Μεταλλευτικά Νέα | Τεύχος 10 by HELLAS GOLD S.A.

Μεταλλευτικά

Νέα

ΤΕΥΧΟΣ 10 • ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ ‘14 • ∆ΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ∆ΩΡΕΑΝ

ΣΚΟΥΡΙΕΣ: ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΜΕΤΑ

Ενημερωτικό δελτίο της Ελληνικός Χρυσός, της Eldorado Gold και των Χρυσωρυχείων Θράκης που διανέμεται δωρεάν

Ι∆ΙΟΚΤΗΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ Α.Ε. ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΧΡΥΣΟΥ Έδρα: Λεωφόρος Β. Σοφίας 23Α Αθήνα, Τ.Κ. 10674 press@gr.eldoradogold.com 214 68 70 000 23760 25000 www.hellas-gold.com ΕΚ∆ΟΤΗΣ - ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Κώστας Γεωργαντζής CREATIVE DIRECTOR Αναστάσιος Προδρόμου ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ Μαριλένα Ρίζου ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑ∆Α Αγγελική Ρήγα, Ειρήνη Στρίκου, Χρύσα Στύλου, Κική Τσιλιγγερίδου ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Τάσος Μπατσιούλας, Αχιλλέας Ευμοιρίδης ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ Γεωργία Λυκοτραφίτη

ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ-∆ΙΑΝΟΜΗ

EDITORIAL Αγαπητέ αναγνώστη, στο προηγούμενο τεύχος των «Μεταλλευτικών Νέων» ακούστηκε ίσως για πρώτη φορά τόσο δυνατά μέσα από ένα έντυπο η φωνή των κατοίκων της ΒΑ Χαλκιδικής. Σ’ αυτό το τεύχος φιλοδοξούμε ν’ ακουστεί η «φωνή των Σκουριών», των πραγματικών Σκουριών και όχι του προϊόντος των ΜΜΕ. Είναι αλήθεια ότι ο όρος «skouries» έκανε καριέρα στην Ελλάδα και διεθνώς. Ασχολήθηκαν πολλοί με το τι είναι και το τι γίνεται στις Σκουριές, διατυπώθηκαν πολλές απόψεις, ακόμη και από γνωστούς αστέρες του διεθνούς «ακτιβιστικού jet set», όπως η Naomi Klein, η Elisabeth May, η Rebecca Harms, ο Noam Chomsky κ.α. Χάριν στην έκταση που πήρε δημοσίως αυτός ο όρος, κυκλοφόρησαν και διάφορα περίεργα, ειδικά στο διαδίκτυο. Άλλοι παρουσιάζουν τις Σκουριές ως παραθαλάσσιο χωριό με κόκκινη θάλασσα, κάποιοι μάλιστα παρουσιάζονται σε τηλεοπτικές εκπομπές ως κάτοικοι των Σκουριών(!?), κάποιοι τηλεοπτικοί σταθμοί μιλούν για Σκουριές την ώρα που δείχνουν πλάνα από την Ιερισσό, ενώ, τέλος, κάποιοι ιδεολόγοι χρησιμοποιούν τον όρο «Σκουριές» ως σύμβολο του διεθνούς οικολογικού και αντικαπιταλιστικού αγώνα, χωρίς να γνωρίζουν καν πού βρίσκονται… Ωραία όλα αυτά. Ας προσγειωθούμε όμως στην κατά πολύ πιο ανιαρή πραγματικότητα. Οι Σκουριές είναι ένα μεταλλευτικό εργοτάξιο, στο οποίο εργάζονται καθημερινά πάνω από 400 εργατοτεχνίτες, μεταλλειολόγοι, γεωλόγοι κ.α. Καθημερινά ενώνουν δυνάμεις, γνώσεις και εμπειρίες για να κατασκευαστεί το πιο σύγχρονο με διαφορά μεταλλείο που έγινε ποτέ στην Ελλάδα. Ένα μεταλλείο, το οποίο όταν ολοκληρωθεί, θα ζηλεύουν και χώρες με πιο προηγμένη μεταλλευτική βιομηχανία απ’ αυτή που διαθέτει προς το παρόν η χώρα μας. Τίποτα παραπάνω, τίποτα παρακάτω.

www.prodromoulab.gr info@prodromoulab.gr Στρατώνι Χαλκιδικής, 63082 Τηλ. 2312 20 35 20

Εύχομαι καλή ανάγνωση! Φιλικά, Κώστας Γεωργαντζής Υπεύθυνος Επικοινωνίας της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.

04 Χάρτης περιοχής, επενδυτικό πλάνο 05 «Θα καταστραφούν τα δάση και τα νερά;» 15+1 συχνές απορίες που έχουν μια λάθος απάντηση 09 Το χρονικό της πολεμικής 12 Οι #SKOURIES πουλάνε 15 #diadoste 16 «Εκεί που εργάζονται οι δικοί μας» 18 Βάρδια στις Σκουριές 20 «Είμαστε ένα μικρό χωριό εδώ πάνω» 23 Από το όραμα στην πράξη

Εκ παραδρομής, στο τεύχος 9, στη συνέντευξη του κ. Στέλιου Κούκου στη σελίδα 14, παραλείφθηκε το παρακάτω μέρος. «Είμαι ο πρώτος που πιστεύει στην προστασία του περιβάλλοντος. Ο πιο αυστηρός κριτής και θεματοφύλακας αυτού του τόπου. Εδώ αγωνίζομαι και εδώ μεγαλώνω 9 παιδιά. Είναι δυνατόν να θέλω να τον καταστρέψω; Το θέμα όμως είναι ότι εγώ δεν πιστεύω στην καταστροφή. Πιστεύω στην ανάπτυξη με όρους και στην προστασία του περιβάλλοντος. Καλώ λοιπόν, με το χέρι στην καρδιά, όλους τους συντοπίτες, τους φίλους, τους συγχωριανούς, τους κατοίκους της ΒΑ Χαλκιδικής σε έναν αγώνα ενότητας, ο ένας δίπλα κι όχι απέναντι στον άλλο. Να αποφασίσουμε, χωρίς μίση, παρωπίδες και κατασκευασμένους φόβους, τι είναι καλύτερο για τον τόπο, για το περιβάλλον, για τα χωριά μας και για μας τους ίδιους. Η μόνη διέξοδος για τον τόπο μας, είναι η ΕΝΟΤΗΤΑ των ανθρώπων του. Και ήρθε η ώρα να αγωνιστούμε όλοι μαζί γι’ αυτό το στόχο. Και όχι ο καθένας για τον εαυτό του. Και αυτό είναι σίγουρα κάτι που μπορούμε να πετύχουμε».

«Οι Σκουριές γίνονται πρωτοσέλιδο. ∆εν είναι πια μόνο ένα σύμβολο, αλλά πρώτο θέμα στις ειδήσεις των 8. Αφιερώνονται εκπομπές, γράφονται άρθρα και κατασκευάζεται το σκηνικό του “εμφυλίου”, που χωρίζει την Χαλκιδική σε 2 μέτωπα».

ΣΚΟΥΡΙΕΣ / Συχνές ερωτήσεις

ΣΚΟΥΡΙΕΣ /

Τι περιλαμβάνει το επενδυτικό πλάνο ΠΟΡΦΥΡΙΤΙΚΟ ΚΟΙΤΑΣΜΑ

Σήραγγα 8,5χλμ

Συνολικά θα εξορυχθούν 153,6 εκ. τόνοι μεταλλεύματος. ∆ιάρκεια: 27 έτη Ανάπτυξη: Αρχικά επιφανειακή εξόρυξη 6-7 χρόνια 140.000 ουγκιές χρυσού, 30.000 τόνοι χαλκού/έτος Βασική ανάπτυξη και 2/3 παραγωγής με υπόγεια εξόρυξη 100.000 ουγκιές χρυσού, 22.000 τόνοι χαλκού/έτος

Το κοίτασμα: Χαλκός (Cu)

0,57%

Χρησιμοποιείται σε: κατασκευή κτιρίων (ηλεκτρικά, υδραυλικά, στέγες, τοίχοι και κουφώματα), ηλεκτρισμό (η σημαντικότερη πρώτη ύλη για παραγωγή καλωδίων, αγωγών, πηνίων), υπολογιστές, διατροφή. Χρυσός (Au)

0,89 gr/tn

Χρησιμοποιείται σε: ιατρική (οδοντιατρική, οφθαλμιατρική χειρουργική, λέιζερ, θερμόμετρα), υπολογιστές, τηλεπικοινωνίες, αερόσακους αυτοκινήτων, αεροπλοΐα, κοσμηματοποιία, επενδύσεις. Κάθε άνθρωπος στη διάρκεια της ζωής του, χρησιμοποιεί τουλάχιστον 400 τόνους ορυκτών

Με βάση την αρχή της μικρότερης δυνατής κατάληψης επιφάνειας, επιλέχθηκε ο συνδυασμός επιφανειακής και υπόγειας εξόρυξης. Η πρώτη φάση -επιφανειακή- θα διαρκέσει 7 χρόνια ενώ η δεύτερη -υπόγεια- θα διαρκέσει 21 χρόνια. Σύμφωνα με το σχεδιασμό, θα ανοιχτεί ένα επιφανειακό όρυγμα μέγιστης διαμέτρου 700 μέτρων και μέγιστου βάθους 220 μέτρων. Η συνολική επιφάνεια που θα καταληφθεί έχει έκταση 400 στρέμματα. Το μεγαλύτερο μέρος του κοιτάσματος, δηλαδή περίπου τα 2/3, θα αποληφθεί με τη μέθοδο της υπόγειας εκσκαφής.

Η συνολική επιφανειακή κατάληψη χώρου σε πλήρη ανάπτυξη του μεταλλείου υπολογίζεται να φτάσει τα 2.500 στρέμματα. Σε όλο το φάσμα των εργασιών θα εφαρμοστεί η Αρχή της Παράλληλης Αποκατάστασης. Σύμφωνα μ’ αυτή, οι περιοχές στις οποίες ολοκληρώνονται τα επιμέρους έργα αποκαθίστανται άμεσα και παράλληλα με την εξέλιξη των υπολοίπων έργων. Με την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου η περιοχή θα αποκατασταθεί με έργα αναδάσωσης και διαμόρφωσης του περιβάλλοντος.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014

Όλα όσα θέλετε να ρωτήσετε

/ FAQ

Τι είναι οι Σκουριές και που βρίσκονται; α. Οι Σκουριές είναι μια ορεινή τοποθεσία στο ∆ήμο Αριστοτέλη στα διοικητικά και γεωγραφικά σύνορα των παλιών ∆ημοτικών Ενοτήτων Παναγίας, Αρναίας και Σταγείρων - Ακάνθου και σε ίση σχεδόν απόσταση από τα χωριά Μεγάλη Παναγία, Παλαιοχώρι και Νεοχώρι. Σε απόσταση 17,5 χιλιομέτρων βρίσκεται η Ιερισσός, έδρα του καλλικρατικού δήμου Αριστοτέλη. (∆ες χάρτη στη σελίδα 4) β. Οι Σκουριές είναι ένα από τα τρία έργα της Ελληνικός Χρυσός στη Χαλκιδική. Στο υπέδαφος βρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα και πλουσιότερα διεθνώς κοιτάσματα χαλκού και χρυσού. Στην ευρύτερη περιοχή εντοπίζονται περισσότερα από 300 πηγάδια και περίπου 200.000 κ.μ. αρχαίων μεταλλουργικών «σκουριών» από την «εκαμμίνευση» των μεταλλευμάτων. Με βάση ιστορικές πηγές και τα αποτελέσματα αναλύσεων που έχουν γίνει στις παραπάνω «σκουριές», η έναρξη της δραστηριότητας εντοπίζεται στις αρχές της κλασσικής αρχαιότητας, δηλαδή γύρω στον 6ο αιώνα π.Χ. Η συγκεκριμένη τοποθεσία αντλεί το όνομά της από τη σύσταση και την εικόνα του κοιτάσματός της, που παραπέμπει σε «σκουριά».

Ποιος είναι ο σχεδιασμός της εξόρυξης; Χρησιμοποιώντας μαθηματικό τύπο που υπολογίζει τη μικρότερη δυνατή κατάληψη επιφάνειας, επιλέχτηκε ένας συνδυασμός επιφανειακής και υπόγειας εκμετάλλευσης. Η πρώτη φάση, η επιφανειακή, θα διαρκέσει 7 χρόνια. Η υπόγεια εκμετάλλευση θα διαρκέσει 21 χρόνια.

Θα ανοιχτεί ένας τεράστιος κρατήρας; Σύμφωνα με το σχεδιασμό, θα ανοιχτεί ένα επιφανειακό όρυγμα μέγιστης διαμέτρου 700μ και μέγιστου βάθους 220μ. Η συνολική επιφάνεια που θα καταληφθεί έχει έκταση 400 στρέμματα. Η επιφανειακή εκμετάλλευση θα διαρκέσει 7 χρόνια και παράλληλα με την εξέλιξη των εργασιών, θα αποκατασταθεί πλήρως βάσει της αρχής της παράλληλης αποκατάστασης.

Οι υπόγειες στοές θα φτάσουν κάτω απ’ τη Μεγάλη Παναγία; Όχι. Εκεί δεν υπάρχει κοίτασμα.

Στις Σκουριές θα γίνει μεταλλουργία και θα κατασκευαστεί εργοστάσιο χρυσού; Όχι. Στις Σκουριές θα γίνονται η εξόρυξη και ο εμπλουτισμός του κοιτάσματος. Η μεταλλουργία χρυσού, αργύρου και χαλκού, με παράλληλη αξιοποίηση των κοιτασμάτων Σκουριών και Ολυμπιάδας, θα γίνει στο ενιαίο μεταλλευτικό κέντρο που θα διαμορφωθεί στην περιοχή του Μαντέμ Λάκκου. Στις Σκουριές ξεκινά η κατασκευή εργοστασίου εμπλουτισμού. Το εργοστάσιο χρυσού, δηλαδή η μεταλλουργία, θα ξεκινήσει από το 2020 στον Μαντέμ Λάκκο.

ΣΚΟΥΡΙΕΣ / Συχνές ερωτήσεις

Θα πληγούν οι παράλληλες δραστηριότητες του πρωτογενούς κλάδου: γεωργία, κτηνοτροφία, μελισσοκομία; Για ποιο λόγο να πληγούν; Και γιατί δεν έχουν πληγεί ως τώρα στο Στρατώνι ή/και την Ολυμπιάδα; Ειδικά για τη μελισσοκομία, στην περιοχή που μετρά 2.500 χρόνια μεταλλευτικής ιστορίας, δεν έχει καταγραφεί ποτέ ζημία σε μελισσοκομικό κεφάλαιο, ούτε έχει υποβληθεί αίτηση αποζημίωσης για απώλεια μελισσοσμηνών που να συνδέεται άμεσα με τη λειτουργία μεταλλείων.

Στην «Ελληνικός Χρυσός» έχουν παραχωρηθεί 317.000 στρέμματα για τις εργασίες της; Έχουν παραχωρηθεί μεταλλευτικά δικαιώματα για 317.000 στρέμματα συνολικά σε όλη τη Χαλκιδική. Η παραχώρηση συνεπάγεται την υποχρέωση να πραγματοποιούνται έρευνες. Η έκταση στις Σκουριές περιλαμβάνει 3.300 στρέμματα που αγοράστηκαν από το ελληνικό κράτος έναντι 2.200.000 ευρώ.

Θα καταστραφεί το δάσος στις Σκουριές; Τίποτα πιο ανακριβές. Θα γίνει υλοτομική επέμβαση σε έκταση 1.800 στρεμμάτων αλλά ΠΟΤΕ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ. Έχει προβλεφθεί η αρχή της παράλληλης αποκατάστασης, σύμφωνα με την οποία, οι περιοχές στις οποίες ολοκληρώνονται τα επιμέρους έργα αποκαθίστανται άμεσα και παράλληλα με την εξέλιξη των υπολοίπων έργων. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι με την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου, ολόκληρη η περιοχή παραδίδεται πλήρως αποκατεστημένη στην τοπική κοινωνία. Μέχρι στιγμής, έχει γίνει επέμβαση σε έκταση 400 στρεμμάτων. Με απλά λόγια: «Το δάσος θα ξαναγίνει δάσος».

Θα καταστραφεί αρχέγονο δάσος; Το δάσος των Σκουριών ∆ΕΝ είναι αρχέγονο. Είναι ένα δάσος δρυός, ηλικίας περίπου 30 ετών. Σύμφωνα με σχετική έκθεση του ∆ημήτρη Αλιφραγκή, Καθηγητή ∆ασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ. καμία από τις προϋποθέσεις που τίθενται στη διεθνή βιβλιογραφία, δεν τεκμηριώνουν την κατάταξή του δάσους των Σκουριών στην κατηγορία των αρχέγονων δασών. Η συγκεκριμένη περιοχή είναι έντονα δασική με ετήσια αποψιλωτική διαχείριση για την παραγωγή καυσόξυλων. Σύμφωνα με τις αρχές, σε ολόκληρο το δήμο Αριστοτέλη υπάρχει πολύ έντονο πρόβλημα με την ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΥΛΟΤΟΜΙΑ.

Θα μολυνθούν τα επιφανειακά νερά; Από τι να μολυνθούν, εφόσον ∆ΕΝ υπάρχει πηγή μόλυνσης; Εξάλλου, το κύκλωμα των νερών του μεταλλείου των Σκουριών θα είναι κλειστό. ∆εν θα υπάρξει ΚΑΜΙΑ ανάμιξη των επιφανειακών με τα υπόγεια νερά. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, στις Σκουριές ∆ΕΝ υπάρχουν ούτε βαρέα μέταλλα ούτε αρσενικό.

Ποια θα είναι η πραγματική επίπτωση στα νερά της περιοχής; Για τη μεταλλευτική δραστηριότητα θα χρησιμοποιούνται 2 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως. Για τις ανάγκες ύδρευσης της περιοχής χρησιμοποιείται 0,5 κυβικό. Σύμφωνα με την υδρογεωλογική μελέτη του ΙΓΜΕ, κάθε χρόνο 13 εκατομμύρια κυβικά από τις Σκουριές κατα-

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014 λήγουν στη θάλασσα, ανεκμετάλλευτα. Επομένως, ακόμα και στην πλήρη ανάπτυξη του έργου, 10,5 εκ. κυβικά μέτρα νερού θα εξακολουθούν να καταλήγουν ανεκμετάλλευτα στη θάλασσα.

Θα επιβαρυνθεί ο Χαβρίας; Η δραστηριότητα στις Σκουριές καταλαμβάνει μόλις το 0,04% της έκτασης της λεκάνης του Χαβρία και η επίδρασή της στην ποσότητα των νερών που καταλήγουν στον Χαβρία είναι πρακτικά μηδενική. Το πραγματικό πρόβλημα του Χαβρία είναι τα αστικά λύματα από τα βόρεια χωριά και τα ελαιολύματα της περιοχής της Ορμύλιας και όχι από τη μεταλλευτική δραστηριότητα!

Η επιφανειακή εξόρυξη θα διαρκέσει κατά μέγιστο 7 χρόνια. Κατόπιν θα λειτουργεί αποκλειστικά υπόγεια μέθοδος εκμετάλλευσης

Θα δημιουργηθούν όξινα νερά στις Σκουριές; Το κοίτασμα των Σκουριών δεν περιέχει θειάφι. Χωρίς θειάφι, ∆ΕΝ μπορούν να προκύψουν όξινα νερά.

Πόση σκόνη θα εκπέμπεται από το έργο των Σκουριών; Η σκόνη που θα εκπέμπεται στην φάση της πλήρους ανάπτυξης, σε κάθε περίπτωση θα είναι 100 φορές μικρότερη από τα επιτρεπτά όρια και δε θα ξεπερνά τους 2.000 τόνους ανά έτος.

Η σκόνη θα «μετακινείται» στις γύρω περιοχές; Η υγρασία είναι τουλάχιστον 30%, οπότε η σκόνη δεν αποκολλάται από το έδαφος. Αυτό ισχύει ακόμα και σε ένα ενδεχόμενο ακραίων θερμοκρασιών όπως αυτές της Σαχάρας. Η σκόνη ∆ΕΝ θα είναι τοξική, γιατί το κοίτασμα περιέχει μόνο χαλκό και χρυσό.

Εφόσον στη βόρεια Ελλάδα φτάνει σκόνη από τη Σαχάρα, πώς είναι δυνατόν να μη φτάνει σκόνη από τις Σκουριές στη Θεσσαλονίκη; Οι Σκουριές δεν είναι Σαχάρα! Η έρημος της Σαχάρας εκτείνεται σε μια έκταση 10.000.000.000 στρεμμάτων, το μεγαλύτερο Η σκόνη που θα μέρος της οποίας αποτελείται από άμμο και δημιουργείται από τις σκόνη. ∆εδομένου ότι η σκόνη είναι πολύ λεπτή ανατινάξεις της ενώ η υγρασία είναι πρακτικά μηδενική, η σκόνη επιφανειακής εξόρυξης θα δεν μπορεί να κολλήσει στο έδαφος. Για να μεταμετακινείται με τον άνεμο κινηθεί, ωστόσο, σε μεγάλες αποστάσεις πρέπει μερικές δεκάδες μέτρα να ανέβει σε ένα ύψος 10 χιλιομέτρων. Στις Σκουριές όπου η έκταση της επιφανειακής εξόρυξης είναι περίπου 400 στρέμματα (ήτοι 0,000004% της εκτάσεως της Σαχάρας) και η υγρασία είναι τουλάχιστον 30%, η σκόνη ∆ΕΝ αποκολλάται από το έδαφος. Αυτό ισχύει ακόμα και σε ένα ενδεχόμενο ακραίων θερμοκρασιών, όπως αυτές της Σαχάρας. Γενικά, η παραγόμενη σκόνη (πλήρως ελεγχόμενη με συστήματα διαβροχής) είναι απολύτως αδρανής.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014

Το χρονικό της πολεμικής Πώς φτάσαμε στην επίθεση της 17/2/2013

της Χρύσας Στύλου

«Το πρωί της 20ης Μαρτίου 2012 τοπογράφοι και αρχαιολόγοι πηγαίνουν στις Σκουριές για να εργαστούν. 30 άτομα που βρίσκονται στο “φυλάκιο του αγώνα” εφοδιασμένα με καδρόνια έχουν διαφορετική άποψη και δεν τους επιτρέπουν να προχωρήσουν»

«Εμπρηστική επίθεση κουκουλοφόρων στα μεταλλεία χρυσού στις Σκουριές» 17/02/2013

Υπάρχουν μέρες που όλα γύρω καλύπτονται από μια εκκωφαντική σιωπή. Μια σιωπή που σε ωθεί σε ενδοσκόπηση. Θυμάσαι όλα τα γεγονότα που πέρασαν και άφησαν τα σημάδια τους στη μνήμη σου και, αναπόφευκτα, θυμάσαι τις Σκουριές.

Ανάπτυξης το ενιαίο επενδυτικό σχέδιο για την παράλληλη ανάπτυξη και εκμετάλλευση των κοιτασμάτων των Μαύρων Πετρών, της Ολυμπιάδας και των Σκουριών. Το σχέδιο εντός δύο μηνών γίνεται δεκτό ως προς την τεχνικοοικονομική προσέγγιση.

Θυμάσαι την εποχή που οι Σκουριές ήταν απλά μια ορεινή δασική περιοχή που τη χρησιμοποιούσαν τα χωριά του ∆ήμου για να προμηθευτούν την ξυλεία θέρμανσης για το χειμώνα.

• Μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια υποβάλλονται για έγκριση η Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στα συναρμόδια Υπουργεία.

Θυμάσαι τις μέρες που δεν υπήρχαν αντιπαλότητες ανάμεσα στους κατοίκους των ορεινών και παραλιακών χωριών και κυκλοφορούσαν όλοι ελεύθεροι παντού και, κυρίως, χαμογελούσαν ο ένας στον άλλο.

Στο διάστημα αυτών των χρόνων παρατηρήθηκαν προσπάθειες μεμονωμένων μικρών ομάδων να δημιουργήσουν φόβο στους κατοίκους των χωριών, ώστε να εναντιωθούν στην μέχρι τότε υπάρχουσα μεταλλευτική δραστηριότητα. Χαρακτηριστικό είναι το επιχείρημα ότι «θα βουλιάξει η Στρατονίκη» από τις υπόγειες στοές του μεταλλείου των Μαύρων Πετρών. Αυτές οι προσπάθειες έπεσαν στο κενό και μετέτρεψαν τα μέλη αυτών των ομάδων στα μάτια των συγχωριανών τους σε «γραφικές φυσιογνωμίες».

Κι αναρωτιέσαι… Πότε άλλαξαν όλα αυτά; Πώς άλλαξαν; Και κυρίως ΓΙΑΤΙ άλλαξαν; Προσπαθείς να τακτοποιήσεις τα γεγονότα στο μυαλό σου για να βρεις απαντήσεις: • Τον Ιανουάριο του 2004 εκχωρούνται τα μεταλλευτικά δικαιώματα των Μεταλλείων Κασσάνδρας στην «Ελληνικός Χρυσός», η οποία αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταθέσει το επενδυτικό της σχέδιο στους επόμενους 24 μήνες. • Τον Ιανουάριο του 2006 η «Ελληνικός Χρυσός» υποβάλλει στο Υπουργείο

Στη συνέχεια: • Τον Ιούλιο του 2011 υπογράφεται η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων και είναι η πρώτη ουσιαστική ανάσα ελπίδας για την πλειοψηφία των κατοίκων της περιοχής μέσα σε 6 χρόνια. • Το Φεβρουάριο του 2012 εγκρίνονται οι

ΣΚΟΥΡΙΕΣ / Η πολεμική

τεχνικές μελέτες των υποέργων «Μεταλλευτικές Εγκαταστάσεις Σκουριών» και «Μεταλλευτικές εγκαταστάσεις Ολυμπιάδας» από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής. • Στις αρχές Μαρτίου του 2012 γίνεται γνωστό ότι η Αποκεντρωμένη Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας εγκρίνει τις δασικές παραχωρήσεις που αφορούν την ανάπτυξη του επενδυτικού σχεδίου της «Ελληνικός Χρυσός» στις Σκουριές. Το σύνολο της κοινωνίας των Μαδεμοχωρίων στο άκουσμα αυτής της είδησης νοιώθει ότι επιστρέφει η αισιοδοξία και η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο μέσα στην καρδιά της οικονομικής κρίσης, καθώς η έναρξη της επένδυσης στις Σκουριές θα φέρει νέες θέσεις εργασίας και τόνωση στην τοπική οικονομία. Από αυτό το χρονικό σημείο και μετά, ο τρόπος αντίδρασης των ομάδων που επιθυμούσαν να σταματήσουν το επενδυτικό σχέδιο άλλαξε. Έτσι, καταγράφεις τα γεγονότα και παρατηρείς ότι έχει συντελεστεί μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο που εκφράζονται οι αντιδράσεις: • Το πρωί της 20ης Μαρτίου 2012 τοπογράφοι και αρχαιολόγοι πηγαίνουν στις Σκουριές για να εργαστούν. 30 άτομα που βρίσκονται στο «φυλάκιο του αγώνα» εφοδιασμένα με καδρόνια έχουν διαφορετική άποψη και δεν τους επιτρέπουν να προχωρήσουν. Γίνεται συμπλοκή με αποτέλεσμα 4 άτομα (εργαζόμενοι και συγγενείς τους) να τραυματιστούν. • 25 Μαρτίου 2012: Η 1η κινητοποίηση αντιδρώντων στα μεταλλεία. Στο Χοντρό ∆έντρο διοργανώνεται διαδήλωση

από ντόπιους και μεταφερόμενους ακτιβιστές που αντιδρούν στην μεταλλευτική δραστηριότητα στη ΒΑ Χαλκιδική. Οι διαδηλωτές επιχειρούν να φτάσουν στο εργοτάξιο των Σκουριών. Η άνοδος τους αποτρέπεται από την αστυνομία. Ξεσπούν σοβαρά επεισόδια ανάμεσα σε διαδηλωτές και αστυνομικούς. • 30 Μαρτίου 2012: Στο δημαρχείο Ιερισσού συνεδριάζει το ∆ημοτικό Συμβούλιο Αριστοτέλη. Στην διάρκεια της συνεδρίασης οργανώνεται διαδήλωση. Ομάδα διαδηλωτών περικυκλώνει και καταλαμβάνει το ∆ημαρχείο. Η κατάσταση για πολλές ώρες βρίσκεται εκτός ελέγχου με ρίψεις καπνογόνων και πετρών εντός του δημαρχιακού μεγάρου και σοβαρών υλικών ζημιών έξω απ’ αυτό κυρίως. Τα αυτοκίνητα του δημάρχου και των δημοτικών συμβούλων καταστρέφονται από οργισμένους διαδηλωτές. Η πολιορκία του δημαρχείου και η ομηρία του δημάρχου και των δημοτικών συμβούλων τερματίστηκε λίγο μετά τις 3 τα ξημερώματα. • 5 Αυγούστου 2012: Περίπου 400 διαδηλωτές συγκεντρώνονται και πάλι στο Χοντρό ∆έντρο, για να διαμαρτυρηθούν κατά της επένδυσης. Εκτοξεύουν βόμβες μολότοφ, πυρσούς και φωτοβολίδες εναντίον των αστυνομικών. Προξενούνται πυρκαγιές μέσα στο δάσος, καίγονται οχήματα της Αστυνομίας και της Πυροσβεστικής. Το ίδιο απόγευμα, οι διαδηλωτές εγκαταλείπουν τις Σκουριές και κατευθύνονται στην Μεγάλη Παναγία. Εκεί, επιτίθενται με ρόπαλα σε νεαρό ο οποίος προσπαθεί να προφυλάξει ηλικιωμένο μεταλλωρύχο. Ο άντρας φέρει σοβαρά τραύματα και τις πρώτες μέρες αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να χάσει

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014

το αριστερό του μάτι. Μετά την επίθεση στην Μεγάλη Παναγία, η ίδια ομάδα διαδηλωτών κατευθύνεται στο Γομάτι. Εκεί, κάνουν παρανάλωμα του πυρός το λεωφορείο ιδιώτη που ανέλαβε την εργολαβία μεταφοράς των εργαζόμενων της «Ελληνικός Χρυσός» στα μεταλλεία και τις εγκαταστάσεις της εταιρίας. • 9 Σεπτεμβρίου 2012: Νέα κινητοποίηση αντιδρώντων και νέος γύρος επεισοδίων στις Σκουριές . Τα προμηνύματα για την κατάληξη αυτής της κινητοποίησης δόθηκαν από την προηγούμενη μέρα, όταν η αστυνομία εντόπισε κρυμμένα κιβώτια με κατασκευασμένες βόμβες μολότοφ μέσα στο δάσος, έτοιμες προς χρήση. Την επομένη μέρα σημειώθηκαν τα πιο άγρια επεισόδια, μέχρι την επόμενη κινητοποίηση. Ακτιβιστές έφτασαν στην είσοδο του εργοταξίου και πέταξαν βόμβες μολότοφ προς τις αστυνομικές δυνάμεις αλλά και λεωφορείο των ΜΑΤ. Οι αστυνομικές δυνάμεις απαντούν με εκτεταμένη χρήση δακρυγόνων και βομβών κρότου λάμψης για να τους απωθήσουν. Και πάλι η Πυροσβεστική καλείται να κατασβήσει μικρές εστίες φωτιάς που ανάβουν μέσα στο δάσος εξαιτίας της εκτεταμένης χρήσης εύφλεκτων υλικών (μολότοφ, ναυτικές φωτοβολίδες και πυρσοί) από τους διαδηλωτές. • 21 Οκτωβρίου 2012: Νέος γύρος βίας στις Σκουριές. Και πάλι, ομάδα οπλισμένων διαδηλωτών διεισδύει στην πορεία αυτών που αντιδρούν στην επένδυση και ξεκινά συμπλοκές με την Αστυνομία. Οι αστυνομικές δυνάμεις κατηγορούνται για χρήση σκληρής βίας, καθώς κατά τη διάρκεια των επεισοδίων σημειώνονται τραυματισμοί διαδηλωτών, ενώ ακολουθούν 14 συλλήψεις.

• 6 ∆εκεμβρίου 2012: Τα μεσάνυχτα σημειώθηκε επίθεση αγνώστων με μολότοφ στις γεννήτριες πετρελαίου του εργοταξίου των Σκουριών. Αυτή η επίθεση, εκ των υστέρων, αποδείχθηκε ότι ήταν ο «πρόδρομος» της εμπρηστικής επίθεσης της 17ης Φεβρουαρίου. • 8 ∆εκεμβρίου 2012: Εμπρησμός σε γεωτρύπανο της «Ελληνικός Χρυσός» στη θέση Φισώκα. Από τη νέα εμπρηστική επίθεση καταστράφηκε ολοσχερώς το γεωτρύπανο γεωλογικών ερευνών. Σύμφωνα με ανακοίνωση της αστυνομίας, οι δράστες χρησιμοποίησαν δύο (2) βόμβες μολότοφ για να πετύχουν το αποτέλεσμα τους. Ήταν η δεύτερη σοβαρή ένδειξη ότι κάτι μεγαλύτερο και σοβαρότερο θα συνέβαινε στις Σκουριές. Στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα μεσολάβησαν 4 επιθέσεις σε οχήματα μεταφοράς προσωπικού της εταιρείας, εκ των οποίων οι δύο απ’ αυτές ήταν με εμπρησμό, ενώ δυστυχώς δεν έλειψαν και κρούσματα εκφοβισμού σε παιδιά μεταλλωρύχων από παιδιά αντιδρώντων στην επένδυση. Βλέποντας τα γεγονότα πιο ψύχραιμα και από την ασφαλή απόσταση που σου δίνει ο χρόνος που έχει περάσει, αναρωτιέσαι αν, βάσει της χρονολογικής σειράς, της αυξανόμενης έντασης και του τρόπου εκδήλωσης των αντιδράσεων, αυτό που επακολούθησε στο εργοτάξιο των Σκουριών ήταν τελικά ένα μεμονωμένο περιστατικό ή η κορύφωση μιας συντονισμένης προσπάθειας δημιουργίας έντασης στην περιοχή για την πρόκληση εντυπώσεων…

ΣΚΟΥΡΙΕΣ / Trend

Οι #SKOURIES πουλάνε...

Όταν ο τόπος μας γίνεται μόδα στα social media

της Αγγελικής Ρήγα

«Ένα story που πουλάει ωραία, γιατί δένει με το σκηνικό της κρίσης. ∆ε δένει φυσικά με την πραγματικότητα των κατοίκων οι οποίοι δε θεωρούν τη μεταλλευτική έκπτωση, αλλά υπεραξία. Αυτό όμως δε θα γραφτεί. Γιατί σαν τίτλος, δεν πουλάει»

Ποτέ δεν περίμενα να δω τις Σκουριές στους New York Times, ως trend στο twitter ή ως μπλουζάκι της Naomi Klein.

τη βία. Κι έρχεται ένας παχύς τίτλος στις πρώτες σελίδες και φυσικά στα ηλεκτρονικά μέσα και τα social media.

Και είμαι απ’ αυτούς που μεγάλωσαν στις Σκουριές. Κατάγομαι από και κατοικώ στο Παλαιοχώρι, σε απόσταση μόλις λίγων χιλιομέτρων από τις «πραγματικές» Σκουριές.

Ακολουθούν χιλιάδες τίτλοι. Για την ακρίβεια, 2.500 μόνο στον Τύπο σε λίγους μήνες. Κυρίως για τις διαδηλώσεις που ακολουθούν. ∆ιαδηλώσεις με χρήση μολότοφ, με πέτρες, ρόπαλα, γκλομπ. Παρουσιάζονται πάντα ως ειρηνικές πορείες κατοίκων που προσπαθούν να περιφρουρήσουν τον τόπο τους. Οι Σκουριές γίνονται σύμβολο και φέρουν μια περίεργη βαρύτητα που ανοίγει το δρόμο για καθημερινά σχόλια από την ασφάλεια του καναπέ του καθενός.

Μεγάλωσα στον Κάκκαβο, και είμαι περήφανη γι’ αυτό. Πηγαίναμε εκεί με τους φίλους μου για Πρωτομαγιά, και σας βεβαιώνω ότι δεν κάναμε ποτέ μπάνιο στις βάθρες του Καρατζά, όπως έγραψε πρόσφατα συνάδελφος σε εφημερίδα. Για εμάς οι Σκουριές δεν είναι μια λέξη που ακούσαμε κάπου, αλλά ένας τόπος που διαθέτει εκτόπισμα στην ψυχή και το μυαλό μας. Αυτό, μέχρις τις 20 Μαρτίου του 2012. Τότε, ένα επεισόδιο μεταξύ 30 διαδηλωτών και ομάδας εργαζόμενων που καταλήγει σε 4 τραυματίες (εργαζόμενους & συγγενείς τους) στρέφει στις Σκουριές το βλέμμα της κοινής γνώμης, με φόντο

Και μετά έρχεται, το καλοκαίρι του 2012, μια εκπομπή που κλείνει με έναν ντόπιο κτηνοτρόφο, ο οποίος λέει «αυθόρμητα» ότι «οι Σκουριές είναι ένας μεταμοντέρνος πόλεμος, μια εισβολή με κεφάλαια και νόμους, για να σου πάρουν τις πρώτες ύλες και ν' αφήσουν τη ρύπανση και τη μόλυνση». Κι έτσι, ανοίγει μια άλλη προοπτική στο διεθνή Τύπο, ο οποίος βρίσκει την ιστορία που

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014

«Καθημερινή» 24/02/2013 Ένας από τους εκατοντάδες τίτλους των ημερών εκείνων

έψαχνε. Ένα story που πουλάει ωραία, γιατί δένει με το σκηνικό της κρίσης. ∆ε δένει φυσικά με την πραγματικότητα των κατοίκων οι οποίοι δε θεωρούν τη μεταλλευτική έκπτωση, αλλά υπεραξία. Αυτό όμως δε θα γραφτεί. Γιατί σαν τίτλος, δεν πουλάει.

ΤΑ ΜΜΕ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΗΡΩΕΣ Η βία εντείνεται και κορυφώνεται με τα ΜΜΕ να χρησιμοποιούν και να προωθούν τη διχαστική λογική. Τους μεν απέναντι στους δε, τους εργαζόμενους απέναντι σε όλους τους «άλλους». Με ρεπορτάζ στη λογική του ∆αβίδ και του Γολιάθ, με γυναίκες, παιδιά, που ανεβαίνουν καθημερινά στο βουνό, προκαλώντας βία κατά των κατοίκων, στο κυνήγι της δημοσιότητας, να παρουσιάζονται ως θύματα της κρατικής καταστολής.

Στις 21/10/2012 διαβάζω στις εφημερίδες, για το νέο «πρόσωπο των Σκουριών». Όχι κάποιο μηχανικό ή κάποιον εργαζόμενο, αλλά μια γυναίκα που δέχθηκε αστυνομική βία. Εκείνη τη μέρα ήμουν εκεί. Αυτό που είδα στις Σκουριές δεν έχει καμία σχέση με αυτό που άκουσα για τις Σκουριές. Είδα βία από ανθρώπους που πήγαν σε ένα εργοτάξιο για να ασκήσουν βία. Από ανθρώπους που στην πλειοψηφία τους δεν ήταν από την περιοχή στην οποία ζω. Είδα εργαζόμενους να προσπαθούν να προφυλαχθούν από τη βία. Είδα την αστυνομία να απαντά στη βία. Όλοι οι άλλοι έδειξαν τη γυναίκα «που δέχτηκε βία». Ακόμα και οι New York Times, που είδαν στο πρόσωπό της και στις Σκουριές το story που θα γίνει πρωτοσέλιδο. Η αξία του τίτλου Σκουριές ανεβαίνει κατακόρυφα ακριβώς έναν χρόνο πριν. Μετά την εγκληματική επίθεση στο εργοτάξιο. Και εδώ αρκεί μια σύγκριση, για να κατανοήσουμε αυτή

την αξία. 248 τίτλοι μόνο στις εφημερίδες σε μια εβδομάδα, την ώρα που ολόκληρο το 2010 ήταν 130. Για μας στην περιοχή, στις 17 Φεβρουαρίου του 2012, άλλαξαν τα πάντα. Η ίδια η γυναίκα «που δέχτηκε τη βία» περιγράφει σε εκπομπή αυτό που ακολουθεί την επίθεση: «Στην αρχή τρομάξαμε, αλλά μετά σκέφτηκα, αν έγινε από μας καλώς έγινε, αν πάλι όχι, καλώς έγινε, γιατί μας βοήθησε να γίνουμε πρώτο θέμα». Οι Σκουριές γίνονται πρωτοσέλιδο. ∆εν είναι πια μόνο ένα σύμβολο αλλά και πρώτο θέμα στις ειδήσεις των 8. Αφιερώνονται εκπομπές, γράφονται άρθρα και κατασκευάζεται το σκηνικό του “εμφυλίου”, που χωρίζει την Χαλκιδική σε 2 μέτωπα. Λίγο μετά, η εισβολή των ΜΑΤ νύχτα στην Ιερισσό δίνει περισσότερο χρόνο στις Σκουριές. Στις πρωινές εκπομπές, στα δελτία των ειδήσεων. Και οι Σκουριές γίνονται το πιο δυνατό πρώτο θέμα και εθνικό

“”

ΣΚΟΥΡΙΕΣ / Trend σύμβολο. Χωρίς φυσικά κανείς να αναφέρεται στις πραγματικές Σκουριές. Αλλά αυτό δε χρειάζεται να ειπωθεί. Οι Σκουριές πουλάνε και ο κόσμος ακούει... Λαμπεροί αστέρες όπως η Naomi Klein, η Rebecca Harms, η Elizabeth May, φτάνουν στις Σκουριές, και φωτογραφίζονται με μπλουζάκια «SOS Χαλκιδική», κλέβοντας λίγη από τη λάμψη τους. Μιλούν για νέα λωρίδα της Γάζας και για το δόγμα του Σοκ. ∆είχνουν τα συρματοπλέγματα αλλά ποτέ την αδικαιολόγητη βία κατά εργαζόμενων και φυσικά ποτέ το αναφαίρετο δικαίωμα τους στην εργασία. Ακολουθούν βουλευτές, πολιτικά πρόσωπα ακόμα και πολιτικοί αρχηγοί που χρησιμοποιούν τις Σκουριές για να μπουν στο κάδρο. Όλοι μιλούν για τις #skouries, γράφουν για τις Σκουριές, εννοώντας πολλά και διαφορετικά πράγματα, αλλά ποτέ τις πραγματικές Σκουριές και αυτό που η περιοχή σηματοδοτεί για τους εργαζόμενους και την κοινωνία. Σήμερα ανέβηκα στις Σκουριές, και είδα τον τόπο όπως τον ήξερα. Είδα ένα ραγδαία αναπτυσσόμενο εργοτάξιο. Είδα ανθρώπους να δουλεύουν νόμιμα και ηθικά. Είδα όλα αυτά που απορώ πως και γιατί κανένας άλλος πολιτικός ή

δημοσιογράφος δεν θέλει ούτε να πει ούτε να αφήσει τους άλλους να δουν. Σήμερα οι Σκουριές έγιναν #skouries, γιατί υπάρχει η κατάλληλη συγκυρία. Όσο λοιπόν ακούμε για τις Σκουριές, για τους κατοίκους και την παραλία των Σκουριών, και εμείς βλέπουμε σοβαρούς ανθρώπους που πηγαίνουν εκεί κάθε μέρα για να βγάλουν το ψωμί τους, θα ξέρουμε. Όπου βλέπεις #skouries, να σκέφτεσαι τις πραγματικές Σκουριές. Και για μας, «τους κατοίκους των Σκουριών», είναι ο τόπος μας, και όχι κάποιο σύμβολο, ούτε ένας τίτλος στις εφημερίδες. Αυτό μπορεί να μην πουλήσει ποτέ αλλά δεν έχει σημασία: για μας δε μετρούν οι τίτλοι αλλά η ουσία. Και αυτή είναι κάθε μέρα μπροστά μας. Όσο, λοιπόν, οι τίτλοι «θα χτίζουν» την Έριν Μπρόκοβιτς των Σκουριών, η δουλειά των 400 εργαζόμενων στις πραγματικές Σκουριές, θα χτίζει το αύριο που εμείς διεκδικούμε. Και αυτό -πιστέψτε με- κάποτε θα είναι ο μόνος τίτλος που θα θυμόμαστε, και θα έχει πραγματική αξία.

-∆εν το θέλουμε, είμαστε κατά. -Γιατί; -Γιατί το ακούσαμε στην τηλεόραση…. Έτσι μας είπαν. (Κάτοικος Μεγ. Παναγίας, Εκπομπή Φάκελοι «Αναζητώντας τον Ελληνικό Χρυσό», 06.05.2011) 41:03

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014

Η παραλία που δεν ήταν... #diadoste Τον Απρίλιο του 2013 κυκλοφόρησε πολύ δυναμικά στο διαδίκτυο μια φωτογραφία που “έπρεπε να κάνει το γύρο του κόσμου”. Υποτίθεται ότι απεικόνιζε τις Σκουριές με τη θάλασσα γεμάτη λάσπη, λόγω των εργασιών της “Ελληνικός Χρυσός”. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια φωτογραφία από το Φεβρουάριο του 2010 κι απεικονίζει το Στρατώνι. Μετά την αποκάλυψη της ψευδούς “είδησης” η απάντηση από όσους τη διακινούσαν ήταν “ε, και; Θα μπορούσε να έχει συμβεί έτσι”...

Το Φεβρουάριο του 2010 το Στρατώνι αντιμετώπισε εξαιρετικά έντονο φαινόμενο βροχόπτωσης με αποτέλεσμα να γεμίσει το χωριό και η παραλία λάσπες και φερτά υλικά. Το πόρισμα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος εξηγεί αναλυτικά το συμβάν. Με την άμεση παρέμβαση της Ελληνικός Χρυσός, μέσα σε τρείς μήνες αποκαταστάθηκαν όλες οι ζημιές και, σήμερα, η πραγματική εικόνα της παραλίας Στρατωνίου είναι τελείως διαφορετική...

ΣΚΟΥΡΙΕΣ / Άνθρωποι

«Εκεί που εργάζονται οι δικοί μας»

της Κικής Τσιλιγγερίδου

Χαρά και συγκίνηση για τους κατοίκους του Παλαιοχωρίου που ξεναγήθηκαν στις εγκαταστάσεις της «Ελληνικός Χρυσός»

Τα εργοτάξια της «Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.» στις Σκουριές, την Ολυμπιάδα και τον Μαδεμ Λάκκο επισκέφθηκαν κάτοικοι του Παλαιοχωρίου. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία της εταιρίας, προκειμένου οι κάτοικοι και όσοι άλλοι επιθυμούν να γνωρίσουν από κοντά το έργο που συντελείται στην περιοχή τους, να δουν πού εργάζονται οι δικοί τους άνθρωποι και να ενημερωθούν για τον σχεδιασμό της εταιρείας. Την «ξενάγηση» στους χώρους των εργοταξίων πραγματοποίησε ο γενικός διευθυντής των Μεταλλείων Κασσάνδρας, Μιχάλης Θεοδωρακόπουλος. Η ξενάγηση άρχισε από τις Σκουριές, όπου οι συμμετέχοντες είδαν τη στοά διαμέτρου έξι μέτρων και ενημερώθηκαν για την πορεία των εργασιών. «Χάρη στην ενημέρωση αυτή ξέρουμε τώρα πού εργάζονται οι δικοί μας άνθρωποι.

Τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά από ό,τι τα φανταζόμασταν», περιγράφει η κ. Καλλιόπη Τσιντογιάννη. Μεγάλη ήταν η συγκίνηση των ηλικιωμένων, συνταξιούχων πια, μεταλλωρύχων που, βλέποντας τις στοές στην Ολυμπιάδα και στον Μαντέμ Λάκκο, θυμήθηκαν τη δική τους συμμετοχή στη μακρά μεταλλευτική ιστορία της περιοχής. «Οι στοές τότε ήταν εντελώς διαφορετικές, στενές και πολύ επιβαρυντικές για την υγεία, τώρα τα πράγματα είναι πολύ διαφορειτκά», περιέγραψε ο κ. Θανάσης Βέλλιος. Ήταν η δεύτερη επίκεψη κατοίκων στις εγκαταστάσεις της εταιρείας, καθώς προηγήθηκε αυτή την κατοίκων του Στρατωνίου ενώ θα ακολουθήσουν επισκέψεις κατοίκων από όλα τα τοπικά διαμερίσματα της περιοχής.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014

∆ευτέρα 17.02.14, μεσημεράκι και όλοι οι εργαζόμενοι του εργοταξίου συγκεντρώνονται και κόβουν τη Βασιλόπιτα για το 2014, ανταλλάσσοντας ευχές για μια χρονιά γεμάτη υγεία.

Οι μεταξύ τους κουβέντες ξεφεύγουν από το πλαίσιο της δουλειάς. Καταλήγουν σε μικρά ή μεγαλύτερα πηγαδάκια και συχνά πυκνά σε γέλια.

Μετά το διάλειμμα που πρόσφερε η σύντομη γιορτή, επιστρέφουν στα πόστα τους. Ένας με το φλουρί της Βασιλόπιτας στα χέρια, όλοι με το χαμόγελο της επιτυχίας στο πρόσωπο.

Ο χώρος συγκέντρωσης προσωπικού αδειάζει. Αλλά θα ξαναγεμίσει με κόσμο κατά τη διάρκεια της ημέρας, ανάλογα με την αλλαγή της βάρδιας.

ΣΚΟΥΡΙΕΣ / Άνθρωποι

Βάρδια στις Σκουριές Mια μέρα κοντά στους εργαζόμενους στο εργοτάξιο Αποστολή Κική Τσιλιγγερίδου

«Η δουλειά είναι δύσκολη, αλλά όχι όσο ήταν στο παρελθόν. Οι στοές είναι μεγάλες και αερίζονται καλά»

ήραμε το λεωφορείο που μεταφέρει τους εργαζόμενους στη δουλειά τους από την πλατεία της Μεγάλης Παναγίας. Η μεσημεριανή βάρδια πρέπει να είναι εκεί και να φύγει για το εργοτάξιο το αργότερο στη 1. Στο τοιχείο που περιφράσσει την πλατεία, συνθήματα κατά της επένδυσης είναι γραμμένα με κίτρινο σπρέι. «Έχουμε συνηθίσει πια. Στο χωριό είναι πολλοί αυτοί που δε θέλουν την επένδυση, αλλά περισσότε-

ροι εκείνοι που τη στηρίζουν», λένε χαμηλόφωνα. Φορούν όλοι τις στολές και τον εξοπλισμό για τη γαλαρία. Ολόσωμες στολές σε πετρόλ χρώμα με ανακλαστικά, παπούτσια με ειδικές προδιαγραφές ασφαλείας και κίτρινα φλούο μπουφάν. Κρατούν στα χέρια τους το κράνος και τα γυαλιά. Ο κανονισμός ασφαλείας είναι εξαιρετικά αυστηρός και κανείς δεν επιτρέπεται να κυκλοφορεί στο χώρο του εργοταξίου χωρίς το φλούο πορτοκαλί γιλέκο, κράνος και γυαλιά. Ακόμη και οι επισκέπτες, όπως εμείς. Οι περισσότεροι από τους επιβάτες του λεωφορείου μας εργάζονται στη στοά. Το έργο «τρέχει» 24 ώρες το 24 ωρο. «∆ουλεύουμε σε τρεις βάρδιες. Πρωί , μεσημέρι και βράδυ. ∆εν υπάρχει ούτε μία ώρα που να μη δουλεύει η στοά», λένε. Το «Χοντρό ∆έντρο» είναι ήσυχο σήμερα. «Χοντρό δέντρο» είναι η ονομασία της στροφής για το εργοτάξιο των Σκουριών. Στο σημείο εκείνο είναι πολύ συχνά συγκεντρωμένοι αντιδρώντες στην επένδυση. «Φωνάζουν συνθήματα εναντίον μας, μας βρίζουν, καμιά φορά χτυπούν το λεωφορείο ή πετούν αντικείμενα. Τον τελευταίο καιρό έχουν ηρεμήσει αλλά όποτε υπάρχει κάποια εξέλιξη μαζεύονται εδώ και αρχίζει η ίδια ιστορία», περιγράφουν οι εργαζόμενοι. «∆ε δίνουμε σημασία, εξάλλου τους γνωρίζουμε, πολλοί είναι συγχωριανοί μας ή γνωστοί από διπλανά χωριά. ∆ε μας ενοχλεί η διαφορετική άποψη, ας

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014

«Στη στοά εργάτες και επιστάτες εργάζονται σε τρεις βάρδιες» μην ξεπερνιούνται όμως κάποια όρια». Στις Σκουριές, τα λεωφορεία περιμένουν οι εργαζόμενοι της πρωινής βάρδιας για να φύγουν. Οι περισσότεροι εργάζονται στη στοά. Χειρίζονται μηχανήματα, κάνουν εργασίες υποστηρικτικές υπό την επίβλεψη επιστατών. «Η δουλειά είναι δύσκολη, αλλα όχι όσο ήταν στο παρελθόν. Οι στοές είναι μεγάλες και αερίζονται καλά», λένε. Όλοι θυμούνται τη νύχτα της 16ης προς 17η Φεβρουαρίου 2013. «Ήμουν στο χωριό και πίναμε τσίπουρα. Μας πήραν τηλέφωνο ότι οι Σκουριές καίγονται. Τρέξαμε επάνω και είδαμε την απόλυτη καταστροφή. Όλα, ό,τι βλέπετε εδώ γύρω (σ.σ. Τα γραφεία της εταιρείας σε Kibo και μηχανήματα), είχαν καεί ολοσχερώς. Μεταξύ αυτών και το φορτηγό μου. ∆εν άφησαν τίποτα όρθιο», περιγράφει ο Γιώργος Κατραντσιώτης. «Ευτυχώς τότε οι βάρδιες ήταν μόνο δύο». Στα νέα Kibo, λειτουργεί η διοικητική υποστήριξη του εργοταξίου. Υποδοχή,

γραμματείες, λογιστές, το επιστημονικό προσωπικό. Έχει διαμορφωθεί ακόμη και αίθουσα συσκέψεων. Η δουλειά τρέχει, οι προετοιμασίες για το ξεδίπλωμα όλης της επένδυσης είναι πυρετώδεις. Στη στοά εργάτες και επιστάτες εργάζονται σε τρεις βάρδιες, στον αρχαιολογικό χώρο οι αρχαιολόγοι κατευθύνουν τις εργασίες για να αποκαλύψουν το μεταλλευτικό παρελθόν της τοποθεσίας με ευρήματα που χρονολογούνται στον 2ο π.Χ. αιώνα. Λίγο παραπάνω, έχουν αρχίσει οι εκσκαφικές εργασίές για την προετοιμασία του χώρου που θα υποδεχτεί το εργοστάσιο εμπλουτισμού. Και παραδίπλα, οι εγκαταστάσεις της αναδόχου εταιρείας που έχει αναλάβει ένα τμήμα του έργου. Οι Σκουριές είναι μια τοποθεσία που πάλλεται από δράση, που προχωρά με τη βοήθεια των εργαζομένων στην υλοποίηση των στόχων μιας επένδυσης που έχει ήδη φέρει στην περιοχή την ανάπτυξη.

ΣΚΟΥΡΙΕΣ / Άνθρωποι

«Είμαστε ένα μικρό χωριό εδώ πάνω» 400 άνθρωποι σε μια ομάδα

της Ειρήνης Στρίκου

«Φροντίζουμε να τηρηθούν όλα όσα επιβάλλει η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και η Κοινή Υπουργική Απόφαση, εντός των χρονοδιαγραμμάτων που έχουμε ορίσει. Θέλουμε να έρθουν να δουν όλοι ότι τηρούμε απαρέγκλιτα το νόμο. Ακόμα κι αυτοί που είναι αντίθετοι με το έργο. Γιατί το ίδιο νερό πίνουμε, τον ίδιο αέρα αναπνέουμε και πρέπει να ξέρουν ότι φροντίζουμε το περιβάλλον»

Περισσότεροι από 400 άνθρωποι ανεβαίνουν κάθε μέρα στις Σκουριές. Σφίγγουν τα χέρια, ανταλλάσουν ευχές και πιάνουν δουλειά. Πρόσωπα χαρούμενα με βλέμμα καθαρό και ήρεμο. Με σιγουριά, γνώση, έμπνευση, πίστη, ιδέες, μεράκι. Φορούν τα κράνη και τα γιλέκα τους και ο καθένας αναλαμβάνει το πόστο του. Άνθρωποι διαφόρων ειδικοτήτων, διαφόρων ηλικιών, άντρες και γυναίκες, με πυρετώδεις ρυθμούς και συντονισμένες διαδικασίες, προετοιμάζουν το πεδίο για την παραγωγή των μεταλλευμάτων που προσφέρει η περιοχή. Οι άνθρωποι αυτοί ενώθηκαν για να υλοποιήσουν σωστά αυτό το έργο. Οι άνθρωποι αυτοί ενώθηκαν για ένα στόχο.

Πριν από αυτούς τους ανθρώπους, έχει το λόγο η ομάδα των αρχαιολόγων. Πριν από οποιαδήποτε παρέμβαση, πραγματοποιούνται ερευνητικές ανασκαφές για τυχόν ευρήματα, που αφορούν κυρίως προγενέστερες προσπάθειες μεταλλευτικής εκμετάλλευσης.

Ο Νίκος από το Στρατώνι είναι εργοδηγός υπεύθυνος για τις κατασκευές από το Μάρτιο του 2012 στις Σκουριές. «∆ούλεψα στην Ολυμπιάδα και στο Μαντέμ Λάκκο από το 1988 ως το 1992, στα υπόγεια. Ύστερα, δούλεψα σε όλη την Ελλάδα για είκοσι χρόνια, στις κατασκευές. ∆εδομένης της κατάστασης στην Ελλάδα σήμερα, είναι παραπάνω από ευχάριστο που είμαι πάλι εδώ, με όλη μου την οικογένεια. Είμαστε εδώ στις Σκουριές, τόσοι άνθρωποι, ντόπιοι ως επί το πλείστον αλλά και από όλα τα μέρη του κόσμου. Όσες δυσκολίες κι αν αντιμετωπίζουμε κι όσες εντάσεις κι αν υπάρχουν καθημερινά στη τριβή της δουλειάς, σημασία για μας έχει ότι δουλεύουμε για ένα κοινό στόχο και θα τον πετύχουμε».

Σταθερό και πολύ σημαντικό κομμάτι του έργου είναι η αειφορική διαχείριση του περιβάλλοντος. Ο Αλέξανδρος είναι ένας νέος δασολόγος από το Στρατώνι που εργάζεται στις Σκουριές τους τελευταίους μήνες. Η επίβλεψη των υλοτομικών εργασιών και η διαρκής περιβαλλοντική παρακολούθηση είναι

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014 λέει ο ∆ημήτρης και η ∆ιαμαντούλα συμπληρώνει. «Οι Σκουριές μας έχουν φέρει κοντά. Και δεν υπάρχει κάτι να χωρίσει τους ανθρώπους. Υπάρχει δουλειά και υπάρχει υγεία. Το περίμενα πως και τι να επιστρέψω, και θέλω εδώ να ζήσω, να κάνω οικογένεια». Ο ∆ημήτρης ευδιάθετα συνεχίζει: «Είμαστε σαν ένα μικρό χωριουδάκι εδώ πάνω. Αν υπάρχουν κάτοικοι των Σκουριών, τότε αυτοί είμαστε εμείς!»

«Είμαστε σαν οικογένεια εδώ πάνω, και έτσι πρέπει να είμαστε, να υποστηρίζουμε ο ένας τον άλλο. Γιατί είναι σκληρή η δουλειά μας»

3 οι βασικές του αρμοδιότητες. «Φροντίζουμε να τηρηθούν όλα όσα επιβάλλει η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και η Κοινή Υπουργική Απόφαση, εντός των χρονοδιαγραμμάτων που έχουμε ορίσει. Θέλουμε να έρθουν να δουν όλοι ότι τηρούμε απαρέγκλιτα το νόμο. Ακόμα κι αυτοί που είναι αντίθετοι με το έργο. Γιατί το ίδιο νερό πίνουμε, τον ίδιο αέρα αναπνέουμε και πρέπει να ξέρουν ότι φροντίζουμε το περιβάλλον».

Το γεωλογικό είναι ένα τμήμα σε πλήρη λειτουργία στο εργοτάξιο των Σκουριών. Ο ∆ημήτρης από το Παλαιοχώρι και η ∆ιαμαντούλα από τα Στάγειρα συνεργάζονται καθημερινά στο γεωλογικό και γεωτεχνικό κομμάτι του έργου και φαίνονται να το απολαμβάνουν. «Η δουλειά μας περιλαμβάνει την κατασκευή του open pit βάσει του γεωλογικού και γεωτεχνικού μοντέλου της περιοχής καθώς και την επίβλεψη της διάνοιξης της στοάς. Οι σπουδές γεωλογίας δίνουν γενικά λίγες επαγγελματικές διεξόδους. Είτε κατασκευαστικά έργα είτε μεταλλεία. Το έργο αυτό ήταν μια ιδανική ευκαιρία να δουλέψουμε στο αντικείμενο μας και μάλιστα στο τόπο μας και να δεθούμε και πάλι»,

Ο Νίκος από τη Μεγάλη Παναγία εδώ και δυο χρόνια δουλεύει στις Σκουριές σαν εργάτης διαφόρων. Μετά τη γυναίκα του και το παιδάκι που περιμένουν να γεννηθεί, η δεύτερη οικογένεια του είναι οι συνεργάτες του. «Είμαστε σαν οικογένεια εδώ πάνω, και έτσι πρέπει να είμαστε, να υποστηρίζουμε ο ένας τον άλλο. Γιατί είναι σκληρή η δουλειά μας». Πολλοί από τους εργαζόμενους στις Σκουριές, όπως σε όλα τα μεταλλεία στο κόσμο, δουλεύουν σε συνθήκες -κάποιες φορές- επικίνδυνες. Ο Julio Clemente είναι ο Υπεύθυνος Υγιεινής και Ασφάλειας των Σκουριών και βρίσκεται στην Ελλάδα από τον Αύγουστο του 2013. Στα 67 χρόνια της ζωής του εργάστηκε στη Μαδαγασκάρη, στην Κολομβία, στο Μεξικό, στον Καναδά, στην Τουρκία και έφερε εδώ όλη τη γνώση και την εμπειρία που του πρόσφερε η ζωή. Είδε τη μεταλλευτική βιομηχανία να εξελίσσεται και να επενδύει ολοένα και περισσότερο στο περιβάλλον και στον άνθρωπο. «Ο ρόλος μου είναι να εκπαιδεύσω όλους τους εργαζομένους σε θέματα ασφάλειας και να καθιερώσω ένα σύστημα που θα εφαρμόζουν όχι μόνο στη δουλειά αλλά παντού. Είναι αποδεδειγμένο ότι τα περισσότερα ατυχήματα

ΣΚΟΥΡΙΕΣ / Άνθρωποι

μπορούν να αποφευχθούν. Εγώ είμαι ο προπονητής και αυτοί οι άνθρωποι είναι η ομάδα μου. Όλοι μαζί, σαν ομάδα διαμορφώνουμε ένα περιβάλλον υγιές και ευχάριστο και αυτή είναι η δική μου δέσμευση απέναντι τους». Η Γεωργία, ή Γωγώ όπως τη φωνάζουν οι συνεργάτες της, είναι από τη Μεγάλη Παναγία και δουλεύει στη γραμματεία. «Ο καθένας από εμάς εδώ έχει την ευκαιρία να πάρει μέρος σε ένα project πολύ σημαντικό για την περιοχή και ολόκληρη την Ελλάδα. Μπορεί να νιώσει ότι κάνει κάτι σημαντικό. Εγώ ήδη έχω γνωρίσει πολύ ενδιαφέροντες ανθρώπους, με σπάνιες ειδικότητες που δεν τις συναντάς συχνά». Ένας από αυτούς είναι σίγουρα ο ∆ημήτρης. Σπούδασε στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο Μηχανικός Μεταλλείων και Μεταλλουργός . Με καταγωγή από το Μεσολόγγι, ήρθε στη περιοχή για να εργαστεί στις Σκουριές. Ο επιστημονικός σχεδιασμός του μεταλλείου είναι ουσιαστικά το αντικείμενο του και το συγκεκριμένο project είναι μια μεγάλη ευκαιρία για αυτόν, όπως λέει. Μόνιμη κατοικία πλέον για την οικογένεια του, η Αρναία. «Οι άνθρωποι με υποδέχτηκαν θερμά και σε επίπεδο επαγγελματικό αλλά και σε επίπεδο προσωπικό, μέχρι να εγκατασταθώ και να εγκλιματιστώ σιγά σιγά. ∆εν αισθάνομαι ότι είμαι εδώ ευκαιριακά, εδώ μεγαλώνω κι εγώ τα παιδιά μου. Κάποιοι από αυτούς που αντιδρούν μάλλον δεν έχουν εμπιστοσύνη στους κρατικούς μηχανισμούς, ως προς το αν ελέγχουν αποτελεσματικά την εταιρεία και αν εφαρμόζονται οι νόμοι στις Σκουριές αλλά εγώ μιλάω για το καλύτερο δυνατό που μπορούμε να κάνουμε με τα δεδομένα που έχουμε, και αυτό που κάνουμε είναι το καλύτερο και το πιο ωφέλιμο σε όλα τα επίπεδα. Προσωπικά, όλα όσα διδάχτηκα, καταβάλλω κάθε προσπάθεια να τα εφαρμόσω». Αυτοί οι άνθρωποι, οι τοπογράφοι, γεωλόγοι, δασολόγοι,

μηχανικοί, υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, εργοδηγοί, χειριστές μηχανημάτων και εργάτες, εφαρμόζουν κάθε μέρα όλα όσα τους δίδαξαν οι σχολές ή η εμπειρία τους. Το έργο των Σκουριών είναι ένα πρότυπο μεταλλευτικό έργο και τετρακόσιοι και πλέον άνθρωποί καμαρώνουν που είναι το δικό τους έργο.

1. Νίκος Παπαδόπουλος, Εργοδηγός Κατασκευών 2. ∆ημήτρης Μπογάς ∆ιαμαντούλα Μούτσικα, Γεωλόγοι 3. Προς χώρο συγκέντρωσης 4. ∆ημήτρης Μαυρομμάτης, Μηχανικός 5. Αλέξανδρος Μελλαχ, ∆ασολόγος 6. Νίκος Ταμπαρέσκος, Εργάτης διαφόρων 7. Julio Clemente, Υπεύθυνος Υγιεινής και Ασφάλειας Σκουριών 8. Γεωργία Μαντζάνου, Γραμματεία

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014

Από το όραμα στην πράξη

Πέτρος Στρατουδάκης

∆ιευθύνων Σύμβουλος της Ελληνικός Χρυσός

«Πριν από 10 χρόνια βάλαμε ένα στοίχημα. Να σχεδιάσουμε μια σοβαρή επένδυση και να την υλοποιήσουμε. Εργαστήκαμε μεθοδικά, δεν ξεφύγαμε ούτε χιλιοστό από το σχεδιασμό μας. Πάντα κινούμενοι με μεγάλο σεβασμό για την περιοχή, το περιβάλλον και την κουλτούρα της. Θεωρήσαμε ότι μπορούμε να δώσουμε εκκίνηση σε μια απαξιωμένη δραστηριότητα. Θελήσαμε να την αναστήσουμε, με συνθήκες προσαρμοσμένες στη σύγχρονη πραγματικότητα. Αναρωτιόμαστε εάν η ίδια η Πολιτεία το έχει καταλάβει αυτό. Ειλικρινά, ακόμη αναρωτιόμαστε εάν κάποιος θέλει στα σοβαρά να ασχοληθεί με το στοίχημά μας». Ο Πέτρος Στρατουδάκης, ∆ιευθύνων Σύμβουλος της «Ελληνικός Χρυσός», δε μασάει τα λόγια του. «Η χώρα χρειάζεται ένα καθαρό επενδυτικά τοπίο. ∆εν είναι δυνατόν για μια εταιρία να πρέπει να μαντεύει ποιες μπορεί να είναι οι ισορροπίες σε μια περιοχή μετά από 10 χρόνια». Κρατά επιφυλάξεις, επίσης, για την ειλικρίνεια των προθέσεων και την τιμιότητα των μεθόδων όσων αρκούνται στην κατανόηση μόνο της δικής τους, εικονικής πραγματικότητας. «Μιλάμε για ξεκάθαρο αποπροσανατολισμό. Είναι δυνατόν να στηρίξουμε τη συζήτηση για μια τόσο σοβαρή επένδυση στην τιμή της μετοχής της Eldorado;» Και καταλήγει: «Θέλω να πιστεύω ότι πολύ σύντομα θα

Μιχάλης Θεοδωρακόπουλος

Γενικός ∆ιευθυντής Μεταλλείων Κασσάνδρας

φανεί ότι καλά κάναμε και βάλαμε τόσο φιλόδοξο στοίχημα. Θα χρειαστεί, επίσης, κάποιοι να βάλουν ένα τέτοιο στοίχημα για τη συνέχιση και την διαφύλαξη του». Για υλοποίηση ενός πολύ δυνατού επενδυτικού σχεδίου κάνει λόγο ο Γενικός ∆ιευθυντής των Μεταλλείων Κασσάνδρας, Μιχάλης Θεοδωρακόπουλος. «Έχουμε περάσει από το όραμα στην πράξη. Το τρένο ξεκίνησε, ο ρυθμός του θα είναι αυξητικός κι έτσι θα συμβαίνει για τα επόμενα 30 χρόνια. Η επενδυτική ροή από την Eldorado προς την “Ελληνικός Χρυσός” αυξήθηκε από 200 εκατομμύρια σε 350 εκατομμύρια ευρώ φέτος. Το 2016 θα αρχίσει η παραγωγική διαδικασία. Σταδιακά, ο τζίρος της εταιρίας θα εκτοξευτεί από 100 εκατομμύρια ευρώ ετησίως στα 500-600 εκατομμύρια κι αντιλαμβάνεστε τη θετική προοπτική για τον τόπο (σε άμεση και έμμεση απασχόληση) που μπορεί να συνεπάγεται κάτι τέτοιο.» Σήμερα, για τις ανάγκες της «Ελληνικός Χρυσός» απασχολούνται συνολικά 1.500 εργαζόμενοι, κατά 93% από το δήμο Αριστοτέλη. Μέσα στα επόμενα 7 χρόνια, θα ενταθεί το κατασκευαστικό κομμάτι, με την κατασκευή των δυο νέων εργοστασίων εμπλουτισμού (στις Σκουριές και τον Μαντέμ Λάκκο) και της Μεταλλουργίας χαλκού – χρυσού.

www.hellas-gold.com HellasGold

HellasGoldSA

Hellas Gold S.A.