gratis & fergees
kado-edysje Sa prate se by Femke de Walle thĂşs de moaiste Fryske berneboeken winterkaarten en kadokaartsjes om sels Ăşt te knippen
2019
Komst by my sitten op ’e bank? Komst by my yn myn wrâld? We litte even de boel de boel, want it krôket en it is kâld. Komst by my sitten? Dan sko ik op. Toffels oan, tekkentsje oer. Bûten is it kâld, mar leave hjir binnen, dêr brânt it fjoer. De bern dy sliepe, de kearskes brâne, op myn skoat dêr leit de kat. Ik ha poeiermolke waarm foar dy, komst by my sitten skat?
&
Smûk It reint, it is kâld. De bern sitte oan tafel in spultsje te dwaan. De kat krûpt hast yn de kachel en do sitst lekker op de bank mei in tekkentsje oer. Hearlik smûk, wy hâlde dêrfan. Dizze kado-edysje fan heit&mem is ek sa lekker smûk. Moaie platen om út te knippen, leuke kadokaartsjes om yn de feestmoanne te brûken by al dy leuke presintsjes. Moaie winterkaartsjes om oan dyn neisten te ferstjoeren. Mar ek leuke tips oer boeken om dizze winter te lêzen of foar te lêzen. Yn alle gefallen, dizze heit&mem is in kadootsje foar dy. Wêrom? Om’t heit&mem 10 jier bestiet, omdat wy graach kadootsjes fuort jouwe, om’t it winter is of gewoan omdatsto it as heit of mem sa fertsjinne hast. Dus nim it der ek even fan. Knip dat iene gedicht út dat dy sa oansprekt. Bak dy lekkere koekjes mei dyn bern en lês dat iene boek dat dy sa leuk liket. Do hast it fertsjinne. Genietsje! Hieke & Dieuwke Heit&mem-redaksje
Cover Op de cover stiet Dieke Marije Hoekstra út Akkrum! Is ’t net in pronkje?
Kolofon Korreksje Ytsje Steen-Buwalda Printwurk: Printbase, Sint-Jânsgea Redaksje: Dieuwke van der Meer Hieke Rienstra Fotografy: Hippe Kiek Fotografie by Sjoeke www.hippekiek.nl Foarmjouwer: BW H ontwerpers www.bwhontwerpers.nl info@bwhontwerpers.nl tel.: 058 - 213 35 43
2
3
Redaksje-adres/útjouwer: Afûk Postbus 53 8900 AB Ljouwert www.afuk.nl ynfo@afuk.nl / ynfo@heitenmem.nl tel.: 058 - 234 30 70 Distribúsje: De heit&mem kado-edysje wurdt fergees ferspraat yn in oplage fan 3500 eksimplaren. Der wurdt wurke neffens in redaksjestatút dat boarch stiet foar de ûnôfhinklikheid fan de redaksje.
Heit&mem kinst ek folgje fia:
Utjûn mei stipe fan de provinsje Fryslân.
Myn moaiste boek
De bibliotheek staat vol boeken met prachtige,
grappige en ontroerende verhalen. Danick, Ilse, Wilger, Bente, Janna en Fedde vertellen over hun lievelingsboek.
Wilger, 4 jier: Kom út dy kraan!! “Alle jûnen foar it sliepen gean moatte we Kom út dy kraan!! lêze. Dêr is ús âldste hielendal gek fan. Dan noch in ferhaaltsje fan Dikkie Dik en dán kin er lekker koese. Ofwikseling is leuk foar ús as âlders, mar werhelling jout in bern rêst en de romte om it ferhaal goed op te nimmen.” Kom út dy kraan!! giet oer Bouwe dy’t net op it bouplak komme mei. Mar hy docht it op in dei wol. Hy bestjoert de wals, de semintwein en de kraan. Oan de ein fan it boek witte we wêrom’t Bouwe dat samar docht.
Ilse, 9 jier: Vidar wil dansen “Ik houd van paarden en ook van paardenboeken. Vooral van de paardenboeken van Christine Linneweever, zoals Vidar wil dansen. Dat boek gaat over een Fjord (paard), die altijd bomen moet slepen. Dan gebeurt er een ongeluk: Vidars baasjes been komt onder een boom terecht. Vidar en zijn moeder moeten weer naar huis. Dan komt Fay, die moet op Vidar passen. Vidars moeder blijft thuis. Fay en Vidar zijn allebei best dik en daarom gaan ze wandelen in het bos en komt Fay op de fiets naar de manege. Dan gaan Fay en haar moeder naar het baasje en daar staat Fay een grote verrassing te wachten! Fay mag Vidar houden!”
Bern binne fergees lid fan de biblioteek
Danick Boringa, 11 jaar: Het grote vaders & zonen voetbalboek “Mijn lievelingsboek is Het grote vaders & zonen voetbalboek en is geschreven door Bert Bukman. Het boek gaat over bijvoorbeeld spelregels van het voetbal, bekende voetballers (zoals Messi of Ronaldinho) en ook over grote voetbalclubs. Tussendoor staan ook links naar filmpjes (bijvoorbeeld Maradona die trucjes doet tijdens de warming-up tegen Bayern München), die anders eventueel ook achter in het boek zijn te vinden. Ik vind het boek leuk omdat ik zelf ook op voetbal zit en ik het ook leuk vind om over voetbal te lezen, en ook de weetjes die erin staan zijn leuk om te lezen.”
Bente Snoodijk, 7 jaar: Superjuffie komt in actie “Mijn lievelingsboek is Superjuffie komt in actie. Ik vind dit een heel mooi boek omdat het spannend is en tegelijk ook grappig. Ik fantaseer altijd dat ik, net als Superjuffie, zelf een krijtje opeet en dan de lucht in vlieg om de dieren te helpen.” Elke avond voor het slapengaan leest Bente samen met haar moeder het boek. “Sommige woorden vind ik moeilijk, dus daar helpt ze me bij. Lekker luisteren naar het verhaal als mama voorleest, vind ik ook heel fijn.”
4
5
Janna en Fedde, 2 en 4 jier: Hé, wie zit er op de wc? “Trije wiken lang wie Hé, wie zit er op de wc? by ús topfavoryt. It wie ít boek om oan beiden tagelyk foar te lêzen. No noch wol hear, mar ik mei gelokkich wer ris wat ôfwikselje… Wêrom no krekt dat boek? Fêst om’t we mei sindlikens oan de gong wienen. Mar benammen om’t it sa’n grappich boek is en der in soad bisten yn foarkomme. It is op rym skreaun, dat lêst fansels hiel moai en it boek lient him ek wol foar ynteraktyf foarlêzen. Fedde hâldt echt fan boeken, hy giet der foar sitten en kin sa skoften plaatsjes sjen. Boeken mei lûden binne ek favoryt. Janna hat meastentiids krekt genôch geduld foar ien boek. As it oan har leit, is dat in prinsesseboek. Of, noja, as it mar rôs is…”
1+
Wêr bisto, lytse foks? Nim dizze winter dyn pjut op skoat en sykje tegearre om de lytse foks. Dit boekje is sa prachtich yllustrearre, do sjochst alle kearen wer wat nijs.
€ 7,50
€ 22,50 It grutte foarlêsboek II
er fan skoalle
Om (foar) te lêzen dizze winter
It grutte foarlês boek II
foar 2+
ferhaaltsjes, ferskes en gedichtsjes foar bern fan twa jier ôf
sch / Renske uma / Maaike ost / Jamila Faber / Houten Ibeltje / uuk Klazenga / oelewijn / Froukje / Wijdeveld
10+
It spûkskip 25 jier lyn ferskynde it earste berneboek fan Lida Dykstra. Om dat te fieren, binne 25 fan har moaiste ferhalen, troch de jierren hinne al earder ferskynd yn tydskriften lykas Holder, Switsj, Tsjek en LinKk, bondele yn dit boek. De ferhalen geane oer fan alles en noch wat: in famke fan tsien dat trouwe moat, in âlde ezel dy’t him net begrave lit, in spûkskip, in ingel dy’t op besite komt, in oaljefant dy’t in auto plettet… Mar oft har ferhalen no grappich, grizelich of oangripend binne, skriuwster Lida Dykstra wit de lêzer troch har linige en meinimmende skriuwstyl hieltyd wer te ferrassen.
€ 14,95
Hilde Achenbach / Wopkje Bergmans / Pieteke de Boer / Wim de Boer / Arno Bosch / Berber Bouma / Maike Bouma / Janneke Brakels / Paul van Dijk / Hester Dijkstra & Anna Sikkes / Lida Dykstra / Geartsje Douma / Ysbrand Drost / Tialda Hoogeveen / Mirjam van Houten / Japke Kornelis / Reina Kroodsma / Jurjen van der Meer / Klaske Meester-Visser / Geertje Miedema / Martsje Mud / Inge Nachtegaal / Ciska Noordmans / Aukje van Oijen / Riemkje Pitstra / Ridzert Postma / Swaan Postma / Rudy Rienstra / Nynke Smit / Berber Spliethoff / Nienke Stenekes / Sjoerd F. Talsma / Willy van der Veen / Elbrich Vreeling / Johan Wagenaar / Mindert Wijnstra / Forina van der Zee
Smûk 2+
It Grutte Foarlêsboek Moaie, spannende, gekke, fleurige ferhaaltsjes, gedichten en ferskes oer fan alles en noch wat: kabouters, bisten, letters, fiterje, heksen, Tomke, op skoalle en noch folle mear. Mei wurk fan ferskillende skriuwers en yllustratoaren. Om alle dagen út (foar) te lêzen.
€ 24,99
Het zijn de kleine geluksmomentjes die je leven smûk (letterlijk: gezellig en warm of behaaglijk) maken. Wimke Tolsma bedacht bedacht ruim 60 eenvoudige DIY-projectjes en recepten, zoals het maken van warme cranberrylimonade en appelchips tot een geknoopte wandhanger met kastanjes, natuurlijke huisparfum en een plant jar. Heel veel ideeën om jouw leven meer smûk te maken. Leuk boek ook om deze maanden cadeau te geven!
Noflik fanalles & in lokkich altyd!
In wintersk
waarme groetnis!
&
&
winter
Snieflokjes
It leafst soe ik yn myn
tútsjes
binne lytse
poeiermolke
út de
himel wei.
krûpe
&
&
&
&
&
&
spesjaal LĂŞze is dreame mei de eagen iepen &
In hiele
foar dy
dikke tĂşt!
&
&
in protte
omdatst it
leafs
fertsjinnest
&
&
sa bliid mei dy!
Tankewol!
&
&
&
&
&
&
&
&
&
Sa prate wy thús Femke de Walle (36) is troud mei Allan. Tegearre ha se in twilling; Liv en Liam fan 7 jier en in jonkje Luuk fan 2,5 jier. Allan hat noch twa bern út in earder houlik. Femke: “Allan praat fan hús út Nederlânsk. Ek syn bern binne Hollânsktalich. Doe’t ik yn ferwachting wie fan ús twilling, ha ik dêr al efkes mei wraksele. Wurdt Allan no in heit of in papa? En ik sels? In mem en in papa, is dat net suf? Ik seach mysels echt net Nederlânsk praten mei de bern. Dat fielt net natuerlik. En Allan wie no ienkear in papa. Dêrneist fyn ik it Frysk in hiel moaie taal. As ik dan dochs noch in bytsje bydrage kin oan it fuortbestean fan de taal, dan bring ik myn bern graach meartalich grut. Dat ik ha altyd Frysk tsjin de twilling praat en Allan praat Nederlânsk mei de bern. Mar doe’t se nei skoalle ta gongen, krige it Nederlânsk de oerhân. Se praten altyd al yn it Nederlânsk mei-inoar, mar no ek tsjin my. Ik wit dat in protte âlden dêr dan yn meigean, mar ik tocht, dat gebeurt my net. Dat ik ha altyd stjuch folholden.
As ik dan dochs noch in bytsje bydrage kin oan it fuortbestean fan de taal, dan bring ik myn bern graach meartalich grut. Mar nei hast in jier wie ik it wol in bytsje sêd. Doe sei ik, as se wer yn it Nederlânsk tsjin my begûnen: ‘Wat seist?’ Doe wie it nei in pear dagen gau klear. No prate de bern wer gewoan Frysk tsjin my. Hoewol’t Liv en Liam ûnderling noch hieltyd Nederlânsk mei-inoar prate, prate se wol Frysk tsjin harren broerke Luuk. Dat fyn ik best wol bysûnder en ik bin der stikem wol bliid mei. Luuk sels praat ek altyd Frysk, ek tsjin wyldfrjemden. Ik bin benijd hoe’t it gean sil as hy aanst ek nei skoalle ta giet. Ik praat yn alle gefallen lekker Frysk mei him. Fan Liam krij ik wolris leave briefkes. Fonetysk, dat wol, mar wol yn it Frysk….”
10
11
Foar de winter
Bisten Ăşt it bosk Neist dat se prachtich binne om te sjen, binne se ek hiel praktysk. Lekkere waarme tee mei nei skoalle of it wurk? Doch it yn dizze termosflesse! Foar 15 euro te krijen fia natuurvol.nl of fia de winkel Natuurvol yn Warkum.
Schaapje, heb je witte wol? Geen koude voeten meer deze winter. Want deze warmwaterkruik heeft een hoes van 100% lamsvacht. Door de isolerende werking van de lamsvacht geeft de kruik langdurig en gelijkmatig warmte af. De binnenkruik is goedgekeurd (CE norm) en van hoge kwaliteit. Verkrijgbaar bij Van Buren in Bolsward.
Friese vlag Moai, hin? Wer ris wat oars om mei de feestdagen yn dyn earen te hingjen! Dizze Fryske flachjes binne der yn it goud en yn it sulver, en te krijen fia websjop.afuk.frl of frisianrebel.nl.
De meestgestelde vragen over meertalig opvoeden Meertalig opvoeden. Hoe doe je dat? Hierbij de meestgestelde vragen mét antwoorden voor je op een rijtje.
Kunnen we ons kind de Friese taal meegeven, ook al spreken we zelf geen Fries? Ja hoor. Er is genoeg hulp om je heen. Denk daarbij aan mooie prentenboeken, websites, apps en televisieprogramma’s. Maar ook Friestalige peuterspeelzalen, kinderopvang, buren en vrienden kunnen voor een Friestalige omgeving zorgen. En dan zijn er natuurlijk ook nog mogelijkheden om als ouder het Fries te leren.
Wat als maar een van de ouders de Friese taal spreekt? Veel families in Fryslân spreken meer dan één taal en willen net als jij hun kind het beste van twee werelden meegeven. Het is wel het beste dat kinderen dezelfde taal gebruiken bij dezelfde persoon. Maar er zijn geen vaste regels, je kunt hierover zelf afspraken gaan maken.
Wanneer kunnen we het beste Fries beginnen te spreken?
Zullen mijn kinderen twee talen net zo goed leren als één? Er is geen limiet aan wat een kind aan talen kan leren. In sommige landen spreken hele jonge kinderen drie of vier talen. Meestal helpt de ene taal de andere, en wordt het gemakkelijker om andere talen te leren.
12
13
Hoe eerder, hoe beter. Je kunt gerust vanaf de geboorte al beginnen. Kleine kinderen pikken een taal op zonder dat ze het zelf doorhebben. Hoe jonger ze zijn, hoe makkelijker het voor iedereen is.
Zijn meerdere talen niet verwarrend voor kinderen? Nee! Wanneer kinderen woorden en talen doorelkaar halen, betekent dat niet dat het verwarrend voor hen is. Dit hoort gewoon bij het leerproces. Wanneer ze ongeveer vier jaar zijn, zullen ze de talen beter kunnen scheiden.
Boekresinsje Boekresinsje fan Amanda Binnema út Minnertsgea
Us beide jonges binne sljocht op trekkers en alles wat mei trekkers en de buorkerij te krijen hat, dus doe’t frege waard oft immen It aldermoaiste Trekkerboek foarlêze woe, wiene wy daalks entûsjast. De mannen ha it boek earst sels ris efkes besjoen en alles ûntdutsen wat ûnder de flapkes sit. Jûns ha we it meielkoar lêzen.
It boek fertelt fan de trekker dy’t de hiele dei oan it wurk is. Mei in heit dy’t by it leanbedriuw wurket, wit Rymer wol watfoar masines de trekker brûkt. De oanhinger, de siedmasine, de ploech en de foarlader komme oan bod. Op side 5 en 6 is it krekt as sitte je sels yn ’e trekker te stjoeren en sjogge je alles fanút ’e trekker. En op de lêste siden gean de trekker en de bisten sliepen en de bern ek.
Op elke side binne in oantal flapkes mei dêrûnder bisten ferstoppe. Us Ydwer (2) seit noch net safolle, mar alle bistelûden ken er wol en dat kinne we moai oefenje mei it boek. Ek sit der op elke side in flapke mei in lûd derûnder: fan ’e trekker, de toeter fan ’e trekker, mem ein, it hynder en de ûle dy’t wekker wurdt as de trekker sliepen giet. Dat wurket op it ljocht, dus soms moatte je it boek efkes sa draaie dat der genôch ljocht op it eachje falt.
It boek wurdt oerdei en jûns gauris pakt om te besjen. Wy binne der hiel wiis mei. Seker witte it beste trekkerboek oait!
Rymer (5) fynt it boek ek noch tige nijsgjirrich. Der sitte boppedat in pear telopdrachten yn, en fansels telle we sels ek noch efkes alle kij en skiep yn ’e greide.
Amanda is lid fan it Afûk-boekpanel. Liket it dy ek leuk om de nijste útjeften (berneboeken of boeken foar folwoeksenen) fan de Afûk thússtjoerd te krijen en dêr wat oer te skriuwen? Sjoch op www.heitenmem.nl foar mear ynformaasje.
Peperkoek mannetjes Hjirby Rens Kroes har resept foar ‘Peperkoekmannetjes’. Hearlike koekjes sûnder raffinearre sûker en gluten. Leuk om dizze winter mei dyn bern
Foto credits: www.cameron-studio.nl Uit het boek: Powerfood - The Party Edition
te meitsjen!
Bereidingstijd
Bereiding
75 min.
1. Verwijder de pitten uit de dadels en doe de dadels samen met de ahornsiroop, het ei en de gesmolten kokosolie in de keukenmachine. Mix alles tot een fijne vloeibare massa.
Kooktijd 13 min.
Portie ca. 10 koekjes
2. Doe vervolgens het meel, de kruiden en het zuiveringszout in een andere kom en meng alles door elkaar. Schenk het vloeibare mengsel bij de droge ingrediënten en mix alles nogmaals. Het deeg blijft door de stroop en kokosolie redelijk plakkerig. Maak er twee kleine ballen van en laat die een uur rusten in de koelkast voordat je er koekjes uit gaat steken.
Benodigdheden keukenmachine grote kom peperkoekmannetje-vorm, groot
3 Verwarm vervolgens de oven voor op 180 °C. Rol het deeg uit op een licht met meel bestrooid aanrecht. Als het echt nog te veel aan je handen plakt, dan kan je altijd nog extra meel toevoegen. Maak de lap deeg ongeveer 3 mm dik. Steek nu de koekjes uit met de uitsteker.
Ingrediënten 150 gram Medjool dadels 100 ml ahornsiroop 1 ei 50 gr/ml gesmolten kokosolie 250 gr amandelmeel 100 gr havermeel 2 grote tl speculaaskruiden ½ tl vanillepoeder, ongezoet 2 tl baking soda (zuiveringszout)
14
15
4 Leg de koekjes op de bakplaat, ongeveer 2,5 centimeter van elkaar af. Bak de koekjes ongeveer 12 minuten. De koekjes zijn goed wanneer de randjes bruin beginnen te worden. Haal de koekjes uit de oven en laat ze afkoelen op de bakplaat.
Als je zin hebt kan je ze, zodra ze afgekoeld zijn, versieren! Bewaar de koekjes in een luchtdichte trommel. Ze blijven ca. 4 dagen vers.
It binne de lytse mominten dy’t in libben lang meigean...
&