ümü¤ümüzü s›kt›rmay›z diye ç›k›fl yapan Baflbakan’›n, kabul edilen 2009 bütçesi ve asgari ücret düflünüldü¤ü zaman, kameralar karfl›s›nda simit almas› bize reklam kokan hareketler gibi geldi.
‹stanbul kimi kalk›nd›racak? AKP’nin 22 Kas›m’da Resmi Gazete’de yay›nlatarak 8 ilde kuraca¤›n› aç›klad›¤› kalk›nma ajanslar›n›n ilki ‹stanbul’da kuruldu. ‹stanbul Kalk›nma Ajans›, “kamu ve ‘sivil toplum kurulufllar›’ aras›nda iflbirli¤ini sa¤layarak geliflmeyle ilgili stratejilerin haz›rlanmas›n›, ifl ve yat›r›m imkanlar›n›n flehre çekilmesini amaçl›yor” sözleriyle tan›t›ld›. Ajans›n ilk hedefi de ‹stanbul’u finans merkezi yapmak olarak ifade edildi. Ajans›n yönetim kurulu oluflturu-
lurken yap›lan tercihler ajans›n niyetini ortaya koyuyor. Ajans›n yönetimi “sivil toplum” söylemi alt›nda tamam›yla sermaye temsilcilerinden olflurken, hükümet yanl›s› sermaye gruplar›n›n a¤›rl›¤› da dikkat çekti. Ajansta “sivil toplum kurulufllar›n›n” temsilcileri olarak MÜS‹AD Baflkan› Ömer Cihad Vardan ve Fethullah Gülen’e yak›nl›¤› ile bilinen ifl örgütü TUSKON’u temsilen Fuat Özbekli belirlendi. Böylece uluslaras› bir proje olan kalk›nma ajansla-
r›nda hükümet sermaye gruplar› aras›nda seçim yapabilece¤ini de gösterdi. Ajans ‹stanbul’un sahip olmas› gereken kaynaklar›n neler olmas› gerekti¤ini de h›zla belirledi: ucuz emek gücü ve kentsel rant. Böylece senmayenin yönetti¤i ajans fiilen ‹stanbul’un gelece¤ini belirleyecek. Yani ‹stanbul’u daha fazla Tuzla, daha fazla Bafl›büyük, daha kabar›k su faturas›, yoksulluk üzerinde yükselen plazalar bekliyor.
Sermaye aç›k konufluyor Mustafa EBERL‹KÖSE eberli@sendika.org
Egemenlerin bugünlerde tart›flt›klar› önemli bir konu var: Yeniden yap›lanma. TOBB öncülü¤ündeki sermaye gruplar›, AKP hükümetini rekabet koflullar›n› iyilefltirememekle suçluyor. AKP ad›na ise Baflbakan Yard›mc›s› Naz›m Ekren sermayenin “yeniden yap›lanmad›¤›” için s›k›nt› yaflad›¤›n› söylüyor. Sermaye özellikle girdi maliyetlerinin yüksekli¤inden yak›narak, bu maliyetlerle rekabet güçleri olmad›¤›n›, enerji, istihdam gibi maliyetlerin düflürülmesi gerekti¤ini savunuyor. Peki egemenler el ele vererek neyi yeniden yap›land›racaklar? Sermaye laf› hiç doland›rm›yor. Ucuz enerji istiyor. Elektri¤i bana ucuz ver, nas›lsa yapt›¤›n zamlarla a盤› halk›n cebinden kapat›rs›n diyor. Bana vergi indirimleri yap, dolayl› vergileri art›r diyor. Ve en önemlisi istihdam maliyetlerini düflür diyor. Sermaye hükümetten ücretler üzerinden ödedi¤i iflveren pay›n› almamas›n› istiyor. Yani iflçilere kendi cebinden(!) sosyal güvence sa¤lanmas›n› istemiyor. Düflük asgari ücret belirlemesini istiyor (ki bu iste¤i kabul oldu). Rahatça iflçi ç›karmak istiyor. Özellikle de sendikal› iflçileri kriz bahanesiyle aradan elemek istiyor. “Nitelikli” iflgücünün art›r›lmas›n› istiyor. AKP’yi en çok sanayiciler elefltiriyor. Orta Anadolu Makine ve Aksamlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i Baflkan› Adnan Dalgak›ran, AKP’nin hem katma de¤eri fazla hem de ucuz iflgücüne dayal› sektörlere yönelik politikalar›n› elefltiriyor ve hükümetin belirli bir plan›n›n olmad›¤›ndan yak›n›yor. Gecekondu arazilerinden yoksulu süren hükümetten geliflmifl yörelerde bedava araziler tahsis ederek makine üretimini teflvik etmesini istiyor. ‹stihdama yönelik ise yabanc› çal›flan istihdam›n› art›r›larak “iflgücü piyasas›n›n rekabetçilefltirilmesini”, kalifiye eleman yetifltirilmesini ve düz liselerin yüzde 50’sinin meslek liselerine çevrilmesini talep ediyor. TOBB Sivil Havac›l›k Meclisi Baflkan› fiahabettin Bölükçü ise hükümetin iddias›n›n aksine yeniden yap›land›rma konusunda sektörlerinin eksiklerinin olmad›¤›n› belirtiyor. Hükümetten talep etti¤i en önemli konu ise istihdam›n maliyetler üzerindeki etkisinin azalt›lmas›. Ayn› talebi halinden vaktinden memnun oldu¤unu ifade eden Türkiye Seyahat Acentalar› Birli¤i Baflkan› Baflaran Ulusoy da tekrarl›yor. Sermayenin tüm taraflar› ayn› talepte birlefliyor: Eme¤in ucuzlat›lmas›. Sermaye bir yandan rahatça iflçi ç›kartarak yedek iflgücü ordusunu geniflletmek, böylece hemen ellerinin alt›nda ucuza ve daha esnek koflullarda çal›flabilecek bir iflsiz ordusuna sahip olmak bir yandan da daha az iflçiyi daha ucuza ama daha fazla saatlerde çal›flt›rmak istiyor. “Nitelikli iflgücü” yalan›n›n alt›nda ise yine eme¤in de¤ersizlefltirilmesi ve asl›nda vas›fs›zlaflt›r›lmas› iste¤i var. Sermaye, üretim sürecinin tamam›n›n bilgisine ve kontrol yetene¤ine sahip olmayan, sadece ihtiyaç duydu¤u spesifik alanda e¤itilmifl, programlanm›fl beyin ve kol gücü ar›yor. AKP’nin ‘Dokuzuncu Kalk›nma Plan›nda’ önüne koydu¤u gibi, patronlar güncel ihtiyaçlar›n› karfl›layabilecek düzeyde iflgücü yetifltirilmesini, bunu da meslek liseleri ve meslek yüksek okullar› vas›tas›yla yap›lmas›n› istiyor. Uygulamal› e¤itim bahanesiyle iflgücünü ucuza getirmek istiyorlar. K›sacas› sermayenin hareket plan› belli, talepleri net, kartlar› aç›k. “Krizi f›rsata çevirerek” iflçi s›n›f› için yaratt›klar› cehenneme odun atmak isteyen sermayeye karfl›, insanca yaflam talebi olan iflçi s›n›f›n›n da taleplerinin net, hareket plan›n›n belli olmas› gerekiyor. Brisa, Sinter, Selga ve Tezcan’da ilk nüveleri görülen do¤rudan hak almaya yönelik direnifl çizgisinin desteklenmesi, cesaretlendirilmesi, güçlendirilmesi gerekiyor.
IMF dayat›yor AKP sa¤l›kla oynuyor
AKP bütçesi çiftçiyi soyuyor
TSK ve Emniyet’e kriz tedbiri yok
2009 bütçesine, IMF’nin dayatmalar› sonucu al›nan tedbir paketleri damgas›n› vurdu. IMF'nin istedi¤i 5,5 milyar TL’lik tedbir paketinin 3-3.5 milyar TL'lik k›sm› 25 Aral›k Perflembe günü bütçeye getirilen s›n›rlamalarla sa¤lan›rken, 1 milyar TL'lik tedbir de sa¤l›ktan gelecek. Gözünü halk›n sa¤l›¤›na diken hükümet, 1 milyar TL'lik tasarruf için, aile hekimli¤i uygulamas›n› geniflletmeyi planl›yor. Halen aile hekimli¤i uygulanan 4 ilde 20 günlük bir süreçte hastaneye gidifllerde yüzde 41 düzeyinde azalma oldu¤uyla övünen AKP, aile hekimli¤inin 20 ilde daha uygulanmas› durumunda sa¤l›k giderlerinde 1 milyar TL'lik tasarrufun sa¤lanmas›na kesin gözüyle bak›l›yor.
AKP hükümeti 2009 bütçesinde yine çiftçiyi ma¤dur etmeye devam etti. AKP’nin Nisan 2006’da yine kendisi taraf›ndan ç›kar›lan 5488 Say›l› Tar›m Yasas›’n›n 21. maddesi gere¤i tar›msal destekleme programlar›na bütçede Gayri Safi Milli Has›la’n›n yüzde birinden az olmamak üzere bir pay ay›rmas› gerekiyordu. Fakat hükümet, 2007, 2008 ve 2009 bütçelerinin hiç birinde bu yasaya uygun bütçe oluflturmad› ve yasay› ihlal etti. AKP, 2007 bütçesinde gayri safi milli has›lan›n yüzde 0.62’si 2008’de yüzde 0.54’ü ve 2009’da yüzde 0.49 oran›nda pay ay›rd›. 2009 y›l›nda ayr›lan pay toplam 5 milyar 400 milyon TL oldu. Oysaki ayr›lmas› gereken miktar 11 milyar TL idi. Böylece AKP, çiftçilere verilmesi gereken 5.5 milyar TL’yi gasp etti.
TBMM Genel Kurulu'nda, 2009 Y›l› Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasar›s›'n›n maddeleri kabul edildi. Buna göre, bütçe büyüklü¤ü 259 milyar 157 milyon TL, bütçe gelirleri 248 milyar 759 milyon TL, bütçe a盤› ise 10 milyar 397 milyon TL olacak. Bütçede al›nan karar gere¤i kamu harcamalar›nda yüzde 10 civar›nda kesintiler uygulan›rken birçok projenin de ertelenmesi söz konusu. Fakat Milli Savunma Bakanl›¤›, Jandarma Genel Komutanl›¤› ve Emniyet Genel Müdürlü¤ü’nün harcamalar›nda k›s›nt›ya gidilmeyecek. Bütçede dikkat çeken bir di¤er konu ise Silahl› Kuvvetler bütçesinin programlar›ndaki savunma amaçl› infla ve tesisler ile stratejik plan içinde yer alan al›m ve hizmetler, DPT vizesine ba¤l› tutulmayacak.
1 Ocak 14 Ocak
10 ‹fiS‹ZL‹K
2009
Anahtar› b›rak›n ve gidin Egemenler yasalar›yla, yönetmelikleriyle, polisiyle, jandarmas›yla iflçi s›n›f›na sald›rmaya devam ediyor. Egemenler iflçinin fabrikada maafl›n›, evde do¤algaz›n›, elektri¤ini kesiyor, yetmedi bir de kentsel dönüflüm yapaca¤›m diye gecekondular›n› bafllar›na y›k›yor. ‹flçilerse bu sald›r›lar karfl›s›nda insanca yaflam taleplerini yükseltmeye devam ediyor Son aylarda iflçi s›n›f› sermayenin yo¤un sald›r›s›yla karfl› karfl›ya kal›yor. Dünya ölçe¤inde yaflanan ekonomik kriz karfl›s›nda fatura ilk olarak iflçilere ödettirilmek isteniyor. AKP hükümetini de yanlar›na alan patronlar kendilerini kurtarmak için iflçilere yönelik hak gasplar›n› art›rd›lar. Patronlar, ücretleri düflürüyor, ücretsiz izinleri art›yor, zorunlu y›ll›k izin kulland›r›yor, üretime ara veriyor, iflten at›yor ve fabrikalar› kapat›p p›l›s›n› p›rt›s›n› toplay›p çekip gidiyor. ‹lk sald›r› sendikal› iflçiye Egemenler, iflten ç›karmalar› kriz bahanesiyle masumlaflt›rmaya çal›fl›yor. “Hepimiz ayn› gemideyiz” diyerek iflçinin bedel ödemesi gerekti¤inden bahsedip duruyorlar. Özellikle kriz bahanesini arkas›na alan patronlar öncelikli olarak iflyerlerinde sendikal› iflçilere sald›r›yor. Eskiflehir Hapalki’de, Kocaeli Tezcan’da, Denizli Menderes Tekstil’de ve daha birçok iflyerinde önce sendika temsilcileri ve aktif sendikal› iflçiler iflten at›ld›. Amaç iflçiyi örgütsüzlefltirip, esnek çal›flma biçimlerini rahatça dayatabilmek ve yedek iflgücü ordusunu güçlendirerek eme¤in de¤erini düflürmek. AKP sermayeyi güvence alt›na al›yor AKP hükümeti ise iflçilere yönelik tüm bu sald›rganl›k karfl›s›nda aç›kca taraf tutuyor. Patronlar› krize karfl› korumak için sürekli yeni formüller arayan Hükümet, iflçilerin haklar›n› ko-
rumak için k›l›n› k›p›rdatm›yor. Sermayeyi korumaya dönük her girifliminde de faturay› halka kesiyor. Patronlar›n hisse senetlerinden elde eti¤i geliri art›rmak için stopaj› yüzde 10’dan s›f›ra indirirken, a盤› dolayl› vergileri art›rarak halk›n cebinden kapat›yor. ‹flsizlik Fonu’nun bir k›sm›n›, "istihdam›n korunmas› ve süreli olmas›" kofluluyla iflletmelere kredi olarak kulland›r›rken, iflten at›lan iflçilerin fondan yarar-
lanmas›n› birçok koflula ba¤l›yor. Patronlar›n ödeyemedikleri kredileri için yeni yasalar ve devlet garantileri ç›kar›rken halk›n ödeyemedi¤i kredi kart› borçlar› için haciz ifllemlerini h›zland›r›yor. Yeni ifle al›nacak 18-29 yafl aras› gençler ve kad›nlar için, patronlar›n ödemesi gereken sosyal güvenlik primini 5 y›l boyunca kademeli olarak ‹flsizlik Sigortas› Fonu’ndan karfl›lamak üzere yasa ç›kararak iflçilerin paras›yla
iflçi çal›flt›r›yor, patronlar› daha da zengin ediyor. Sermayeyi güvence alt›na alan AKP, iflçilerin iflten at›lmas›n› yasaklayan bir kanun ç›karm›yor. ‹flten at›ld›klar› için haklar›n› arayan iflçilerin karfl›s›na hemen polisini, jandarmas›n› dikiyor. Kocaeli’de iflten at›lan Tezcan Galvaniz iflçilerinin önüne barikat kurduruyor, ne yürümelerine izin veriyor ne de fabrikalar›na girmelerine. Sermaye-
Kriz kimin psikolojik sorunu? Baflbakan Erdo¤an’›n kriz ile ilgili olarak “Türkiye’deki olay psikolojiktir... ve bu krizi körükleme gayreti içinde olanlar var” fleklindeki beyanat›na karfl› D‹SK Genel Baflkan› Süleyman Çelebi bir aç›klama yay›nlad›. Çelebi aç›klamas›nda, ‘krizin bizi ne te¤et geçti¤ini ne de psikolojik oldu¤unu’ belirterek, krizin insani yönden yaratt›¤› tahribat bak›m›nda çok korkunç oldu¤unu söyledi. Baflbakan’›n kriz bize dokunmaz
derken hata yapt›¤› gibi bu aç›klamada da krizi yanl›fl tarif etti¤ini söyleyen Çelebi, “krizin toplum psikolojisi üzerinde olumsuz sonuçlar do¤urdu¤unu inkar edemeyiz” dedi. “‹nsanlar›n yar›n ne olaca¤›n› bilemediklerine, iflsiz kalmalar› sonucunda kredi borçlar›n›, ev kiralar›n›, giderek kabaran elektrik ve do¤algaz faturalar›n› ödeyemeyecek olmalar›ndan dolay› psikolojilerinin bozuldu¤u gerçekli¤ine de¤inen Çelebi “iflsizli¤in ve
yoksullu¤un artmas›n› engelleyecek sosyal bir kriz program›n›n hayata geçirilmesini” talep etti.“Susmayaca¤›z, direnece¤iz, insanca bir yaflam için mücadeleden vazgeçmeyece¤iz; milyonlarca emekçinin yaflam hakk›n› korumak ‘krizi körüklemek’ anlam›na gelecekse, elbette onu da yapaca¤›z” diyen Çelebi, bunlar›n hükümetin psikolojisini bozabilece¤ini ama yapacak baflka birfley olmad›¤›n› belirtti.
nin kulland›¤› sanayi elektri¤ini ucuzlat›yor, halk›n kulland›¤› elektri¤e, do¤algaza fahifl oranlarda zamlar yap›yor. Yapt›¤› zamlarla halk›n, asgari ücrete verdi¤i asgari zamla iflçinin insanca yaflamas›n›n önüne setler çekiyor. Sermaye-AKP cephesine karfl› iflçi-halk cephesi Sermayenin ve AKP’nin birlikte oluflturdu¤u bu cephenin karfl›s›nda güvenceli çal›flma haklar› gasp edilen iflçiler, bar›nma haklar› ellerinden al›nan yoksullar, AKP’nin zamlar›n› karfl›layamaz hale gelen halk bir cephe oluflturmal›. ‹fl güvencelerinin, insanca yaflam haklar›n›n garanti alt›na al›nmas›na dair talepleri yayg›nlaflt›r›p, bu talepler etraf›nda yap›lacak mücadele meflrulaflt›r›lmal›. Nas›l ki krize karfl› tüm egemenler birlikte hareket ederek faturay› iflçiye ve halka y›kmaya çal›fl›yorsa, tüm emek güçleri de ortak, genifl kapsaml› cephesel örgütlenmeler oluflturarak bu faturay› iade etmeli. Mahallemizdeki bir fabrikadan, bir atölyeden bir iflçi at›ld›¤› zaman sadece yap›lan eyleme destek vermekle yetinmeyip, iflçilerle birlikte fabrikalara kapan›p, üretimi durdurmal›y›z: Brisa, Sinter, Selga ve Tezcan’daki gibi. Direnen iflçilere yoksul mahallelerden yemek tafl›mak, çay götürmek gibi olmazsa olmaz dayan›flma faaliyetlerinin de ötesinde direnifllere aktif destek vermek gerekiyor. Ve bu aktif mücadele çizgisini genellefltirmek de zorunlu: Fabrikas›n›, makinelerini satan patronlar›n önüne dikilip, makinelerin gitmesine izin verilmemeyi. Zamlardan dolay› ödeyemedi¤iz do¤algaz›m›z›n, elektri¤imizin, suyumuzun kesilmesi engellenmeli. Evlerimizi y›kmaya gelenlere hep beraber cevap verilmeli. Sendikas›zlaflt›rma, iflsizlefltirme, yoksullaflt›rma sald›r›lar›na karfl› en genifl halk kesimleriyle ortak mücadele programlar›n› önümüze koyabilmeliyiz. Unutmamal› ki iflçinin üretmek için patronlara ihtiyac› yok. E¤er zarar ettik diyorlarsa yan›t›m›z net olmal›: Ey patronlar fabrikalar›n anahtarlar›n› iflçilere b›rak›n ve gidin!
Patronlar flifl göbekli iflçiler cüce kald› Patronlarla iflçiler aras›ndaki gelir uçurumu gitgide artmas›na ra¤men kriz dönemlerinde hükümet faturay› yine iflçiye ç›kartmas› do¤ru mudur? Türkiye’deki servetin büyük ço¤unlu¤una nüfusun yüzde 1’ini oluflturan zenginler sahip. Bu tablo, asl›nda milli gelirin paylafl›m›ndaki uçurumun do¤al sonucu. Milli gelirin paylafl›m› ile ilgili 1994 verileri ailelerin yüzde 1’inin kullan›lan gelirin yüzde 17’sini kulland›¤›n›, takip eden yüzde 5 de dahil edildi¤inde nüfusta ilk yüzde 6’n›n milli gelirin yüzde 33’ünü yani üçte birini kulland›¤›n› ortaya koyuyordu. Bu flablonu 2007 y›l›na uygulayan ekonomist Mustafa Sönmez, 525 milyar dolar olarak tahmin edilen kullan›labilir gelirin 95 milyar dolar›n›n yüzde 1’lik az›nl›¤a, 173 milyar dolar›n›n da nüfusun yüzde 6’l›k süper zenginine gitti¤ini söylüyor. Bu durum iyileflmedi¤i için, biriktirilen servetteki uçurum da giderek derinlefliyor. Nüfusun yüzde 1’lik az›nl›¤›n›n, toplam gelirin ve servetin çok önemli bir k›sm›na el koydu¤u bir toplumda, özellikle kriz döneminde çözüm çok aç›kt›r.Büyük kriz koflullar›nda, iflsizli¤i önlemek, yoksullar› kollamak, üretimi özendirmek, toplumsal y›k›m› önlemek için süper zengin az›nl›¤›n›n elinde tuttu¤u servetler ilk akla gelen kaynaklar olmal›d›r. En az›ndan servet vergileri ç›kart›lmal›, krizin bedeli iflçiye, halka de¤il krizi yaratan zengin az›nl›¤a ödetilmelidir.
‹flsizlik sigortas› k›lavuzu ‹flsizlik Sigortas› Kanunu’nu iflsizlik sigortas›n› flu flekilde tan›mlar: “Bir iflyerinde sigortal› olarak çal›fl›rken, kendi istek ve kusuru d›fl›nda iflini kaybetmifl olanlara; iflsizlik ödene¤i, e¤itim hizmeti, ifle yerlefltirme hizmeti, sa¤l›k hizmetleri, dan›flmanl›k hizmetleri vermek amac›yla, sigortac›l›k tekni¤iyle faaliyet gösteren ve devlet taraf›ndan oluflturulmufl olan zorunlu bir sigorta koludur. Peki iflçiler bu haktan nas›l yararlan›r? Can fiafak’›n Sendika.Org sitesi için haz›rlad›¤› iflsizlik sigortas› klavuzunun bir k›sm›n› ilk akla gelen sorulara yan›t verebilmesi için yay›nl›yoruz Sigortal› iflsizler iflsizlik sigortas› kapsam›nda hangi haklardan yararlanacaklard›r? Sigortal› iflsizlere bu kanunda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde, Kurumca afla¤›da belirtilen ödemeler yap›l›r ve hizmetler sa¤lan›r; a) ‹flsizlik ödene¤i. b) 5510 say›l› Kanun gere¤i ödenecek sigorta primleri ödenecektir
c) Yeni bir ifl bulma d) Meslek gelifltirme, edindirme ve yetifltirme e¤itimi. ‹flsizlik sigortas›ndan yararlanma koflullar› nelerdir? a) Kendi istek ve kusuru d›fl›nda iflini kaybetmifl olmas›, b) Son üç y›l içinde, en az 600 gün iflsizlik sigortas› primi ödenmesi, c) ‹flten ayr›lmadan önceki son 120 gün sürekli çal›fl›lm›fl olmas›, Geçici iflçiler de iflsizlik ödene¤inden yararlanabilirler mi? Belirli süreli ifl sözleflmesiyle çal›flan geçici iflçiler de ‹flsizlik Sigortas› Kanunu kapsam›ndad›rlar. ‹flsizlik ödene¤inin miktar› nas›l hesaplanacakt›r? Günlük iflsizlik ödene¤i, sigortal›n›n son dört ayl›k prime esas kazançlar› dikkate al›narak hesaplanan günlük ortalama brüt kazanc›n›n yüzde k›rk›d›r. Bu flekilde hesaplanan iflsizlik ödene¤i miktar›, 4857 say›l› ‹fl Kanununun 39 uncu maddesine göre onalt› yafl›ndan büyük iflçiler için uygulanan ayl›k asgari ücretin brüt tutar›n›n yüzde seksenini geçemez.
Sigortal› iflsizin, hastal›k ve anal›k sigorta primlerini kim ödeyecektir? Hastal›k ve anal›k sigortas› primleri, Türkiye ‹fl Kurumu taraf›ndan ilk 6 ay için ödenmesi gereken toplam prim tutar› olan % 12'nin 2/3 oran›nda (%8), izleyen aylar için tam olarak, ‹flsizlik Sigortas› Fonundan Sosyal Sigortalar Kurumuna, 506 say›l› Kanunun Geçici 20 nci maddesi kapsam›ndaki sigortal›lar için de ilgili sand›klara aktar›lacakt›r. ‹flsizlik ödene¤i al›rken bir ifle giren iflçinin durumu nedir? ‹flsizlik ödene¤i almakta iken, ifle giren sigortal›n›n iflsizlik ödene¤i kesilir. Daha önce iflsizlik ödene¤inden yararlanm›fl bir iflçi tekrar iflsiz kald›¤›nda yeniden bu ödenekten yararlanabilecek midir? Böyle bir iflçinin, ‹flsizlik Sigortas› Kanunu’nun öngördü¤ü flartlar› yerine getirmek suretiyle yeniden iflsiz kalmas› halinde, kendisine sadece bu yeni hak sahipli¤inden do¤an süre kadar iflsizlik ödene¤i ödenir
Hatal› olarak fazla ödemeler iflsizden geri al›nabilir mi? ‹flsizlik Sigortas› Kanunu’nun 50. maddesinin üçüncü f›kras›na göre sigortal›n›n kusurundan kaynakland›¤› belirlenen fazla ödemeler yasal faizi ile birlikte geri al›n›r. ‹stirahatli k›l›nan iflsizlere bu süre içinde iflsizlik ödene¤i ödenecek midir? ‹flsizlik ödene¤i al›rken hastalanan ve istirahatli k›l›nan sigortal›n›n iflsizlik ödene¤i kesilecek ve geçici iflgöremezlik ödene¤i ödenmeye bafllanacakt›r. Bu durum, iflsizlik ödene¤i al›rken iflsizin her an ifl almaya haz›r olmas› gereklili¤inin do¤al bir sonucudur. ‹flsizlik ödene¤i hangi durumlarda kesilir? ‹flsizlik Sigortas› Kanunu’nun 52. maddesinde iflsizlik ödene¤i almakta olan sigortal›lar›n nu ödeneklerinin afla¤›daki durumlarda kesilece¤i belirtilmektedir: a) Kurumca teklif edilen mesleklerine uygun ve son çal›flt›klar› iflin ücret ve çal›flma koflullar›na yak›n ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alan› s›n›rlar› için-
de bir ifli hakl› bir nedene dayanmaks›z›n reddetmesi, b) ‹flsizlik ödene¤i ald›¤› sürede gelir getirici bir iflte çal›flt›¤› veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluflundan yafll›l›k ayl›¤› ald›¤›n›n tespit edilmesi, c) Kurum taraf›ndan önerilen meslek gelifltirme, edindirme ve yetifltirme e¤itimini hakl› bir neden göstermeden reddetmesi ‹flsizlik sigortas› ifllemlerine karfl› itirazlar nereye yap›lacakt›r ? ‹flsizlik sigortas› uygulamas›na iliflkin ifllemlere karfl› sigortal›lar›n ve iflverenlerin yapacaklar› itirazlardan Sosyal Sigortalar Kurumuna verilen görevlerle ilgili olanlar ad› geçen Kurulufla, di¤erleri ise Kuruma yap›l›r. ‹tirazlar›n, ifllemin tebli¤ tarihinden itibaren 15 gün içinde yap›lmas› ve 30 gün içinde sonuçland›r›lmas› zorunludur. Yap›lan itirazlar daha önce yap›lm›fl bulunan ifllemlerin uygulanmas›n› geciktirmez. ‹tiraz yoluna baflvurulmufl olmas› ilgililerin yarg› yoluna baflvurma haklar›n› ortadan kald›rmaz. Tamam› için: www.sendika.org
cmy k
Dizi setleri Tuzla gibi oldu Her akflam televizyonlar›m›zdan evlerimize giren TV dizileri izleyicilere renkli dünyalar›n, rüya gibi hayatlar›n öykülerini anlat›rken kameran›n arka taraf›nda baflka bir kabus yaflan›yor, dizi emekçileri ölümüne çal›flt›r›l›yor Dizi sektöründe yaflanan rekabet, sektörde çal›flan emekçilere azg›n sömürü koflullar› ve a¤›r çal›flma saatleri dayat›yor. Her hafta neredeyse bir sinema filmi süresine eflit uzunlukta çekilen bölümler, çal›flanlar› günlük 16 saati aflan çal›flma süresine mahkum ediyor. A¤›r çal›flma koflullar› ve beraberin-
1 Ocak 14 Ocak
de yaflanan kazalar Türkiye’de bu sebeple ifl cinayetlerinin simZehra Sezgin gesi haline gelen Tuzla’y› ak›llara getiriyor. Bal›kesir’de geçen ay Yol Arkadafl›m dizisinin set ekibinin geçirdi¤i trafik kazas› bel-
leklerden silinmeden benzer bir kazay› Sonbahar dizi Tülin Ergeldi emekçileri yaflad›. Star TV’de yay›nlanan dizinin çekimlerinden dönen set ekibi trafik kazas› geçirdi. Kazada set çal›flanlar› Zehra Sez-
gin ve Tülin Ergeldi hayat›n› kaybetti. A¤›r çal›flma koflullar›na karfl› D‹SK Sine-Sen 27 Aral›k günü ‹stiklal Caddesi’nden Taksime yürüyerek bir eylem gerçeklefltirdi. Eylemde hayat›n› kaybeden Zehra ve Tülin an›l›rken sektörde dayat›lan çal›flma koflullar›na karfl› mücadele ça¤r›s› yap›ld›.
2009
KÜLTÜR/SANAT 11
‘Film de¤il sinema yapt›k’
S›n›r Ötesinde Bir gazeteci kad›n›n, tecavüze u¤rayarak öldürülen yerli kad›nlar›n öyküsünü araflt›r›rken yaflad›klar›n› anlatan filmin yönetmeni Gregory Nava. Film kad›nlar›n, iflsizlik korkusu karfl›s›nda tecavüz ve öldürülme riskini bile göze alarak sürdürdükleri yaflam mücadelesini anlat›yor. Buna göz yuman Sistemi ve NAFTA’n›n elefltirisini yap›yor.
Yamo Helessa Baflta Alt›n Koza olmak üzere kat›ld›¤› birçok festivalden ödülle dönen, 19 Aral›k’da gösterime giren Sonbahar’›n yönetmeni ve yap›mc›s›yla bir söylefli yapt›k
Sonbahar’›n öyküsü
Foto¤raflar: Efe Nalçac›
ÖZCAN ALPER (Yönetmen) Politik sinema siyaset yapan de¤il de siyasal oland›r. Biz, ba¤›ms›z sinema için kendi ba¤›ms›z gösterim a¤›n›z yoksa bu iflin olamayaca¤›n› düflünüyoruz. Ba¤›ms›z sineman›n siyasal bir geçmifli de oluyor fiimdilik bunun nüveleri var.
SERKAN ACAR (Yap›mc›) Bir toplumsal ve siyasal taban içinden geliyoruz. Yola ç›karken de sinema yapmay› bunlarla ba¤lant›l› gördük. Bu ba¤lant›lar› kurarak sinema yapmak bizim için önemliydi. Motivasyonumuzu oradan al›yoruz
Sinemaya ilginiz nas›l bafllad›. ÖA: ‹lk gerçek sinema filmini Ortaköy Kültür Merkezi’nde izledim. 91 y›l›nda Y›lmaz Güney filmlerinin toplu gösterimlerini yap›yorlard› ona gittim. Sürü filmini izlemifltim. Lise y›llar›mda TRT 2’de izledi¤im ustalar›n haz›rlad›¤› film kufla¤› programlar› bir birikim sa¤lad›. ‹stanbul’da Fizik’te okurken içimdeki sinema serüveni bask›n ç›kt›. Mezopotamya Kültür Merkezi’nde sinema kursuna gittim. 96 y›l›nda orada düzenlenen sinema kurslar› bizim sinema okulumuz gibi bir fley oldu. Orada Hüseyin Kuzu ve Ahmet Soner’in ciddi eme¤i oldu. Sonra sektörde çal›flmaya bafllad›m. Biraz da filmin çekim, da¤›t›m ve gösterim aflamalar› hakk›nda konuflal›m SA: Yap›m aflamas›nda ilk uzun metrajl› filmimizi yapman›n zorluklar› var. Karadeniz’de çekmifl olmam›z›n avantajlar› oldu. Ben de Artvinliyim, Özcan da. Belediyeler olsun. Oradaki sivil toplum örgütleri olsun oldukça destek oldular, filme sahip ç›kt›lar. Filmi ticari filmlerin yo¤un oldu¤u bir dönem olmas›na ra¤men özellikle 19 Aral›k’ta gösterime soktuk. Bire bir her flehirdeki sivil toplum örgütleriyle, sendikalarla, oradaki ilerici siyasi partilerle çeflitli temaslar kurarak; insanlara filmi anlatarak, filmi duyurarak haz›rlam›fl oldu¤umuz afiflleri broflürleri oralara göndererek ulaflt›k. Kentlerde arkadafllar çok emek harcad›. Toplu gösterimler yap›yoruz. Mesela bir flehirde 300-400 insan bilet al›yor, bizi davet ediyor, film üzerine sohbet ediyoruz.
‹flçi Filmleri Festivali’nin 2008 yolculu¤u Bursa’da görkemli bitti cmy k
Nejat ‹fller
ÖA: Filmi biraz klasik biçimde gösterime sokup b›rakabilirdik. Bu halden ç›karmam›z çok anlaml› oldu. Ayn› zamanda bir filmi bu sinema durumunun d›fl›na ç›karabilece¤imizi de gördük, o bizim için not etmeyi düflündü¤ümüz ciddi bir deneyim oldu. Geçenlerde ‹zmir’deki söyleflide sendika temsilcileri vard›. Onlara dedi¤im “Popüler filmler izliyor iflçiler hafta sonu. Oysa sendikan›n 500 kiflilik salonu var, sahip olunan ciddi olanaklar var, bir tane sinema makinesi ald›r›n biz gelelim filmler seçilsin, “adam gibi” filmler iflçi s›n›f›n› anlatan ya da bugünkü dünyay› anlatan. Hafta sonlar› iflçiler ve aileleri kendi sendika salonlar›nda ücretsiz olarak film izleyebilsin. ‹nsanlar çal›flma hayat›n›n içine hapsolacaklar›na gelip film izlesinler. Bu fikire onlar da kat›l›yor. Üstelik bu konuda geliflen teknolojiyi kendimize de çevirebiliriz. Dijital video yayg›nlaflacak. Bir tane betacam koy çantana, beyaz bir perde gerdi¤in her yer sinema salonu olur. Alternatif bir çizgi kültür hakk› aç›s›ndan önemli bir olanak de¤il mi? ÖA: Aynen öyle Türkiye’de toplumsal olarak nerede durdu¤umuzu bilerek bir filmle baflka fleylere yap›labilece¤ini gördük. Artvin ve Rize’de hayat›nda hiç sinemaya gitmemifl insanlar› sinemaya tafl›d›k. 70 yafl›nda teyzeler geldi. Belediyelerle konufltuk ücretsiz servis sa¤lad›k. Gerçekten ayr› ayr› kanallardaki enerjileri de birlefltirirsek ortak paydada buluflabiliriz. Sonuçta kendi içimizde farkl› farkl› düflünme biçimlerimiz olabilir, ideolojik olarak
Sonbahar’› bize anlat›r m›s›n›z? Filimin temas› aflk ve ölüm. F tiplerini yaflam›fl bir karakterin memleketine dönüflünü, Karadeniz’de geçirdi¤i son üç ay›n› anlat›yor. F tipindeki hikayeye girmek ayr› bir tercih olurdu ve filmi bölebilirdi ben daha çok o süreci yaflayan bir karakteri anlatt›m. Çünkü Karadeniz’i de anlatmak Sovyetler Birli¤i ile ilgili de bir karfl›tl›k kurma derdim vard›. O yüzden hikayenin bu taraf›n› seçtim. Karakterin do¤a içerisinde geçirdi¤i günleri anlat›rken seyirciye zaman zaman onun nerden geldi¤ini an›msatmak için Brechtyen bir yöntemle 19 Aral›k’tan gerçek görüntüler kulland›m. Film boyunca en çok üzerinde durdu¤um karakterin yenilmifl gibi anlafl›lmamas›yd›. Yenilmifl gibi göstermek ne kadar içsel bir hikaye anlatm›fl da olsa en büyük korkumdu. Filimin en politik taraflar›ndan birisi de Karadeniz’i baflka türlü gösteriyor, olmas›. Çünkü Karadeniz üç befl çapulcudan ibaret de¤il solcular var sosyalistler var. Orada bir gelenek var, y›llarca egemen ideolojinin prototiplefltirdi¤i Fadime, Teme vel Karadeniz f›kralar›n›n d›fl›nda ortaya gerçek karakterler ç›kartt›k. Karadeniz’in do¤as›n› ise karakterin iç dünyas›n› yans›tmak için kulland›m.
baflka bir fley için. O evle bir fikir olufltu. Karadeniz co¤rafyas› ve kültürüne dair bir fley yapmak istedim. Kendi kufla¤›m›zdan y›llarca cezaevinde yatm›fl insanlar görmeye bafllad›m. Hem kendi dönemimize hem de o insanlara dair mutlaka bir fleyler anlat›lmay› düflündüm. Y›k›lan Sovyetler Birli¤i’ne ra¤men halen bu düflünceler u¤runa cezaevine girebilen bedel ödeyebilen insanlar olmas› bafll› bafl›na bir hikaye için bana yeterli geldi. Derken senaryoyu yaz›p Hüseyin Kuzu ve açl›k grevlerini yaflam›fl dostlarla tart›flmaya bafllad›k.
Sar› Yazma Roman, R›fat Ilgaz’›n Kastamonu Cide’deki çocuklu¤undan bafllayarak 70’li y›llarda tekrar Cide’ye dönüflüne dek uzanan y›llar içinde özyaflam öyküsünü anlat›yor. Ilgaz, yaflam›yla beraber ö¤retmenli¤i, bir dönemin edebiyat çevresini ve Türkiye ayd›n›n yaflam koflullar›n› da anlat›yor. Yazar›n mizah içeren duru dili oldukça keyifli bir anlat› sunuyor.
Sonbahar’› çekme fikri nas›l ortaya ç›kt›? Film 2003 y›l›nda bafllad›. Çaml›hemflin’de filmi çekti¤im eve gitmifltim
da küçük ayr›mlar olabilir ama genel olarak büyük medya ve egemen kültür anlay›fl›na karfl› ortak paydalar buldu¤umuzda sinema ya da baflka araçlarla ciddi bir kamusal alan yaratmaya hizmet etmifl olaca¤›z. Yeni bir fley yaratabiliriz diye gördüm. Biz bu deneyimi de¤erlendirmek istiyoruz. Bunu baflkalar› ile paylaflmak isteriz. O yüzden bu bel-
ki bir k›r›lma da yaratabilir. SA: Türkiye’de demokratik kitle örgütleri, siyasi partiler solda yer alan yap›lar›n her flehirde kurduklar› ortak platformlar var, Bunlar› biz harekete geçirmeye çal›flt›k. Bir taraf›yla bizim yapt›¤›m›z tek bafl›na bir film yapmak de¤il biz sinema yapt›k ve onun yans›malar›n› ald›k.
‹lknur Birol
3. Uluslararas› ‹flçi Filmleri Festivali 2008 turuna Bursa'da nokta koydu, festival direniflteki iflçilerin sesini sahneye tafl›d› Y›l›n son festivali 22-27 Aral›k tarihleri aras›nda Bursa’da gerçekleflti. Festival 22 Aral›k gecesi Konak Kültür Evi'nde yap›lan görkemli bir aç›l›fl töreni ile bafllad›. Nejat ‹fller, Mustafa Uzuny›l-
Gürcü flark›c› Lela Tsurtsumia’n›n baz› flark›lar›n›n Türkiye’de sevilmesinin ard›ndan sanatç›n›n Lazca seslendirdi¤i 8 flark›yla Gürcistan ve Türkiye’de ç›kartt›¤› albümü. Aralar›nda Koçarinin de oldu¤u ezgilerin bir k›sm› oldukça tan›d›k. Megrel kökenli Lela’n›n 8 albümü daha var.
maz, Mesut Akusta, Ahmet Keskin, ‹lknur Birol'un kat›ld›¤› aç›l›fl gecesinde kentteki iflçi direnifllerinden temsilciler de yer ald›lar. TÜMT‹S’de örgütlendikleri için iflten ç›kart›lan belediye floförleri, ifl-
ten ç›kart›lan Asil Çelik iflçileri ve Dev Sa¤l›k-‹fl temsilcileri yapt›klar› konuflmalarla s›n›f›n sesini, eme¤in filmlerinden oluflan festivalin aç›l›fl gecesine tafl›d›lar. ‹flçi Filmleri Festivali
Bursa’da bu y›l Halkevleri, Dev Sa¤l›k-‹fl, E¤itim Sen, SES, TÜMT‹S Bursa fiubeleri, Bursa Tabip Odas›, ÇHD, Do¤a-Der, Hac› Bektafli Veli Kültür Dernegi Kestel fiubesi, 78'liler Giriflimi, ‹flçi Haklar› Derne¤i ve Zeytin-Sen taraf›ndan düzenlendi. Festival kapsam›ndaki filmler KESK, TÜMT‹S, Bursa ve Y›ld›r›m Halkevi Hac› Bektafl-i Veli Derne¤i Kestel flubeleriyle, As-Der, Do¤a Evi, Baro Evi ve Konak Kültür Evi’nde gösterildi. Direniflteki Asil Çelik iflçileri için de özel bir gösterim yap›ld›.
O¤uz Atay: Ömrü k›sa izi derin K›sa hayat›na ra¤men Türkiye edebiyat›na kült olarak an›lacak eserler b›rakan O¤uz Atay, 13 Aral› 1977’de hayat›n› kaybetti. Tutunamayanlar kitab› dili, anlat›m› ve kurgusu ile edebi aç›dan klasikler aras›na girdi, kitaptaki karakterler entelektüel alg›lay›fl ve tart›flmalarda k›r›lmaya yol açacak kadar etkili oldu. Atay’›n kitaplar› aras›nda Korkuyu Beklerken, Tehlikeli Oyunlar, Bir Bilim Adam›n›n Roman› yer al›yor.
cmy k
Mahalleler k›p›r k›p›r Kent merkezlerinde yap›lan kriz eylemleri, krizin en çok etkiledi¤i yoksul mahallelerde de genifl kat›l›mlarla yayg›nlafl›yor. Ankara Mamak’ta do¤algaz ve elektrik zamlar›na karfl›
mahalleli 28 Aral›k’ta bir yürüyüfl düzenledi. Yap›lan yürüyüfle 700 Mamakl› kat›l›rken, yürüyüflün sonunda Mamakl›lar kurulan kürsüde söz alarak zamlar, yoksulluk ve iflsizlik
karfl›s›nda taleplerini dile getirdi. ‹zmir Çi¤li’de ilerici kurumlar, 29 Aral›k’ta zamlara ve iflten ç›karmalara karfl› yürüyüfl yapt›. Ankara’da Dikmenliler de krize ve zamlara karfl› bir
‹stanbul
Ülkenin dört bir yan›nda alanlara ç›kan sendikalar, demokratik kitle örgütleri, siyasi partiler, direniflte bulunan iflçiler, feministler, üniversite ve lise ö¤rencileri “krizin faturas›n› ödemeyece¤iz” dedi. Kapitalizmin yaratm›fl oldu¤u karanl›¤a karfl› meflalelerle yürüyen binlerce kifli, katil ‹srail devletinin Filistin halk›na uygulad›¤› katliam› da lanetledi Dünyada yaflanan ekonomik krizin etkileri ülkemizde her geçen gün daha fazla artarken, ekonomik krizden en fazla etkilenen emekçiler krizin faturas›n› ödememek için alanlar› doldurmaya devam ediyor. Sermayedarlar›n ve patronlar›n yaflanan ekonomik krizi yeni f›rsatlara çevirmeye çal›flmas›na karfl› emekçilerin ve yoksullar›n öfkesi meydanlar› hak taleplerinin yükseldi¤i kürsülere dönüfltürdü. Kapitalizmin karal›¤› meflalelerle ayd›nland› ‹stanbul Taksim Tramvay dura¤›nda D‹SK, KESK, TTB, TMMOB, Türk-‹fl ‹stanbul fiubeler Platformu, HSGGP öncülü¤ünde 28 Aral›k’ta meflaleli yürüyüfl düzenlendi. Yürüyüflte bir araya gelen binler, onaylanan 2009 bütçesinin geri çekilmesini ve krizin faturas›n›n emekçileri de¤il patronlara kesilmesini
Eskiflehir
Zonguldak
istedi. Yürüyüfl öncesi ‹stiklal Caddesi girifline barikat kuran polis, yürüyüflün yasad›fl› oldu¤unu söyleyerek yürüyüfle izin vermeyece¤ini söyledi. Taksim Meydan›’na toplanan binlerce kiflinin, “Barikat aç›ls›n yürüyüfl bafllas›n” slogan›yla gösterdi¤i kararl› tutum
karfl›s›nda polis barikat› kald›rmak zorunda kald›. “Katil ‹srail iflbirlikçi AKP” Eylemde, katil ‹srail devletinin, Filistin’de yapt›¤› katliama yönelik öfkelerini dile getiren emekçiler, “Katil ‹srail iflbirlikçi AKP” slogan› att›. Emekçiler, yoksul Filistin
Trabzon
halk›n› yaln›z b›rakan AKP’nin bölgede ABD’nin ve ‹srail’in ç›karlar›n› gözeterek katliama ortak oldu¤unu söyledi. Polis sald›r›s› Mersin ve Ni¤de’de yap›lan meflaleli yürüyüfllere polis sald›rd›. Mersin’de KESK
Mersin fiubeler Platformu öncülü¤ünde yap›lmak istenen eylem giden Halkevcilere polis sald›rarak 7 Halkevciye gözalt›na ald›. Daha sonra polisin tüm kitleye göz yaflart›c› gazla ve copla sald›rmas› sonucu yaralananlar oldu. Alanlar hak meydan› oldu
Üniversite ö¤rencileri, ‘Krize karfl› flartlar›m›z var, Krizin faturas›n› ödemeyece¤iz’ diyerek, çeflitli üniversitelerde yürüyüfller, boykotlar, tiyatro gösterimleri yapt›. Eylemlerde do¤algaz ve elektrik faturalar› yak›ld›
cmy k
Kampüsü’nde 400 ö¤rencini kat›l›m›yla bir yürüyüfl düzenlendi. Yürüyüflün ard›ndan ö¤renciler tiyatro gösterisi yapt›. Kocaeli Üniversitesi’nde ö¤renciler, yo¤un kar ya¤›fl› ve f›rt›nan›n alt›nda yapt›klar› eylemde, “krizin faturas›n›
patronlar ödesin” dedi. Dokuz Eylül Üniversitesi’nde 150 ö¤rencinin kat›ml›yla bir yürüyüfl düzenledi. Yürüyüflte, “Krizin faturas›n› biz ödemeyece¤iz” ve “Üniversitelilerin talepleri var” pankartlar›n› açan ö¤renciler, el
fleklinde dövizler, tencere, demlik ve battaniye tafl›d›. Yürüyüflün ard›ndan Ö¤renci Kolektifleri Tiyatro Toplulu¤u taraf›ndan sahnelenen “Sinir Krizi” adl› oyunda son dönemlerde artan polis fliddeti, kad›nlar›n maruz kald›klar› taciz olaylar› ve krizin üniversitelilere etkileri elefltirildi. Ege Üniversitesi’nde ö¤renciler 300 ö¤rencinin kat›l›m›yla bir yürüyüfl düzenledi. Yürüyüfle, 2 haftad›r maafllar›n› alamayan ve temiz ucuz bir yemek için üniversitelilerle birlikte bafllatt›klar› boykotu devam ettiren yemekhane iflçileri, ellerinde tava ve tencereleriyle kat›ld›. ‹stanbul Üniversitesi Avc›lar Kampüsü’nde ö¤renciler, krizin üniversitelilerin hayat›na etkisini konu edinen bir tiyatro düzenlendi.
D‹SK, TMMOB’a ba¤l› odalar›n ve sendikalar›n ve Adana Tabip Odas›’n›n öncülü¤ünde yap›lan meflaleli yürüyüfllere kat›lan binlerce kifli, “Krizin faturas›n› ödemeyece¤iz”dedi. Emekçiler, 2009 bütçesinin ve yap›lan zamlar›n geri çekilmesini istedi.
Halk›n sesi meydanlarda
Kriz üniversitelilere fatura yakt›rd› “Krize karfl› flartlar›m›z” var diyen üniversite ö¤rencileri çeflitli üniversitelerde yapt›klar› eylemlerde, elektrik ve do¤algaz faturalar›n› yakarak, iflten ç›karmalar›n yasaklanmas›n›, ö¤rencilere karfl›l›ks›z burs verilmesini, ulafl›m›n ücretsiz hale getirilmesini, yemekhanelerde ucuz ve doyurucu yemek verilmesini istedi. ‹stanbul Üniversitesinde yap›lan eyleme, bofl tencere, kafl›k ve battaniyelerle kat›lan ö¤renciler, yapt›klar› aç›klaman›n ard›ndan, do¤algaz ve elektrik faturalar›n› bofl ya¤ tenekelerinde yakt›lar. Bo¤aziçi Üniversitesi ö¤rencileri önce yemekhane boykotu yapt›ktan sonra, üniversite içinde yaklafl›k 100 ö¤rencinin kat›l›m›yla yürüyüfl düzenledi. ODTÜ ö¤rencileri, yemek fiyatlar›n›n düflürülmesi ve doyurucu, sa¤l›kl› yemek talepleriyle toplanan 4 bin imzay› 300 ö¤rencinin kat›ld›¤› bir yürüyüflle rektörlü¤e verdi. Ankara Üniversitesi Cebeci
Ankara’da KESK, TMMOB, D‹SK ve TTB'nin, ‹zmir’de KESK, TMMOB ve Birleflik Metal-‹fl'in, Eskiflehir’de Emek Platformu’nun, Trabzon'da KESK’in, Sinop’ta KESK'e ba¤l› sendikalar›n, Zonguldak’ta Demokrasi Platformu’nun, Adana’da KESK,
Halkevleri flehir meydanlar›na yoksul halk›n taleplerini özgürce dile getirebilmesi için halk kürsüleri kuruyor Halkevlerinin flehir meydanlar›nda kurudu¤u halk kürsülerinde ev kad›nlar›, iflten at›lan iflçiler, güvencesiz ö¤retmenler, emekliler, mahalleliler, direniflteki iflçiler, lise ve üniversite ö¤rencileri, demokratik kitle ve sendika temsilcileri, yaflad›klar› s›k›nt›lar› anlat›p
çözüm önerilerini paylaflt›lar. Halkevciler ilk olarak ‹stanbul Kad›köy çarfl› içi meydan›nda 20 Aral›k’ta kürsü kurdu. Kürsüye ç›k›p söz alan emekli Nihat Yördem, emekli ayl›¤›n›n 600 yüz lira oldu¤unu bu parayla 300 lira do¤algaz faturas›n› nas›l yat›r›labilece¤ini sorarak, “B›ça¤›n kemi¤e art›k dayand›¤›n›” söyledi. Ard›ndan söz alan iflten at›lan bir iflçi, “Günde on dört saat çal›flmama ra¤men beni yine iflten att›lar. Bize diyorlar ki, kriz var. Kriz sadece biz iflçilere mi? dedi. Eskiflehir’de Adalar Mevkii’nde 27 Aral›k’ta kurulan
‘Halk Kürsüsünde’ halk›n haklar› ve flartlar› s›raland›. Kurulan kürsüde iflçiler, ev kad›nlar›, sendika temsilcileri, ö¤renciler konuflma yapt›. Sar›yerli Halkevciler, halk kürsüsünü 24 Aral›k’ta 4. Levent metro ç›k›fl›nda bulunan otobüs duraklar›nda kurdu. Halkevciler so¤uk hava ve kar ya¤›fl›na ra¤men kürsü konuflmalar› yapt›. Halkevciler halk kürsülerinden yapt›klar› konuflmalarda, iflten at›lanlar›n, kad›nlar›n, iflsiz gençlerin, faturas›n› ödeyemeyenlerin kürsülerini ülkenin dört yan›nda, kent meydanlar›nda kurmaya devam edeceklerini söylediler.