Exhibition catalogue "Silent presence: Meeting Zongolopoulos, 45 years later"

from Exhibition catalogue "Silent presence: Meeting Zongolopoulos, 45 years later"

Σιωπηλή παρουσία:συναντώντας τον Ζογγολόπουλο 45 χρόνια μετά

Επιμέλεια: Ίρις Κρητικού

Ο Γιώργος Ζογγολόπουλος, στην έκθεση «Κινητική Τέχνη», που παρουσιάστηκε πριν από 45 χρόνια στους χώρους που σήμερα στεγάζονται η Ελληνοαμερικανική Ένωση και το Hellenic American College, εγκαινίασε νέα καλλιτεχνική τροπή στην ήδη σημαίνουσα πορεία του. Ήταν από τους πρώτους Έλληνες καλλιτέχνες που τόλμησε να εισαγάγει την κίνηση στα έργα του. Ο ίδιος στην εισαγωγή του καταλόγου της έκθεσης του 1971 σημείωνε, «Ζούμε μέσα στην καταπίεση της μηχανής, παρ’ όλα αυτά, το ερώτημα είναι αν υπάρχει υλικό μέσα σ’ αυτήν την καταπίεση που προσφέρει τη δυνατότητα να μεταμορφωθεί σε τέχνη». Το 1971 δεν ήταν χρονιά πρόσφορη σε καλλιτεχνικές καινοτομίες. Δικτατορία και λογοκρισία απέτρεπαν τους πνευματικούς δημιουργούς από την παρουσίαση του έργου τους. Οι χώροι εν τούτοις της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης διατηρούσαν τον χαρακτήρα που είχαν αποκτήσει κατά την περίοδο της χαμένης άνοιξης (1960-1967) ως χώροι διαλόγου των δημιουργών με το κοινό. Η δικτατορία δεν μπορούσε να παρέμβει στους χώρους της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. H Ελληνοαμερικανική Ένωση έθετε σταθερά τους χώρους της στην διάθεση της ελεύθερης έκφρασης. Πριν από τον Ζογγολόπουλο (12 Μαΐου – 4 Ιουνίου 1971) είχαν ήδη εκθέσει η Όπυ Ζούνη (9 Μαρτίου 1971) και η Ελένη Πόταγα (26 Μαρτίου με 8 Απριλίου 1971), από τις σημαντικότερες Ελληνίδες εικαστικούς με διεθνή αναγνώριση. Το ίδιο χρονικό διάστημα πραγματοποιήθηκαν συναυλίες του συγκροτήματος σύγχρονης μουσικής υπό την διεύθυνση του Θεόδωρου Αντωνίου. Το ανήσυχο κοινό και κυρίως οι νέοι αντιμετώπιζαν την επαφή με την ακηδεμόνευτη τέχνη και τους δημιουργούς ως φυγή από το κλειστοφοβικό κλίμα της εποχής. Άλλωστε, στους ίδιους χώρους έβρισκαν καταφύγιο και τα ανήσυχα φοιτητικά κινήματα. «Όταν δεν ανεχόμαστε την επανάληψη σ’ αυτό που κάνουμε, σημαίνει πως κάπου αλλού βρίσκεται το μυστικό μιας ανανέωσης που η διαίσθηση μας οδηγεί να κάνουμε τη γνωριμία του» συνεχίζει στην εισαγωγή του ο Γιώργος Ζογγολόπουλος. Οι σκέψεις του Ζογγολόπουλου φαίνονται να εκφράζουν ταυτόχρονα την φιλοσοφία και την πρακτική των δύο ιδρυμάτων που φιλοξενούν την έκθεση, φιλοσοφία που καλούμε τους φοιτητές μας να ακολουθήσουν. Πνευματική εξωστρέφεια, απορία και διάλογος, αναζήτηση της καινοτομίας. «Σε ό,τι πειραματίζομαι τώρα στον τομέα αυτόν, δεν έχω στόχο την αιωνιότητα αλλά το σήμερα»: με αυτή τη φράση κλείνει το εισαγωγικό σημείωμα του καταλόγου του 1971. Είναι αλήθεια όμως ότι όταν με πάθος προσπαθείς να διαμορφώσεις το σήμερα, τα ίχνη σου παραμένουν και για το «μετά». Η Ελληνοαμερικανική Ένωση και οι άνθρωποί της ζουν αυτή την εμπειρία μετά από 60 χρόνια από την ίδρυσή της. Το έργο του Ζογγολόπουλου συνομιλεί ύστερα από 45 χρόνια με 22 σύγχρονους καλλιτέχνες. Ο δημιουργικός άνθρωπος δεν επιζεί μόνο μέσα από το έργο του αλλά και μέσα από τον διάλογο με τους μεταγενέστερους, ακόμη και εν τñ ηχηρή απουσία του.

Λεωνίδας Φοίβος Κόσκος, Πρόεδρος Hellenic American University

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Silent Presence: meeting Zongolopoulos, 45 years later

Curated by: Iris Kritikou

In his exhibition "Kinetic Art", presented 45 years ago in the premises currently housing the Hellenic American Union and Hellenic American College, George Zongolopoulos took a brand new turn in his already influential artistic course. He was one of the first Greek artists who dared introduce motion in their artworks. As Zongolopoulos himself noted in the introduction of the 1971 exhibition's catalog, "Although it is true that, today, we live under the suppression of the Machine Age, we should ask whether event that suppression can be transformed into art". The year 1971 was not conducive to artistic innovations. Dictatorship and censorship discouraged intellectual creators from presenting their work. Yet, the grounds of the Hellenic American Union retained the character they had acquired during the years of the "lost spring" (1960–67) as places of dialog between creators and the public. The junta could not intervene in the premises of the Hellenic American Union; the Hellenic American Union firmly placed its grounds at the disposal of the freedom of expression. The exhibition of Zongolopoulos (May 12 – June 4, 1971) was preceded by those of Opy Zouni (March 9, 1971) and Eleni Potaga (March 26 – April 8, 1971), two of the most significant Greek visual artists of international repute. Around the same period of time, the Hellenic American Union premises hosted concerts of the contemporary music ensemble conducted by Theodore Antoniou. The cognizant public, especially the younger people, saw the contact with unchaperoned art and creators as a getaway from the claustrophobic climate of the time. Besides, these were the same premises that afforded refuge to the spirited student movements. "When everything we have been creating no longer pleases us, it means we must let our intuition begin again to search for the secret of creation", Zongolopoulos continues in his introduction, and his thoughts seem to also reflect the philosophy and practice of the two institutions hosting this exhibition; the philosophy, to which we also urge our students to adhere. Intellectual extroversion, inquiry and dialog, search for innovation. "My own experiments in art do not have as their target eternity but the present". This is the closing phrase of the 1971 catalog introduction. And yet, the truth is that, when you passionately engage in trying to shape the present day, your tracks live on long "thereafter". The Hellenic American Union and its people are living this experience 60 years after its inception. The work of Zongolopoulos converses with 22 contemporary artists 45 years later. Creative people do not only survive through their work, but also through their dialog with subsequent generations, albeit in their resounding absence.

Leonidas Phoebus Koskos President, Hellenic American University