APRIL 2017 N U MME R 2
JA A R G A N G 5
Eerste Hulp en de uitdagingen van de toekomst
Meer doen voor elkaar 100 VMBO leerlingen doen EHBO-examen
beleid
EHBO als keuzevak
Jong geleerd…
ONDERWIJS EN
EERSTE HULP
Beeld op heldendom
Kleine daad, grote held
van de redactie
Onderwijs en Eerste Hulp
A P R I L 20 17 N U MME R 2, JAA R G A N G 5
Colofon Hoofdredacteur A.N. de Voogd Redactie L. Benthin, M. Jansen, E.J. van der Steen, M. van der Tang
L
eren neemt een groot deel van ons leven in beslag. Is het niet op de basisschool, via voortgezet onderwijs en eventueel vervolgonderwijs, dan is het ook in het dagelijkse leven. Thuis, op het werk, onderweg, vaak steek je ongemerkt al iets op. Zeker als je in staat bent goed om je heen te kijken en nieuwsgierig genoeg bent. Het leren van bepaalde vaardigheden gaat vaak vanzelf. Hoe vanzelfsprekend zou het dan ook zijn als je bepaalde vaardigheden standaard aanleert. Het aprilnummer van het magazine staat dan ook in het teken van Onderwijs en Eerste Hulp. Binnen het onderwijs wordt gelukkig vaak de mogelijkheid geboden dat leerlingen EHBO-lessen krijgen en het diploma Eerste Hulp behalen. Maar dit kan nog door veel meer scholen worden aangeboden. In dit nummer komen scholen aan het woord die EHBO een warm hart toedragen en hun leerlingen EHBO-vaardigheden aanleren. Dit kan bijvoorbeeld ook in het kader van keuzevakken. Hoe dat in elkaar zit, kunt u in dit nummer lezen. Ook kunt u kennis nemen van het standpunt van Het Oranje Kruis met betrekking tot Eerste Hulp in het onderwijs. U kunt ook lezen over een nieuw initiatief: de Raad voor Inspiratie. Kortom, weer te veel om op te noemen. Neemt u zelf liever een kijkje in het blad. Dan heb ik hierbij ook het genoegen een nieuwe redacteur van EHBO.NL bij u te introduceren: Lars Benthin. Lars, student Master Politiek en Beleid, voormalig stagiair bij Elsevier, presenteert zich in dit nummer met twee artikelen over onderwerpen die hem na aan het hart liggen: hoe wordt in politiek Den Haag over EHBO gedacht en een initiatief van de Haagse Hogeschool die een onderzoeksplatform Goed Bestuur voor een Veilige Wereld in het leven heeft geroepen. U zult ongetwijfeld nog meer van hem lezen in de komende nummers.
Verder zal met ingang van het aprilnummer het middenkatern gevuld worden met praktijkverhalen. Micha Smit, ambulancechauffeur in Amsterdam en student geneeskunde, heeft zich bereid verklaard zijn belevenissen op papier te zetten. Leuk om te weten is dat hij ook EHBO-les geeft aan studenten. Zijn passie voor EHBO pikte hij op als militair bij Defensie. Tot slot wil ik u hierbij laten weten dat ik met ingang van het volgende nummer van het magazine het hoofdredacteurschap overdraag aan Matthijs van der Tang. De reden is dat ik met vervroegd pensioen ga. Gedurende mijn hele werkzame periode bij Het Oranje Kruis ben ik onder meer betrokken geweest bij het magazine EHBO.NL (voorheen Reddingwezen). Met groot plezier heb ik hieraan gewerkt. U als lezer wil ik hartelijk danken voor het volgen van het EHBO-nieuws en ik hoop dat u zich hierdoor geïnspireerd voelt! Annet de Voogd
Eindredacteur B.A.J. Jongejan Drukker De Bink, Leiden Vormgever C10 Ontwerp, Gentle Giant Aan dit nummer werkten mee: H. Bruins Slot, R. Dompeling, M. Goedhart, T. Heeren, I. Meerts, M. Meijer, T. van Ossewaarde, L. Rinke de Wit, M. Smit, K. Streikwold, H. Theisens Redactieadres Scheveningseweg 44 2517 KV Den Haag Postbus 16462 2500 BL Den Haag 070 - 338 32 33 redactie@ehbo.nl www.ehbo.nl/magazine #magazineEHBONL Abonnementsprijs 2017 (6 nummers) €17,95 Nieuwe abonnementen 070 -338 32 35 www.ehbo.nl/magazine Magazine niet ontvangen? 070 - 338 32 35 redactie@ehbo.nl Opzeggen Abonnementen dienen schriftelijk te worden opgezegd. COVERFOTO SHUTTERSTOCK.COM/Y. KONSTANTIN
Volgend nummer:
Beroepen in de openbare ruimte en Eerste Hulp redactie@ehbo.nl
OVERNAME ARTIKELEN EN FOTO’S ARTIKELEN UIT EHBO.NL MOGEN MET BRONVERMELDING WORDEN OVERGENOMEN. WANNEER ECHTER EEN AUTEUR IS VERMELD, DIENT DEZE APART TOESTEMMING TE VERLENEN. IN BEGINSEL IS ER COPYRIGHT VERSCHULDIGD. DAT GELDT OOK VOOR HET OVERNEMEN VAN FOTO’S BIJ ARTIKELEN. ARTIKELEN IN EHBO.NL BEHOEVEN NIET BIJ VOORBAAT DE OPVATTINGEN VAN HET ORANJE KRUIS WEER TE GEVEN. ZIJ KUNNEN BIJVOORBEELD BEDOELD ZIJN OPVATTINGEN VAN ANDEREN TE TOETSEN OF EEN DISCUSSIE OVER EEN ONDERWERP OP GANG TE BRENGEN. BIJ HET PUBLICEREN VAN DE FOTO’S IS DE GROOTST MOGELIJKE ZORGVULDIGHEID BETRACHT. TOCH BESTAAT DE MOGELIJKHEID DAT ER GEEN TOESTEMMING IS GEVRAAGD AAN EVENTUELE RECHTHEBBENDEN. U KUNT ZICH HIERVOOR WENDEN TOT DE REDACTIE. TWEEMAANDELIJKS MAGAZINE VAN DE STICHTING KONINKLIJKE NATIONALE ORGANISATIE VOOR REDDINGWEZEN EN EERSTE HULP BIJ ONGELUKKEN ‘HET ORANJE KRUIS’. ISSN: 2214-6792 GEDRUKT OP FSC GECERTIFICEERD PAPIER.
2
inhoud HONDERD VMBO LEERLINGEN DOEN EHBO-EXAMEN
4 EHBO als keuzevak
Voorlichting
10
CIOS OPLEIDER IN SPORT EN BEWEGING
ONDERWIJS EN
Kleine daad, 14 grote held
Keuze voor EHBO
EERSTE HULP
BEELD OP HELDENDOM
Helden
Drie simpele 16 woordjes
EHBO PRAKTIJK DOSSIER
22
EERSTE HULP EN DE UITDAGINGEN VAN DE TOEKOMST
en verder...
Meer doen voor elkaar
BELEID
7 Raad voor Inspiratie KEUZEVAKKEN
8 Van Fries tot EHBO HELDEN
13 Net een film INTERVIEW TWEEDE KAMERLID HANKE BRUINS SLOT (CDA)
18 Den Haag over Eerste Hulp BELEID
20 Jong geleerd… Onderwijs
28
HET BELANG VAN MEDEWERKERS MET EEN MAATSCHAPPELIJK RELEVANT DIPLOMA
EHBO is een pré
VRAAG & ANTWOORD
21 Onderwijs: Zelf Eerste Hulp lessen en examen organiseren? VOORLICHTING
24 EHBO en de zomerschool EERSTE HULP
27 Wel of geen tourniquet? 30 Kort Nieuws COLUMN MARIEKE GOEDHART, RIJNIJSSEL CIOS & VEILIGHEID
31 De eerste les
N U MME R 2
A P R I L 2 0 17
3
voorlichting
Keuzevakken Vanaf vorig schooljaar kunnen Middelbaar Beroeps Onderwijs-studenten (MBO) binnen hun opleiding kiezen uit meer dan 400 nieuwe keuzevakken die hen beter moeten voorbereiden op hun werkplek voor de toekomst. Scholen mogen zelf bepalen welke keuzevakken zij geven. In de regio Friesland ontwikkelt de arbeidsmarkt zich tenslotte anders dan in Zeeland. TEKST ESTHER VAN DER STEEN | FOTOGRAFIE FEENSTRA FOTOGRAFIE
Van Fries tot EHBO M
inister Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft het daarom voor mbo-scholen en Regionaal Opleidingen Centra (ROC) mogelijk gemaakt om het aanbod van opleidingen beter te flexibiliseren, actualiseren en innoveren. Honderden nieuwe keuzevakken geven studenten meer perspectief op de snel veranderde arbeidsmarkt. Bussemaker wil dat studenten een persoonlijke keuze kunnen maken uit het nieuwe aanbod aan keuzevakken. Hiermee kan een student zijn vakmanschap verbreden of verdiepen. Keuzevakken nemen circa 15% van de uren per beroepsopleiding in beslag. Met vermelding op het diploma, krijgen keuzevakken een formele status en vormen ze een belangrijke meerwaarde op het diploma.
Tegemoetkoming aan de wensen Voorbeelden van nieuwe keuzevakken zijn onder andere ‘Aardbeving bestendig bouwen’, dat geeft studenten bouwkunde meer inzicht in het ontstaan van aardbevingen, de sociale gevolgen en het verhelpen en/of voorkomen van aardbe8
‘Kiezen tussen EHBO of Aardbeving bestendig bouwen’
vingsschade. Het keuzevak ‘Fries’ voor mbo-verpleegkundigen komt tegemoet aan wensen van specifieke zorginstellingen in Friesland. Elke school is vrij om te bepalen welke keuzevakken ze per kwalificatie aanbiedt.
Wat een student aan het einde van een opleiding moet kennen en kunnen staat in een kwalificatiedossier. Deze dossiers worden landelijk ontwikkeld door het bedrijfsleven en een vertegenwoordiging van onderwijsinstellingen. Op basis van deze kwalificatie-
ROC
‘Keuzevak EHBO wordt door eigen docenten gegeven’ dossiers ontwikkelen mbo-instellingen en ROC’s hun eigen onderwijsprogramma’s. Deze flexibiliteit geeft scholen de mogelijkheid met hun opleidingen sneller in te kunnen inspelen op opkomende beroepen. Ieder kwartaal kan het aanbod aan keuzevakken binnen een mbo-instelling worden aangepast.
Keuzevak EHBO De meeste keuzevakken zullen door de eigen docenten worden gegeven. EHBO is bijvoorbeeld zo’n vak. Deze lessen kunnen eventueel worden gegeven door één van de eigen docenten (bijvoorbeeld docent biologie). Kennis van de EHBO lesstof is dan wel vereist. Ook is het mogelijk om dit
te laten doen door een instructeur Eerste Hulp of door een combinatie van beiden. Daarmee sluiten de lessen qua didactiek goed aan bij de werkwijze van de school. Afhankelijk van het rooster organiseert de school een korte intensieve cursus van drie dagen, bijvoorbeeld als warming up
Het Regionaal Opleidingen Centrum (ROC) is een samenwerkingsverband van onderwijsinstituten in het Middelbaar Beroeps Onderwijs (MBO). Daarnaast is het ROC gericht op volwasseneneducatie. Aan het einde van de jaren negentig van de twintigste eeuw zijn in Nederland ROC’s ontstaan. In totaal zijn er meer dan vijfhonderd MBO’s samengevoegd tot ongeveer vijftig ROC’s.
aan het begin van het cursusjaar of als afsluiting aan het eind van het cursusjaar. Op die manier geef je de studenten een waardevol extraatje mee. De overheid erkend het ROC als opleidingsinstituut. Wanneer EHBO in het curriculum wordt opgenomen dan mag men zelfstandig het examen organiseren. Belangrijk is dat het examen wordt afgenomen door iemand die niet betrokken is geweest bij de EHBO lessen. Dit kan een geaccrediteerde instructeur Eerste Hulp zijn van een EHBO-vereniging uit de omgeving of een leerkracht die een geldig EHBO-diploma heeft. Het geeft scholen de mogelijkheid om de indeling van de examendag zodanig wordt aangepast dat de studenten niet een heel dagdeel, maar slechts één à twee uur uitgeroosterd hoeven te worden. N U MME R 2
A P R I L 2 0 17
9
beleid
Wat Het Oranje Kruis vindt over Eerste Hulp in het onderwijs
Jong geleerd… Jong geleerd, (tot) oud gedaan. Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst tenslotte. Verantwoord samenleven vereist onderwijs. Onderwijs op tal van terreinen. Dus ook op het gebied van hulpvaardigheid. TEKST ANNET DE VOOGD | FOTOGRAFIE RENÉ ZOETEMELK
M
aar je moet het wel écht kunnen. Dat wil zeggen Eerste Hulp van het begin goed en verantwoord aanleren. Dat is helemaal niet zo ingewikkeld. De bereidheid om anderen hulp te verlenen kan al vanaf de kleuterleeftijd worden aangeleerd en gestimuleerd. Een kleuter kan bijvoorbeeld al iets voor iemand oprapen en zal dit soms zelfs al uit zichzelf doen.
20
Spelenderwijs
‘Eerste Hulp van het begin goed en verantwoord aanleren’
De eerste hulp die kinderen kunnen verlenen, kan spelenderwijs worden uitgebouwd waarbij ook het noodzakelijke zelfvertrouwen kan groeien. Laat ze beginnen met simpele eerstehulpvaardigheden, zoals het plakken van een pleister. Kinderen zijn vaak in het gezelschap van andere kinderen. Het ligt daarom voor de hand dat ze in eerste instantie leren om te
gaan met letsels die veel bij kinderen voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan de vele ongevallen bij het springen op de tuintrampoline of het grote aantal behandeling van hoofdletsel op de SEH na een fietsongeval bij jeugdigen. Training in de eerste hulpvaardigheden die daarmee te maken hebben, levert een directe bijdrage aan het voorkomen van gezondheidsrisico’s.
vraag & antwoord Algemene EHBO
Onderwijs: Zelf Eerste Hulp lessen en examen organiseren? Onderwijsinstellingen kunnen zelf EHBO-lessen verzorgen en een EHBO-examen organiseren. Heidi Verkerk, manager relaties van Het Oranje Kruis, legt hieronder in het kort uit hoe dit in zijn werk gaat.
LORAINE BODEWES
Als je naar de getallen kijkt, zie je dat de meeste ongevallen in en om het huis gebeuren, in het verkeer en bij sport. Soms moeten er dan levensreddende handelingen, zoals reanimatie, worden toegepast. Het is dan ook van belang dat de eerstehulpverlener de algemene richtlijnen van Eerste Hulp kan toepassen. Het aanbieden van de algemene regels van EHBO aan jeugd en jongeren is dan ook een eerste vereiste. Bij 90% van de ongevallen of rampen zijn burgers als eerste ter plaatse. Het kan voorkomen dat burgers, gewond en niet gewond, in een noodsituatie op elkaar zijn aangewezen. Het vergroten van zelfredzaamheid in onze maatschappij is daarom van groot belang.
O
nderwijsinstellingen kunnen bij uitstek zelf lessen organiseren en in beginsel zelfstandig het examen voor het Diploma Eerste Hulp van Het Oranje Kruis afnemen. Uiteraard blijft het van belang dat de student, de uiteindelijke examenkandidaat, met genoeg kennis en kunde aan het examen deelneemt. Het Oranje Kruis voorziet u van informatie rondom (les)materialen die u ondersteunen tijdens de lessen en benodigd zijn voor het examen. Zo is het mogelijk gebruik te maken van lesmaterialen, zoals een werkboek en/of een module digitale toetsing. De studenten kunnen in hun eigen tijd de opgaven doornemen, waardoor er tijdens de lessen de nadruk vooral op de praktijk komt te liggen. Dat is uiteindelijk waarop de student wordt beoordeeld.
Zelfvertrouwen Eerste Hulp verlenen is meer dan alleen het beschikken over de juiste kennis en vaardigheden tijdens een noodsituatie. Weten wat je moet doen in zo’n situatie draagt bij aan het zelfvertrouwen van leerlingen. Bovendien draagt Eerste Hulp bij aan hulpbereidheid, respect voor je medemens en burgerschap: je doet het niet voor jezelf maar voor een ander. Tenslotte is het belangrijk dat burgers zich bewust worden van de urgentie omtrent het bieden van directe hulp.
EHBO in het onderwijs Via de scholen in het basisonderwijs en in het voortgezet onderwijs kan een nieuwe generatie worden opgeleid tot de burgerhulpverleners van de toekomst. Zij zijn in staat eerstehulpverlening toe te passen en daarmee ook levens te redden. Het Oranje Kruis pleit voor het structureel aanbieden van Eerste Hulp op een laagdrempelige manier aan leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs en hen het Diploma Eerste Hulp laten behalen.
Het opleidingstraject is flexibel. Afhankelijk van uw (rooster-) wensen organiseert u bijvoorbeeld een korte intensieve les van drie dagen of één die over een kwartaal of semester loopt. U vraagt minimaal twee weken voor de gewenste datum het examen bij ons aan en u ontvangt van ons de benodigde informatie voor de examendag. U organiseert het examen zelf waarbij u een examenteam formeert dat bestaat uit twee instructeurs Eerste Hulp (1 ervan in bezit van BLS/AED NRR) en een lotusslachtoffer, die niet betrokken zijn geweest bij de lessen. Uiteraard kunt u het examenteam ook door ons laten organiseren. Het examen vindt op uw leslocatie plaats. Hierbij biedt het examenreglement tevens mogelijkheden om rekening te houden met faalangst e.d. Ook word het examen zo georganiseerd dat er minimale lesuitval is. Het Diploma Eerste Hulp volgt na een succesvol examen en is een nieuwe generatie burgerhulpverleners geslaagd! Herkennen van een noodsituatie en daarin durven te handelen zijn essentiële vaardigheden en worden het best verworven in het onderwijs, Het Oranje Kruis heeft hiervoor een aantrekkelijke propositie om dit mogelijk te maken.
Bent u geïnteresseerd? Dan kunt u met mij contact opnemen: verkerk@ehbo.nl of 070 – 33832 32.
N U MME R 2
A P R I L 2 0 17
21