Emmanuel Pahud & Eric Le Sage
12|13
27.04.2013 Strijkers & Blazers 3/3
Praktisch 20u15 start concert | concertzaal 20u55 pauze 21u55 vermoedelijk einde concert
Strijkers & Blazers 2012 | 2013 Edding Kwartet & blazers vr 5 oktober 2012
1/3
M. Collins (klarinet), P. Watkins (cello) & I. Brown (piano) di 12 maart 2013 --> Uitgesteld naar di 2 juli 2013
2/3
E. Pahud (dwarsfluit) & E. Le Sage (piano) za 27 april 2013
3/3
Pralines voor de artiesten worden geschonken door Patisserie & Chocolaterie Joost Arijs. www.joostarijs.be
Programma B. MARTINU (1890-1959) Sonate voor dwarsfluit en piano, H306 (1945) Allegro moderato Adagio Allegro poco moderato H. DUTILLEUX (1916) Sonatine voor dwarsfluit en piano (1943) Allegretto Andante AnimĂŠ PAUZE S. PROKOFJEV (1891-1953) Sonate voor dwarsfluit en piano in D, opus 94 (1942-43) Moderato Scherzo, Presto Andante Allegro con brio F. POULENC (1899-1963) Sonate voor dwarsfluit en piano (1957) Allegretto malincolico Cantilena: Assez lent Presto giocoso
BELCEA QUARTET, 28.03.2013 - HANDELSBEURS
META4, 27.11.2012 - HANDELSBEURS
BL!NDMAN [SAX], 01.03.2013 - HANDELSBEURS
QUATUOR MODIGLIANI, 22.01.2013 - HANDELSBEURS
BELCEA QUARTET, 28.03.2013 - HANDELSBEURS
QUATUOR MODIGLIANI, 22.01.2013 - HANDELSBEURS
MASTERCLASS META4, 26.11.2012 - HANDELSBEURS
LL킷R WILLIAMS, 9.11.2012 - HANDELSBEURS
27.04.2013 | Emmanuel Pahud (dwarsfluit) &
Eric Le Sage (piano)
La flute enchantée de Paris
Over hoe geen oorlogssonate te componeren Door Steven Van Renterghem Op 10 mei 1940 vallen Duitse pantsereenheden via de Ardennen Frankrijk binnen. Op 25 juni capituleert het Franse opperbevel. Parijs werd op 14 juni zonder enig militair verzet ingenomen. Ondanks de repressieve sfeer door de grote Duitse aanwezigheid bleef de stad leefbaar. Bovendien had Parijs amper last van bombardementen wegens het gebrek aan strategische doelwitten. Op die manier kon het leven binnen de mate van het mogelijke zijn gang verder zetten. Zo ook voor de jonge Henri Dutilleux, die pas afgestudeerd was aan het conservatorium. Na een korte dienst als brancardier trok hij aan het werk als chef de chant aan de Opera van Parijs. Veel werken componeerde hij niet in die periode; de meesten waren examenstukken in opdracht voor het conservatorium. Later zou hij al die composities verwerpen als utilitair en ze afdoen als onoriginele muziek. De Pianosonate uit 194648, geschreven na zijn eerste contact met de muziek van de Tweede Weense School
en van Bartók, beschouwde hij als zijn eerste werk in een eigen karakteristieke stijl. Ondanks het feit dat die vroege werken van Dutilleux bezwaarlijk modern kunnen genoemd worden en ze iets lichthartig hebben dat de oorlogscontext lijkt te negeren, worden ze nog geregeld gespeeld en opgenomen. Dat geldt in het bijzonder voor zijn Sonatine voor fluit en piano. Aan de ene kant is het een heerlijke combinatie van Debussy’s mysterieuze klankenpalet en Roussels levendige ritmiek; aan de andere kant stelt het stuk verschillende technische uitdagingen waar de ware fluitvirtuoos maar al te graag zijn tanden in zet.
Nadat ze in 1938 met internationaal akkoord de Duitstalige gebieden van Tsjecho-Slowakije hebben ingepalmd, nemen de nazi’s in maart 1939 ook de rest van het land in. Bohuslav Martinu hield van Parijs. Vanaf 1923 vestigde hij er zich definitief om bij Albert Roussel te kunnen studeren en zijn eigen carrière als componist
uit te bouwen. Maar hij bleef ook zijn vaderland trouw. Toen hij in ’39 tot cultureel attaché werd benoemd door de TsjechoSlovaakse oppositie, hielp hij heel wat artiesten van zijn land om zich als vluchteling in Parijs te kunnen vestigen. Als gevolg daarvan werd zijn muziek door de nazi’s op de zwarte lijst gezet. Toen de Duitsers ook Frankrijk binnenvielen, werd het hem te heet onder de voeten en emigreerde hij met zijn vrouw via ZuidFrankrijk en Lissabon naar de Verenigde Staten. Ondanks heimwee en een slechte beheersing van het Engels verliep het hem daar als componist voorspoedig. Hij kon in de zomer zijn werkzaamheden in New York afwisselen met ontspannende verblijven in de natuur. Een van die plaatsen was het schiereiland Cape Cod in het zuidoosten van Massachusetts, met zijn talrijke stranden toen een oase van rust. Daar pende hij in ’45 zijn Fluitsonate neer in opdracht van de eerste fluitist van het Boston Symphony Orchestra. De vele lyrische melodieën en de jazzy ritmes in de sonate verklanken het zomerse gevoel aan het strand, ver van de onrust in Europa. In het derde deel baseerde Martinu zich zelfs op het gezang van een gewond vogeltje dat hij op Cape Cod had verzorgd tot het genezen was.
Op 22 juni 1941 schendt Adolf Hitler het niet-aanvalsverdrag met Stalin en zet hij de ‘Operatie Barbarossa’ in. Samen met de Finse, Roemeense, Hongaarse en Slowaakse legers valt Duitsland de Sovjet-Unie binnen. Nadat hij meer dan 15 jaar in het Westen aan de weg had getimmerd als
solist en componist, liet Sergej Prokofjev in 1936 Parijs achter zich en keerde hij definitief terug naar Moedertje Rusland. Het Sovjetregime ontving hem met open armen als één van de artistieke helden van de revolutie. Hoewel al snel bleek dat de partijcontrole op de kunsten menig probleem zou scheppen, bleef Prokofjevs ster voorlopig stijgen. Toen de toestand na de inval van de Duitsers precair werd en de belangrijkste artiesten uit Moskou geëvacueerd werden, kwam hij na omzwervingen in 1942 in Kazachstan terecht, waar hij met Eisenstein aan de film Ivan de Verschrikkelijke werkte. Het was een creatieve periode waarin hij drie pianosonates, zijn Tweede Strijkkwartet en delen van zijn opera Oorlog en Vrede schreef. Daarnaast pende hij er ook zijn Sonate voor fluit en piano neer in een “delicate en vloeiende klassieke stijl”, aldus de componist. Het werk is een typische exponent van Prokofjevs neoclassicisme, aansluitend bij zijn Eerste Symfonie. Zo refereert het openingsdeel zowel aan de barokke retoriek van een Händel als aan de marsen van Schubert en is het trage deel dromerig à la Schumann. En natuurlijk ontbreekt ook zijn handelsmerk niet, een vinnig scherzo. Het stralend karakter van het werk, geïnspireerd door de “hemelse klank” van de Franse fluitist Georges Barrère, verraadt dus amper de moeilijke omstandigheden waarin het gecomponeerd werd. Er zijn slechts enkele satirische trekjes in deze sonate die Prokofjevs groeiende spanningen met sovjetbureaucraten verraden. In het lompe hameren van de piano in het slotdeel horen we hen afgeschilderd als onhandige amateurpianisten die niks van muziek kennen.
D-Day. 6 juni 1944. De geallieerden landen op de kusten van Normandië. Op 25 augustus wordt Parijs bevrijd.
Rampal, die er bij Poulenc blijkbaar al langer op aandrong. Rampal kreeg het goede nieuws te horen via een telefoontje van de componist:
Tijdens de oorlog meed Poulenc Parijs, ook al was hij zeer verknocht aan zijn stad. Hij verbleef vooral op zijn buitenverblijf te Noizay in Touraine, waar hij zich normaal terugtrok om te componeren. Zijn creaties uit die periode blijven hun typische speelsheid behouden maar negeren ook de actuele situatie niet. In het komische ballet Les chemins de l’amour citeerde Poulenc een Frans patriottisch lied zonder dat de Duitsers het door hadden; de cantate Figure humaine is gebaseerd op muzikale gedichten van Paul Éluard, waaronder Liberté waarvan de Royal Air Force in 1942 duizenden kopieën over het Franse grondgebied uitstrooide. Na de oorlog nam zijn carrière een internationale vlucht, richting het land van de bevrijders. Zijn eerste concerttournee in de Verenigde Staten in 1948 was een succes en er zouden er vele volgen. Van dan af kende zijn werk veel bijval aan de overkant van de Atlantische Oceaan. Op die manier kreeg hij in 1956 het verzoek van de Coolidge Foundation om een kamermuziekwerk te componeren voor het festival van oktober. Uiteindelijk vond de componist tijd, stemde toe met de opdracht en suggereerde een sonate voor fluit en piano. Stiekem kaderde de sonate in een breder plan. Net zoals Debussy aan het eind van zijn leven het plan had opgevat voor een bundel sonates, dacht Poulenc eraan om voor elke houtblazers een sonate te schrijven. Hij was immers zeer gesteld op de klank van die instrumentengroep. Net als Debussy zou ook Poulenc bij drie blijven steken. De Fluitsonate was bedoeld voor Jean-Pierre
Jean-Pierre, je weet dat je altijd wou dat ik een sonate voor fluit en piano voor jou zou schrijven? Wel, ik ga het doen. En het beste is dat de Amerikanen ervoor gaan betalen! Ik heb een opdracht gekregen van de Coolidge Foundation om iets te schrijven ter nagedachtenis van Elisabeth Coolidge. Ik heb haar nooit gekend, dus ik denk dat het stuk gewoon voor jou is. De sonate was een razend succes en is nu nog altijd een van de populairste werken van Poulenc. Net als de sonate van Prokofjev opent ze met een melodie waarvan je het gevoel hebt dat je ze al jaren kent. Tegelijk is de sonate een toonbeeld van Franse clarté en levendig neoclassicisme. Maar tegelijk ook verraderlijk, want ook hier zijn de technische eisen voor de fluitist hoog. Zowel in oorlogs- als in vredestijd diende men op zijn hoede te zijn! Steven Van Renterghem studeerde klassieke talen en musicologie. Momenteel maakt hij aan de Universiteit Gent een proefschrift over de Griekse literatuur van de vroege 19de eeuw.
Biografieën Emmanuel Pahud begon met fluitspelen toen hij 6 jaar oud was. Hij studeerde onder andere aan het Koninklijk Conservatorium in Brussel bij Carlos Bruneel. In 1990 studeerde hij af aan het Conservatoire de Paris met de premier prix. Daarna studeerde hij verder bij Aurèle Nicolet. Hij won eerste prijzen op de internationale concoursen in Duino (1988), Kobe (1989) en Genève (1992). Hij ontving ook een onderscheiding van de Yehudi Menuhin Stichting. Op zijn 22ste werd Pahud solofluitist van de Berliner Philharmoniker onder leiding van Claudio Abbado. Na 8 jaar, in 2000, gaf hij deze baan op om zich volledig te wijden aan zijn solocarrière en les te geven in Genève. In 2002 keerde hij weer terug bij de Berliner. Pahud gaf concerten en speelde op festivals over de hele wereld. Hij heeft een vast platencontract bij EMI.
De Franse pianist Eric Le Sage behaalde reeds op 17-jarige leeftijd zijn meestergraad piano aan het Parijse conservatorium. Daarna specialiseerde hij zich verder bij Maria Curcio in Londen. Eric Le Sage wordt beschouwd als één van de meest getrouwe en originele vertegenwoordigers van de Franse pianoschool. Zijn repertoire bevat dan ook in de eerste plaats Franse muziek, maar ook romantische componisten zijn er sterk vertegenwoordigd. Vooral zijn interpretaties van Schumann genieten internationale faam. Le Sage nam bij Alpha alle pianowerken en kamermuziek van Schumann op. Ook zijn opname van het integrale piano-oeuvre van Francis Poulenc wordt als een referentie beschouwd.
Binnenkort in de Handelsbeurs: Michael Collins (klarinet), Quirine Viersen (cello) & Ian Brown (piano) L. van Beethoven, J. Brahms di 02.07.2013
Nieuwe datum concert M. Collins, Q. Viersen & I. Brown
Klassiek 2013-2014
Het concert met het trio rond klarinettist Michael Collins van 12 maart werd wegens het winterweer uitgesteld. Nieuwe datum voor het concert is dinsdag 2 juli. Cellist Paul Watkins wordt vervangen door Quirine Viersen maar het originele programma blijft behouden (Beethoven en Brahms). Omdat dit trio het klassieke seizoen afsluit bieden we alle klanten een gratis drankje aan voor het concert.
Melomanen én liefhebbers zullen het volgende seizoen hun hartje kunnen ophalen aan kamermuziekuitvoeringen van de bovenste plank. Op het programma staan onder meer het 15de strijkkwartet van Schubert, het Pianotrio van Ravel, Quatuor pour la fin du temps van Olivier Messiaen en Antheils Ballet Mécanique. De brochure verschijnt eind april. Abonnementen en à la carte-formule gaan in verkoop op 2 mei, losse tickets op 1 juni 2013.
Tekst Steven Van Renterghem | Foto Michael Collins B. Ealovega | Foto’s fotokatern Evy Ottermans | Coördinatie programmaboekje Handelsbeurs Concertzaal | V.U. Stefaan D’haeze © Handelsbeurs Concertzaal, Kouter 29, 9000 Gent