Amortisör alırken dikkat edilecek hususlar by Hasan Çinar

02 07 2013

Amortisör Alırken Dikkat Edilecek Hususlar Kurallar

Biz Kimiz

İletişim ve Yardım

Şimdi Üye Ol Hoş Ge ldin, Üye Girişi Yapın

Üye Girişi

Dili Seçin ▼ Ara MTBTR'de Bugün

Fotoğraflar 0

2013 Bisiklet Katalogu Tw eet

Beğen

İkinci El

02 . Te m m uz . 2013

Piyasadan

Bir kişi bunu beğendi. Arkadaşların arasında ilk sen ol. Yayın Sponsoru

Atölye

A tölyeden

Amortisör Alırken Dikkat Edilecek Hususlar Hırsızlığa Karşı Basit Önlemler

Yazar: Cüneyt Kazokoğlu 24.7.2004

Amortisörler herhalde dağ bisikleti camiasındaki en revaçta parçalardan. Kadro vs. bir tarafa bırakılırsa ikinci el pazarı da en yüksek olan, en çok talep olan parçalar amortisörler. Dolayısıyla sadece yeni modeller değil, eski modeller de piyasada çokça el değiştiriyorlar. Bu durum amortisör alırken dikkat edilmesi gereken noktaların bayağı fazla olmasına yol açıyor. Aynı bisiklet alırken donanımına, boyuna baktığımız gibi amortisör alırken de dikkat edilmesi gereken değişik kıstaslar var. Forumumuzda bu konuyla ilgili “şu amortisörü aldım, alabilir miyim?” kabilinden pek çok soruyla karşılaşıyoruz. Buradan yola çıkarak amortisör alırken dikkat edilecek hususları işlemeyi uygun gördük. Sırasıyla bu noktalara değinelim: Uygun yay / hava basıncı Bu konu herhalde amortisör alırken en çok dikkat edilmesi gereken konu. Amortisör üreticileri bisikletçilerin ağırlığı esas alınarak değişik sınıflarda yay kullanıyorlar. Bunlar genelde çok hafif hafif orta ağır çok ağır şeklinde isimlendiriliyorlar, aynı şekilde çok yumuşak, yumuşak vs. diye de sınıflandırma kullanılıyor. Her amortisör üreticisi için bu sınıflandırma üç aşağı beş yukarı değişik kelimeler kullanılsa da, 3-5 kiloluk değişmeler de olsa temelde bu şekildedir. Amortisör üreticileri yaylara kolay ayırt edilmeleri ve sınıflandırılabilmeleri için ayrıca belirli renkler de verirler, örneğin Marzocchi markasında kırmızı yay 8595kg arası biniciler içindir. Sonuç itibariyle her sınıfın belirli bir ağırlık aralığına hitap ettiği düşünülürse (yani örneğin çok hafif <65kg için diyelim) biniciler için en önemli nokta kullanılacak amortisörde kendi ağırlığına uygun yayın bulunması. Aynı nedenle havalı amortisörlerde üreticinin amortisörün kullanım kılavuzunda verdiği hava basıncını uygulamak da çok önemli. Bundandır ki havalı amortisör alırken manometreli (basınç ölçerli) düzgün bir pompa almak amortisörden yüksek verim sağlamak için elzem.

Bisik le t hırsızlığı he r ne k adar ark a planda k alan bir k onu olarak gözük se de , dünyanın he r ye rinde olduğu gibi Türk iye ’de de bisi ... D evamı » » »

Zincir Atınca Ne Yapmalı? O rta arttırıcı civarlarında zincir atm ası bisik le t süre rk e n çok can sık ıcı. Hatırlarsanız ge çtim iz yıl Fransa Turu'nun galibini zi ... D evamı » » »

Bisiklet Atölyesinde Neler Olmalı? Kurda sorm uşlar ‘e nse n ne de n k alındır’’ diye , o da ‘’k e ndi işim i k e ndim yaparım da ondan’’ de m iş. Ne de n böyle hızlı bir g ... D evamı » » »

Auğ.09 Ö n ve A rka A mortis örler N as ıl A y... Ksm.08 Bayanlara Res imli L as tik T amiri Haz.08 D is k Frenlerin Y an E tkileri Oca.08 D is k Y amulurs a N e Y apmalı? Ksm.07 A mortis ör M ontajında İ nc elikler ... Eyl.07 P illi Far Kullananları U yarmak L ... Auğ.07 H T I I A ynakol M ontajının P üf N okt... Tem.07 Kadroda Ç izikler May.07 Ç ekiş Sis teminde U yum Soruları Mar.07 A ynakol D iş lilerinin D eğiş imi Şub.07 Bu Kodlar da N es i? Oca.07 G örünmeyen G ramlar Ara.06 Karbon Kes erken N elere D ikkat E d... Eki.06 Sons uz V ites Eki.06 Rapidfire Auğ.06 SI D 'lerde L oc kout Sis temi May.06 Ç ekiş Sis temi T üyoları May.06 Bis iklet Ç antas ı Y apıyoruz Nis.06 J ant T elinde L ehim Mar.06 D is k Fren Soruları

mtbtr.com/gezi_yayin/yayin.asp?kayitno=540

Oca.06 Roc kShox P s ylo Rac e Bakımı

1/6

02 07 2013

Amortisör Alırken Dikkat Edilecek Hususlar Oca.06 Roc kShox P s ylo Rac e Bakımı Ara.05 Ç ivili L as tik Y apıyoruz

Atölye Arşivi

De ğişik yaylar Büyük boyut için tık la!

Amortisörler genel olarak fabrika çıkışlarında ortalama ağırlığa hitap ederler, yani örneğin erkeklerde 75kg civarı. Ortalamadan sapan ağırlığa sahip bisikletçilerin, daha hafif olsunlar, daha ağır olsunlar, standart bir yayla bu nedenle amortisörden tam verim almaları çok zordur. Dolayısıyla yeni bir amortisör alırken bisikletçimize amortisörün içindeki yayın rengi veya modeli sorulmalı, bisikletçi bilmiyorsa üreticinin internet sayfasından bilgi edinilmeye çalışılmalı, eğer yay uygun değilse amortisörle beraber uygun yay alınmalıdır. Aksi takdirde “amortisör bir türlü sıkışmıyor” veya “devamlı dibe vurup duruyor” tarzı şikayetler kaçınılmaz olur. Montaj Boyu Montaj boyu da çok fazla unutulan bir mesafe ve doğrudan bisikletin geometrisiyle ilgili. Montaj boyu ön tekerlek milinden amortisörün şaftının başladığı noktaya kadar olan mesafe. Bu mesafe amortisörün gidon açısını belirliyor. Amortisörün gidon açısının sürüşe olan etkisini Kadro Geometrisi yazımızda detaylı olarak anlatmıştık.

Am ortisör m ontaj boyu Büyük boyut için tık la!

Markadan markaya nüanslar olsa da kesin olan birşey var ki, amortisörlerde 20mm’lik bir sıkışma mesafesi artısı montaj boyunu da elbette 20mm arttırıyor. 20mm’lik bir mesafe de gidon açısında 1°’ye tekabül ediyor. Dolayısıyla 80mm için geometrisi hazırlanmış ve gidon açısı 71° gibi sportif olan bir bisiklete 120mm’lik bir amortisör takınca gidon açısı 69°’ye düşüyor, ki 71° ile 69° arasında bariz bir kullanım özelliği farkı var. Buradan çıkarılacak sonuç, üç aşağı beş yukarı orijinal amortisör mesafesini 20mm’den fazla aşmamak amortisör değişiminde. 1°’lik bir fark taşınabilir gidon açısında, lâkin 2° sürüşü belirgin bir şekilde etkiliyor.

mtbtr.com/gezi_yayin/yayin.asp?kayitno=540

2/6

02 07 2013

Amortisör Alırken Dikkat Edilecek Hususlar

Sabit çatalda m ontaj m e safe si Büyük boyut için tık la!

Bu işin bir yönü. Diğer yönü de amortisörsüz, sabit çatallı bisikletlere amortisör takınca ortaya çıkıyor. Sabit çatalların montaj mesafesi haliyle fazlasıyla kısa. Yukarıdaki sabit çatal üzerinde gösterdiğimiz “y” uzunluğu ile yukarıda amortisörde gösterdiğimiz “x” uzunluğu arasında yaklaşık 10 santimetrelikbir fark olması işten bile değil. 10 santimetre gidon açısında 5° demek. Dolayısıyla sabit çatallı 70°’lik bir bisiklete amortisör takınca bisikletin gidon açısı 65°’ye düşüyor ki, bu da en uç tepe inişi bisikletlerinde kullanılan ve bisikletin arazi binişi (XC) açısından kullanım özelliklerini son derece olumsuz etkileyen bir hadise. Yani sabit çatallı bisikletlere amortisör takmadan önce iki kere düşünmek, takılacak amortisörün de montaj mesafesinin sabit çatalın montaj mesafesinden çok fazla sapmamasına dikkat etmek gerekiyor. Aksi takdirde konfor elde edeceğim derken kullanması çok zor bir bisiklet çıkıyor ortaya, tabir caizse kaş yaparken göz çıkarılıyor. Aşağıdaki canlandırmada geometrisi amortisör için hazırlanmış sabit çatallı bir Trek 4300’e takılan amortisörle bile bisikletin geometrisinin nasıl değiştiğini görebiliriz. Bisikletin önü yükseliyor, gidon açısı düşüyor, tekerlek mesafesi uzuyor:

mtbtr.com/gezi_yayin/yayin.asp?kayitno=540

3/6

02 07 2013

Amortisör Alırken Dikkat Edilecek Hususlar

Am ortisörle de ğişe n ge om e tri Büyük boyut için tık la!

Şaft / gidon borusu-furş yatağı genişliği Amortisörler bisiklete haliyle şaftları ile takılıyorlar. Burada şaft genişliği çok büyük önem taşıyor. Günümüzde şaft genişliği 1 1/8” (~ 2,86cm) olarak belirlenmiş piyasadaki bisikletlerin çok büyük bir kısmında. Ancak dikkat edilmesi gereken üç nokta var: Cannondale bisikletler: Cannondale 1 1/4” (~ 3,175cm) ölçüsünde gidon borusu kullanıyor. Daha kalın gidon borusunun nazarî getirisi belli: Daha yüksek sertlik, daha az esneme imkânı. Dolayısıyla Cannondale kadrolu bisikletlere amortisör alırken bu noktaya dikkat etmek gerekiyor. Öte yandan Cannondale’in furş yatağını 1 1/8”’e indirmek için adaptörler var, bu da bir çözüm. Eski bisikletler: Belirli bir yaşın üstündeki bisikletlerde (özellikle Cro-Moly kadronun en yaygın olduğu yıllardan kalma) gidon borusu 1” genişliğinde oluyor, zamanın genel geçer ölçüsü bu olduğundan. Bu tarz bisikletlere günümüzde amortisör takarken haliyle günümüzün amortisörleri sığmıyorlar. Dolayısıyla 1” şaft genişliğine sahip amortisör bulmak lazım, bu da günümüzde fazla yok ne yazık ki. Marka olarak RST veya Marzocchi zikredilebilir 1” şaft genişliği imkânı sunan. Onepointfive: 1,5” (~ 3,81cm) şaft genişliği ise Manitou’nun çıkardığı ve günümüzde tepe inişi ve serbest sürüş bisikletlerinde kullanılan bir ölçü, fazla yaygınlaşamadı, örneğin bu sektörün güçlü isimlerinden Marzocchi prensip olarak 1,5”’lik şaft genişliği yapmıyor. Şaft boyu Son olarak dikkat edilecek nokta ise şaft boyu, aşağıdaki resimde “z”’ye tekabül eden ölçü. Bu da maalesef özellikle ikinci el amortisörlerde göz ardı edilen noktalardan biri. Yeni amortisörlerde şaft fabrika çıkışında yaklaşık olarak 250-260mm’lik bir ölçüyle piyasaya çıkıyor, ki fazla olan bu ölçü bisiklete uygun bir uzunluğa şaft kesilerek getiriliyor. Yalnız ikinci el amortisörlerde alınacak amortisörün şaft uzunluğunun kendi bisikletimize uygun olması çok önemli. Şaft gidon boğazının üst kenarının yaklaşık 5-10mm altına kadar gelmeli.

Şaft uzunluğuna dik k at Büyük boyut için tık la!

Şaft uzunluğunu belirleyen ölçüler elbette bisikletin gidon borusunun uzunluğu. Bunun yanında furş yatağı ile gidon boğazı arasında mesafe koyucu halkalar da şaft mesafesini (ve bu arada kadro geometrisini) uydurmaya yarıyorlar. Ama ne kadar uğraşılırsa uğraşılsın, mesafe halkaları da bir yere kadar yetiyorlar.

mtbtr.com/gezi_yayin/yayin.asp?kayitno=540

4/6

02 07 2013

Amortisör Alırken Dikkat Edilecek Hususlar

Şaft uzunluğu Büyük boyut için tık la!

Dolayısıyla gidon borusunun uzunluğunun bisikletten bisiklete değiştiği göz önünde bulundurulursa alınacak ikinci el amortisörün şaftının değiştireceğimiz amortisörün şaftına yakın bir mesafede olması gerekiyor. Bir nebze uzun şaft yukarıda belirttiğimiz gibi halkalarla dengelenebilse de fazla kısa kalan şaft sorun yaratacaktır. İkinci el amortisör alırken bu ölçüye de mutlaka dikkat etmek elzem. Amortisörler bisikletin en önemli parçalarından biri. Amortisörsüz bisiklete amortisör alırken, amortisörlü bir bisiklette model gelişimi için amortisör değiştirirken bu tarz noktalara dikkat etmek alınacak amortisörden tam verim alınması ve memnun kalınması, alınacak amortisörün takma aşamasından başlayarak sorunsuz çalışması için gerekli.

Yorum ekle...

mtbtr.com/gezi_yayin/yayin.asp?kayitno=540

5/6

02 07 2013

Amortisör Alırken Dikkat Edilecek Hususlar Facebook'ta Paylaş

Hasan Çinar Olarak Paylaşılıyor (Sen değil misin?)

Yorum Yap

F acebook sosy al eklentisi

Bu yayın 11057 k e z ok undu. Bu site de n yapılacak alıntılarda k aynak göste rilm e si ahlak k urallarına uygun olacak tır. Bu yazı yazarın sorum luluğundadır. Huk uk i bir durum da MTBTR .com sorum lu tutulam az.

mtbtr.com/gezi_yayin/yayin.asp?kayitno=540

6/6