Opgroeien Magazine voor medewerkers van Opgroeien | januari 2020 | n° 1
Driemaandelijks | Afgiftekantoor Antwerpen X | P925094
06 Achter de schermen Signs of Safety: onveilige situaties positief aanpakken 08 In het midden Ons splinternieuwe agentschap, uitgelegd in cijfers 12 In de kijker Kinderen en jongeren kansrijk laten opgroeien: onze missie in de praktijk
We kunnen op korte tijd veel betekenen voor jongeren� Eric Woahene Jongerenbegeleider in Everberg
UITKIJKEN NAAR 2020
INHOUD
“Kinderen, jongeren en gezinnen rekenen op ons” Opgroeien gaat in 2020 écht van start. Na een jaar van wennen, voorbereiden en aftasten, zetten we nu de volgende stap: bouwen aan ons agentschap. En dat doen we samen met jullie in de projectgroepen die zopas van start gingen. De fusie vraagt veel inspanningen van heel wat collega’s. Ik onderschat ze niet; er is veel energie nodig om dingen te realiseren. Zorgen voor een nieuw @opgroeienmailadres voor iedereen bijvoorbeeld, of een passende werkplek aan de Brusselse Hallepoort voorzien voor de collega’s van het vroegere Jongerenwelzijn. Vanaf eind januari zitten daar alle ‘Brusselse’ medewerkers en het management van Opgroeien samen, op 1 plaats. Ik ben heel benieuwd naar die nieuwe gezichten. Welkom alvast! De grootste uitdaging voor 2020? Dat we elkaar steeds vlotter vinden. Dat we over de muurtjes van het eigen team of de eigen afdeling blijven kijken én er over stappen. Omdat onze lokale en regionale teams erg verspreid zitten, moeten we elkaar allemaal nog leren kennen. Ik hoop alvast dat we het steeds vaker zullen doen: samen zoeken naar oplossingen. Zo kunnen we alle kinderen, jongeren en gezinnen die op ons rekenen nog beter ondersteunen. Omdat iedereen, ongeacht zijn of haar rugzak, onderdeel is van 1 grote samenleving. En dus ook alle kansen moet krijgen om eraan deel te nemen. Daarom krijgen jullie vanaf nu ook dit nieuwe magazine in de bus. Om kennis te maken met al die boeiende collega’s bij Opgroeien. Om te leren uit elkaars ervaringen en te zien wat ons werk elke dag betekent voor zoveel kinderen, jongeren en gezinnen. Ik wens jullie een mooi 2020!
Foto Wouter Appeltans
2
Katrien Verhegge administrateur-generaal Opgroeien
04
11
15
06
12
04 De dag van
11
Meekijken over de schouder van Eric, begeleider in gemeenschapsinstelling De Grubbe in Everberg.
05 Kort nieuws
Maak kennis met het diverse team Zorgtoeslagevaluatie, alias team Zoë.
12
14
15
Ons splinternieuwe agentschap, uitgelegd in cijfers.
10 Over Opgroeien Transitiebegeleiders Pascale en Roeland beantwoorden jullie belangrijkste vragen over de fusie.
Vroeger en nu Sociaal werker Fauzia blikt terug op belangrijke mensen en momenten uit haar jeugd.
Onveilige situaties positief aanpakken met Signs of Safety.
08 In het midden
In de kijker Kinderen en jongeren kansrijk laten opgroeien: onze missie in de praktijk.
Alles wat je moet weten over wat leeft bij Opgroeien.
06 Achter de schermen
Topteam
#kansrijkopgroeien Het leven zoals het is: Opgroeien. Een greep uit de foto’s op sociale media.
16
Tot slot Meewerken aan dit blad? Dat doe je zo!
3
DE DAG VAN ERIC
KORT NIEUWS
We begeleiden met 2 een leefgroep van 10 jongeren”
Aan de slag met Vlimpers Eric Woahene
Begeleider in Gemeenschapsinstelling De Grubbe in Everberg sinds 2017 33 jaar, woont in Leuven
Eric begeleidt 10 van de 40 jongeren die in De Grubbe verblijven. Het gaat om jongens tussen 14 en 18 jaar die ernstige feiten hebben gepleegd. Ondanks de zware problematieken waarmee de begeleiders elke dag te maken krijgen, spreekt Eric vol passie over zijn werk. “Het is heel belangrijk om de fun erin te houden.”
Hobby’s: manga en muziek beluisteren
weetjes over gesloten jeugd instellingen
Tekst Nele D’haenens Foto Wouter Appeltans
13:45
Briefing als start Eric: “We staan altijd met z’n tweeën in voor een leefgroep. Elke shift start met een briefing. Omdat ik vandaag de namiddagshift heb, brieft de vroegdienst ons hoe de dag tot nu toe is gelopen. We overlopen even hoe het met elke jongere gaat. Vandaag verwachten we 2 nieuwe jongeren. Ze moeten 5 dagen het ontvangstregime volgen. Ze eten dan alleen op hun kamer en mogen enkel ’s avonds aan de sportactiviteit deelnemen. Het is echt de bedoeling dat ze de afzondering benutten om na te denken over hun daden. Na 5 dagen beslist de jeugdrechter of de jongere al dan niet langer in begeleiding blijft.”
komt, en dan moeten ze op hun kamer blijven. Na het bezoek volgt een fouillering, daarna mogen de jongeren terug naar hun kamer.”
Op zaterdagnamiddag krijgen de jongeren bezoek. Familie of vrienden kunnen hen positief stimuleren. “Maar het gebeurt vaak dat er geen bezoek
4
Gesloten begeleiding is de laatste optie. In de nieuwe wetgeving ligt de klemtoon eerder op herstel en ambulante begeleiding voor jongeren die delicten plegen.
3
Tijdens het verblijf brengen hulpverleners de risicofactoren in kaart en schatten ze in welke vervolghulp het meest aangewezen is. Die hulp wordt dan meteen opgestart, in samenspraak met andere hulpverleners, de jongere zelf en zijn netwerk.
Groepsgesprek “Elke zaterdagnamiddag houden we een groepsgesprek. Ideaal om te bespreken wat er goed en slecht liep tijdens de voorbije week. We leren de jongeren op een constructieve en beleefde manier discussiëren. Het is ook een moment van zelfreflectie, want wij vragen aan hen wat wij beter kunnen doen.” Eric sluit af met een quiz over muziek. “Nederlandstalige hiphop is hier heel populair. Het begon allemaal met Boef.” Lees verder op opgroeien.be.
Scan de QR-code en lees hoe Erics werkdag er verder uitziet op opgroeien.be
Jongeren worden in een gesloten jeugdinstelling geplaatst na een beslissing van de jeugdrechter, vooral omwille van ernstige feiten.
2
15:15
14:30
Bezoekdag
1
4
Op elke campus is er onderwijs, de mogelijkheid om te sporten en psychosociale begeleiding op maat.
5
Er zijn 7 campussen op 6 locaties in Vlaanderen die jaarlijks zo’n 1.100 jongeren begeleiden. Naast die van Everberg zijn er ook in Beernem, Ruiselede, Wingene, Mol en Tongeren. Begeleiders zorgen ervoor dat jongeren nieuwe kansen krijgen.
Vanaf 1 januari 2020 werkt iedereen bij Opgroeien met het personeelssysteem Vlimpers. Voor Katleen Haegeman van het HR-team kent Vlimpers al even geen geheimen meer. Zij maakte in de zomer van 2019 de overstap van Jongerenwelzijn naar Kind en Gezin. “Ik herinner me geen noemens waardige problemen toen ik met Vlimpers begon te werken - alles verliep heel vlot. Het is een gebruiksvriendelijk online systeem waarmee je al je personeelszaken beheert. Zo kun je in een handomdraai op je laptop of smartphone je vakantie aanvragen. En dat is niet het enige voordeel: je kunt je loonbrief en fiscale fiche raadplegen, een overzicht opvragen van je maaltijdcheques, je blanco ziekteattest printen, en ga zo maar door. Het zal ook voor de Kind en Gezin collega’s snel vertrouwd aanvoelen.”
Wil jij meedenken en werken aan Opgroeien? Stel je kandidaat! Onze projectteams ‘Onze organisatie’ en ‘Teamwerking’ gingen in december 2019 van start, maar je kunt nog steeds aansluiten. Zin om als projectteamlid mee voorstellen uit te werken of als stakeholder feedback te geven op de uitgewerkte voorstellen van het projectteam? Stel je kandidaat bij Pascale Mijten en Roeland Derickx!
Nog vragen? Stel ze gerust aan Pascale Mijten en Roeland Derickx: pascale.mijten@kindengezin.be roeland.derickx@jongerenwelzijn.be
1.450
1 agentschap, meerdere websites Een nieuw agentschap? Dat vraagt om een nieuwe website. Dé plek voor alle informatie over Opgroeien is voortaan opgroeien.be. Je vindt er vacatures, algemene info en nieuws. De websites van de merken Kind en Gezin en Jeugdhulp blijven bestaan. De site van Jongerenwelzijn verdwijnt in de loop van januari 2020 en gaat op in de site van Jeugdhulp. Blijf deze sites dus zeker ook volgen: kindengezin.be en jeugdhulp.be
Volg Opgroeien via sociale media Je vindt Opgroeien op LinkedIn en Twitter.
Krijgen pleegkinderen ook een Groeipakket? Ja, een pleegkind heeft net als elk ander kind in Vlaanderen recht op een Groeipakket. Het basisbedrag gaat naar het pleeggezin. Dat wordt aangevuld met een maandelijkse pleegzorgtoeslag van 63,03 euro. Voor nieuwe plaatsingen - vanaf 1 januari 2019 - bepaalt het type plaatsing wie die pleegzorgtoeslag krijgt. Als een kind voor lange tijd verhuist naar een pleeggezin (perspectiefbiedende pleegzorg), dan gaat het bedrag volledig naar de pleegouders. Bij pleegzorg van korte duur (perspectiefzoekende pleegzorg) gaat de toeslag naar de begunstigde vóór de plaatsing. Die begunstigde is meestal de biologische ouder.
Het gemiddeld netto persoonlijk inkomen per maand in 2018 voor mensen die hinder ondervinden van een handicap of langdurig gezondheidsprobleem.
Bron: Statistiek Vlaanderen. Ter vergelijking: in Vlaanderen is dat netto persoonlijk inkomen gemiddeld 1.787 euro. Scan de QR-code en ontdek nog meer cijfers op statistiekvlaanderen.be.
“Het principe daarachter is: als een kind op korte termijn terug naar zijn biologische ouders gaat, dan kan de pleegzorgtoeslag een stimulans zijn of ondersteuning bieden om het contact met hun kind te onderhouden. Als het kind voor langere tijd geplaatst is - en meestal geen contact meer heeft met de biologische ouders - krijgen de pleegouders de pleegzorgtoeslag. Dat laatste is nieuw”, verduidelijkt Katrien Vernaillen van team Groeipakket. Bijkomend heeft een pleegkind ook recht op een volledige schooltoeslag als het minstens 1 jaar onafgebroken in hetzelfde pleeggezin verblijft. Het antwoord op heel wat andere Groeipakket-vragen vind je op groeipakket.be.
Heb je een prangende vraag over Opgroeien? Mail je vraag naar redactie@opgroeien.be en lees het antwoord in het volgende nummer.
5
ACHTER DE SCHERMEN SIGNS OF SAFETY IN DE PRAKTIJK
Hanne terug naar huis? Ja, het kan! Voor Hanne (4) was het plots niet meer veilig om bij haar ouders te blijven wonen. Na een melding van verontrusting werd het gezin begeleid door collega’s van de sociale dienst jeugdrechtbank Hasselt en een private partner. Lees hoe zij er dankzij de Signs of Safety-aanpak in slaagden Hanne opnieuw een veilige thuis te geven. Tekst Peter Jan Bogaert
Uit huis geplaatst De 4-jarige Hanne groeit op bij haar mama Katya en papa Steven. Meestal gaat dat goed, maar het gezin heeft geldproblemen en thuis is de sfeer vaak gespannen. Als de stress hoog oplaait, grijpt Katya naar zware slaapmiddelen. Steven drinkt soms te veel. Dan wordt hij verbaal agressief en bonkt hij op ramen en deuren. Op die momenten kunnen Katya en Steven onvoldoende voor Hanne zorgen. De kleuter verbleef dan ook al een paar keer in een Centrum voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning - een tijdelijke crisisoplossing waarmee haar ouders ook instemden. Thuis verandert er ondertussen weinig. De jeugdrechter grijpt in: Hanne mag niet meer thuis blijven wonen, en verhuist mogelijk voor langere tijd naar een leefgroep. Voor Katya en Steven komt dat hard aan. Het voelt alsof Hanne gestraft wordt voor iets dat zij gedaan hebben. Iedereen wil dat Hanne snel terug naar huis kan.
Aan de slag met Signs of Safety De consulenten van de sociale dienst jeugdrechtbank (SDJ) hebben een duidelijk doel: een veilige omgeving creëren voor Hanne, nu en op lange termijn. Op
6
Tekeningen voor Hanne De consulent blijft via een vast aanspreekpunt in het netwerk op de hoogte van de situatie. Na 7 maanden hoeft ook de private partner niet langer in te springen.
Katya en Steven maken tekeningen en teksten om hun 4-jarige dochter uit te leggen wat er met haar zal gebeuren. “Zo’n verhaal maken en delen is ontzettend belangrijk omdat het voor iedereen duidelijk is. We moeten zorgen voor een netwerk dat kinderen liefdevol omringt, ook als ze niet thuis kunnen wonen”, aldus Nele Haedens.
Een klein jaar later besluit de sociale dienst jeugdrechtbank dat er geen maatschappelijke noodzaak meer is om Hanne en haar gezin op te volgen. De dienst adviseert adviseert de jeugdrechter om het dossier te sluiten. Om deze mijlpaal te vieren en de opvolging op een positieve manier af te ronden, trakteren de hulpverleners het gezin en het hele netwerk errond op taart.
Dit is een fragment uit het verhaal voor Hanne: “Hanne, je mag nu een aantal keer bij ons op bezoek komen, mama en papa hebben dan geen pilletjes genomen of te veel pintjes gedronken. Als iedereen ziet dat dit goed blijft gaan, spreken mama, papa, oma, tante Katrien, Simon en de andere mensen opnieuw met Jan van de rechtbank. Je mag daarna ook meer bij ons komen logeren. Als dit goed gaat, spreken we opnieuw met iedereen samen af om dit aan de Jeugdrechtbank te vertellen.”
Omwille van de privacy zijn de namen van de betrokkenen fictief.
vraag van de jeugdrechter onderzoeken ze de situatie, brengen ze ouders en hulpverleners samen en spreken ze met zoveel mogelijk mensen uit de omgeving van Hanne. Dat doen ze met Signs of Safety, een oplossingsgerichte benadering die vaak gebruikt wordt bij gezinnen waar bezorgdheid heerst over de veiligheid van kinderen en jongeren.
Iedereen wil dat Hanne snel terug naar huis kan Werken aan een veilige terugkeer Hanne verblijft voorlopig in een leefgroep, maar vanaf dag 1 werken de consulenten aan een veilige terugkeer naar huis. Het gezin krijgt begeleiding op maat: over opvoeden en opgroeien, over omgaan met frustraties en over het samen regelen van praktische zaken. Als Hanne weer naar huis mag, dan zal er behalve Katya of Steven altijd iemand anders in de buurt moeten zijn. De consulenten betrekken mensen uit de omgeving van het gezin actief bij het proces. Ze vinden er 7 (familie, vrienden, buren, …) bereid om duidelijke en concrete
afspraken te maken over een beurtrol, en over wat er moet gebeuren als het moeilijk loopt. De consulenten gieten alle afspraken in een veiligheidsplanning met een tijdslijn en concrete acties.
Wat vertellen we Hanne? Niet alleen Katya, Steven en hun netwerk worden actief betrokken bij het plan. Ook Hanne zelf krijgt tekst en uitleg. Voor een kind van 4 betekent dat: aan de hand van een woord- en beeldverhaal dat Katya en Steven samen met een consulent maken. Een veiligheidsplan uitwerken duurt een paar weken, maar intussen kan Hanne wel al op bezoek bij haar ouders. Omdat die bezoekjes goed lopen, stemt de jeugdrechter ermee in dat Hanne definitief terug naar huis mag, volgens de gemaakte afspraken.
Hanne terug naar huis: taart! Tijdens de eerste weken komen consulenten, hulpverleners en het netwerk vaak samen bij Katya en Steven thuis. Ze volgen het veiligheidsplan op de voet op. Wat loopt goed? Wat gaat soms wat moeilijker? Hoe lossen we dit op? Iedereen denkt mee na. Na een tijdje komen de consulenten niet meer tussen, maar evalueert het netwerk zelf de gemaakte afspraken.
Signs of safety “Toen we in 2015 met Signs of Safety begonnen, kregen we wel eens te horen dat we niet naïef moesten zijn en geen wonderen mochten verwachten”, vertelt Nele Haedens. Ze is beleidsmedewerker en projectleider van Signs of Safety bij de afdeling ondersteuningscentra jeugdzorg (OCJ) en sociale dienst jeugdrechtbank (SDJ). “Het is inderdaad geen wonder middel, maar we kunnen eventuele problemen wel benoemen. Meer nog: ik denk dat we dankzij die methode de schade uit het verleden en de risico’s net concreter kunnen maken, en dat samen met de gezinnen. Signs of Safety gaat ervan uit dat er altijd signalen van veiligheid zijn, hoe penibel de situatie ook is. Door samen te zoeken naar die signalen en naar de kracht en de mogelijkheden van de
Nele Haedens Beleidsmedewerker en projectleider van Signs of Safety
gezinnen zelf, scheppen we hoop. En het is die hoop die motiveert.
“We scheppen hoop. En het is die hoop die motiveert” Laat ons wel wezen: er zullen nog altijd kinderen en jongeren geplaatst moeten worden. Maar we zullen hen beter dan vroeger kunnen uitleggen waarom we ooit betrokken waren. En dat we allemaal samen ons best hebben gedaan om voor een betere toekomst te zorgen.”
Meer weten over Signs of Safety? Contacteer Nele Haedens: nele.haedens@jongerenwelzijn.be
Save the date! Op 8 en 9 juni 2020 in Brussel: gathering Signs of Safety Het agentschap Opgroeien, de Vlaamse forumgroep en de Belgische trainers van Signs of Safety verwelkomen je graag om ervaringen en goede praktijken te delen over samenwerking, moedig leiderschap en innovatie in alle situaties van verontrusting.
Scan de QR-code en lees de ervaringen van de sociale dienst voor gerechtelijke jeugdhulp (SDJ) Kortrijk over Signs of Safety. Of surf naar: jeugdhulp.be/signsofsafety
7
IN HET MIDDEN OPGROEIEN IN CIJFERS
3.116 Dit zijn wij
Als je alle medewerkers van het vroegere Jongerenwelzijn en Kind en Gezin bij elkaar telt, kom je aan 3.116 collega’s die elke dag hun beste beentje voorzetten. Maar weet je ook wie ze zijn en wat ze doen?
11.000 Voor bijna
jongeren werd in 2018 een nieuwe hulpaanvraag gesteld aan de toegangspoort.
Tekst Peter Jan Bogaert en Marie De Clercq
1.674 Loonbudget
Gemiddelde leeftijd Aantal mannen Aantal vrouwen Statuut
1.442 Loonbudget Gemiddelde leeftijd Aantal mannen Aantal vrouwen Statuut
medewerkers van Jongerenwelzijn
€82,5 miljoen 38 579 (35%) 1.095 (65%) 1.107 statutaire medewerkers 567 contractuele medewerkers
medewerkers van Kind en Gezin €73,3 miljoen 44 165 (11%) 1.277 (89%) 652 statutaire medewerkers 736 contractuele medewerkers 54 externe medewerkers (IT-consultants, …)
117.895
baby’s en peuters werden in 2018 opgevangen in de kinderopvang in Vlaanderen en Brussel. 8
Opgroeien als open netwerkorganisatie: oneindig veel mogelijkheden om samen te werken
Opgroeien is een open netwerkorganisatie. Dat betekent dat iedereen samenwerkt met de collega’s binnen het team, het agentschap en de Vlaamse overheid. Maar ook met zoveel mogelijk partners en organisaties in de rest van de samenleving, zoals de CAW’s, het CLB, de geestelijke gezondheidszorg, de sector van personen met een handicap, ... Ook het onderwijs is een belangrijke partner, omdat het essentieel is voor kinderen en jongeren. Hetzelfde geldt voor vrije tijd, sport, jeugdbewegingen en cultuur: het maakt niet uit of kinderen in een voorziening verblijven of thuis wonen. Elk kind en elke jongere heeft er recht op. Er zijn dus oneindig veel mogelijkheden om samen te werken.
Lokaal aan de slag in heel Vlaanderen 57 lokale teams bij Kind en Gezin
933
medewerkers
Centrale diensten Bij Opgroeien werken 602 medewerkers in het hoofdkantoor in de Hallepoortlaan 27 in Brussel. Vanuit Jongerenwelzijn komen 93 collega’s (centrale staf van de afdelingen, voorzieningenbeleid, ondersteunende diensten, …) naar Opgroeien.
509 93
Vanuit Kind en Gezin komen 509 collega’s uit de Vlaamse teams (HR, voorzieningenbeleid, geïntegreerd gezinsbeleid, …) naar Opgroeien.
Enkele opvallende cijfers • Ongeveer 23.000 (unieke) jongeren
worden opgevolgd door de Ondersteuningscentra Jeugdzorg en sociale diensten jeugdrechtbank. (september 2019)
De lokale teams brengen een aanbod op maat, aangepast aan de lokale situatie in een gemeente of stad en aan de noden van elk gezin. Ze werken nauw samen met lokale partners (lokale overheid, Huis van het Kind, kinderopvang). Samen met al die partners ondersteunt elk team alle (aanstaande) ouders en gezinnen en geeft het hen zoveel mogelijk kansen.
Gemeenschaps instellingen: 7 campussen op 6 locaties (inclusief 1 Vlaams detentiecentrum) Gesloten begeleiding voor jongeren vanaf 12 jaar, na een maatregel van de jeugdrechter.
Ondersteuningscentra Jeugdzorg (OCJ) en sociale diensten jeugdrechtbank (SDJ): op 19 locaties (waaronder een aantal VAC’s). • Geven advies en deblokkeren vastgelopen vrijwillige hulpverlening bij verontrusting en brengen hulpverleners samen. Onderzoeken of het maatschappelijk nodig is om in te grijpen.
846 medewerkers
5 buitendiensten Continuïteit en Toegang • Bepalen wie welke gespecialiseerde hulp nodig heeft en wijzen ze toe. • Proberen breuken in de hulpverlening te vermijden en volgen de regionale organen in de jeugdhulp op.
125
medewerkers op 5 locaties (VAC’s)
• Tussen 2014 en 2018 telde pleegzorg
een stijging van het aantal kinderen en jongeren met 25%. Meer dan 8.100 jongeren en pleeggasten worden opgevangen.
• Adviseren en ondersteunen jeugdrechters bij het opmaken en uitvoeren van gedwongen gerechtelijke maatregelen, bij verontrusting en delicten.
610
medewerkers
De gemiddelde leeftijd van een interlandelijk adoptiekind was 4,6 jaar, bij een binnenlands adoptiekind was dat 1,4 jaar. • De crisismeldpunten jeugdhulp kregen in
• 207.700 (unieke) kinderen werden
• Zo’n 11.000 jongeren verbleven langer
in 2018 opgevolgd door de lokale Kind en Gezin-teams.
dan 6 maanden in een private voorziening (of leefgroep). (in 2018)
• In 2018 waren er 32 interlandelijke
2018 ongeveer 6.000 telefonische vragen. • In de consultatiebureaus werken
ongeveer 4.000 vrijwilligers voor Kind en Gezin.
en 21 binnenlandse adopties.
9
OVER OPGROEIEN
TOPTEAM TEAM ZOË
4
Vragen en antwoorden over Opgroeien
Mieke Rossiers Medisch ondersteuner
Tijdens Route 2020 stelden jullie heel wat vragen over de fusie van Opgroeien. Transitiebegeleiders Pascale Mijten en Roeland Derickx geven het antwoord op 4 belangrijke vragen.
Roeland Derickx
01
Waarom fusioneerden alleen Kind en Gezin en Jongerenwelzijn? Opgroeien bestaat uit Kind en Gezin en Jongerenwelzijn en een deel van de bevoegdheden van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH). Als ook de domeinen gezondheid, wonen en onderwijs tot Opgroeien zouden behoren, dan zou ons agentschap te groot en moeilijk bestuurbaar worden. Om onze missie te realiseren werken we uiteraard zo goed mogelijk samen met al onze partners.
02
Hoe stemmen we de dienstverlening van het vroegere Jongerenwelzijn en Kind en Gezin op elkaar af? Nu Jongerenwelzijn en Kind en Gezin 1 agentschap vormen, bundelen we de
10
krachten met 1 enkele missie: het recht op kansrijk opgroeien realiseren voor élk kind en élke jongere in Vlaanderen. Vanaf januari 2020 zal de naam Jongerenwelzijn geleidelijk aan uitdoven. De hulp- en dienstverlening aan kinderen, jongeren en gezinnen door het vroegere Jongerenwelzijn blijft uiteraard wel bestaan, en dat onder de noemer Jeugdhulp. Ook de dienstverlening door Kind en Gezin wordt voortgezet. Het nieuwe agentschap krijgt in 2020 verder vorm en invulling.
jeugdhulptraject? Gebruik dan de huisstijl Jeugdhulp. • Als medewerker van een lokaal team bij Kind en Gezin gebruik je de huisstijl Kind en Gezin. Pas die stijl toe als je bijvoorbeeld een flyer over zindelijkheid of een informatiebrochure over opvoedingsthema’s verspreidt. • Voor alle communicatie over onze organisatie gebruik je de huisstijl Opgroeien.
Het zal de nodige tijd vragen om de teams uit beide organisaties samen te brengen, maar het zal alleszins gebeuren op maat van de teams zelf en met respect voor alle medewerkers. Hoe we de taken en verantwoordelijkheden binnen Opgroeien kunnen verdelen en hoe de (lokale) teams er in de toekomst moeten uitzien? Dat wordt uitgedacht door de projectteams die in december 2019 van start zijn gegaan.
Zijn de loon- en arbeids voorwaarden hetzelfde voor Kind en Gezin en het vroegere Jongerenwelzijn?
03
Wanneer gebruiken we welke huisstijl? De vuistregel is: hou het zo eenvoudig mogelijk. • Werk je in een buitendienst voor Jeugdhulp? En wil je een brief versturen naar een gezin over een
04
Ja. De loon- en arbeidsvoorwaarden zijn bepaald volgens het Vlaams personeelsstatuut (VPS). Iedereen behoudt zijn huidige loon- en arbeidsvoorwaarden.
Op intranet vind je alle informatie over onze huisstijlen.
De collega’s van het team Zorgtoeslagevaluatie (of kort: Zoë) behandelen de evaluatiedossiers voor de zorgtoeslag. Dat is een toeslag voor kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte en het enige onderdeel uit het Groeipakket dat moet aangevraagd worden. Maak kennis met team Zoë, een van de meest diverse teams bij Opgroeien. Tekst Nortje o van Desel
Foto Wouter Appeltans
Mieke Rosiers
werkt al 15 jaar voor Kind en Gezin. Eerst als verpleegkundige, nu als medisch ondersteuner bij team Zoë. “Samen met collega’s kijk ik de ingediende dossiers na en vraag ik ontbrekende info op. Daarna bezorgt Kind en Gezin het resultaat van de evaluatie aan de juiste uitbetaler van het Groeipakket.” “Ik ben fier dat we zo’n divers team hebben. De collega’s van team Groeipakket, de artsen die evalueren, ... Iedereen is even belangrijk.” “We hebben samen al heel wat werk verzet, maar er ligt nog veel op onze plank. Het is fijn dat de sfeer goed zit en dat we op elkaar kunnen rekenen.”
Marino Vlieghe
is casemanager. Hij werkte eerder bij het Departement Onderwijs en Vorming als dossierbeheerder studietoelage. “Wij screenen, klasseren en geven elk dossier een QR-code zodat onze ondersteuners ze kunnen scannen. We beantwoorden ook de mails en telefoons van mensen die informeren naar de stand van zaken van hun dossier.” “Je leest soms schrijnende verhalen in de dossiers en dan prijs ik mezelf gelukkig. Het is een totaal andere materie dan studietoelagen, wat veel wetgeving en bandwerk was. Dit is afwisselender en ik leer voortdurend bij.”
Jamila Abroudi Casemanager
Marino Vlieghe Casemanager
“Alles moet vlot en laagdrempelig lopen voor de gezinnen”
Tekst Nele D’haenens Foto Wouter Appeltans en Fabian Dejace
Pascale Mijten
Sylvia Walravens Teamcoördinator
Team Zorgtoeslag‑ evaluatie (Zoë) • Aantal medewerkers: 23 vaste en 9 tijdelijke • Aantal aanvragen in 2019: 9.967 (november 2019) • Aantal dossiers met een beslissing over de ondersteuningsbehoefte: 1.166 (november 2019)
Sylvia Walravens
werkt al 18 jaar voor Kind en Gezin. Ze coördineert nu de werking van team Zoë. “Dit is pionierswerk omdat het voor Kind en Gezin een volledig nieuwe dienstverlening is. We sturen constant bij en gaan na wat we kunnen vereenvoudigen.” “Het belangrijkste is dat de procedure vlot en laagdrempelig is voor de gezinnen. We zoeken ook volop naar verbinding met onze interne en externe partners.” “Het is een groot voordeel dat zwangere collega’s uit de lokale Kind en Gezin-teams ons tijdelijk komen ondersteunen. Zij leren de zorgtoeslag en het Groeipakket beter kennen en nemen die kennis later opnieuw mee naar hun team.”
Jamila Abroudi
is casemanager. Ze was eerder gezinsondersteuner bij Kind en Gezin. “Ik mis in deze job het rechtstreekse contact met de gezinnen wel, maar ik kan hier mijn steentje zeker ook bijdragen. Het is confronterend om te merken hoeveel kinderen een beperking hebben.” “We zijn begin 2019 letterlijk van nul begonnen met ons team. We moesten alles leren. Een hele uitdaging, dus. Er is wel een grote achterstand, en die hangt als een grijze wolk boven ons team. Ik hoop dat we snel versterking krijgen, zodat die stress wat wegvalt.”
Meer weten over de zorgtoeslag? Scan de QR-code of surf naar: groeipakket.be/nl/watzit-er-in-het-groeipakket/ zorgtoeslag
11
IN DE KIJKER ONZE MISSIE IN DE PRAKTIJK
Recht op kansrijk opgroeien voor elk kind 2 vragen voor 4 collega’s én de kinderrechtencommissaris.
“Alle kinderen willen een zo normaal mogelijk leven”
Een nieuw agentschap, een nieuwe missie. Opgroeien wil het recht op kansrijk opgroeien realiseren voor élk kind en élke jongere in Vlaanderen. 1 2
Hannelore Vandepitte
Maar wat betekent dat precies? En hoe kunnen we dat in de praktijk doen?
Tekst Isabelle Matthijs en Steven Strynckx
Tine Rommens
hoe we die kinderen beter kunnen ondersteunen - voor ze starten en tijdens de eerste maanden op school. Bij alle nieuwe beleidsbeslissingen moet de reflex zijn: wat is de impact op onze meest kwetsbare kinderen, jongeren en gezinnen én hoe beleven zij het zelf?”
Beleidsmedewerker Gezinsbeleid voor Kind en Gezin. Haar thema’s: kinderrechten en meertaligheid. 1
“Er zijn geen voorwaarden om van ons aanbod te kunnen genieten. Onze basisdienstverlening met huisbezoeken en consultaties blijft essentieel. We bereiken bijna elk gezin in Vlaanderen: dat is uniek. Zo kunnen we inspelen op de vragen en noden van elk gezin, elk kind en elke jongere. Als we zelf niet meteen een antwoord kunnen geven, dan kloppen we aan bij onze partners.”
“Wat zijn de gevolgen voor de meest kwetsbare kinderen? Dat moeten we ons altijd afvragen” 2
“Opgroeien moet zoeken naar verbindingen. Bijvoorbeeld: voor leerkrachten van instapklasjes is het een hele uitdaging om te werken met 10 verschillende talen. Maar hoe voelt het voor een peuter die start in een kleuterklas waar hij niets begrijpt van wat gezegd wordt? Daar staan we nog te weinig bij stil. We zouden samen met onze partners kunnen uitzoeken
kan bijvoorbeeld meer hebben aan een eigen gitaar dan aan intensieve psychologische begeleiding. Maar helaas kun je geen gitaar aanvragen via de standaardformulieren. Kortom: er is nog veel werk aan de winkel als we echt op maat, oplossingsgericht en verbindend willen werken voor kinderen en jongeren. De huidige structuren en de administratie maken ons werk soms heel moeilijk. Ik hoop dat Opgroeien voor meer flexibiliteit kan zorgen. Lees: een jeugdhulp zonder schotten of muren!”
Hannelore Vandepitte
Verantwoordelijk voor vorming, training en opleiding en projectcoördinator bij Online-actief, een project om digitale tools in de jeugdhulp toe te passen. 1
2
“In de jeugdhulp is het realiseren van het recht op kansrijk opgroeien een kwestie van maatwerk. Kinderen en jongeren willen eigenlijk maar 1 ding: een zo normaal mogelijk leven leiden. Maar als ze in begeleiding zijn, missen ze vaak de gewone dingen. Ze krijgen dus niet alle kansen die andere kinderen wel krijgen. Als een jongere aansluit bij een voetbalclub moet hij op zaterdag ook naar de match kunnen, hoe moeilijk dat soms is voor de begeleiding.” “We moeten echt hulpverlening op maat kunnen bieden. Een jongere
tienerpooiers, genderproblematiek, noem maar op. Daarom moeten jongeren en hun omgeving altijd kunnen rekenen op ons engagement.” 2
huisvesting of gezondheid. Als medewerkers van Opgroeien hebben we dat nooit helemaal in de hand. Onze dienstverlening is laagdrempelig, en zo hoort het ook. Ik zeg soms lachend dat ik ‘mijn fanmail’ nog moet beantwoorden, maar ik beschouw het echt als een compliment als ouders mij contacteren met hun twijfels en vragen. Ze zien Kind en Gezin als een partner die ze kunnen vertrouwen.”
“We moeten onze werking altijd in vraag blijven stellen: bieden we nog steeds het gepaste antwoord? Zo niet, dan moeten we creatief nadenken over de toekomst. Daarom deze warme oproep voor elke jeugdhulpaanbieder: blijf buiten je comfortzone werken, de jongeren rekenen op ons. Het mag dan al een cliché zijn, maar de jongeren van vandaag zijn onze toekomst. We moeten in hen blijven investeren.”
“Net dat tikkeltje meer doen voor wie het nodig heeft”
Sarah Van Ghelder Campusdirecteur in gemeenschapsinstelling De Zande en lid van het expertise-team DRM (decreet rechtspositie minderjarigen). 1
“Kansarmoede, multiculturaliteit, labelcultuur en ga zo maar door: in onze voortdurend veranderende maatschappij is het ook voor ons een hele uitdaging om goed om te gaan met al die fenomenen die het leven van jongeren nog lastiger maken. In een gemeenschapsinstelling komen daar nog andere issues bij: radicalisering, slachtoffers van
Hedwig Papens Verpleegkundige voor Kind en Gezin. Werkt in het lokaal team Noord-Limburg. 1
“Net dat tikkeltje meer doen voor wie het echt nodig heeft: zo verzekeren wij het recht op kansrijk opgroeien. Dankzij onze multidisciplinaire werking kunnen we veel kinderen extra aandacht geven, maar ze groeien natuurlijk niet allemaal op in dezelfde context. Velen van hen beschikken niet eens over de basisbehoeften - veiligheid, stabiliteit,
2
“In Noord-Limburg hebben we enorme wachtlijsten. Ik hoop dat we door de fusie van Kind en Gezin en Jongerenwelzijn beter op elkaar kunnen inspelen, en dat de dienst- en hulpverlening daar wel bij vaart. Als een gezin aangepaste hulp nodig heeft, dan moeten wij die onmiddellijk kunnen bieden. Een verdere informatisering van registraties en doorverwijzingen kan dat makkelijker maken.”
Caroline Vrijens
Kinderrechtencommissaris “De missie van Opgroeien luidt terecht: ‘het recht op kansrijk opgroeien verzekeren’. Want helaas is dat recht voor heel wat kinderen in Vlaanderen geen realiteit. 14% van de kinderen en jongeren groeit op in een gezin met een inkomen onder de armoederisicodrempel. Er zijn kinderen die nood hebben aan gepaste zorg, maar al lang op een wachtlijst staan. Dat tast soms hun meest fundamentele rechten aan, zoals het recht op ontwikkeling, onderwijs en vrije tijd.” “Door gezinnen preventief te ondersteunen, kun je gelijke rechten voor hen garanderen. Tel daar het jeugdhulpaanbod bij en je kunt stellen dat Opgroeien een mooie set van tools in handen heeft waarmee het agentschap het verschil kan maken.”
Foto Koen Broos
12
13
VROEGER EN NU
#KANSRIJKOPGROEIEN
Een greep uit jullie foto’s. Wil je jouw foto ook graag op deze pagina zien staan? Post hem dan op Instagram, Facebook of Twitter met #kansrijkopgroeien of mail de foto naar redactie@opgroeien.be. Wie weet zie je hem wel opduiken in het volgende nummer.
Fauzia toen ze 5 jaar was (3de kleuterklas)
03
Fauzia El Hajouti
02
Fauzia El Hajouti (30) is sinds september 2019 sociaal werker in het lokale team Rivierenland van Kind en Gezin. Ze is mama van Haroun (3) en Safae (4). Ze is getrouwd met Abdelkader. Tekst Sofie De Beule
Waar en hoe ben je opgegroeid? Fauzia: “In Boom, toen nog een dorp met weinig diversiteit. We waren thuis met 10 kinderen: ik heb 6 broers en 3 zussen een echt warm nest. Mijn ouders behoren tot de eerste generatie Marokkanen en spraken geen Nederlands. Als er een brief in de bus zat, moesten we die voor hen vertalen. Ik heb dus al van jongsaf geleerd zelfstandig te zijn en oplossingsgericht te denken.”
Hoe kijk je terug op je jeugd? “We hadden het niet zo breed, maar ik kwam toch nooit iets tekort. Mijn mama was er altijd en nam onze volledige opvoeding op zich. Mijn vader deed zwaar werk, van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat. Hij was een echte vaderfiguur. Ik ging naar een strenge katholieke school; mijn ouders hadden daar bewust voor gekozen.” “Ik worstelde als jongere heel erg met mijn identiteit, en dat is vandaag de dag eigenlijk niet anders. Is het een eer dat ik Marokkaanse ben, of net niet? Waarom voelt het soms als een last? Maar ik ben er toch ook trots op, en ik wil die cultuur ook doorgeven aan onze kinderen.”
14
Welke mensen waren belangrijk voor jou en waarom? “Mijn mama, vooral. Ik besef steeds meer wat voor een sterke vrouw ze is. Ze had weinig sociaal contact en stond er vaak alleen voor in het grootbrengen van haar 10 kinderen - je moet het maar doen. Toch bracht ze ons structuur, discipline en waarden bij en leerde ze ons trouw
“Ik ben nu trotser op mijn cultuur dan vroeger” aan onszelf te zijn. Maar ze sloot ons zeker niet af voor de buitenwereld, wel integendeel. In het begin snapte ze niks van die typisch Vlaamse gebruiken en tradities zoals de Sint, Pasen of trakteren voor je verjaardag. Maar ze heeft ze wel allemaal geleidelijk aan opgepikt. Na verloop van tijd verstopte ze zelfs paaseieren in de living.” (lacht) “Verder heb ik ook veel gehad aan Els en Marleen van de huiswerkbegeleiding van Prisma vzw (nu het agentschap Integratie en inburgering, red.). Bij hen ging ik elke avond na school mijn huiswerk
maken. Ze gaven me perspectief, de juiste omkadering en motiveerden me om te studeren. ‘Nooit opgeven, blijven doorgaan’, zeiden ze.”
01
01
Op de foto: David Debrouwere (afdelingshoofd voorzieningenbeleid Jeugdhulp), Annelien Coppieters (Bruno Vanobbergen (algemeen directeur Opgroeien) en Hilde Boeykens (directeur SOS Kinderdorpen).
Wat zal je altijd bijblijven? “Toen ik in de 3de kleuterklas aan een groepje kinderen vroeg of ik mocht meespelen, zei een jongetje: ‘Nee, want ik mag van mijn mama niet met Marokkaantjes spelen.’ Dat antwoord houdt me na al die jaren nog altijd bezig. Het heeft er ook voor gezorgd dat ik altijd voor mezelf ben opgekomen. Goed zijn voor anderen: dat probeer ik ook aan onze kinderen mee te geven. Ik heb altijd veel empathie gehad voor mensen die het moeilijker hebben. Het was een belangrijke motivatie om zelf sociaal werk te studeren.”
Wie inspireert jou op het werk? “Niemand specifiek. Maar ik heb heel veel respect voor Kind en Gezin. Ik weet namelijk hoe belangrijk onze organisatie was voor moeders die helemaal alleen waren in België. Ook mijn eigen mama kon alleen bij Kind en Gezin terecht. Toen ik zelf met mijn kinderen naar het consultatiebureau ging, wou ze dan ook heel graag nog eens mee.”
@PJBogaert | Twitter Annelien Coppieters groeide op in de jeugdhulp en werkt nu voor SOS Kinderdorpen. Hier vertelt ze aan enkele collega’s over haar bachelorproef over thuisgevoel in de jeugdhulp, een eindwerk dat werd bekroond met de Vlaamse Scriptieprijs.
05
04
Win een taart voor je team Wil je samen met je team kans maken op een lekkere taart? Vertel ons dan kort waarom je jouw collega’s wil trakteren en waarom jullie die taart dubbel en dik verdienen.
02 @vanillemeisjes | Instagram Gemeten Gewogen En helemaal goedgekeurd voor school. 03 @just_veke | Instagram Oortjes getest en ... goedgekeurd! @kindengezin ze heeft geen excuus om later niet te luisteren. 04 @devertelboom | Instagram Voorlezen, dat is leesplezier doorgeven aan jong en oud. Tijdens de #voorleesweek zet @iedereenleest graag het belang én plezier van voorlezen in de kijker. PS: Kijk eens hoe blij ze is met het voelboekje van @kindengezin. 05 @fahimdeleener | Twitter In navolging van de oefening van @pleegzorgvl heeft de sociale dienst jeugdrechtbank Brussel dezelfde oefening gemaakt. Deze popjes stellen kinderen voor die wachten op jeugdhulpverlening: 350 wachtenden.
Stuur je nominatie naar redactie@opgroeien.be! Met wat geluk staan jullie binnenkort in dit magazine, mét een mooie taartfoto.
15
TOT SLOT
Beste lezer, Dit is het eerste nummer van het nieuwe personeelsmagazine van het agentschap Opgroeien. Het valt voortaan 4 keer per jaar bij jou thuis in de bus. In dit magazine staan de medewerkers van Opgroeien centraal. We brengen artikels met veel foto’s, getuigenissen en voorbeelden uit de werkpraktijk. Luchtig en kort waar het kan, diepgaander en uitgebreider waar het moet. Die aanvulling en diepgang vind je ook op opgroeien.be en op intranet. Daar brengen we nog meer getuigenissen en verhalen van medewerkers. Met dit magazine willen we niet alleen informeren, maar ook verbinden. Wie zijn jouw collega’s, wat komt er allemaal kijken bij onze job, wat maakt het soms zo complex en veeleisend en wat houdt ons allemaal bezig? Op die vragen willen we samen met jou een antwoord zoeken.
Ik hoop dat Opgroeien voor meer flexibiliteit kan zorgen. En dus een jeugdhulp zonder schotten of muren” Hannelore Vandepitte Verantwoordelijk voor vorming, training en opleiding voor Jeugdhulp zie ook op pagina 12 en 13
We kiezen bewust voor een mix tussen papier en online, en voor een magazine dat thuis wordt opgestuurd. Zo kun jij meer tijd maken om rustig te lezen en - wie weet zelfs - te herlezen. Huisgenoten en bezoekers kunnen ook een kijkje nemen en ons mee leren kennen. De redactie
We geven jou als lezer graag de kans om dit blad mee vorm te geven. Laat ons gerust weten wat je van dit eerste nummer vindt. Of heb je een suggestie voor een van onze volgende nummers?
Mail je feedback naar redactie@opgroeien.be
16
COLOFON Driemaandelijks magazine voor medewerkers van het agentschap Opgroeien | Januari 2020 | CONTACT: redactie@opgroeien.be | REDACTIE: Peter Jan Bogaert, Sofie De Beule, Nele D’haenens, Steven Strynckx, Noortje Van Dessel, Alane Vanhemelrijck, Katrien Verhoeven | WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER: Marie De Clercq, Isabelle Matthijs, Bart Reel | FOTO’S: Wouter Appeltans, Koen Broos, Fabian Dejace | HOOFDREDACTIE: Petra Goovaerts | METER VAN HET 1STE NUMMER: Nele Wouters | CONCEPT EN VORMGEVING: Kunstmaan | Accenture Interactive | DRUK: Grafilux Printing | VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: Katrien Verhegge, administrateur-generaal, Hallepoortlaan 27, 1060 Brussel.