PUBLISHER | UITGEWER ..............................................................................................................2 NONGQAI: OORSPRONG & OOGMERKE.....................................................................................4 NONGQAI: ROOTS & GOALS 5 VOORWOORD | FOREWORD........................................................................................................6 Genl maj (dr) Johan Burger..........................................................................................................6 CONDENSED CURRICULUM VITAE 7 Christoffel Jacobus (Chris) Botha SOE*, MPhil (PPL) (UJ)..........................................................7 POLISIEHISTORIOGRAFIE: ‘N OUTO ETNOGRAFIESE VERKENNING....................................11 Chris Botha 11 • Explanatory Abstract............................................................................................................11 • Kernwoorde en terme 11 • Inleiding 11 • Konseptuele ontledings van die terme wat in die artikel gebruik word.................................12 • Historiografie, outobiografie, etnografie 12 • Outo etnografie....................................................................................................................12 • Outo etnografie as keuse: polisiёringspraktisyns en navorsing 12 • Terapeutiese moontlikhede 12 • Huidige aanwending van outo etnografie in Suid Afrika.......................................................13 • Liewer bang Jan as dooie Jan? 13
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
Hierdie spesiale uitgawe van die Nongqai is 'n besonder belangrike publikasie vir almal wat 'n belang by die polisie en polisiëring het. Dit sentreer om die bydraes van genl maj (afgtr) Chris Botha en sy drie navorsingsgenote, soos hy na hulle verwys, wat ook voorheen in die polisie gedien het.
Die waarde van die publikasie is geleë enersyds in die vertelling van die 'geleefde ervarings' van die skrywer (Chris Botha) en sy navorsingsgenote en andersyds in die beskouing daarvan vanuit 'n akademies wetenskaplike perspektief. Sommige lesers mag van die akademiese terme soos historiografie, etnografie en outo-etnografie effens vreemd en selfs onbekend vind maar die skrywer slaag daarin om dit ook in eenvoudige taal te verduidelik. Hy propageer dus 'n navorsingsbenadering wat neerkom op 'n sistematiese ontleding van geleefde ervarings. In hierdie geval is dit grepe uit die ervarings van mense wat op verskillende terreine in die Suid Afrikaanse Polisie (SAP) voor 1995 en die Suid Afrikaanse Polisiediens (SAPD) sedert 1995 gedien het.
Die artikel is ook nie slegs 'n terugblik op die verlede nie maar veel eerder gemik op lesse te leer uit daardie tye met sy suksesse en mislukkings. Dit kyk ook na die hede met sy uitdagings en die versuim om daardie lesse te omarm en te omskep in positiewe vernuwing. Die gevolg is 'n duidelik waarneembare verval en agteruitgang in die polisie van vandag en in polisiëring in die algemeen.
Die skrywer pleit vir groter aandag aan die behoorlike beskrywing en ontleding van geleefde ervaring van mense uit die polisiëringsomgewing. Onder polisielede word soms ligweg na hierdie geleefde ervaring verwys as polisiestories. Maar ons besef nie altyd watter waardevolle kennis hierin opgesluit lê nie. Al wat dit verg is 'n groter bewustheid van hierdie besondere bron en die noodsaakliheid, veral vir akademici, om meer aandag te gee aan maniere om dit behoorlik te ontgin.
Miskien moet lede en oud-lede van die polisie ook meer moeite doen om hulle stories (geleefde ervaring) op skrif te stel. Dit sal die taak van vakwetenskaplikes wat sulke studies wil onderneem aansienlik vergemaklik.
Lekker lees aan hierdie besonderse uitgawe van die Nongqai en baie sterkte met u taak.
Genl maj (dr) Johan Burger1 Desember 2022
VOORBLAD FOTO: GENL-MAJ CJ ‘CHRIS’ BOTHA CONDENSED CURRICULUM VITAE
Briefly.
Chris Botha is an independent governance and leadership professional with a special interest in societal safety. He has been active in organised policing and academia since 1972. Vocationally speaking, Chris is either a policing pracademic (a practitioner attached to academia) or a policing acaprac (an academic who participates in governmental research processes, policy thinktanks and commissions of enquiry amongst others) depending on the focus on either praxis or academe during his professional life.
Work history.
Chris (68 years old) served
• in the former South African Police (SAP) for fifteen (15) years;
• at the University of South Africa (UNISA) as a lecturer in the Department of Criminology (Criminology, Penology and Police Science) for eight (8) years;
• in the South African Police Service (SAPS) for eleven (11) years in the Senior Management Service until retirement at the end of June 2006 in the rank of Assistant Commissioner (the current rank of Major General); and
• as a researcher, author, facilitator, assessor, and moderator of learning during the sixteen (16) years since retirement from the SAPS.
Work experience.
The year 2022 marks an involvement of fifty (50) years in the field of policing mainly, but also in governance, management, leadership, people development initiatives (specifically the design, development, facilitation/execution, assessment/moderation and evaluation of education, training and development programmes) and research. Since the discipline of policing is in a concomitant symbiotic relationship with most, if not all, disciplines in the world, Chris adheres to a broad paradigm approach to the environments covered in his work. Issues such as integrity, ethics, morality, economy (especially macro economics), and politics amongst others find a comfortable seat in his ontology. The following environments are covered:
• crime prevention, crime intelligence and the investigation of crime;
• law, public as well as private;
• fundamental discourses on societal relationships;
• relations between state and non-state actors in societal safety;
• the linkage between theory and practice;
• education, training, and development with specific emphasis on policing, governance (public and private), management, and leadership;
• historiography; and
• the social contract in a constitutional democracy under the rule of law.
Chris was involved in the transformation of policing as well as in the transformation of the education, training, and development environment in South Africa during the years before, and following, the first all franchise election of 1994.
As a member of the Change Management Team (CMT) he co designed and co developed policies for the management strategy and organisational structure of the SAPS. The CMT reported directly to the newly appointed Minister of Safety and Security, (then Mr) Sidney Mufamadi. The context was highly charged politically, and people were anxious about, and resistant to, change. As part of the CMT, Chris was often called upon to manage resistance in situations with huge conflict possibilities.
After his appointment in the SAPS (with effect from 1 June 1995) Chris was intimately involved in the development process of South Africa’s outcome based learning and teaching systems, as well as the alignment of policing education, training and development to the new systems.
He has extensive experience in the design, development, implementation, and evaluation of learning and is a qualified assessor and moderator of outcomes based education, training, and development.
During the last eleven (11) years of his professional policing career, Chris was the National Head of Management Development and (after restructuring) the National Head of Research and Curriculum Development in the people development environment of the SAPS.
He was instrumental in the design and development (while still serving in the SAPS) and establishing (after retirement) of the degree Bachelor of Policing Practices, as well as the degree Bachelor of Policing Practices Honours, at Southern Business School (SBS) during the years 2007 to 2012. He was appointed as Cluster Manager of the Safety and Security Cluster and also as Chair of the Academic Advice Board of SBS. SBS is a registered and accredited private provider of higher education in South Africa and now operates in the Stadio Holdings group.
Chris is a competent supervisor at Honours level, and currently co-study leader for a master’s minor dissertation at the University of Johannesburg (UJ).
To date, Chris has worked in or with seventeen (17) countries on three (3) continents of the world.
Research.
Chris prefers qualitative research and has covered (and still does) all the fields mentioned in “work experience” above. His current interests are:
• The development of a Southern Epistemology;
• Investigating innovative approaches aimed at solving of complex problems in society, especially in governance (the relationship between government, the private sector and civil society) and leadership;
• The privatisation of security in Africa with emphasis on the relationships in the plural policing environment (state and non state actors). Issues such as the demands of clients vs the demands of the law, the continental historiography of plural policing and the safety multiplier effect are interrogated;
• The effect of South Africa’s First People perspectives on societal transformation;
• The relationship between research and practice from a perspective of integrity; and
• The creation of an ontology of competence, specifically in Evidence-Based Governance and Knowledge Leadership.
Publications, and editorial work.
Chris has been publishing for over three (3) decades. Here is a summary of publications:
• Three (3) books on policing currently in print (Troupand MacMillan Publishers). These books are prescribed for subjects in the National Certificate (Vocational): Safety in Society on National Qualification Framework levels 2, 3 and 4 (student’s books as well as facilitator guides);
• Five (5) chapters in books through Oxford University Press SA (on the contexts of governance), Butterworth’s (2 chapters on crime investigation), HSRC Publishers SA (on policing transformation in South Africa), and LexisNexis (on policing leadership);
• Two (2) chapters in books in progress (with Juta Publishers, on the history of policing on the continent of Africa - Chris is one of the editors; also, with Palgrave-Macmillan, Canada, which covers an autoethnographic inquiry of the policing of conflict in South Africa);
• Other publications. Eighteen (18) academic research articles (of which six (6) were published in peer reviewed journals and twelve (12) in non peer reviewed journals and websites). Two (2) academic related popular / opinion based articles were published in non peer reviewed publications and four (4) papers were published in conference reports. Two (2) research papers for local governmental sphere interest (in Bellville, Cape Metropole, and Groot Brakrivier on the Garden Route District Municipal area) were produced for relevant decision makers for own societal innovative use.
• Most recent research: A recent research project was executed within the ambit of the Project Steering Committee determining the feasibility of a Crime Detection University for South Africa, for the Department of Higher Education and Training.
Chris regularly delivered papers at national and international conferences. To date, he has delivered:
• Eight (8) papers at international conferences; and
• Three (3) papers at national conferences.
He peer-reviewed two (2) articles for international publications and twelve (12) articles for South African publications.
Three (3) book reviews were published in South Africa.
He was editor of Praetor, an academic journal in the South African policing magazine Servamus for five (5) years (more than fifty editions) and the sole author of the editorials during his tenure.
Chris is the founding editor of The Compassionate Confronter, a quarterly popular scientific ejournal. The first edition was published during September 2021.
The Technical and Vocational environment in the RSA.
Chris is a moderator for Umalusi, the South African quality assurer for general and further education, on the National Certificate (Vocational): Safety in Society, since 2010. He has moderated the subjects Law of Procedures and Evidence, Governance, as well as Criminal Law at times in the past and currently moderates subjects related to Criminology and Policing.
The higher education environment, within as well as outside of the RSA.
Chris has experience at public as well as private providers of higher education, both locally as well as internationally. Apart from UNISA as already mentioned, these are (in no particular order) the Police Academy of the Netherlands, the (previously) Namibia Polytechnic, the Mozambique Police Science Academy (ACIPOL), the International Law Enforcement Academy (ILEA) in Botswana, the School of Public Leadership (SPL) at Stellenbosch University (SU), the Namibia Institute for Public Administration and Management (NIPAM), the National Intelligence Academy (at the Pretoria
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
facility), Southern Business School (SBS), the Maastricht School of Management in the Netherlands, the University of Johannesburg (UJ) and Hugenote Kollege at Wellington.
During April 2016 Chris completed the facilitation of learning on a Post-Graduate Diploma in Strategic Leadership at the National Police College of Rwanda for the Maastricht School of Management (MSM) in the Netherlands. The participants were thirty two (32) senior police officials from sixteen (16) mainly East African countries. Chris has developed the existing MSM learning material for application in the policing environment by utilising available research in case studies and by developing police specific role plays. The mode of facilitation was based on the tradition of andragogy.
During late November / early December 2016 Chris attended on invitation, a weeklong workshop at the African Union Commission (AUC) in Addis Ababa, Ethiopia. The workshop was held under the auspices of the AUC’s Peace Support Operations Division (PSOD). At the end of the workshop Chris was invited to serve as external moderator of policing policy in peace support operations as and when needed.
Qualifications.
Chris holds the following South African qualifications:
• the National Diploma in Public Administration (from the then South African Department of National Education);
• the degree Bachelor of Police Science (from the University of South Africa UNISA);
• the degree Bachelor of Police Science Honours (cum laude), also from UNISA; and
• the degree MPhil (Personal and Professional Leadership) from the University of Johannesburg (UJ). The minor dissertation was awarded cum laude.
Contact particulars.
Chris lives in Hartenbos, Mossel Bay Local Municipality, Western Cape Province, and can be reached at: chrisbotha7777@gmail.com; Mobile (27)82 312 1156.
*Stella Officii Egregii, the post nominal title for the South African Police Star for Outstanding Service, an official decoration of the South African Police Service. The decoration was awarded to Botha for “outstanding service rendered through exceptional resourcefulness, leadership, and sense of duty”. oOo 26 November 2022
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
POLISIEHISTORIOGRAFIE: ‘N OUTO-ETNOGRAFIESE VERKENNING
Chris Botha
•
Explanatory Abstract
This is the question that I ask in this autoethnographic research article: what can I learn about the police historiography from the lived experiences of my police associates?
To answer the question (and following advice provided to me by Schurinki) the article follows a pattern of four stories. Story 1 is my personal narrative. Story 2 covers the individual stories of three research associates, who also are policing associates of mine. Story 3 covers the theoretical reflection, the literature, and this is done throughout but intensified in the discussion part. Suffice to say that I took great care to link stories 1 and 2 with other research relevant to the answering of my question. Story 4 covers the road that I took with this research my research journey. It covers the manner in which I executed the (autoethnographic) research and is therefore a study of the method itself.
Consequently, I describe the method and pay attention to issues of data collection and analysis. For the police official that is reluctant to enter the research world of academics, I offer the French and Dutch terms and functions for crime investigator / detective as a non negotiable issue of (policing) interest.
Typically, as a policing pracademic with ingrained integrity issues, I paid careful attention to research ethics.
I hope this article will support other police officials to tell their stories in print.
• Kernwoorde en -terme
Polisie historiografie. Outo etnografie. Techne Episteme. Prakademikus. Akaprak. Habitus Phronesis.
•
Inleiding
Die lewe is ‘n narratief. Dis ‘n storie wat op die een of ander manier uitspeel, en ons is almal vertellers.
Hierdie artikel is my storie oor die polisie historiografie. Die toe eiening (“my storie”) is belangrik vir die doeleindes van die artikel want ek is dubbel en dwars betrokke in alles wat ek hier neerskryf. Vir die navorsings tradisionalis uit die baby boomer era (mense wat tussen 1946 en 1964 gebore isii) verteenwoordig hierdie toe-eiening meermale ‘n dilemma, aangesien baie afwykende navorsers van daardie tyd aan die galg van die positivistiese strewe na objektiwiteit, met die gevolglike verwerping van anti positivistiese benaderings, gehang is. Dit waarmee ek hier besig is, mag vir die baby boomer leser op ‘n haar na lyk soos ‘n subjektiewe verhaal wat nie die kritiese ondersoek van die wetenskap sal deurstaan nie.
Maar, sal dit dalk?
• Konseptuele ontledings van die terme wat in die artikel gebruik word Vervolgens word belangrike terme wat in die artikel gebruik word, kortliks omskryf.
• Historiografie, outobiografie, etnografie
Party mense vertel stories oor die navorsing en die skryf van die geskiedenis, en noem dit historiografie. Ander vertel en skryf stories oor hulle lewens en noem dit outobiografie. Wanneer ons ander mense bestudeer en beskryf aan die hand van hul afkoms, kultuur en die spesiale eienskappe van die gemeenskap waarin hul gebore is (soos taal), noem ons dit etnografie.
Is daar dalk ‘n verband of skakel, ‘n neksus, tussen die historiografie, die outobiografie en die etnografie? Bestaan daar dalk iets wat hierdie drie begrippe kan saamsnoer sodat mense kan leer uit die geleefde ervaring van ‘n ander mens?
Na my mening kan die outo etnografie moontlik hierdie funksie suksesvol vervul. Die outo etnografie as metode is dus ten minste ‘n verkennende ondersoek waardig.
• Outo-etnografie
Volgens Ellis, Adams en Bochner (2010, p. 345) is outo etnografie (autoethnography in Engels) “an approach to research and writing that seeks to describe and systematically analyze (graphy) personal experience (auto) in order to understand cultural experience (ethno). In Afrikaans stel Schoeman (2019, p. 52) dit as volg: “Outo etnografie is ‘n ondersoekstrategie waarvolgens persoonlike ervarings (die ‘outo’) sistematies geanaliseer en beskryf word (die ‘grafie’) om kulturele ervarings (die ‘etno’) beter te verstaan”. Die ‘outo’ het dus te doen met die self, die ‘etno’ met kultuur en die insig van die binnekring en die ‘grafie’ met die analisering en opskryf van die outo etnograaf se ervaring. Indien ‘n leser haar-/homself kan identifiseer met die geleefde ervaring van die outoetnograaf, bestaan daar ‘n moontlikheid dat die outo etnograaf ‘n bydrae kan maak tot die geleefde wêreld van iemand anders. In wese bestudeer die outo etnograaf haar / of homself om die eie geleefde ervaring beter te verstaan, met die toegevoegde waarde dat daardie ervaring iemand anders kan bystaan.
Dit is ‘n gegewe dat integriteit gewaarborg moet word daarom speel eerlike, openlike reflektering ‘n sentrale rol in outo etnografiese werk. Die outo etnografiese werk mag nie ‘n onverdedigbare, leuenagtige of verontskuldigende inslag hê nie (die outo etnograaf vermy eerder pamperlangpraatjies, die eie heuningkwas en die hallelujagesig sindroom wanneer oor die self geskryf word). Die outo-etnograaf moet ook behoorlike mandate ontvang van die mense wat in die studie gebruik word en die normale erkennings aan bronne bly steeds van toepassing. Trouens, al die normale vereistes van navorsing in die algemeen, en in hierdie geval dan kwalitatiewe navorsing in die besonder, word steeds vereis.
‘n Dieper besinning oor die aanwending van die outo-etnografie in die wêreld van die polisiёringspraktisyn volg in die volgende paragrawe.
• Outo-etnografie as keuse: polisiёringspraktisyns
en navorsing
Waarom outo etnografie in polisiёringsnavorsing? Die volgende diskoers kan vir die leser van waarde wees.
•
Terapeutiese moontlikhede
Uit die kontekstuele ontleding kan afgelei word dat die outo-etnografie besondere moontlikhede bied vir ryk kwalitatiewe navorsingsresultate. Dit is diepgaande en sensitiewe skryfwerk wat kan bydra tot die lewens van mense en gemeenskappe. Dit kan ook besonder terapeuties wees vir die outo etnograaf, veral vir die baby boomer wat mag ly onder gevoelens van verlies en nostalgie.
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
• Huidige aanwending van outo-etnografie in Suid-Afrika
Vars en interessante etnografiese studies in polisiёring is beskikbaar in Suid-Afrika (sien byvoorbeeld Van der Spuy & Banchani, 2013; Faull, 2018). Ook outobiografiese werke gedy ek het 18 polisiёringsgebaseerde outobiografiese titels in my persoonlike biblioteek (sien ook die studie van polisiebeamptes se persoonlike narratiewe deur Van der Spuy, 2013). Polisiёringsgebaseerde outo etnografiese werke is egter skaars in Suid Afrika: gedurende Desember 2021 het ek ‘n soektog geloods en 38 outo-etnografiese bronne in Suid-Afrikaanse universiteitsbiblioteke gevind. Slegs 1 van hierdie bronne het verwys na polisiёring in Suid Afrika, en dit was ‘n studie wat in die Verenigde Koninkryk afgehandel is oor ‘n polisiёringstema in Durban. Daar is duidelik ‘n leemte in die aanwending van die outo-etnografie in polisiёringsnavorsing in Suid-Afrika.
• Liewer bang Jan as dooie Jan?
In my opinie, na 50 jare in die wêreld van polisiёring, is die meeste polisiebeamptes so bang vir navorsing soos ‘n bok vir ‘n skoot hael.
Ek byt egter langtand aan hierdie “bangheid”, en verkies om eerder daarna te verwys as “’n persepsie van vrees”. Polisiebeamptes se daaglikse werk draai immers om die beskrywing, analisering, evaluasie en verduideliking van verskynsels (Engels: phenomena) in die soeke na die waarheid (wat het hier gebeur? Wie het dit gedoen?) deur die volg van ‘n spesifieke en sistematiese proses (die ondersoekprosedure).
Dit is tog wat navorsers ook doen. Kyk wat gebeur wanneer ek die sin hierbo op navorsers van toepassing maak: Navorsers se daaglikse werk draai immers om die beskrywing, analisering, evaluasie en verduideliking van verskynsels (ontologie) in die soeke na die waarheid (epistemologie) deur die volg van ‘n spesifieke en sistematiese proses (navorsingsmetodologie).
Voeg daarby dat die misdaadondersoeker of speurder in Nederlands rechercheur heet (na die Franse woord rechercher, wat “om te ondersoek” beteken), wat baie trek op die Engelse word researcher (“navorser”), en die verband tussen ondersoek en navorsing kan etimologies waargeneem word.
Met die artikel hoop ek dus ook om die “persepsie van vrees” vir navorsing in die ban te doen, en daarmee die aanbod van polisiёringshistoriografie deur outo etnografie te bevorder.
• Die rooilig-uitdaging
Winston Churchill, voormalige premier van Groot Brittanje, het na bewering gesê dat history is written by the victors. Die opmerking, waarheid of nie, impliseer dat die geskiedenis op eensydige basis, apologeet gebaseerd of selfs leuenagtig voorgestel kan word. Dit is daarom gebiedend noodsaaklik dat die integriteitsvereistes van historiografie deur mideel van outo-etnografie bo verdenking moet wees. Onkreukbare en deursigtige eerlikheid, selfs ten koste van die self, is ‘n ononderhandelbare vereiste.
Die artikel wil dus ook eendersyds ‘n ware geskiedenis bepleit, en andersyds falsitas in geskiedskrywing aan die kaak stel.
• Die Aristoteles-sambreel
Die sambreel waaronder die bespreking in hierdie outo-etnografie plaasvind, word gevind in Aristoteles se drie tipes wysheidiii. Hiervolgens word wysheid ingedeel onder techne (tegniese kennis en vaardigheid), episteme (wetenskaplike kennis) en phronesis (etiese wysheid). Die aanwending van die drie tipes sal duidelik word in my storie verder aan in die artikel.
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
• Fokus van die artikel
In hierdie artikel beskryf ek my geleefde ervaring op die gebied van polisiёringshistoriografie aan die hand van my etniese agtergrond. Ek dek beide analitiese sowel as evokatiewe outo etnografie. Analities gesproke, dek ek die verstaan van my ervaring, asook die interpretasie en die konstruksie van sin daarin. Evokatief gesproke, word die emosionele response op die konstruksie van die narratief reflektief ervaar. Met ander woorde,ek voeldie emosie en herinneringe van die geskiedenis soos ek outo-etnografies skryf. Meer nog, ek gebruik die herinneringe van 3 navorsingsgenote: die eerste daarvan is intens intra persoonlik van aard, die tweede beskryf die historiese proses om ‘n sub kulturele simbool te vestig en die derde analiseer die organisatoriese waarde van spesialis ondersoekeenhede. Op hierdie manier word die historiografie gestalte gegee aan die hand van persoonlike geleefde ervarings.
Met die artikel hoop ek om by praktisyns van polisiёring ‘n mate van aandag te vestig op die outo etnografie as benadering tot navorsing, as strategie om navorsing te bevorder, en as ‘n metode om navorsing te doen. Die voordele is legio: die vestiging van ‘n gesindheid dat navorsing nie inherent antagonisties is tot die bevoegdheid van praktyks polisiebeamptes nie (met ander woorde, navorsing is nie noodwendig slegs die domein van mense met dik brilglase in ivoortorings nie); daarmee saam, die vestiging van die idee van die prakademikus (Engels: pracademic, sien Raadschelder, 2011) wat verwys na die polisiёringspraktisyn wat met een voet in akademia staan; die uitbou van die polisiёrings-kennisinhoud (policing body of knowledge) deur die historiografie; en, laastens, die verkondiging van die terapeutiese waarde van etnografiese besinning vir die mens wie se lewe op 2 Februarie 1990 onherroeplik verander het. (Met hierdie stelling veroordeel ek geensins nie die gebeure van daardie datum, toe Staatspresident FW De Klerk drastiese veranderinge aan die heersende politieke stelsel aangekondig het. Veroordeling is nie binne die opgaaf van hierdie artikel, of selfs in my menswees, nie. Eerder is die ondersteuning van die mens vir wie daardie aankondiging ‘n moeilike tydperk ingelei het hier belangrik).
Die vraag is eenvoudig: Wat kan ek leer oor die polisiehistoriografie uit die geleefde ervarings van genote uit die polisie wêreld?
Vervolgens kom die stories aan die beurt.
MY STORIE
• Identiteit
Ek is gebore van Afrikaner ouers en getoё in die Afrikaner kultuur. Ek het in Afrikaans grootgeword en het die Nederduitse Gereformeerde Kerk (NGK), en ook ‘n Afrikaanse laer- en hoёrskool bygewoon. My eerste drie na skoolse kwalifikasies, in die Publieke Administrasie en in die Polisiekunde, het ek in Afrikaans deurloop. Ek beskou myself as ‘n Afrikaneriv
Geskiedenis, beide die dissipline sowel as die verloop van daaglikse gebeure, het my nog altyd interesseer. Omdat ek van kleintyd af wyd gelees het was ek altyd redelik op die hoogte van gebeure van beide die verlede sowel as die huidige. Om geskiedenis as vak tot in Matriek te kon neem was vir my ‘n voorreg. Vir die doeleindes van hierdie artikel word die historiografie verstaan as die opskryf van die geskiedenis van enige persoon of voorwerp nadat behoorlike navorsing volgens ‘n aanvaarde metode daaroor gedoen isv
Geskiedenis het ‘n belangrike plek beklee in die gesprekke om my spreekwoordelike familievure. Die grootmense het graag oor die geskiedenis gepraat. Die politiek was ‘n gewilde tema, so ook die Anglo-Boereoorlog (voordat ander name vir haar uitgedink is), die ekonomie, die droogte en alle soorte plae en peste wat die leefrisikos sou vergroot. Synde ek in die ou Wes Transvaal grootgeword het (Wolmaransstad, in die huidige Noordwes Provinsie) het ek Generaal De la Rey se geskiedenis geken voordat ek van hom op skool geleer het. My voorliefde vir die self narratief, kennismaking met Bybelse geskiedskrywing (en ‘n latere blootstelling aan ‘n Anglikaanse priester
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
se verwysing na “His-tory”) en verwondering oor historiese romans is al hier gevestig. My tuisbiblioteek, die opgaardersdroom, loop oor van hierdie tipe bronne.
Alhoewel ek nooit die geskiedenis as vak op universiteitsvlak bestudeer het nie, kon ek altyd aanklank vind in die geskiedenis van die vakke wat ek wel bestudeer het. My loopbaan, as polisiёringspraktisyn, wat grootliks in Afrikaans afgeskop en voortgestorm het, het gevolglik ‘n lewendige belangstelling in die polisie/polisiёringshistoriografie omarm.
• Techne: my grondwerkjare in die Suid-Afrikaanse Polisie (SAP)
My toelating tot die beroep was gekenmerk deur ontwikkeling in die tegniese kennis en vaardighede wat vereis sou word om die beroep suksesvol te beoefen. Kennis was ontwikkel op die gebied van die reg (strafreg, strafprosesreg, bewysreg), die kriminologie, die volkekunde (vandag bekend as antropologie) en die reëls van interne administratiewe doeltreffendheid binne die SAP as organisasie (die polisiewet en regulasies, asook standaard operasionele prosedures). Die vaardighede wat ek sou benodig, soos tegniese taalgebruik (in Afrikaans en Engels), dril (vir dissiplinedoeleindes sowel as vertoon met die doel om gemeenskapsvertroue en ondersteuning te wen en/of te behou), skietkuns (waarby die vaardighede van wapenhantering deurgaans verbind sou word met die regsvereistes), liggaamlike opvoeding (om die fisiese vereistes van die beroep te kon hanteer) was as ewe belangrik beskou gedurende die ontwikkelingsproses. Die doel was om ‘n afgeronde persoon te ontwikkel wat die beroep tot die volle konsekwensies van die leuse, om te beskerm en te dien, sou kon volvoer.
Daar was verskeie algemene geskiedenismomente in my SAP loopbaan. My aansluiting (op 20 Januarie 1972 met magsnommer 60540R) is saggies oorskadu deur die aanstelling van Luitenantkolonel (later Brigadier) Duveen Botha en ander vroue as ‘n eerste in Suid Afrikaanse polisiëring. Ek het dus my grootwordjare in polisiëring, en die deurloop na 1987 (toe ek die SAP verlaat het om ‘n lektoraat in Polisiekunde aan Unisa op te neem) saam met die eerste vroue in die Suid Afrikaanse polisiёringsgeskiedenis ervaar. Die “stryd teen terrorisme”, deur die ander kant “die bevrydingstryd” genoem, was eweneens ‘n groeiende verskynsel. Gedurende daardie vyftien jarevi het die SAP nie die hewige politieke gevegte, skeurings en vormings in Afrikaner geledere, sowel as die toenemende druk deur binnelandse liberale en die buitelandse teenstanders van die minderheidsregering vrygespring nie. Die ekonomie was deurlopend onder druk (die pers het ons op die hoogte gehou van die koste van die “bosoorlog”, die uitwerking van buitelandse ekonomiese sanksies, die inflasiekoers, en dies meer) en op sosiale gebied was die land se diverse bevolking besig om al hoe verder uitmekaar te dryf. Tog was daar op tegnologiese gebied sterk vooruitgang. Die staat se bedrywe (soos byvoorbeeld spoorwёe, lugdiens, hawens, elektrisiteitsvoorsiening en verspreiding, olie uit steenkool, yster vervaardiging, die militêre wapenbedryf) het vooruit gestoom en die beskerming van die land se fauna en flora was baie suksesvol. Op die gebied van die reg, was die regering, met sy politieke dominantheid in die wetgewer, hewig gekritiseer oor wetgewing wat as onwettig beskou was (maar nogtans deur die SAP toegepas moes word).
Bepaalde spesifieke geskiedenismomente in my SAP-loopbaan sou egter ‘n meer sigbare en beduidende invloed op my hê, as persoon sowel as die beroepsmens wat aan die ontwikkel was. Ek het die voorreg gehad om, nie aaneenlopend nie maar wel vir etlike jare, in die Suid-Afrikaanse Polisiekollege in Pretoria Wes (“die Kollege”, of “Polkol” in die polisie subkultuurtaal van die tyd) gestasioneer te wees. Na diens in verskeie opleidingsposisies was ek in die begin van die tagtigs aangestel, in die rang van Kaptein, as die junior stafoffisier van die Bevelvoerende Offisier (“die BO”) van die Kollege. Behalwe vir my normale kantoorgebonde administratiewe verpligtinge het die posbeskrywing ook voorsiening gemaak daarvoor dat ek die Protokoloffisier van die Kollege sou wees. Ek het dus die protokol aangeleenthede van alle tipes parades, funksies en ander amptelike geleenthede hanteer.
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
As gevolg van my protokolwerk in die Kollege het Luitenant-generaal Hennie die Witt (wie se posbeskrywing as senior hoof adjunkkommissaris van die SAP, ‘n drievlak senioriteit, my nog altyd in verwondering gelaat het…) my aangestel as die protokoloffisier van die SAP as geheel en my na hoofkantoor verplaas. Om my daar te kry (daar was nie ‘n protokoloffisierpos op die diensstaat van die SAP nie), het Generaal De Witt my as kurator van die SA Polisiemuseums en Argiewe aangestel, waar ek vir Kaptein Marius de Witt Dippenaar opgevolg het. Marius was op sy beurt ontplooi as die sekretaris van die Generale Staf. In die struktuur was ek ingedeel onder die openbare betrekkingefunksie van die SAP, wat beteken het dat ek boonop elke ses weke vir ‘n week lank die diensoffisier van Openbare Betrekkinge was. In my protokolfunksie egter, het ek die voorreg gekry om met Majoor Steve le Roux, protokoloffisier van die Suid Afrikaanse Weermag (SAW) saam te werk. Majoor Le Roux was heelwat ouer as ek en reeds afgetree. Die SAW het hom egter as ‘n tydelike lid van die weermag ontplooi en daardeur nie broodnodige kernpersoneel vir die protokolwerk aangewend nie. Ons was spoedig op voornaamterme (“Oom Steve” en “Boats”, my polisie-bynaam), het ‘n gedugte span gevorm en was die span van keuse vir die protokolbehoeftes van die Staatspresident se kantoor, ‘n onderskeiding wat die twee van ons baie geniet het. Ek het egter baie van Oom Steve geleer: die geskiedenis van ordes, dekorasies en medaljes en van protokolgebruike met die uitsluitlike doel om ‘n staat se vriende gelukkig te hou. Die geskiedkundige agtergrond van die volgorde van die dekoratiewe stelsel (eers gevegsmedaljes, dan herdenkingsmedaljes en daarna diensmedaljes) het die SAP se volgorde as paramilitêre instelling weereens beklemtoon in teenstelling met die “diens idee” van polisie instellings in baie Westerse lande.
Maar my grootste leer, en ‘n (dalk onderdrukte?) ontwakening van ‘n liefde vir die geskiedenis het gedurende my tyd as kurator/protokoloffisier/skakeloffisier plaasgevind. My ervaringe by die museum behoef ‘n artikel op sy eie. Dit was een van die mees genotvolle en leersame tye van my lewe. Oor die beёindiging daarvan deur ‘n outokratiese, magsgebaseerde aksie van ‘n baie magtige lid van die SAP se senior bestuurskader, wil ek nie eens skryf nie. Dit was egter een van die faktore wat daartoe gelei dat ek, na ernstige oorweging, die SAP verlaat het om ‘n lektoraat in Polisiekunde by die Universiteit van Suid-Afrika (Unisa) op te neem. My liefde vir die geskiedenis het egter nie saam met my weggegaan nie inteendeel, dit was enigermate versterk.
• Tussenspel: die episteme, en akaprak, by Unisa.
By Unisa, waar ek op 1 April 1987 begin het (“1 April” is slegs ‘n historiese feit, sou ek later gereeld sê) het ek gemaklik in die rol van ‘n akaprak (‘n praktyksingestelde akademikus) ingeval, en het ek in die woud van die akademiese reuse beland. Die Rektor, Professor Theo Van Wijk, was ‘n gerekende historikus wat op die een of ander wyse altyd die voordele van geskiedeniskennis op tasbare wyse kon beklemtoon. Die biblioteek se polisie- en polisiёringsgebaseerde boekversameling was die grootste op die kontinent, en dit gedurende ‘n tyd van sanksies. My primêre akademiese mentor, Professor TJ (Tjaart) Van Heerden, steeds in baie kringe bekend as “die vader van die Polisiekunde in Suid-Afrika”vii, was ‘n lopende ensiklopedie wat die polisiёringshistoriografie as geleefde ervaring en dus ‘n vormende deel van die polisiekundige kennissisteem beskou het.
Vroeg in my akademiese loopbaan egter, het ek ‘n les geleer wat my epistemologiese groei geїntensifiseerd versnel het. Hierin het (later aangestel as professor) Elrena van der Spuy van Stellenbosch Universiteit en later die Universiteit van Kaapstad ‘n baie groot rol gespeel. Die uittreksel uit die blok hieronder is eintlik self verduidelikend:viii
A “self congratulatory, organizational, apologist and ethnocentric” police history (cf Van der Spuy, 1989: 262 291; Van der Spuy, in Hansson & Van Zyl Smit, 1990: 85 105). Van der Spuy spoke to Dippenaar’s account of the history of the South African Police (Dippenaar, 1988). The work was published as a commemorative album in celebration of the 75th anniversary of the SAP. She appreciated the work because of relatively sparse police historiography, and found that no other comparable piece of police historiography was, in terms of its wealth of information, ever available
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
on South African policing. However, it was flawed in its political analysis and interpretation, contentious because of being a history of the police by the police and by nature apologist. It re affirmed the politically partisan role of the police as part of the Herrenvolk Democracy, “..a parliamentary democracy for privileged insiders, and a colonial tyranny for those who are subordinated” (Van der Spuy, in Hansson & Van Zyl Smit, 1990: 102). The consensual nature of relations between the police and the volk (which can be translated from the Afrikaans to “people”) stood in stark contrast to the military style of policing to which subordinates were exposed.
Van der Spuy se kritiek op Dippenaar se geskiedenis het my wêreld omgekeer. Tot op daardie stadium het ek gewoon geglo wat ek oor die polisiegeskiedenis gelees en waargeneem het, op dieselfde wyse as waarop ek my geskiedenishandboek op skool geglo het. Van der Spuy se kritiese interpretasie, gebaseer op die denke van die kritiese Sosiologie, was vir my ongekend. Ek het eers ‘n dag of twee nodig gehad om van die skok van die klipharde kritiek te herstel voordat ek dit kon begin ontleed. Dit was ‘n katarsis, ‘n vernuwing van my denke en ‘n intense bestudering van die skryf van geskiedenis. Met die kennis tot my beskikking op daardie stadium was ek vasbeslote om te veg teen enigiets wat selfs kon lyk na gemanupileerde, apologeet-gebaseerde, of direkte leuenagtige historiografie. Hierdie ervaring was ook die aanloop tot my versoek aan Professor Van Heerden om die ontwikkeling van die baccalaureusgraad in Polisiekunde by Unisa die BA (Pol) te beskryf vir algemene verspreiding in die leermateriaal van ons studente (hoofstuk 1 in Van Vuurenix, 1994. Ek besit ‘n harde kopie van hierdie bron).
My verbintenis by Unisa het, op grond van ‘n beginsel gebaseerde besluit, gedurende April 1995 (nie die 1ste nie) tot ‘n einde gekom. Vir die eerste keer in my lewe (en waarskynlik tot groot bekommernis van my liefdevolle vader) het ek nie ‘n vaste werk gehad nie. Ek was wel ‘n lid van die Veranderingsbestuurspan (Change Management Team) wat onder die direkte beheer van (toe Mnr) Sydney Mufamadi gewerk het aan polisie en polisiёringsveranderinge vir die nuwe Suid Afrika. Toe poste beskikbaar raak het ek aansoek gedoen en is ek met ingang van 1 Junie 1995 in die Suid Afrikaanse Polisiediens (SAPD) aangestel. Die werk in die Veranderingsbestuurspan was in wese historiografies – Suid-Afrika het deur ‘n proses gegaan om die “reёnboognasie” (Aartsbiskop Tutu se interessante nuutskepping) te bou. Ek het die geleentheid om weer te werk van binne die habitus, die polisiesubkultuur, met albei hande aangegryp.
• Terugkeer tot die habitus: die SAPD en die prakademikus Hierdie was ‘n tydperk van geskiedenis-in-wording. Die eerste vyf jaar, die termyn van President Nelson Mandela met Nasionale Kommissaris George Fivaz in beheer van die SAPD, was vinnig, opwindend, baiemaal erg rof, maar nooit vervelig nie. Ek betree die wêreld van die prakademikus (die akademies ingestelde praktisyn). Die nuwe polisie geskiedenis begin beslag kry deur die werk van die Veranderingsbestuurspan, die Amalgamasiebestuurspan en die span wat die nuwe Polisiewet skryf. Aanstellings word gemaak, nuwe beleide ingevoer, en arbeidsverhoudinge hardloop deur stormagtige tye.
Ongelukkig word my tydperk (tot 30 Junie 2006) ook een van bewuswording: die nuwe Suid Afrika, die ou Aartsbiskop se veelkleurige nuwe wêreld, vou stelselmatig inmekaar onder korrupsie, aggressiewe oordondering, en die algemene kennisname dat die regerende party demokrasie praat, maar dominantheid doen. Die nasionale kommissarisse wat na Fivaz aangestel word, word voorbeelde van falsitas en ontketen gevoelens van ontnugtering, verlies en nostalgie by baie deurwinterde polisiemense. Met die skryf van hierdie artikel (middel November 2022) is die skrif aan die muur die geskiedenis sal die ANC in regering uitwys as presies die teenoorgestelde van dit wat aan die wêreld bemark was, die redder van Suid-Afrika. Die polisiegeskiedenis word daagliks beskryf deur ondersoekende joernaliste, nie regeringsorganisasies, akademici en ander aan die hand van uiters swak polisie dienslewering, verstommende polisie onbevoegdheid en toenemende kriminaliteit. Hierdie geskiedenis sal Suid-Afrika nog lank besig houx .
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
•
‘n Vierde beroepsomgewing: onafhanklikheid, en phronesis
My later jare word toenemend interessant. Ek werk hoofsaaklik as ‘n onafhanklike prakademikus met professionele assosiaatskappe by verskeie hoёr onderwysinstellings, binne sowel as buite Suid-Afrika. Soos wat die geskiedenis onverstoord rondom my ontvou doen ek navorsing, skryf en probeer om vir ander mense iets werd te wees. Dit bring my op mooi paaie en ek verbind myself opnuut tot die grondbeginsels van etiese wysheid, waarbinne ‘n strewe na die bevordering van integriteit en beginsel gebaseerde optrede ‘n gemaklike tuiste vind.
Ek skryf ook baie oor die geskiedenis van polisiёring. My historiografiese werk maak deel uit van my voorgeskrewe teksboeke vir die Nasionale (Beroepsgerigte) Sertifikaat (Veiligheid in die Gemeenskap)xi. Die bestaan van die Sertifikaat is ‘n stukkie verswёe geskiedenis op sigself: ek was instrumenteel tot die aanvaarding van die idee en het in spanverband (saam met SAPD kollegas en kollegas van die voorganger van die huidige Suid Afrikaanse Departement van Hoёr Onderwys en Opleiding) die SAPD verteenwoordig met die ontwikkeling van die Sertifikaat. My voorstel was gemotiveer deur ‘n idee wat na my mening baie sukses behaal het in die destydse SAP die sogenaamde “regsmatriek” wat as akademiese deel van die SAP se basiese opleiding aangebied was. Ek publiseer ook saam met Professor Magda Hewitt van die Universiteit van Johannesburg ‘n ondersoek na die moontlike polisiёringsbydrae van Suid Afrika se Eerste Mensexii. Verdere besprekings oor die polisiegeskiedenis verskyn in ‘n boek oor regeerkundexiii, sowel as ‘n teksboek op die vlak van hoёr onderwysxiv. In ‘n nuwe boek, spesifiek ontwikkel om voor die einde van hierdie jaar (2022) as ‘n teksboek vir polisiёring op ons kontinent in die openbare domein te wees, het ek ‘n hoofstuk oor die geskiedenis van polisiёring in Afrika geskryfxv .
Polisiebeamptes het stories om te vertel. In hierdie fase van my lewe hoop ek om mense te kan aanspoor om hulle stories te vertel sodat die lesers kan leer uit die techne, die episteme, en die phronesis
Die tafel is nou gedek vir die stories van my navorsingsgenote.
DIE STORIES VAN MY NAVORSINGSGENOTE
• ‘n Kort bekendstelling van my navorsingsgenote
Ek het nie doelbewus gaan soek na navorsingsgenote vir hierdie artikel nie hulle het gewoon oor jare heen, en in die verskillende fases van my lewe, oor my pad gekom. Ek het groot waardering vir hulle menswees en vir hulle bydraes.
Luitenant-kolonel (afgetree) Hettie Grobler (“Hetta”) was my Stafoffisier toe ek in 1995 in die SAPD aangestel is. Hetta het verstaan dat burokratiese sleurwerk, wanneer daar ‘n behoefte was aan innoverende oplossings vir Suid Afrika se polisiestelsel, nie by my pas nie of andersom. Sy het my kantoor (en vir my) saggies maar ferm en met groot integriteit bestuur. Sy is ‘n gewaardeerde vriendin en haar liefde vir die mens, hoe krom en skeef die mens ook al is, is ‘n voorbeeld vir ons almal. Hetta vertel vir ons hoe sy haar later jare in die SAPD beleef het.
O’Brien Smith (“OB”) en ek het mekaar aan die einde van 1972 ontmoet toe ons saam op die Instrukteurskursus van die SAP in die Kollege beland het. Ons het vriende geword terwyl ons saam instrukteurs geword het. OB het later die SAP verlaat en, in die voetspore van sy vader, by SAPPI se interne beveiliginstruktuur aangesluit. Hy het relatief onlangs vanuit ‘n senior bestuurspos by SAPPI afgetree. Alhoewel ons mekaar nie gereeld sien nie was die kontak maar altyd op die een of ander wyse daar. Min mense in die SAPD weet dat OB die voetdrilinstrukteurskenteken van die SAP, wat vandag nog in die SAPD gebruik word, ontwerp het.
Vir Sharon Schutte (gebore Holmes) het ek in 1975 ontmoet. Sy is die dogter van wyle Brigadier Samuel Patrick (Sam) Holmes, voorheen van die Black Watch in Skotland, wat in daardie jare
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
aangestel was as direkteur van musiek van die SAP, oorspronklik met die rang van luitenant-kolonel. Sharon het ‘n speurder geword en was in 2002 aangestel as die hoof van die komponent Ernstige en Geweldsmisdade in die Speurdiensafdeling van die SAPD, die eerste vrou om in die rang van assistent-kommissaris (die huidige rang van general-majoor) in die speurdiens aangestel te word. Met die sluiting van die komponent in 2006 het Sharon hoof geword van die High Tech Project Centre, ‘n nuutgestigde komponent. Met aftrede in 2011 was sy die hoof van die komponent wat gesinsgeweld, kinderbeskerming en seksuele misdrywe ondersoek het. Sy deel met ons haar insigte oor gespesialiseerde misdaadondersoek. Sharon is vlot in Afrikaans maar ek wou graag haar bydrae in haar moedertaal plaas, die taal waarin ek haar ontmoet het en waarin sy en ek vandag nog met mekaar praat. Outo etnografie (en historiografie) behoort immers sekerlik toegelaat te word om self waardering vir die nostalgie te mag hê.
Uit my SAP/techne dae vind die leser dus vir OB en Sharon terwyl Hetta en Sharon my SAPD/prakademikus-dae deel. Met die episteme en phronesis aktief in my navorsingsrol, is al drie my navorsingsgenote sigbaar in hierdie oorweging oor die bruikbaarheid van outo etnografie in die polisie/polisiёringshistoriografie.
• Hetta se memoirs
Baie dankie vir die lekker gesels van nou die dag. Ek het bly dink aan ons gesprek en jou uitnodiging om te skryf oor my eie belewings. My gedagtes het na baie verskillende aspekte van my loopbaan van amper 39 jaar in die Suid Afrikaanse Polisie (SAP) en Suid Afrikaanse Polisiediens (SAPD) gegaan en het bly terugkom na 2 aspekte binne die verwydering tussen nasionale vlak en stasievlak of grondvlak.
Op 15 Februarie 2022 het ek na Kyknet Verslag gekyk oor selfmoord en gesinsgeweld binne die SAPD. Inge Kühne, die redakteur van Rapport, het baie insig geopenbaar in die werklikhede binne die SAPD en het afgesluit deur te sê hoe groot die verwydering tussen topvlak en die persoon op die grond is. Dit het my eie teleurstelling in die verband bekragtig. Laat my verduidelik waar dit ontstaan het. Ek het vir amper 13 jaar op nasionale vlak gewerk, van die rang van konstabel tot luitenant kolonel. Die grootste deel hiervan was in die menslike hulpbronveld (MHB). Ek was deel van, en het ervaar hoe, verskillende afdelings binne die SAPD baie projekte en programme ontwikkel het vir die lede op grondvlak. Elke ontwikkelaar het geglo dit is wat nodig is om beter dienslewering te bewerkstellig.
Gedurende 2008 het my eggenoot, wat in die privaatsektor werk, ‘n aanstelling in Welkom gekry. Dit het saamgeval met een van nasionale vlak se herontplooingsaksies van lede en poste. Ek het vir 7 maande gesukkel om ‘n verplasing te kry. Ons het toe in Vanderbiljpark gebly waar ek by Area Vaalrand gewerk het van 2003 tot 2007, toe die Area kantore toegemaak het. Ek was toe uitgeplaas na Vanderbilparkstasie toe as MHB bevelvoerder. Gauteng Provinsie het my aansoek om verplasing na ‘n standplaas nader aan my man se werk goedgekeur. Ek het beskik oor ‘n Gevorderde Universiteitsdiploma in Onderwys, Opleiding en Ontwikkeling, waarvoor die Afdeling Opleiding betaal het en was ook ‘n opgeleide “Skills Development Facilitator”. Afdeling Opleiding kon my egter nie by hulle Thabong Akademie akkommodeer as opleier nie, want my rang was glo te hoog. Ek sou toe met die MHB hoof by Thabong Akademie ’n ruilverplasing aangaan, maar toe trek hy dit terug. Die SAPD se Provinsiale Hoofkantoor in die Vrystaat en Welkom stasie wou my glad nie help nie. Volgens die provinsiale MHB hoof was die polisie nie ‘n welsynsorganisasie nie en die feit dat my gesin in Welkom gebly het en ek in Vanderbijlpark was my probleem. Nadat ek met Kommissaris Pruis, wat in my SAP-jare saam met my by Minister Vlok se kantoor gewerk het, kontak gemaak het, het Vrystaat Provinsie my verplasing goedgekeur, maar die enigste pos volgens hulle was as skofbevelvoer by die SAPD Welkom se gemeenskapsdienssentrum.
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
Daar het my ontnugtering net erger na vore getree. Elke fyn beplande nasionale projek, wat met tye deur lede van nasionaal geїnspekteer was met elkeen se fokus net op sy spesifieke projek, was glad in dieselfde lig gesien op stasievlak nie. Ons was so verstrengel in al die papierwerk wat elke projek vereis het, dat ons nie by dienslewering kon uitkom nie. Dan was daar ook nie enige begrip vanaf nasionale vlak wat die invloed van ander staatsdepartemente op die dienssentrum het nie. Die rye mense voor die dienssentrum het net langer geword want SASSA, SARS, Verkeer, banke en besighede het die publiek vir elke klein probleem, al was daar dokumentêre bewyse, na die stasie gestuur vir ‘n beëdigde verklaring waarin die probleem verduidelik moes word. Elke pos wat geadverteer word vereis gewaarmerkte afskrifte wat aangeheg moet word. Boonop doen duisende mense aansoek vir dieselfde pos. Die slagoffer van misdaad moet met die bogenoemdes kompenteer vir die aandag van die lid in die dienssentrum om sy saak aan te meld. Die lede op skof word elke dag minder want al die nasionale projekte vereis dat daaglikse vergaderings, padblokkades, ens gedoen moet word, dat misdaadvoorkoming skofte al hoe groter word. Die lede wat kantoor ure in ondersteuningskomponente werk, het ook nie gehelp nie want vir elke probleem wat jy rapporteer moet jyself die dokumente voltooi. Vir elke moontlike verskoning en stasiefunksie loop hulle vroeg en dan word die skakelbord ook die dienssentrum se probleem. Ek was baie dae die hele 12 ure van dagskof by die toonbank besig om die publiek te help. Ek was ook die enigste Afrikaanssprekende persoon op my skof, en anders as Gauteng Provinsie, was klaers toegelaat om hulle verklarings in Afrikaans te doen. Die gevolg was dat ek eers na skof by my administratiewe pligte en al die nasionale projekte uitgekom het, wat soms tot 2 ure gevat het. Ek moet erken dat ek baie kere nie by alles uitgekom nie en dan maar die kans gevat het om dit oor te hou tot nagskof of rusdae. Hierdie was verlore tyd met my gesin wat nooit ingehaal sal kan word nie.
Vir die laaste amper 8 jaar voor my aftrede het ek gewerk as bevelvoerder van die SAPD-lede wat by die Welkom landdroshof gestasioneer was. Weens die grootte van die Welkom hof word die lede beskou as ‘n 5de skof van die dienssentrum, wat direk by die hof aanmeld. Welkom is die middelpunt van die goudvelde in die Vrystaat en het ‘n baie groot probleem gehad met onwettige mynbedrywighede. Die verskillende myne se skagte was aan mekaar verbind, met baie gedeeltes waar dit onveilig en onbekostigbaar geword het om te myn. Sindikate het onwettige myners van oor die hele Afrika gewerf vir die doel. Hulle was onwettig ingebring en het soms vir baie maande ondergrond gebly. Sekuriteits beamptes was omgekoop om hulle te laat afgaan, maar wanneer hulle uitgekom het, op onbeplande tye is hulle deur mynsekuriteit gearresteer vir diefstal van goudstof, of poging, as daar nie goud by hulle gevind is nie en vir onwettige immigrasie. Die getalle was groot. Om net ‘n voorbeeld te noem: een Paasnaweek (2016, as ek reg onthou) was daar ‘n mangaanontploffing ondergronds met die gevolg dat amper 300 onwettige mynwerkers uitgekom het en ook meer as 30 lyke uitgebring was. Die onwettige mynwerkers was gearresteer en moes binne 48 uur in die hof verskyn.
Dit bring my by die grootste probleem naamlik die vervoer van verhoorafwagtende aangehoudendes. Baie jare gelede, ek kon nooit presies vasstel wanneer nie, was daar op nasionale vlak besluit dat die polisie verantwoordelik is vir die Vervoer al word die hofaanhoudingslasbrief uitgemaak word aan die korrektiewedienste-fasiliteit. Die eerste keer wat ek ‘n afdruk gekry het was in 2019. Die naam van die dokument is “Protocol for the transportation of remand detainees” en was in 2014 deur die nasionale kommissarisse van Korrektiewedienste en die SAPD onderteken. Dit behels dat die SAPD die vervoer moet doen vanaf tronk na hof en weer vanaf hof na tronk vir elke verskyning totdat die persoon gevonnis is. [Kant aanlynaantekening: die woord tronk is die meer toelaatbaar nie. Dit is nou korrektiewedienste fasiliteit.] Die brandstof en slytasie van voertuie is ook vir die SAPD se rekening. Terug by Welkom hof, die hof bedien die polisiestasies van Welkom, Thabong en Bronville. Volgens nasionaal opgestelde strukture is net Welkomstasie verantwoordelik om die hof te beman en is slegs 15 lede toegeken aan die hof. Ons daaglikse getal aangehoudendes was tussen 100 tot oor 300 per dag, wat elke dag vervoer moes word, die name in die SAPD 14(d) ingeboek word en na verskyning weer uitgeboek word. Elke aangehoudene word net op sy of haar naam uitgeken met aankoms en na verskyning moet sy duimafdrukke op die agterkant van die aanhoudingslasbrief aangebring word. Welkom beskik nie
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
oor ‘n korrektiewedienste fasiliteit nie. Korrektiewedienste het Odendaalsrus (ongeveer 15 km van Welkom) aangewys as die sentrum vir verhoorafwagtendes ouer as 18 jaar. Kroonstad (ongeveer 76 km van Welkom) is aangewys vir mans jonger as 18. Alle vrouens word in Kroonstad se vroueafdeling aangehou.
Wanneer ‘n person. skuldig bevind word en gevonnis word tot tronkstraf moet ons ook die vervoer doen. Mans 21 jaar en ouer word deur ons vervoer na Virginia (ongeveer 20 km). Indien hulle onder 21 jaar is moet hulle Kroonstad toe vervoer word. Wanneer hulle dan weer in die hof moet verskyn word hulle deur Korrektiewedienste Vervoer en opgepas by die hof.
As gevolg van die groot getalle aangehoudenes en die stadige afhandeling van sake was daar nie genoeg plek in Odendaalsrus nie. Weereens was ‘n besluit geneem, wat ek as bevelvoerder geen inspraak in gehad het nie, naamlik dat ons sekere dae van die week na hof die aangehoudenes na sentrums te Ventersburg (ongeveer 60 km), Hennenman (ongeveer 40 km) en Kroonstad, asook Odendaalsrus neem. Hofdatums verskil van saak tot saak met die gevolg dat ons meeste oggende aangehoudens by 5 verskillende sentrums moes oplaai.
Welkom het 5 distrikshowe vir kriminele sake en 3 streekshowe (wat later 5 geword het) en 1 hoë hof. Elke hof is veronderstel om deur 2 hofordonnanse beman te word. Voertuie toegeken aan die hof is 3, wat na baie meganiese probleme later 5 Tata trokke (canters) en een vangwa wat die vrouens vervoer het. Alhoewel ons 5 trokke gehad het, was daar nooit meer as 3 lede nie wat oor die nodige bestuurderslisensie beskik het. Na ‘n ontsnapping was een geskors wat my genoop het om self te begin diens doen as drywer, aangesien ek wel die nodige lisensie het. Dit het gebeur dat ek alleen met 40 aangehoudenes in die trok, sonder begeleiding Odendaalsrus toe gery het. Die ordonnanse het gehelp met beveiliging met oplaai en Korrektiewedienstelede met aflaai. Op ‘n Woensdag moes ons Kroonstad toe ry, baie kere het ons na 19:00 eers by die hof in Welkom vertrek, in konvooi met 2 of 3 trokke vir aangehoudenes, een bakkie vir gevonnisde mans onder 21 en een bakkie, gewoonlik bestuur deur my, vir die vrouens. Die bewaarders by Kroonstad het die vervoerders verantwoordelik gehou (al was dit die hof wat laat besig was) en moes ons dan wag totdat hulle al die persone se vingerafdrukke vergelyk het, deursoek het, en dan eers het hulle ons toegelaat om te ry. Onthou die afstand na Kroonstad en spoed van ‘n trok. Lede het ongeveer 22:30 by die huis gekom en moes 06:00 weer ry om aangehoudenes op te gaan oplaai om betyds by hof te wees. Met ‘n groot gesukkel kon ek dit regkry dat lede darem een maand per jaar 25 ure oortyd kon eis.
Gedurende 2018 word die destydse Provinsiale Kommissaris (PK) van die Vrystaat deur ‘n regter in Virginia hoërhof gedagvaar om te getuig oor hoekom ‘n sekere persoon nie by die hof opgedaag het nie. Ek gaan nie nou die proses probeer verduidelik van die swak werkswyse en die prosesse van die hoërhof nie. Om eerlik te wees het geen stasiebevelvoerder of provinsiale offisiere verstaan hoe dit werk nie en natuurlik is dit benede hulle om lede op grondvlak te vra. Volgens die PK was sy verskyning in die hof die grootste vernedering van sy lewe. (Duidelik was hy nooit deel van ‘n “Selebi trial” bestuursvergadering nie). Hy het volgehou iemand by Virginia-hof moet verantwoordelik gehou word en die een ondersoekspan na die ander het probeer om iemand op stasievlak aan die pen te laat ry. Die eintlike skuldige departement was Korrektiewedienste want die persoon was ten tye van die PK dagvaardiging reeds gevonnis.
Gedurende Februarie 2020 was die eerste nasionale konferensie vir verteenwoordigers van al die grootste howe in die land gehou op nasionale vlak. Die rede was dat die destydse Provinsiale Kommissaris toe die Afdelingskommissaris vir Sigbare Polisiëring was. Elke verteenwoordiger het ‘n spreekbeurt gekry. Tot my verbasing was Welkom nie die slegste daaraan toe nie. Lede van Durban moes reeds voor 05:00 by die tronk wees om voor in die ry te wees sodat hulle betyds by die hof kon wees. Die getalle wat daagliks verskyn het was so baie dat hulle nie die voorgeskrywe SAPD 14(d) gebruik nie, maar net ekstra kolomme getrek het in ‘n SAPD10 (die voorvalleboek) sodat meer persone op een bladsy geskryf kan word. Lede van Limpopo, ek kan nie die stasie se
21 Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
naam onthou nie, se aangehoudendes was in Pretoria aangehou. Dit neem hulle 2 ure om van hulle stasie af na Pretoria te ry en hulle beskik oor net een bakkie om aangehoudenes te vervoer. Soms moet hulle 2 vragte ry om almal wat moet op een dag verskyn by hof te kry. Sodra hof klaar is, word die proses herhaal. Al die verteenwoordigers het gevra vir oortydbetaling en meer ondersteuning van alle vlakke. Die uitslag van die konferensie was om ‘n taakspan waarop ek ook verteenwoordig sou wees saam te stel om die proses verder te vat en aanbevelings aan die kommissaris te maak. Voor die eerste vergadering van die taakspan kon plaasvind was die Covid 19 inperkings aangekondig en het die taakspan ‘n stille dood gesterf. Daar is wel aan die einde van 2021 ‘n nuwe nasionale instruksie vir hofdienste uitgereik wat geen verskil aan die vervoerkwessie gemaak het nie, behalwe meer verpligtinge van hoeveel lede in ‘n voertuig moet wees asook beleiding van hof voertuie. Die opdragte is egter onuitvoerbaar, gegewe die tekorte aan lede en voertuie op stasievlak.
Ek het tot met my aftrede gepoog om van stasievlak tot by nasionale vlak uit te vind of die somme ooit regtig uitgewerk was wat die vervoer na en van howe landswyd kos, maar niemand kon die vraag beantwoord nie, want dit word net as brandstof vir alle stasiefunksies in geheel uitgewerk. Wat wel geblyk het is dat, naas salarisse, is brandstof een van die grootste uitgawes van die SAPD. Ek het ook vir ‘n kolonel Van Zyl, wat betrokke was by ‘n werkstudie oor professionalisering van hofdienste, gevra of sy bewus was van die ooreenkoms oor die vervoer na en van die hof. Ek het dit vir haar gestuur en gevra dat hulle asseblief aandag daaraan gee. Ongelukkig was die aangeleentheid onaangeraak ten tye van my aftrede.
Of my ontnugtering en teleurstellings vir enigiemand iets werd kan wees, weet ek nie. Maar ek sê dankie dat ek by jou kon afpak.
Mooi loop Hetta• OB en die voetdrilinstrukteurskenteken
Jou navraag aan my omtrent die ontstaan van die voetdrilinstrukteurskenteken en my persoonlike aandeel daarin, het my genoop om baie ver terug te dink. Dit is inderdaad 50 jaar terug dat ek en jy ons opleiding ontvang het en daarna by die kollegepersoneel as aspirant voetdrilinstrukteurs aangesluit het.
Die voetdrilinstrukteurskenteken is ‘n borsplaatjie 38mm lank en 28mm hoog, met n goue rand van 1mm, op ‘n donkerblou agtergrond en goue R1 geweer met blitsbreker, gekruis teen n hoek van 45°met ‘n goue offisiers sabel.
Die ontstaan van hierdie kenteken het as volg gekom;
Ek is in Januarie 1972 ingesweer as studente konstabel met die nommer 60069K en dien vir n paar weke by die NYONI polisiestasie op die Natalse noordkus, voordat ek per trein vanaf Pietermaritzburg spoorwegstasie na die Pretoria Wes opleidingskollege vertrek.
Tydens opleiding is ons, as ek reg onthou, ten minste vier persone met die van SMITH in ons peloton. Sersant Kobus de Bruin, my troepsersant, begin my op my voorletters aanspreek om verwarring te voorkom. Vandaar behou ek die bynaam ‘OB’ tot vandag toe, nou 50 jaar later. Na voltooiing van my basiese opleiding doen ek aansoek om as instrukteur in die opleidingskollege aan te bly met skietkuns en voetdril as my gekose voorkeure. Ek word gekeur vir die voetdrilafdeling en verneem later ek was te jonk geag vir die skietkunsafdeling, waarvoor Kaptein Stadler my later om verskoning sou vra. (Ja my mond het ook oopgehang).
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
Ek was ‘n toegewyde en entoesiastiese voetdrilinstrukteur wat eintlik nog na store geruik het in vergelyking met die manne soos Sersante Kobus de Bruin, Hein Lourens, Pottie Potgieter, Ronnie du Preez, Fred Kitching, Spurgeon Olivier en dies meer. Soos menige van die studentkonstabels en veral jong instrukteurs is ons denke en optredes gevorm deur die ikone van daardie tyd te wete:Kapt Lesch, Kapt Schuld, AO Dup du Preez, AO Hendrik Frey en die Sersante reeds genoem, terwyl ene Kapt Bokkie Breedt ‘n karakter en perd van ‘n ander kleur was.
My toewyding en handhawing van dissipline is raakgesien en ek is relatief gou ingespan om die nuwe aspirant voetdrilinstrukteurs op te lei en ook vir die kandidaat-offisiere voetdril aan te bied. So word ek ook die eerste ongetroude voetdrilinstrukteur wat toegelaat is om vir die damespelotonne voetdril te gee. In die eerste ses jaar van polisievroue het net dames of getroude mans as instrukteurs teenoor die damespelotonne diens gedoen.
Weens my toewyding en entoesiasme as voetdrilinstrukteur het dit my getref dat ons kollegas by Skietkuns en die Gimnasium kentekens dra wat hulle laat uitstaan en ons as voetdrilinstrukteurs laat afsteek. Ek was nie hiermee gediend nie en het begin navraag doen by die ouer hande oor hoekom ons as voetdrilinstrukteurs nie ‘n kenteken van ons eie het nie, en of ons dan nie so ‘n voorstel moet indien nie. My navrae is koud ontvang met die verskoning dat hulle al wel in die verlede sonder sukses probeer het.
Ek het nogtans na die kollege fotograaf (ook ‘n gerekende voetdrilinstrukteur) gegaan en hom versoek om my voorgestelde ontwerp af te neem en dan vir my afdrukke in verskillende groottes te maak, wat ek dan in ‘n aanbieding wou gebruik. Hy het die versoek van die hand gewys. Ek was nogal teleurgesteld in my kollegas se gebrek aan motivering om ‘n eie identiteit te skep en het tot die gevolg gekom dat ek die paadjie maar op my eie moet aanpak.
Tydens hierdie periode het die druk van ontwerpe op T-hemde (“silk screening”) hoog mode geword en het elke ander peloton hul eie ontwerpe op hemde laat druk. So het ek bewus geword dat een van die student konstabels (ene Fourie) in een van my pelotonne ‘n begaafde tekenaar is. Ek het hom genader en hy het ingewillig om vir my skaaltekeninge van my ontwerp te maak. Die een tekening was op n AO groote papier en die ander op die afgeskaalde en voorgestelde grootte. Tydens my ontwerp het ek kennis geneem van die twee ander kentekens wat bekend en sigbaar was in die kollege, naamlik die gimnasiuminstrukteurskenteken en die skietkunsinstrukteurskenteken. ‘n Uiteensetting volg hieronder:
Gimnasiuminstrukteurskenteken: Die gimnasiuminstrukteurs het twee gekruisde sabels op die uniform-mou of voor op die gimnasium-hempie gedra. Ek kon nooit vasstel wat die simboliek daarvan was nie.
Skietkunsinstrukteurskenteken: Die skietkunsinstrukteurs het ‘n borsplaatjie met ‘n R1 geweer op ‘n rooi agtergrond gedra. Dit was bekend as n skerpskutterskenteken en het sin gemaak.
Ek het vir die voetdrilinstrukteurskenteken verskeie opsies oorweeg, met kombinasies van gekruisde gewere, sabels en knuppels. Op die einde het ek besluit dat die mees sigbare voetdrilsimboliek die R1 geweerdril en die kandidaat offisiere se sabeldril is. So het ek dan besluit om die borsplaatjie van 38mm lank en 28mm hoog, met n goue rand van 1mm, donker blou agtergrond en goue R1 geweer met blitsbreker, gekruis teen n hoek van 45°met ‘n goue offisiersabel voor te stel. Studentkonstabel Fourie het vir my die tekeninge voorberei wat ek saam met ‘n skriftelike motivering ingedien het.
Ek het my motivering en die tekeninge daaraan vasgeheg aan Luitenant kolonel Paul Bothma oorhandig wie onderneem het om die voorstel in te dien. Sowat ‘n jaar het verloop waarin ek niks hiervan gehoor het nie, totdat Kaptein (v) Elize van Zyl eendag tydens ‘n voetdril personeelvergadering, in die menasiesaal, hierna verwys het. Sy het die ander voetdrilinstrukteurs ingelig dat die kenteken oorweeg word en my meegedeel dat ‘n navraag uit die parlement ontvang
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
is oor die kleur van die agtergrond wat ek gebruik het. Ek het my motivering oor die skakerings van blou in ons uniforms verduidelik en sy het dit so aanvaar.
Met hoop in my hart het ek voortgegaan met my werk in die wete dat ons moontlik ons eie kenteken as voetdrilinstrukteurs mag bekom en nie meer sal afsteek teen die ander instrukteurs nie.
Teen Januarie 1978 was die voetdrilinstrukteurskenteken nog nie goedgekeur nie en het ek aan die einde van Januarie 1978 my ontslag uit die Suid Afrikaanse Polisie geneem om n loopbaan in die korporatiewe wêreld te volg.
Iewers teen die einde van 1978 (as ek reg onthou) kontak een van my oud kollegas, Sers Gotlieb Koekemoer my, om my mee te deel dat alle voetdril personeel toe pas uitgereik was met ‘n voetdrilinstrukteurskenteken.
So kom dit toe dat terwyl ek my daarvoor beywer het, ek nooit die voorreg gehad het om die kenteken aan my uniform te dra nie. Ek het later ‘n kenteken bekom en bewaar dit as ‘n herinnering aan my loopbaan as voetdrilinstrukteur en my persoonlike bydrae tot die Suid Afrikaanse Polisieuniform. Ek is verheug om te verneem dat die voetdrilinstrukteurskenteken vandag nog in gebruik is deur die Suid Afrikaanse Polisiediens se voetdrilinstrukteurs.
Dankie vir jou belangstelling en voorspoed met die navorsing vir jou verdere studies.
Groete O’Brien Barend Smith (OB)•
Sharon en die waarde van spesialis-ondersoekeenhede
I am not an academic nor a researcher. However, I was a very proud member of the South African Police’s (SAP) Pretoria Murder and Robbery Unit. With the restructuring process within the South African Police Service (SAPS) this unit later formed part of the Serious and Violent Crime Unit. In 2006 this specialised component was decentralised, an action that was properly investigated, described in detail, and published by Dr Johan Burger in his role as a senior researcher at the Institute for Security Studies (ISS).
As I served within this environment, firstly as a detective and later at senior management level I would like to use this opportunity to share my experiences.
The calibre of investigator
The calibre of an investigator at a specialised unit was very specific. At Murder and Robbery Units detectives were usually selected or hand picked by the commander of the unit or upon recommendation from other senior officers or members. If applications were received there was a strict vetting process. The member had to be able to work as part of a team and had to have proven abilities in the investigation of crime, so the natural feeding line would be from the general detective branch at station level. A prospective Murder and Robbery Detective would have to possess a proven track record as a general detective, highlighting the number of cases on hand, cases investigated, cases solved, cases to court and convictions as a result thereof.
To work within such a specialised unit one had to be a team player, had to be able to work under pressure and had to have an absolute passion to solve a case. So, members took on investigations almost as a challenge it was the ultimate “insult” if a case was not solved. Attending horrific crime scenes actually served as a huge motivation it stirred the investigator within to give of your best. However, I also believe that you can never completely take away the human factor, we are all just people with loved ones so one should never become so hardened that a scene makes no impact on
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
you, especially when there are child victims. A good detective knew that you never did it on your own from the crime scene with the support of most members of the unit present, the photographer, the fingerprint expert, and any other required expertise, depending on the specifics of the crime scene, to the advice and support of the duty officer and the commander who was hands-on, the relationship with the pathologist and later the prosecutor. It was always as part of a team.
You can never expect every detective to have the knowledge, skills or expertise to deal with all types of criminal cases. There are certainly detectives who prefer to investigate an assortment of general cases and this is also applauded. Investigations into cases relating to the environment of Family Violence, Child Protection and Sexual Offences Units require a specific knowledge of the legal prescripts, which are quite expansive and at times quite daunting to the layman. The same can be said of commercial crime investigations and narcotic offences. It requires a special breed of detective with an interest and knowledge in the specific field.
As we dealt with murders, aggravated robberies and at the time also rape cases it was imperative that such serious cases received thorough investigation right from the outset. The affidavits were detailed and we utilized the method of cognitive interviewing to ensure that we got the best possible statement of events through methods such as free recall, amongst other techniques.
Members of specialised units did not receive more money than their counterparts, but it was never about the money. The salary was the same, the hours were much longer but that didn’t matter. What really mattered was being part of the unit and solving the case. It was often referred to as a “calling” and for me I believe that it was. My son was only 11 months old when I started my career at the Murder and Robbery Unit, sometimes in hindsight I don’t know how I coped but I was living my dream, it was the ultimate career high. We always saw ourselves as part of the bigger police family, but we felt we made a difference. We didn’t think we were better than the general detective but we knew we had been afforded the opportunity to specialise we had training, both on the job and formal training in the specific field. We also had an understanding of human behaviour, a good dash of common sense, an inquiring mind and an analytical brain. This is what made us different.
It was all about the goodies versus the baddies cops and robbers, but it was for real.
The crime scene holy ground
In the types of cases we dealt with at Murder and Robbery there was a great understanding of the value of the crime scene and that one could never revisit the scene later and expect to achieve the same results. Once a scene had been trampled or disturbed the evidential value thereof could be questioned at subsequent court proceedings. The correct and thorough processing of crime scenes was the norm and often yielded positive results. We worked from the crime scene onwards and unabated, the first 36 hours after the crime were crucial to making a breakthrough this was often referred to as “striking whilst the iron was still hot”.
Just as the crime scene was important, the securing of evidence throughout the investigation process was on going. The proper searching of a suspect’s premises would often help to complete the jig saw puzzle and solve the case.
Quality versus quantity the case docket.
The case docket is the police file that forms the basis of any investigation. It contains the affidavits, photographs, forensic evidence et cetera and the investigation diary provides an exact record of all investigations conducted in the specific case.
It is a fact that specialised units did not carry the same case load as the general detectives. It is referred to internally as the number of dockets on hand. However, this meant that there was a more focused approach to investigations with the opportunity to be more thorough whereas the general detectives were overloaded or bombarded with case dockets. So, from the outset the specialised
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
investigator had the luxury to conduct more thorough investigations with a positive approach, not just trying to finalise them and get them off the desk. When your focus is to solve cases resulting in success, this in itself is the best form of crime prevention.
We took great pride in how our dockets were presented at Court. The case dockets would be neatly written up, usually in ink pen, our dockets although quite hefty were neatly ordered, summarised, and eagerly taken up by the prosecutors. The relationship with the prosecutor was paramount to the successful prosecution of a case. There had to be a solid relationship, again emphasising the principle of being part of a team. The investigating officer knew the content of the docket inside out and apart from the consultations with the state prosecutor, the Murder and Robbery Detective would ensure that they were always sat right next to the prosecutor throughout the duration of the court case, to clarify any issue that arose. It was a “win win” situation for the State.
Attending court cases also ensured that we learnt so much about the ever-important chain of evidence, what was admissible and what not, it was the Criminal Procedure Act in practice in the real world not in a training environment. That made us better detectives. We never stopped learning and would learn something new with every court case.
Our commander referred to our success rate as “the score board” and the onus was on us all to make sure this reflected positively.
Pride and passion.
Being part of a specialised unit ensured that there was pride and passion in the execution of one’s duties. This in turn resulted in the motivation to give of your best. With the closure or decentralisation of many of the units this “killed off” a lot of this inbred passion for the job. Specialising ensured that the investigator developed and acquired investigative techniques/ experience that gave them a certain elite status. It was a huge de-motivator to be “sent back” (to a general investigative environment). I compare this to asking/telling a specialist surgeon to go back to being a GP (with no disrespect) or a Special Task Force operator with all his/her training to go back to working in the Client Service Centre (the Charge Office of the SAP days). It wasn’t about saying you were a Murder and Robbery detective, it was actually about being one, it was being proud of being part of an elite group, the team, the squad. Murder and Robbery Detectives all knew each other, countrywide. The co operation and interaction were incredible. The respect and trust were instilled and almost automatic. The camaraderie legendary.
Our call sign on the police radio was Mike Romeo for Murder and Robbery – and no matter the time of day or night there was always a Mike Romeo vehicle on the air. You had to know your back was covered in dangerous situations, you had to be able to trust your life with your partner. Knowing there was always support available added to the feeling of being safe this was in the days before mobile technology.
The networking the morning coffee after parade often yielded positive results. The interactions/discussions would often result in the solving of cases. This may sound primitive, but it worked.
The informer network at Murder and Robbery was essential to solving serious cases. With the decentralisation process this basically fell away. Informers will normally only trust one police officer with information as they often only have positive information as they are themselves strategically placed which always carries an element of danger.
Specialised units were not station bound. Just as criminals are not contained within a policing precinct. We operated throughout the Northern Transvaal police region serving some 29 police stations.
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
Mentoring we learnt so much from senior members “die manne” and received continuous guidance and motivation from our commander who was always available. We could call him any time of the day or night.
Trust and respect were earned. I believe an officer has to act as a professional through the performance of his or her duties to be considered as such.
Conclusion.
I am in no way trying to glamorise the work or say that there were never any problems. It was a tough job and we worked with hardened criminals. There were obviously officers who fell off the straight and narrow, instances of substance abuse, allegations by suspects/accused of assault but no more so than in any other unit or division. This was never unique to specialised units and such allegations of assault were investigated and often followed upon within a “trial within a trial” where such allegations were tested in a court of law.
Even though I have now retired, I honestly want the police to work we only have one police service. I love this country and hold the same aspirations as do the majority of law abiding South Africans. Looking in from the outside now, I can see the disappointment and frustration from the public in cases where serious crimes remain unsolved and do not receive the attention they deserve. With the added advantage of today’s state of the art technology as an investigative tool, more successes should be achievable than was ever previously possible, all obviously utilized in terms of legal prescripts.
The closure or decentralisation of the specialised units led to a brain drain where the private security industry was the main winner. Hugely talented investigators took the decision to resign rather than be sent back to station level. Some specialised detectives did take up their role at station level but were not in all respects as effective as they had been as they were burdened with all types of other cases too. Certain crime categories of the former serious and violent crime mandate were incorporated into the mandate of Organised Crime within the Directorate of Priority Investigations (DPCI) but murders, house and business robberies (aggravated robberies) were generally investigated at station level.
It is my honest opinion that the re introduction of certain specialised units is essential, but it won’t be a quick fix. Capacity building with the right calibre of detective won’t happen overnight. It will take time and lessons should be learnt from not over specialising or empire building.
I urge the powers that be to consider utilising suitable former officers who have corporate knowledge that could be put to good use for the benefit of the country. Unfortunately, there is a tendency to view former colleagues as “has beens”. The skills acquired through active police service could be ploughed back it is home grown talent on tap.
To summarise: the value of specialised units is “priceless”.
God bless!
Sharon
BESPREKING
Die vier narratiewe verskaf aan die leser ‘n geweldige groot hoeveelheid inligting. Wat kan die leser leer uit die inligting? ‘n Bepaalde roetine word voorgestel:
• Kyk eers weer na die navorsingsvraag
Dis belangrik om eers weer na die navorsingsvraag vroeër in die artikel te kyk aangesien die vraag die gebruik van die data in die stories sal rig.
Die vraag is: Wat kan ek leer oor die polisiehistoriografie uit die geleefde ervarings van genote uit die polisie wêreld?
• Kyk eers weer hoe die data versamel is
Die data is versamel deur vier persoonlike narratiewe die stories in die artikel op te neem.
Eerstens het ek my eie storie beskryf oor die impak van die polisiёringshistoriografie op my as volledige mens (fisies, geestelik, emosioneel en kognitief) en teen die agtergrond van my etniese verband. Daardeur beantwoord ek aan die self etnies neerskryf vereiste soos deur Ellis (et al, 2010, p.345) en Schoeman (2019, p.52) vir die outo-etnografie vereis word. Ek, die persoon in my storie, vertel my storie en vra dan die vraag hierbo: Wat kan ek leer oor die polisiehistoriografie uit die geleefde ervarings van genote uit die polisie-wêreld? Met ander woorde, wat kan ek leer as ander polisiemense, soos ekself, hulle stories vertel?
Tweedens het ek die narratiewe van drie navorsingsvennote geplaas. Hierdie stories is slegs blootgestel aan elementêre taalgeredigering om ooglopende taalregstellings te doen. Daarby is die stories van ‘n eenvormige lettertipe en grootte voorsien. Die aard en essensie van elke artikel is onaangeraak geplaas in die woorde van die oorspronklike skrywers. Hierdeur het ek gewaak daarteen om die skrywers te laat sê wat ek wil hê hulle moet sê ‘n aangeleentheid wat weer ten nouste aansluit by die outo-etnografiese vereistes vir die nakoming van etiese norme (Cooper & Lilyea, 2022, p. 204), ‘n aspek wat geredelik waarneembaar is regdeur die artikel. Die identiteit van die drie navorsingsgenote was oorspronklik nie aan mekaar bekend nie. Ek het individueel met elkeen gekorrespondeer en, benewens die rekords op my rekenaar, ook harde kopieë van alle korrespondensie gedruk en fisies op leer geplaas. Op hierdie manier word die gesprekskontinuїteit en integriteit vir etiese navorsingsredes bewaar. My finale kopie van die artikel het ek egter in ope korrespondensie aan al drie genote aangestuur vir hulle finale kommentaar en instemming tot die publikasie. Uiteraard sal ek niks vir publikasie aanbied wat nie deur my genote aanvaar is nie.
Die vier stories maak gebruik van self waarneming, self refleksie, persoonlike geheuedata, akkulturasie (houdings en perspektiewe wat die skrywers opgetel het deur die grootwordproses in gesin , familie en algemene kultuurverband) en lewens tydlyne. Hierdie wyses of maniere van dataversameling pas die feit dat die primêre bron van inligting die outeur se eie lewe is (Cooper & Lilyea, 2022, p. 199).
• Ontleding van die data
Die data word gefokusd ontleed aan die hand van die vraag wat gevra is. Anders gestel, die navorser soek in die data na antwoorde op sy navorsingsvraag. Alle ander inligting, wat uiteraard baie interessant en bruikbaar kan wees, word geїgnoreer om die fokus te behou. Die gebruik laat natuurlik dieselfde storie(s) beskikbaar vir gebruik in ander navorsingsprojekte waar die navorsingsvrae anders is. Die bruikbaarheidswaarde van die persoonlike narratiewe mag dus hoog en gediversifiseerd wees.
Omdat die outo etnografie kwalitatiewe navorsing is, word dieselfde analitiese tegnieke gebruik wat in die algemeen in kwalitatiewe navorsing aangewend word. In hierdie artikel het ek gesteun op die uiteensetting van analitiese elemente van kwalitatiewe data-analise soos deur Schurink, Schurinck & Fouché (2021, p. 405) uiteengesit. Ek het dus die elemente van kodering, kodegroepering en die identifisering van ontluikende temas grootliks opeenvolgend hanteer. Die tradisionele manier van kleur aanwending is, selfs in hierdie tydvak van rekenaar ondersteunde data analise, steeds vir my aantreklik. Ek het dus gewoon die proses met behulp van my versameling kleur merkpenne gevolg.
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
Dit maak vir my sin, maar die moderne (post-baby boomer) navorser sal waarskynlik belang stel in die verdere geloofwaardigheidsvoordele gebied deur CAQDAS (computer assisted qualitative data analysis software, sien Schurink, et al, 2021: p. 395).
• Resultate van die data-ontleding
Eerstens is dit duidelik dat die belangrikheid van die geskiedenis, en dus die historiografie in haar volle omvang, soos ‘n goue draad deur my geleefde ervaring sigbaar is. Dit was waarskynlik nie vir my altyd so sigbaar terwyl ek op die lewensreis was nie, maar die proses wys dit duidelik uit. Selfs die struktuur van my storie is duidelik tydlyn gebonde. Daarby is elke aspek van die tydlyn gekoppel aan spesifieke lewens- en ontwikkelingsfases (techne, episteme, prakademikus, phronesis). Indien ek die navorsingsvraag op hierdie klein ontleding van toepassing maak, kan ek dus uit my eie storie leer dat die polisiehistoriografie vir my ‘n baie belangrike aspek van my menswees is. Gevolglik kan hierdie kennis ‘n aanduiding wees van waar ek, tans in die later jare van my lewe, my oorblywende aandag moet fokus omdat ek waarskynlik daar ‘n bruikbare bydrae kan lewer. Dit is immers so dat mens uit die geskiedenis kan leer vir toekomstige toepassingxvi .
Tweedens kan die resultate van die navorsingsgenote se stories as volg weergegee word:
Uit Hetta se storie is ‘n diskrepans tussen die SAPD se topbestuurbeleide (wat dalk eerder verdoemend irrasioneel kan wees, tot die vlak dat dit selfs swakker uitspeel as die tradisionele begrip van unintended consequences of policyxvii), en die grondvlak se onvermoё om hierdie beleide uit te voer, duidelik sigbaar. Hierdie onvermoё van die SAPD om sy teorie en praktyk bymekaar uit te bring word gevind in Hetta se beskrywings van ontoereikende bestuur van menslike en fisiese hulpbronne. Die periode (sy begin in 2008 sukkel om ‘n verplasing te kry) val saam met die Zuma presidensiёle administrasie (2009) en die latere tydlyn van staatskaping wat deur die “Zondo Kommissie” ondersoek word. Terwyl ‘n menslike hulpbronpraktisyn van mening is dat die “polisie nie ‘n welsynsorganisasie is nie” word kaders in posisies ontplooi wat hulle nie kan volvoer nie. Terwyl Hetta se man verplaas word na ‘n dorp waar daar ‘n SAPD opleidingsentrum is en sy ‘n bewese ervarings en kwalifikasierekord in opleiding het, is daar vir haar uiteindelik net plek in ‘n gemeenskapsdiensentrum waar sy aan alles behalwe die teen-misdaadbehoeftes van die gemeenskap aandag moet gee. Indien daar voertuie is, is daar nie genoeg gelisensieerde bestuurders nie. Die brandstofrekening… En so gaan die storie aan. Die uiteindelike uitklophou van Hetta se storie tref egter op die kennebak: dit is ‘n hartseer storie van ontnugtering, verlies en nostalgie. Uit haar storie kan ek nog baie meer uitwys. Ek meen egter die historiografie sal in die toekoms die African National Congress (ANC) as regering uitwys as die swakste onder die swakkes. Irrasionele ambisie kan nie getemper word deur onbevoegdheid nie.
OB verduidelik in sy storie van die behoefte aan ‘n “eie identiteit” wat die voetdrilinstrukteur nie sal laat “afsteek” nie teen sy ander kollegas wat wel uitkenningstekens dra. Die belangrikheid van hierdie identiteit mag nie onderskat word nie, en word hieronder verder bespreek.
Hierdie identiteit moet gesien word deur die lens van die geskiedenis van die tyd waarvan OB skryf (1972 tot 1978). Ek het in my storie hierbo melding gemaak van die oorlogsituasie waarin die SAP haarself bevind het. In dieper konteks verwys die tydperk ook na die sterker militarisering van die para-militêre instelling (met haar militêr-georienteerde geskiedenis, kompleet met uniform, onderskeidingstekens, en medaljestelsel) wat een van die subkultuur kenmerke van die SAP en haar voorgangers was (Botha, 2021). Die sterker militarisering het na wedywering (kontestasie selfs) tussen die SAP en die Suid-Afrikaanse Weermag (SAW) gelei wat die staat se finansiёle- en ander bronne betrefxviii. Die SAP (as gevolg van haar verskerpte militêre aanwending in die huidige Zimbabwe ek is bewus daarvan dat OB in ‘n spesialis eenheid hier ontplooi was by geleentheid en Namibia) was ook in terme van die SAW se kern bestaansrede ‘n faktor om mee rekening te hou. In die huidige Namibia was verskeie SAP eenhede ontplooi waarvan Koevoet waarskynlik as enkel-eenheid mettertyd die mees sigbare profiel verkry het. Uniform, en toepaslike onderskeidingstekens het ‘n belangrike rol in hierdie wedywering gespeelxix
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
Die militêr georienteerde polisie subkultuur het dus gemaklik gepas by die onderskeibaarheid van spesialis eenhede, wat die voetdrilafdeling inderdaad ook was. Ek sou later jare skryf oor die vrywillige gehoorsaamheidsbeginsel wat deur voetdrilintervensie gevestig is, asook wys op die verhouding tussen voetdril en persoonlike , interpersoonlike en werkplekdissipline (Botha, 2019, p. 152 3). Die betoog tot dusver word enigermate bevestig deur Lemmer (2012) se werk op die akademiese habitus: in die strewe na identifikasie verteenwoordig die voetdrilinstrukteurskenteken ‘n Bourdieuaanse koppeling aan die spesifieke sosiale, historiese en kulturele kontekste van die SAP. Dit sou vir my interessant wees om te sien hoe die strewe na ‘n voetdrilinstrukteurskenteken en dergelike onderskeidingstekens in vandag se terme sou kon uitspeel. In hierdie verband dink ek aan die moontlike koppelings met Faull (2018, p. 3) se personal identity, ontological security, precarity, en liminality. Hieroor is egter, na my wete, nog nie geskryf nie.
Hoe dit ookal sy, die voetdrilinstrukteurskenteken word steeds gebruik, in die SAPD. Dit het ‘n stil, soomlose oorgang gemaak. Ons weet egter nou presies hoe, wanneer en deur wie se toedoen hierdie voetdrilinstrukteurskenteken tot stand gekom het die geskiedenis van ‘n stukkie subkulturele simboliek word bewaar. Die feite was na my kennis nog nie voorheen so beskikbaar gestel nie.
Historiografie is dikwels ‘n uitbeelding van die normatiewe, en Sharon se storie is ‘n uitstekende voorbeeld hiervan. Haar beskrywing van die ondersoeker, die toneel, die kwaliteit van die saakdossier en die trots en passie onderliggend aan effektiewe misdaadondersoek is die sigbare struktuur en plaas die inhoudelike van die spesialis ondersoekeenheid (die Moord en Roof Eenhede met oorsprong in die SAP, en die uiteindelike desentralisasie van die funksie) onder die voetligte. Bepaalde sterk vorme van identiteit is egter waarneembaar wanneer die storie aandagtig gelees word. Kyk byvoorbeeld hierna: …it was the ultimate ‘insult’ if a case was not solved; it was never about the money. The salary was the same, the hours were much longer but that didn’t matter. What really mattered was being part of the unit and solving the case; When your focus is to solve cases resulting in success, this in itself is the best form of crime prevention; It was a huge de motivator to be ‘sent back’. It wasn’t about saying you were a Murder and Robbery detective, it was actually being one… (my beklemtoning); there was always a Mike Romeo vehicle on the air.
Sharon se storie kan ook so gelees word dat ‘n toekomsperspektief aan die normatiewe gekoppel kan word. Sy wil graag hê die polisie moet slaag (“I honestly want the police to work”) en bepleit die aanwending van vandag se tegnologie vir suksesse wat nie voorheen moontlik was nie. Laastens bepleit sy ‘n terugploegstrategie, ten spyte van die tendens om voormalige kollegas as has beens te beskou. Maar waarom sou Sharon haar storie so skryf?
Na my mening kan die konteks van misdaadondersoek ‘n rol speel wanneer na die antwoord op hierdie vraag gesoek word. Kyk byvoorbeeld na die wêreld van misdaadondersoek soos dit uiteengesit word in die jongste Jaarverslag van die SAPDxx:
- Dit is duidelik dat die misdaadsyfer oor tyd (2019/20 tot 2020/21 tot 2021/22) ‘n opwaartse neiging vertoon, terwyl die oplossyfer oor dieselfde periodes konstant daal (South Africa, 2022, p. 211).
Die jaarverslag toon eweneens aan dat die drie tipes misdaad wat Sharon as die oorspronklike opgaaf van die Moord en Roof Eenheid aantoon (murders, aggravated robberies, rape cases) styg, en dat die oplossyfer daarvan daal (South Africa, 2022, p. 211).
Die Speurdiens maak 21,1% van die SAPD populasie uit en kry 21,5% van die beskikbare begroting wat personeelvergoeding betref. Sigbare Polisiёring aan die ander hand, die personeel wat nie die styging in die misdaadsyfer kon verhoed nie, maak 51,8% van die SAPD populasie uit en neem 52,3% van die beskikbare personeelvergoeding begroting (South Africa, 2022, p. 317).
30 Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
Ander bronne dra ook by tot die konteks van misdaadondersoek in Suid-Afrika. Hierdie bydraes kan as volg blootgestel word: Positiewe beskrywings sluit in Zinn (2010) se werk op huisindringings, Lochner se bydrae oor kontant in transito rowe en Labuschagne (2021) se outobiografiese narratief oor sy tyd as ‘n forensiese sielkundige in die SAPD.
- Negatiewe beskrywings word onder andere gevind in die werk van Shaw (2017), Dolley (2021) en Veary (2021).
• Laastens: Ek keer terug na die navorsingsvraag
Bepaalde leer het waarskynlik reeds plaasgevind met die lees van die stories en die bespreking. Daarbenewens is dit ‘n waarskynlikheid dat verskillende lesers ook gedifferensieerde leer kan ervaar met die lees van die artikel. Opsommenderwys kan die volgende inligting (Tabel 1) aan die leser gebied word as ‘n aanduiding van kernelemente wat ek geleer het omtrent die polisiehistoriografie deur die geleefde ervarings van my polisiegenote te bestudeer.
Tabel 1: Wat het ek geleer omtrent die polisiehistoriografie aan die hand van die geleefde ervarings van my polisiegenote?
Genoot
Leerinhoude
Hetta Binne die tydlyn wat Hetta dek (2008 tot 2022), leer ek dat uiters swak bestuur die mees opvallende aspek van die polisiehistoriografie is. Dis eenvoudige goed wat pla, en tog vorm hierdie goed die kern van die bestuursfunksie, naamlik beplanning, organisering leierskap en beheer. Die mees basiese bestuursontwikkelingsprogram sou hierdie bestuursdisfunksies kon aanspreek tog is dit ‘n sigbare (en hartseer) leemte.
OB Ek leer van ‘n soeke na identiteit binne die habitus – die polisie se eiesoortige omgewing. Hierdie soeke kan in die lig van nuwe navorsing, soos die werk van Faull na wie in die artikel verwys word, ‘n ander (nuwer) vorm aanneem as die geykte (of dalk eerder tradisionele) sienings rondom die polisiekultuur. Ek leer dus ook dat behoeftes aan nuwe navorsing in hierdie omgewing bestaan. Ek leer egter, uit die pen van die primêre bron, presies hoe die voetdrilinstrukteurskenteken ontstaan het dit is nog nie voorheen beskryf nie.
Sharon Ek neem kennis dat die polisiehistoriografie ‘n normatiewe beeld (dit wat ons wil hê, wat die beste vir Suid Afrika se mense sal wees) kan daarstel Sharon se storie wys dit duidelik uit. Daarby leer ek egter ook dat ek die disfunksies van die hede kan omskakel na die verwagtinge (dalk versugtinge?) van die toekoms deur die historiografie te raadpleeg.
Vir my dus, is die navorsingsvraag beantwoord.
SLOTOPMERKING
Mag hierdie artikel vir mense wat oor die polisiegeskiedenis wil skryf, dus mense wat die polisiehistoriografie wil beoefen, van hulp wees. Mag ons almal besef dat ons ‘n land van storievertellers is. In ons diversiteit is dit die een kenmerk wat ons almal saambind. Kom ons vertel dus ons stories aan mekaar. Wie weet, dalk verstaan ons mekaar baie beter wanneer ons net eers mekaar se stories gehoor het.
Mag hierdie artikel ook diegene ondersteun wat hul stories wetenskaplik wil vertel. Ek bevestig graag wat ek reeds vroeёr in hierdie artikel geskryf het: mag die artikel minstens by praktisyns van polisiёring, in die rol van prakademikus, die aandag vestig op die outo etnografie as benadering tot navorsing, as strategie om navorsing te bevorder, en as ‘n metode om navorsing te doen.
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
Bibliografie
Botha, C.J. (2015). South African Governance: The context. In Schwella, E. (Ed). South African Governance. Cape Town, South Africa: Oxford University Press Southern Africa.
Botha, C.J. (2017). Introduction to Policing Practices Northcliff, South Africa: Troupand Publishers.
Botha, C. J. (2018). Policing Leadership and Management. In Roelofse, C. & Gumbi, C. (Eds) Policing in South Africa: Past and Present. Durban, South Africa: LexisNexis.
Botha, C.J. (2019). Theory of Policing Practices. Northcliff, South Africa: Troupand Publishers. Botha, C.J. (2021). OPINION: South African Policing Professionalism in 2021: A history of falsitas (quis custodiet ipsos custodes?). Just Africa: All Africa journal of criminal justice, 6 (1), 60 72.
Botha, C.J. & Hewitt, L.M.M. (2020). Alternative thinking about policing Arguing a case for a Southern Policing Epistemology from a historical perspective. Just Africa: All Africa journal of criminal justice, 5 (1), 6 13.
Chollete, L., & Harrison, S.G. (2021). Unintended consequences: Ambiguity Neglect and Policy Ineffectiveness. Eastern Econ J 47, 206 226. https://doi.org/10.1057/s41302 021 00187 7
Cooper, R., & Lilyea, B.V. (2022). I’m interested in Autoethnography, but How Do I Do It?. The Qualitative Report, 27(1), 197 208. https://doi.org/10.46743/2160 3715/2022.5288
De Klerk, F.W. (1999). The Last Trek: A New Beginning. London, United Kingdom: Macmillan.
De Klerk, W. (2000). Afrikaners: Kroes, Kras, Kordaat. Johannesburg, Suid Afrika: Human & Rousseau.
De Witt Dippenaar, M. (1988). Die Geskiedenis van die Suid Afrikaanse Polisie 1913 1988 / The History of the South African Police 1913-1988. Silverton, Pretoria, South Africa: Promedia.
Dolley, C. (2021). To the Wolves: How traitor cops crafted South Africa’s underworld. Johannesburg, South Africa: Maverick 451.
Du Preez, M. (2003). Pale Native: Memories of a Renegade Reporter. Cape Town, South Africa: Zebra Press.
Ellis, C., Adams, T.E. & Bochner, A.P. (2010). Autoethnography: An Overview. Forum: Qualitative Social Research. January, Vol 12 (1).
Faull, A. (2018). Police Work and Identity: A South African ethnography. Oxfordshire, United Kingdom: Routledge.
Giliomee, H. (2003). The Afrikaners: Biography of a People. Cape Town, South Africa: Tafelberg.
Harrison, D. (1981). The White Tribe of Africa: South Africa in Perspective. Johannesburg, South Africa: Macmillan.
Kok, J. (2008). Siekte en Gebrokenheid Teenoor Genesing en Restourasie in Johannes. Proefskrif, voorgelê ter gedeeltelike vereistes vir die graad PhD in Nuwe Testamentiese Wetenskap. Pretoria, Suid Afrika: Universiteit van Pretoria.
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
Lemmer, E. (2012). Konstruering van die akademiese habitus: ‘n analitiese outo etnografie van 25 jaar in die akademiese wêreld. LitNet Akademies 9(3), 548 579.
Labuschagne, G. (2021). The Profiler Diaries: From the Case Files of a Police Psychologist. Cape Town, South Africa: Penguin Random House South Africa.
Lochner, H. (2020). Transito: The truth behind the big money robberies. Pretoria, South Africa: Unisa Press.
Raadschelder, J.C. (2011). Public Administration: The interdisciplinary study of government. New York, NY, USA: Oxford University Press.
Schoeman, R.P.G. (2019). Post-Apartheid veterane se soeke na afsluiting: ‘n Outo-etnografiese pastorale benadering. PhD Proefskrif. Pretoria, Suid Afrika: Universiteit van Pretoria.
Schurink, W.J., Schurink, E.M. & Fouché, C.B. (2021). Qualitative data analysis and interpretation. In Fouchѐ, C.B., Strydom, H., & Roestenburg, W.J.H. Research at Grass Roots for the Social Sciences and human services professions. Pretoria, South Africa: Van Schaik.
Shaw, M. (2017). Hitmen for hire: Exposing South Africa’s Underworld. Johannesburg, South Africa: Jonathan Ball Publishers.
Smit, J., Alemika, E., Botha, C., Ngantweni, G.X., Van Mollendorp, G. (Eds) (nd in publishing process). Policing in Africa: Towards and African Epistemology. Cape Town, South Africa: Juta & Company (Pty) Ltd.
South Africa. (2022). South African Police Service Annual Report 2021 2022. Accessed on 15 November 2022 from https://www.gov.za/documents/south-african-police-service-annual-report20212022 1 nov 2022 000
Van der Spuy, E. (2013). Autobiographies of a special kind: Recent writings by and on the police in South Africa. SA Crime Quarterly, 46, 13 22.
Van der Spuy, E. and Banchani, J P. (2013). A bibliography on police and policing research in South Africa, 2000 2012. Special Supplement to SA Crime Quarterly, 46, 1 26.
Van Vuuren, J.W.J (1994). Polisiekunde: Enigste Studiegids vir Pol 100 H. Pretoria, Suid Afrika: Unisa.
Van Zyl Slabbert, F. (1999). Afrikaner Afrikaan. Anekdotes en Analise. Kaapstad, Suid Afrika: Tafelberg.
Veary, J. (2021). Into dark water: A Police Memoir. Cape Town, South Africa: Tafelberg.
Wilkins, I. & Strydom, H. (2012). The Super Afrikaners: Inside the Afrikaner Broederbond Johannesburg, South Africa: Jonathan Ball Publishers.
Zinn, R. (2010). Home Invasion: Robbers disclose what you should know. Cape Town, South Africa: Tafelberg.
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
i Professor Willem Schurink was kind enough to lend me his ear and some documentation during early November 2022. Initially, my efforts to contact him was to talk about autoethnography in general and the possibility of a large future research project. After the discussions, I gave in to the urge to try writing autoethnography. This article is the result, with thanks to professor Schurinck.
ii Bronne verskil effe van mekaar oor hierdie tydperk, maar die verskille is nie drasties nie en die meeste bronne stem ooreen met 1946 1964. Hoekom die baby boomers? Hierdie generasie se tydlyn dek die onmiddellike tydperk post Wêreldoorlog II, die verkiesingsoorwinning van die Nasionale Party in Suid Afrika (1948), die promulgering van wetgewing wat later as die “Apartheids wetgewing” bekend sou staan, die stryd tussen burgers van Suid Afrika (in die algemeen na verwys as die “bevrydingstryd”, die “stryd teen terrorisme” die “bosoorlog” en andere), Staatspresident FW De Klerk se aankondiging van 2 Februarie 1990, die onderhandelingstydperk waartydens na ‘n vreedsame skikking gesoek is, die eerste nasionale verkiesing waarin al Suid-Afrika se mense kon stem (April 1994), en die begin van die African National Congress (ANC) se regeertydperk. Met die skrywe hiervan (Oktober/November 2022) is die ANC in regering grootliks gediskrediteer as gevolg van beweringe van staatskaping (soos onder andere deur die “Zondo Kommissie” uitgewys) en is die ANC klaarblyklik gewikkel in ‘n interne faksiestryd waar die doelwit gewoon net gefokus is op mags en finansiёle oorheersing. Die wit baby boomer generasie in Suid Afrika beleef ‘n ongemaklike tyd van ontnugtering, vervreemding, verlies en nostalgie (vgl bv Schoeman, 2019). In ‘n soeke na sin, ondersoek baie wit baby boomers troos in godsdiens waar navorsing soos die van Kok (2008, oor siekte en gebrokenheid teenoor genesing en restourasie) hulle denke help rig.
iii Sien Roger Martin, Richard Straub en Julie Kirby in die Harvard Business Review van 20 Oktober 2022, wat ek op 11 November 2022 gekry het by https://hbr.org/2020/10/leaders_need_to_harness_aristotle’s_3_types_of_knowledge/ iv ‘n Konseptuele ontleding van “die Afrikaner” kan kwalik binne die beperkinge van hierdie artikel gedoen word. Ek sal die omvang van ‘n hele artikel nodig hê om my standpunt, dat ek myself as ‘n Afrikaner beskou, te verduidelik. Nuttige leesstof oor die begrip “die Afrikaner” kan egter gevind word in (onder andere, en in alfabetiese volgorde ten einde by kras, kroes en kordaat verby te kan kom op ‘n manier…) De Klerk (1999), De Klerk (2000), Du Preez (2003), Giliomee (2003), Harrison (1981), Van Zyl Slabbert (1999) en Wilkins & Strydom (2012).
v Sien my uiteensetting in hoofstuk 1 van Smit et al (nd).
vi Sien Marius de Witt Dippenaar (1988) se gedetailleerde chronologiese verloop van die SAP se geskiedenis gedurende die tydperk 1972 tot 1987, my dienstyd in the SAP.
vii Ek het die voorreg gehad om ‘n huldeblyk oor “Oom Tjaart” te skryf na sy afsterwe. Dit is gepubliseer in die September 2010 uitgawe van Servamus.
viii Sien Botha (2018) die direkte aanhaling kan gevind word in Hoofstuk 4 van daardie bron.
ix Daar is ‘n stuk historiese onakkuraatheid hier: Van Vuuren se korrekte van was Jansen Van Vuuren, en sy name Jan Willem. Die verwysing sou dus eerder “Jansen Van Vuuren, J.W. …” moes wees).
x As maar slegs een voorbeeld, sien Botha (2021). Met ‘n totale gebrek aan polisiёringsprofessionaliteit en ‘n sigbare falsitas is die vraag eenvoudig: wie sal ons tog beskerm teen die sogenaamde beskermers?
xi Sien onderwerp 1 (Die evolusie van polisiёring in Suid Afrika) in Botha (2017).
xii Daarby ontmoet ek antropoloë (ons verkneuter onsself oor die “volkekunde” van my polisie opleiding in 1972), professioneel sowel as amateur. Sien Botha & Hewitt (2020).
xiii Met professor Erwin Schwella as redakteur, by Oxford University Press Suid Afrika sien Botha (2015).
xiv Sien Botha (2018).
xv Policing in Africa: Towards an African Epistemology, deur Juta Uitgewers, Johannesburg, Suid Afrika. Benewens outeur van een hoofstuk, is ek een van die redakteurs van die boek.
xvi Professor Theo Van Wijk, my eerste Rektor by Unisa, het dit vir my geleer.
xvii Sien onder andere Chollette & Harrison (2021).
xviii De Witt Dippenaar (1988).
xix De Witt Dippenaar (1988).
xx Sien die bron onder South Africa in die bibliografie.
• Artikel is onveranderd geplaas HBH
Nongqai Vol 13 No 13D Genl maj CJ Botha
