มาตรฐานการติดตั้งทางไฟฟ้าสำหรับประเทศไทย [บทที่ ๗) by แสงตะวัน ยามอัสดง

บริเวณอันตราย ( Hazardous Locations )

ิ ธิ์ โดย กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสท การไฟฟ้ านครหลวง E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ วีระโพธิ์ประสิทธิ์

บริเวณอันตราย ? บทที่ 7 เป็ นข ้อกําหนดสําหรับการออกแบบและ ําหรับบริเวณอันตราย แบงเปน ติดตัง้ ฯ ส ตดตงฯ สาหรบบรเวณอนตราย แบ่งเป็ น 2 แบบ • แบบที่ 1 NEC ประเภท(Class) และแบบ(Division) • แบบที่ 2 IEC โซน(Zone)

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

บริเวณอันตราย ? ได ้แก่สถานทีซ ่ งึ่ เกิดแก๊สทีต ่ ด ิ ไฟหรือมีแก๊สออกมาตลอดเวลา ่ อาจเป็ นเหตุให ้เกิดไฟลุกหรือเกิดระเบิด เชน • โรงกลน ่ ั นํา้ ม ัน • สถานประกอบการเกีย ่ วก ับบรรจุกา ๊ ซและปิ โตรเลียม • โรงงานผลิตว ัตถุระเบิดและดินปื น จําพวกโรงงานทําพุ • โรงงานพ่นส ี • โรงงานเฟอร์นเิ จอร์ ิ ค้า้ ไ • โกด โ ัังเก็็บสน ไซโล โ • โรงงานแป้งม ัน • โรงงานทอผ้า

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

โรงกลน ่ ั นํา้ ม ันใหญ่ทส ี่ ด ุ ในโลกระเบิด  เกิดเหตุระเบิดทีโ่ รงกลน ่ ั นํา้ ม ันใหญ่ทส ี่ ด ุ ในโลกที่ เวเนซุเอลา เมือ ่ ว ันเสาร์ 26 ส.ค. 55 เมือ ่ เวลา 01.00 น. ี ชวี ต  มีผเู ้ สย ิ 39 คน ผูบ ้ าดเจ็บอีก 86 คน น ับเป็นหนึง่ ใน อุบ ัตเหตุ ั ิ คร ังเลวรายทสุ ั้ ้ ส ี่ ดของอุตส สาหกรรมนาม ํ ้ ัน ั

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

โรงกลน ่ ั นํา้ ม ันบางจาก สุขม ุ วิท 64 ระเบิด! ไฟลุกท่วมสูง  4 ก.ค. 2555 เวลาประมาณ 07.30 น.

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

โรงงานแป้งม ันระเบิด ทีโ่ คราช บาดเจ็บ 9

 6 กรกฎาคม 54 เกิดเหตุระเบิดขึน ้ ทีโ่ รงงานผลิตแป้ งมัน โรงงานอีสาน ถนนบายพาส โคราช

สาเหตุสว่ นใหญ่ ล้วนเกิดจากการติดตงั้ ้ ป หรือเลือกใชอ ุ กรณ์ไม่ถก ู ต้อง ??? E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

1.บริ เวณอันตรายทีถกู จําแนกเป็ นประเภทที 1 โซน 0, โซน 1 และ โซน 2 ให้ เป็ นไปตามทีกําหนดในข้ อ 7.7

บทที่ 7 ข้อกําหนดการออกแบบและติดตงระบบไฟฟ ั้ ้า ํ สาหร ับบริเวณอ ันตราย สาหรบบรเวณอนตราย

แบบที่ 1 ตามทีก ่ า ํ หนดในข้อ 7.2 ถึง ข้อ 7.6 บริเวณอ ันตรายทีถ ่ ก ู จําแนกเป็นประเภทที่ (Class) และแบบที่ (Division) แบบที่ 2 ตามทีก ่ า ํ หนดในข้อ 7.7 บริเวณอ ันตรายทีถ ่ ก ู จําแนกเป็นโซน(Zone) ( IEC 60079) E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

หัวข ้อการบรรยาย ขอบเขตการบังคับใช พืน ้ ฐานการเกิดระเบิด มาตรฐานการติดตัง้ ฯ NEC มาตรฐานการติดตัง้ ฯ IEC E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

ขอบเขตการบังคับใช ้ ไม่อนุญาต ให ้นํ าวิธก ี ารใน

การจําแนกบริเวณอันตรายที่ ้ แตกต่างกันมาใชผสมกั นใน แตกตางกนมาใชผสมกนใน การจําแนกบริเวณอันตราย บริเวณเดียวกัน

้ ทีบ เชน เช่น ในพนทบรเวณอนตรายหนง ในพืน ่ ริเวณอ ันตรายหนึง่ ประกอบด้วยส่วนย่อยหลายๆ ส่วน

การเดินสายและการติดตงั้ อุปกรณ์ไฟฟ้าต้องทําตาม ข้อกําหนดในบทที่ 7  ครอบคลุมบริภ ัณฑ์ไฟฟ้า และบริภ ัณฑ์ อิเล็ กทรอนิกส์ และวิธก ี ารเดินสายทุกระด ับ แรงด ัน

ไม่อนุญาตให ้มีการจําแนก  พืน ้ ทีบ ่ างส่วนใช ้ระบบ Zone  พืน ้ ทีอ ่ ก ี บางส่วนใช ้ระบบ Class & Division

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

พืน ้ ฐานการเกิดระเบิดBasic of Explosion จากทฤษฎีการเกิดไฟหรือเรียก กันว่าสามเหลีย ่ มของการติดไฟ จะต ้องมีองค์ประกอบร่วม 3 อย่าง คือ • มีสารไวไฟ (Flammable Material ) ปริมาณมากพอทีจ ่ ะจุดติดไฟได ้ • มีปริมาณ Oxygen ทีเ่ พียงพอ (ใน อากาศปกติจะมีประมาณ 21%) • มีแหล่งจุดติดไฟ (Ignition Source) E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

พืน ้ ฐานการเกิดระเบิด:Basic of Explosion สถานทีซ ่ งึ่ มีฝ่ นที ุ ล ่ ก ุ ไหม้ได้

สถานทีซ ่ งึ่ มีกา ๊ ซเกิดระเบิดได้

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

พืน ้ ฐานการเกิดระเบิด:Basic of Explosion Fire and Explosion Hazard Data  Flash Point คือค่าอุณหภูมติ ํา่ ทีส่ ด ุ ทีส ่ ารเหลวจะเริม ่

ระเหยกลายเปนไอทมความเขมขนมากเพยงพอใหเกดการ ระเหยกลายเป็ นไอทีม ่ ค ี วามเข็มข ้นมากเพียงพอให ้เกิดการ จุดติดไฟได ้

 Flammable Limits คือชว่ งร ้อยละโดยปริมาตรของไอ ระเหยของสารในอากาศทีท ่ ําให ้สามารถจุดติดไฟได ้  ค่าตํา่ สุดคือ Lower Explosive Limit (LEL)  คาสู ค่าสงสดคื งสุดคอ อ Upper Explosive Limit (UEL)

 Vapor Density คือความหนาแน่นของแก๊สหรือไอระเหย ของสารไวไฟเมือ ่ เทียบกับอากาศ

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

พืน ้ ฐานการเกิดระเบิด:Basic of Explosion คุณสมบัตท ิ ส ี่ ําคัญของสภาพบรรยากาศที่ จุดติด ิ ไฟไ ไฟได ้ (Explosive (E l i Atmosphere) At h ) มี 5 ประการ คือ • Lower Explosive Limit (LEL) • Upper Explosive Limit (UEL) • Flash Point • Auto-Ignition Temperature • Vapor Density E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

พืน ้ ฐานการเกิดระเบิด:Basic of Explosion

LEL

UEL E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

พืน ้ ฐานการเกิดระเบิด:Basic of Explosion Basic physic principles : LEL ? p Limit LEL = Lower Explosive  คือ ปริมาณ % ของแก๊สหรือไอระเหยขัน ้ ตํา่ ทีผ ่ สม กับอากาศ จนเกิดเป็ นสว่ นผสมทีเ่ หมาะสมทีจ ่ ะทํา ให ้เกิดการระเบิดได ้ (Explosive mixture) ถ ถามปรมาณ ้ามีปริมาณ % ของแกสไวไฟเจอปนในอากาศ ของแก๊สไวไฟเจือปนในอากาศ เข ้มข ้นน ้อยกว่านีจ ้ ะไม่เพียงพอให ้จุดติดไฟได ้

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

พืน ้ ฐานการเกิดระเบิด:Basic of Explosion Basic physic principles: UEL? pp Explosive p Limit UEL? = Upper  คือ ปริมาณ % ของแก๊สหรือไอระเหยมากทีส ่ ด ุ ที่ ผสมกับอากาศ จนเกิดเป็ นสว่ นผสมทีเ่ หมาะสมทีจ ่ ะ ทําให ้เกิดการระเบิดได ้ (Explosive mixture) “ ถ ถามปรมาณ ้ามีปริมาณ % ของแกสไวไฟเจอปนในอากาศ ของแก๊สไวไฟเจือปนในอากาศ เข ้มข ้นมากกว่านีจ ้ ะไม่เพียงพอให ้จุดติดไฟได ้”

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

พืน ้ ฐานการเกิดระเบิด:Basic of Explosion ตัวอย่าง ค่า LEL - UEL

ชือ ่ สารไวไฟ

Flammable Limits Percent by Volume

IEC

NEC

LEL

UEL

Group

Acetaldehyde

4.0

60.0

IIB

Acetone

2.5

13.0

IIA

Acetylene

2.5

100.0

IIC

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

พืน ้ ฐานการเกิดระเบิด:Basic of Explosion Basic physic principles: Flash Point คือ ค่าอุณหภูมต ิ ํา่ สุดทีท ่ ําให ้สารไวไฟ ระเหยจาก ของเหลวจนกลายเป็ นไอระเหย ในปรมาณเพยงพอให ของเหลวจนกลายเปนไอระเหย ในปริมาณเพียงพอให ้ เกิดการจุดติดไฟได ้เหนือของเหลวนั น ้ • ของเหลวทีม ่ ค ี า่ Flash Point < 37.8 OC (100 OF) จะเรียกว่า “Flammable Liquid” • สว่ นของเหลวทีม ่ ค ี า่ Flash Point > 37.8 OC (100 OF) จะ เรียกว่า “Combustible Liquid” ้ • ถ ้าเราจัดเก็บหรือใชสารไวไฟในพื น ้ ทีท ่ ม ี่ อ ี ณ ุ หภูมต ิ ํา่ กว่าค่า Flash Point ก็จะไม่ทําให ้เกิดสภาพของพืน ้ ทีอ ่ น ั ตรายขึน ้ ได ้ 19

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

พืน ้ ฐานการเกิดระเบิด:Basic of Explosion ตัวอย่างค่า Flash Point ชือ ่ สารไวไฟ

Acetaldehyde Acetone Acetylene

Flash Point Temperature O F O C - 38.0 - 39.0 - 4.0 - 20.0 อยูใ  นสภาพแก ส ส  เสมอ ส

IEC

NEC

Group IIB IIA IIC

Group C D A

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

พืน ้ ฐานการเกิดระเบิด:Basic of Explosion Auto-Ignition Temperature คือ ค่าอุณหภูมต ิ ํา่ ทีส ่ ด ุ ทีท ่ ําให ้แก๊สหรือไอระเหยของ สารไวไฟซงึ่ ผสมอยูใ่ นบรรยากาศ จะเกิดลุกติดไฟ ได ้เองโดยไม่จําเป็ นต ้องมีประกายไฟ ในบริเวณทีม ่ ก ี ารรั่วไหลของแก๊สหรือไอระเหยของสารไวไฟ ถ ้ามีการใช ้ งานอุปกรณ์ไฟฟ้ าซึง่ ทําให ้เกิดความร ้อนสูงทีส ่ ว่ นใดส่วนหนึง่ (Hot Spot) โดยความร ้อนทีเ่ กิดขึน ้ นี้ มีอณ ุ หภูมส ิ งู กว่าค่า Auto-Ignition Temperature ของแก๊สหรือไอระเหยนัน ้ ๆ อาจจะทําให ้สารไวไฟใน บรรยากาศเกิดการลุกติดไฟขึน ้ เองได ้

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

พืน ้ ฐานการเกิดระเบิด:Basic of Explosion ตัวอย่างค่า Auto-IgnitionTemperature ชือ ่ สารไวไฟ

Acetaldehyde Acetone Acetylene

Auto Ignition Auto-Ignition Temperature O F O C 347.0 869.0 531 0 531.0

IEC

NEC

Group

75.0 465.0

IIB

IIA

305 0 305.0

IIC

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

พืน ้ ฐานการเกิดระเบิด:Basic of Explosion Basic physic principles: Vapor Density คือ ความหนาแน่นของแก๊สหรือไอระเหย ของสารไวไฟเมือ ่ เทียบกับอากาศ • ค่าความหนาแน่นของแก๊สหรือไอ • ถ ้า > 1.0 แสดงว่า แก๊สหรือไอนีห ้ นักกว่าอากาศ เมือ ่ เกิดมีการรั่วไหล แก๊สหรือไอนีจ ้ ะลอยอยูใ่ น ระดับตํา่ ระดบตา • แต่ถ ้า < 1.0 แสดงว่าแก๊สหรือไอชนิดนีเ้ บากว่า อากาศ เมือ ่ เกิดมีการรั่วไหล แก๊สหรือไอนีจ ้ ะลอย ขึน ้ สูง 23

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

พืน ้ ฐานการเกิดระเบิด:Basic of Explosion ตัวอย่างค่า Vapor Density

ชือ ่ สารไวไฟ Acetaldehyde Acetone Acetylene

Vapor Density [ Air density = 1.0 ]

1.5 2.0 0.9

IEC

NEC

Group

IIB

IIA

IIC

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

ตย.สารไวไฟ Acetone Material Safety Data Sheet: MSDS Physical and Chemical Properties

่ งการติดไฟ ้ ช สารนีม ี ว - ตงแต่ ั้ 2.6% (LEL) ถึง 13% (UEL) - ถ้าช่วงของการจุดติดไฟได้กว้าง ้ อ มาก แสดงว่าสารนีม ี ันตรายมาก

อุณหภูมต ิ า ํ่ สุดทีเ่ กิดลุก ติดไฟได้เองที่ 465 O C

ค่าความหนาแน่นส ัมพ ันธ์ = 2 ้ น ักกว่าอากาศ แสดงว่าสารนีห เมือ ่ เกิการรว่ ั ไหลจะลอยตํา ่ ลง

Physical state

Liquit

Colour

Clear colourless

Odour

Pugent

Boiling point

50 C

Melting point

- 95 C

Explosion limits

2.6% to 13%

Solubility in water

Easily soluble in cold water

Partition coefficient(log Pow)

- 0.24

Vapour pressure

24.7kPa at 20C

Density

0.79 g/cm

Auto-flammability

465 C

Relative vapor density (air = 1)

Evaporation rate

9.46(compared to Butyl Acetate)

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

หัวข ้อบรรยาย Division Systems การจําแนกบริเวณอันตราย(Area Classification) การแบ่งกลุม ่ สารไวไฟ(Explosion Groups) เทคนิคการป้ องกัน(Types of Protection) วิธก ี ารเดินสาย(Wiring Methods)

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

เปรียบเทียบการจําแนกบริเวณอันตราย Class-Division vs. Zone Hazardous Materials

ก๊าสหรือไอ Gasses or Vapors

Class/Division System

Class I

ฝุ่นทีล ่ ก ุ ไหม้ได้ Combustible Dusts

Class II

้ ใยหรือละออง เสน Fiber or Flyings

Class III

Zone System

Division 1

Zone 0, Zone 1

Division 2

Zone 2

Division 1

Zone 20,Zone 21

Division 2

Zone 22

Division 1 Division 2

No Equivalent

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

การจําแนกบริเวณอันตราย Class-Division vs. Zone

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

การจําแนกบริเวณอันตราย Division systems

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

การจําแนกประเภทของกลุม ่ ก๊าซ ประเภทที่ 1 ( Class I)

Caribbean Petroleum Corp's ,Puerto Rico, early October 23, 2009. E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

การจําแนกบริเวณอันตราย Division systems

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

บริเวณอันตรายประเภทที่ 1(Class I)

A,B,C & D

ประเภทที่ 1 แบบที่ 1 Class I Division I

A,B,C & D

ประเภทที่ 1 แบบที่ 2 Class I Division II

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

การจําแนกประเภทของกลุม ่ ก๊าซ ประเภทที่ 1 ( Class I) ห้องพนสี ในห้องพนสี ่ ่ ป ประเภทที ี่ 1 แบบทีี่ 1

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

การจําแนกบริเวณอันตราย ประเภทที่ 1(Class I, Division 1)

Ref. Cooper Crouse-Hinds Ex Digest Basics of Explosion Protection

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

ตย. ประกาศกรมธุรกิจพลังงาน หัวท่อรับและจ่ายก๊าซทีใ่ ชรั้ บและจ่ายก๊าซให ้แก่ยานพาหนะ ขนสง่ ก๊าซ

บริภณ ั ฑ์ไฟฟ้ าทีต ่ ด ิ ตัง้ ใน บริเวณนีต ้ ้องเป็ นชนิด Class I Division II

Division I 1.50 m

Division II 1 50 5 00 m 1.50-5.00

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

การจําแนกบริเวณอันตราย ประเภทที่ 1(Class I, Division 2) Areas where volatile liquids are stored are normally classified as Class 1 Division 2.

Ref. Cooper Crouse-Hinds Ex Digest 13 Area Classification

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

ตัวอย่างร ้านจําหน่ายก๊าซ ประเภทที่ 1 ประเภทท แบบที่ 2

บริภัณฑ์ไฟฟ้ าทีต ่ ด ิ ตัง้ ในบริเวณนี้ ต ้องเป็ นชนิด ประเภทที่ 1 แบบที่ 2 (Class I Division II) E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

บริเวณอันตรายประเภทที่ 2

E, F & G

ประเภทที่ 2 แบบที่ 1

ประเภทที่ 2 แบบที่ 2

Class II Division I

Class II Division II

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

การแบ่งกลุม ่ สารไวไฟ ประเภทที่ 2 ( Class II) 2008 dust explosion and fire at Imperial Sugar

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

การแบ่งกลุม ่ สารไวไฟประเภทที่ 2 ( Class II)

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

บริเวณอันตรายประเภทที่ 3( Class III)

ประเภทที่ 3 แบบที่ 1

ประเภทที่ 3 แบบที่ 2

Class III Division I

Class III Division II

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

บริเวณอันตรายประเภทที่ 3 ( Class III) ประเภทที่ 3 ได ้แก่สถานทีๆ่ มีพวกปุยนุ่นลอยอยูใ่ น ่ โรงงาน กระสอบ โรงงานผ ้าห่ม โรงงานทอผ ้า อากาศ เชน

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

การจําแนกประเภทของกลุม ่ ก๊าซ ประเภทที่ 1 ( Class I) NEC

IEC

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

ตัวอย่างค่าการแบ่งกลุม ่ สารไวไฟ MESG & MIC

Typical Gas Acetylene

Chemical Ch i l Ch Characteristic t i ti MIC Group Group MESG (mm) ratio Division Zone A IIC 0.25 0.28

Hydrogen

IIC

0.28

0.25

Ethylene Propane

C D

IIB IIA

0.65 0.97

0.53 0.82

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

การแบ่งกลุม ่ สารไวไฟ ( Class I) Maximum Experimental Safe Gap(MESG)  MESG =

คือค่าความกว ้างของช่องเปิ ดมากทีส ่ ด ่ ะสามารถป้ องกันการแพร่ขยาย ุ ทีจ ่ ายนอก ทีม ของเปลวไฟทีเ่ กิดจากการจุดระเบิดของแก็สผ่านช่องเปิ ดไปสูภ ่ แ ี ก็สชนิด เดียวกันเจือปนอยู่



“การเลือกใช ้อุปกรณ์ป้องกันระเบิด(Explosion proof) ต ้องให ้ทีม ่ ค ี า่ MESG ของอุปกรณ์ ไม่เกินค่า MESG ของแก็ส”

MESG อุปกรณ์ ex ≤ MESG ของแก็ส

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC: เทคนิคการป้ องกัน Flameproof Enclosure: Ex d  Principle operation of a flameproof gap

MESG = Maximum Experimental Safe Gap

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

การแบ่งกลุม ่ สารไวไฟ ( Class I) Minimum Ignition Current Ratio(MIC) 

MIC = Minimum Ignition Current Ratio คือค่ากระแสไฟฟ้ าน ้อยทีส ่ ด ุ ทีจ ่ ะทํา ให ้เกิดสปาร์กจนเกิดการลุกติดไฟ ของแก็สหรือไอระเหย



“ถ ้าแก็สชนิดหนึง่ มีคา่ MIC น ้อย แสดงว่าแก็สนัน ้ สามารถติดไฟได ้ ง่าย



ดังนัน ้ การเลือกใช ้อุปกรณ์ไฟฟ้ าต ้อง มีกระแสตํา่ กว่าค่า MIC”

MIC อุปกรณ์ Ex ≤ MIC ของแก็ส E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

การแบ่งกลุม ่ สารไวไฟ ประเภทที่ 2 ( Class II) กล่ม E บรรยากาศประกอบด กลุ บรรยากาศประกอบดวยฝุ ้วยฝ่ น นโลหะ(Metal โลหะ(Metal Dusts) ทีล ่ ก ุ ไหม ้ได ้ คือ อลูมเิ นียม(Aluminum) แทนทาลัม กลุม ่ F ประกอบด ้วยฝุ่ นสารอินทรียท ์ ล ี่ ก ุ ไหม ้ได ้คือ ถ่านดํา(Carbon black) ถ่านไม ้ ถ่านหิน(Coal) ถานหน(Coal) กลุม ่ G ประกอบด ้วยฝุ่ นทีล ่ ก ุ ไหม ้ได ้อืน ่ ๆ ่ ฝุ่ นสารสงั เคราะห์ พลาสติก เรซน ิ เป็ นต ้น เชน E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

การแบ่งกลุม ่ สารไวไฟประเภทที่ 3 ( Class III) ต ัวอย่าง อุปกรณ์ไฟฟ้าที่ โรงงานทอผ้า โรงงานทอผา

เสนใยผา

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

เทคนิคการป้ องกัน Division Systems NEC 500-504 E l i Explosionproof f enclosure l

IEC, CENELEC,NEC 505 Fl Flameproof f enclosure l (E d) (Ex Increased safety (Ex e )

Intrinsic safety

Intrinsic safety ( Ex i ) Encapsulation ( Ex mb)

Purged an pressurized

Purged an pressurized (Ex p) Powder filling ( Ex q ) Oil Immersion I i ( Ex E o) Type of protection “n” (Ex n )

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

เครือ ่ งหมายรับรองของบริภณ ั ฑ์ไฟฟ้ า ในบริเวณอันตราย NEC ( NEC 500-504 )

Ref.Explosion protection A5E00265440 E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

เครือ ่ งหมายรับรองของบริภณ ั ฑ์ไฟฟ้ า ในบริเวณอันตราย IEC ( NEC 505 )

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

ระดับอุณหภูมส ิ งู สุดทีผ ่ วิ ของบริภณ ั ฑ์ Temperature classification

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

วิธเี ดินสายไฟฟ้ าในบริเวณอันตราย บริเวณอ ันตรายประเภทที่ 1 (ข ้อ 7.3) บริเวณอ ันตรายประเภทที่ 2 (ข ้อ 7.4) บริเวณอ ันตรายประเภทที่ 3 (ข ้อ 7.5)

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

วิธเี ดินสายบริเวณอันตราย ประเภทที่ 1 แบบที่ 1(Class I Division I) การเดินสายในบริเวณฯ ติดตัง้ ได ้ 2 วิธ ี  ด ้วยท่อร ้อยสาย ชนิด RSC, IMC  ด ้วยสายเคเบิลชนิด MI หรือสายเคเบิลทีใ่ ช ้ กับสารไวไฟโดยเฉพาะ

เครือ ่ งประกอบและข ้อต่อต่างๆ และ บริ ภณ บรภณฑทใชบรเวณอนตรายตองเปนชนดทไดการ ั ฑ์ที่ใช้บริ เวณอันตรายต้องเป็ นชนิ ดที่ได้การ รับรองจากสถาบันที่เชื่อถือได้ เช่น UL,PTB,CSA หรือ CSI เป็ นต้น

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

Control Panel in Conduit Technique ท่อร้อยสายที่ต่อเข้ากับเครื่องห่อหุ้มของสวิ ตช์หรือบริ ภณ ั ฑ์ อื่นๆต้องมีการปิ ดผนึ ก(Sealing) ติ ดตัง้ ก่อนเข้ากล่องระยะ ไม่เกิ น ในระยะ 457 mm. ( 450มม. หรือ 18 นิ้ ว)

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

ตัวอย่างเครือ ่ งประกอบการปิ ดผนึกท่อ (sealing fitting)

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

เครือ ่ งประกอบและข ้อต่อต่างๆ ต ้องมีอย่างน ้อย 5 เกลียว

An explosion proof junction box with a screw-type cover. Ref. National Electrical Code Handbook 2002

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

วิธเี ดินสายบริเวณอันตราย ประเภทที่ 1 แบบที่ 1(Class I Division I) ต้องใช้ท่อโลหะชนิ ด RSC หรือ IMC ซึ่งทําเกลียวไม่ น้ อยกว่า 5 เกลียว ต้องติ ดตัง้ sealing fitting ก่อนเข้ากล่องสวิ ตช์ ควบคุม ในระยะไม่เกิ น 450 มม.หรือ18 นิ้ ว

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

การปิ ดผนึก ระหว่างบริเวณอันตรายกับบริเวณทั่วไป รระยะไม่ ย ไมเกน เกิน 450 มม. .

ระยะไมเกิน 3.00เมตร

(หรือ 18 นิว้ )

บริ เวณทัว่ ไป

บริเวณอันตรายประเภทที่ 1 แบบที่ 1 ต้องมีการปิ ดผนึ ก(Sealing) ของท่อร้อยสายที่ออกจากที่ด้านใด ด้านหนึ่ งภายในระยะ 3.00 เมตร E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป์ ระสิทธิ์

วิธเี ดินสายบริเวณอันตราย ประเภทที่ 1 แบบที่ 1(Class I Division I)

จุดการเดินสายเข้า-ออก ้ ทีอ จากพืน ่ ันตราย ต้องมีการ ปิ ดผนึก(Sealing) ทีด ่ า้ นใด ด้านหนึง่ ระยะ ≤ 3.00 เมตร

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

ตัวอย่างการปิ ดผนึกท่อสายเข ้า-ออก

ต้องมีการปิ ดผนึ ก(Sealing) ของท่อ ร้อยสายที่ออกจากบริ เวณอันตราย ประเภทที่ 1 แบบที่ 1 ที่ด้านใดด้าน หนึ่ งภายในระยะ 3.00 เมตร

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

วิธก ี ารเดินสายบริเวณอันตราย ประเภทที่ 2 แบบที่ 1 (Class II Division I)  การปิ ดผนึ กในบริ เวณ แบบที่1 และ 2  ช่องเดิ นสายในแนวนอนและมีความยาวไม่น้อยกว่า 3 เมตร  ช่องเดิ นสายที่ติดตัง้ ในแนวดิ่ งและมีความยาวไม่น้อยกว่า 1.50 เมตร  กรณี ช่องเดิ นสายอยู่ระหว่างเครื่องห่อหุ้มชนิ ดทนฝุ่ นที่จดุ ระเบิ ดได้กบั เครื่องห่อหุ้มที่ไม่อยู่ในบริ เวณอันตรายไม่ต้องมี Seal ก็ได้

 การเดิ นสายต้องเป็ นดังนี้  ท่อโลหะแบบมีเกลียว RSC,IMC  MI cable  ท่อโลหะอ่อน ต้องได้รบั การรับรองให้ ใช้ได้

 เครื่องประกอบและกล่อง  ต้องมีที่ต่อแบบมีเกลียว  ต้องมีฝาปิ ดมิ ดชิ ด และไม่มีช่องเปิ ด  ได้รบั การรับรอง Dust –ignition Proof E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

การเดินสายบริเวณอันตราย ประเภทที่ 2 แบบที่ 2 (Class II Division II) WIRING METHOD MUST BE RSC IMC EMT Dust tight raceway MI cable MC Cable

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

วิธก ี ารเดินสายบริเวณอันตราย ประเภทที่ 3 แบบที่ 1 (Class III Division I)

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

้ มาตรฐานทีใ่ ชในประเทศต่ างๆ ทั่วโลก

Ref. Appleton GUIDE FOR USE OF ELECTRICAL PRODUCTS IN HAZARDOUS LOCATIONS

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

หัวข ้อบรรยาย IEC:Zone Systems (ตามข ้อ 7.7) การจําแนกบริเวณอันตราย(Area Classification) การแบ่งกลุม ่ สารไวไฟ(Explosion Groups) เทคนิคการป้ องกัน(Types of Protection) วิธก ี ารเดินสาย(Wiring Methods)

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

การจําแนกบริเวณอันตราย Area Classification (Zone 0, Zone 1,Zone 2)

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC:การจําแนกบริเวณอันตราย NEC vs. IEC

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC:การจําแนกบริเวณอันตราย Zone Systems

• Continuous Grade (1000 hours/year) leads to a Zone 0. • Primary Grade (100 hours/year) leads to a Zone 1. • Secondary Grade (10 hours/year in total) leads to a Zone 2. E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC:การจําแนกบริเวณอันตราย Zone Systems

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC:การจําแนกบริเวณอันตราย บริ เวณอันตราย โซน 0 ได้แก่ Zone 0 Zone 1

Zone 2

• สถานที่ซึ่งมีกา๊ ซอย่างต่อเนื่ องและมีความเข้มข้นพอที่จะเกิ ดระเบิ ดได้ ตลอดเวลา • สถานที่ซึ่งมีกา๊ ซตลอดเวลาและมีความเข้มข้นพอที่จะเกิ ดระเบิ ดได้

บริ เวณอันตราย โซน 1 ได้แก่ • บริ เวณที่ในภาวะการทํางานปกติ อาจมีกา๊ ซหรือไอที่มีความเข้มข้นพอที่จะเกิ ด ระเบิดได้ • บริ เวณที่อาจมีกา๊ ซหรือไอที่มีความเข้มข้นพอที่จะเกิ ดระเบิดได้อยูบ่ อ่ ยๆ เนื่ องจาก การซ่อมแซม บํารุงุ รักษา หรือรั ่ว

บริ เวณอันตรายโซน 2 ได้แก่ • สถานที่ซึ่งในภาวะการทํางานปกติ เกือบจะไม่มีกา๊ ซหรือไอที่มีความเข้มข้นพอที่จะ เกิ ดระเบิดได้ และถ้ามีกา๊ ซจะมีช่วงเวลาสัน้ ๆ เท่านัน้ • สถานที่ซึ่ง ก๊าซนี้ ถูกเก็บไว้ในภาชนะหรือระบบปิ ด โดยอาจรั ่วออกมาได้ จากการ ทํางานของอุปกรณ์ ที่ผิดปกติ ในขณะที่มีการเคลื่อนย้าย ผลิ ต หรือใช้งานก๊าซ E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC:การจําแนกบริเวณอันตราย IEC:Zone 0,1,2 และ 3 บริภ ัณฑ์ไฟฟ้าทีต ่ ด ิ ตงใน ั้ บริเวณนี้ ต้องเป็นชนิดมีเครือ ่ งหมาย ํ หร ับโซน 2 และ โดยเฉพาะสา วิธก ี ารเดินสายต้องเป็นไปตาม 7.7.10 หรือ IEC60079-14

บรภณฑไฟฟาทตดตงใน บริ ภ ัณฑ์ไฟฟ้าทีต ่ ด ิ ตงใน ั้ บริเวณนี้ ต้องเป็นชนิดใชเ้ ฉพาะในโซน 1 และวิธก ี ารเดินสายต้อง เป็นไปตามข้อ 12.3 หรือ IEC60079-14 E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC:การจําแนกบริเวณอันตราย ตย.การจําแนกบริเวณอันตราย

บริ เวณโซน 2

บริ เวณโซน 1 E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC:การจําแนกบริเวณอันตราย ตย.วิธก ี ารแบ่งโซน บริ เวณโซน โ 2

บริเวณ โซน 1 E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC:การจําแนกบริเวณอันตราย บริเวณอันตรายโซน 2 คอพนทหองหรอบรเวณท คื อพื้นที่หอ  งหรือบริเวณที่ กาซถูกเก็บไวในภาชนะ ที่ ปด โดยอาจรัว ่ ออกมาได จากการทํางานของอุปกรณ ที่ผิดปกติในขณะทีม ่ ก ี าร เคลือ ่ นยาย ผลิต หรือใช งานกาซ

Ref. Cooper Crouse-Hinds Ex Digest 13, Area Classification E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC:การจําแนกบริเวณอันตราย บริเวณอันตราย โซน 2

Zone 1

 คือบริ เวณที่มีไอระเหยของสาร ไวไฟมีอยู่ตลอดเวลา แต่มีความ เข็มข้นไม่พอที่จะจุดระเบิ ดได้ เช่น บริ เวณติ ดกับประตู โซน 1  บริ ภณ ั ฑ์ไฟฟ้ าที่ติดตัง้ ในบริ เวณ นี้ ต้องเป็ นชนิ ดมีเครื่องหมาย โดยเฉพาะสําหรับโซน 2 และ วิ ธีการเดิ นสายต้องเป็ นไปตาม 7.7.10 หรือ IEC60079-14 E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

ฝุ่ นระเบิดได ้จริงหรือ ?? Dust Explosion at Imperial Sugar Fi e / Explosion Fire E plosion D Due e to Static  Explosion and Fire in a Sugar Refinery Caused by Static Discharge  Sugar dust can become combustible if it's too dry and builds up a static electric discharge. The result was as devastating as a bomb

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC:การจําแนกบริเวณอันตราย Dust Explosion

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC:การจําแนกบริเวณอันตราย Dust Explosion (Zone 20, Zone 21,Zone 22)

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC:การจําแนกบริเวณอันตราย Dust Explosion E l S k emptying t i station t ti Example: Sack

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

หัวข ้อบรรยาย IEC:Zone Systems การจําแนกบริเวณอันตราย(Area Classification) การแบ่งกลุม ่ สารไวไฟ(Explosion Groups) เทคนิคการป้ องกัน(Types of Protection) วิธก ี ารเดินสาย(Wiring Methods)

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

การจําแนกประเภทของกลุม ่ ก๊าซ (Gas groups) NEC vs. IEC NEC

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC: มีเทคนิคการป้ องกัน ?

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC:เทคนิคการป้ องกัน

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC:เทคนิคการป้ องกัน

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Equipment markings มาตรฐาน “IEC/CENELEC”

ชนิดของการการป้องกัน (ตาราง 7 - 4)

ระดับอุณหภูมขิ อง อุอปกรณ์ ปกรณไฟฟา ไฟฟ้า (ตาราง 7- 6)

กลุ่มสารไวไฟ (ตาราง 7 - 5)

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC: อุณหภูมพ ิ น ื้ ผิวสูงสุดของบริภณ ั ฑ์ (Max. Surface Temperature)

Applies to an ambient temperature of up to +40 °C E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC: อุณหภูมพ ิ น ื้ ผิวสูงสุดของบริภณ ั ฑ์ ตย. การเลือกใช ้ Temperature Class

่ สารไวไฟ Acetaldehyde มีคา่ 175 Co  ตย. เชน  ฉะนัน ้ อุปกรณ์ จะต ้องเลือกใช ้ ไม่ตํา่ กว่า T4, T5 หรือ T6 E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Electrical apparatus & Certificate

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC:เทคนิคการป้ องกัน Major certifying authorities

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC :เทคนิคการป้ องกัน

Equipment marking;IEC/CENELEC

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Equipment marking –IEC/CENELEC Temperature Class ( (T-Code) d )

Ambient Temperature

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Electrical apparatus & Certificate

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

100

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Electrical apparatus & Certificate

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

101

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Equipment marking;IEC/ATEX/CENELEC

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

102

IEC :เทคนิคการป้ องกัน

Equipment marking;IEC/CENELEC/NEC 505

Ref.Explosion protection A5E00265440 E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

103

IEC :เทคนิคการป้ องกัน

Equipment arking;IEC/CENELEC/NEC 505

Ref.Explosion protection A5E00265440 E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

104

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Markings of explosion IEC/CENELEC

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

105

หัวข ้อบรรยาย IEC:Zone Systems

การจําแนกบริเวณอันตราย(Area Classification) การแบ่งกลุม ่ สารไวไฟ(Explosion Groups) เทคนิคการป้ องกัน(Types of Protection) วิธก ี ารเดินสาย(Wiring Methods)

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

106

IEC:วิธเี ดินสายและบริภณ ั ฑ์ไฟฟ้ า ตามข ้อ 7.7 Explosive Area

 Cables  Cable Entries  Stopping plugs  Adapters

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

107

IEC:วิธเี ดินสายและบริภณ ั ฑ์ไฟฟ้ า

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

108

ตย.วิธเี ดินสายและบริภณ ั ฑ์ไฟฟ้ าตาม IEC

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

109

วิธเี ดินสายและบริภณ ั ฑ์ไฟฟ้ าตาม IEC

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

110

IEC:วิธเี ดินสายและบริภณ ั ฑ์ไฟฟ้ า  โซน 1 และ โซน 2  การเดนสายเคเบลสาหรบบรภณฑฯ การเดินสายเคเบิลสําหรับบริภณ ั ฑ์ฯ ติดตัง้ ถาวร ้  ใชสายเคเบิ ลฉนวนแร่หุ ้มเปลือก โลหะหรือ สายเคเบิลหุ ้มเปลือก ่ MI, MC, AC, เทอร์โมพลาสติก เชน CV หรือ NYY เป็ นต ้น

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

111

สรุป IEC: (Zone 0, Zone 1,Zone 2)

Ex “ia” Intrinsic Safety E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

112

ถาม-ตอบ ???? กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

การไฟฟ้านครหลวง การไฟฟานครหลวง โทร 02-2563315 Fax 02-2563683 kittipong.w @ mea.or.th

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

113

THE END

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

114

เทคนคการปองกนบรภณฑไฟฟา เทคนิ คการป้ องกันบริภณ ั ฑ์ไฟฟ้ า (Types of protection)

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ วีระโพธิ์ประสิทธิ์

115

สาเหตุการจุดระเบิดทีส ่ ําคัญ (Ignition Sources)  เปลวไฟ(Open Flame)  พืน ้ ผิวทีม ่ ค ี วามร ้อนสูง(Hot Surfaces) 

การอาร์ก และการสปาร์กของ อุปกรณ์ไฟฟ้ า(Electrical Arcs and Sparks)



การถ่ายเทประจุของไฟฟ้ าสถิต ระหว่างวัตถุทม ี่ ค ี วามต่างศักย์ไฟฟ้ า (Electrostatic Discharge)



การเกิดฟ้ าผ่า หรือการถ่ายเทประจุุ ่ น ไฟฟาจาก บรรยากาศ ลงสูพ ไฟฟ้ ื้ ดิน: Lightning (Atmospheric Discharge)

 การเกิดการเสียดสีของเครือ ่ งจักรกล หรือการกระทบอย่างรุนแรงของ โลหะ(Mechanical Friction or Impact Sparks)

 การเกิดคลืน ่ แมเหล็กไฟฟาทีม ่ ค ี วาม เขมสูง( Electromagnetic Radiation))  การเกิดคลืน ่ อัลตราโซนิกทีม ่ พ ี ลังงาน สูง( Ultrasonic)  คลืน ่ พลังงานกระแทกอยางรุนแรง : Shock Waves (Adiabatic Compression)  การแผคลืน ่ พลังงานจากปฏิกริ ย ิ าการ แยกตัวของไอออน( Ionizing Radiation)  การแผคลืน ่ แสงทีม ่ ค ี วามเขมสูง( Optical Radiation)  ปฏิกริ ย ิ าเคมีอยางรุนแรงและเกิด พลังงานความรอนสูง( Chemical Reaction)

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

116

Standard for hazardous Location  NFPA = National Fire Protection Association



NEC = National Electrical Code (NFPA 70,Chapter 5)

 IEC = International Electrotechnical Commission



IEC 60079-10

 CENELEC = European Committee for Electrotechnical Standardization  EN = European Norm (EN 60079-10)

 Other National Standards: API , AGA , CSA ,AS, CEI, VDE, JSA etc E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

117

Standard for Equipment Used in Hazardous Location  UL = Underwriter Laboratories Inc.  FM = Factory Manual Research Corporation  ISA = Instrument Society of America  MSHA = Mine Safety and Health Administration  CEC = CE Code and CSA Standard  IEC = IEC 60079- xx Series  CENELEC = EN 60079-xx Series and ATEX95 (Directive 94/9/EC),ATEX137 (Directive 99/92/EC),  JIS = JIS C0931….0935 E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

118

Supplementary: Electrical equipment category 1 T Types off protection t ti ffor Z Zone 0 Ex Technic

symbol

Standard

Special Encapsulation

Ex ma

EN 60 079-18 / IEC 60 079-18

Intrinsic safety

Ex ia

EN 50 020 / IEC 60 079-11

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

119

Supplementary: Electrical equipment category 2 Types of protection for Zone 1

Symbol

Standard

Oil immersion

Ex o

EN 50 015 / IEC 60 079-6

Powder filling

Ex q

EN 50 017 / IEC 60 079-5

Encapsulation

Ex mb

EN 60 079-18 / IEC 60 079-18

Pressurized apparatus

Ex px

EN 60 079-2 / IEC 60 079-2

Increased safety

Ex e

EN60 079-7 / IEC 60 079-7

Flameproof enclosure

Ex d

EN 60 079-1 / IEC 60 079-1

Intrinsic safety

Ex ib

EN 50 020 / IEC 60 079-11

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

120

Standard for Electrical equipment for gas atmospheres General requirements

Symbol

EN60079-0

IEC 60079-0

Oil immersion

Ex o

EN 50015

IEC 60079-6

Powder filling

Ex q

EN 50 017

IEC 60079-5

Encapsulation

Ex mb

EN 60 079-18

IEC 60079-18

Pressurized apparatus

Ex px

EN 60 079-2

IEC 60079-2

Increased safetyy

Ex e

EN60 079-7

IEC 60079-7

Flameproof enclosure

Ex d

EN 60 079-1

IEC 60079-1

Intrinsic safety

Ex i

EN 50 020

IEC 60079-11

Type of protection .n

Ex n

EN 60 079-15

IEC 60079-15

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

121

Supplementary: Standard equipment Installation in dust-atmospheres EN

IEC

Electrical Installations in hazardous areas

EN 61241-1

IEC 61241-14

Inspection and maintenance

EN 61241-17

IEC 61241-17

Classification of hazardous areas

EN 661241-10 661241 10

IEC 61214-10 61214 10

Standard for

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

122

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Equipment Group Overview

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

123

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Type of protection

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

124

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Oil immersion  การป้ องกันแบบนีจ ้ ะใช ้วิธจ ี ม ุ่ แช่อป ุ กรณ์ ไฟฟ้ าส่วนทีม ่ ก ี ารอาร์กหรือสปาร์กลงไป ใน Mineral Oil ้ เพลิง  เพือ ่ ไม่ให ้ประกายไฟสัมผัสกับเชือ โดยตรง  นอกจากนีน ้ ํ้ ามันทีใ่ ช ้แช่ซงึ่ มีการหมุนเวียน ยังช่วยทําหน ้าทีร่ ะบายความร ้อนใน บริเวณทีเ่ กิดอาร์คด ้วย  เมือ ่ เกิดการอาร์ก จะทําให ้มีนํ้ามันบางส่วน เกิดปฏิกริ ย ิ าเคมีและได ้แก๊ส Hydrogen และ Acetylene ออกมา  หากเกิดการลัดวงจรอย่างรุนแรงนํ้ ามันนีก ้ ็ จะติดไฟและทําให ้เกิดเพลิงไหม ้ได ้ วิธก ี ารป้ องกันแบบนีจ ้ งึ ไม่นย ิ มใช ้ในพืน ้ ที่ ่ งสูง อันตรายเพราะมีความเสีย  เทคนิคการป้ องกันแบบนีน ้ ย ิ มใช ้กับ สวิตช์ เกียร์ และหม ้อแปลงไฟฟ้ าขนาดใหญ่ เป็ นต ้น E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7

กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

125

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Contactor with oil immersion A Applications li ti  Transformers,  contactors,  switches  Hardly used any more

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

126

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Powder filling  Principle:  The enclosure of an electrical apparatus is filled with a material in a finely granulated state so that, in the intended conditions of service, any arc occurring within the enclosure will not ignite the surrounding atmosphere.  No ignition shall be caused either by flame or by excessive temperature of the surface of the enclosure.

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

127

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Powder filling  Applications:  Transformers,  capacitors,  electronic components

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

128

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Encapsulation  การป้ องกันแบบนีจ ้ ะใช ้วิธก ี ารเคลือบปิ ด ส่วนทีอ สวนทอาจมการอารคหรอสปารกไวดวย ่ าจมีการอาร์คหรือสปาร์กไว ้ด ้วย ฉนวนกันความร ้อนเพือ ่ ป้ องกันมิให ้มีไอ ระเหยของสารไวไฟแทรกเข ้าไปสัมผัสกับ ความร ้อนทีเ่ กิดขึน ้ ได ้โดยตรง  ฉนวนปิ ดกัน ้ การอาร์คทีน ่ ย ิ มใช ้ คือ Epoxy Resin,Thermoplastic, thermosetting และ Elastrometic Material เป็ นต ้น  เทคนิคการป้ องกันแบบนีม ้ ักใช ้อุป ุ กรณ์ ไฟฟ้ า เช่น Solenoid Valve, Rapid Starter, Resistor, Capacitor, Optoisolatorและ Diode เป็ นต ้น

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

129

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Encapsulation

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

130

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Ex. Encapsulation A Applications: li ti  switchgear for low power,  electronic devices  display devices,  sensors

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

131

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Pressurized Apparatus  การป้ องกันแบบนีจ ้ ะใช ้วิธก ี ารอัดอากาศบริสท ุ ธิ์ เข ้าไปในเครือ ่ งห่อหุ ้ม เพือ ่ ไล่ไอระเหยของสาร ไวไฟออกนอกเครือ ่ งห่อหุ ้ม พร ้อมกับรักษา ระดับความดันอากาศภายในนั ใ น ้ ให ใ ้สูงกว่า ภายนอกเล็กน ้อย  เพือ ่ ป้ องกันไอระเหยของสารอันตรายจาก ภายนอกแพร่เข ้ามาในเครือ ่ งห่อหุ ้มทีม ่ ี ส่วนประกอบวงจรไฟฟ้ าซึง่ อาจเกิดการสปาร์ก ได ้  โดยปกติจะออกแบบให ้มีความดันอากาศ แตกต่างประมาณกัน 0.5 mbar หรือ 50 Pa  ในบางกรณีอาจจะใช ้แก๊สเฉื่อยอัดเข ้าไปใน เปลือกหุ ้มอุปกรณ์ไฟฟ้ าแทนทีจ ่ ะใช ้อากาศซึง่ มี ออกซิเจนผสมอยูป ่ ระมาณ 21%เพือ ่ ป้ องกันการ ระเบิดได ้ดีมากขึน ้ แก๊สเฉื่อยทีใ่ ช ้ เช่น แก๊ส ไนโตรเจน เพราะไม่เป็ นอันตรายและมีอยูใ่ น อากาศทั่วไป E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

132

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Pressurized Apparatus

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

133

IEC: เทคนิคการป้ องกัน Increased Safety :Ex e  การป้ องกันแบบนีจ ้ ะใชกั้ บอุปกรณ์ไฟฟ้ า ่ ึ ซงตามปกติจะไม่มก ี ารเกิดอาร์ก หรือส ปาร์กขึน ้ ได ้ นอกจากมีอบ ุ ต ั เิ หตุเกิดขึน ้  เทคนิคการป้ องกันแบบนีน ้ ย ิ มใชกั้ บ อุปกรณ์การต่อสายไฟ, ระบบแสงสว่าง, มอเตอร์, และเครือ ่ งมือวัดเป็ นต ้น  กล่องต่อสายไฟ แนวคิดการป้ องกันคือ ไม่ให ้มีการต่อสายหนาแน่นเกินไป, อุปกรณ์ตอ ่ สายทีม ่ น ั่ คงไม่หลุดง่าย, ใช ้ ฉนวนไฟฟ้ าทีท ่ นความร ้อนสูงได ้, และ หลีกเลีย ่ งการต่อสายไฟทีต ่ ้องนํ ากระแส ไฟฟ้ ามากๆมาไว ้ในกล่องต่อสายเดียวกัน E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

134

IEC: เทคนิคการป้ องกัน Increased Safety :Ex e

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

135

IEC: เทคนิคการป้ องกัน Intrinsic safety:Ex i  Intrinsic Safety Type “ia”  การป้ องกันแบบนีจ ้ ะใช ้กับกระแสไฟ และแรงดันไฟฟ้ าตํา่ มาก  ผลของการเกิดลัดวงจรภายในอุปกรณ์ 2 จุดในเวลาเดียวกัน ก็จะไม่กอ ่ ให ้เกิด จุดติดไฟได ้ 

Intrinsic Safety Type “ib”  การป้ องกันแบบนีจ ้ ะใช ้กับกระแสไฟ และแรงดันไฟฟ้ าตํา่ มาก  ผลของการเกิดลัดวงจรภายในอุปกรณ์ ดังกล่าวเพียง 1 จุดก็จะไม่กอ ่ ให ้เกิด การจุดติดไฟได ้ E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

136

IEC: เทคนิคการป้ องกัน Intrinsic safety:Ex i

137 Ref. R. STAHL Schaltgeräte GmbH, Waldenburg

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

IEC: เทคนิคการป้ องกัน Flameproof Enclosure:Ex d  การป้ องกันแบบนีส ้ ามารถเกิดการ จุดระเบิดภายในได ้หากมีแก๊สหรือ ไอระเหยแทรกเข ้าไปภายใน  ความดันทีเ่ กิดขึน ้ จากการระเบิดจะ ี หายกับเปลือกหุ ้ม ไม่ทําความเสย และไม่ทําให ้เปลวไฟขยายออกสู่ ภายนอกได ้  ใชกั้ บอุปกรณ์ไฟฟ้ าทีม ่ ก ั ทําให ้เกิด อาร์ก หรือสปาร์ก เกิดความร ้อนสูง ้ ่ มอเตอร์, โคมไฟ ขณะใชงาน เชน ์ วบคุม, เต ้ารับ และ ,สวิตชค ี บ เป็ นต ้น เต ้าเสย E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

138

IEC: เทคนิคการป้ องกัน Ex ….Flameproof Enclosure:Ex d

Ex-d flameproof enclosure

Ex-d floodlight in flameproof enclosure

Ex-d control unit with flameproofencapsulated components

Ex-d switchgear with flameproofencapsulated components

Ex-d motor in flameproof enclosure

Ex-d safety switch with flameproofencapsulated individual contacts

Ref:CEAG Sicherheitstechnik GmbH

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

139

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Flameproof enclosure  Applications: A li ti  Switchgear control equipment control panels motors light l h fittings other arcing parts E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

140

IEC: เทคนิคการป้ องกัน Flameproof Enclosure:Ex d

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

141

142

IEC: เทคนิคการป้ องกัน Intrinsic safety:Exi

Ref. Basics of Explosion Protection R. STAHL SCHALTGERÄTE GMBH

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

143

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Intrinsic Safety

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

144

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Intrinsic Safety

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

145

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Non-sparking(Exn)

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

146

IEC :เทคนิคการป้ องกัน Type of protection

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

147

IEC :เทคนิคการป้ องกัน ATEX: Classification

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

148

IEC :เทคนิคการป้ องกัน ATEX Certificated

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

149

IEC :เทคนิคการป้ องกัน ATEX Certificated

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

150

(IP XX);Index of protection (IEC 60529)

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

151

เทคนิคการป้ องกัน IP Ratings

IP5X (1st Digit)

IP X4/5 (2nd Digit)

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

152

IEC :เทคนิคการปองกัน NEMA vs. IEC NEMA Enclosure Type Number

IEC 60529 Enclosure IP Number

1 2 3 3R 3S 4 & 4X 5 6 & 6P 12 & 12K 13

IP 10 IP 11 IP 54 IP 14 IP 54 IP 65 IP 52 IP 67 IP 52 IP 54 E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

153

NEC:การแบ่งกลุม ่ ของสารไวไฟ ประเภทที่ 1 ( Class I)

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

154

NEC:การแบ่งกลุม ่ ของสารไวไฟ ประเภทที่ 1 ( Class I)

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

155

NEC:การแบ่งกลุม ่ สารไวไฟ ประเภทที่ 2 ( Class II)

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

156

ตารางที่ 7-1 ระดับอุณหภูมส ิ งู สุดทีผ ่ วิ บริเวณอันตรายประเภทที่ 1

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

157

ตารางที่ 7-2 ระดับอุณหภูมส ิ งู สุดทีผ ่ วิ บริเวณอันตรายประเภทที่ 2

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

158

ตารางที่ 7-3 เทคนิคการป้ องกัน

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

159

IEC:ตารางที่ 7-5 การจําแนกประเภทของกลุม ่ ก๊าซ

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

160

IEC:ตารางที่ 7-4 เทคนิคการป้ องกัน

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

161

IEC: ตารางที่ 7-4 เทคนิคการป้ องกัน

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

162

IEC: ตารางที่ 7-6 การจําแนกประเภทอุณหภูมพ ิ น ื้ ผิวสูงสุด สําหรับบริภณ ั ฑ์ไฟฟ้ ากลุม ่ ก๊าซ II

E.I.T. Standard 2013 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

163

ประกาศกรมธุรกิจพลังงาน

เล่ม ๑๒๔ ตอนพิเศษ ๑๙๘ ง ราชกิจจานุเบกษา ๒๐ ธันวาคม ๒๕๕๐  เรือ ่ ง การกําหนดบริเวณอันตราย อุปกรณ์ไฟฟ้ า ้ เครือ ่ งใชไฟฟ้ า  มาตรฐานขัน ้ ตํา่ ระบบไฟฟ้ า ของสถานทีบ ่ รรจุกา๊ ซและ สถานทีเ่ ก็บก๊าซ

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

164

ประกาศกรมธุรกิจพลังงาน

การจําแนกบริเวณอันตราย ของสถานที่ใชกา ซ บริเวณอันตรายของสถานทีใ่ ชก๊้ าซแบ่งเป็ น 3 โซน ดังั นี้ี  (1) บริเวณอันตราย โซน 0 ได ้แก่บริเวณดังต่อไปนี้  (ก) สถานทีซ ่ งึ่ มีกา๊ ซอย่างต่อเนือ ่ งและมีความ เข ้มข ้นพอทีจ ่ ะเกิดการระเบิดได ้ ่ งึ่ มีกา๊ ซตลอดเวลาและมีความ  ((ข)) สถานทีซ เข ้มข ้นพอทีจ ่ ะเกิดการระเบิดได ้

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

165

ประกาศกรมธุรกิจพลังงาน

การจําแนกบริเวณอันตราย ของสถานที่ใชกา ซ  (2) บริเวณอันตราย โซน 1 ไดแกบริเวณดังตอไปนี้  (ก) สถานทซงในภาวะ สถานทีซ ่ ึ่งในภาวะ การทํ การทางานปกต างานปกติ อาจมกาซทมความเขมขน อาจมีกาซที่มค ี วามเขมขน พอทีจ ่ ะเกิดระเบิดได  (ข) สถานที่ซงึ่ อาจมีกา ซหรือไอทีม ่ ค ี วามเขมขนพอที่จะเกิดระเบิดไดอยู บอย ๆ เนื่องจากการซอมแซม บํารุงรักษา หรือรั่ว  (ค) สถานที่ซงึ่ เมื่ออุปกรณเกิดความเสียหาย หรือทํางานผิดพลาดอาจทํา ใหเกิดกาซที่มค ี วามเขมขนพอที่จะเกิดระเบิดได และในขณะเดียวกัน อาจทําใหอป ุ กรณไฟฟาขัดของ ซึง่ เปนสาเหตุใหอุปกรณไฟฟาดังกลาว เป ปนแหลง กําํ เนิด ิ ของการระเบิด ิ ได ไ   (ง) สถานที่ซงึ่ อยูใกลบริเวณอันตรายโซน 0 และอาจไดรบ ั การถายเท กาซที่มค ี วามเขมขนพอทีจ ่ ะเกิดระเบิดได ถาไมมีการปองกันโดยการ ระบายอากาศโดยดูดอากาศเขามาและมีระบบรักษาความปลอดภัยที่มี ประสิทธิภาพหากระบบระบายอากาศทํางานผิดพลาด E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

166

ประกาศกรมธุรกิจพลังงาน

การจําแนกบริเวณอันตราย ของสถานทีใ่ ชก๊้ าซ  (3) บริเวณอันตราย โซน 2 ได ้แก่บริเวณดังต่อไปนี้  (ก) สถานทีี่ซ่ ึงในภาวะ ใ การทําํ งานปกติ ป ิ เกืือบจะไม่ ไ ่มีก๊าซที่ีมีความเข้ม้ ข้น้ พอทีี่จะเกิิด ระเบิดได้ และถ้ามีก๊าซดังกล่าวเกิดขึ้นก็จะมีช่วงเวลาสั้นๆ เท่านั้น  (ข) สถานที่ซ่ ึงก๊าซนี้ จะถูกเก็บไว้ในภาชนะหรื อระบบปิ ดโดยอาจรั่วออกมาได้จาก การทํางานของอุปกรณ์ที่ผดิ ปกติในขณะที่มีการหยิบยก ผลิต หรื อใช้งานก๊าซ  (ค) สถานที่ซ่ ึงมีการป้ องกันการระเบิด เนื่องจากก๊าซ ที่มีความเข้มข้นเพียงพอ โดยใช้ ระบบระบายอากาศ ททางานโดยเครองจกรกลและอาจเกดอนตรายไดหากระบบ ที่ทาํ งานโดยเครื่ องจักรกลและอาจเกิดอันตรายได้หากระบบ ระบายอากาศขัดข้องหรื อทํางานผิดปกติ  (ง) สถานที่ซ่ ึงอยูใ่ กล้กบั บริ เวณอันตรายโซน 1 และอาจได้รับการถ่ายเทก๊าซ ที่มีความ เข้มข้นพอที่จะจุดระเบิดได้ ถ้าไม่มีการป้ องกันโดยการระบายอากาศโดยดูดอากาศเข้า มาและมีระบบรักษาความปลอดภัยที่มีประสิทธิภาพหากระบบระบายอากาศทํางานผิดพลาด E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

167

ประกาศกรมธุรกิจพลังงาน

เล่ม ๑๒๔ ตอนพิเศษ ๑๙๘ ง ราชกิจจานุเบกษา ๒๐ ธันวาคม ๒๕๕๐ ้ เรือ ่ ง การกําหนดบริเวณอันตราย อุปกรณ์ไฟฟ้ า เครือ ่ งใชไฟฟ้ า มาตรฐานขัน ้ ตํา่ ระบบไฟฟ้ า

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

168

ประกาศกรมธุรกิจพลังงาน เล่ม ๑๒๔ ตอนพิเศษ ๑๙๘ ง ราชกิจจานุเบกษา ๒๐ ธันวาคม ๒๕๕๐ ้ เรือ ่ ง การกําหนดบริเวณอันตราย อุปกรณ์ไฟฟ้ า เครือ ่ งใชไฟฟ้ า มาตรฐานขัน ้ ตํา่ ระบบไฟฟ้ า

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

169

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

170

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

171

Example of Class Division Classification Situation 2

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

172

Example of Class Division Classification Situation 2

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

173

Example of Class Division Classification Situation 3

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

174

Example of Zone Classification Situation 1

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

175

Example of Zone Classification Situation 2

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

176

Example of Zone Classification Situation 3

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

177

การรับรองมาตรฐานอุปกรณ์ ตัวอยางประเทศผูม  ีอํานาจในการรับรองมาตรฐาน  Australia : Safetyy in Mines Testing g and Research Station (SIMTARS)  Austria : Technishe Uberwachung Verein Product Services (TUV)  Brazil : Centro de Pesquisas de Energia Eletrica (CEPEL)  Canada : Canada Standards Association (CSA)  Denmark : DEMKO  Finland : Technical Research Centre of Finland (VTT)  France : Institut National de I’Environnement Industriel et des Risques(INERIS) E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

178

การรับรองมาตรฐานอุปกรณ์ ตัวอยางประเทศผูม  ีอํานาจในการรับรองมาตรฐาน  France : Laboratorie Central des Industries Electriques (LCIE)  Germany : Forschungsgesellshaft fur Angewandte Systemsichereit und Arbeitsmedizin mbH (FSA)  Germany : DMT-Gesellshaft fur forschung und Prufung mbH Fachstelle fur Sicherheit elektrischer Betriebsmttel BergbauVersuchsstrecke (BVS)  Germany : Institut fur Sicherheitstechnik GmbH Institut an der Bergakademie Freiberg (IBExU)  Germany : Technishe Uberwachung Verein (TUV)

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

179

การรับรองมาตรฐานอุปกรณ์ ตัวอยางสถาบันทีใ ่ หการรับรองมาตรฐานอุปกรณ  Germany : Physikalisch-Technische Bundesanstilt (PTB)  Italy : Centro Elettrotecnico Sperimentale Italiano (CESI)  Japan : The Technical Institution of Industrial Safety (TIIS)  Netherlands : Keuring van Elektrotechnische Materialen (KEMA)  Norway N : NEMKO  Republic Korea Korea : Industrial Safety Corp. (KISCO)  Republic of South Africa : South African Bureau of Standards (SABS) E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

180

การรับรองมาตรฐานอุปกรณ์ ตัวอยางสถาบันทีใ ่ หการรับรองมาตรฐานอุปกรณ  Russia : Test Centre for Explosion-proof Electrical Apparatus (VNIIEF)  Spain : Laboratorio Official Jose Maria Madariage (LOM)  Sweden : Swedish National Testing and Research Institute (SP)  Switzerland : Eidgenossisches Starkstrominspektorat (ESTI)  United Kingdom : Electrical Equipment Certification Services (EECS)  United Kingdom : SIRA Certification Services (SCS)  United States : Factory Mutual Research Corporation (FM)  United States : Underwriters Laboratories, Inc. (UL) E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

181

ต ัวอย่างที่ 1 บริเวณทีม่ สี ารไวไฟ มีคา่ MESG ≤ 0.45 มม. MIC Ratio ≤ 0.40 เป็ นบริเวณอันตรายประเภทใด และเป็ นสารไวไฟกลุม่ ใด? ก) ข) ค) ง) จ)

บริเวณอันตรายประเภทที่ 1 กลุม่ A บริเวณอันตรายประเภทที่ 1 กลุม่ B บริเวณอันตรายประเภทที่ 1 กลุุม่ C บริเวณอันตรายประเภทที่ 1 กลุม่ D บริเวณอันตรายประเภทที่ 1 กลุม่ E มาตรฐาน วสท. 2545 ขอ 7.2.2.1.2

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

182

ตัวอย่างที่ 2 บริเวณทีม่ สี ารไวไฟ มีคา่ - MESG ≤ 0.50 มม. - MIC Ratio ≤ 0.45 ตามมาตรฐาน IEC เป็ นบริเวณอันตรายประเภทใด และเป็ นสารไวไฟ กลุ่มใด? ก) ข) ค) ง) จ)

บริเวณอันตรายประเภทที่ 1 กลุ่ม IIA บริเวณอันตรายประเภทที่ 1 กลุุ่ม IIB บริเวณอันตรายประเภทที่ 1 กลุ่ม IIC บริเวณอันตรายประเภทที่ 1 กลุ่ม IID บริเวณอันตรายประเภทที่ 1 กลุ่ม IIE มาตรฐาน วสท. 2545 ขอ 7.7.5.1 E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

183

ตัวอย่างที่ 3 ้  โรงงานแห่งหนึง่ มีการใชสารไวไฟในปริ มาณมากหลาย ชนิดและอาจมีกา๊ ซหรือไอทีม ชนดและอาจมกาซหรอไอทมความเขมขนพอทจะเกด ่ ค ี วามเข ้มข ้นพอทีจ ่ ะเกิด ระเบิดได ้อยูบ ่ อ ่ ยๆ คือ  Acetone(อุณหภูมจิ ด ุ ติดไฟ 465oC, temp-class T1, กลุม ่ สาร IIA หรือ D)  Ammonia (อุณหภูมจิ ด ุ ติดไฟ 498oC, temp-class T1, กลุม ่ สาร IIA หรือ D)  Ethanol(อุณหภูมจิ ด ุ ติดไฟ 363oC, temp-class T2, กลุม ่ สาร IIA หรือ D)  Ethane Eth ((อุณหภูมจิ ด ุ ติด ิ ไฟ 472oC, C temp-class t l T1, T1 กลุม ่ สาร IIA หรือ ื D)  Acetylene (อุณหภูมจิ ด ุ ติดไฟ 305oC, temp-class T2, กลุม ่ สาร IIC หรือ A)

ใหพิจารณาเลือกอุปกรณไฟฟา ประเภทปองกันการระเบิด E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

184

ตัวอย่างที่ 3 (ต่อ) ให ้พิจารณาเลือกอุปกรณ์ไฟฟ้ า ประเภทป้ องกันการระเบิด ก)

ั ลักษณ์ Ex de IIA T1 ก. เลือกใชอุ้ ปกรณ์ไฟฟ้ าสญ

ข)

ั ลักษณ์ Ex de A T2 ข. เลือกใชอุ้ ปกรณ์ไฟฟ้ าสญ

ค)

ั ลักษณ์ Ex de IIC T2 ค. เลือกใชอุ้ ปกรณ์ไฟฟ้ าสญ

ง)

ั ลักษณ์ Ex de D T2 ง เลือกใชอุ้ ปกรณ์ไฟฟ้ าสญ

จ)

ั ลักษณ์ Ex de D T2 จ. เลือกใชอุ้ ปกรณ์ไฟฟ้ าสญ มาตรฐาน วสท. 2545 ขอ 7.7.5, 7.7.8 ตารางที่ 7-4, 7-5 และ 7-6

E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

185

ตัวอย่างที่ 4 ้  จงระบุเทคนิคทีใ่ ชในการ ป้ องกันการระเบิด ของ บริภ ิ ณ ั ฑ์ไ์ ฟฟ้ านี้ี ก) Nonsparking equipment ข) Intrinsic Safety & Increased Safety ค) Flameproof enclosure & Increased Safety ง) Power Filled จ) Flameproof enclosure & Encapsulation E.I.T. Standard 2001-51 บทที่ 7 กิตติพงษ์ วีระโพธิป ์ ระสิทธิ์

186