Skane, het nabije Zweden
Tekst: Harry van Dooren
Weids en verlaten
26 | Reisgids | januari/februari 2012
Zuid-Zweden Grote foto: Kyrkbyn op het eilandje Ven tussen Zweden en Denemaken Boven: Vissersboot in het sfeervolle Vittemölla Onder: Malmö: hip wonen in de schaduw van de Turning Torso
De brug tussen Kopenhagen en Malmö is meer dan enkel een fysieke verbinding tussen de Zweedse provincie Skane en de rest van Europa. Skane richt zijn blik op het zuiden en is in veel opzichten opener en lichter dan het uitgestrekte noorden. Levendiger ook, al wordt de gemiddelde Nederlander vooral getroffen door de rust en ruimte en de eindeloze stranden.
Skane (Scania of Schonen) hoorde tot 1658 bij Denemarken. Kenners merken dat nog steeds aan het dialect en zien het aan de vakwerkhuizen en het rood in de vlag. De band met de Denen in het zuidelijkste puntje van Zweden is nog steeds innig. De brug tussen Malmö en Kopenhagen heeft de volken weer dichter bij elkaar gebracht. Veel Skaners hebben ook meer met de Deense hoofdstad dan met het ‘bemoeizuchtige’ Stockholm. Denen op hun beurt vertoeven graag in Skane waar hun kronen meer waard zijn en een tweede huis goedkoper is. Maar volgens ‘echte’ Zweden is het verschil in volksaard onverminderd groot. Dat een Deen bij de
De band met de Denen is nog steeds innig lunch al een biertje bestelt, wekt bevreemding bij de sobere Zweden. En ook zonder bier zou je de Denen herkennen aan hun luidruchtige aanwezigheid, zo wil het vooroordeel.
Hip met een Deense inslag Deenser dan Malmö zal je het in Zweden niet treffen. Of beter: interna-
tionaler wordt het niet, met 150 verschillende nationaliteiten. De derde stad van Zweden heeft zich in de afgelopen decennia in hoog tempo ontdaan van een grimmig verleden met veel criminaliteit. Malmö is in de nieuwe eeuw ‘the place to be’. Met 21.000 studenten en een progressief bestuur waait een duurzame wind door de stad, terwijl uit het zuiden over de imposante Öresundbrug (met 7,8 km de langste ter wereld) kapitaalkrachtige Denen de lokale economie een impuls geven. Een van de nieuwe hotspots is het oude westelijk havengebied dat in sneltreinvaart is omgetoverd tot het hipste woongebied van Malmö. Op loopafstand van de historische binnenstad en in de schaduw van de 190 meter hoge ‘Turning Torso’ van de Spaanse architect Calatrava, joggen jonge moeders achter hun designkinderwagens en slenteren studenten over de boulevard. In de zomer spelen gebronsde jonge goden hier volleybal op opgespoten stranden. De auto verbannen uit de nieuwe wijk is niet helemaal gelukt, maar fietsers en voetgangers hebben het aan de waterkant voor het zeggen. Oud-Malmö is goed voor een halve dag slenteren, wat winkelen en dan een plekje zoeken op een van de vele terrassen in het centrum, met de Lilla Torg
Reisgids | januari/februari 2012 | 27
Rechts: Vissershuisjes in typerende Zweedse kleuren Rechtsboven: Kustweg bij Ystad Rechtsonder: Glimminghus: puntgave burcht bij Skillinge Onder: De beroemde tv-speurneus Wallander op het strand bij Ystad
Topselectie Skane Een eenvoudig hotel of B&B aan de kust van Skane is er vanaf zo’n €60 per nacht voor twee personen, vakantiehuisjes vanaf €270 per week. Genoemde vanafprijzen gelden voor twee personen per nacht, inclusief ontbijt. Achter de prijs staat de letter B met een cijfer. Dat is de waardering van gasten die er boekten via Booking.com. Kies voor de telefoonnummers 00 46.
28 | Reisgids | januari/februari 2012
KIVIK 1. Agda Lund B&B Net buiten het centrum van Kivik aan de hoofdweg. Sfeervol gedecoreerde kamers (10) zonder tv in een groot huis. Vriendelijke onvangst, goed ontbijt, goede fietsvoorzieningen en arrangementen. Jammer van de goedkope spaarlampverlichting op de kamers. 41 47 01 75, www.agdalund.se, €116.
YSTAD/SANDSKOG 2. Beach House B&B Voor budgetreizigers met jeugdherbergsentiment. Grote villa op schitterende locatie, tien passen van het strand. Geen receptie maar intercom. Slaapcellen met een of twee stapelbedden. Douche en toilet op de gang. Fietsverhuur, verrassend uitgebreid ontbijt €8, lakenpakket €9. 41 16 65 66, www.beachhouseystad.se, €44, vier personen €77.
Zuid-Zweden als kloppend hart. Aan de westkant van het centrum ligt het aangename Kungsparken met het door water omgeven Malmöhus. Dit curieuze fort werd in 1930 gebouwd op de resten van het oorspronkelijke kasteel uit 1436. In het fort zijn drie musea en een aquarium gehuisvest. Het Konstmuseum is het interessantste van het trio. Uitwaaien? De Ribersborgstranden met hun achterland vormen richting de Öresundbrug een kilometerslange groenzone met als bijzondere attractie het Kallbadhus, een houten constructie aan het eind van de pier, waar naturisten een duik kunnen nemen in het zoute water om daarna op te warmen in de sauna.
Vergeten kaap Ten zuiden van Malmö is het Flommens Naturreservat op het schiereiland Falsterbo een goede stop voor vogelliefhebbers. Trelleborg, 20 kilometer verderop, is een belangrijke haven. Hier vertrekken de veerboten naar Travemünde, Rostock en Sassnitz. Op twee pittoreske winkelstraatjes na is er in Trelleborg niet veel te beleven. De kustweg ‘9’ tussen Trelleborg en Ystad is al evenmin spannend. De smalle stranden worden deels aan het zicht onttrokken door lintbebouwing van buitenhuisjes. Aan de landkant wiegt ’s zomers de Zweedse graan- en koolzaadschuur in vlakke akkers, af en toe onderbroken door een dorpje rond een kerk. Wie niet oplet, mist het mooie oorspronkelijke vissersgehucht Böste Läge en het zuidelijkste puntje van
MALMÖ 3. Best Western Hotel Royal Comfortabel maar zoutloos hotel aan de rand van het centrum, (foto rechts) vlakbij het station en op loopafstand van het westelijk havengebied. De kamers aan de patiokant zijn aangenaam rustig. Met scherpe weekendtarieven. 406 64 25 00, www.bwhotelroyal.se, €105, B: 8,1.
Zweden, Smygehuk. Een haventje, een snackbar en een vuurtoren, dat is alles, niks geen toeristische kermis voor dit ‘landmark’. Het is de makke en de kracht van Skane: de toerist is welkom, maar speciale infrastructuur is er nauwelijks. Wie de Zweedse taal niet machtig is, kan niet zonder een goede kaart (beter nog: navigatiesysteem) en woordenboekje om de aanwijzingen op de borden te ontcijferen. Het voordeel van de geringe toeristenindustrie is het heerlijke gevoel van rust en ruimte. Buiten de zomervakantie deel je Skane alleen met de locale bewoners.
Wallanderstad Het pittoreske Ystad heeft met inspecteur Wallander misschien wel het belangrijkste exportproduct van Skane. De internationaal bekende speurneus uit de boeken van Henning Mankell gaf
dankzij de tv-films een gezicht aan het sfeervolle stadje en veel plekken in de nabije omgeving. Hoewel er diverse mogelijkheden zijn om de sporen van Wallander te volgen (vraag de VVV), waakt het stadje ervoor om een bedevaartsoord voor thrillerliefhebbers te
Wallander is misschien wel het belangrijkste exportproduct worden. Wie er niks om geeft, kan ongestoord genieten van de historische sfeer die Ystad uitstraalt. Een prima standplaats om de rest van Skane te verkennen. Wandel in ieder geval over de kasseienstraatjes langs de vele mooie vakwerkgevels. Aan de oostkant, achter de haven, strekt zich het
Versterkt Skane De eerste indruk van Skane is die van een agrarisch landschap rond kerkdorpen, maar het achterland staat vol met kastelen en landgoederen. Een paar tips: Glimmingehus (Skillinge) - Gave burcht die sinds de bouw in 1506 zo goed als onveranderd is. Geheel toegankelijk voor publiek, entree €6,60. Christinehofs Ekopark (Kristinehov/Brösarp) - Afwisselend, waterrijk landgoed, ingericht met mini-ecosystemen, doorkruist door wandelroutes. Het kasteel zelf is beperkt open voor publiek. www.christinehof.nu Kronovalls Vinslott (Kronoval) - Statig slot met wijnkelder omringd door klassieke tuinen met een prijzig restaurant en kasteelkamers. www.petripumpa.se Svaneholms Slott (Skurup) - Goed gerestaureerd kasteel met restaurant en museum. Mooi park. In het weekend kun je zonder reserveren een drankje of lunch (€13,50) gebruiken in de fraaie kasteelzaal. www.svaneholms-slott.se
WÄSTRA TORP 4. Hedmans Pensionat Fijne Bed & Breakfast met kleine, helderwitte basic kamers in het kerkgehucht Wästra Torp, een kleine kilometer van het strand. Prettige ontbijtzaal en verblijfsruimte, mooie tuin. Relaxte ontvangst. 41 02 34 74, www.hedmans.nu, €94.
Reisgids | januari/februari 2012 | 29
Reizen & prijzen Beste reistijd Juli en augustus vormen het Zweedse hoogseizoen, maar juni met zijn lange dagen en september zijn ideaal. Door de warme golfstroom is het zomerklimaat in Zweden zacht en minder regenachtig dan in Nederland, maar de kille herfst begint vroeg. Vliegtuig KLM/SAS en Norwegian vliegen van Schiphol in 1,5 uur naar Kopenhagen. Vanaf €80 retour. Vanaf Kopenhagen airport rijdt elke 20 minuten een trein naar Malmö (35 min., €12, de bus is een fractie goedkoper). Vluchtinformatie: www.skyscanner.com. Auto en boot Utrecht – Malmö, 780 km. Oversteken met veer Puttgarden – Rödby (elk halfuur, 45 minuten, €80-€193 retour). Houd rekening met wachttijden in de zomer en met filevorming richting de havens. Öresund-tolbrug Kopenhagen – Malmö €80 retour. Trein Er is een rechtstreekse nachttrein van Utrecht naar Kopenhagen. Daar overstappen naar Malmö. Reistijd 15 uur, retour €124 (stoel) - €156 (bed in zespersoonscouchette). De dagtrein vanuit Amsterdam doet er 12 uur over, maar je moet twee keer extra overstappen, €116 - €156 enkele reis. Boeking en informatie via www.treinreiswinkel.nl. Autohuur Een huurauto, categorie compact, zoals een Toyota Auris, kost in mei 2012 inclusief alle noodzakelijke verzekeringen circa €500 per week vanaf Kopenhagen (luchthaven). Entrees Kastelen en musea kosten gemiddeld €6. Reisinformatie 100% Zuid Zweden van Mo’media (2011, 192 pag, €15;) is de enige recente Nederlandse reisgids die meer dan gemiddelde aandacht besteedt aan Skane. Via http://shop.lonelyplanet.com is de Lonely Planet van Zweden in losse hoofdstukken (€3,50 p/st) te downloaden. Hoofdstuk Southern Sweden gaat grotendeels over Skane. Eventueel aanvullen met de hoofdstukken History en Directory. De complete papieren gids (2010, 372 pag.) kost €21,25. Duitstalige opties zijn: Südschweden van Michael Müller Verlag (2011, 455 pag., €23) met achtergrondinformatie, kunst, foto’s en veel praktische informatie. Outdoor Kompass Südschweden van Thomas Kettler Verlag, (2010, 264 pag., €23) is een kano-, fiets- en wandelgids. Een prima kaart is de bij de VVV’s in Österlen verkrijgbare ‘South Baltic Four Corners Bicycle map for Southeast Skane’. Autokaarten: Blad 1 Zuid Zweden van Freytag & Berndt (1:250.000, €10) of Kummerly & Frey (1:250.000, €15). Prijzig alternatief zijn de voor fietsers geschikte topografische Vagkartan Lantmateriet ( 1:100.000, nr. 101/102, €17 per stuk). Handige websites zijn skane.com/en, een Engelstalige site van het regionale toerismebureau met een uitgebreid overzicht van restaurants en accommodaties en www.visitsweden. com/zweden, complete Nederlandse site van het Zweeds toerisme- en marketingbureau. Geld 1 Zweedse kroon= €0,11. Eten & drinken Gemiddelde prijzen in €. Koffie 2,25, bier (0,5 liter) 6, glas wijn 6, lunch 10, driegangendiner inclusief wijn 45. Vragen en/of opmerkingen: redrg@consumentenbond.nl
Sandkog Naturreservat uit, met mooie brede stranden en een duin- en bosgebied met een aantal aantrekkelijke hotels.
Zweeds Stonehenge Op een heuvel bij het dorpje Käseberga ligt Skanes eigen Stonehenge: ‘Ales Stenar’, bestaande uit 59 zandstenen in de vorm van een schip. Een wandeling van een kleine kilometer vanaf het haventje of de parkeerplaats aan het begin van het dorp brengt je bij de versteende overlevering én de koeien die ertussen liggen te herkauwen. Geen hekken, geen kassa, geen snackbar, gewoon 1400 jaar geschiedenis om aan te raken. Verder oostwaarts, tussen Löderups Strandbad en het vissersdorp Skillinge, liggen een paar van Skanes mooiste stranden. Vooral de witte zandvlakte op weg naar Mälarhusen heeft een woeste aantrekkingskracht, evenals Sandhammarens Naturreservat waar het strand onderdeel van is. Overigens is ‘reservat’ hier geen bos-met-prikkeldraad. Kleine strandhuisjes en grote campings staan gewoon in het reservaat. Maar wel op Zweedse wijze, harmonieus geïntegreerd.
Zacht licht Ten oosten van Ystad gaat het landschap golven. De kusten worden steiler en voorbij Simrishamn wordt het akkerland afgewisseld met bos en appelboomgaarden. Dit is Österlen waar kunstenaars naar toe trekken vanwege het bijzondere zachte licht.
Topselectie Vervolg LÖDERUPS 5. Löderups Strandbad Prachtige uitwaaiplek in de duinen op 300 meter van het strand. In het enorme restaurant strijken in het weekend families neer voor het populaire koude buffet met 20 haringvariaties (€33). Het hotel telt 13 eenvoudige kamers met zeezicht. Zespersoonscottages worden per week verhuurd voor €495 exclusief bijkomende kosten. 411 52 62 60, www.loderupsstrandbad.com, €104.
30 | Reisgids | januari/februari 2012
SIMRISHAMN 6. Svea hotel Mooi gelegen aan de rand van het centrum. De meeste kamers (60) hebben uitzicht op de haven en de zee, maar doen wat versleten aan. Wel prima comfort. Het restaurant serveert een aardig en betaalbaar dagmenu. 414 41 17 20, www.hotellsvea.se, €109, B: 8,3.
ABBEKÅS 7. Abbekås Hamnkrog & Hotell Sympathiek en sfeervol restaurant met acht ruime hotelkamers (zeven met zeezicht) aan de haven van het kleine dorp. Kakelverse gerechten zonder opsmuk (hoofdgerecht vanaf €18). Fietsarrangementen (helm inbegrepen) en routebeschrijvingen. 041 15 33 13, www.abbekashamnkrog.se, €154, B: 8,5.
Zuid-Zweden Simrishamn is het aantrekkelijkste stadje. Sfeervolle kasseienstraatjes met pastelkleurige huizen, vakwerkhuizen en een levendige haven, maken dit een goede lunch-met-wandeling-stop. Het noordelijker gelegen Kivik is de ciderhoofdstad van Zweden. Omringd door boomgaarden worden hier heel wat liters appelsap en lichtalcoholische cider gemaakt. Kiviks Müsteri is de grootse ciderhandelaar van de omgeving. Hier komen de Zweden inkopen doen en worden bussen toeristen uitgeladen. Waarom? Het bij de Müsteri gelegen museum is niet bijzonder spectaculair en het geheel nogal industrieel, maar de toegangskaart (€5,50) geeft recht op een bezoek aan de tuin met 70 verschillende appelboomsoorten. Bij de ingang van de Müsteri is ook de poort naar het Stenshuvud National Park, het mooiste wandelgebied in de
Skanes Stonehenge: 1400 jaar geschiedenis om aan te raken regio: bos en moerasland met in het midden een heuvelfort en een mooi uitzicht over zee en ommeland. Het langeafstandswandelpad Skaneleden voert door Stenshuvud. Richting Vik is een mooie etappe van een kleine drie uur. Maar ook de route naar het noorden langs het verstilde vissersdorp Vitemölla en het daaraan grenzende Stranbackars Naturreservat is prachtig. ●
Linksboven: Cristinehofs Ekopark, een bijzonder landgoed Rechtsboven: Appelplukker in ciderhoofdstad Kikvik Onder: Ales Stenar, het Zweedse Stonehenge
Restaurants BRÖSARP 8. Brösarp Gästgifveri Lokale lekkernijen in een wat stijve ambiance. Van €11 voor de zaterdaglunch tot €55 voor een viergangendiner. Tevens relatief prijzige kamers (€143 of €117 met douche op de gang en spa), www. brosarpsgastgifveri.se. KIVIK 9. Buhres Hét adres voor goede visgerechten, op het terras aan de haven (lunch €15). Meenemen
kan ook in de luxe winkel met likkebaardend lekkere vis, www.buhresfisk.se. WÄSTRA TORP 10. Hedmans krog Culinair pareltje verstopt in de weilanden haast naast de B&B. Niklas en Max koken de sterren van de hemel in een sfeervol dorpshuis in een piepklein gehucht. Uitstekend driegangenmenu voor €50. Goede huiswijn, www.hedmanskrog.com.
MALMÖ 11. Johan P Trendy viswinkel en -restaurant in hartje centrum. Menu’s met dagverse vangst vanaf €44, www.johanp.nu. YSTAD 12. Store Thor In de zomer hét terras van Ystad naast het raadhuis. Burgers, tapa’s en grillgerechten vanaf €9. In de winter huist Store Thor in de raadhuisgewelven en wordt het allemaal verfijnder, www.storethor.se.
Reisgids | januari/februari 2012 | 31