Gezond&zeker 3 by PPBB

JAARGANG 12 • NUMMER 3 • SEPTEMBER 2015 • ISSN 1875-7510

Vakblad voor ergocoaches en veiligheidscoaches in zorg en welzijn

Fit voor de zorg - De politie krijgt er buikpijn van Sterk gestart in de zorg - Duwen en trekken - De

kracht van eenvoud - Duurzaam coachen - Doe als... de dementheek - Je kennis over doorliggen upto-date - Uw rug heeft ochtendhumeur - Tipstrip

INHOUD

Fit voor de zorg

Sterk gestart in de zorg

De kracht van eenvoud

Duwen en trekken

Duurzaam coachen

Doe als... de dementheek

De politie krijgt er buikpijn van

Uw rug heeft ochtendhumeur

Je kennis over doorliggen up-to-date

Tipstrip

BIJ DE OMSLAG Wat kun je doen om fit te zijn en te blijven als je in de zorg werkt? Hoe houd je dat vol, nu én in de toekomst?

4 10

Gezond & Zeker Magazine

Uitgever

Inhoudelijke bijdrage

Oplage

Nummer 3, 2015, jaargang 12

Gezond & Zeker Stichting RegioPlus Gebouw de Leeuwenhoek Ierlandlaan 29 2713 HG Zoetermeer E-mail: info@gezondenzeker.nl

LOCOmotion, Ronald Geelen

20.000

Fotografie

Adverteren

Diederik van der Laan, MCH / Michel Groen, Olga Commandeur, Cello/Wim van Veelen

Voor adverteren in het magazine van Gezond & Zeker kun je contact opnemen met Stichting RegioPlus, e-mail redactie@gezondenzeker.nl of tel. 079 - 323 03 19.

verschijnt driemaandelijks www.gezondenzeker.nl ISSN: 1875-7510 Gezond & Zeker Magazine is een uitgave van Stichting RegioPlus en wordt gratis toegezonden aan ergocoaches, veiligheidscoaches en andere betrokkenen bij de preventie van fysieke belasting en agressie in zorg en welzijn die zich hebben aangemeld op www.gezondenzeker.nl.

Bladmanagement your life bv, Meteren

Redactie Angelique van Beuzekom, Marrian Enserink, Ronald Geelen, Coco Heitink, Annemarie Klaassen, Hanneke Knibbe, Nico Knibbe en Jessie van Loon

Leer meer over Gezond & Zeker werken op

Illustraties Auke Herrema

Vormgeving Pre Press Buro Booij, Maarsbergen

Druk Klomp offsetdrukkers, Amersfoort

Adreswijzigingen Met je registratie- en inlog gegevens van Gezond & Zeker kun je zelf je adresgegevens aanpassen op www.gezondenzeker.nl. Wil je uit dit

bestand verwijderd worden, dan kun je je afmelden via info@gezondenzeker.nl. Deze uitgave is ook als bladerbare PDF te vinden op www.gezondenzeker.nl. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Ondanks de uiterste zorgvuldigheid waarmee deze uitgave tot stand gekomen is, is Stichting RegioPlus niet aansprakelijk voor (druk)fouten, noch voor de inhoud van teksten en de daaruit voortvloeiende feiten, omstandigheden en gevolgen. Overname van teksten is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie.

COLUMN

Mijn eigen (lange) weg Dit keer een persoonlijk verhaal. Ik krijg namelijk vaak de vraag: waarom houd je je zo fanatiek bezig met de preventie van fysieke belasting? Mijn antwoord zal vast niet uniek zijn en de reden is simpel: omdat ik zelf last van mijn rug kreeg.

Het begon in 1984. Net klaar met mijn HBO-V begon ik als wijkverpleegkundige in een grote stad. Van preventiebeleid fysieke belasting hadden we nog nooit gehoord en van ergocoaches al helemaal niet.

Annemarie Klaassen is projectleider van Gezond & Zeker. Zij is sinds jaar en dag betrokken bij de preventie van fysieke belasting en agressie in de zorg en o.a. co-auteur van het Basisboek voor de Ergocoach.

Ik herinner me dat ik één patiënt had die met een tillift werd geholpen. Eén patiënt! En de lift zelf was – achteraf gezien – zo’n antiek model: niets ging elektrisch en de patiënt zakte er bijna doorheen. Moet je dat eens vergelijken met de hypermoderne tilliften van nu. Toch was die oude tillift in die tijd heel modern. Tillen met de hand was de normaalste zaak van de wereld: je kon anders een patiënt toch niet verzorgen? Veel patiënten werden op bed verzorgd. Hun bedden stonden op klossen: dat was al een hele vooruitgang ten opzichte van iemand verzorgen in een bedstee. Hoog-laagbedden waren er amper, en bovendien: dan moest iemand – soms aan het eind van zijn leven – zijn eigen bed uit. Dat kon je hem toch niet aandoen? En het was te verwachten: mijn rug begon te protesteren toen ik een patiënt had die langdurig op bed verzorgd moest worden, meerdere malen per dag. Als jong broekie waagde ik te zeggen dat er een hoog-

laagbed moest komen omdat ik hem anders niet kon verzorgen. Hoe ik het in mijn hoofd haalde, was de reactie. Ik ging met mijn probleem naar de hoofdwijkverpleegkundige (ja, die had je toen nog) in de verwachting dat ze me zou steunen. Helaas… ik werd met hangende schouders, knikkende knieën (en een pijnlijke rug!) teruggestuurd naar de patiënt. Wat lijkt dat lang geleden! Gelukkig hebben we nu al heel wat jaren de Praktijkrichtlijnen Fysieke Belasting, zijn tilliften en hoog-laagbedden heel gewoon én hebben we in bijna alle zorginstellingen ergocoaches. Het was een lange weg, maar we zijn er gekomen. Diezelfde weg bewandelen we nu voor agressie, want ook dat hoort er niet bij in de zorg! Ik hoop dat over een paar jaar op deze plek een column staat waarin we kunnen concluderen dat de weg lang was (hopelijk minder lang dan die voor fysieke belasting), maar dat er overal goed agressiebeleid is, dat agressie voorkomen wordt en dat er niet zo vaak in de krant staat dat er weer een zorgverlener aangevallen is! t

Annemarie Klaassen

DUURZAAM ZORGEN

FIT VOOR DE ZORG Laat het geen zorg worden

Wat kun je doen om fit te zijn en te blijven als je in de zorg werkt? Hoe houd je dat vol, nu ĂŠn in de toekomst? Hoe kun je je fitheid en daarmee je belastbaarheid vergroten? Dat zijn interessante vragen waar veel onderzoekers zich mee bezighouden.

Onderzoek van de Erasmus Universiteit en Stichting IZZ uit 2014 toont aan dat 54% van de medewerkers in de zorg fysieke problemen heeft waar ze professionele hulp voor zoeken. Nek-schouderklachten en rugklachten komen verreweg het meest voor. Fit blijven in de zorg zou wel eens een zorg kunnen worden.

Je werk aankunnen Fit zijn heeft te maken met lichamelijk je werk aankunnen, mits dit binnen de grenzen van de

praktijkrichtlijnen valt. Als dat niet zo is, heeft fitter worden weinig zin. Kijk dus eerst naar de bron en volg de landelijke afspraken. Raadpleeg zo nodig je arbocatalogus. Daarna komt de volgende uitdaging, want fysieke belasting daagt je uit, vooral als je ouder wordt. Denk aan transfers vanuit bed of stoel, kracht zetten bij trekken en duwen, ongemakkelijke houdingen en bewegingen herhalen. Onderzoek van Saxion Hogeschool in 2014 onder 2175 zorgmedewerkers

DUURZAAM ZORGEN

LICHAMELIJK FITTE MENSEN ZIJN GEZONDER In de zorg kan gebrek aan fitheid een serieus probleem vormen, zeker als je fysiek zwaar werk hebt en/of ouder bent dan 40 jaar en/of overgewicht hebt.

laat zien dat oudere werknemers (50 jaar en ouder) het werk minder goed aankunnen dan hun jongere collega’s. Bij zwaar fysiek werk ligt ‘de ommekeer’ al bij 40 jaar. Daarnaast is overgewicht, vooral fors overgewicht (obesitas), een belemmering bij fysiek werk.

Lichamelijke fitheid vergroten: conditie Een goede conditie is belangrijk. Volgens het Nederlands Instituut voor Sport en Beweging is minimaal 30 minuten per dag stevig wandelen of fietsen een goede basis. Om je conditie verder te verbeteren, is drie keer per week minimaal 20 minuten intensief bewegen een prima aanvulling.

FIT ZIJN DOOR TIJD TE NEMEN VOOR JEZELF! Voor mij betekent duurzame zorg onder andere fit zijn en blijven door tijd te nemen voor jezelf. Groot gebracht in een sfeer van ‘altijd zorgen voor de ander’ valt dit niet mee. Ik hoor de reactie al: “Tijd nemen voor mezelf tijdens de zorg? Wanneer dan?” Tijd nemen zit hem in de paar seconden van bezinning voordat je een deur opent van de kamer van een cliënt of voorafgaand aan een bespreking. In de luttele seconden die je neemt om te gaan staan op beide benen voordat je aan de slag gaat (voel eerst de vloer onder je voeten en je lijf!). Dat moment van de werkhoogte bepalen en instellen die past bij de handeling die je gaat verrichten. Om een beweging die je samen met de cliënt gaat maken, eerst denkbeeldig in je lijf uit te voeren zoals een bobsleeër die de bobbaan vooraf in zijn lijf maakt ter voorbereiding op de afdaling. Het gaat om die paar seconden waarin de cliënt zelf in beweging mag komen en waarop jij aanvult voor zover werkelijk nodig is. Om het moment waarop je wacht dat de ander op jou schakelt. Probeer het eens uit: te zijn in het nu met aandacht voor jezelf en de ander.

Overgewicht te lijf gaan Een prettige bijkomstigheid: door meer bewegen blijf je gemakkelijker op gewicht en kun je zelfs iets afvallen. Onderzoek onder 26.500 deelnemers door Franz (in 2007) laat zien dat dit ongeveer 2,5% van je gewicht is. Dat brengt ons bij lichaamsgewicht. Als je (fors) overgewicht hebt, is het extra belangrijk om hier aandacht aan te besteden. Je kunt ongeveer 10% van je huidige gewicht afvallen door met kleine stappen je voeding aan te passen. Maar speciale diëten werken vaak niet. Met kleine stappen afvallen door gezonder te gaan eten, werkt wel en voorkomt veel frustratie zoals het jojo-effect waardoor je na het afvallen weer zwaarder wordt.

Alcohol, roken en slapen Matig zijn met alcohol en liefst niet roken, dat is natuurlijk wel bekend. Ook op latere leeftijd draagt minder alcohol drinken en stoppen met roken bij aan de verbetering van je fitheid en gezondheid. Zeker doen als het je lukt! De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor een gezonde nachtrust en voldoende slaap. Slaapproblemen zorgen er namelijk voor dat je onvoldoende herstelt en vermoeid raakt. Je hebt minder energie en kunt het werk, zeker als dat fysiek

Rianne Huijbregts is trainer bij bureau Zwaartepunt. Tijdens de Gezond & Zeker Kennisdagen verzorgt Zwaartepunt o.a. de workshop ‘Iedereen in beweging’. Schrijf je in via www.gezondenzeker.nl.

DUURZAAM ZORGEN

FIT IN DE ZORG: AANPAK Fysieke overbelasting kun je verminderen door: • v olgens de Praktijkrichtlijnen Fysieke Belasting te werken • hulpmiddelen te gebruiken • een ergocoach naar je werkplek en werk te laten kijken

Je fysieke belastbaarheid vergroot je door: bewegen • wandelen, fietsen: 30 minuten per dag • krachttraining van benen, romp en armen

FITHEID VAN DE ZORGVERLENER EN DUURZAAM ZORGEN Mij is de relatie tussen fitte zorgverleners en duurzaam werken zo duidelijk als wat: een fit mens kan meer aan en kan daardoor beter zorgen voor zichzelf en voor de ander. Als je fit bent, wil dit niet zeggen dat je nooit blessures of klachten hebt. Iedereen heeft weleens klachten, maar er is een duidelijk verschil in de impact van deze klachten. Anders gezegd: hoe een fit persoon met deze klachten omgaat. Ik werk als bedrijfsfysiotherapeut en NLP-coach in een ziekenhuis en ben dagelijks bezig met de fysieke en geestelijke gezondheid van het personeel. Tevens ben ik opgevoed met sport en nu ik 54 ben, sport ik nog steeds een paar keer per week. Gevarieerd sporten houdt je lichaam in conditie en je leert je lichaam ook beter kennen. Natuurlijk vraagt dit een investering, maar het hoeft niet veel tijd en geld te kosten. Naar je werk fietsen, de trap nemen, thuis tijdens het nieuws oefeningen doen, boodschappen doen met de fiets en andere simpele maar gezonde gewoontes. Blijf investeren in jezelf, zie de mogelijkheden – ook als je ouder wordt. Zo houd je het langer vol. Hanke Laurijsen is bedrijfsfysiotherapeut en -coach bij Stichting Medisch centrum Haaglanden en Bronovo-Nebo. Op de Gezond & Zeker Kennisdagen verzorgt Hanke o.a. de workshop Persoonlijk fitplan. Schrijf je in via www.gezondenzeker.nl.

voeding • vermijd kant-en-klaar eten • vermijd zoete voedingsmiddelen • vermijd frisdranken en vruchtensap • eet vooral groenten en fruit • eet 2 keer per week vis slaap • slaap voldoende (gemiddeld 7-9 uur) • Leestip: ‘Goedenacht’ op www.staz.nl

belastend is, moeilijker aan. We weten uit onderzoek dat ongeveer 1 op de 5 werknemers in de zorg onvoldoende slaapt. Voor een goede nachtrust blijkt een donkere, stille kamer met frisse lucht gewenst. Zorg voor een comfortabel bed. Bij onregelmatig werk is het belangrijk om zoveel mogelijk regelmaat in je rooster te hebben.

Neem je werk onder de loep Je kunt dus veel doen om je fitheid en daarmee je belastbaarheid te vergroten. Maar het is belangrijk om bij de bron, je werk, te beginnen. Hoe zit het met je fysieke belasting in je werk? Welke handelingen en taken komen veel voor binnen jouw werk? Denk hierbij aan transfers, kracht zetten met je benen, armen en handen, maar ook buigen en draaien met je bovenlichaam, werken in ongemakkelijke houdingen of vaak dezelfde beweging maken. Naast kijken hoe jouw fysieke belasting er uitziet, moet je ook kijken wat je doet om die belasting te

DUURZAAM ZORGEN

GOEDENACHT In de nachtdienst is het zo verleidelijk om te snacken. Maar al die suikers en vetten zijn niet goed. Eet liever een gewone maaltijd op een vast tijdstip met meer eiwitten dan koolhydraten. Leestip: ‘Goedenacht’ is een gratis boekje van de Stichting Arbeidsmarkt Ziekenhuizen en bevat verrassende informatie en bruikbare tips over nachtarbeid. Kijk op www. staz.nl om het boekje te bestellen of te downloaden.

verkleinen. Werk je op een slimme manier? Zijn er hulpmiddelen die je kunt gebruiken, doe je dat ook? Kan een ergocoach meekijken naar je werkplek en hoe je aan het werk bent? Op de website van Gezond & Zeker (www.gezondenzeker.nl) vind je onder het kopje ‘fysieke belasting’ de praktijkrichtlijnen voor de verschillende zorgsectoren. De arbocatalo-

gus van je eigen branche die je ook op de site kunt vinden bevat naast nuttige informatie, mooie hulpmiddelen en handige tips.

Bewegen Werkt! Letterlijk en figuurlijk in beweging blijven vergroot je fitheid en de kans om met plezier, samen met je collega’s, voor cliënten en bewoners te zorgen. t

MONITOR DUURZAME INZETBAARHEID (MODI) De Monitor Duurzame Inzetbaarheid (MoDI) van Bewegen Werkt is een instrument dat wordt aangeboden door WGV Zorg en Welzijn, de werkgeversorganisatie voor zorg en welzijn in Oost-Nederland die ook verantwoordelijk is voor Gezond & Zeker in deze regio. Het is een vragenlijst die medewerkers zelf kunnen invullen. De resultaten laten zien of medewerkers dreigen uit te vallen. Zo kun je uitvalrisico’s van medewerkers verkleinen en tot duurzame inzetbaarheid van medewerkers én organisaties komen. Meer weten? Kijk op www.wgvzorgenwelzijn.nl of neem contact op met de coördinator van Gezond & Zeker in jouw regio.

Meer weten? Neem contact op met Bewegen Werkt, Kees der Weduwe, kees.derweduwe@bewegenwerkt. nl. Tijdens de Gezond & Zeker Kennisdagen 2015 kun je de workshop Bootcamp in Zorg en Welzijn volgen. Lees hier meer over en schrijf je in via www.gezondenzeker.nl

GEZOND & ZEKER KENNISDAGEN

STERK GESTART IN DE ZORG Onderzoek naar uitval onder (jonge) zorgprofessionals

de loopbaan. (Beginnende) verpleegkundigen hebben vaak te kampen met een hoge werkdruk. Hierdoor ontstaan vooral klachten in de nek, schouder en rug, vermoeidheid en burn-out. Naast productiviteitsverlies en ziekteverzuim is ook het relatief grote aantal carrièreswitches een punt van zorg.

Jong geleerd is oud gedaan

Als het gaat om uitval en productiviteitsverlies ligt de focus meestal op het aan het werk houden van de oudere zorgprofessional. Maar ook bij startende collega’s valt op dat vlak veel winst te behalen.

De Hogeschool Rotterdam gaat onderzoek doen naar uitval door fysieke en mentale arbeidsbelasting onder verpleegkundigen. Daarbij ligt de focus op stagiaires en net afgestudeerden. De Hogeschool werkt in dit onderzoek samen met een groot aantal zorginstellingen in Rotterdam en een aantal wetenschappelijke organisaties.

Hoge werkdruk Uitval en productiviteitsverlies vormen een groot probleem in de zorg. Klachten als gevolg van fysieke en mentale belasting beginnen al tijdens de opleiding en de start van

De Hogeschool Rotterdam gaat de oorzaken van uitval meten en monitoren. Met gerichte, preventieve maatregelen zal geprobeerd worden de uitval te verkleinen. Tegelijk wordt dan het effect van die interventies zichtbaar. Vanuit de opleiding zal meer nadruk worden gelegd op een gezonde werkstijl. Dat is efficiënter en goedkoper dan het later moeten afleren van ongezond werkgedrag. Maar al te vaak wordt een hoge werkdruk direct gelinkt aan het minder letten op houding en het niet gebruiken van hulpmiddelen. Veel zorgmedewerkers missen het inzicht dat

zowel zijzelf als de cliënt niet gebaat is bij een transfer ‘even snel tussendoor’ doen. Ook zie je vaak collega’s in oude gewoonten vervallen of een prachtig nieuw hulpmiddel in de bezemkast verdwijnen.

Rol van ergocoach en veiligheidscoach Jij als ergocoach of veiligheidscoach hebt een belangrijke rol als het gaat om blijvend aandacht vragen voor gezond werken. Gezond werken is een must, hoe jong je ook bent en hoe jong je je ook voelt. Preventie van fysieke belasting en agressie is echter niet alleen ‘iets van de coach’. Het is een verantwoordelijkheid van het hele team. Het motiveren van collega’s is een belangrijk onderdeel van jouw taak als coach. Zelfredzaamheid is het sleutelwoord: collega’s die gezond werken vanzelfsprekend vinden, weten jou te vinden maar hebben je niet dagelijks nodig.

Breng je baas mee! Vaak zeggen ergocoaches en veiligheidscoaches tijdens de Gezond & Zeker Kennisdagen: “Dit had onze baas moeten horen.” Speciaal voor de ‘bazen’ die zich op de hoogte willen stellen van alle ontwikkelingen op arbogebied en het beleid fysieke belasting, is er op dinsdag 3 november de workshop ‘Duurzaam zorgen voor hoger management’. Ergocoaches en veiligheidscoaches die hun baas meenemen, krijgen gratis toegang tot de Gezond & Zeker Kennisdagen 2015. t

for matie Ga voor meer in aar n en inschrijving eker.nl z n e d n o z e .g w w w

GEZOND & ZEKER KENNISDAGEN

GEZOND & ZEKER IN BEWEGING Ervaar een goede beweeghouding

Vitaliteitscoach Olga Commandeur is bekend van Nederland in Beweging! Al vijftien jaar laat zij dagelijks meer dan 100.000 mensen voor de buis bewegen. Dit jaar verzorgt de bekende oud-atlete tijdens de opening van de Gezond & Zeker Kennisdagen een workshop over een vitale leefstijl. Dat bewegen het beste medicijn is tegen bijna alle kwalen, dat weten we. Dat weten ouderen ook. Bovendien is het zo lang mogelijk behouden van bewegingsvrijheid een heel belangrijke factor voor de kwaliteit van leven. Alleen het in beweging komen, dat is lastig. Net als je leefstijl aanpassen of je gedrag veranderen en dat volhouden.

Wervelkolom: ruggengraat van het bewegen Olga Commandeur laat je tijdens haar presentatie letterlijk en figuurlijk ervaren wat een goede beweeghouding is en wat dat met je doet. Vooral de wervelkolom is hierin erg belangrijk. Eerst krijg je een stukje theorie over de anatomie van de wervelkolom. Daarna volgt een reeks oefeningen om zelf te ervaren wat een vitale houding met je doet, hoe zo’n houding een grote bijdrage levert aan de valpreventie van ouderen én hoe je dat over kunt brengen naar je cliënten.

Je eigen houding Jouw eigen houding – letterlijk en figuurlijk – speelt hierbij een grote rol: als voorbeeld, maar zeker ook voor je zelfvertrouwen, kracht en overtuiging. Daarom is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen. Voldoende en goed te bewegen, ervaren en weten wat dat met je doet. Letten op je voeding, je lichaam voeden in plaats van je mond en leren om jezelf en je collega’s op een goede manier te coachen. Zo kun je nóg meer voor een ander betekenen en haal je zelf ook meer voldoening uit je mooie werk. Kortom, met elkaar voor elkaar zorgen, nu en op de langere termijn. Dát is duurzaam zorgen! t

GEHANDICAPTENZORG

DE KRACHT VAN EENVOUD Eenvoudige aanpak met grote resultaten in de gehandicaptenzorg Mensen met een ernstig meervoudige beperking (EMB) vormen een bijzondere groep binnen de gehandicaptenzorg. Hun zorg is complex en de communicatie met hen verloopt vaak moeizaam.

Zorgorganisatie Cello heeft een beweegpakket voor mensen met een ernstige meervoudige beperking samengesteld. Het heet De Kracht van Eenvoud: de bewegingen zijn eenvoudig aan te bieden en uit te voeren, je gebruikt goedkope materialen en het vraagt weinig personele inzet.

Onderprikkeling en bewegingsarmoede Eén van de problemen is dat deze groep zeer moeilijk tot bewegen komt. Deels vanwege hun beperkingen, maar ook omdat ze sterk afhankelijk zijn van het initiatief van een ander. Zonder dat initiatief brengen ze een groot deel van de dag passief zittend door met een minimum aan beweging. Dat betekent dat ze steeds verder achteruit

gaan en dat de begeleiding en zorg voor de medewerkers lichamelijk steeds zwaarder zal worden. Onder prikkeling en bewegingsarmoede ligt bij mensen met EMB op de loer, ondanks ontzettend leuke en waardevolle activiteiten als zwemmen en huifbedrijden. Zulke activiteiten vragen echter veel energie van zowel cliënten als begeleiders en beperken zich tot één of twee momenten in de week.

De Kracht van Eenvoud Onderzoek laat zien dat deze complexe groep veel heeft aan eenvoudige activiteiten en interactie: de hele dag door, toegesneden op de cliënt. Cello

GEHANDICAPTENZORG

heeft daarom samen met twee bewe gingsagogen De Kracht van Eenvoud ontwikkeld en geïntegreerd in de dagelijkse gang van zaken op hun woning, school of dagbestedings locatie. Kern van deze methode is dat er heel klein gezocht, gedacht en gewerkt wordt. Het pakket bestaat uit eenvoudige middelen die kinderen en volwassenen uitdagen om zélf in beweging te komen. Bijvoorbeeld door te spelen met lucht of met ballen of gebruik te maken van elastiek en ballonnen. Plezier voor de cliënt staat centraal. Het meer bewegen en actiever zijn volgt vanzelf. De effec ten zijn opzienbarend, zowel voor de kwaliteit van leven van de cliënt als voor de kwaliteit van werk voor de zorgmedewerker.

Onderzoek naar de effecten

Cello werkt nu al zo’n drie jaar met De Kracht van Eenvoud. In november 2012 ontving de zorgorganisatie hiervoor de aanmoedigingsprijs van de VGN gehandicaptenzorg. Cello verzorgt workshops voor andere zorginstellingen en scholen voor

percentage expliciete ui>ngen van plezier 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Lachen

Glimlachen

Wijzen / gebaren Regulier

Vrolijk

Aﬀec>e

Oogcontact

Kracht Eenvoud

De scores (in percentages) op het gebied van ‘plezier’ voor het reguliere aanbod (n=2941) en de Kracht van de Eenvoud (n=3773).

totaal score alertheid speciaal onderwijs, maar ondanks van momenten waarop de methode 900 het enthousiasme lag er nog geen wel en niet werd toegepast. Vervol800 bewijs voor de effecten van de aangens zijn de beelden per seconde 700 pak. geanalyseerd. Een samenvatting van 600 Daarom heeft Cello samen met de resultaten. 500 Hanneke Knibbe van LOCOmotion onderzoek uitgevoerd, gefinancierd Plezier 400 door Plezier is een van de hoofddoelstel300 Veilig Werken in de Zorg. Om de dagelijkse gang van zaken op de lingen van de Kracht van Eenvoud. 200 groepen zo min mogelijk te verstoInderdaad zie je op de KvE-filmpjes 100 ren, is gewerkt met videobeelden veel meer lachen, glimlachen, 0

Regulier

LOCOmotion ism Cello in opdracht van VWIZ, 2015

Kracht Eenvoud

Lachen

GEHANDICAPTENZORG

Glimlachen

Wijzen / gebaren Regulier

Vrolijk

Aﬀec>e

Oogcontact

Kracht Eenvoud

rolijke reacties, affectie en oogv contact. De verschillen zijn aanzienlijk. De tegenhanger van plezier is negatieve emotie. Hierin werd geen verschil gemeten.

Alertheid

totaal score alertheid 900 800 700 600 500

De Kracht van Eenvoud wil de passi400 viteit doorbreken en een meer alerte 300 cliënt zien die het nodige beleeft. Dat 200 wordt zeker bereikt. De toegenomen 100 alertheid is gespreid over verschil 0 lende zintuigen. De cliënten kijken Regulier Kracht Eenvoud bewuster om zich heen, reageren De totaalscores (gesommeerde percentages) op het gebied van ‘alertheid’ voor het reguliere aanbod (n=2941) en de op geluiden, willen de materialen Kracht van de Eenvoud (n=3773). voelen en bewegen meer. Om die mate van alertheid te bereistig zijn voor de kwaliteit van leven ken, is de interactie tussen begeuitstraalt. De tijdsinvestering is van deze groep complexe cliënten. leider en cliënt van groot belang. niet groot: het gaat om kleine extra EMB-cliënten zijn immers voor hun tijdseisen. Nu jij! activiteiten sterk afhankelijk van Als je op youtube zoekt op ‘cello het initiatief van een ander. Bij de De Kracht van Eenvoud werkt kracht van eenvoud’, dan vind je een KvE was dat initiatief er vaak en De resultaten laten eenduidig zien prachtig filmpje dat jou misschien vrij intensief. Dit leidde niet alleen dat de alertheid van cliënten toeaan het denken zet hoe jij eenvoutot een reactie van de cliënt: soms neemt, hun passiviteit afneemt, ze dige bewegingen met eenvoudige namen cliënten na verloop van tijd meer plezier hebben en het aantal hulpmiddelen kunt aanbieden aan ook zelf initiatief. Wel moet je de negatieve uitingen minimaal blijft. jouw eigen cliënten. Dat geldt ook tijd nemen om de cliënt de kans te Cliënten reageren meer en nemen voor familieleden natuurlijk. Inmidgeven te reageren. In de houding iets vaker zelf initiatief. Hoewel er LOCOmotion ism Cello in opdracht van VWIZ, 2015 dels heeft Cello vijf sets met acht van de begeleider telt geduld hebmeer onderzoek nodig is, kunnen beweegkaarten gemaakt. Elke set ben en de tijd nemen zwaar, maar met De Kracht van Eenvoud goede heeft een eigen thema zoals spelen ook het plezier dat de begeleider resultaten bereikt worden die gunmet ballen en spelen met lucht. Op de kaarten staat heel concreet de aanpak aangegeven. De kaartensets kosten 25 euro en zijn verkrijgbaar bij uitgeverij Fysio Educatief. Lees meer op fysioeducatief.nl/dekrachtvaneenvoud. Daar vind je ook leuke en inspirerende filmpjes met voorbeelden. t Voor meer informatie: Wim van Veelen, wvanveelen@cello-zorg.nl. Voor vragen rond het onderzoek kun je ook contact opnemen met Hanneke Knibbe, LOCOmotion, j.j.knibbe@gmail.com.

ONDERSTEUNENDE DIENSTEN

DUWEN EN TREKKEN

KIM brengt het hele proces in kaart

Buiten is het 27 graden, binnen staat de Tour de France aan. “Het blijft onrustig in het peloton. Ondanks het mooie weer is het duwen en trekken”, aldus de NOS-verslaggever. Ik heb niets met wielrennen, maar die opmerking sluit mooi aan bij de column die ik aan het schrijven ben. Want ook in de ondersteunende diensten in zorg en welzijn is het regelmatig duwen en trekken. In mijn adviespraktijk krijg ik regelmatig vragen over bijvoorbeeld het rijden met een medicijnkar, broodbuffetwagen of een kar van de Centrale Sterilisatie Afdeling. Hoe zwaar mag die zijn? Is het duwen of trekken acceptabel? Als je als ergocoach deze vragen krijgt, zijn de Karvragen, de Rijregels en de Praktijkrichtlijnen hulpmiddelen die je prima kunt gebruiken bij de beoordeling. Ook de Richtlijnen manueel verplaatsen van lasten (A. Mital e.a.) zijn goed bruikbaar. Het nadeel is echter dat de uitkomsten soms acceptabel lijken, maar dat andere factoren die een rol spelen niet zichtbaar worden. Je moet namelijk altijd kijken naar het hele proces waarbinnen de handeling

plaatsvindt. En hoe kan je dat nou in kaart brengen en beoordelen? Zelf gebruik ik daar de KIM-tool Trekken en duwen voor, een relatief eenvoudig instrument waarmee je trekken en duwen objectief inzichtelijk maakt. De KIM (Key Indicator Method) kun je op de werkplek toepassen en is gebruiksvriendelijk en snel. Aan de hand van twee voorbeelden laat ik zien hoe de KIM je kan helpen.

Een ziekenhuis besloot om patiënten het eten anders aan te bieden. Een van de gevolgen was de aanschaf van andere voedingskarren. Wat voor soort kar moest dat worden? De opdrachtgever was van plan om manuele (niet-gemotoriseerde) voedingskarren aan te schaffen. Met de KIM bracht ik de manier van werken met de kar in kaart. Daaruit bleek al snel dat met een manuele kar de fysieke belasting in het proces ver boven de norm uitkwam.

r In een verzorgingshuis kregen medewerkers nek- en schouderklachten door het rijden met medicijnkarren. De kar was niet erg zwaar, maar uit de KIM werd duidelijk dat er toch

sprake was van fysieke overbelasting. Die werd veroorzaakt door aspecten als vaak starten en stoppen, grote afstanden, zachte vloerbedekking, het soort wielen en handgrepen. Uit de KIM werd ook duidelijk dat alleen een harde vloerbedekking het probleem kon oplossen. Dat was echter niet mogelijk. De opdrachtgever heeft toen besloten om de medicatie op de kamer te plaatsen. Kortom, met KIM krijg ik beter zicht op het hele proces en kun je beter zien wat het effect is van een bedachte oplossing. Nu nog even kijken of het Tour-peloton er iets aan heeft. t De Karvragen, Rijregels en Praktijkrichtlijnen vind je op www.gezondenzeker.nl. Op www.inspectieszw.nl kun je de KIM-tool downloaden.

Jeannette Nabuurs is register bedrijfs fysiotherapeut, senior adviseur en partner van Corpus Sanum. Zij adviseert organisaties bij vraagstukken op het gebied van ergonomie, fysieke belasting en agressie & geweld.

COACHING & COMMUNICATIE

Je werk kan niet elke dag spetterend zijn en van een leien dakje gaan. Dat je soms niet tevreden bent of het gevoel hebt tekort te schieten, is heel normaal. Maar houden die gevoelens van onvrede aan, dan is het goed pas op de plaats te maken en de balans op te maken. Dat kan trouwens voor niemand kwaad!

Tijdens de Gezond & Zeker Kennisdagen leren we je meer over de kunst van het compliment. Kom naar de stand van Gezond & Zeker om je compliment te ontvangen.

DUURZAAM COACHEN Coach 贸贸k jezelf

Als je je niet happy voelt in je werk, is het belangrijk te achterhalen hoe dat komt. Soms kabbelt je leven maar door, je werk lijkt 茅茅n grote sleur. De vraag is of het realistisch is wat je wilt in je werk. Misschien moet je je doelen bijstellen of wordt het tijd om uit te kijken naar een andere functie of job. Dit laatste beslis je natuurlijk niet zomaar,

maar houd die mogelijkheid wel in je achterhoofd.

Maak een lijstje Vaak kijken mensen vooral naar wat niet goed loopt of waar ze niet tevreden over zijn. Schrijf die dingen op, dan kun je later bekijken wat eraan te doen valt en wat niet: aan jou de taak om

hier zó mee om te gaan dat het je werkplezier niet blijft beïnvloeden. Schrijf ook op wat je wél hebt in je werk. Waar geniet je van, waar haal je energie uit? Je kunt je blik verruimen door eens een dagje mee te lopen met een collega uit een andere instelling. Is daar alles beter, leuker?

COACHING & COMMUNICATIE

Waarin ben je echt goed? Maar dáár werk van!

Investeren in je werk

Waar gaat jouw tijd aan op? De doorsnee zorgverlener heeft tussen de 40% (ondergrens, lager is niet goed) en 75% (dit is veel) van de tijd direct contact met cliënten. De rest gaat op aan voorbereiding, planning, overleg, papierwerk etc. Je kunt voor jezelf nagaan hoeveel tijd jij aan je hoofdtaak besteedt. Als je twee weken bijhoudt wat je wanneer doet, kun je daarna een globaal percentage berekenen. Misschien heb je best veel tijd direct

deren wordt iedereen blijer. Als je de balans opmaakt, is het ook goed te kijken waaraan je géén tijd besteedt. Kom je toe aan het lezen van een inspirerend artikel? Oké, je leest nu dit Gezond & Zeker Magazine, dat is een begin.

contact met cliënten maar zit je onvrede erin dat je daar méér uit wilt halen. Mogelijk ben je inderdaad veel tijd kwijt met randzaken als papierwerk. Je kunt dit niet van vandaag op morgen veranderen, maar je kunt erover nadenken. Een kort en helder verslag is misschien niet alleen minder tijdrovend, maar ook effectiever. Als je minder tijd uittrekt voor een overleg, kun je meteen to the point komen. Van efficiënt verga-

Je kunt een vuistdikke notitie maken met visies, doelen en plannen. Prima als dit jou en je collega’s energie geeft, maar verwacht niet dat iedereen zoiets zal lezen. Wat waarschijnlijk méér uithaalt: onderzoek met je collega’s wat op jullie afdeling in korte tijd haalbaar is. Begin met enkele vrij simpele, haalbare stappen of verbeteringen. Zulke doelen bereiken motiveert enorm. Kortom: kijk verder dan je neus lang is, maak een plan dat haalbaar is, op redelijk korte

VRAGEN DIE JE JEZELF KUNT STELLEN Naast een lijstje maken met positieve en negatieve kanten van je werk, kun je jezelf ook de volgende vragen stellen. Tip: schrijf de antwoorden op. Dat werkt vaak beter dan de vragen langslopen en ze alleen in gedachten beantwoorden. Waarom ben je dit werk gaan doen, wat waren je idealen? Wat is ervan terechtgekomen? Zijn deze doelen niet haalbaar? Of zijn ze minder belangrijk geworden? Je werk is de moeite waard en is het waard om met aandacht en zorg uitgevoerd te worden. Neem je wel voldoende de rust en tijd hiervoor, probeer je variatie in je werk aan te brengen en jezelf verder te ontwikkelen? Kijk eens naar je lijstje met negatieve aspecten van je werk. Zijn die

te vergemakkelijken, te verminderen (bijvoorbeeld door ze tussendoor te doen in plaats van ze op te sparen) of misschien wel te delegeren? Kijk nog eens naar je lijstje met de positieve kanten van je job. Kun je die uitbreiden, bijvoorbeeld door ze over te nemen van een collega. Waarin ben je echt goed? Maak dáár werk van! Wat vind je écht belangrijk in je werk? Hoe kun je ervoor zorgen dat je daar in elk geval aan toekomt? Ga voor jezelf na hoeveel (of hoe weinig) afwisseling je nodig hebt, en ga na in hoeverre dit in je huidige functie in te passen is. Maak je voldoende zichtbaar wat je doet? Stel dat je voor het team en de familie van cliënten een weekschema maakt. Vul dit dan mondeling aan. Door uit te spreken wat je

gedaan hebt, creëer je duidelijkheid (óók voor jezelf) en lok je reacties uit. Sommige mensen zijn helemaal gefixeerd op wat anderen anders zouden moeten doen en hoe zij jou zouden moeten helpen. Probeer die valkuil te vermijden. Ga liever na hoe je met hen kunt samenwerken. Misschien kunnen jullie elkaar helpen, taken van elkaar overnemen (ook weer: laat iedereen doen waar hij goed in is). Bedenk één ding: minstens zo belangrijk als wát je doet, is hóé je het doet. Je bent en blijft een rolmodel voor je collega’s én je cliënten. Als je dag in dag uit gestrest of sikkeneurig overkomt, is er geen tijd te verliezen. Dan moet je echt met jezelf en je werk aan de slag!

COACHING & COMMUNICATIE

termijn. Op zoek naar hulpmiddelen hierbij? Download het Aktieblok op gezondenzeker.nl en de folder ‘Voila’.

Pak je kansen Je hoort vaak van mensen dat mooie kansen – die ze weer zin in hun werk gaven – eigenlijk toevallig op hun weg kwamen. Of beter gezegd: ze grepen de kans toen die zich aandiende. Bijvoorbeeld een nieuwe collega die ze op sleeptouw namen en die hen met een frisse blik naar ‘t werk liet kijken. Je kunt natuurlijk ook je eigen plan trekken, volledig los van wat er speelt in de organisatie. Maar dan zul je alles zélf moeten doen en de kans dat je plan wordt overgenomen is niet zo groot. Misschien kun je aansluiten bij een onderwerp dat sterk leeft, waar werkgroepen en geld voor wordt vrijgemaakt. De kans dat je dan iets teweeg kunt brengen, is waarschijnlijk een stuk groter.

Geef – en verwacht niet teveel terug Natuurlijk is het fijn en belangrijk om waardering te krijgen, maar eis dit

niet. Voor je collega’s is het op een gegeven moment vanzelfsprekend wat je doet. Veel mensen vinden het bovendien moeilijk om een complimentje te geven. Dus ’we hebben

Maak een plan dat haalbaar is, op redelijk korte termijn. lekker gewerkt vandaag’ kan overkomen als een algemene opmerking maar is misschien wel een grote pluim. De spelregels voor kritiek en complimentjes zijn gelijk: spreek vanuit jezelf, hou het concreet, en wees assertief. Als iemand een compliment afzwakt – bijvoorbeeld omdat het best moeilijk is om te reageren

PREGO! TIP DUURZAAM ZORGEN Onbetrouwbare cliënt? Bestudeer z’n elektrische rolstoel

Het komt wel eens voor dat cliënten met hersenschade en ontremmingsverschijnselen anderen, bijvoorbeeld jou, willen aanrijden met hun elektrische rolstoel of scootmobiel. Spring alsjeblieft weg en probeer niet zo’n gevaarte tegen te houden. Dat is een hopeloze onderneming: een elektrische rolstoel weegt al snel meer dan 150 kilo. Wat je bij een elektrische rolstoel wél kunt doen: de stuurknuppel achteruit duwen of slaan. Het apparaat komt dan als het ware met een schok ‘in z’n achteruit’ te staan. Je kunt dit een keer, als de cliënt er niet in zit, uitproberen. Kijk dan meteen hoe je het apparaat uit kunt schakelen. Dat verschilt per apparaat en per merk. Kijk voor meer PreGo! Tips over de preventie van agressie of van fysieke belasting op www.gezondenzeker.nl.

op een compliment – mag je gerust zeggen dat je het wel degelijk meent. Tip: benoem eens elke nagekomen afspraak.

Wees lief voor jezelf Op vragen om iets over te nemen voor je collega hoef je niet meteen ja te zeggen: neem de tijd om na te gaan wat dit inhoudt voor je eigen werk(druk). We plannen activiteiten voor onze cliënten, maar nemen vaak niet de moeite om naar onszelf te kijken. Wie heeft wel eens een activiteitenplan voor zichzelf gemaakt? (Doe het eens!) Als je jezelf goed voelt breng je dat over op je cliënten en collega’s. Zorg ook privé goed voor jezelf. Als je moe, zorgelijk of gepikeerd de werkvloer opstapt, maak je het niet alleen jezelf maar ook anderen moeilijk.

Doe eens gek! Spring eens uit de band. Verras anderen én jezelf. Zonder risico geen (extra) winst. Probeer morgen eens extra bewust, kalm en ‘slow’ je werk te doen. Wat valt op? Zet overmorgen een roze bril op en geef iedereen in de omgeving positief commentaar. Lees je cliënten een mooi gedicht voor, zing een liedje – ook al zing je vals als een kraai. Of in plaats van te pauzeren, neem je twee cliënten in een snelle rit mee naar het frietkot in het nabije bos. Of je neemt met hen de laatste roddels van de Privé door en vraagt naar een reactie. Laat foto’s zien van mooie mannen en vrouwen, vraagt wat cliënten van ze vinden en vraag naar hun kalverliefdes en kwajongensstreken. Neemt een kist vol make-up mee en geef elke cliënt een ‘grote beurt’. Kap hun haren, lak nagels, geef een massage. Zo nu en dan gek doen loont: gewoon is ook maar gewoon. t

FYSIEKE BELASTING

DOE ALS… DE DEMENTHEEK Voor ik vergeet

Sinds 2010 is er in Leek een Dementheek te vinden. Dit is een uitleen- en adviescentrum voor volwassenen met geheugenproblemen. Er kunnen bijvoorbeeld spelletjes, boeken en films worden geleend met een nostalgisch karakter, zodat een dementerende geprikkeld wordt om over vroeger te praten. Sinds kort heeft de Dementheek zelfs een duofiets in het assortiment.

Sjaak Verster, coördinator van de Dementheek, is er al vanaf het begin bij. “Het oorspronkelijke doel van de Dementheek was om een uitleencentrum te worden voor thuiswonende mensen met dementie in de gemeente Leek en directe omgeving. We wilden op die manier mantelzorgers en familie van dementerenden ondersteunen.” Intussen draait de Dementheek zo’n vijf jaar. Verster: “We moeten erkennen dat dàt doel niet helemaal bereikt is, maar dat de Dementheek wèl in een behoefte voorziet. Het blijkt erg lastig om thuiswonende dementerenden te bereiken. Het zijn dan ook vooral zorginstellingen en organisaties zoals Alzheimercafés, zorgboerderijen en woonhavens

FOTO HOLLANDSE HOOGTE

die gebruikmaken van de Dementheek. En er komen mensen uit het hele land. Ze komen dan niet alleen om iets te lenen, maar zoeken vaak gewoon informatie.” “Tot onze tevredenheid loopt de Dementheek goed, we ontvangen veel positieve reacties. Er zijn vorig jaar ook Dementheken opgestart in Meppel, Huizen, Geldrop en Zeewolde. Niet iedereen werkt precies hetzelfde, maar er wordt hard aan de weg getimmerd. Coördinatoren van nieuwe Dementheken komen allemaal hier kijken en we werken zoveel mogelijk samen.” “Natuurlijk hebben we dromen voor de toekomst. Men kan bij ons wel iedere werkdag terecht, maar er zijn lang niet altijd deskundigen aanwezig om mensen van informatie of advies te voorzien. Het zou mooi zijn als we er een soort informatie- en adviescentrum voor dementie van kunnen maken waar mensen iedere werkdag terecht kunnen om materiaal te lenen, maar ook voor een praatje, advies of ondersteuning.” “Op dit moment zijn we bezig nieuwe activiteiten te ontplooien voor mensen met dementie. Denk aan een koor, beweeggroep, schildersgroep, eetclub of een zwemgroep. We proberen alles op één centrale plek te organiseren, vlakbij een verzorgingscentrum of dagbehandeling, zodat er ook altijd ervaringsdeskundigen in de buurt zijn. We blijven op zoek naar verbetering!” t

theek . Op www.demen ches en a nl vinden ergocos een schat e veiligheidscoach e rondom aan infor mati . dementie

AGRESSIE

DE POLITIE KRIJGT ER BUIKPIJN VAN Nauwelijks aangiften uit de zorg Hans Slijpen is contactpersoon voor de zorg namens de politieeenheid Midden-Nederland (Utrecht, Flevoland en Gooi & Vechtstreek). Hans doet dit werk al jaren en hij weet zeker dat er heel veel agressie en geweld wordt gepleegd tegen werknemers in de zorg en jeugdzorg. Ook weet hij dat daar nauwelijks aangifte van wordt gedaan.

Uit onderzoek bleek dat maar in een kwart van de ernstige gevallen aangifte is gedaan. En hij weet ook dat het bij de meerderheid van die aangiften niet tot een zitting bij de rechter is gekomen. Van dat soort cijfers krijgt Hans buikpijn: dat moet echt anders. Daarom legt hij al jaren aan iedereen in de zorg uit hoe de politie werkt en dat het echt de moeite waard is je daar wat meer in te verdiepen.

Wat is de beste tip die je een zorg instelling kunt geven? “Leer je wijkagent beter kennen. Spreek eens met elkaar af op een moment dat er nog niks aan de

hand is, want als het meubilair door de gang vliegt is het lastig kennismaken.” Hans is een groot voorstander van lokale contacten: “Elke locatie heeft een wijkagent en die moet je gewoon kennen. In de ambulante zorg is het iets ingewikkelder, maar ook daar kun je de politie best bij een teamoverleg uitnodigen.”

Wat bespreek je dan met zo’n wijkagent? “Mensen in de zorg moeten vaak een beetje wennen aan de politie. Maar andersom geldt dat ook: geef de politie de gelegenheid jouw instelling, het personeel en het type patiënten

of cliënten te leren kennen. Dat helpt enorm als de vlam in de pan slaat en je de politie belt. Dan komt de politie binnen op een manier die past bij jouw instelling – bijvoorbeeld in burger of alleen tot op de parkeerplaats.”

Is persoonlijk contact het enige dat telt? “Nee, je kunt ook heel veel hebben aan een goed convenant op strategisch niveau. Maar beperk zo’n convenant dan niet tot agressie en geweld tegen werknemers. Politie en zorg hebben namelijk veel vaker met elkaar te maken – soms wel dagelijks

AGRESSIE

niet toerekeningsvatbaar is. Of ze zeggen dat het bij het ziektebeeld hoort. Soms is dat inderdaad het geval. Maar pas op dat je niet op de stoel van de rechter gaat zitten: je bent als instelling eigenlijk een partij in een conflict. Dan heb je dus een onafhankelijke derde nodig die alle verhalen tegen elkaar afweegt en bepaalt of de dader een rakker of een stakker is. Daar hebben we het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFPP) voor.”

Geldt dat ook voor dementerende patiënten? “Jazeker.”

En voor kinderen?

Soms kom je in overleg met de politie tot de conclusie dat aangifte niet de beste optie is of wekelijks. Ga maar na: wat doen we als een demente patiënt de deur uit is gelopen en vermist wordt? Wat doen we als een psychiatrisch patiënt in een woonvoorziening door het lint gaat? Hoe gaan we om met overlast op straat van onze jonge cliënten? Maak afspraken over al die zaken. Dan past de aanpak van agressie en geweld tegen medewerkers daar vaak prima tussen.”

Wat heb je de afgelopen jaren geleerd? “Zorginstellingen doen vaak geen aangifte als ze denken dat de patiënt

“Ja: iedereen kan altijd en van elk feit aangifte doen. Bij jonge kinderen treedt er alleen een ander traject in werking: die worden anders berecht dan volwassenen. We hebben het jeugdstrafrecht voor jongeren vanaf 12 jaar. En voor 12-minners kan de rechter geen straf opleggen, maar via de civiele rechter kan wel een maatregel worden opgelegd. Maar

eigenlijk hoef je dat als slachtoffer allemaal niet te weten: aangifte doen kan in elk geval.”

Wat gebeurt er met een aangifte? “Eigenlijk is het niet helemaal correct om te zeggen dat je aangifte gaat doen: je gaat naar de politie. De politie bepaalt of het zin heeft om een aangifte op te nemen. Als er geen strafbaar feit is gepleegd, heeft aangifte weinig zin. Dan doe je een melding, want dan is het voorval tenminste wel netjes geregistreerd voor later. En soms kom je in overleg met de politie tot de conclusie dat aangifte niet de beste optie is, maar dat een stevig bromsnorgesprek door de wijkagent beter zou zijn.”

Kan een werkgever aangifte doen namens de werknemer? “Ja. Iedereen die kennis heeft van een strafbaar feit kan aangifte doen. Ook als die persoon geen getuige was. Maar de zaak wordt er wel veel sterker van als de persoon die zich bedreigd voelde of angstig was dat zelf verklaart.”

AGRESSIE

En anonieme aangifte: kan dat? “Honderd procent anoniem aangifte doen kan niet. We leven gelukkig in een land waarin je niet zomaar anoniem aangifte kunt doen tegen je buurman omdat je een hekel aan hem hebt. Dat moet altijd controleerbaar blijven. Wel kan de werkgever de aangifte doen en kan het slachtoffer als getuige gehoord worden. Dan kan het adres van de instelling in de aangifte worden opgenomen, zodat je privéadres niet in het dossier komt te staan. En in bepaalde gevallen kun je aangifte onder nummer doen of een getuigenverklaring onder nummer afleggen. Dat kan niet standaard, maar wordt per geval bekeken door de hulpofficier van justitie op het politiebureau. Dat is een ervaren politiefunctionaris die namens het OM dit soort zaken afweegt.”

Duidelijk over agressie

CONTACT PERSONEN POLITIE EN OM De lijst met VPT-contactpersonen bij de politie en de VPTportefeuillehouders bij het OM is beschikbaar via Sander Flight

Wat kun je doen als je er niet uitkomt met de lokale politie?

(info@sanderflight.nl). Ook de

“Dan bel je mij, haha! Nee, serieus: in elke eenheid is er een contactpersoon voor Veilige Publieke Taak (VPT) bij de politie. Dat zijn er dus tien in heel Nederland. We hebben ook in elke eenheid een contactpersoon speciaal voor zorginstellingen. En ook bij het Openbaar Ministerie is er in elke eenheid een portefeuillehouder voor dit soort zaken. Die mensen zijn er voor jullie, dus neem contact met ze op als je er niet uit komt.”

de politie die specifiek voor

lijst met contactpersonen bij de zorg werken, is bij hem te vinden.

Dit artikel is eerder verschenen in de nieuwsbrief ‘Wees duidelijk over agressie’, de campagne van werkgevers en werknemers in de zorg en jeugdzorg. Bezoek ook duidelijkoveragressie.nl voor hulpmiddelen, campagnematerialen, good practices en bijeenkomsten.

(advertentie)

Duurzame zorg door inzet van juiste technieken en hulpmiddelen

Inspirerende workshops!

Bezoek ons op de Gezond & Zeker dagen 2015 Schrijf je in op www.gezondenzeker.nl voor onze inspirerende workshops (nr. 5, 6, 15 en 42) én bezoek onze informatiestand voor innovatieve zorgoplossingen! Het geheel vernieuwde Handboek Transfers is nu beschikbaar!

www.arjohuntleigh.nl

…with people in mind

COLUMN PROFESSOR EBBINK

UW RUG HEEFT OCHTENDHUMEUR SMEER DE BELASTING UIT De belangrijkste oorzaken van rug-, nek- en schouder klachten in de zorg zijn nog altijd tillen, statische belasting en zwaar manoeuvreren. Uw Harderwijkse professor is in literatuur gedoken en stuitte daarbij op een intrigerende Australische studie. Het gaat om een onderzoek van collega-professor Manuela Ferreira onder 999 mensen met rugklachten. Daaruit bleek dat hun klachten vooral tussen 08.00 en 11.00 uur opspelen. Dat zou volgens de onderzoekster kunnen komen doordat de tussenwervelschijven ‘s nachts zwellen en ‘s morgens extra gevoelig zijn. Wie het weet mag het zeggen… Interessanter is echter dat in de zorg de fysieke belasting zich vooral in de morgen concentreert. Precies ja, tussen 08.00 en 11.00 uur. Uw professor heeft het al wel eens vaker gezegd: laten we de drukte uitsmeren. Waarom moeten onze cliënten allemaal op een bepaalde tijd eten? Vinden ze dat zelf eigenlijk wel prettig? Ik

eet zelf bijvoorbeeld behoorlijk laat: ontbijten doe ik – heel ongezond, ik weet het – met een kop koffie. Een ander voorbeeld: waarom moeten onze cliënten ‘s morgens gewassen worden? Ikzelf ga liever ‘s avonds onder de douche. Probeer de belasting eens uit te smeren in overleg met de cliënt. Als het lukt, verkleinen we de kans op klachten aan ons lijf en hebben we blijere cliënten.

(advertentie)

ord) voel? (1 wo (0-10) is mijn ge niveau? 2 Wat jn stress og is mi 3 Hoe ho

MENTAL

BEREID E VOOR

om dit n ik doen 5 Wat ka

TIE EVALUA PROCES daan? heb ik ge 1 Wat ed? go er ging ? 2 Wat ? nder goed ders doen ging er mi t Wa e keer an 3 volgend de ik zou ngen, 4 Wat eli ev nb aa zijn mijn t Wa n? 5 vieze gen of ad oplossin

ING

– 4 uit) ling (4 in ademha n rustige rt met ee 1 Ik sta doel? tie sta is mijn pre ken? 2 Wat doel berei ga ik dit 3 Hoe acht op? mijn aand door? 4 Ik leg en t afleid or me? elen. t me nie zie ik vo en hand 5 Ik laa mijn eig scenario’s eren van what-if visualis 6 Welke ief sit po t . sitief is. rt met he ten po sta ch hij da Ik 7 ieve ge ndset of mijn mi naar posit Ik check chten om

EMOTION

REPTIEL

EEL BREIN

STRE IS MIJN E HOOG

SSNIVE

EN BREIN

AU? 9

ouden? en of te beh verander gevoel te

NAZORG BOB 1 start iteren

NG GLEGGI VERSLA n 1 melde ort ssion rep pre im st 2 fir ort ation rep nal evalu

FYSIEKE BELASTING

JE KENNIS OVER DOORLIGGEN SNEL UP-TO-DATE

Nieuwe e-learning module ‘Doorliggen: de basis’

In de nieuwe e-learning module op gezondenzeker. nl ‘Doorliggen: de basis’ leer je de belangrijkste manieren om doorliggen en –zitten te voorkomen.

In korte tijd is je kennis over nieuwe hulpmiddelen zoals het glij-hoeslaken in combinatie met het opleglaken weer helemaal up-to-date. Kennis is de basis van je werk als ergocoach of veiligheidscoach. Leren kun je van een goede docent maar ook digitaal via e-learning. Digitaal leren is flexibel, interactief, modern en levert minder administratie op dan het traditionele klassikale

leren. Het past helemaal bij de groei van ICT-toepassingen binnen de zorgverlening.

Voortdurende bron van zorg Voor zorgverleners is het voorkomen van doorliggen en –zitten een voortdurend aandachtspunt. Zeker in de ouderenzorg, want 70% van de cliënten met decubitus is ouder dan 70 jaar. Er

FYSIEKE BELASTING

WAT KLOPT? zijn ook steeds meer cliënten met overgewicht, en de verwachting is dat dit aantal de komende jaren verder zal toenemen. Zeker voor hen is het gebruik van glijmaterialen van groot belang. Zij kunnen zichzelf daardoor makkelijker bewegen en ook transfers zullen makkelijker verlopen.

Nieuwe e-learning module In de nieuwe e-learning module die je gratis op de site van Gezond & Zeker kunt volgen, leer je hoe je een beginnende doorligwond herkent, waar ze ontstaan en krijg je inzicht in de bijdrage van bekende en nieuwe hulpmiddelen om doorligwonden te voorkomen. De module telt 19 vragen en is rijkelijk voorzien van foto’s en filmpjes. Uit onderzoek blijkt dat je

Decubitus ontstaat meestal bij passieve cliënten die in bed liggen en minder vaak bij passieve cliënten die in een rolstoel zitten. Klopt dit? a. Ja, dat klopt. b. Nee, dat klopt niet.

Antwoord b is goed. Decubitus heet wel doorliggen, maar juist doorligwonden bij een zittende cliënt worden nogal eens over het hoofd gezien terwijl de kans daarop erg groot is. Besteed dus ook veel aandacht aan het voorkomen van doorligwonden bij een cliënt die veel zit en weinig beweegt.

op die manier snel en goed kennis opneemt. Het doorlopen van de hele module kost ruim een half uur. Wanneer je 80% van de vragen goed hebt, kun je aan het eind van de module een certificaat uitprinten. Mocht je nog geen 80% halen: geen nood, dan doe je module simpelweg nog een keer. t

Je vindt de nieuwe e-learning module ‘Doorliggen: de basis’ welke mogelijk gemaakt is door Handicare op www.gezondenzeker.nl onder het kopje E-Learning.

(advertentie)

doorliggen nl

VOORKOM DOORLIGGEN gezondenzeker.nl/elearning Breng je kennis over doorliggen snel up-to-date met de nieuwe E-learning

glijlaken

antisliprand

Kijk voor meer informatie over (het voorkomen van) doorliggen op doorliggen.nl Mogelijk gemaakt door MAAK HET U GEMAKKELIJK