keik nr. 76
Kunst & Erfgoed in de kijker
Jeannot Peeters (1909 - 1996), een verloren gewaande Hasseltse vrouwelijke kunstenaar? Inv. nr.: 1979.0036.00, 2015.0367.00, 2018.0007.00, 2019.0087.00
1
De genderproblematiek in de kunst is van alle tijden. Vrouwelijke kunstenaars hebben het in de kunst niet altijd even gemakkelijk gehad. Ze hebben vaak een veel minder grote bekendheid dan hun mannelijke tijdgenoten, en tot ver in de 20ste eeuw was het beroep van de succesvolle kunstenaar een uiterst mannelijke aangelegenheid. Toch heeft deze discriminatie de vrouwen er niet van weerhouden om kunst te maken. Deze genderproblematiek deed zich overal voor, ook in Hasselt. Hoewel het Hasseltse kunstleven van de vorige eeuw uit enkele vooraanstaande vrouwelijke kunstenaars bestond, zijn deze vandaag veel minder bekend. Bij leven waren zij bekende Hasselaren die samen met hun mannelijke tijdgenoten deelnamen aan heel wat tentoonstellingen. Met hun dood doofde echter ook hun bekendheid. Vele werken van deze Hasseltse kunstenaressen bevinden zich vandaag in tal van privécollecties, slechts een beperkt aantal heeft reeds zijn weg naar het museum gevonden. Het Hasseltse stadsmuseum, Het Stadsmus, beschikt wel over enkele kunstwerken van vrouwelijke Hasseltse kunstenaars. Deze vrouwelijke kunstenaars stelden hun werken gelijktijdig tentoon met hun mannelijke collega’s. Maar hoewel hun werken niet van een minderwaardige kwaliteit waren, verkregen deze vrouwen nooit een grote erkenning, in tegenstelling tot hun mannelijke collega’s.
2
Jeannot Peeters (1909 Hasselt - 1996 Hasselt)
Kunst & Erfgoed in de kijker
Jeannot Peeters als verloren gewaande vrouwelijk kunstenaar
Bruidsboeket Claire Maldoy en Raymond De Groote 30 juli 1953. Olieverf op doek, 40,5 x 50 cm. Collectie Het Stadsmus Hasselt, inventarisnummer 2015.0367.00.
Een van deze vrouwen, die vandaag de dag een beduidend oeuvre naliet, is de kunstenares Jeannot Peeters (1909 - 1996). In haar tijd was zij een bekende Hasseltse kunstenares die zich voornamelijk bezighield met het schilderen van bloementaferelen, stillevens en Kempische landschappen. Doorheen haar leven nam ze deel aan heel wat tentoonstellingen georganiseerd in Hasselt, maar ze verwierf ook faam buiten de Hasseltse stadsmuren en zelfs buiten België. Het Stadsmus mag zich trotse eigenaar noemen van tien schilderwerken. Daarnaast beschikt het museum ook nog over foto’s, postkaarten en enkel dia’s van haar kunstwerken en van Jeannot als kunstenares zelf. Uit een rondvraag blijkt dat ook heel wat Hasselaren vandaag de dag nog in het bezit zijn van een kunstwerk vervaardigd door deze Hasseltse artieste. Jeannot Peeters was een enorm productieve schilder. Dit blijkt duidelijk uit de hoeveelheid schilderijen die vandaag nog in omloop zijn of zich in privéverzamelingen bevinden. Vaak werden haar schilderijen geschonken als huwelijkscadeau of relatiegeschenk. Helaas moet de vraag gesteld worden of elke eigenaar wel weet wie de kunstenares achter het schilderij was? Van Jeannot Peeters als bekende Hasseltse vrouwelijke kunstenaar kan er vandaag de dag niet gesproken worden. De ietwat verloren gewaande kunstenares, die in haar tijd een wel bekende “Hesselos” was en een groot oeuvre naliet, verdient een grotere erkenning. Haar werk was zeker niet ondergeschikt aan dat van haar mannelijke
tijdgenoten en ook zij verdient een plaats in de kunstcanon net als vele andere (Hasseltse) vrouwelijke kunstenaars die zich moesten onderscheiden van hun mannelijke concurrenten.
Wie was Jeannot Peeters? Marie Jeanne Wilhemine Francisca Peeters alias Jeannot Peeters werd geboren op 30 mei 1909 en overleed op 20 januari 1996 te Hasselt.1 Ze was de jongste dochter van spoorbeambte Jan Rudolf Antoon Peeters (°28 februari 1883 in Mechelen - † 03 januari 1955 in Hasselt) en van Catharina Hubertina Michiels (°19 januari 1880 - † 27 april 1966 in Hasselt).2 Haar twee jaar oudere zuster heette Maria Antionette Jeanne Rudolphe Peeters (°1907 - † april 1973 in Hasselt).3 Jeannot Peeters woonde tot haar dood op de Thonissenlaan 38 in Hasselt.4 Hier was ook haar atelier gevestigd. Uit een analyse van het krantenarchief van de streekkrant Het Belang van Limburg kan met zekerheid worden gesteld dat het gezin Peeters vanaf 3
het jaar 1949 woonachtig was op de Thonissenlaan 38 in Hasselt. In het woonhuis bevond zich niet enkel het eigen kunstenaarsatelier van Jeannot Peeters, maar gaf ook haar zuster Marie Antionette particuliere Franse les.5 Jeannot bleef ongehuwd en liet geen kinderen na. Jeannot Peeters leverde als schilder haar eigen, onvervreemdbare bijdragen aan het rijke culturele leven van Limburg. In haar eigen curriculum vitae omschreef ze zichzelf als een vrouw met een grote natuurlijke aanleg, gevoed uit twee bronnen: de precieze tekenvaardigheid die ze leerde van haar vader, en de speelse romantiek die ze erfde van haar moeder. Door deze zoals ze het zelf noemde “natuurlijke aanleg” was ze bijna voorbestemd om een belangrijke plaats in te nemen tussen de vele belangrijke schilders werkzaam in Hasselt.6
Winterlandschap, 1976. Olieverf op doek, afmetingen niet gekend. 44
Jeannot Peeters genoot haar opleiding aan de academie voor schone kunsten te Hasselt. Na deze opleiding bekwaamde ze zich jarenlang verder bij enkele voorname kunstenaars, onder wie Lucien Nolens (1879-1954), Gaston Wallaert (1989-1954) en Ludovic Janssen (1888-1954). Maar een van haar grootste leermeesters was de kunstschilder Charles Wellens (1889-1958).7 Wellens was een gerenommeerd kunstenaar die zich bezighield met onder meer het schilderen van Kempische landschappen, boerderijen, hutten en interieurs. Hij was lid van de Ars Proba beweging maar ook in de kunstkring Pro Arte toonde hij een aantal van zijn werken in groepstentoonstellingen.8 Als leerlinge van Charles Wellens schilderde ook Jeannot Peeters vooral Kempische landschappen, boerderijen, stillevens, interieurs, jachttaferelen en bloemen.9 Jeannot gaf vooral de voorkeur aan de ongerepte natuur, wisselend naar de seizoenen van het jaar. Ze schilderde een wereld die voor iedereen herkenbaar was.
Als kunstenares van het landschap schilderde Jeannot op vele plaatsen in Limburg, Haspengouw en de Kempen. Ze werd geïnspireerd door wat ze ter plaatse zag. In Haspengouw waren dit eerder bloesemende fruitbomen of kleurige bloemen, in de Kempen waren dit dan weer veldbloemen, vennen, moerassen en de Kempische hoeves met eigentijdse voorwerpen en gereedschappen. Op deze manier vormden vele van haar schilderwerken ook een bron van historische documentatie.10 Niet onbelangrijk is ook het feit dat Jeannot werd aanzien als de huisschilderes van Bokrijk. Heel wat van haar schilderwerken geven dan ook de historische huisjes of het natuurlandschap van Bokrijk weer. Het is pas vanaf de oprichting van de Pro Arte kunstkring dat er iets van haar schildersactiviteit kan worden teruggevonden. De eerste vermelding van haar kunstactiviteit gaat terug tot het jaar 1946. Het is vanaf dit jaar dat Jeannot haar werken herhaaldelijk tentoonstelde.
Herfstlandschap, z.d. Olieverf op doek, afmetingen niet gekend.
Uit analyse van het krantenarchief van Het Belang van Limburg blijkt dat Jeannot regelmatig deel nam aan tentoonstellingen georganiseerd door de kunstkring Pro Arte naar aanleiding van de jaarlijkse Kermisweek in Hasselt, die doorgaans plaatsvond in de laatste week van september. Veel van haar oeuvre stelde ze tentoon in de Hasseltse kunstgalerijen: Artes en Willems maar ook in de lokalen van Pligas-Intercom. Haar vroegste werk toonde ze in de zaal Plaza in de Maastrichterstaat 15. Deze Hasseltse kunstenares beperkte zich echter niet tot Limburg en omstreken. Jeannot Peeters toonde haar werk immers ook in grotere steden zoals Brussel, Luik en Leuven. In Brussel deed ze dit vijfmaal in de Galerij Portenart (1955, 1957, 1959, 1961 en 1964) en in Luik stelde ze werken tentoon in de Galerie de la Cathédrale (1955).11 Ook over de landsgrenzen heen verwierf Jeannot Peeters een zeker faam. Zo stelde ze tentoon in Nederland, Frankrijk, Amerika en Zaïre.12
Interieur, z.d. Olieverf op doek, 60 x 50 cm. Collectie Het Stadsmus Hasselt, inventarisnummer 2019.0087.00. 5
Naast galerijen maakte Peeters ook gebruik van haar eigen atelier op de Thonissenlaan 38 in Hasselt om geregeld tentoonstellingen te organiseren. De eerste echte melding van Jeannots tentoonstellingsactiviteit kan teruggevonden worden in Het Belang van Limburg omstreeks 1946. Naar aanleiding van de kermis (21 september 1946) in Hasselt stelde de kunstenares een verzameling van haar werk tentoon in de zaal Plaza in de Maastrichterstraat 15.13 Hoewel eerdere vermeldingen van Jeannot Peeters’ activiteiten ontbreken, was zij reeds in 1946 een niet onbekende kunstenares. Tentoonstellingsaankondigingen maken duidelijk dat Jeannot Peeters zich in deze periode hoofdzakelijk bezighield met het schilderen van bloemstukken, Kempische landschappen, Ardense en andere schilderachtige buitengezichten. Deze onderwerpen liggen volledig in dezelfde lijn als die van haar leermeester Charles Wellens. Daarnaast verdiende ze in deze periode naast haar schildersactiviteit ook de kost met het lesgeven in de decoratieschilderkunst.14 Een belangrijk levensdoel van Jeannot was om haar grote bekwaamheid in de schilderkunst door te geven aan de volgende generatie. In dit opzicht heeft ze heel wat mensen persoonlijk opgeleid in haar, zoals ze het zelf noemde, “Instituut Jeannot Peeters”.15
Stilleven, bloemstuk in vaas, z.d. Olieverf op doek, afmetingen niet gekend.
Bloemstuk, z.d. Olieverf op doek, 79 x 59 cm. Collectie Het Stadsmus Hasselt, inventarisnummer 1979.0036.00.
Jeannot Peeters als commerçante Hoewel Jeannot Peeters niet getrouwd was en ook niet afkomstig was uit een uitzonderlijk welgestelde familie, lijkt het er toch op dat haar beroep als lesgeefster en de opbrengst van haar schilderijen haar voldoende inkomsten verschaften om in haar levensonderhoud te kunnen voorzien. 6
Er kan met zekerheid gesteld worden dat Jeannot Peeters schilderde “om den brode”. Haar atelier op de Thonissenlaan 38 was in dit opzicht volledig ingericht om aan haar commerciële noden tegemoet te komen. Het atelier bestond uit een soort van ontvangstruimte waarin heel wat werken
van haar tentoon hingen en haar eigenlijke werkruimte. De ontvangstruimte diende om klanten te ontvangen en schilderwerken te verkopen. Jeannot ontving geregeld klanten die ze rondleidde doorheen haar collectie en die ze vaak in meer ontspannen sfeer een glas aanbood. Het feit dat Jeannot Peeters een geboren commerçante was, blijkt ook uit het feit dat ze heel wat verschillende initiatieven ondernam om haar werk bekender te maken. Naast haar deelname aan de jaarlijkse tentoonstellingen ter ere van de Kermisweek in Hasselt, nam ze ook deel aan andere evenementen die plaatsvonden in Hasselt. In dit opzicht verleende Jeannot Peeters in 1982 haar medewerking aan één van de 14 tentoonstellingen die werden georganiseerd ter ere van 750 jaar Hasselt en de Zevenjaarlijkse Virga-Jessefeesten. Jeannot Peeters exposeerde hier schilderijen met als onderwerp de stad Hasselt, de Virga Jesse en Hasseltse kapellekens.16 Deze tentoonstelling vond plaats in Pligas-Intercom van 7 tot 22 augustus 1982. Ze werd aangekondigd met de volgende bewoordingen: “De kunstenares brengt ons met haar werken in de romantische sfeer van Oud Hasselt met zijn vurige Mariaverering”. 17
Naast het schilderen van bloemstukken en landschapstaferelen heeft Jeannot ook een reeks schilderijen gemaakt met een meer devotioneel karakter. Hier ging het dan veelal over stillevens die ze samenstelde met als hoofdonderwerp een Maria. Toch ontbraken ook hier niet haar typische bloemen om het geheel op te vullen. Naast haar bijdragen aan de tentoonstelling in het teken van de Hasseltse VirgaJessefeesten ontwierp Jeannot in datzelfde jaar ook een kunstkalender die ze te koop aanbood. Deze kalender was een verzameling van heel wat van haar artistieke werken gegroepeerd per thema, zoals winterlandschappen, jachttaferelen, bloemstukken… Ze schreef voor de verkoop van haar kalender meerdere gemeenten aan. Via dit initiatief probeerde ze ook inkomsten te genereren. Jeannot was een commerçante die haar kunst en haar talent ten volle gebruikte om volledig in haar levensonderhoud te kunnen voorzien.18 Linksonder: Stilleven, Mariacompositie, z.d. Olieverf op doek, afmetingen niet gekend. Particuliere privéverzameling, huwelijkscadeau. Rechtsonder: Stilleven met Mariabeeldje, z.d. Olieverf op doek, afmetingen niet gekend. Particuliere privéverzameling, WZC Salvator.
7
Jeannots schildersevolutie Uit krantenanalyse en tentoonstellingskritieken kan worden vastgesteld dat de Hasseltse doorheen de jaren geleidelijk andere klemtonen legde in haar werk of de voorkeur gaf aan het gebruik van andere technieken. Hoewel ze in haar beginjaren nog zeer schatplichtig was aan haar leermeester Charles Wellens, week ze hier met het verstrijken van de jaren meer en meer van af.
In 1950 kan er een eerste echte evolutie worden waargenomen in Jeannots schilderwerk. Jeannot ging in deze periode over tot het schilderen met een meer serene houding en meer gedempte tonen. Dit in tegenstelling tot haar eerder werk, dat sterk aanleunde bij de school van Charles Wellens en waar ze gebruik maakte van uitbundige kleuren om eerder zonnige en luministische landschappen in beeld te brengen.
“De beste stukken van Mejuffrouw Peeters waren net haar schilderijen waar ze schilderde met een eerder serene houding, vrij van overdreven lichteffecten en met gedempte tonen.”
Landschap, z.d. Olieverf op doek, afmetingen niet gekend.
88
Het blijkt duidelijk dat Jeannot doorheen de jaren meer en meer op zoek ging naar haar eigen artistieke persoonlijkheid.19
In de zoektocht naar Jeannots eigen stijl speelde de weergave van atmosfeer, kleur en lichtwerking een zeer belangrijk rol.
In 1952 streefde Jeannot Peeters er vervolgens naar om meer vrouwelijke toetsen in haar werk te leggen. In dit opzicht schilderde ze haar werk in lichtere kleuren dan haar composities uit een vroegere periode. Jeannot maakte voortaan gebruik van lichte en intense atmosferen en de lichteffecten die vooral in het voor- en het najaar voorkomen. Peeters voorzag haar bloemstukken, landschappen en stillevens ook van een rustigere stemming. Jeannots stillevens en bloemstukken waarin ze voorheen vaak gebruik maakte van kleurige effecten, werden in deze periode veel gematigder. 20
Haar persoonlijke ontwikkeling kan overigens het best worden waargenomen in haar bloemstukken. Voor haar Kempische landschappen bleef de schilderes nog vaak schatplichtig aan de school van Wellens en het gebruik van lokale kleuren. Het gebruik van zuiverdere kleureffecten om zo een eerder poëticale stemming in haar oeuvre te bekomen, paste ze voornamelijk toe in haar bloemstukken. Het is dan ook vooral in deze werken dat er een grote vooruitgang kan worden waargenomen. Hierin ging ze op een zeer creatieve wijze om met kleurbenadering. Belangrijk is hoe Jeannot Peeters erin slaagde om de frisse, levendige kleuren van de bloemen een eigen straling te geven.21 Naarmate de jaren vorderden, ontwikkelde Peeters meer en meer een uitdrukkelijk vrouwelijk karakter in haar kunst. Dat Jeannot Peeters zoekende was naar een eigen schilderstijl, blijkt duidelijk uit haar steeds weer evoluerende technieken. De schilderijen die Jeannot toonde ter gelegenheid van de Kermistentoonstelling in september van het jaar 1954 vertonen in dit opzicht een verdere evolutie. In tegenstelling tot haar eerdere werken waarbij ze veel gebruik maakte van het paletmes, schatplichtig aan haar leermeester Charles Wellens, liet ze omstreeks deze periode deze techniek volledig achterwege. Voortaan maakte Jeannot meer en meer gebruik van enkel het penseel. Hierdoor werd het voor de kunstenares mogelijk om meer en grotere nuanceringen in beeld te brengen.
Stilleven, rozen in kruik, z.d. Olieverf op doek, afmetingen niet gekend.
9
In haar werken evolueerde de kunstenares naar een meer soepelere techniek en een grotere penseelbeheersing dan in haar vroegere jaren. Dit had tot gevolg dat Jeannot Peeters haar onderwerpen met minder verf in beeld kon brengen, waardoor de schilderijen een lichter voorkomen kregen. In dezelfde periode ontwikkelde ze ook een andere manier in atmosfeerschepping.
Hierdoor kwam haar schilderkunst voortaan zeer impressionistisch over. De lichtere en meer zelfzekerdere werken van Jeannot droegen bij aan zuiverdere en helderdere kleurwerking. Het is vooral in haar kleinere werken en bloemstukken dat deze vooruitgang tot zijn recht kwam.22 Haar bloemstukken bouwde ze zeer kleurrijk en genuanceerd op.23 In deze periode gaf de Hasseltse ook duidelijk de voorkeur aan de weergave van bloemstukken en in het bijzonder zonnebloemen.
Landschap, techniek van het paletmes, z.d. Olieverf op doek, afmetingen niet gekend.
Boven links: Hangende zonnebloemen, z.d. Olieverf op doek, afmetingen niet gekend. Boven rechts: Zonnebloemen in vaas, z.d. Olieverf op doek, afmetingen niet gekend.
Stilleven, bloemen in vaas, z.d. Olieverf op doek, afmetingen niet gekend. 10
Verzameling klaprozen, z.d. Olieverf op doek, afmetingen niet gekend.
In haar bloemstukken kon ze met haar brede penseelvoering de meest directe en krachtige effecten bekomen. Het was in deze werken dat ze haar eigen stijl het meest kon doorduwen.24 Haar bloemstukken behandelde ze op een vlotte en realistische manier terwijl ze in haar schilderingen van Kempische interieurs en heidelandschappen eerder aanhield bij de traditie.25 Een derde grote vooruitgang in Jeannots werk kan worden waargenomen in de schilderijen die ze tentoonstelde naar aanleiding van de Kermistentoonstelling in het jaar 1962 die plaats vond in Galerie Willems. Hoewel Peeters schatplichtig bleef aan haar onderwerpen zoals de traditionele
Kempische landschappen, de oude boereninterieurs en bloemstukken, lieten haar schilderijen uit deze periode zowel inzake kleur als opbouw een uitgesproken vooruitgang zien. Haar bloemstukken schilderde ze voortaan breed waardoor ze een uitgesproken decoratief effect bekwam. Voortaan bouwde ze haar Kempische interieurs steviger op waarbij ze een soberder kleurenpalet hanteerde. Haar schilderijen vertoonden overigens een directere en vlottere afwerking dan voorheen. Tentoonstellingskritieken meldden dat de werken die op deze Kermistentoonstelling van 1962 werden getoond, een belangrijk aanloop leken te 11
zijn naar een verdere evolutie en volgende fase in de kunstenaarscarrière van de Hasseltse schilderes.26 Doorheen de jaren ontwikkelde het oeuvre van Peeters zich nog verder. Meermaals werd zij door tentoonstellingsrecensenten van het Belang van Limburg een groots kunstenares genoemd. Uitzonderlijk werd haar kunst die ze tentoonstelde in 1968 ter gelegenheid van de Kermisweek vergeleken met eerder modern gerichte schilders. Het
gegeven dat Jeannot in haar werken eerder aanleunde bij de traditie maakte haar een geliefd kunstenaar. Ze schilderde haar werken met een brede toets en hoogde ze op met diverse kleuraccenten, wat resulteerde in een grote kleurcharme. Dit in tegenstelling tot de meer moderne schilders die enkel gebruik maakten van verf in plaats van kleur. Met deze mooie woorden toont een recensie van 1968 hoe Mejuffrouw Peeters te werk
“Jeannot Peeters kijkt naar de dingen, die haar kleurzin en haar verwondering en de schoonheid van het alomtegenwoordige treffen en ze brengt die op doek.” 27 Over haar bloemstukken schreef men het volgende: “Ook haar bloemstukken vertonen de prettige kant dat ze niet krampachtig «helemaal nét echt» geschilderd werden, doch dat ze vooral als gezien, beleefd en weergegeven werden.” 28
Natuurindrukken aan een meer, z.d. Olieverf op doek, afmetingen niet gekend. 12 12
Zoals reeds eerder aangehaald beperkte de Hasseltse kunstenares zich niet tot Limburg en omstreken. Peeters maakte ook enkele reizen buiten onze landsgrenzen. Deze reizen zorgden voor meer diversiteit in haar landschapsschilderijen. Op haar reizen deed ze immers heel wat inspiratie op en kwam ze in contact met andere landschapstaferelen. In dit opzicht stelde Peeters op de Kermistentoonstelling van 1960 enkele Weense natuurtaferelen tentoon.29 Naast een reis naar Wenen ondernam ze ook een reis naar Portugal en Spanje waarbij ze ook hier inspiratie opdeed om haar sfeervolle reisindrukken op doek te zetten.30
Niettegenstaande er nog steeds werken van haar te koop aangeboden worden op heel wat veilingen en online-sites, kent Jeannot Peeters maar een zeer kleine bekendheid. Vooral de oudere generatie Hasselaren weten nog wel wie ze was. Maar voor de jongere generatie is het niet te onderschatten en zeer groot nagelaten oeuvre van deze gerenommeerde bloemstukken- en landschapsschilderes Jeannot Peeters veeleer onbekend. Jeannot Peeters was een fiere kunstenares, die heel wat Limburgs schoon vereeuwigde voor het nageslacht in haar landschapstaferelen. De Hasseltse kunstenares hield zich maar al te graag bezig met de schilderkunst, of zoals ze de schildersactiviteit zelf verwoordde:
“een wonderlijke menselijke bezigheid: op het platte vlak van paneel of doek met lijn en kleur de werkelijkheid om je heen analyseren en in een nieuwe eigen visie weer samen te voegen tot de schone illusie van een goed schilderij. Of eigenlijk, het is geen illusie, ieder goed schilderij is zijn eigen werkelijkheid met een onvervreemdbaar recht te zijn zoals het is. En dat recht is weer onverbrekelijk verbonden met het recht van de mens die het maakte, om te zijn en te zien zoals hij is en ziet.” 32 Reisindruk Spanje, 1974. Olieverf op doek, afmetingen niet gekend.
Waar is de bekendheid van Jeannot Peeters gebleven? Jeannot Peeters was sinds de Tweede Wereldoorlog een steeds terugkerende gaste in diverse galerijen van Hasselt. Haar werken waren in dit opzicht dan ook bij het grote publiek bekend.31 Hoewel ze vaak tentoonstelde en een grote evolutie in haar oeuvre doormaakte en hoewel er heel wat columnisten haar tentoonstellingen geregeld aankondigden en vaak met grote bravoure bespraken, verdween ze als kunstenares na haar dood als het ware volledig uit het Hasseltse straatbeeld.
Ze kan terecht een vertegenwoordiger genoemd worden van de Hasseltse schilderkunst en een icoon van de Limburgse landschapsschilderkunst. Als vrouw is het niet makkelijk om een plaats te verdienen in de kunstcanon. Vrouwen hebben het in dit opzicht altijd moeilijker gehad dan hun mannelijke tijdsgenoten. Maar dit wil niet zeggen dat het de vrouwen ooit weerhouden heeft om aan schilderkunst te doen.
13
Jeannot overleed op 86-jarige leeftijd, voorzien van het laatste Heilige Sacrament. Ze heeft veel betekend voor de Hasseltse kunstwereld en het rijke culturele leven van Limburg:
“Terugdenkend aan haar leven staat zij ons voor de geest als een schilderes die haar eigen onvervreemde bijdrage leverde aan het rijke culturele leven van Limburg. God schonk de gave om haar bekwaamheid door te geven aan jonge mensen, zoals zij zelf leiding kreeg van de Kempenaar Charles Wellens.” 33
Ze was een steeds terugkerende gaste op de jaarlijkse tentoonstellingen die werden gehouden ter ere van de Kermisweek in Hasselt. Ze was een enthousiaste, productieve kunstenares en een icoon voor de Hasseltse schilderkunst. Hoewel Jeannot na haar dood nooit de bekendheid verkreeg die ze bij leven genoot, kan hier vandaag nog altijd een verandering in gebracht worden. Jeannot Peeters kan beschouwd worden als het symbool van onze Hasseltse vrouwelijke kunstenaars. Zij dient zeker hoog naar waarde te worden geschat. Zeker omwille van het grote oeuvre dat ze naliet, waarvan nog veel werken in heel wat privéverzamelingen terug te vinden zijn. Via haar werken is en blijft Jeannot nog altijd een levende kunstenares die vecht voor een plaats in de kunstenaarscanon naast haar mannelijke concurrenten. Met haar dood is zij zeker niet opgehouden te bestaan, haar schilderkunst is nog steeds levend! En het gevecht is nog niet ten einde. Dit overzicht wil dan ook eerbetoon brengen aan Jeannot als kunstenaarssymbool en mee het gevecht levend houden.
Bloemen, z.d. Waterverf op karton, afmetingen 53,8 x 32,4 cm. Collectie Het Stadsmus Hasselt, inventarisnummer 018.0007.00.
Dankwoord Mijn dank gaat uit aan Veronique van Nierop, Ann Delbeke en het organiserende team van Het Stadsmus die dit initiatief mogelijk maakten en mij begeleidden in dit onderzoek. Ook bedank ik Felix van Geel, een goede vriend van Jeannot Peeters die mij heel wat bruikbare informatie ter beschikking heeft gesteld. Daarnaast bedank ik de redactie van de zoekertjesrubriek Duizendpoot van het Belang van Limburg die mijn oproep betreffende beeldmateriaal en anekdotes aangaande Jeannot hebben gepubliceerd en natuurlijk het grote enthousiasme van heel wat lezers die hierop hebben gereageerd en massaal hun werken hebben opgestuurd. Ook mijn familie verdient een woordje van dank, zij hebben het geduld gehad en mij bijgestaan in dit onderzoek.
14 14
Bibliografie
Eindnoten
Internetadressen
1
Digitaal krantenarchief van het Belang van Limburg, te raadplegen via http://125.hbvlonline.be/, Hbvl, Maandag 22 januari 1996 blz 11.
2
Hbvl, Donderdag 06 januari 1955 blz 4; Hbvl, Donderdag 05 mei 1966 blz 7.; https://www.genealogieonline.nl/stamboom-van-bers/R20166.php, laatst geraadpleegd op 21 februari 2021; https://www.genealogieonline.nl/stamboom-van-bers/R15667.php, laatst geraadpleegd op 21 februari 2021.
Digitaal krantenarchief van het Belang van Limburg, te raadplegen via http://125.hbvlonline.be/ http://www.hemotech.be/belisch/pages/artists/ WC.html, laatst geraadpleegd op 14 februari 2021 http://www.hemotech.be/belisch/pages/artists/PJ2. html, laatst geraadpleegd op 14 februari 2021.
3 Hbvl, Vrijdag 13 april 1973 blz 8. 4 Hbvl, Woensdag 27 april 1949 blz 6.; Hbvl, Donderdag 07 september 1950 blz 4.
https://www.genealogieonline.nl/stamboom-van-bers/ R20166.php, laatst geraadpleegd op 21 februari 2021.
5 Hbvl, Zaterdag 06 september 1952 blz 10.
https://www.genealogieonline.nl/stamboom-van-bers/ R15667.php, laatst geraadpleegd op 21 februari 2021.
7 Curriculum vitae, Jeannot Peeters, geschonken door Felix van Geel
http://hasel.be/peeters-jeannot-uit-belisch, laatst geraadpleegd op 14 februari 2021.
6 Curriculum vitae, Jeannot Peeters, geschonken door Felix van Geel.
8 http://www.hemotech.be/belisch/pages/artists/WC.html, laatst geraadpleegd op 14 februari 2021. 9 http://www.hemotech.be/belisch/pages/artists/PJ2.html, laatst geraadpleegd op 14 februari 2021. 10 Curriculum vitae, Jeannot Peeters, geschonken door Felix van Geel.
Afbeeldingen Cover: Foto Jeannot Peeters: uit privéverzameling, inzending oproep zoekertjes rubriek Duizendpoot, het Belang van Limburg - 12/2020. Stilleven met bloemen, z.d. Olieverf op doek, afmetingen niet gekend. Particuliere privéverzameling, inzending oproep zoekertjes rubriek Duizendpoot, het Belang van Limburg - 12/2020. Afbeeldingen 2, 4, 7, 19: Collectie Het Stadsmus Hasselt. Overige afbeeldingen: Schilderijen van particuliere privéverzamelingen, inzending oproep zoekertjes rubriek Duizendpoot, het Belang van Limburg - 12/2020.
11 Hbvl, Donderdag 30 januari 1964 blz 8.; Hbvl, Maandag 03 oktober 1955 blz 4.; Paul Piron, De Belgische Beeldende Kunstenaars uit de 19de en 20ste eeuw, (Brussel: Art in Belgium, 2000), 1051. 12 Curriculum vitae, Jeannot Peeters, geschonken door Felix van Geel. 13 Hbvl, Zondag 22 september 1946 blz 7. 14 Hbvl, Zondag 22 september 1946 blz 7. 15 Curriculum vitae, Jeannot Peeters, geschonken door Felix van Geel. 16
Folder uitgegeven door de Stad Hasselt ter gelegenheid van de aankondiging van 14 tentoonstellingen die plaatshadden in Hasselt naar aanleiding van de zevenjaarlijkse Virga Jessafeesten die plaatshadden in 1982, tentoonstellingsnr. 14.
17 Tentoonstellingsaankondiging van Pligas-Intercom, augustus 1982, kopie ter beschikking gesteld door Felix van Geel. 18 Brief Jeannot Peeters gericht aan gemeentes om haar kalender aan te prijzen, 25 februari 1982, kopie ter beschikking gesteld door Felix van Geel. 19 Hbvl, Maandag 18 september 1950 blz 3. 20 Hbvl, Maandag 18 september 1950 blz 3. 21 Hbvl, Woensdag 28 oktober 1953 blz 5. 22 Hbvl, Dinsdag 21 september 1954 blz 5. 23 Hbvl, Zondag 21 september 1958 blz 6. 24 Hbvl, Zondag 18 september 1960 blz 3. 25 Hbvl, Maandag 25 september 1961 blz 5. 26 Hbvl, Vrijdag 28 september 1962 blz 5. 27 Hbvl, Woensdag 25 september 1968 blz 11. 28 Hbvl, Woensdag 25 september 1968 blz 11. 29 Hbvl, Zondag 18 september 1960 blz 3. 30 Hbvl, Woensdag 25 september 1974 blz 4. 31 Hbvl, Zaterdag 27 december 1980 blz 14. 32 Curriculum vitae, Jeannot Peeters, geschonken door Felix van Geel. 33 Doodsprentje Jeannot Peeters.
15
Oktober 2021 – keik nr. 76 Tekst: Soetkin Buntinx, kunsthistorica Foto: Privécollecties, Het Stadsmus Copyright: Het Stadsmus Guido Gezellestraat 2, B-3500 Hasselt Tel.: 011/23 98 90 - E-mail: hetstadsmus@hasselt.be
Overzicht Kunst in de Kijker 2004-2005: 2004: 126. De kraag van de Hasseltse boogschutters; 127. Schilderij ‘Grote Capucienenstraat’, Clement Van Campenhout (1921-1997), 1961; 128. Prent ‘Gezicht op de Boulevard met links de gevangenis’, Charles Jooseph Hoolans (1814-?); 129. Offerandeschotel met in reliëf 7 (keizers)hoofden, 17e eeuw; 130. Affiche van het eerste Nederlands Eucharistisch Congres, Hasselt, 1904, Leo Jaminé (1854-1921); 131. Zes schilderijen uit de cyclus van het H. Sacrament van Mirakel bewaard in Herkenrode; 132. Alambiek afkomstig uit Staatlaboratorium in Guffenslaan in Hasselt, E. Adnet, Parijs; 133. Gedenkpenning “150 jaar Koninklijk Atheneum Hasselt”, Luc Verlee (°1939), 1994, 1994; 134. Schilderij ‘Hubert Leijnen (1909-1997), hoofdredacteur van HBvL van 1929 tot 1976’, Eugène Polus, 1951. 2005: 135. Ontwerptekening voor tegelpaneel ‘Tuin met pauw en zwaan’, Manufacture de Céramiques Décoratives de Hasselt (1895-1954); 136. Beeld van de Roode Roos; uitgave in beperkte oplage t.g.v. inhuldiging monument op de Schiervellaan Hasselt, Gerard Moonen (° 1953). Overzicht Kunst en Erfgoed in de Kijker: 2005: 1. De archeologische vondsten van Herkenrode in Het Stadsmus. 2006: 2. Jos. Damiens wandschilderingen voor het gouvernement te Hasselt (1908-1910); 3. De Kiosk en het muziekleven in Hasselt in de 19e eeuw; 4. De kapel van Spalbeek, 5. De handboog: van verdedigingswapen tot Olympische discipline; 6. Menukaarten. 2007: 7. Stad in groei. Hasselt in de 19e eeuw; 8. De oorsprong van onze kapellen; 9. Een Hasselts bedevaartvaantje uit de 17e eeuw; 10. Processievaandel van de Hasseltse Broederschap van het Heilig Sacrament. 2008: 11. Ets ‘Het Offer’, Jan Toorop (1858-1928); 12. Vaas in lusterglazuur, Manufacture de Céramiques Décoratives de Hasselt (1895-1954); 13. 2 zilveren kandelaars, resultaten van een onderzoek; 14. Handschrift van de Roode Roos 18de-19de eeuw; 15. Spaanse toreadors, Romeinse ruïnes en kamelen aan de oevers van de Zwarte Zee. De exotische reizen van een Hasseltse burger tijdens de Belle Epoque. 2009: 16. Thomas Morren schildert de familie Van Elsrack.; 17. Een zeldzame skeletklok van Joannes Michael Gaspard Geraets (1791-1859); 18. Geen KEIK verschenen!; 19. Archeologische opgravingen van het bonnefantenklooster in Hasselt; 20. Pierre Cox (1915-1974) en het hellenisme. 2010: 21. 1910: tsaar Ferdinand van Bulgarije vliegt boven Kiewit; 22. De zuidkant van de Grote Markt; 23. De Virga Jesse in Het Stadsmus: iconografie & cultusrelicten; 24. De Heecrabbers, kroniek van een kunstkring; 25. De collectie van Pasquasy, devotie– en doodsprentjes; 26. De kunst van het monumentale bouwen en het achteloos vernielen. 2011: 27. Medailles, De Koloniale Dagen, 1952; 28. Hasselt aan zee. Een eeuw marineschilderkunst; 29. Tot hier en terug. Burentwisten tussen Hasselt en Zonhoven; 30. Hasselt in de middeleeuwen. 2012: 31. Alaaf! De heropleving van de carnavalstraditie in Hasselt met speciale aandacht voor de jaren 1950; 32. Dame met lorgnet, Godfried Guffens (1823-1901); 33. Waterhuishouding in Hasselt; 34. Campendeck; 35. Dialoog met de ruimte. 2013: 36. De bonnefantenkerk en de graflegging; 37. De uurwerkstad Hasselt; 38. Royal Nord in Hasselt; 39. De Hasseltse septemberkermis in 1896; 40. Muziek! Het College van Sint-Cecilia van Hasselt 1670-ca. 1830. 2014: 41. Hasseltse bands 1945-2000; 42. Een tinnen bord uit het Hasseltse Augustijnenklooster; 43. 50 jaar Luminé Image Art; 44. Hedwig Pauwels; 45. Franz Anton Brändl (1720-1782). 2015: 46. Vuurpeloton in Hasselt; 47. Gedenkmonument (1856) voor de oud-strijders van Napoleon; 48. Fotostudio Blanckart… Kijken naar het vogeltje!; 49. Sportieve Hasseltse nostalgie. 1913-1964: Het openluchtzwembad aan de Willekensmolenstraat; 50. De abdissenportretten van Herkenrode. 2016: 51. Limburgs glas, in het licht van de recente aanwinsten; 52. Vergeten Hasselts gebak; 53. Nie zievere. Spe.le! Drie Hasseltse voetbalclubs vertellen hun verhaal; 54. Plezier & verdriet. Oorlogsgedenkenissen tijdens de kermisfeesten van de jaren 1920; 55. Proper gewassen! Wasserij De Lelie. 2017: 56. Tegelpaneel Irissen, afkomstig van het voormalig Hotel Léopold II te Blankenberge; 57. Zilversmid François Morren, meester met de drie sterren; 58. Het nieuwe blazoen van De Roode Roos; 59. Het archeologisch onderzoek aan het nieuwe stadhuis; 60. Het Hasseltse erfgoed door de lens van de Duitse bezetter (1917-1918). 2018: 61. Maria Pijpelinckx (Kuringen? 1538 - Antwerpen 1608), meer dan alleen maar de moeder van Pieter Paul Rubens; 62. The Hasselt Bridge. Waarom de kanaalbrug instortte in 1938; 63. Vijf Hasseltse burgemeesters in brons gegoten; 64. Het geheim achter het schilderij van de Heilige Odilia door Godfried Guffens; 65. Stef Vanstiphout (1931-1995), een eigenzinnig illustrator. 2019: 66. Jan Vaes. De graven van Loon en de Europese literatuur; 67. Zana Etambala. Limburg in koloniaal en/of Congolees perspectief; 68. Het Hasseltse Begijnhof verbindt. Over co-creatie, participatie en erfgoed; 69. 1944. Directe nasleep van de bevrijding van Hasselt; 70. De Komeetlijn. 2020: 71. Maison fondée en... Historische panden en hun uithangborden; 72. De Poncelet vaas, exponent van een uitgekiende reclamestrategie; 73. Het verhaal achter de gevel van het RTT-gebouw in de Paardsdemerstraat. 2021: 74. Het huis In ’t Claverblat en zijn plek in de gebouwde geschiedenis van Hasselt; 75. De vlag van de Hoveniersgilde van Hasselt, een venster op een boeiende geschiedenis.
16
Alle publicaties zijn te koop aan de museumbalie zolang de voorraad strekt. Online zijn de publicaties gratis raadpleegbaar op de website www.issuu.com/hetstadsmus.