eNONGQAI Vol 2 No 6 by Hennie Heymans, Nongqai Publications

THE eNONGQAI Un-official Police Gazette for VETERANS of the former South African Police Force, Railway Police and for those interested in the history of our Police and South Africaâ&#x20AC;&#x2122;s National Security June 2011; Vol 2 no 6 DIE eNONGQAI Nie-amptelike Polisiekoerant vir VETERANE van die ou Suid-Afrikaanse Polisiemag, die Spoorwegpolisie en vir diegene wat belangstel in die geskiedenis van ons polisie en nasionale veiligheid Junie 2011; Vol 2 Nr 6

Beskermheer: generaal Johan vand er Merwe Patron: General Johan van der Merwe â&#x20AC;&#x153;Johan van der Merwe" veldevdm@gmail.com 1

1. Contents / Inhoud 1. Contents / Inhoud ............................................................................................................................ 2 2. WELCOME / WELKOM ................................................................................................................ 6 2.1 Editorial / Redaksioneel ............................................................................................................ 6 Adv George Bizos. ........................................................................................................................... 6 Audi alteram partem ....................................................................................................................... 7 Ons Polisiegeskiedenis .................................................................................................................... 7 3. PERSONALIA .................................................................................................................................. 8 3.1 Deaths / Afsterwe ....................................................................................................................... 8 3.1.1 22 Mei 2011 Brigadier Cornelius (“Kerneels”) Taljaard.................................................... 8 3.1.2 Jacob Raap (1942.12.06 – 2011.05.30) .................................................................................... 9 3.1.3 Oud S/A/O Gary Waldeck ..................................................................................................... 9 3.2 Birthdays / Verjaarsdagwense .................................................................................................. 9 3.3 In Memoriam .............................................................................................................................. 9 3.4 Honours & Awards / Eerbewyse & Toekennings ............................................................... 10 3.4.1 Brig Ronnie Beyl .................................................................................................................... 10 3.5 Roll of Honour / Ererol: kapt DF Horn, insp G Olivier, insp G Scholtz en sers J Weideman ....................................................................................................................................... 10 4. FRIENDS MISSING AND FOUND! / SAP 55 VERMISTE PERSONE .................................. 11 4.1. A/O LM Potgieter & Kol N Thoms ....................................................................................... 11 5. REUNIONS / REUNIES / EVENTS / GEBEURE ........................................................................ 11 5.1 Reunie - Die 1961-inname van die SAP Kollege .................................................................. 11 5.2 Die Brigadiersklub van die Suid-Afrikaanse Polisie ........................................................... 12 5.3 Re-unie Wynberg (Kaap) – Ivan Meyers .............................................................................. 14 6. PERSONALITY OF THE MONTH/ PERSOONLIKHEID VAN DIE MAAND - Lt-Gen Denis Earp, SSA, SD, SOE, SM (SAAF) ........................................................................................... 16

7.0. PERSONALITIES & BIOGRAFICAL DICTIONARY/ PERSOONLIKHEDE / BIOGRAFIESE WOORDEBOEK ...................................................................................................... 18 7.1 Wie is die lede? Who are these men? .................................................................................... 18 7.1.1 Member of the Security Branch at John Vorster Square .................................................. 18 7.1.2 Wie en Waar en Wanneer? ................................................................................................... 19 7.2 Lyfwagte .................................................................................................................................... 20 7.3 1939 - First Police Mortar Detachment at Windhoek .......................................................... 21 7.4 No 11402 Konstabel JC Hoehler, KPM .................................................................................. 23 7.5 SAP –Steinhausen, SWA. ........................................................................................................ 24 7.6 George Barnwell van der Sandt – Veiligheidshoofkantoor, Kompol x 302 ..................... 25 8. WE REMEMBER / ONS ONTHOU ............................................................................................ 26 8.1 SAP King’s Rest, No 75 Distrik, Durban-Suid. .................................................................... 26 8.2 SAP – Tak Vervoerpolisiering – Lt-Kol Sakkie Kotze onthou: .......................................... 32 8.3 1955 SAP Kollege – Koot van Schalkwyk ............................................................................. 33 8.4 Besoek aan Nigel 4 Junie 2011-06-06 ..................................................................................... 34 8.5 Police at Andalusia – Andalusië - lt-kol William Marshall .............................................. 34 8.6 Brigadier Jan Geldenhuys ....................................................................................................... 35 8.7 BSAP Dog Handler- Patrol-Officer Spencer-Thomas (KIA with SA-ANC) – Jeff Manning (UK) ................................................................................................................................. 35 8.4 Slaanstokke – Lt-kol Herman le Roux - Pretoria ................................................................. 40 8.5 Nasionale Vlae – Stryking – Lt-kol Herman le Roux .......................................................... 41 8.6 Border Gate - SAP Land Rover - wyle Konst Rapie Brits ................................................... 44 8.7 SAP Vervoer – Dis Casspir en die Njala – luit-genl JG le Roux Stemmet ....................... 44 8.8 1939 Some SA Police Transport in SWA – lt-genl HV Verster........................................... 45 8.9 SAP invasion transport in SWA ............................................................................................. 48 8.10 SAP Kollege – Marcia du Pont ............................................................................................. 50

9. OUR VESTED INTERESTS / ONS BELANGE ........................................................................... 52 9.1 Polmed ........................................................................................................................................... 52 9.2 Sale of Books in Aid of the Trust............................................................................................ 52 9.3. Vraag: Medaljes nie ontvang of toegeken, wat nou? ......................................................... 52 9.4 Injuries on duty / Beserings aandiens ................................................................................... 52 9.5 Die Jaarlikse Skaapbraai van die Veiligheidstak ................................................................. 52 10. NATIONAL SECURITY HISTORY / NASIONALE VEILIGHEIDSGESKIEDENIS .......... 52 10.1.1 Herinneringe van vervloë se dae – JA Loubser .............................................................. 52 10.1.1.1 Foto’s van Mnr Karl Giersch by die Polisieopleidingskool Kupeferberg, Otavi en op kameelpatrollie ......................................................................................................................... 54 10.2.1 DIE VERANDERDE SUID AFRIKA WAAR ONS NOU WOON - – Ronnie Beyl..... 57 10.2.2 Kranslegging ter ere van lede van die SA Spoorwegpolisie wat tydens Grensdiens gesterf het. ....................................................................................................................................... 58 10.5 The Anglo-Boer war: Camillo Ricchiardi - Cav. Amb Andre Martinaglia .................... 61 Rand Special Mine Police .............................................................................................................. 61 10.5 THIS IS HOW WE REMEBER... / SO ONTHOU ONS ... ................................................. 64 10.5.1 Die Republiek van ‘n Duisend Jaar? – ‘n Brief aan my Oupagrootjie ......................... 64 Daar is geen vrede en daar is geen vryheid nie – dis ‘n droom! ............................................. 71 10.5.2 King’s Rest & Rhodesia – Jeffers aka Jeff Manning in the UK ...................................... 73 11 HERALDRY, UNIFORMS, COLOURS, FLAGS, MEDALS, MEMORIALS / HERALDIEK, UNIFORMS, VAANDEELS, VLAE, MEDALJES, GEDENKTEKENS ........................................ 76 11.1 Lt Beauchamp-Proctor – Capt (SAN-Ret) Charles Ross ................................................... 77 11.2 Ou Magte kentekens .............................................................................................................. 78 12 NATIONAL SECURITY NEWS / NUUS EN NASIONALE VEILIGHEID .......................... 79 13. THE LIBRARY / DIE BOEKRAK .............................................................................................. 79 13.1 Boek: Cape Mounted Rifles .................................................................................................. 79 13.2 FOR KAISER AND HITLER - Jochen Mahncke (Johan vd Berg) ........................................ 80 4

Book Details .................................................................................................................................... 83 The Translator - Jochen O.E.O. (John) Mahncke ........................................................................ 84 14. SPORT ............................................................................................................................................ 84 14.1 Sakkie Kotze en die SABC TV .............................................................................................. 84 14. 2 Uit my plakboek - HBH ....................................................................................................... 85 14.2. 1 Rofstoei: Manie van Zyl en Quassa Moodo ................................................................... 85 14.2.2 Keith Oxlee: Springbok ...................................................................................................... 86 14.3 Pistoolskiet – Karl Hoehler ................................................................................................... 86 15. HUMOUR IN UNIFORM .......................................................................................................... 88 15.1 Misdaadsyfers............................................................................................................................. 88 15.2 The Royal Family and the Queen was certainly not amused! ......................................... 89 15.3 Drankvoorraad tydens WO 2 - William Marshall ............................................................. 89 16. Anecdotes, A Point to Ponder, Paraprosdokians .................................................................... 90 17. Sosiaal & Vriendskaplik / Social & Friends .............................................................................. 90 17.1 Israel: Lital Eizenboim Rockefeller at checkpoint: Wadi Al- Joz - Jerusalem ................ 90 17.2 ASSOCIAZIONE NAZIONALE CARABINIERI .............................................................. 91 18. Oor die Nongqai se Drumpel ..................................................................................................... 92 19. NEWS FROM ALL OVER - THE POLICE POST BAG / NUUS VAN HEINDE EN VERRE - POLISIE-POSSAK ............................................................................................................................ 94 19.1 Peter Wood – Boksburg Historical Association ................................................................. 94 19.2 Karine van der Sandt ............................................................................................................. 95 19.3 Dana Kruger vra wat is die polisiestasie se naam? ........................................................... 95 20. NETWORKING & “LET’S SUPPORT ONE ANOTHER”/ NETWERK & “KOM ONS ONDERSTEUN MEKAAR” ............................................................................................................. 96 20.1 Gesoek Nongqai’s, SAP foto’s, dokumente, papiere ens ................................................. 96 20.2 Wanted Photographs 1938 SAP Depot................................................................................ 97

21. THE MARKET PLACE / DIE MARK ........................................................................................ 97 22. Wanted / Gesoek .......................................................................................................................... 97 22.1 Militaria James DN McKenzie .............................................................................................. 97 22.2 Boeke – HELP! ........................................................................................................................ 98 23. STOP PRESS / LAAT BERIGTE.................................................................................................. 98 24. Indemity / Vrywaring .................................................................................................................. 98 25. NEXT EDITION............................................................................................................................ 98 26. CONCLUSION / SLOT................................................................................................................ 98

2. WELCOME / WELKOM A word of hearty welcome!

©Hennie Heymans, Pretoria, ZA heymanshb@gmail.com

2.1 Editorial / Redaksioneel Adv George Bizos. Ons wil geensins swaarde kruis met adv George Bizos, SC, nie. Hy is immers ’n gerespekteerde en wetsgeleerde man. Adv Bizos het onder meer twee boeke geskryf waarin lede van die Suid-Afrikaanse Polisie gekritiseer word. Nie net lede van die Veiligheidstak nie, maar ook ander lede! In sy tweede boek skryf hy in woorde van min of meer die volgende strekking: “Die aantygings teen lede van die Polisie wat ek gemaak het is waarskynlik waar, aangesien

niemand beswaar aangeteken het nie.” Dit het my laat dink aan die audi alteram patrem – reël!

Audi alteram partem Vir diegene wat bietjie vergeet het: Audi alteram partem (or audiatur et altera pars) is a Latin phrase that literally means "hear the other side" or "hear the alternative party".[1] It is most often used to refer to the principle that no person should be judged without a fair hearing in which each party is given the opportunity to respond to the evidence against them.[2] "Audi alteram partem" is considered a principle of fundamental justice or equity in most legal systems. The principle includes the rights of a party or his lawyers to confront the witnesses against him, to have a fair opportunity to challenge the evidence presented by the other party, to summon one's own witnesses and to present evidence, and to have counsel, if necessary at public expense, in order to make one's case properly.1 In ‘n demokrasie is kritiek op die polisie en die staat gesond – dit hou die mense op hul tone. Maar wanneer iemand in die media krities is, behoort die teiken van die kritiek die geleentheid gegun word om repliek te lewer. Dankie aan adv Bizos wat my wakker geskud het, om ondersoek te doen in ons geskiedenis. Dit bring my by die tweede punt:

Ons Polisiegeskiedenis Indien ons, ons slegs op eenkant van ‘n storie verlaat dan word ons polisiegeskiedenis skeef getrek! (Dink maar hoe skeef word Witsieshoek2, Cato Manor en Sharpeville uitgebeeld!) Steeds vandag nog vind ek “nuwe onthullings” en die grofste, mees, ongegronde bewerings teen sekere lede van die SAP en die SAW op die internet. Daar is duisende polisiemanne wat net hul werk gedoen het – slegs roetine pligte vervul het! Daar was ook duisende polisiemanne wat uit die aard van hul spesiale roeping en pligte noodwendig sekere spesiale take en koverte aksies - ter goeder trou verrig het - gevare getrotseer het en risiko’s moes loop ten einde sekere bedrywighede te bekamp en sekere strategiese doelstellings te bereik! Hierdie skewe beelde trek ons polisie- en nasionale veiligheidsgeskiedenis skeef. Ek lees gisteraand (26 Mei) die volgende en ek haal aan: “At this inn, the Reverend Vanderkemp was sometimes to be encountered. He ran the mission at Bethelsdorp. En dan “.... his marriage to a Hottentot girl of thirteen, when he was 75 years of age.” 3

http://en.wikipedia.org/wiki/Audi_alteram_partem Volgende maand getuie verslag oor Witsieshoek. 3 Lennox van Onselen, Heads of Steel, (Howard Timmins) 1962 p 50. 2

Hierdie heer van die London Missionary Society is een van ons kritici. Lees gerus meer oor Vanderkemp en besluit self. As dit is hoe ons kritici lyk? Hoe lyk die stories wat hulle die wêreld instuur! Van oudsher af het die Portugese hierdie land vermy. Daar is geen goeie woord vir die Hollander in hierdie land gewees nie, toe volg die Trekkers, die Boere en later die Afrikaner – veral toe die Afrikaner by die polisiemag aangesluit het, het baie kritiek gevolg! Maar hierdie kritiek veral teen die Zarp’s en later die Afrikaner polisieman is in baie gevalle ongegrond! Maar in ander gevalle juis! (Almal mag optree – behalwe die polisie – indien ons optree, dan is ons berug! Koevoet is berug! Die ander partye in dieselfde oorlog is nie berug nie?) Ek plaas later ‘n paar voorbeelde van ongegronde kritiek teen die polisie en die land vanaf 1948. Ons is die land van verlore geleenthede!

3. PERSONALIA 3.1 Deaths / Afsterwe 3.1.1 22 Mei 2011 Brigadier Cornelius (“Kerneels”) Taljaard Dagsê Hennie, Ons sukkel maar met die sein hier in Warmbad se Waterberg-gebied, maar ek hoop die boodskap bereik jou. Soos voorheen in die Polkoerant versoek, rapporteer ek met leedwese die afsterwe van oud-brigadier Cornelius (“Kerneels”) Taljaard op 22 Mei 2011, ‘n ou vriend en kollega op Johannesburg se Handelstak. Enkele gegewens tot my beskikking: Kerneels en sy tweelingbroer, Danie , boorlinge van die Amersfoort-omgewing – was saam met ons 1961 inname in die Polisiekollege . Ek dink hy was in Troep 38. Albei het na uitpassering op Glencoe en later Volksrust beland, waar die latere Brigadier Theuns Botes hul Stasiebevelvoerder was. Met die totstandkoming van die Handelstak in 1969 as ‘n spesialiseenheid, was hy een van die uitgesoekte en streng gekeurde groep wat die eerste Handelstakkursus deurloop het. Hy is in Johannesburg geplaas waar hy oor die jare heen tot die rang van brigadier gevorder het. In ongeveer 19912 het hy die Mag weens buitengewone omstandighede verlaat, waarna hy steeds forensiese ondersoekwerk vir verskeie instansies gedoen het. Enkele maande gelede is Danie aan kanker oorlede. Min het ons geweet Kerneels sou so kort daarna ook aan kanker sterf. Kerneels se Christenskap het duidelik na vore gekom deur sy nederigheid, ‘n mens wat nie die kalklig opgesoek het nie, maar stilweg sy werk gedoen het, altyd deeglik, volledig en professioneel, nie altyd om ‘n verdagte se skuld te bewys nie, maar ook sy onskuld. Min mense het geweet dat hy die eintlike ondersoekbeampte in bekende sake was, soos dié teen Agliotti (die destydse bewerings van korrupsie ten opsigte van grondaankope deur die Staat 8

by Jan Smutslughawe) en die saak teen Eschel Rhoodie, om maar slegs twee te noem. Deur sy voorbeeldige optrede teenoor die publiek en kollegas, het hy die beeld van die Handelstak en die Suid-Afrikaanse Polisie uitgebou en hoog gehou. Vir die jongeling op die personeel was hy ‘n rolmodel. Vir ons almal ‘n voorbeeld van ‘n man van onbesproke karakter en onkreukbare integriteit. In die handels-, rekenmeesters-, en regsgemeenskap was hy ‘n gerekende man en deur almal gerespekteer. Aldus was dit selde nodig dat hy in ‘n getuiebank moes staan. Die verdediging het sy eedsverklaring eenvoudig as ‘n bewysstuk aanvaar, sonder enige voorbehoude. Regters en landdroste sou hul wenkbroue lig indien Kerneels onder kruisverhoor geplaas sou word. Hy laat sy vrou, Antoinette, en twee seuns, Danie en Herman, agter . Almal van ons gaan Kerneels mis. Daarom groet en salueer ons ‘n ou vriend en kollega, “an officer and a gentleman” Afgetr. Luit Genl DJ (Daan) le Roux •

Dankie Generaal! [top]1 Contents / Inhoud

3.1.2 Jacob Raap (1942.12.06 – 2011.05.30) Met innige leedwese word aangehaal uit me K van der Sandt se epos: My pa se aangetroude neef, Oom Jaap Raap (Jacob Raap) is ook laas week oorlede aan sy hart. (1942.12.06 – 2011.05.30). Hy was ook ‘n afgetrede Polisieman. Hulle het op Andeon plotte gebly. Ek is nie seker watter eenheid was hy werksaam toe hy nog ’n polisieman was nie. Me K van der Sandt. •

Sy naam is baie in polisiekringe gehoor – ek verbeel my Radio Pretoria (Marabastat).

3.1.3 Oud S/A/O Gary Waldeck Tiny Coetser skryf op 6 Junie 2011: Oud S/A/O Gary Waldeck het op 5/6/2011 aan ‘n hartaanval beswyk. Saluut ou vriend,tot ons weer ontmoet.

3.2 Birthdays / Verjaarsdagwense 3.3 In Memoriam Ons het die maand hulde gebring aan sekere lede wat tydens die Bosoorlog gesterf het. Ons julle nooit vergeet nie!

3.4 Honours & Awards / Eerbewyse & Toekennings

3.4.1 Brig Ronnie Beyl Brig Ronnie Beyl is deur sy portuurgroep vir sy boek oor die Spoorwegpolisie vereer.

•

Baie dankie kol Loekie Jordaan – dis ’n sinvolle gebaar! Ook die eNongqai se beste wense en geluk aan brig Beyl met die mooi boek. Namens al ons oudpolisiemanne baie dankie, dit is ’n boek wat ’n ereplek langs my ander SASP-boek geniet! Hennie Heymans.

3.5 Roll of Honour / Ererol: kapt DF Horn, insp G Olivier, insp G Scholtz en sers J Weideman 3.5.1 Robert Brand het hierdie foto gestuur:

Dit is altyd goed om afgestorwe kamerade in herhinnering te roep! Ons eer hul nagedagtenis! Saluut! - HBH

4. FRIENDS MISSING AND FOUND! PERSONE

/ SAP 55 VERMISTE

4.1. A/O LM Potgieter & Kol N Thoms Christo van den Heever, ‘n oud-Bobbie, skakel en hy soek twee ou vriende van die polisiemag: Oud-a/o LM Potgieter (+_ 67 jaar our) voorheen op Klerksdorp. Kol Neville Thoms. (Diè het ek laas in Soweto gedurende 1993 gesien) .

5. REUNIONS / REUNIES / EVENTS / GEBEURE 5.1 Reunie - Die 1961-inname van die SAP Kollege Loutjie Laubscher van daar onder in die Kaap skakel. Hy vertel my hulle gaan ’n re-unie hou van al die polisiemanne wat gedurende 1961 in die SAP Kollege opleiding ondergaan het. Hulle was glo ’n jaar in die kollege en hulle het verander van die kakieuniform na die blou-uniform. Julle sal almal vir Loutjie die stoeier onthou! Die re-unie vind plaas, DV, 22, 23, 24 en 25 September 2011 by Hartenbos (afgelei van hert en bos). Louwtjie sê die manne van “1961” kan hom gerus skakel by 082-828-3091.

5.2 Die Brigadiersklub van die Suid-Afrikaanse Polisie

Die nuwe bestuur van die Brigadiersklub van die Suid-Afrikaanse Polisie: agter brigg H du Plessis, TB Arlow, S Gillham (voorsiter) en Dick Diedericks. Voor mevv Gilham en Zinzerling. Foto â&#x20AC;&#x201C; Hennie.

Ons almal se ou vriende, brig en mev JB Willers. Foto â&#x20AC;&#x201C; Hennie.

Pretoria se geheime wapen teen die Kaap se potjiekos-manne. Jan van Wyk let op ons potjiekos-konings (of is dit presidente?) vlnr brigg Wolf Pelser, Arnoldus Mentz en Valie Viljoen! Foto - Hennie

Brigg Hansie du Plessis en Gert van Wyk. Gert was gedurende 1954 in troep 51 (V) in die SAP Kollege. Troepsersant was eers Oom Fred en toe Hans van Rooyen. Foto – Hennie.

5.3 Re-unie Wynberg (Kaap) – Ivan Meyers Hallo Oom Hennie,

Aangeheg is ‘n groepfoto van die manne en vroue wat die

aangeleentheid te IPA Timour Hall op die 28ste Mei bygewoon het. Die foto was geneem deur Jo Huysamen, oud-lt-kol Deon Huysamen (die huisbestuurder van IPA Huis Timour Hall) se dogter. Die aand was ‘n reuse sukses en ‘n spesiale woord van dank moet beslis na Chris Kruger vir die reëlings sowel as Deon Huysamen vir die geriewe by Timor Hall gaan. Ons hoop om in die toekoms weer so iets te doen en sal u beslis vroegtydig in kennis stel. Groete, Ivan Myers

Almal Stormers!

6. PERSONALITY OF THE MONTH/ PERSOONLIKHEID VAN DIE MAAND - Lt-Gen Denis John Earp, SSA, SD, SOE, SM (SAAF)

Genl Johan van der Merwe was op sy dag die Afdelingsbevelvoerder van die Veiligheidstak in Suidwes gewees. Hy het my herinner dat ons in die boek oor Koevoet nie die rol van die SALM buite rekening moet laat nie. Genl Jannie Geldenhuys het my aangeraai om met genl Denis Earp te gesels oor die rol van die SA Lugmag en samewerking met Koevoet en die geskuthelikopters. Dit was voorwaar ‘n voorreg om met hierdie Generaal te gesels. Ek gaan sommer so uit die vuis praat na my verskeie onderhoude met hom! Hy is ‘n Vrystater. As kadet het hy deeglik vertroud geraak met alle aspekte van die verskillende weermagsdele. Hy ken die infanterie, geskut, kanonne, pantser, seiners - al die basiese goed van die weermag. Hy het gedurende die 1950’s as jong onderluitenant in Korea vegvliegtuie gevlieg. Hy het ds ‘Doempie’ Cloete geken. Hy is afgeskiet en het bykans twee jaar in die kommuniste se tronk gesit. Hy het die kommunis eerstehands leer ken! Hy ken die kommunis se taal! Hy vertel ‘n soldaat moet sy vyand ken. Na die moord op die Polisie te Bergville het hy daarheen gevlieg om die polisie by te staan met sy Harvard. Hier ontmoet hy kaptein Pat Dillon. Later het hy saam met genl “Pop” Frazer gewerk en ‘n kundige op rewolusionêre-, sowel as konvensionele-, oorlog geword. Operasies was sy voorliefde. In ons buurstate soos Angola, Mosambiek en Rhodesië het hy

goeie gevegsondervinding opgedoen! Die Generaal vlieg alles van spuitaangedrewe vegvliegtuie tot die “groot goed”. Hy is een van ons senior “chopper” manne ook! Hierdie Generaal is reguit en eerlik en hy draai nie doekies om as hy praat nie! Het die lugmag aangemoedig om aan praktiese pistoolskiet deel te neem. Die Lugmag moes in staat wees om homself en sy installasies te beskerm teen enige bedreiging, was sy ingesteldheid. Lees gerus sy boek. Hy is die tipe mens wat eerlik is – skroom nie om die waarheid te vertel nie. As lid van die Veiligheidstak wat lank met die “kommuniste” gewerk het, sou ek destyds baie graag met hom oor kommunisme en die bedreiging wou gesels. Soos al die Vrystaters, is hy vol Boere-wysheid en baie prakties. Genl Earp is ‘n man sonder pretensie, kern gesond met albei bene op die grond! Hy was op Grey Kollege, ons het gepraat oor die bekende studente van die kollege – Robey Leibbrandt en Oom Manie Maritz was ook studente daar. Genl Earp is iemand – in my opinie - wat baie maklik sommer die Hoof van die Veiligheidstak, of die DG van die

Nasionale Intelligensiediens, of Hoof van AMI of die

Hoof van die Staatsveiligheidsraad in die ou bedeling kon wees. Die man weet presies waaroor dit gaan! Hy raai nie, hy praat uit oortuiging en praat oor die praktyk waarvan hy ‘n kenner is. Hy vertel dat hy sy manne vertrou het, dat hulle ook op hom kon vertrou! Hy het ook saam gevare trotseer. Die geheim van die lekker samewerking? Goeie manne, goeie opleiding, goeie doktrine, goeie toerusting, goeie uitrusting en lus om te veg – lyk my dit is ‘n geval van krygslis en krygslus! Die Chopper-manne het dit geniet om met Koevoet saam te werk omdat beide die lugmag en Koevoet resultaat gedrewe was. Daar is ‘n besondere verhouding tussen die Koevoetmanne en die Choppers se manne. In alle billikheid moet ek sê dat gesprek oor Koevoet en die Choppers gegaan het – maar die Lugmag het ook met ander elemente van die SAW lekker saam gewerk! Hy is ‘n wawyd wakker persoon en weet wat op die grond aangegaan het, hy is ook bewus van die onderlinge hartlike samewerking tussen die manne.

7.0. PERSONALITIES & BIOGRAFICAL DICTIONARY/ PERSOONLIKHEDE / BIOGRAFIESE WOORDEBOEK 7.1 Wie is die lede? Who are these men? 7.1.1 Member of the Security Branch at John Vorster Square

Hier is ‘n foto van ‘n lid van die Veiligheidstak, John Vorsterplein. Die foto swerf op die internet rond. Wie is die lid en op wie se dokumente het hy beslag gelê? Dit moes iets opspraakwekkend gewees het – daar is baie lede van die media aanwesig, die storie lyk georkestreer. “Wanneer, waar, wie” ?

7.1.2 Wie en Waar en Wanneer?

Wie is diĂ¨ twee blanke polisiemanne?

7.2 Lyfwagte

Adv BJ Vorster en ‘n jong Alwyn Conradie – later luit-genl.

‘n Foto van genl Mike Geldenhuys op toer deur Israel met adv BJ Vorster – die Generaal was seker toe ‘n jong kolonel!

7.3 1939 - First Police Mortar Detachment at Windhoek

“In days of Old – when Men were Bold” and Warrant Officers were called Head Constables. Those days officers and W/O’s wore their Sam Browne’s on duty. Those in Khaki were Mounted Police while the Foot Police wore blue-black. The SA Police, like the British South Africa Police, was a mounted regiment. Mounted Sergeants wore one set of chevrons on the right arm while Foot Sergeants wore a pair – one on each arm. The from at least 1961 when the blue uniform came in sergeants wore only a set of chevrons on the right arm because we were a Mounted Regiment while SAP H/Const later W/O wore a castle (in the place of the Tudor Crown from 1957) on the bottom right sleeve and a cane without the Sam Browne. 2/Sergeant Botha was known by the nick-name “Donker-Afrika”. Photo: The Nongqai November 1939. •

Does anybody remember when the Castle was replaced by the Coat of Arms within a laurel wreath? I think c1965 - 1966. Then the W/O wore his insignia on both arms. In those days a W/O wore a voided gilt badge, gilt buttons, gilt SAP’s and a leather covered cane.

7.4 No 11402 Konstabel JC Hoehler, KPM

No 11402 Constable John

Christian

Hoehler,

Kings

Police Medal. Medal awarded

for

gallantry on 16 April 1927

Boksburg

railway station.

Const Hoehler was off-duty when he had boarded a train. His train was moving out of the station when a man came from the opposite platform with the intention of boarding the moving train. This man then fell between the rails whilst another train was approaching fast from the opposite direction. Const Hoehler jumped out of the slow moving train and grabbed the fallen man and they both rolled away from the approaching train. They were lying flat between the two moving trains and the steps of both trains could have killed them â&#x20AC;&#x201C; he kept the other person down until the danger passed. For his presence of mind and gallantry he was awarded the KPM.

7.5 SAP â&#x20AC;&#x201C;Steinhausen, SWA. Sgt Myburgh, Constables Thomas, Steyn, Phinias and Petrus. Watch them shine! Ready for Inspection!

7.6 George Barnwell van der Sandt – Veiligheidshoofkantoor, Kompol x 302

Ek het hierdie foto in my argief – ek het egter nooit geweet dit is “meneer” Van der Sandt in sy jong dae nie! Foto is ingestuur deur sy dogter, Karine. Meneer Van der Sandt was ’n baie streng adj-off wat nie nonsens geduld het nie! Tog was daar balans, ek dink die manne en die offisiere het hom respekteer! (Persoonlik het ek leker saam met hom gewerk – hy was vriendelik en lojaal! Ons het ’n liefde vir voëls en pluimvee gedeel!) – Hennie.

8. WE REMEMBER / ONS ONTHOU 8.1 SAP King’s Rest, No 75 Distrik, Durban-Suid. Links buite die foto is die SB se kantoor, dan die aanklagtekantoor, dan die twee speurderskantore en regs die ondersoek en navraekantoor. In my geestesoog kan ek vir die SB, “Ou Mof”, sien terwyl hy angstig vir die ‘DKpos’ wag! Hy lê-staan teen die pilaar en swaai die ketting van sy kluis se sluitels om sy wysvinger van ongeduld! King’s Rest Stories - Wanneer mens klagtes bygewoon het, het sommige van die publiek altyd gevra: “Where is Sergeant Kidd? He used to patrol here with a Harley Davidson – No nonense then, Old Boy!” So was daar mense wat naam gemaak het onder lede van die publiek en legendes geword het. “Wifey make the Constable some tea and toast! He must be starving cold out there tonight!” Nou hervat ek die storie wat ek jare gelede geskryf het oor King’s Rest en sy dapper 20 man: Sers ‘Hannie’ Fourie Hy was ‘n goeie skut en het eenmaal diens gedoen op ‘n amptelike skip langs SWA se kus om die regulasies tov seevissery toe te pas. Hy moes sy .303 en 50 patrone saamneem. Hy was familie van Nannie Sauerman. Nannie en ek was op Port Natal Laerskool en later is Nannie ook op King’s Rest, vandaar na Van Reenen en Ladysmith waar hy offisier geword het. Nannie het ‘n medalje vir dapperheid verwerf. Nannie Sauerman se Vader was Oom “Ken” Sauerman. Hy was op ‘n stadium ons hoofoudeling in die NG Kerk Durban-Suid. Hy het langs Wentworth Hospitaal gewoon, net voor mens by die hek ingaan, links. Ek het altyd duiwe by Oom Ken gekoop! Nannie is die skoonpa van Pierre Victor wat by Servamus gewerk het. Pierre het die kunswerk in Knuppeldik gedoen. Eendag jaag sers Fourie in Marinerylaan deur ‘n plas water en die “wa” het omgeval! Sers H C ‘Harry’ Graham Hy was ‘n oudlid van die SA Spoorwegpolisie – as kind het hy en ek dikwels saam bus gery. Later kom hy oor na die SA Polisie en ons werk saam. Sy seun is met genl-maj Herman 26

Stadler se dogter getroud. Genl oorlede is.4

Stadler vertel my eendag dat Harry Graham onlangs

Konst DC ‘Danny’ Keyter Hy was seun van sersant EE Keyter van Wentworth, hy word saam met my bevorder na sersant gedurende 1967. Die heel eerste dag na Danny Keyter van Benoni se Meganiese Skool af teruggekeer het, waar hy sy meganiesekursus voltooi het, het hy die patrolliewa omgegooi in ‘n systraatjie wat op Marinerylaan uitgeloop het, reg voor die Harcourt Hotel. Ek dink dit is Netfordweg. Hy het later ‘n hondeman geword en was aan die Rand gestasioneer . Sers van Rooyen Hy was ‘n konstabel te Seymour in die Oos-Kaap en is as sersant van Seymour na King’s Rest verplaas. Met vrou en pap baba op die Bluff aangekom en eers in Crossways Hotel tuis gegaan. Sers Van Rooyen het navrae en ondersoek gewerk. Rietbok Op 13 Maart 1967 neem ek sers Van Rooyen en konst Dirk Bisschoff na die Louis Botha lughawe om ‘n vliegtuig na Port Elizabeth te haal. Hulle moes twee nuwe polisiemotors daar gaan afhaal. Eers het ons per trein na Port Elizabeth gery maar dit het ‘n paar dae geneem. Met die vliegtuig was dit nie twee uur langs die kus af nie. Laat die aand hoor ons op die nuus dat ‘n vliegtuig, die Rietbok, op pad na Port Elizabeth naby Oos-Londen in die see neergestort het. Gelukkig was my kollegas op ‘n ander vlug! Konst Degenaar Sy voorletters kon CM? gewees het. Hy het by die Van Jaarsveld’s wat voor Dirkie Uys Hoërskool gewoon het, loseer. Toe ek op King’s Rest land werk hy buite en ek binne. Stil ou en heel te maal op sy plek gewees. Hy het nie van die woord ‘skofte’ gehou nie – hy het die woord ‘aflossing’ verkies. Konst ‘Skepie’ Scheepers Ons het ‘n bruin Studebaker Champion patrolliewa, SAP 10881, te King’s Rest gehad en hy het altyd op nagdiens die ‘baffles’ uit die wa se uitlaatpyp verwyder en dan het die ‘van’ lekker gebrul. Dan kla die publiek wat naby die stasie woon en gebeur dit maar weer totdat ek eenmaal die “van” in Armstrongweg “gebord” het. Dit was maar ‘n klein ongelukkie. Die patrolliewa het eers “springkane” in die Noord-Kaap iewers bekamp voordat sy op King’s Rest aangekom het! Dit het voor in die logboek gestaan. Elke band het ‘n nommer en die se ‘myle’ moes ook elke maand in die banderegister aangeteken geword het. Doen hulle dit nog vandag, ek wonder? Later het ek vir Skepie raakgeloop toe hy ‘n kaptein te Benoni Meganiese skool was.

Dit was in 2004.

Konst Uys Hy het eers skofte gewerk en toe later ‘raiding5’ op King’s Rest. Hy was die “senior” konstabel op die stasie – sy magnommer was in die 32xxx reeks. Daar was ansiënniteit ook onder konstabels in daardie dae! [Ek weet nie of dit nog so is nie!] Hy was groot van gestalte en kon seker nie lekker vinnig hardloop nie maar hy het altyd wavragte vol mense gearresteer. Vir my het hy maar kwaai gelyk! In teenstelling met konst Uys moes ek altyd die manne inhardloop – niemand het sommer nader gestaan as ek hom nader gewink het nie! Sy vrou het in die droë goedere kantien6 te Wentworth gewerk. Ek het sommer gekreun as konst Uys met die opruktrok en tientalle prisoniers opdaag en ekke moet hulle “deur die boeke sit.” Dis weer so 40 VB inskrywings, 40 RAA’s, 30 PEK’s en 30 inskrywings in die selregister SAP 14, dan bewysstukke en so 10 J70’s vir Erkenning van Skuld. Die Zulu AK-klerk doen die visentering van elke ou wat aangekeer is en neem die vingerafdrukke waar nodig. Hier het beheer en spanwerk gegeld! As ‘n man weghardloop was daar probleme. (Sers Willie Zulu het ‘n man laat ontsnap en hy is rang verlaag en van verplaas.) Spesiale matrone kry weer ‘n paar rand vir vroulike deursoekings en so gaan die sleurwerk aan. “Die Staat soos per konstabel Uys” duld geen nonsens in King’s Rest se wyk nie! New York se burgermeester kon by ons kom leer! [Mof – dis nou Meneer Marais - het altyd gesê: “Ek soek nie eens iemand wat “Urineer op Straat” nie. Niks, misdaad in my wyk nie! Die ouens moet vir mekaar sê in King’s Rest se wyk mag jy nie eens in die straat urineer nie – wat nog van huisbraak?”] Snaaks maar vir my was hy maar net “Konstabel Uys” – konstabel met ‘n hoofletter “K”, ek het nooit sy voornaam geken nie! Hy was toe al ‘n senior konstabel! Konst Gert Jooste Ons was saam op skool – hy was later by Veiligheidstak Maserubruggrenspos gestasioneer. Hy het ‘n broer Hennie gehad wat ook by die Mag aangesluit. Beide was goeie rugbyspelers. Ek het hom eenmaal weer in die Vrystaat raakgeloop! Konst Westraat Ek wil nog eendag ‘n kostelike staaltjie oor konstabel Westraat vertel. Dit het gebeur op Kersnag 1967 toe Heymans en Jooste ‘n paar wit dames van die nag op ‘n SAFMARINE boot gearresteer het en hulle Westraat se eer en manlike waardigheid wou krenk. Westraat is net uit die kollege en wou saamwerk, wat doen ‘n jong kind nou anders op ‘n kersaand ver weg van die huis? Hy werk maar vrywillig saam met die sersant en die konstabel “op die wa”. Konst PC Cattell Hy was ‘n slim outjie en het navrae en ondersoek gewerk!

5 Misdaadvoorkoming in Afrikaans. Die polisiemanne het maar van ‘raiding; gepraat as hulle misdaadvoorkoming bedoel het. 6 Eintlik die polisie se winkel. Die SAP het dit vir sy lede bedryf. Dit was groothandel kosprys plus 5%. Kol Lahner was die bestuurder.

Konst IWC ‘Ivor’ Human (herindiensneming): Hy was ‘n “ou” konstabel en het teruggekeer Mag toe, nadat hy eers vir ‘n tydperk lank as assistent op die SAS se elektriese lokomotiewe was. Hy was ‘n man vol lewenservaring en het gou ons jong ouens touwys gemaak. Mnr Marais het hom genomineer om ‘n ‘ondersoeker van voertuie’ te word en hy moes ‘n kursus ondergaan. Later is hy speurders toe. Konst PP ‘Piet’ Odendaal Ek onthou nog sy magnommer – 43915. Hy het my een nag na LM Radio laat bel – ek dink dit was Robin Alexander – wat die omroeper was en ek het toe ‘n boodskap vir die SAP en die stasie laat uitsaai. Jare later stap ek op ‘n staptog – Fanie Botha of so iets – toe kom daar ‘n meisie verby met ‘n polisie ‘camou’ hoedjie en ek keer haar voor. Die hoedjie behoort toe aan niemand minder as PP Odendaal nie! Nooit weer van hom gehoor nie. Konst DR ‘Des’ Doig Ons was eenmaal so moeg, op nagdiens, dat ons onder die tafels ‘n kort slapie geslaap het. Jare later bied ek ‘n lesing te Maleoskop aan en Des Doig het my kom groet. Hy is toe ‘n kaptein en ‘n hondeman êrens aan die Rand. Hy het ook groot en fors geword - ek het hom nie herken nie. Konst Brian Ord Armstrong Hy het swart hare gehad en sy broer konst Ord-Armstrong - wit hare, hulle het verskillende vanne gehad. Armstrong en ek het eenmaal op nagdiens saam buite gewerk. Durban was warm bedags kon mense nie slaap nie en snags was dit bedompig en het mens vaak geword. Ons ry toe na die Alex Teater naby Cluver Singel en toe rus ons in die wa op ‘n sand kol in die bos. Skielik gaan die wa se deur agter oop en toe klap iemand dit toe. Ons skrik en spring uit – geen spore in die sand en dadelik dink ons dis ‘n spook en daar trek ons! Wawyd wakker en lus vir patrollie! Ek mag my verbeel maar ek dink hy het later ook in die veiligheidstak saam met a/a/o LangPiet du Toit7 in die Durban hawe gewerk met hawe- en reisbeheer. Konst Pottas Ek dink hy voorletters was D.P. Nooit eintlik met hom saam gewerk nie! Behalwe om hom te vervoer. Konst Rodney G Fall (magnommer 47174R) Rodney was ‘n regte Kapenaar van Kaapstad,. Sy ouers het onder andere die restaurant in Kirstenbosch gehad. Die gesin was lief vir perdewedrenne. Een jaar het sy ouers met die Bloutrein van Kaapstad na die Durban se July-perdewedren gekom. En Saterdagoggend werk ek en hy soos gewoonlik saam. Hy is aanklagkantoorsersant en ek die wyksersant en wabestuurder. 7

Later genl-maj PL du Toit

Hy vra my om uit die wyk uit te ry na Suidkuspad. Ek weier. Hy sê hy het sy ‘perde’ uitgewerk en die wabemanning, konst Sefali, - ook ‘n wedder – sal die weddenskappe vir hom plaas by die off course tote. Besluit toe om vir een of ander ‘wettige’ rede uit my wyk te ry sodat hulle hul weddenskappe kan plaas. Sondagmiddag kom ons weer as aflossing op diens en Rodney is so bly! Hy het duisende rande gewen. Hy koop vir ons elkeen op die aflossing ‘n gaar hoender by die Lunch Box in Bluffweg. (Dit was ligjare voor KFC.) Ook gee hy vir my en Sefali elk R10-00. Onthou dat R10-00 baie geld was daardie dae. Rodney het toe ‘n splinter nuwe, wit, Cortina en musieksentrum gekoop. Ou Rodney met sy boepensie was ‘n egte rykmanseun en hy vorder toe na wyksersant en wabestuurder. Hy is in bevel van buitedienste. Hy het digte swart hare gehad en was nie lief om ‘n pet te dra nie. Eendag ry ek en hy in Edwin Swales VC8 rylaan en majoor FLC Engels ry in die teenoorgestelde rigting by ons verby. Ek het my pet op Rodney nie! Kom dit oor die lug: “Daardie man in King’s Rest se voertuig - sit op jou pet! Die versuim om pet te dra sou nog tot sy dood by dra! So van dood gepraat: op ons buurstasie, Wentworth, werk sers Bobby Welman, konstabels Danie du Toit en Tjaat Riekert. Tjaart is later na radiobeheer, Durban waar hy ‘n hondeman geword het. Danie, Tjaart en Rodney is op die grens dood – Bobby Welman is ook later as kolonel ook in Wentworth-wyk dood as plofstofdeskundige toe ‘n tweede kleefmyn ontplof het. Ons het almal dikwels saam op dieselfde skofte gewerk! Rodney was ook baie stout en onnutsig. Maar mooi stout! Dit reent soos dit in Durban kon reën! Die water loop! Baie keer het ons kniediep in die water gestaan en mens se uniform en reënjas het nat geword. Baie keer met nat reënjas buite gewerk. Daar is ‘n botsing en dit REENT! Rodney kom by die toneel van die botsing aan en “toet-toet”. Hy wink vir die bestuurder van voertuig “A” om nader te staan. In die reent staan die arme man by die wa se venster. “Meneer lees asb u motor se lisensieskyfie se nommer vir my”, toe dit klaar was: “derdeparty naam en nommer”. Die man protesteer, dis die konstabel se werk om die botsing by te woon! Mag so wees gee Rodney toe, maar die man het die botsing gemaak en nie Rodney nie! Hy verduidelik dat hy nog twee weke nagdiens moet verrig en as hy nou nat word bly hy nat! Nou stuur hy man om die afmetings in gietende reent af te tree. Hy roep die ander bestuurder sê Rodney en die hele proses herhaal homself. Wanneer hy my afgelos het, het hy van die Sandown kaserne terug bestuur. Sodra ons op

Die straat wat eens na ‘n held vanuit WW2 vernoem is, is nou vernoem na iemand uit die sg “struggle”.

die snelweg - die Southern Freeway9 - kom, het hy altyd gesê: “Here we go for the main race of the day!” Eenmaal het hy so vinnig op die snelweg gery dat ons nie die afrit kon neem nie! Grensdiens was aan die orde van die dag en Rodney gaan grens toe. Hy dra nie pet nie, hy kry sonstraal in die Zambezi riviervallei en sterf ten spyte van alle poging om sy lewe te red. Ek het ‘n goeie vriend verloor! 10 Mistaken Identity Eendag vang ek letterlik ‘n wavrag vol dames van die nag te Salisbury-eiland toe dinge stil begin word. Ek stop langs die pad om met die SAS Polisie te gesels en hulle vloek my dat die weerlig rond spring en mens die kruit in die lug kon ruik! Ek vloek terug! Ons kom by die stasie in die lig en binne die aanklagkantoor. Ek en die wabemanning staan saam met hulle aan die publieke kant van die toonbank. Skielik gryp hulle my en begin by my voete huil. Die Sersant is dan dood op die grens en hier staan hy dan ongedeerd! Huil-huil en snuif-snuif. Man is maar ‘n man en nie van klip gemaak nie! Ek jaag hulle toe almal weg en laggend en wuiwend is hulle by die stasie weg. Rodney is intussen op die grens bevorder na sersant en die koerante en dames het natuurlik na hom verwys! Bluff Prostitute in die Hawe Dit was my stokperdjie om wanneer dit “stil” was gedurende die nanag “die dames van die nag” te arresteer. Onbeheerde prostitusie lei tot allerhande misdade – moord, roof, verkragting, drank- en dwelmmisbruik. Ek sou prostitusie gewettig wou sien en dit sou ‘n nuwe betekenis aan vermaaklikheidsbelasting gee – veral in ons hawes. Een nag arresteer ek weer ‘n klomp. Ek is besig om aan te kla, toe vra die een dame vir my: “Sersant hoeveel verdien u per maand?” Ek is maar skaam oor die polisiesalaris en lieg toe vir haar en sê R150-00 per maand! (As jong sersant het ek maar so R90-00 uitgekry.) Sy grou geld orals uit en sit R90-00 op die toonbank neer en sy sê: “My verdienste vir die aand. Is dit genoeg geld vir een dag?” Ons salarisse was swak. ‘n (Swart) swaar vragmotorbestuurder by die olietenks het ‘n sersant se salaris per week verdien en my rangeerder skoolvriende het maklik R400-00 per maand met oortyd verdien! In daardie dae het die SAS Polisie ook R10-00 per maand meer as ons verdien en hul het ook betaalde oortyd gekry. (Hulle het spesiale diens by die olietenkskepe gedoen.) ‘n Ander aflossing vang eendag ‘n Europeër, hulle het altyd kort sokkies met sandale gedra. Hy was matroos. Help nie om hom aan te kla nie. Sersant trap hom uit en sê: “Sies man, jou

9 Ek was die eerste persoon om met King’s Rest se wa op die snelweg te ry – ek het hom as’t ware geopen. Toe hulle die dromme wegskuif en die snelweg die oggend oopmaak was ek voor in die ry! 10 Ek sal baie graag ‘n foto van RG Fall wil hê. Is daar nie iewers ‘n ander vriend wat ‘n foto van Rodney het nie?

metgesel ruik nie eens lekker nie!” Hy antwoord: “Ach meneer, maar het genot heeft toch wel de stank te boven gegaan!”

8.2 SAP – Tak Vervoerpolisiering – Lt-Kol Sakkie Kotze onthou: Sakkie Kotze : Hennie het sommer alles afgetrek. Groete, Sakkie. As speurder in die voormalige SAP in Seepunt , het ek baie nou saam gewerk met die spoorwegpolisiespeurders in Kaapstad hawe en Doeane en Aksyns. Min wetende dat ek eendag Spoorwegpolisie bevelvoerder in Kaapstad sou wees. Tydens ons majoor-kursus het genl PM du Plessis (oud SASPOL) my gevra wat dink ek van die samesmelting tussen die twee magte. My mening was dat die lede op hulle poste moet bly en onafhanklik funksioneer as deel van die SAP. Ongelukkig het dit op dowe ore geval en was die lede aangewend vir algemene polisiewerk en het die Spoorwegpolisie se werksaamhede begin verdwyn tot daar later niks oor was nie. Ek het begin met die trokdiefstal en moes poskantoor, hawe en lughawens tot en met George bedien. So ook die Karoo se goedereloodse. Dit het ook gegeld vir die goedereloodse op die lughawens en bagasiediefstal. Later het kabeldiefstal bygekom. Ek het begin met, sersant Fred van Niekerk, sersant Gunter,sersant Erasmus en later Bosman, Blackie Swart, Reynolds , (Jellie) wat intussen op Gansbaai oorlede is, Sersant Sneli en konst Erasmus en Peter Greenwood. Eers het “Ou Jorrie” Jordaan my gehelp om kantore in die Kaapse hawe te bekom en later het ek die hele vloer van die ou Spoorwegpolisie by mnr. Steyn by behouering in Bellville-Suid gratis gekry . Op die ou einde was ons 14 voertuie sterk met ‘n groot personeel en baie suksesse. Wat die SAP nie kon verstaan nie was dat hulle op statistieke en die spoorwegpolisie op tendense gewerk het. Ek moes meningmaal tussen kol. Small en brig Loots11 (voormalige SASP) en die SAPoffisiere as amper skakelbeampte beweeg want die SAP het nie die tendens-situasie verstaan nie. Gelukkig het ek my met alle hoofkantoor skrywes tov die spoorwegpolisie bekwaam en tydens inspeksies kon ek vir my manne in die bres tree soos bv. majoor Lxxxx vir Gxxxx wat pos en verwante aangeleenthede gedoen het, wou aanpraat omdat hy nie geweet het wat in daardie ondersoeke aangaan nie. Ek het ook baie met P.E. Trokdiefstal saamgewerk. Ek dink ook aan majoor Meyer wat my belangstelling in broodbome gedeel het. Ek het ‘n puik span gehad en moes ongelukkig medies uittree na ‘n operasie skeef geloop het. Ek het altyd gedink die Spoorweë is slegs spoorlyne met goedereloodse , maar het toe later gesien watter groot organisasie dit was, met bv. verkoeling, bedryf, goedereloodse, pos,

Ek wonder hou gaan dit met brig Loots? Sal iemand asb laat weet hoe dit met hom gaan. Hy en ek het by die NASGIS saam gewerk. Ek moet eendag nog die storie van diè Brigadier vertel – hy wou my pêk.

lughawens, hawens, spoorverkeer ens. Ek het uitgetree terwyl ek daardie ondersoeke behartig het en saluut my puik span vir hulle werk en samewerking, want sonder hulle sou dit maar broekskeur gegaan het. Marius: As ek my stuiwer kan ingooi: Ek het op Parkstasie gewerk en met SASPOL se inlywing het ek die agteruitgang van Polisiering op Transnet persele eerstehands beleef. Ek is later terug Spoorweë toe (1990). Ons statistieke het gewys dat verliese weens diefstal op Transnet persele in Transvaal van R 50miljoen pj na R 500 miljoen pj in net meer as drie jaar opgeskiet het. Net een jaar later was dit oor die 1 Biljoen. ...

8.3 1955 SAP Kollege – Koot van Schalkwyk Hennie, Op hierdie foto geneem na ‘n Kerkparade op ‘n Sondagoggend in die Polisiekollege gedurende 1955 verskyn op die foto op die foto van links na regs: konstabels Potgieter, De Nysschen, Rossouw, Lemon, Ferreira, De Wet, Koot Van Schalkwyk en Badenhorst. Voor van lings na regs is konstabels Coetzee, Britz en Laing. Groete!!! Koot van Schalkwyk.

8.4 Besoek aan Nigel 4 Junie 2011-06-06

Van links na regs: Jannie Otto, genl Mike en mev Annatjie Geldenhuys en Willie du Plessis. Hulle het bietjie by die Generaal en Annatjie ‘n vleisie oor die kole getrek! - Hennie

8.5 Police at Andalusia – Andalusië - lt-kol William Marshall

•

Note once again, mounted and foot police. Constables are armed with .303 and 50 rounds while the NCO’s are armed with side arms.

•

Hierdie kamp is naby Jan Kempdorp gewees. Is daar nog iets oor?

8.6 Brigadier Jan Geldenhuys

Oom Fred Geldenhuis is die ouer broer van brig Jan Geldenhuys – let op die verskillende spelwyses. Hulle het dieselfde Pa gehad, Oom Fred se Moeder is oorlede en toe het Oom Fred se Vader weer getrou en Jan is die tweede vrou se seun. Nooit geweet hulle is broers nie!

8.7 BSAP Dog Handler- Patrol-Officer Spencer-Thomas (KIA with SA-ANC) – Jeff Manning (UK) Hi Hennie,

Me again - further to the picture of the BSAP dog-handler, P/O Spencer-Thomas, killed in action in Matabeleland, nr. Vic Falls (e-Nongqai - May issue) you are right; it was during a large skirmish with ANC terrorists who had infiltrated from Zambia en-route to RSA. Amazing that you were involved with the later trial proceedings! I attach some other info of other officers injured in the same fire-fight: I was on that op. but we had been choppered in as a 'stop-line' and missed the initial contact. It was one of the first contacts where ANC CT's were involved. The painted picture photo, is of the framed canvas presented by S-Thomas's parents, to the BSAP to commemorate his passing - it used to hang in the 'Blue Lamp' BSAP sports club, in Bulawayo.Stay lucky, Jeffers (41482).

Patrol Officer Barry Tiffin â&#x20AC;&#x201C; Wounded in the Leg

Patrol Officer Robert Horn – BSA Police – His dog “Flip” flushed out a terrorist under heavy fire?

In Memory of No 7009 Patrol Officer Spencer Thomas Morgan Thomas KIA

Dear Jeff â&#x20AC;˘

It was many years ago. I was a novice on the Durban Security Branch and I only conveyed the Rhodesian-witnesses who gave evidence to and from Court â&#x20AC;&#x201C; like a host. What I can remember is the post-mortem photographs in the docket. I remember one of the dead policemen had dried blood on his finger nails.

â&#x20AC;˘

The BSAP and Rhodesian soldiers gave evidence in Pietermaritzburg in this trial and they used high words in their evidence like coup de grace, nom de geurre, mortis de combat and other high sounding English words with real British accents.

Hennie [top]

8.4 Slaanstokke – Lt-kol Herman le Roux - Pretoria Ek het as ‘n kaptein, gedurende Junie 1989 stasie-inspeksie gehou te Welbekend, D.K 92 Pretoria Moot Distrik, Afdeling Noord Transvaal waar a/o Eduan Liebengerg Naude die stasiebevelvoerder was. Ek het op drie geelhout onlusstokke afgekom wat met leer aan die agterkant bedek was met 'n ronde leerskyf

en 'n handbeskermer soos mens by 'n swaard

kry. Die stok weeg .5 kg.(1/2 kg) en is een meter lank en so effe dikker as 'n besemstok. Op die leerhandbeskermer is op twee plekke die letters "SAP" gestempel met 'n stempel wat in die leer ingesny het die letters "35" kom ook voor wat twee verduidelikings kan wees "SAP 35" of "SAP 1935" Ek het al drie slaanstokke "gekeur" en vervang met pikstele. Ek het een geneem een vir a/o Naude en een vir kapt. Kleynhans gegee om te "vernietig". Saam met my stok het ek ook 'n skouer bandelier "gekeur" wat gebruik was vir die dra van .303 patrone. ook gestempel met SAP. Waar bewaar mens die goed ? •

Herman daar is ’n paar manne wat goed bewaar!

•

Ek kan onthou in die Onluste Afdeling in my jong dae het ons twee rye Zulu konstabels gehad – hulle was toegerus met knopkieries en assegaaie. Ons was toegerus met knuppel en .303. Daar was seker ’n Sten of twee. Ons bandietwag het ook met ’n skerp assegaai geloop. Geen nonses polisiemanne die Zulu! Goed gedissiplineer en goed gedril! Dis vandat voetdril “uit” is, dat displine “af” is! HBH

8.5 Nasionale Vlae – Stryking – Lt-kol Herman le Roux LANDSVLAG IN PAKKET Ek was die Distrikskommandant, Pretoria Noord, se hoof van die inspektoraat, dit beteken slegs ek het parade- en stasie-inspeksies gehou en lede opgelei in “ondersoek” en stasie inspeksies, niks spesiaal nie, enige polisieman van ‘n polisiestasie wat offisier geword het tot en met 1994 kon dit doen! Dit was volmaan of nog nie laaste kwartier nie, Maandag die 25ste April 1994 was dit volmaan, ek onthou, ons het 16-uur skofte gewerk tydens die 1994 verkiesing, ek het saailinge geplant, want met die opkom van die maan plant jy wat bogronds in die lig wat vrug dra. Eers met die afgaan na die laaste kwartier toe, voor donkermaan, plant jy die wat ondergronds in die donker groei, goed wat weggesteek moet word, goed met knoetse soos patats en aartappels. Donkermaan goed, soos na die 1994 verkiesing, ironies dat dit donkermaan was toe die uitslae bekend gemaak was.

Woensdag die 27ste April 1994 het die maan rooi opgekom; die verkiesing was verby, so ook Suid Afrika en die Polisiemag

soos ons dit geken het, toe die

vlag te Pretoria Noord gestryk is om 18h00 daardie dag, was ek daar, en het ek 'n splinter nuwe groot Oranje-Blanje-Blou-vlag gehys. Ons was 'n informele 'parade' myself, luit-kol Herman Le Roux, ek was 43, op daardie stadium was my pad oop om ten minste ‘n generaal-majoor te word, myself en 'n groepie polisiemanne van Pretoria-Noord, vyf wit lede, ses swart lede van Mamelodi, een kleurlinglid van Eersterus en 'n swart kaptein van Atteridgeville het spesiaal deurgekom, ek het 'n lys gemaak, ja soos ons 'n lys gemaak het van lede wat malariapille ontvang het op die grens, ek onthou hoe die nostalgie in my opgestoot het, ek het die lys vir Sersant Matome gegee om te voltooi. Ek het gehuil, op die paal waar die Polisievlag stil gehang het, stil asof ook die wind die oomblik van verslaenheid gerespekteer het, ek die Polisievlag gestryk en die Transvaalse-vierkleur aan daardie paal gehys waar die Polisievlag was, wat saam met die Oranje, Wit en Blou gewedywer het vir 'n briesie. Sersant M Matlana het gesê hy wonder wat Seuntjie sou doen as hy teenwoordig was, Seuntjie; X.J. Vuma Zonke, wat in Mamelodi met 'n AK 47 doodgeskiet is naby ons op 31 Januarie 1991, 'n jaar voordat mnr FW de Klerk en sy genote die Terroriste begin vrylaat het. Een minuut na 12 middernag het ek albei vlae, die RSA Republiek vlag van 31 Mei 1961 en die Transvaalse Vierkleur wat ek geërf het, gestryk en met die naamlys van die offisiere en lede daar teenwoordig verseël in 'n pakket, toe het ek die vlagtou afgesny en dit om die pakket gedraai, daardie tou sou nie die nuwe vlag optrek nie, terwyl ek besig was het die lede en die een offisier gesalueer en so gestaan tot ek klaar is. Ek het die Britse Polisiemanne wat moes kom kyk of ek my werk tydens die verkiesing reg doen, in Soshanguve swart woonbuurt gelos en die radioboodsakappe daaromtrent geïgnoreer. My roepsein was “Agt Twee Lima, 82 Lima”. L, vir Le Roux. Op pad na my huis het ek by my vorige stasie, Hercules, omgegaan. Die vlae het nog gehang, reservis lt-kolonel Jakkie van der Merwe en die aanklagkantoorsersant Maruis Deysel was reeds van diens af maar het by die vlagpaal gewaak tot ek arriveer. Ons het die vlag gestryk, die vlagtou afgesny en daarmee twee pakkette toegedraai ek het die Landsvlag vir Jakkie gegee en die Polisievlag vir Marius.

Ons het die gerugte gehoor van nuwe range, op daardie stadium was die rang van luitenant en majoor reeds afgeskaf.12 Ek kon en sou nooit my rang die kasteel en ster verruil nie! Ek sou nooit die 'nuwe' vlag op my bors dra met my naamplaat nie, nooit. Die volgende dag het ek die DK-kantore geskakel en meegedeel hulle moet die bakkie kom haal. Lt-kolonel Richard Gibbens van ons DK-store en sersant Bulter het die voertuig kom haal. Behalwe drie, het ek hierdie mense nooit weer gesien nie. Op 30 November 1994 het die DK, kolonel (later brigadier) Oupa van Eeden in sy kalme wysheid gereël en is ek op mediese pensioen agv 'n ou rugbesering. Maar ek was te haastig, ek het God nie in hierdie saak, my pensionering uit die Polisie, geken nie en ek wou ook nie luister na my ouderling, kolonel (brig) Oupa van Eeden se raad nie. Net die vlag van die verraaiers, diè vlag, ek sou dit nie kon dra nie. . . Ek sal eendag weer die pakket oopmaak en die vlae hys en die name uitlees Magnommer, Rang, Naam en Standplaas van die wie saam met my treur oor wat was, of my seuns sal dit doen, hulle weet. Ek is nou 62, dit is nou 17 jaar later, intussen het ek my verder gaan bekwaam in teologie en is nou tien jaar in Bediening en Hoof van my eie Bybelskool: 'Proverb's Ministries Bybelskool', waar ek polisiemanne op my eie koste bekwaam maak vir die Here se werk. Drie van die lede van ons vlagseremonie het my onlangs besoek, in senior orde wat hulle was, is hulle nou 'n brigadier, kolonel en genl-majoor, die kolonel het sy pet afgehaal en vir my gesê: “Morêna, my kroon. . . ons was nog jonk jy was vir ons 'n pa gewees," en toe vir ons gebid in Afrikaans, hy noem die Here ook ”Morêna my Kroon”. Herman Le Roux, luit-kol Afgetree.

Persoonlik dink ek dis eers later gedoen na amalgamasie.

8.6 Border Gate - SAP Land Rover - wyle Konst Rapie Brits

Landmyn wat Konst Rapie Brits het in hierdie Land Rover gery toe hulle oor ‘n landmyn gery het. Hy het sy lewe in hierdie voorval gelaat – foto deur Johan Ferreira.

8.7 SAP Vervoer – Dis Casspir en die Njala – luit-genl JG le Roux Stemmet

Casspir en herwinningsvoertuig – foto Le Roux Stemmet. ‘n Geskiedkundige feit: Gedurende die tagtiger jare van die vorige eeu was ek aandiens in 44

die Staatspresident se Situasiekamer te Tuynhuis, Kaapstad. Ek het die president, mnr PW Botha, ‘n video gewys oor die onluste in die Kaap. Toe hy ‘n Casspir sien met die spaarwiele, agter, bo langs die sykante het my onmiddelik opdrag gegee om die spaarwiele op polisievoertuie aldaar te laat verwyder. Volgens hom het polisievoertuie in ‘n stedelike konteks onheilspellend gelyk . Operasie “Velvet Fist” het gevolg. Die Casspirs vir stedelike gebruik is geel geverf met ‘n blou streep. In teenstelling met Koevoet se Casspirs is hierdie wat in die stedelike rol gebruik word, met dakke toegerus om o.a. te verhoed dat petrolbomme daarin gegooi kan word. (HBH)

Njalas (foto: genl Stemmet) [top]1 Contents / Inhoud

8.8 1939 Some SA Police Transport in SWA – lt-genl HV Verster Gen Vic Verster’s father, Lt-Col Frank Verster, was the Deputy Police Commissioner for Transvaal. Nazi’s in South West Africa were planning a putsch13 for 20 April 1939 as they were planning to hand over SWA as gift to Hitler on his birthday. (Capt Jan Taillard and two other SA Police officers played an important role gathering intelligence.) 13

A sudden planned attempt, to overthrow a government using military force – Encarta Dictionary English (North America)

The Prime Minister of the Union was Gen JMB Hertzog while General JC Smuts was Minister of Justice. Gen Smuts instructed Lt-Col Verster to invade the territory. This he did by train but he took some transport with him. The result was that before WW2 was declared many German speaking Nazi’s from SWA were interned in the Union while the SAW Police was also taken over and incorporated into the SA Police. The South African Police action took quietly and there is scant reference to this historic event that changed the course of the war in Africa. This is how Wikipedia describes Hitler’s birthday during 1939: (http://en.wikipedia.org/wiki/Adolf_Hitler%27s_50th_birthday) This gives some idea of the situation in pre-war Germany: “Celebrations On April 18, 1939, the government of Nazi Germany declared April 20, the birthday of Adolf Hitler, a national holiday.[3] Festivities took place in all municipalities throughout the country, as well as in the Free City of Danzig.[4] Historian Ian Kershaw comments that the events organized in Berlin by the Nazi minister of propaganda Dr. Joseph Goebbels were …an astonishing extravaganza of the Führer cult. The lavish outpourings of adulation and sycophancy surpassed those of any previous 'Führer's Birthday.' —Ian Kershaw, Hitler: 1936-1945: Nemesis.[5] Festivities began in the afternoon of the day before, when Hitler was driven at the head of a motorcade of fifty white limousines along Albert Speer's newly-completed "East-West Axis", the planned central boulevard for "Germania", which was to be the new capital for the Nazi empire.[5] Hitler had been anticipating a speech from the taciturn Speer and was amused when he evaded this by briefly announcing that the work should speak for itself.[6] The next event was a torchlight procession of deputations from all over Germany, which Hitler reviewed from a balcony in the Reich Chancellery.[5] Then, at midnight, Hitler's courtiers congratulated him and presented him with gifts, including …statues, bronze casts, Meissen porcelain, oil-paintings (some valuable, including a Lenbach and even a Titian, but mostly the standard dreary exhibits found in the House of German Art in Munich), tapestries, rare coins, antique weapons, and a mass of other presents, many of them kitsch (like the cushions embroidered with Nazi emblems or 'Heil mein Führer') ... Hitler admired some, made fun of others, and ignored most. —Ian Kershaw, Hitler: 1936-1945: Nemesis.[5] Notably, Speer gave Hitler a model of the gigantic triumphal arch planned for the rebuilding of Berlin, and Hitler's pilot, Hans Baur, gave him a model of the 'Fuhrer Machine', a fourengined Focke-Wulf 200 'Condor' which was to go into service in the summer as Hitler's official airplane. “Military parade The main feature of the celebrations on the birthday itself was a huge show of the military capabilities of Nazi Germany intended, in part, as a warning to the western powers.[5]

In total, 40,000[2][7][8] to 50,000[9][10] German troops took part in the parade, which lasted about five hours[8][11] and included 12 companies of the Luftwaffe, 12 companies of the Army, and 12 companies of sailors,[2] as well as the SS. 162 warplanes flew over the city of Berlin.[8] The grandstand comprised 20,000 official guests,[12] and the parade was watched by several hundreds of thousands of spectators.[2][10] Features of the parade were large long range air defence artillery guns, emphasis on motorized artillery and development of air defence units.[11] Goebbels, the event's organizer[13] declared in a broadcast address to the German people "The Reich stands in the shadow of the German sword. Trade and industry, and cultural and national life flourish under the guarantee of the military forces. [...] The name of Herr Hitler is our political programme. Imagination and realism are harmoniously combined in the Führer."[14] Military leaders throughout the country gave addresses to their troops to celebrate the occasion. Some, such as Erich von Manstein, were especially effusive in their praise for their supreme commander.[15] Official guests representing 23 countries took part in the celebrations.[4] Cesare Orsenigo, the Papal envoy, Jozef Tiso, the President of the Slovak Republic, the heads of the branches of Nazi Germany's armed forces, and mayors of German cities offered birthday congratulations at the chancellery of Nazi Germany.[2][8] The Greek government sent a delegation that included George Kirkimis, the governor general of the Greek region of Macedonia at the time.[16] Hitler and Italian dictator Benito Mussolini exchanged telegrams assuring each other that the friendship between Germany and the Kingdom of Italy, two countries ruled by fascist regimes at the time, could not be disturbed by their enemies.[17] The ambassadors of the United Kingdom, France and the United States were not present at the parade, having been withdrawn after Hitler's march into Czechoslovakia.[5] The U.S. was represented at the troop review by chargé d'affaires Raymond H. Geist.[8] U.S. President Franklin D. Roosevelt did not congratulate Hitler on his birthday,[18] in accordance with his practice of not sending birthday greetings to any but ruling monarchs.[10][19] King George VI of the United Kingdom dispatched a message of congratulation to Hitler. Due to the strained relations between the two countries at the time, the advisors of the British monarch had considered whether the King should ignore the birthday or not.[20] There was no Polish representation at the parade.[5] “Commemoration A luxury edition of Hitler's book Mein Kampf published in 1939 in honor of his 50th birthday was known as the Jubiläumsausgabe ("Anniversary Issue"). It came in both dark blue and sharp red boards with a gold sword on the cover.[21] The German author Heinrich Hoffmann wrote a book about Hitler's 50th birthday, entitled Ein Volk ehrt seinen Führer ("A nation honors her leader"). Composer Hans Rehberg wrote a hymn for the occasion.[22] 47

A film of the birthday celebrations was made — Hitlers 50. Geburtstag. An important example of Nazi propaganda,[23] was subsequently shown to packed audiences of young people at the Youth Film Hours held on Sundays.[24]”

8.9 SAP invasion transport in SWA

Daar was twee Crossleys ook – reg op die punt. There were two Crossley Armoured Cars - at end of the line!

Comments by Hennie Heymans: This part focuses on the early SAP transport in SWA. I have researched the covert role of the SA Police in SWA and the role of Lt-Col F Verster and his men. I think South Africa owes our SAP Intelligence and our Policemen who changed the course of World War Two by their exemplary conduct and loyal service to the World in which they so ably played a part, a belated apology for never giving these men any recognition what so ever. There was the minimum bloodshed and it was a highly charged situation! Neither did General JC Smuts die by a sniper’s bullet - all because of good police work. The Police sure deserve more recognition for an undercover job well done as well taking over the SWA Police without any trouble! Very few policemen, if any, were decorated for their valour and gallantly in SWA before WW2. The SA Police went to SWA on two occasions to do battle and once to prevent a putsch! We salute them! Luit-kol

Jannie

onvoltooide

Otto

medalje-

groepie. Regs is die SWA Polisie Stigtingsmedalje. •

So oor 20 jaar sal „iemand“

wakker

skrik en dan sal die oudlede

seker

hul

medaljes ontvang!

8.10 SAP Kollege â&#x20AC;&#x201C; Marcia du Pont

Parade aandag!

Ontspan vere!

Nasionale Saluut! Presenteer Geweer!

9. OUR VESTED INTERESTS / ONS BELANGE

9.1 Polmed Geen nuus ontvang.

9.2 Sale of Books in Aid of the Trust Ek het ‘n paar boeke om te verkoop ten bate van die trust.

9.3. Vraag: Medaljes nie ontvang of toegeken, wat nou? Geen antwoord gekry.

9.4 Injuries on duty / Beserings aandiens Geen antwoord gekry.

9.5 Die Jaarlikse Skaapbraai van die Veiligheidstak Die Trust hou sy jaarlikse skaapbraai te Hoffenheim op 17 September 2011. Die prys is weer dieselfde naamlik R75-00 per kop. Kyk volgende maand vir meer inligting.

10. NATIONAL SECURITY VEILIGHEIDSGESKIEDENIS

HISTORY

NASIONALE

10. 1 THIS IS HOW WE REMEBER THE POLICE IN GSWA / SO ONTHOU ONS DIE POLISIE IN DSWA

10.1.1 Herinneringe van vervloë se dae – JA Loubser14 Tydens my verblyf te Otavi gedurende die jare 1960/64 het ek daar heelwat interessanthede, asook interessante karakters, raakgeloop. Een van hulle was mnr Karl Giersch, 'n ou afgeleefde soldaat van eerste wêreldoorlog-faam. Mnr Giersch was onder andere teenwoordig, en volgens hom 'n ooggetuie toe landdros Van Ryneveld, destydse Landdros van Gobabis, sy lewe deur middel van ' n boesmanpyl verloor het.

[Mnr Giersch is

natuurlik ook nie meer in die lewe nie.] Giersch het in 1904 uit Duitsland na Suidwes-Afrika

14 15

Nuntius: Jaarblad van die Justisiegenootskap, nr 16 Nov 1986 - pp 78 – 79. Kyk artikel in 1982-uitgawe van NUNTIUS op bl 54.

gekom. Hy het aan verskeie Herero- en Hottentotoorloë deelgeneem en in 1910 sy dienstyd as soldaat voltooi. Daarna het hy by die Duitse Polisie aangesluit. Hy was in die distrik van Gobabis op 'n buitepos16 teen die Betsjoeanalandse grens gestasioneer. Alhier het hy goed bekend geraak met die Boesmans en hulle dodelike gifpyle. In 1914 het die eerste wêreldoorlog uitgebreek en het Suidwes-Afrika ook kort daarna in gedrang gekom. Besoekers uit die destydse Unie van Suid-Afrika het toe 'n paar dae grasie gekry om die land te verlaat. Giersch vertel dat hy opdrag ontvang het om ' n sekere man met die van Smuts oor die grens na Betsjoeanaland met kamele te neem. Smuts was ' n politikus. Hy kon ook toevallig goed Duits praat en hulle het na etlike dae van saamwees goeie vriende geword. Toe hulle uiteindelik van mekaar afskeid geneem het, het hulle geskenke uitgeruil. Sersant Frahm Toe Giersch terugkom by sy pos het hy verneem dat die Suid-Afrikaanse troepe die land al diep binnegedring het. Die Duitse regering onder goewerneur Seitz het verhuis na Grootfontein. 'n Sekere sersant Frahm het aan Giersch 32 kamele wat belaai was met regerinsdokumente asook vyf hoe amptenare oorhandig. Giersch, omdat hy bekend was met die landstreek en die woestyn, het opdrag ontvang om met 'n ompad deur die woestyn die dokumente na Grootfontein te neem. Hy het na etlike dae daarin geslaag om die sending met sukses te voltooi. T e Grootfontein het hy weer' n kommando gekry om die Ovambos, wat in opstand gekom het te Tsinsibis, te gaan onderdruk. Toe hy van die ekspedisie af terugkom, was die oorlog verby en die Duitse soldate na Walvisbaai gestuur vir deportasie17. Hyself was van sy rangtekens gestroop en in die gevangenis geplaas vir latere deportasie. Op 'n dag was hy toe onder twee begeleides na Windhoek gestuur. Sy uniform was op die stadium in vodde. Die begeleides het hom van siviele klere voorsien. Met die siviele klere kon hy maklik op Windhoekstasie tussen die mense verdwyn en ontsnap. ' n Duitse handelaar wat hom ken het hom gehelp met 'n perd en hy het uitgewyk na Gobabis. In Gobabis het hy vir ongeveer een jaar geskuil en het toe gedink dit is veilig om in die openbaar te verskyn. Hy is ook intussen getroud en het op sy skoonpa se plaas begin boer. Giersch het egter nie rekening gehou met die pligsgetrouheid van landdros Van Ryneveld, die Landdros van Gobabis nie. Op 'n dag is hy gearresteer en saam met sy vrou gedeporteer na Duitsland.

16 17

Sal graag Gawie Botha se kommentaar wil bekom tov die “buitepos” of is dit Buitepos? – HBH. Die Duitse Polisie in SWA is ook almal gedeporteer – HBH.

In Duitsland het dit broekskeur gegaan om in daardie tyd 'n bestaan te maak. Giersch het dadelik begin om vertoë na Londen en Suid-Afrika te rig, maar alles tevergeefs. Na bykans twee jaar het hy begin dink aan sy vriend Smuts. Smuts was destyds parlementslid vir Ermelo. Giersch het sy vertoë aan Smuts per adres die Kaapse Parlement gerig. Hy het nie lank gewag nie toe hy 'n mooi brief van Smuts ontvang het asook sy dokumente om terug te kom. Na twee jaar was Giersch weer terug te Gobabis en het hy weer sy boerdery hervat. Weens sy ervaring en kennis van die Boesmans het landdros Van Ryneveld van sy dienste gebruik gemaak. Hy het dikwels saam met die landdros op kommando teen die Boesmans opgetrek. Op 'n dag was hy weer saam met landdros Van Ryneveld op so 'n ekspedisie. Die landdros het toe besluit dat hy persoonlik met die Boesmans wou onderhandel. Giersch en andere het hom gewys op die verraderlikheid van die Boesmans en dat hy hulle nie kon vertrou nie. Die landdros wou nie afsien van sy sienswyse nie. Hy het toe die Boesmans tegemoet geloop. Ongeveer vyftig tree verder is die landdros deur 'n dodelike pyl in die maag getref. Hulle het hom te hulp gesnel en met 'n oskar na Gobabis probeer bring. Landdros Van Ryneveld is egter ongeveer twee uur nadat hy getref was oorlede. Hy het 'n aaklige lyding gehad gedurende daardie twee uur.

10.1.1.1 Foto’s van Mnr Karl Giersch by die Polisieopleidingskool Kupeferberg, Otavi en op kameelpatrollie

â&#x20AC;˘

Dit sal wonderlik wees indien ons fotoâ&#x20AC;&#x2122;s van die mense, soos ssersant Frahm kan bekom!

10.1.2 So Onthou ons die SASP & Koevoet!

Mev Beyl, brig Beyl en Shorty Singisi

Shorty die outeur van Skadu’s in die Sand – ‘n boek oor Koevoet – ek het self die manuskrip gesien en dele gelees! Die man kan maar skryf!

Shorty Singisi en Leon Bezuidenhout was ook daar. Shorty het in sy rolstoel namens Koevoet se afgestorwe helde ‘n krans gelê. (Leon is ‘n diensplig-konstabel gewees wat steeds die belange en beeld van die SAP bevorder en poets net waar hy kom!) Hy en Shorty het ‘n boek geskryf in Engels en Afrikaans oor Koevoet. As oud-polisieoffisier het ‘n knop in die keel gekry toe ek nader staan om vir Shorty te groet. Hy het my flink gesalueer deur met soveel èlan te strek in die rolstoel dat ek opnuut weer baie respek vir hom gekry het. Gelukkig het ek ‘n hoofdeksel op gehad en hom terug gesalueer! Sy optrede as oudlid en sy militêre etiket strek net homself en die sy leermeesters in die polisie tot groot eer! Weereens het ek tot die diepe besef gekom, dat mense wat baie 56

van hulself dink altyd onberispelik optree - soos Shorty!

10.2 THIS IS HOW WE REMEMBER THE RAILWAYS POLICE / SO ONTHOU ONS DIE SPOORWEGPOLISIE

10.2.1 DIE VERANDERDE SUID AFRIKA WAAR ONS NOU WOON - – Ronnie Beyl. Tot en met die sewentiger jare, was groot hoeveelhede edel metale en kontant geld deur lede van die eertydse SA Spoorwegpolisie begelei. Gekeurde lede was verantwoordelik om stawe goud per trein vanaf Johannesburg stasie na Durban hawe te begelei. ‘n Spesiaal ontwerpte spesiewa van hout was vir die doel gebruik. Bo elk van die wa se aste was ‘n brandkluis aan die binnekant gemonteer. Vir die lede se gerief was ‘n koolstoof en yskas in die spesie wa geplaas. Die rede vir die koolstoof is dat die lede self etes vir hulle moes voorberei. Hulle was egter verbied om enige eetgoed onderweg na Durban te koop as veiligheidsmaatreël dat hulle nie vergiftig of verdoof kon word nie. Die wa was dan vanaf Johannesburg stasie na Rand Refinery in Germiston gesleep waar die goud in die brandkluise gelaai was. Twee lede bewapen met 9mm HMK’s was dan in die wa toegesluit en terug na Johannesburg stasie gesleep. Met aankoms te Johannesburg was die spesiewa agter aan die Trans Natal trein gehaak en na Durban gesleep.

Die

Posbevelvoerders op die seksie na Durban was dan per teleks in kennis gestel van die besending wat onderweg is. Met aankoms van die trein by stasies waar daar ‘n Posbevelvoerder was, het ‘n offisier die lede in die spesiewa besoek om te verseker dat alles in orde was. Met aankoms te Durban word die spesiewa na die hawe rangeer vanwaar die goud op die Castle Liner gelaai word. Honderde duisende rand kontant wat vanaf die Reserwe Bank na die verskillende banke in al die stede

gestuur was, was in die

kompartement van die passasierstrein, waarin passasiers gereis het deur lede in uniform begelei. Nooit het daar ‘n roof of diefstal plaasgevind nie. Vandag is die vervoer van kontant met spesiaal toegeruste pantser voertuie nie eens meer veilig nie. Specie - 1910

10.2.2 Kranslegging ter ere van lede van die SA Spoorwegpolisie wat tydens Grensdiens gesterf het.

Die foto toon brig Ronnie Beyl waar hy ‘n krans gelê het ter nagedagtenis van die SASP-lede wat tydens grensdiens gesterf het.

10.3 THIS IS HOW WE REMEBER THE SADF / SO ONTHOU ONS DIE SA WEERMAG /

Genl Jannie Geldenhuys met regt-sers-maj Fred Geldenhuis voorheen van Prince Alfred’s Guard en Ina Kotze. Ina was aan Beeld verbonde. Sy kom uit ‘n Vloot-huis en haar broer is ‘m Kolonel te Thaba Tswane. 10.4 THIS IS HOW WE REMEBER THE NSMS & SSSC / SO ONTHOU ONS DIE NVBS & SSVR

10.5 The Anglo-Boer war: Camillo Ricchiardi - Cav. Amb Andre Martinaglia Camillo Ricchiardi left London,England at the beginning of October 1899,prior to President Paul Kruger’s famous ultimatum. He travelled then by ship, the ‘’Umtata’’, which on arrival at Durban was impounded by the English authorities, since it was transporting goods destined for the Boer Republic of Transvaal. Posing as a correspondent for an American Newspaper, and showing his credentials, finally he was allowed to proceed to Lourenco Marques (Maputo) Mozambique than a Portuguese Colony. From there he entered the Transvaal Boer Republic (Z.A.R.) by train, on route to his final destination, namely Pretoria. On the 5th of November, 1889 in Pretoria he enlisted as a volunteer, and he and another four volunteers, namely Guglielmo Martinaglia, who had discovered the Sterkfontein Caves, near Krugersdorp in 1896, the two Buglio brothers and Giovanni Antoniazzi left on horseback with orders to report to General Louis Botha of the ‘’Krugersdorp Commando’’ in Natal. Within in a short period of time Ricchiardi learned all the basics of the Afrikaans language, becoming very popular among his newly found comrades in arms. During this period he was able to speak with General Louis Botha, pointing out the necessity for a ‘’Scouting Unit’’, which would be very effective in combating the English later on the battlefield. Soon he received the necessary permission, and the ‘’Italian Scouts’’ were formed placed first under the command of Edward. One of the first exploits was their involvement with the French and Boers in the capturing of the train travelling through Chiveley, with none other than the Prime Minister, later to be, then military correspondent, Winston Churchill himself. Another contingent of Italian volunteers arrived soon thereafter, and Ricchiardi was promoted to the rank of Corporal. On the 15th December, 1899, and the days that followed prior to the Battle of Colenso, the Italian detachment was deployed in the centre of the Boer positions, near the Krugersdorp Commando, towards the railway bridge side, in a vulnerable position, which was continuously shelled by the English artillery. During the battle the English had extensive losses, with 2,500 dead and roughly a further 2,000 wounded. Ricchiardi himself was wounded in the leg, and had to be removed to hospital for the necessary medical attention. Smiling at him, General Louis Botha said, ‘’Next time you will hide better!’’. During Ricchiardi’s absence the command of the Italian Scouts was taken over by Calcagnini, formerly a second lieutenant in the Garibaldi Regiment in Greece.

Rand Special Mine Police Soon the bravery of the Italians came to the notice of the public, receiving positive publication regarding their war efforts, in the newspapers of Pretoria and Johannesburg. So much so, that twenty fellow countrymen left their work as mine policemen, where they were earning one pound a day, and immediately enlisted. Among them was Dr. Alfredo Fietta, who belonged to the General Staff of the ‘’Rand Special Mine Police’’. The whole of Pretoria flocked to the railway station to see them off, including the Secretary of State, Reitz, praising

the volunteers, saying that ‘’Not only do we have Italians who are prepared to work and build a future for themselves in this country, but are also prepared to fight and maintain it!’’. On the 8th of January, 1900 the Italians were reorganized in an independent unit, under the Command of Commandant General Joubert, calling it the ‘’Italiaanse Verkenningskorps’’(Italian Reconnaissance Corps), with Ricchiardi promoted to Veldkornet18 (Major). Others to receive the ranks were, First Adjutant, Captain Van Ameringen, a Dutch–Italian from Genoa, in Italy, who had also been Vice-Consul in the United States of America; Lieutenant, Baron Von Karlsburg; Paratico di Lantieri, who had by chance, after travelling down the African Continent hunting lions, found himself in the Transvaal at the start of the hostilities, and decided to join; Baron Von der Lippe, a German Officer from Stresa, North Italy; Lieutenant Eugenio Boccaleone from Geneve, Switzerland, who was initially a correspondent for the Italian newspapers, but subsequently became so inflamed by the Boer cause, that he abandoned his original assignment, and took up arms instead. The Non-Commissioned Officers were Corporal De Giovanni and Rizzola, and Sella, who was put in charge of the mules and all the necessary provisions. Then another twenty German Officers arrived, who upon joining in Pretoria, were advised to become part of the Italian group, if it was their ambition to participate in risky and dangerous missions. There was a period in which members of the ‘’Italian Legion’’ took part in all special services. Trinchieri a member of this group plus ten other volunteers were trained in the use of electric signal lamps; to them went the arduous task of disrupting all nocturnal contact between the town of Ladysmith, then under siege, and General Buller’s positions. They were able to do so by intercepting all light signals from the enemy lamps. Other Italians were manning artillery canons, digging trenches and effecting repairs to the railway lines. On the 3rd of January, 1900, one of the first Italian patrols near Cheverly, captured two senior ranked English Officers, namely Major Grenfell of the Egyptian Army, and Captain Kirkwood, while studying a map, a few hundred meters from the bivouac. Then on the 16th of January, 25 Italians climbed a hill behind the English encampment, near Cheverly, which at the time contained 45,000 English troops. Spending the night on the hill, at sunrise they attacked a small cavalry outpost, with resulted in five English troops killed and their Sergeant Judell of the South African Light Horse Regiment being captured. This caused so much confusion in the English camp, they deployed in a matter of a few hours time, whole divisions in the area, thinking that the Boer attack was now imminent. Lt. Paratico and Corporal Rizzola distinguished themselves during the attack whilst under continuous fire, they proceeded to set alight the huts in which the cavalrymen had taken cover. Two days later. Upon learning that General Warren was advancing towards Klein Tugela-Spioenkop, from Cheverly, Ricchiardi then organized an attack to harass his rearguard. Moving in the dead of night, they crossed the Tugela River. Leaving the horses in an abandoned farmhouse, the volunteers took cover behind some large ant heaps. At dawn a squadron of Hussars, who had dismounted were ambushed, as they were reconnoitring the ridge of a nearby mountain. Twenty-five soldiers were killed and another twenty-two were captured. 18

In my book a Field cornet is a Captain? - Hennie

The remaining Hussars fled. The ‘’Italian Legion’’, suffered only light casualties, one of whom was Baron Von Maltzen, who was shot through the mouth, with Corporal Rizzola suffering a wounded hand. Only a small number of Italians took part in the ‘’Battle of Spioenkop’’. Volunteer Lori from Venice, was wounded in the forehead, while approaching a small group of English soldiers who had surrendered. The shot was fired by a Lancashire Regiment trooper, from the surrounding hills. The battle however had cost the English dearly with 2,000 dead, while Boer loses were 57 at the count, with 75 wounded. A Roman Catholic Priest was surprised to hear Italian being spoken, and asked Ricchiardi why they are fighting the English. Ricchiardi replied, that ‘’The Italians are, and will always be the Champions of the Underdogs’’. The fourth time General Buller tried to cross the Tugela, at Bulwana, the battle lasted from the 21st-23rd February, the Italian Legion remaining on the front line for the whole period, being the last to retreat after blowing up the bridge, under enemy fire. Italian Volunteers Accinni and Vezzano staying the water for 4 hours while trying to sever the chains that supported the bridge. In the meantime Calcagnini burnt two large pontoons, and the boats after dousing them with paraffin. A number of horses and mules were lost, and an Austrian volunteer was wounded. During the fighting General Lukas Meyer used Italian volunteers as runners to deliver orders to the different Commando Units involved in the battle. Finally crossing the Tugela, Buller finally gained the upper hand, and broke the siege of Ladysmith, and in the confusing that followed, many of the Italian volunteers landed with other Boer Commando Units, not knowing where Ricchiardi and the main group were to be found. During this confusion, with the Boer forces retreating and the Italians with them arrived the young 12 year old Francesco De Giovanni, who had rode down on horseback alone, some 200 kilometres to be at his father’s side. Ricchiardi was not happy that he should stay with the ‘’Italian Legion’’, but after some persistence by his men, he decided that he could remain on condition that he be his personal assistant and orderly. Soon the Boer Commandos were to know him, giving him the nickname of ‘’Ciccio’’. ‘’Ciccio’’ was to prove his worth being an excellent horse rider and rifleman. During the retreat placed on guard, whilst the rest of Ricchiardi and his men were preparing a modest meal, he was the first to detect, and open fire on a patrol of English Hussars, who were approaching the farmhouse, sending them into a hasty retreat, and allowing the ‘’Italian Legion’’ time to escape. After he and his father’s final departure on the ship the ‘’Styria’’ from Lourenco Marques, Mozambique, nothing more is known about this young brave Sicilian from Raddusa, Italy. So the retreat continued up to the border with Mozambique at Komatipoort, where President Paul Kruger ordered the Italian Legion to disband. Twenty of these men then joined other Commando Units, deciding to fight to the bitter end. The rest of the Italian Legion, including Ricchiardi boarded the ‘’Styria’’, returning to Europe, awaiting the arrival of President Paul Kruger. From thereon he was to lecture at a number of universities in the United States of America on the Anglo-Boer War, going from there to Argentina and Uruguay, eventually arranging in co-operation with the first mentioned government Boer families to settle in the southern part of the country to cultivate the land and make it to fertile, in 1902. Their descendents are still there, though only the over 40’s still able to speak 63

Afrikaans. A few have in recent years amongst the young folk returned to South Africa. On the internet one will find the article ‘’Don’t Cry for Me Oranje’’, which will tell one more regarding this story of these pioneering Boers. Apparently one of them, whilst looking for underground streams, struck oil, whilst doing so. The pioneering spirit of our nation lives on to-day. Best Regards, Cav. Amb. Andre Martinaglia.

10.5 THIS IS HOW WE REMEBER... / SO ONTHOU ONS ... 10.5.1 Die Republiek van ‘n Duisend Jaar? – ‘n Brief aan my Oupagrootjie Burger JF Heymans – Bethlehem Kommando en sy gesin voor die Anglo-Boereoorlog.

vrou is ‘n nooi Du Preez.

Liewe Oupagrootjie Die Republiek van ‘n Duisend Jaar! Ek weet nie of u hierdie brief kan lees waar u nou is nie – maar hopelik as dinge reg uitwerk, soos ek dit glo, sal u moontlik kennis kan neem.

My naam is Hendrik Bernardus Heymans, ek is die kleinseun van u seun, Hendrik Bernardus Heymans voorheen van die plaas Witklip daar naby Bethlehem. Navorsing toon dat u vermoor is deur die Klaas-bende wat onder die bevel van ene Grobler gestaan het – u het hom seker geken? Hy en die bende het in Bethlehem se geweste geopereer. Grobler soos u seker teen hierdie tyd weet het met die vyand saam gewerk. ‘n Boereveraaier? Ek oordeel nie!

Nie alleen is u vermoor nie, maar u susterkind Daniël McCarthy is ook vermoor. Hy het saam met u te perd gery, nadat u kommando – die Bethlehem-kommando onder genl RooiMachiel Prinsloo in die Brits-omgewing oorwinter het, nadat julle president Steyn vergesel het om vir pres Kruger te groet. U en klein McCarthy het toestemming gekry om Witklip te besoek – u sou weer Pa word. Die kindjie is na u moord gebore, dit is ‘n dogtertjie. Sy is ongelukkig dood in die Harrismith Konsentrasiekamp – die ou graffie is nog daar. Ek het ‘n foto geneem – daar is ook ‘n Fivaz-kindjie oorlede. Ek wonder of dit familie van ons later polisiekommissaris George Fivaz is? Oorlede Oom Hendrik Prinsloo, in lewe die eienaar van die historiese plaas Kerkenberg en Hennie by die graffie van die Heymans- en Fivaz-kinders wat dood is in die Harrismith konsentrasiekamp

tydens

die

Anglo-

Boereoorlog! Platbergt lê in die agtergrond.

Ja, u buurman, mnr Koos Mostert is ook deur die Klaasbende vermoor! Konstabel Fourie – “Ou Jan-poliesman” – het die aanval oorleef. Ek het konstabel Fourie se verklaring van die gebeure verkry. Landdros Rosenweigh van Bethlehem het ‘n lasbrief verleen dat burger Mostert en konstabel Fourie van die OVSRDM Klaas se kraal mag deursoek vir ‘n gesteelde koei. (Konstabel Fourie is hier in Pretoria begrawe en ek het ook sy foto gekry. Netjiese en fier polisiebeampte gewees!)

Na u vermoor is het die Boere gekom en die Klaasbende uitgewis. Grobler is ter dood veroordeel – genl Hertzog het die doodstraf bevestig. Ek het ‘n foto van Grobler se graf geneem en daar gebid dat u hom sal vergewe. Hopelik sal u hom ook vergewe. Hy het sy redes gehad waarom hy met die Britte saam gewerk het – miskien was sy een rede om die einde van die oorlog te verhaas... Wie weet? U gesinnetjie is toe na die Harrismith Konsentrasiekamp geneem. U weduwee het nie net die Britte gevrees nie maar ook die plunderbendes wat die boervroue getreiter het. Hulle is toe later na “Tin Town” te Ladysmith verskuif. Volgens u seun, Oom Gideon, het die Britte hulle goed behandel in Ladysmith.

My Oumagrootjie in die kamp – waarskynlik Harrismith Konsentrasiekamp. Regs voor sit my Oupa HB Heymans. Na die oorlog was daar maar baie ellende. Op ‘n dag het Oumagrootjie dorp toe gegaan en die ‘wilde’ perde het die perdekar omgegooi. Sy het haar been gebreek en was toe maar ‘n invalide. Die seuns het maat uitgespring en gehelp om siel en liggaam aanmekaar te hou. Intussen het u seun Hendrik, ‘n “keb”-drywer geword. Hy het mense van die stasie na die dorp vervoer. Hy het ‘n ou ander weeskindjie ontmoet. Sy was ‘n nooi Faure. Sy het as weeskind grootgeword. Haar ouers mnr en mev Abraham Faure is in die Heuningspruitkonsentrasiekamp oorlede – ‘n sussie is ook daar dood. Ek vermoed dat hy neutraal gestaan het want hy was ‘n Kaapse burger, lees Britse onderdaan. Hy was nogal ‘n geleerde man. Haar Oupa het die oorlog oorleef – hy was “Dik-Willem” Prinsloo van die plaas “Waterval” naby Steynsrus en Kroonstad. Sy het haar Oupa versorg terwyl haar tante en haar oom, Doors Serfontein, ‘n oog oor haar gehou het.

Gedurende 1910 – op 31 Mei – word die Unie van Suid-Afrika gestig – agt jaar na die Vrede van Vereniging! Die oudkommandant-generaal van die ZAR, Louis Botha, word die eerste eersteminister van Suid-Afrika. Genl Hertzog is nie lank lid van diè kabinet nie. Oupa en Ouma Heymans is getroud, brandarm en het na Van Reenen vertrek nadat Oupa Hendrik borg gestaan het en die plaas, Prins Faure, verloor het. Hy wou by die spoorweë werk, maar met sy standerd 2 (graad 4) kon hy nie ‘n betrekking kry nie. Oupa het altyd gesê die SAS & H het hom daardeur ‘n groot guns bewys – hy het toe later skatryk geword as sakeman. Daar was tydens 1914 ‘n Rebellie en hoofkommandant CR de Wet het die Vrystaat-magte in Rebellie gelei – hy is in die Kalahari aangekeer, is veroordeel en het gevangenisstraf uitgedien. Die Engelse het die oorlog gewen en beide generaals Botha en Smuts het gewaarsku dat die verdrag van Versailles in die toekoms nog moeilikheid gaan veroorsaak. Die Van Reenen-Heymanse was sewe kinders en aan die begin was geld maar skaars. My Vader het die plaas “Waaiheuwel” verlaat en is toe na die Unie Verdedigingsmag en later polisie toe. Hier van 1933 het die Duitsers dmv Radio Zeesen met uitsendings in Afrikaans begin en gedurende 1938 is die Boere – nou Afrikaners genoem – gemobiliseer en geaktiveer. Die herdenking

van

die

1838

Ossewatrek

vind

plaas

die

hoeksteen

van

die

Voortrekkermonument word gelê. Kol Laas, van die Vystaat, sig die Ossewabrandwag. Gedurende 1939

val ons polisie Suidwes binne en neem die polisiemag daar oor en

interneer die Nazi’s van Suidwes. Op 4 September 1939 word genl Hertzog in die parlement verslaan en genl Smuts neem oor en ons verklaar oorlog teen Duitsland en die spilmagte. Die tweede wêreldoorlog het uitgebreek en my Vader het ten spyte van Ouma se dreigemente uiteindelik die “Rooi Eed” geteken – sonder ouerlike toestemming. Hy dra toe “rooi lussies” op sy swart polisie-uniform. Hy is toe voet-konstabel in Durban – ek weet nie of u ooit Durban met u transportryery besoek het nie? Ons Heymanse het met dieselfde Engelse getrou as die wat teen ons kom veg het. (Na hul terugkeer aan Engeland het hulle teruggekom en die harte van die Boeremeisies gewen! U weet tog self dat pres MT Steyn se vrou ook Engels gepraat het, sy was ‘n nooi Frazer en so ook genl Louis Botha se vrou was Engelssprekend – sy was Annie Emmet. Haar broer was ook ‘n Boeregeneraal! So, die Engelse was nie eintlik vir die Vrystaters kwaad nie en ook anders om! Ook generaal Pat Dillon van die SA Polisie se Vader, het aan die Boere se kant geveg – hy was van die plaas Waterfall (ook Waterval) naby Swinburne. U was immers self saam met u susterskind, McCarthy toe julle vermoor is! U broer sien ek, is met ‘n Hernmeisie, van Ierse afkoms, getroud!

Die Engelse het weer die tweede wêreldoorlog gewen. Die strewe om ‘n republiek te vorm het altyd die leitmotiv van ons politiek gebly. Hier is 1960 het dr HF Verwoerd aangekondig dat ons ‘n referendum gaan hou oor ‘n republiek. Die wil van die meerderheid het geseëvier en op 31 Mei 1961 het ons die Republiek van Suid-Afrika gevorm! Die republiek het gekom ten spyte van Natal se dreigement om af te stig. Baie van die oudstryders het die dag gehuil van vreugde! Vir hulle was die oorlog, die moeite en die verdriet alles die moeite werd! U sal bly wees om te hoor dat ‘n Vrystater, adv CR Swart – daar van Winburg-Brandfort se wêreld - ons eerste staatspresident geword het. Selfs ek as Afrikanerseun in Durban was aangeneem verras en bly dat ons ‘n republiek gekry het! Ons Engelse nefies het my soms gespot oor die Anglo-Boereoorlog. Ek kon eenvoudig nie glo dat die Engelse ons gewen het nie! Dis eers later dat ek gelees het dat die stryd het 32 maande geduur en ‘n halfmiljoen Britte het medaljes ontvang vir die stryd in Suid-Afrika. [Ek het baie gedink indien u ‘n paar Casspirs gehad het en een of twee G5 of G6 kanonne wat die uitslag van die oorlog sou wees? Terloops ek kon nooit u Anglo-Boereoorlog medaljes kry nie. Daar is blykbaar nooit daarvoor aansoek gedoen nie!”] Nou ja Oupagrootjie, ek het self ‘n polisieman geword. Gedurende 1971 was ek lid van die Veiligheidstak en het op 31 Mei 1971 diens gedoen by King’s Park toe die Indiërgemeenskap van Durban en omstreke die “R10” – dit is tien jaar van republiek gevier het! Daar was manne wat die feesvieringe wou ontwrig. Ek onthou die een Indiërstudent se naam was “Noddy” – ek verswyg sy van. Later gedurende 1981, toe ons 20 jaar ‘n republiek was, het daar geen noemenswaardige feesvieringe plaasgevind nie. Indien daar enige feesvieringe was, het ek dit nie agtergekom nie! Miskien was ons weer te besig om te veg! Ons was die hele wêreld vol – in die lokasies en op die grense daarbo in Duitswes en ook in Rhodesië. Die kommuniste het agter dit alles gesit! Nou wil ek vir u vertel ons was gister 50 jaar ‘n republiek – maar daar is geen woord gerep deur enige Afrikaner politikus nie. Indien daar wel woorde geuiter was, het ek of laat geslaap of gesit en getik! Ek het niks gehoor nie! Ons Vrystaters hou mos van Oranje – maar ironies genoeg vandag is slegs die Putco-busse hier in Pretoria Oranje – let op die hoofletter “O”. Ek wonder nou wat dink u hiervan? U het u bloed gestort! My maters het ook geveg en gesterf – ek onthou hul name en hul magsnommers. Mag ek vir u vra? Waarvoor die geveg in die Anglo-Boereoorlog? U as Vrystater het natuurlik die verdedigingsverbond tussen die OVS en die ZAR eerbiedig. Daar was ‘n rebellie in 1914 – diè manne het ook seker verniet gesterf en verniet in die tronk gaan gesit.

Ek het ‘n foto waar onse hoofkommandant van die Vrystaat, CR de Wet agter in ‘n “Swart Meraai” inklim terwyl ‘n Engelssprekende voetpolisieman – dit kan net ‘n Engelse kollega wees – wat vir die kamera glimlag! Dit is darem onse Generaal wat met krom skouers agter inklim soos ‘n gewone verhoorafwagtende prisonier – oorwonne maar nie verslaan nie! (Hy was medestigter van die Nasionale Party.) Die polisieman moes nie so triomfantlik geglimlag het nie – die Engelse kon hom nooit vang nie – maar dit het ‘n Boer aan die regeringskant geneem, om hom aan te keer!

Daar is geen vrede en daar is geen vryheid nie – dis ‘n droom! Wanneer ek so die Suid-Afrikaanse geskiedenis lees so van die Vryburgers af sien ek net een droom: “Vrede en Vryheid op ‘n eie plaas”. Dis ‘n idilliese droom – daar is geen vryheid en daar is geen vrede nie. Ons het al hier vanaf 1917 teen die kommuniste geveg. Ek het pres Steyn se visie vir die Vrystaat – ‘n model republiek – gelees. Ek wil nie nou daaruit aanhaal nie want u sal dit alles onthou! Hy het toe al oor die ekonomie en opleiding gepraat! Dit lyk my geld skep twee klasse – die wat het en die wat nie het nie! Solank daar die twee klasse mense is; sal misdaad, onvrede en onveiligheid heers. Geld gee ook Mag aan mense veral politici! Maar terug na die 50 jaar van Republiek – was dit die moeite werd? Indien wel, waarom is dit nie op luisterryke wyse gevier nie? Nie een van ons “ou mense” soos onse generaals en kommandante het laat weet dat ons iets plegtig gaan vier nie! Ons Afrikaner politici was ook maar stil! Was dit die moeite werd om uit die Britse Gemenebes te tree? 71

Daar was van onse offisiere wat reeds in 1957 die kroon van die SAP-kenteken verwyder het. Ons wou die SA Polisie se naam na die SA Republiek Polisie verander. Dit het egter nooit gebeur nie – net ons tydskrif is SARP vir ‘n rukkie genoem! Britse en oënskynlike Britse tradisies in die polisie en in die weermag is verwyder. ‘n Plek of twee se name is verander. Maar ons het eers in 1961 die Britse Gemenebes verlaat. Ek kan insien dat dit ter goeder trou gedoen is. Indien ons nog lid van die gemenebes was kon ons mos vandag makliker die land verlaat het en as polisiemanne elders gaan werk het. Ons wit polisiemanne - lees wit en man - werk orals in Afrika, die Midde-Ooste en in Afghanistan as veiligheidsspesialiste edm. Ons het nie meer apartheid nie! Ons is nou almal “gelyk” en daar is ‘n handves van menseregte, daar is ‘n sogenaamde “Freedom Charter” en ‘n fantastiese grondwet. Ons is ‘n Rechtstaat. Inderwaarheid sit ons nou wraggies met agterstevoor apartheid. (Dis nou beter om “swart” te wees as om “wit” te wees. Terselfdertyd is die wat “swart” is, hard besig om soos “wit” mense te probeer lyk. Daar is nou swart vrouens met trosse of bosse “rooi” hare! (Soos die een in Queenswood-poskantoor – ja die posmeester lyk ook anders!) Hier in die nuwe Suid-Afrika moet ongeveer helfte van die polisie almal vroue wees! (Ek kan u net inlig dat 99.9% van ons kriminele mans is – polisiemans moet dus seker ‘n bietjie harder werk op die funksionele lyn! En dis vir die polisievroue ook gevaarlik want hulle moet mans aankeer! Hoe stuur ons nou skone dames in om teen geharde opgeleide en gevaarlike misdadigers te baklei? (Baie polisie word vermoor – maar dis ‘n ander storie!) Dis maar die nuwe wette – ons is mos almal “gelyk”! (Gelukkig kan ‘n man op patrollie nog agter ‘n bos staan en fluit! Hoe dames op patrollie dit doen weet nie?) Maar elk geval Oupagrootjie ek wonder net of u en president Steyn, generaal “RooiMachiel” Prinsloo (U weet seker hy is ook vermoor – geskiet deur ene Van Heerden lank na die oorlog daar in Bethlehem), hoofkommandant CR de Wet, “Swart-Wessel” Wessels en julle ander Vrystaters kom seker soms bymekaar en kyk wat hier aangaan? Julle gesels seker ook soms met die ou Transvalers ook? Ek wens u kon vir my laat weet wat julle alles dink oor die toestand in die land en waaroor julle alles praat. Oupagrootjie maak solank voorspraak – daar is ‘n paar “ou” manne met wie ek baie graag sal wil gesels: heel eerste is my Vader en dan Jan van Riebeeck, dan kol Jacob Robert Gordon en Hendrickus Bernardus Heymans (beide oorspronklik van Doesburg), dan Sir Harry Smith, dan ‘n paar Voortrekkers soos Piet Retief (hy was die buurman van my Malan-familie in Riebeek-Oos), Boereleiers soos pres MT Steyn, boerevegters soos CR De Wet, RooiMachiel Prinsloo, Jan Smuts, Koos de la Rey, en Louis Botha – julle het sy naam as “Lewies” uitgespreek. Dan sal ek ook met ‘n paar oudkollegas wil praat – maar dit nadat ek al eers al die familie gegroet het en ook al die oervoorsate wat ek nie aangeteken het nie, ontmoet! 72

Sal darem lekker gesels met al die manne! (Ek het so half-en-half ‘n spesmaas dat ons dalk Jode mag wees – dit het ek in Nederland en in België gesien daar is baie Jode met die familienaam Heymans. In Hebreeus beteken ons familienaam “lewe” en in oud-Nederlands kom dit weer van “man van die heide” – hey-man. ) Laat dit nou maar wees soos dit wil – ek is trots op my Afrikanerskap en wat my voorsate in Suid-Afrika gedoen het. Ek hoop dis ‘n baie groot plek waar julle is! Daar waar die lam en die leeu saam wei. Jan Smuts vertel seker vir julle dat ons na hom moes geluister het – veral wat die Engelse betref. Maar genl Hertzog het met die 1926 wet in ‘n baie groot mate vir ons onafhanklikheid verkry met die Statuut van Westminster. Sy leuse was destyds “Suid-Afrika eerste”. Voor ek afsluit wil ek net noem dat u nageslag vandag in Kanada, Skotland, Australië woon. Ek gaan egter, as dit die Heer se Wil is, hier bly.

Maar wat dink u “daarbo” van ons miskenning van die 50 jaar van Republiek? Was dit alles die moeite werd? Groete aan almal! Met respek! U agterkleinseun, Hennie.

10.5.2 King’s Rest & Rhodesia – Jeffers aka Jeff Manning in the UK Greetings Hennie I have just read your May issue of the e-Nongqai and must congratulate and thank you for such a varied and interesting document - you are a star, sir!! Well done. SAP Kings Rest Firstly, in regard to SAP King’s Rest on the Bluff. Your pictures brought back some memories of 'aanklagkantoordienste' which included regular cell checks of the old cell block featured in your pictures. You are right - security was a nightmare with no perimeter fence and I recall one late afternoon having to open one of the cells in which was held a very large African woman who was 'penga' 19 and was awaiting assessment under the mental health regulations. She was violently smashing her head against the wall and the cell was opened so she could be restrained with leg irons. She had ripped all her clothes off and was bucknaked and the inevitable happened .... as the cell door was opened, the 'amfazi' burst out and was off up the road at the front of the station, like a jackrabbit, screaming and cursing her head off.

We used to call it U-fufu-yane! I also had to arrest a naked one in Blackpool Rd, Sunday afternoon. The African Constable refused to touch her! I talked her into the van w/o a fight. But I also had my uniform ripped up, lanyard broken and some tender parts crushed by a violent Zulu lady in front of an American Missionary. They had a quarrel about wages and he was very nice but she nearly killed me, Old Man!

Myself and three African Csts gave chase after the naked woman, much to the amusement of the local residents who had all come out to see what all the shouting was about. She was eventually brought down and then started one of the hardest fights of my entire police career and I have come across some hard men, but this was a match for any of them! Kicking like a buffalo and biting like a crocodile she took us all on and nearly won until a couple of well placed blows learnt from boxing at the College, brought her down - there was much booing from the onlookers and cries of "shame" but not many offers of help! Eventually placed back in the cell and secured, we retired to lick our wounds and recover. It cost me a new uniform plus a reprimand from the SB, hurt pride and a lesson learned when opening cell doors. You are right, Kings Rest was unique - I was told it was the smallest police station in the country. Is this correct?20 BSAP Gallantry Awards The attachments are citations of a few of the early awards of the Police Decoration for Gallantry (PDG), during the war years. Others followed and were all well deserved and a source of pride to the whole of the BSAP. Cst. Mazarire of the Support Unit was recommended for the award of the Grand Cross of Valour (the Rhodesian "VC") but I understand it was reduced to a PDG award. A great shame as I believe the Grand Cross was never awarded to a police officer. I will dig out and forward some more pics of PATU days for your next issue, if you want them. Best regards Jeffers (41482). Cst. Mazarire of the Support Unit

No, I my view Groenvlei in Natal just across the border from Wakkerstroom is the smallest I ever saw. The registers were older than me!

â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘

Super stuff!! Please just send the reference to the sources you used so that we may credit the sources - Hennie

The Rhodesian Police (BSAP) Cross for Conspicious Gallantry - Jeffers

11 HERALDRY, UNIFORMS, COLOURS, FLAGS, MEDALS, MEMORIALS / HERALDIEK, UNIFORMS, VAANDEELS, VLAE, MEDALJES, GEDENKTEKENS

11.1 Lt Beauchamp-Proctor â&#x20AC;&#x201C; Capt (SAN-Ret) Charles Ross Good Afternoon Brig, Thank you very much for the e-mail. I visited the site and wish to compliment you on a splendid publication full of very interesting information about a wide variety of topics. I found the article on Lt Beauchamp-Proctor extremely interesting as I visited his grave early in 2010. As his grave is not a Commonwealth grave it was not maintained by the Commonwealth War Graves Commission. Fortunately his grave is amongst South African War (Anglo Boer War) graves in the Mafikeng Cemetery we were able to renovate the grave along with these. I am attaching photos of the grave. Yours Aye, Charles.

• Thank you Captain and let’s the pictures roll in! • We are also interested in the Cape Mounted Rifles as well as the SA Mounted Rifles.

11.2 Ou Magte kentekens

12 NATIONAL SECURITY NEWS / NUUS EN NASIONALE VEILIGHEID Staan oor.

13. THE LIBRARY / DIE BOEKRAK 13.1 Boek: Cape Mounted Rifles

Cape Mounted Rifles, G Eskadron, Boek 2169: Titel “Over the Sea and Far

Away” gedruk 1876. Hierdie pragtige boek het in die besit van die staat gekom en is later vir ‘n appel en ‘n ei verkoop! Ek het die boek slegs om geskiedkundige redes gekoop ten einde dit te bewaar. Dit grief my wanneer ek pragtige Africana boeke ten duurste in tweedehandse boekwinkels moet koop wanneer die staat (of plaaslike owerheid) sodanige openbare-eiedom vir ‘n appel en ‘n ei verkoop! ‘n Bekende inrigting het ook onlangs gesogte Africana vir R5-00 per boek verkoop! Kan sulke boeke nie per openbare veiling verkoop word nie? Diegene wat ingestel is op bewaring kan dit dan aankoop en bewaar vir die nageslag.

13.2 FOR KAISER AND HITLER - Jochen Mahncke (Johan vd Berg) Hallo Hennie, Ek heg die promosiepamflet vir FOR KAISER AND HITLER hierby aan (WORD & PDF) sowel as ‘n generiese advertensie vir THE MILITARY BOOKSHOP. Jammer dat dit ‘n bietjie gedraal het, maar ek moes eers toestemming by die gemagtigde invoerders kry wat die verspreidingsregte sou gehad het vir dié spesifieke titel. Dit is nou uitgeklaar en ek kan daarmee voortgaan. Ek het getekende kopieë beskikbaar, maar het een ongetekende kopie uitgehou indien jy dit self deur Jochen Mahncke sou wou laat teken. Ek heg ook ‘n foto aan van Jochen tydens die boeketekensessie (Op die foto wat die rugkant van die omslag wys, stap Gen Mahncke langs Charles Lindbergh – net een van die foto’s in die boek wat hom in die geselskap van BBP van die tydvak toon). Nogmaals baie dankie vir die geleentheid om die boek te adverteer. THE MILITARY BOOKSHOP: South Africa’s ONLY Specialist MAIL-ORDER Bookshop – We Buy and Sell NEW & SECOND-HAND Quality HISTORY- & MILITARY HISTORY BOOKS, MILITARY BIOGRAPHIES & MEMOIRS. CONTACT US: We are only a call or a click away! Tel: 021-939-7923 – Fax: 086-512-2384 – Mobile: 082-579-0386 – Email: warbooks@mweb.co.za – Skype: stoppelhopser94

Groete Johan van den Berg: The Military Bookshop

For Kaiser and Hitler - From Military Aviator to High Command - The Memoirs of Luftwaffe General Alfred Mahncke 1910-1945 This is a unique and very important account by one of the world’s first military aviators who went on to become a general in the Luftwaffe. Not only does it give new and valuable insights into the German defeat at Stalingrad, the subsequent German retreat through much of the areas previously conquered in the East, and many other episodes during the last World War, but, rarely, these very well-written memoirs also reveal to us the attitudes, views and personality of a man whose social background led him to seek a senior military career in the Third Reich, thus providing an even broader historical perspective. Highly recommended. Christer Bergström, author of Stalingrad – The Air Battle and Black Cross Red Star – The Air War over the Eastern Front The autobiography of a lesser known Luftwaffe general would not normally be worthy of much notice, but General der Flieger Alfred Mahncke’s For Kaiser and Hitler is a treasure trove. For Mahncke was – to quote the title of Adolf Galland’s autobiography – truly the ‘First and the Last’ in German aviation. He was one of Germany’s earliest military pilots and provides a fascinating account of life before and during the Great War during which he knew key members of the German Army air leadership. His account of his early days in military aviation is truly an eye-opener with many surprising revelations. A policeman between the wars before rejoining the colours, he served in the Luftwaffe largely in an administrative role, but was highly regarded by that most demanding of leaders, Wolfram von Richthofen. He also provides a fascinating insight into the problems which the Luftwaffe faced, both in Russia and in Italy. Mahncke not only 81

provides much information on the background to German air power, but some interesting comments on the personalities and situations which it faced. This is combined with a revealing social background about life for an officer and ex-officer in Imperial, Weimar and post-war Germany and a fascinating career change which began as a prisoner and led to a new life. This is a fresh and fascinating account of German air power written by someone who was neither at the top, nor the bottom, and therefore provides a new perspective. For anyone interested in the evolution of German air power, it is essential reading. E.R. Hooton, author of War over the Trenches – Air Power and the Western Front Campaigns 1916-1918, The Luftwaffe: A Study in Air Power 1933-1945, Phoenix Triumphant and Eagle in Flames The memoirs of General der Flieger a.D. Alfred Mahncke are the first from a former General of the German Luftwaffe to be published in the English language since those of Generalfeldmarschall Albert Kesselring in 1953. Since then, thousands of books have been written on every aspect of the Luftwaffe’s history,

development,

personalities,

aircraft,

campaigns, operations and ultimate defeat. But the historiography has lacked a fresh, detailed and personal insight into the leadership and command of the Luftwaffe from its earliest years through to the period of crisis which ensued after the tragedy of Stalingrad. Alfred Mahncke’s For Kaiser and Hitler rectifies this omission, providing those with an interest in the history of the German military machine

with

absorbing,

detailed,

highly

readable and evocative account of life within the Luftwaffe at senior command level. Yet Mahncke’s account is much more than that – for as he states, his is a story spanning ‘…the national autocracy of the Monarchy and the unsuccessful parliamentary democracy of the Weimar Republic, to the failed National Socialist dictatorship.’ It is also a chronicle of the very beginnings of military aviation. Mahncke was among the first German military aviators and flew with the Kaiser’s fledgling air unit in 1911, witnessing and experiencing the exhilaration – and dangers – of flying in some of the earliest military aeroplanes. He met the Kaiser, the German Crown Prince and various members of 82

the Imperial royal family, as well as Hindenburg and many prominent German political and military figures. He flew in an early Zeppelin airship. By the outbreak of the First World War, Mahncke was an experienced pilot and he flew subsequently over the Western and Eastern Fronts, before assuming staff positions in France and Russia where he controlled tactical air operations. He went on a dive in a German U-boat in 1915 and later travelled to Palestine. He also suffered, and describes in highly graphic and emotional terms, the carnage and horror of the trench warfare on the Western Front in 1917. In the ‘dark years’ of the interwar period following in the wake of the Versailles Treaty, Mahncke served in senior positions with the military police and his writing offers a valuable insight into life in the Weimar Republic and of the uncomfortable rise of National Socialism and Adolf Hitler – whom he first met in 1933 – from the viewpoint of the German conservative middle classes and the military. He met Charles Lindbergh and attended the controversial 1936 Olympic Games in Berlin as well as the Nuremberg rallies where he shared a podium with the Führer. In 1935, he joined the fledgling Luftwaffe, experiencing – from his position as overseer and champion of air sport in the Third Reich – at first-hand the politics, personalities and measures of stealth used to re-build German air power under Nazi control. He witnessed, and describes vividly, the emergence of an awesome – but not flawless – new force in aviation and its eventual deployment in Hitler’s invasion of Russia in June 1941, culminating in the drive into the Caucasus and Crimea and the advance on the Volga. Mahncke was deeply involved in Luftwaffe operations at Stalingrad and later in the Kuban in 1943, before moving to Italy, where he co-ordinated the desperate German air defence of Sicily ahead of the slow, tenacious defence and ultimate retreat through the Italian mainland throughout 1943 and 1944. Mahncke met and worked with Göring, Udet, Milch, Kesselring, Jeschonnek, von Richthofen and many other senior commanders of the Luftwaffe and German armed forces. He describes their strengths and weaknesses, as well as their vision – or lack of it. For Kaiser and Hitler is unapologetic, honest, readable and engaging. It provides an intriguing insight for those with an interest in the air power and military history of the First World War and the Third Reich and forms an important resource for scholarship.

Book Details Format: Hard Cover Size: 230 x 150 mm Illustrations: 97 photographs (b/w), 4 maps Pages: 288 pp. ISBN: 978-0-9555977-4-9 Publication Date: May 2011 Price: R425,00 (VAT incl; P&P exclusive)

The Translator - Jochen O.E.O. (John) Mahncke Jochen O.E.O. (John) Mahncke was born in Kรถnigsberg, East Prussia in 1926. While attending high school in Berlin, he was conscripted as an anti-aircraft auxiliary in the Flak defence of Berlin from February 1943 to mid-1944. He joined the Wehrmacht as a Panzergrenadier in 1944 and was despatched to Italy where he served as an NCO (Officer Cadet) taking part in actions against Italian partisans to keep the Pasubio Pass open for retreating German forces before and after 2 May 1945. He was taken Prisoner of War by the Americans in May 1945 and handed over to the British later that year and was shipped to North Africa. He was held in various PoW camps at El Dabbah, near El Alamein, until 1947. In mid-1947 he was moved to Cairo and then to the Suez Canal Zone where he served in a guard unit intended to protect British troops in their camps. By the time he was repatriated to Germany at the end of 1948, he was working as an assistant paymaster in No.156 Transit Camp at Port Said/Port Fouad for British troops passing through to and from Palestine. Upon returning to Germany he took up an apprenticeship with an import/export business in Hamburg, but emigrated to South Africa in 1957 where he now lives with his wife and where he worked in the printing and packaging industry in Johannesburg and Cape Town until retirement in 1992. He has two sons and four grandchildren. Jochen Mahncke is author of U-Boats and Spies in Southern Africa: Anecdotes,

Legends, Stories (Cape Town, 2007) and is an Honorary Life Member of the South African Military History Society. PLEASE NOTE: At the request of the translator, Autographed Copies will be handled and only be available through THE MILITARY BOOKSHOP, P. O. Box 15030, PANORAMA, South Africa 7506 (Tel: +27-(0)21-9397923; Fax: +27-(0)86-5122384, Mobile: +27-(0)82-5790386; Skype: stoppelhopser94 & Email: warbooks@mweb.co.za)

14. SPORT 14.1 Sakkie Kotze en die SABC TV From: Izak Kotze 84

To: tvlic.info@sabc.co.za Cc: ---Sent: Friday, May 27, 2011 1:12 PM Subject: SPORT : RUGBY>I.J.Kotze; Strand Kaapstad. Geagte Mnr. Heunis, Ek is 63 jaar oud en betaal nog al die jare my lisensie gereeld. Die onderstaande hinder en ek hoop die SAUK doen iets daaraan: 1. Rugby was altyd uitgesaai maar nou moet ons skielik M/choice betaal terwyl sokker gratis op verskeie kanale uitgesaai word. Waarom word daar teen rugbyliefhebbers gediskrimineer? Daar is net so baie, as nie meer rugbyliefhebbers, in ons land ondr alle rassegroepe. Moet ons, ons nou tot die gelykheidshof wend, veral met nuwe wetgewing vir die verbruiker? 2.Waarom kan een kanaal bv. TV.2 nie net vir Engels en Afrikaans aangewend word en die ander kanale vir Afrika Tale nie? Net so steurend vir my is wat Afrikaans en Engels magtig is, as daar na bv. TV.2 gekyk word en dit dan skielik na ‘n Afrika taal of swart kultuur oorgeskakel word, moet dit vir die swart kyker wees, as hy sy storie op bv.TV. 2 kyk en dit word oorgeskakel na Engels of Afrikaans. Ek hoop en vertrou hierdie skrywe word aan die SAUK RAAD voorgelê, want saam en met rasseharmonie kan ons land met rasse skrewe vooruitgaan. Vriendelike Groete en Seënwense, Sakkie Kotze

14. 2 Uit my plakboek - HBH 14.2. 1 Rofstoei: Manie van Zyl en Quassa Moodo

Manie van Zyl, later genl Van Zyl, stoei een aand teen Quassa Moodu in Durban. My Vader,

sers Heymans van SAP Somtsueweg was altyd in bevel van polisiedienste by die rofstoei aangesien dit hul wyk was. Hy was altyd in bevel van die dienste by stoei.

Die twee

stoeiers het vir my hulle handtekeninge gegee.

14.2.2 Keith Oxlee: Springbok

Eendag op King’s Park het ek, as skoolseun, Keith Oxlee se handtekening bekom.

14.3 Pistoolskiet – Karl Hoehler Hennie Daar is nog skuts bv Johan Claasen, Berne van der Bergh, Piet van Staden want Majoor Barry Steenkamp by die SAP Kollege het begin om skuts te werf vir die SAP. 1974 was omtrent die einde van suiwer amateurskap en dit het half professioneel geword waar 'n volledige stel wapens en voldoende ammunisie deur die SAP uitgereik was. Die Internasionale Skiet-vereeniging hou 'n Wêreldkampioenskap elke 4 jaar. In die middel van 1973 het die Pistool-vereeniging begin met voorbereidings vir die Wêreldkampioenskap in Switserland teen die einde van 1974. Daar was twee stelle proewe (een vir elke skut wat genomineer was deur sy Provinsie en een vir die beste 10 skuts). Die span sou dan teen Rhodesië skiet as voorbereiding om die finale (baie klein) span te kies om na Switserland te gaan. Daar was toe geen Vrystaters in die 'squad' en daar is besluit om weer 'n stel proewe te hou en ek het drooggemaak. Daar daardie tweede span is toe na Switserland maar met die begin van isolasie en pistoolpolitiek was dit net 'n kwessie van tyd voordat alles tot niet toe gekom het.

Twee lede van die Mag, Barry Steenkamp en Mickey de Swardt ook op die foto is Carl Hoehler wat bostaande berig ingestuur het.

15. HUMOUR IN UNIFORM 15.1 Misdaadsyfers

Met erkenning aan Rapport. Dis iets uniek! [Rapport 22-07-2007]

15.2 The Royal Family and the Queen was certainly not amused! The pictures say it all!

15.3 Drankvoorraad tydens WO 2 - William Marshall

(“William ek glo nie dis lede van die SAP-brigade nie!” - HBH)

16. Anecdotes, A Point to Ponder, Paraprosdokians •

Geld verander mos die kleur van jou oë – Sakkie Kotze

•

In die ou dae was ons ryk – maar ons het nie geld gehad nie! – Willie du Plessis

17. Sosiaal & Vriendskaplik / Social & Friends 17.1 Israel: Lital Eizenboim Rockefeller at checkpoint: Wadi Al- Joz Jerusalem

17.2 ASSOCIAZIONE NAZIONALE CARABINIERI ASSOCIAZIONE NAZIONALE CARABINIERI Sezione Ten CC M.O.V.M. Alfredo SANDULLI MERCURO, JOHANNESBURG-SUD AFRICA

Mr Luigi Zamperoni, President of the ASSOCIAZIONE NAZIONALE CARABINIERI has informed eNongqai as follows: That their association was formed in April 2003. The association head offices are located in ROME and are present in the following countries as subsections: South Africa, Australia, Canada, South America, USA and Europe. The Association is a non political and non profitable association only historic and cultural as the Association participates in various commemorations in South Africa and abroad. The abovementioned association erected a monument in honour of those who lost their lives during their duties. Memorial services are held during November month every year in remembrance. â&#x20AC;˘

We will be meeting next week, thanks Andre Martinaglia.

18. Oor die Nongqai se Drumpel

William Marshall van Radio Pretoria van “Op die Plek Rus!” Hy poog om vir die Zarps te wys hoe om pap en kaiings te maak! Maar hy kry darem ‘n paar punte!

Jannie Otto – het kom kuier. Ons het land en sand aanmekaar gesels!

Mike Bowery het kom gesig wys! Dit was louter plesier om hierdie ou speurder van die “ou skool” weer te sien. Mike was a young Detective in Durban at Wentworth! Fifty years ago this man had a crew cut hair style and he knew only one thing! Detection of crime! We had mutual friends in Durban and we spent an enjoyable day together. I remember well how he then fought corruption! Mike has authored four books and I am spending my time reading his books! One non-fiction, while the others are fact based upon fiction. So far my time has been well spent reading his work! So far nice clean factual reading. Mike thank you so much for spending so much time talking about the past! You certainly have seen the world and you have an excellent memory – remembering things that happened 50 years ago, like they happened yesterday! Wonderful how your path has crossed so many people I also have known for so many years! Yes you brought back memories of Nkunzi Mbomvu, aka Red Bull or officially Det/W/O Opperman and of W/O “Koffer” Botha. We all knew him by that name! I will always be proud of our association of so many years ago!

Genl Mike en Annatjie afgeneem saam met Willie du Plessis. Ons het ’n reeks onderhoude met die Generaal op band en op video gevoer vir die nageslag.

19. NEWS FROM ALL OVER - THE POLICE POST BAG / NUUS VAN HEINDE EN VERRE - POLISIE-POSSAK 19.1 Peter Wood – Boksburg Historical Association Hallo Hennie We had some correspondence from some-one in USA, whose grandfather was a striker commando leader in the 1922 strike. Do you perhaps have any info on this subject possibly any information about people who were involved, or about any of the action that took place?? The names I have of some of the people involved include: • Capt. Loftus - Police commander at Benoni. • Capt. Fulford - Chief of police in Boksburg. • Det-Sergeants Foley & Murphy - involved in the action. • Sergeant Byrne. • Lt. Brodigan (killed by strikers at Brakpan mine together with Constable Thompson & others.) Kind regards Peter Wood (Boksburg Historical Association) Dear Peter: The following are the full particulars of the Police killed in Action: Lt Brodigan – no record. I will have to go into the finer details. Will be in touch soon! Hennie. 94

19.2 Karine van der Sandt Hallo Oom Hennie, Ek hoop dit gaan goed. Jammer ek het so lank gevat om ‘n foto van my pa te stuur, dit het maar dol gegaan. Hier is ‘n foto wat deur ‘n polisiefotograaf geneem was, toe my pa “beat”gestap het. Oom Paul se standbeeld is nog in die agtergrond. Ek weet ongelukkig nie watter jaar die foto geneem is nie. Ma pa was nog jonk hier. My pa se aangetroude neef, Oom Jaap Raap (Jacob Raap) is ook laas week oorlede aan sy hart. (1942.12.06 – 2011.05.30). Hy was ook ‘n afgetrede Polisieman. Hulle het op Andeon plotte gebly. Ek is nie seker watter eenheid was hy werksaam toe hy nog ’n polisieman was nie. Ek hoop daar sal reaksie wees op my versoek om meer staaltjies te hoor van my pa. Dankie vir die moeite. Groete tot volgende keer, Karine van der Sandt.

19.3 Dana Kruger vra wat is die polisiestasie se naam?

20. NETWORKING & “LET’S SUPPORT ONE ANOTHER”/ NETWERK & “KOM ONS ONDERSTEUN MEKAAR” 20.1 Gesoek Nongqai’s, SAP foto’s, dokumente, papiere ens

‘n Ou Nongqai in besit van Biebie de Vos - Harrismith

20.2 Wanted Photographs 1938 SAP Depot 1938 SAP Hennie Heymans is looking for a troop photo in which his father, No 18742 (F) Const AF Heymans appears â&#x20AC;&#x201C; Sgt Landman was the Troop Sgt, while Major-General Hillary SchroĂŤder and Maj Piet Veigh were troop members.

21. THE MARKET PLACE / DIE MARK -

22. Wanted / Gesoek 22.1 Militaria James DN McKenzie

Collector wants to buy: military and police medals, badges, uniforms, browns, caps, berets, helmets, camo items, kit, bayonets, swords, knives, books, magazines, photos, training manuals, wall plaques, beer mugs, flags, etc, all countries, any period. I am especially looking for Special Air Service, Selous Scouts, Commandos, Paratrooper and Recce items. Top prices paid. Phone James on 021 - 9499602 or 0836832694, or email: militaria@netpoint.co.za Many thanks James D.N. MacKenzie

22.2 Boeke – HELP! Ek het vir twee verskillende persone boeke geleen – die een boek gaan oor die lewe van dr Hans van Rensburg – die leier van die Ossewabrandwag. Die boek is gebind – voor is ‘n endossement dat Heinz Lass die boek vir my gegee het. Die ander is jaarboeke van die SA Spoorweë, die persoon het jaar 1942 reeds geleen gehad en op ‘n stuk papier ontvangs daarvoor erken maar nie sy naam geteken nie! Toe het hy ook my SAS-SAR jaarboeke van 1910 – 1915 geleen!

23. STOP PRESS / LAAT BERIGTE Hallo Hennie, Dit was ‘n groot plesier om julle hier te ontvang die Generaal het dit baie geniet onthou ek soek makatane vir die konfyt wat ons wil kook vir verkoop by die skaapbraai, ek dink so drie behoort genoeg te wees en gaan nog baie ander goed ook maak. Nogmaals dankie aan julle drie wat generaal kom besoek het. Groete, Annatjie Geldenhuys •

Wie kan help met makatane? Dis vir verkope tydens die “Skaapbraai”.

Volgende maand interessante foto’s van Jan van Wyk, Kaapstad en oor Fanie du Plessis van Kemptonpark se Vader wat polisieman was. Baie op tegniese gebied gesukkel.

24. Indemity / Vrywaring Die e-Nongqai bevat die uiteenlopende en diverse persoonlike menings van verskillende korrespondente en die opsteller van e-Nongqai kan nie vir enige deel van die inhoud daarvan in sy persoonlike hoedanigheid verantwoordelik gehou word nie. The e-Nongqai contains various and sundry personal opinions of different correspondents and the compiler of e-Nongqai cannot be held responsible for any of their comments.

25. NEXT EDITION / VOLGENDE UITGAWE So gedurende Julie / Sometime during July 2011