Tigran Hamasyan / Guy Peters
Tussen antieke wortels en gretig futurisme Anno 2017 is het combineren van jazz met heden daagse invloeden geen uitzondering meer. Hoe de Armeense pianist Tigran Hamasyan dat invult, blijft echter opmerkelijk. Op 1 april stelt hij zijn nieuwe soloalbum voor. Het is voor een stuk het klassieke verhaal: een muzikaal wonderkind uit een nonWesters land maakt lokaal furore en verhuist naar de Verenigde Staten. Daar gaat hij in de leer bij internationale kleppers en schiet zo ook internationaal straf uit de startblokken. Gedreven door bakken ambitie en met een sound die een groot publiek kan aanspreken. De 29-jarige Hamasyan maakte snel duidelijk dat hij daarbij ook zijn roots wilde integreren in zijn werk. Hiervoor greep hij terug naar Armeense tradities die tot vijftien eeuwen teruggaan. Het resultaat is een ongemeen boeiende spreidstand tussen muzikaal stamboomonderzoek en tech nische vernieuwingsdrift.
14
Hedendaagse rock-’n-roll Natuurlijk staat Hamasyan daarin niet alleen. Het meest voor de hand liggende vergelijkingspunt: de muziek én figuur van trompettist Avishai Cohen. Ook die slaagt erin om zijn (Israëlische) afkomst te integreren in jazz, met Amerikaanse banden en een Europese sensibiliteit. Ook hij is voortdurend in de weer met knetterende, hedendaagse rock-‘n-roll zonder zelf opgelegde beperkingen.
Eerstelingen die men niet vergeet
Maria Faust © Karen Mirzoyan
Toen Hamasyan in 2013 de eerste artist in residence werd van Jazz Middelheim, was hij voor velen nog een nobele onbekende. In de loop van die drie dagen liet hij echter horen dat hij zich in de meest uiteenlopende contexten kan handhaven. Hij speelde er met Noorse vernieuwers Arve Henriksen en Jan Bang, met de Indische percussionist Trilok Gurtu en met zijn uit-
‘Het resultaat is een ongemeen boeiende spreid stand tussen muzikaal stam boomonderzoek en technische vernieuwings drift.’ bundig beukende Shadow Theater kwartet. Maar die Armeense thema’s bleven een constante. Ongebruikelijke schalen en melodieën combineert hij naadloos met vreemde invloeden. Soms stelt hij ze ook gewoon centraal. Dat was het geval op Luys i Luso (2015), het eerste album dat hij opnam voor het gerenommeerde ECM-label. Daarop ging hij aan de slag met religieuze muziek die terugging tot de vijfde eeuw. Met jazz in de klassieke zin had dat niets meer te maken. Het ging om hymnes en gezangen die uitgevoerd werden op prepared piano, met ondersteuning van een koor. Het was een project waar Hamasyan al lang op zat te broeden en dat hem dichter dan ooit bij die Armeense folklore bracht.
Technologische vrienden
Hamasyan groeide op met eclectische pop en rock. In zijn eigen muziek zijn eigentijdse technologische middelen dan ook zeker geen belemmering. De heftig kronkelende progrock die hij op Middelheim liet horen viel zeker niet bij iedereen in de smaak, maar was al even eigenzinnig als zijn andere projecten. Maar het gaat nog verder, moderner en urgenter. In live sampler Jan Bang vond Hamasyan een metgezel die zich echt aan de frontlinie van de hedendaagse muziek bevindt. Bang is een artiest die niet zomaar creëert, maar ook versnippert, interpreteert en recreëert. Technologie gaat live in discussie met akoestische en elektrische ideeën. In 2016 leidde dat tot een tweede album bij ECM, de dubbelaar Atmosphères. Opnieuw gebaseerd op Armeense thema’s, maar die waren deze keer een aanzet voor iele, etherische en filmische improvisaties. Muzikale sci-fi met antieke wortels.
Solo aan de slag
In 2011 bracht Hamasyan A Fable uit, zijn eerste en enige soloalbum. Elektrisch gedaver en digitale ingrepen kwamen er niet aan te pas. Nu en dan zong hij wel of floot hij al eens. Maar het draaide vooral om een lyrische en soms voluptueuze aanpak. De songs hadden doorgaans een compacte lengte, maar herbergden vaak een weelde aan ideeën. Hij refereerde aan klassieke componisten, maar ook voor gangers als Hancock en Jarrett, en de rijke tradities van Armenië. Het was een opmerkelijk voldragen en evenwichtig album. Vijf jaar en een handvol geslaagde, vernieuwende experimenten later is het dan ook de vraag hoe zijn tweede soloplaat zal klinken. Zullen de uitersten opnieuw in balans gehouden worden? Of net niet? Z A 0 1.0 4 .1 7
Tigran Hamasyan solo (piano)
15