Los hombres de berenguer ramón ii linajes hereditarios

Page 1

Ramón Berenguer II y Berenguer Ramón II: Linajes hereditarios en la hueste del conde “Fratricida” (1076-1097) Lola Carbonell Beviá

1.

1. Los hombres de Ramón Berenguer II y Berenguer Ramón II. Los jóvenes condes de Barcelona, hijos del también conde Ramón Berenguer I, casado con Almodís -su tercera esposa y madre de Ramón Berenguer II y Berenguer Ramón II-, heredaron los linajes que habían apoyado a su padre, el conde de Barcelona, Ramón Berenguer I. Ramón Berenguer II y Berenguer Ramón II heredaron las ciudades y condados de Barcelona, Gerona, Osona, el castillo de “Penitensem” (?); la ciudad de Carcasona; el condado de “Redes” (?); el castillo de “Laurag”; los condados de Tolosa, Minerba, Narbona, Foix, Comenge, y Savarte. Los dominios sobre la ciudad de Tortosa, con sus castillos de Tamarit, Cubelles, Castellet, Castellvell, y Cabrera Estopa, Pincano, Puig Roig, Caserres, Canyelles, Curriana, Montzó, Camarasa, Segura, Cervera, Tarrasa, Grañena, Guardia Laba, Conesa, Santa Perpétua, Olérdola, y Cardona. Y por tanto, los condes de cada uno de los citados condados fueron parte de su hueste, sus hombres de confianza, y los portadores de los linajes hereditarios, que procedieron de sus antepasados, y que continuaron apoyando a sus descendientes. 1.2. Berenguer Ramón II y Ramón Berenguer II. En el año 1076 comenzó el gobierno de los condes mellizos Ramón Berenguer II y Berenguer Ramón II, como “primus inter pares” entre los condes herederos del antiguo territorio perteneciente a la marca de Cataluña y Pirineo. En mayo de 1076, -antes de fallecer el conde Ramón Berenguer I-, los hombres de los jóvenes condes de Barcelona fueron: Ranard Amat; Sexeti; Guillem Bernardo de Odena; Deusdedit; Renard Guillem; Bernardo Ramón de Camarasa; Guerau; Gombaldo Miró; Arnau Miró; y Miró Donucii (1). En junio de 1076, fueron parte de sus apoyos logísticos y humanos: Adalbert, -hijo de Sendred-; Guerau Guitardi; Ramón Ramón; Ramón Guifré; Pere Guillem; Udalard Gaufred; Guerau Guitard; Miró Fogeti; Arnau Gerbert; Bonfil Oliba; y Berenguer, subdiácono (2); Ramón Guillém; Bernardo Ramón; y Guerau Guillem (3).

1


El 12 de noviembre de 1076, el conde Ramón Berenguer I realizó su testamento en la ciudad de Barcelona, ante el altar del apóstol santo Tomás, dejando todos sus bienes a sus hijos mellizos. Fueron sus albaceas (4): Guerau Alamany; Udalard Bernardo de Melan; Guillem Ramón Guifré de Olost; Dalmau Bernardo; Bernardo Ramón de Camarasa; Guillem, -hermano de éste último-; Miró Fogeti; Renard Guillem; Bernardo Ramón de Barcelona; Ramón Ramón; y Deusdedit Bernardo. Ramón Berenguer II y Berenguer Ramón II heredaron todos los lugares y ciudades de Barcelona pertenecientes al condado y episcopado; la ciudad de Gerona con su condado y obispado; la ciudad de Manresa con su condado, abadías y castillos; la ciudad de Osona con su condado y obispado, castillos y abadías; el castillo de “Penitensem” (?); la ciudad de Carcasona con su condado y obispado, abadías y castillos; el condado de “Redes” (?); el castillo de “Laurag”; los condados de Tolosa, Minerba, Narbona, Foix, Comenge, y Savarte. Los dominios sobre la ciudad de Tortosa, con sus castillos de Tamarit, Cubelles, Castellet, Castellvell, y Cabrera, Estopa, Pincano, Puig Roig, Caserres, Canyelles, Curriana, Montzó, Camarasa, Segura, Cervera, Tarrasa, Grañena, Guardia Laba, Conesa, Santa Perpétua, Olérdola, y Cardona. Fueron sus hijos, además de Ramón Berenguer II y Berenguer Ramón II, Sancha -soltera-, Agnes -madre de Guiguonis de Albion-. Y tuvo una sobrina llamada Adelaida (5). Tras la muerte de Ramón Berenguer I, en junio de 1077, los linajes que juraron fidelidad al conde Ramón Berenguer II fueron: Udalard, -hijo de Amaltruda- (6). En julio de dicho año (7): los hermanos Arnau y Guillem Guadall; Bernardo Guillem; Miró Guillem; Bernardo Gaufred; dalmau Guilabert; Guillem Sendre; Berenguer, presbitero; Guerau de Aguiló, castellano de Tárrega; Ramón Escorna, escribano real y notario público; Guilabert de Cruelles; Pere de Queralt; Guillem de Castellnou; maestre Ramón de Basuldone; maestre Arnau de Torre, canciller real; Pere Nadal, alcalde real de Tárrega; Jacobo de Miralls; Bernardo de Tárrega; y Guillem Fuster, de Montalvo, notario público. En el año 1078, Ramón Berenguer II, “Cap d´Estopa”, casó con la princesa normanda Mafalda, -hija de Robert Guiscard, duque de Apulia i Calabria (8). Ese mismo año, Ramón Berenguer II y Berenguer Ramón II donaron los castillos de Anglesola y Golmés a Berenguer Gombau, casado con Sancha, a cambio de su fidelidad vasallática, formando parte de sus hombres (9): Artal Guadall; Arnau Arlovini; Iliarviri Arnal; Bernardo Juanes; Guillem Guadall; Ramón Guifré; Umbert Jazbert de Talada; Udalard de Malany; Ugo Dalmau, Guillem, -juez-; Ponç, vizconde; y Martín, sacerdote y escribano.

2


El 17 de mayo de 1079, los condes mellizos se repartieron entre ellos los bienes heredados de su padre Ramón Berenguer I, consistentes en (10): una parte de Castellnou con su bodega y corral; así como todas las torres ubicadas entre el palacio condal y el alodio de Bernat Guillem, -cuyas casas pertenecieron a Bonisac-; las dominicaturas y alodios del castillo de “Port”, ubicadas entre el río Bisot y el Llobregat; los castillos de Castellnou de Barcelona hasta Castellvell de la Marca con sus términos y pertenencias, así como Olérdola, excepto la Torre de “Dela” y el valle de “Molis” para Berenguer Ramón II. Estuvieron encargados de la propuesta de reparto una comisión de expertos formada por Gombaldo de Gontar; Arnau de Gontar; Guerau Quadragesima Intrante; y Ramón de Dalmau. En dicho documento aparecen como referencia los nombres de los propietarios de las tierras que pasarían a ser propiedad de Berenguer Ramón II, así como los trabajadores de las mismas (11): Durand Blandrici; Guitard Ananias; Bolesma; Bernardo Ramón; Arnau Bernat; Bernat Ramón de Galifa; Bellushomo Parador; Guillem Salomó; Ermengol Jofré; Miró Salomó; Miró Jotono; Beusotio; Bissoti; Mir Ramón; Guillem; BonfiliPere; Miró Guadall; Regumir; Guitard Adalbert; Bernardo Bonfil; Galindo Nespla; Donnuc Mir; Mochon Beluc; Isarn Navarro; Guillem Bonuc; Stephanus Moneder; Guillem Bonifilio Moneder; Ramon Esperaneu; Ermessendis Geral; Bernardo Oliba; Pere Samuel; Ramon Eldebert; Guillem Guiribert; Albert Berenguer; Guillem Seniofra; Bernard Bonifilio; Mir Pere; Jazbert Aventino; Arnal Onofre; Johan Erumir; Ramon Seniofret; Johan Durando; Guillem Tinel; Bompar Ricolphi; Bernard Ramon maestre; Guillem Guifre; Mir Odo; Bernard Johan; Hollomar de Merdancano; Seguino Belid; Bertran Arnal; Sanç Arguimbau;, Arlen Guido; Bonifilio Ademar; Guillem Camaion; Gernert Caput Molsor; Bonifilio Amati; Ramon Ademar; Dagbert Bernard Torna Coies; Guitard Duran; Adalbert Pellicer; hijos de Nonuc Tinel; Sendre presbitero; Ramon Guitard; Guillem Gondebal; Salomón Erumir; Sendre Quor; hijo de Bonifilio Latro; Pere Vives; Guillem Guitard; Ramon Galin; Guillem Obispo; Vives Guitard Ferran; Mir Erumir; Guisla; Guillem Arnad; Guifre Oliba; Venrello; Bernardo Ramón de Archos; San Lorenzo; Mir Todaleg; Adalbert -juez-; Guillem Juanes; Bernardo de Camarasa; Ramon Malet; Guillem Amalrig; Mir Vaner; Johan Duran; Vives Ramon; Jazbert de San Pedro; Odger de Celata; Mir; Renard; la esposa de Guifre Johan; Ponç Enneg; Mir Giribert; Bernard Elies; Ramon Ponç; Ademar Oreia; Bermon Cristoival; Ramon Erumir; Ramon Od; Andreu Pellicer;, Joan Cebola; Bonifilio Ervig; Arluvino Pistor; Pere Rodbert; Guitard Oliba; Mir del Alcatarro; Ramon Lunes; Bernard Udalard; Dodçad, Ricolf poeta; Oliba Raimundi; Ramon de subirats; Andrea, Sabater; Bernard Guillem Pellicer, Queralt; Ermengol juez; Dalmad Giribert; Guadal Guillemi; Johan Muiad; Suier Sabater; 3


Arbert Faber; Vives Guadal; Pere Brener; Compagno; Pere Arnal; Johan Caputschole; Sendre Pere; Mir Guilabert; Marmuc; Guerau Alaman; Guilabert Amad, porter; Guillem Bonifilio; Mir Mir; Guillem Bonifilio clerigo; Ermeniards Mor; Pere de Bagnarias; Guadal; Ramon Porcel; Bonifilio Ramon; Elliards; Renard Bovet; Bernard Gondebal; Bocha Devina; Ramon Sanla; Ermessen; Ponc Cab de Oca; Guillem Oliba; Arnal Ramon; San Sebastia; Ramon Forner; Amato Eldrici; Annaleg Scestenier; Guillem Leopard; Mogoriam; geral Compagno; Cristiano Templa de Oca; Jazbert Aventino; Soler; Esteban Adalbert; Bernarda; Gaufredo, presbitero; Tedlen; Guitard, portero; Guillem, zapatero; Domingo casper; Bernardo Ramón Cuq; Miró Guadall; Bernardo Ramón; Amad Pistor; Ramón de Machic; Adalbert, juez; Ponç Oliba; Adroar; Guillem Sunifred; Vives Leu; Galindo; Ramón Cheruz; Bonfil Suñer; Francesa; Guifré Mayor; Bernat Madaref; Genestar; Abram Gros; Vives Bocha de Ocha; Arnal Onofret; Sendre Fels; Ramón Ananrici; Mir Gerbert; Pere Foia; Coralera; Arnau Ramón; Pere Poia; Ramón Guitard; Geribert y Guillem Ermemir. Entre los propietarios de propiedades y trabajadores de las mismas se hallaba un grupo de judíos (12): Abram Gros; Salomo, hermano de Bonisac; Isac Mancip; Beniamin; Ruben Boc y Salomón, su hijo; Abraham y su hijo; Salomon Cimento; Bevenist Bag; Salomón, hijo de Denad; Bonavida Bonisac, su abuelo; Mosse Bonet de Narbona; Bevenist Samuel; Bonacol; Abram Botentrot; David y su hijo; Iuda Iucef; Bonavida Sento; Vives Gento; Belid, hijo de Ruben; Abram, hermano suyo; Vives, hijo de David; Jucef Annacaz; la esposa de Isac Ulemborsa; la esposa de Iucef Lubricat; Mascard Bonet de Narbona; Mudafem; y Mosse Iucef. En el año 1080, el conde Ramón Berenguer II llegó a un acuerdo de paz con su hermano Berenguer Ramón II, por el cual le entregó el castillo de Barberá y la mitad del de “Bleda”, así como los condados de Carcasona y Rasés; las embarcaciones que poseía y las que tenía en proyecto construir; poniendo como garantía las propiedades de sus diez mejores hombres, que fueron (13): Ramón Folch, vizconde de Cardona; Ponç, vizconde de Gerona; Deusdit Bernardo; Udalard, vizconde de Barcelona; Geribert Guitard; Arnal Mur; Gaufred Baston; Guillen Umbert; Guillem Ramón, senescal; y Renard Guillem de la Roca. Otro documento fechado el 11 de diciembre del año 1080, aporta los nombres de algunos linajes más, de los condes mellizos de Barcelona (14): los vizcondes Ramón y Ermesenda; Gombau Joan y su esposa Letgarda; el matrimonio formado por Ramón Guillem y Sicarda; los esposos Erimbau Ramón y Ermesenda; Bernardo Amando; Ramón Amando; Berenguer Brocard; Ramón Mir de Pujalt; Teobaldo Guifré; Bernardo, y sacerdote escribano; Ermengol IV, conde de Urgell (15). En el año 1082, Ramón Berenguer II y su esposa Mafalda continuaron asegurándose el apoyo de sus vasallos Dalmau Guislabert y su 4


esposa Arsenda, a quienes entregaron un terreno en “Cercavins”, -en régimen de alodio-, ubicado en el castillo de Tárrega, perteneciente al condado de Manresa, en agradecimiento a los múltiples servicios prestados a la Corona (16). Tras la primera donación que tuvo lugar en enero de dicho año 1082, la segunda se produjo en febrero, por parte de los condes Ramón Berenguer II y Mafalda, hacia Miró Ricolf, a quién entregó el castillo de Montalbán, -con todas sus pertenencias-, ubicado en el condado de Osona, y que limitaba con el castillo de Tárrega y, con los términos de Verdú, Malpás y Puig Roig (17). En agosto de 1082 donó a la catedral de Barcelona unas viñas en el lugar denominado “Bederrida”, cercanas a “Cogoll”. Los hombres que firmaron dicho documento fueron (18): Guillem Guanalgod; Pere Ermengod; Guillem Ramón de Cervera; Gaufred Baston; Ramón Geribert; Bernardo Oleguer; y Guillem, subdiácono. El 5 de diciembre de 1082 murió asesinado Ramón Berenguer II, en el Montseny. Ese mismo año moría también Ramón Folch, vizconde de Cardona, enemigo de Berenguer Ramón II “El Fratricida”, que pasó a ser el nuevo conde de Barcelona (19). En el año 1084, los hombres de Berenguer Ramón II fueron (20): Berenguer Bernat de la Granada, -casado con Guisla-; Ponç Guerau, vizconde de Gerona; Gerald Alamany; Umbert Gazbert; Ponç Guerau de Cervera; Pere Ermengol; Guillem Ramón de Cervera; Ramón Miró; Geribert Gitard; Berenguer, presbítero; Miró Donici, escribano; Johan, presbítero; y Berenguer, levita. En el año 1089 (21): Bernat Udalard, -casado con Persedia-; Bernardo Guillem de Queralt; Gaufred Comtas; Ramón Renard; Arnald Gaufred; Arber Berenguer; Ramón levita; y Ponç levita escribano. En 1090, fueron (22): Bernardo, sacerdote; Arnaldo, sacerdote; y Ponç, levita; todos ellos pertenecientes a la catedral de Barcelona. En el año 1091, aparecen: Bernardo Guillem de Queralt; Miró Guillem, -juez-; Berenguer Bernardo; Donucio; Miró e hijos; Guirlando; Berenguer Bord; Bernardo, archidiácono; Ponç, sacristán; Ramón Dalmau; Miró Golfredi, canónigo; Ermengol Ramón -juez-; Miró -juez-; Guitard Boeti; Ramón Seniofred; Pere Arnal, clérigo; Arnal Miró, subteniente del vizconde de Barcelona; y Albert Bernardo, vicario (23); Ramón Tresunari, -casado con Rotlanda-; Berenguer de Rajadell; Bremon Guisad; Berenguer de Claro Monte; Miró de Castellvell; Arnal Amat; Pere de Torre; Johan, diácono y escribano (24). En 1093, los apoyos de Berenguer Ramón II fueron (25): Bernat Ot; Guerau Alemany; Gilabert, vizconde; Arnal Miró; Alerandi; Berenguer Arnal; Guerau Ramón; Ramón Geribert; Ermengol Bernardo; Geribert Guitard; y Arnal Berenguer, escribano. 5


2. Linajes hereditarios e históricos en la hueste de los condes de Barcelona “Cap d´Estopa” y “El Fratricida”. Los linajes que apoyaron a los condes de Barcelona Ramón Berenguer II y Berenguer Ramón II fueron: condes de Pallars-Jussà; condes de Besalú; condes de Urgell; vizcondes de Cardona; vizcondes de Barcelona; vizcondes de Cabrera; vizcondes de Berga; condes de Cerdaña; vizcondes de Castellnou; condes de Tolosa; señores de Boïl; Queralt; Cervelló; Montcada; Ramírez; Roselló; Dalmau; Garcés; Erill; Cervera; Ager; Gelabert; Arnal; Llussà; y La Roca. 2.1.

Linaje de los condes de Pallars Jussà.

Los personajes que formaron parte de la casa de Pallars-Jussà fueron: Artau I, conde de Pallars; Pere, conde de Pallars-Jussà; Aldonza, condesa de Pallars; y Artau II, conde de Pallars. 2.1.1. Linaje de Artau I, conde de Pallars. Artau I, perteneció al estamento nobiliario detentando el título de conde de Pallars. Murió en el año 1076. Artau I tuvo un hijo también llamado Artau (26). 2.1.2. Linaje de Pere, conde de Pallars-Jussà. Pere fue hijo de los condes de Pallars-Jussà, Ramón V y Valença, el cual en el año 1076 ya era adulto, puesto que aparece en la firma de un documento notarial de conveniencia entre sus padres, los condes de PallarsJussà con Ficapal, sobre la potestad del castillo de Gilareny (27). 2.1.3. Linaje de Aldonza, condesa de Pallars. Aldonza, condesa de Pallars, fue hija de Pedro Ansúrez y Elo, señores de Valladolid. Y a su vez fue cuñada del obispo Ot de Urgell (28). 2.1.4. Artau II, conde de Pallars. Artau II, conde de Pallars fue primo de Ramón Berenguer III “El Grande”. Perteneció al estamento nobiliario y militar, ya que ostentó el título de conde de Pallars, y el cargo de comandante militar (29).

6


2.2.

Linaje de Queralt.

Guillem Bernat de Queral estuvo casado con Ermesenda. En un documento notarial fechado en el año 1077, los esposos donaron al matrimonio compuesto por Guillem Ramón y Rotruda, por un lado; y a los conyuges Gubert Ramón y Ermengarda, por otro, así como a los hijos de Ermengarda casada en primeras nupcias con Dalmau Oliba, un terreno en “L´Albió”, en régimen de alodio (30). Durante el periodo comprendido entre los años 1078 y 1082, el conde de Barcelona, Ramón Berenguer II y su esposa Mafalda, encomendaron a Bernat Guillem de Queralt el castillo de “Font-rubí”, con su castellano llamado Renard Guillem, así como la dominicatura sobre sus tierras, a cambio del vasallaje y fidelidad al conde de Barcelona, de Bernat Guillem de Queralt (31). En el año 1089, Bernat Guillem de Queralt aceptó su sometimiento vasallático a Ramón Berenguer II, dándole la potestad del castillo de “Castellnou” de Barcelona, por el de “Font-rubí” (32). Tras la muerte de Ramón Berenguer II, Bernat Guillem de Queral se sometió vasalláticamente al nuevo conde Berenguer Ramón II, pactando con el mismo en el año 1089, por el que el conde se comprometió a socorrerlo, mediante la ayuda de Amat de Claramunt, vizconde de Cardona. Y buscó la fidelidad de Queralt igualmente para el heredero al condado de Barcelona, Ramón Berenguer III “El Grande” (33). 2.3.

Bernat II, conde de Besalú.

Bernat, perteneció al estamento nobiliario, detentando el título de conde de Besalú en el año 1077, en cuyo castillo acogió el concilio que el arzobispo Guifré de Narbona había impedido celebrar en Gerona (34). En el año 1086, el conde de Besalú, Bernat II, acordó una conveniencia con Bernat Torró, a quién otorgó el castillo de “Fenollet”, a condición de que le prestara vasallaje (35). Ese mismo año, el conde Artau II firmó una concesión y juramento de fidelidad por el cual autorizó a que la comunidad religiosa establecida en el monasterio de “Sant Joan de les Abadeses” estuviera bajo la autoridad de Berenguer Sunifred de Lluçà, obispo de Vic, y que se rigiese por la regla de san Agustín (36). 2.4. Linaje de Ermengol IV, conde de Urgell. Ermengol IV perteneció al estamento nobiliario detentando el título de conde de Urgel. En el año 1078 aceptó el vasallaje y la fidelidad como “hombre suyo” de Ramón V y su esposa Valença, condes de Pallars-Jussà 7


haciendole entrega del castillo de “Biscarri”, con la condición de que no reconociesen a nadie más como señor, tanto a él, como a sus sucesores (37). Ese mismo año de 1078, el conde de Urgell, Ermengol IV, le perdonó las deudas que Ramón V y sus hijos tenían contraidas con él, por haberle prestado vasallaje (38). Y le concedió los castillos de “Guardia de Arés”, “Montanissel”, “Ósses” y “Malgrat de Noves”, ubicados en término del condado de Urgell, a cambio de su fidelidad vasallática para él y sus descendientes (39). Ermengol V estuvo casado en primeras nupcias con Llúcia, con la que tuvo un hijo único, llamado Ermengol V (40). En el año 1083, ya había contraído matrimonio en segundas nupcias con Adalaisa, o Adelaida de Provenza (41), con la que tuvo un hijo que fue Guillem, conde de Provenza, y una hija llamada Sancha (42). Ermengol IV, conde de Urgel, dejó hechos dos testamentos. El primero de ellos fue redactado en el año 1086, mientras que el segundo fue hecho en 1090. Dispuso que cuando mueriese, si su hijo Guillem, conde de Provenza era menor de edad, que fuesen sus tutores Bernat Guillem, obispo; Ponç Guerau; Guerau Ponç -hijo de Ponç Guerau-; los vizcondes de Gerona; los señores de Ager; los condes de Pallars -Ramón y Artau-; su esposa Llúcia, bajo la autoridad del conde de Barcelona, Berenguer Ramón II (43). El mismo año 1086, El conde de Urgell, Ermengol IV, junto a su esposa Adelaida, donaron a los condes de Pallars-Jussà Ramón V y Valença, la villa de “Limiñana” y “Castellons” (44), “Pilza” y “Tendrui” (45), y le prometió el obispado de Urgell para Bernat, -hijo de Ramón V de Pallars-Jussà y de Valença-, a cambio de mantener su fidelidad vasallática (46). En 1090, el conde Ermengol IV de Urgel solicitó de nuevo el compromiso de fidelidad vasallática por parte del conde de Pallars-Jussà, Ramón V, y le encomendó los castillos de “Calasanç”, “Sant Esteve de Llitera”, “Tamarit de Llitera”, prometiéndole a cambio que le entregaría uno de ellos en alodio (47). Ermengol V, conde de Urgel, primer hijo del primer matrimonio de Ermengol IV con Llúcia, fue hermanastro de Ot, quién desempeñó el cargo de obispo de Urgell (48). 2.4. Linaje de Cervelló. En el año 1079, Guerau Alemay de Cervelló juró fidelidad vasallática a Berenguer Sunifred de Lluçà, obispo de Vic, a cambio de la potestad sobre los castillos de “Miralles”, “Tous” y “Revell” (49).

8


2.4.

Linaje de los vizcondes de Cardona.

Los personajes que formaron parte de la casa de Cardona fueron: Ramón Folc; Folch, archidiácono de la colegiata de Cardona; Ramón Folch, vizconde de Cardona; Guillem Folch de Galliner; Folch, obispo de Urgell y de Barcelona; Berenguer Folc. 2.4.1. Folch, archidiácono de la colegiata de Cardona. Folch, vizconde de Cardona, perteneció al estamento nobiliario y eclesiástico, desempeñando el cargo de archidiácono de la colegiata de Cardona, en el año 1078, y preboste de la misma (50). Fue hijo del vizconde de Cardona, Ramón Folc, enemigo acérrimo del conde de Barcelona Berenguer Ramón II (51). En el año 1085 aparece como albacea de Guerau, religioso perteneciente a la colegiata de “Sant Vicenç” de Cardona (52). 2.4.2. Linaje de Ramón Folch, vizconde de Cardona. Ramón Folch, perteneció al estamento nobiliario. Fue hijo de Ramón Folch, y hermano de Folch, archidiácono de la colegiata de Cardona, quienes en el año 1079, donaron la iglesia de “Sant Pere de Caserres”, que hasta ese momento había sido benedictina, a Cluny (53). Ramón Folch, detentó el título de vizconde de Cardona. Estuvo casado con Ermesenda, y el matrimonio durante el periodo entre 1079 y 1080 donó -a perpetuidad-, al monasterio de “Sant Pere de Caserres”, la mitad de la quinta parte de sal de las minas de Cardona (54). En el año 1081, los esposos encomendaron a Arnau Bernat y Ramón Amat el castillo de “Maldanell”, con todos sus términos y pertenencias (55). En el año 1083, el vizconde de Cardona, Ramón Folch, antes de combatir bélicamente contra el conde de Barcelona, Berenguer Ramón II, realizó su testamento, en el que nombró albaceas a: Ermesenda, su esposa; a Folch, el archidiácono de la colegiata de Cardona,-su hermano-; a Eribau Bonfill, Bernat Amat, Miró Guillem, Bernat Ermengol y Ramon de Santa Coloma. Legó parte de sus bienes al Hospital de Cardona, “Santa Maria de Serrateix”, “Santa Maria”, de Solsona, “Sant Pere”, de Caserres, “Sant Pere”, de Vic, “Santa Maria”, de Tagamanent, “Sant Vicenç”, de Cardona, “Sant Benet”, de Bages, “Santa Maria”, de Ripoll, “Santa Maria”, de Urgell y ala catedral de Barcelona. Dejó a su esposa Ermessenda en primer lugar, o si moría ésta, a su hermano Folch, o en tercer lugar, si moría su hermano, a su hija Ermesindis 9


los castillos de “Cardona”, “Gurrida”, “Cleriana”, “Matamargo”, “Molsosa”, “Mirambell”, “Pujalt”, “Sant Mateo”, “Talamanca”, “Sant Martín de Sevedano”, “Savasona”, “Rupit”, “Solerols”, “Calonge”, y “Gavar”. Para su hermano Folch, los castillos de “Castell Taiat” en Manresa, “Tagamanent”, en Vic, y “Farner”, en Gerona. Y a su hijo Bermudo, -que se hallaba cautivo-, todos sus bienes si era liberado, excepto las donaciones realizadas a las iglesias. También tuvo una hija de su esposa Ermesenda llamada Ermisendis, madre de un hijo llamado Bernardo Amat, clérigo de la colegiata de “Sant Vicenç”, de Cardona. Repartió entre sus soldados todas sus lórigas y sus espadas (56). En el año 1087, el vizconde de Cardona, Ramón Folch, ya había fallecido, y su testamento fue leído ante el altar de “Santa Anastasia” de la iglesia de La Guardia. Fueron sus albaceas: su esposa Ermessenda; su hermano Folch, vizconde; Eribardo Bonfil; Bernardo Amat; Miró Guillem; Bernardo Ermengol; Ramón Ramón de Santa Coloma; y Ramón Amat (57). El testamento señalaba que Ramón Folch, vizconde de Cardona, murió tres años después de su retorno de la hueste, asesinado por los sarracenos (58). 2.4.3. Linaje de Guillem Folch de Galliner. Guillem Folch de Galliner prestó fidelidad vasallática a Ramón V, conde de Pallars-Jussà, y a su esposa Valença, en el año 1079. A cambio, los condes de Pallars-Jussà le encomendaron el castillo de “Talarn” y a su castellano Oliver Bernat; además del estrecho fortificado de “Susterris”, así como la octava poarte de la parroquia de “Talarn” y de sus pleitos (59). En diciembre de dicho año 1079, Guillem Folch de Galliner, ocuparía el puesto de castellano del castillo de “Limiñana” (60), y sería reconocido su cargo por Oliver Bernat (61). Un año después, Guillem Folch de Galliner continuó ejerciendo de castellano del castillo de “Talarn”, obteniendo de los vizcondes de Pallars-Jussà las mismas prebendas, pero ese año de 1080, bajo la tutela de Sunyer Ramón (62). Y en 1081, bajo la tutela de Arnau Bernat, como castellano del castillo de “Talarn” (63). 2.4.4. Linaje de Folch II, vizconde de Cardona, obispo de Urgell y obispo de Barcelona. Folch II, perteneció al estamento nobiliario y eclesiástico, desempeñando el cargo de obispo de Urgell en el año 1091, momento en el que infeudó el castillo de Cardona al conde de Cerdaña, Guillem Ramón I (64).

10


Folch II fue hijo del vizconde de Cardona Folch y de Ermesenda. En el año 1096, realizó una donación conjuntamente con su madre, de un terreno plantado de oliveras, -en régimen de alodio-, a las iglesias de “Sant Vicenç”, de Cardona, y “Sant Pere”, de Caserres (65). Ese mismo año de 1096, el obispo de Urgell Folch, pasó a ejercer como obispo de Barcelona (66), donando a Ramón Guifré y a su esposa Ermengarda un terreno que anteriormente había sido una balsa (67). Folch, tan sólo ejerció un año como obispo de Barcelona, concretamente hasta el año 1097 (68). 2.4.5. Linaje de Berenguer Folch. Berenguer Folch aparece en un documento notarial fechado en el año 1093, por el cual actuó como testigo de una venta producida por parte de Berenguer Ramón a Gombau Bernart y su esposa Eliarda, de la mitad de la herencia recibida por su padre, situada en el término de Gramuntell, perteneciente al condado de Osona (69). 2.5.

Linaje de Montcada.

Los personajes que pertenecieron a la casa de Montcada fueron: Ramón Guillem de Montcada; Bernat Guillem de Montcada, archidiácono de Barcelona; Berenguer Ramón de Montcada; Guillem Ramón de Montcada, senescal; Guillem Berenguer de Montcada. 2.5.1. Ramón Guillem de Montcada. Ramón Guillem de Montcada tuvo un hermano llamado Renard Guillem de la Roca. En periodo cronológico comprendido entre 1059 y 1080, el conde de Barcelona, Ramón Berenguer I, les concedió ciertas franquezas en la parroquias de “San Pere” de Bigas; en “Horoncana”; “Santa Justa”; “Lizano”; “Poliiano”; “Mogola”; “Galegs”; “Moledo”; “Cabanes”; “San Andrés”; “Santa Coloma de Gramanet”; “Bitulona”; “Tizana”; “Alela” y “Vilacar” (70); “San Genesio” de Amandola; “Garriga”; “San Andrés” de Samaluz; “Lorona”; “Granollers”; “Palazol”; “Martorells”; “San Esteban”, de Vilanova; “Primiliano”; y “Cabrera” (71). 2.5.2. Bernat Guillem de Montcada, archidiácono de Barcelona. Bernat Guillem de Montcada perteneció al estamento eclesiástico, desempeñando el cargo de archidiácono de la iglesia de Barcelona, en el año 1085. Tuvo dos hermanos llamados Renard Guillem de la Roca y, Berenguer Ramón de Montcada. 11


En el año 1085, junto a su hermano Renard Guillem de la Roca renunció a favor de Berenguer Ramón de Montcada, sobre la tercera parte del castillo de “Muntanyola”, -en régimen de alodio-, excepto la parte que perteneció al diácono Sendred que había recibido por escritura de donación de Renard Guillem de la Roca. En 1085, Berenguer Ramón de Montcada estaba casado y era padre de varios niños pequeños (72). Fue propietario de una masía en el término de “Palomar” o “Provençals”, perteneciente a la provincia de Barcelona, que vendió en el año 1090 a Ermengol Bernat (73). 2.5.3. Berenguer Ramón de Montcada. Berenguer Ramón de Montcada fue hermano de Bernat Guillem de Montcada, archidiácono de Barcelona y, Renard Guillem de la Roca. En el año 1058 firmó un documento de conveniencia entre él y sus hermanos, a los cuales empeñó el castillo de “Vacarisses”, la tercera parte del castillo de “Muntanyola”, y un alodio de su propiedad, ubicado en Berga; además del castillo de “La Roca del Vallés”, ubicado en Sitges (74). En el año 1085, Berenguer Ramón de Montcada, recibió de sus hermanos la renuncia sobre la tercera parte del castillo de “Muntanyola”, -en régimen de alodio-, excepto la parte que perteneció al diácono Sendred que había recibido por escritura de donación de Renard Guillem de la Roca. En 1085, Berenguer Ramón de Montcada estaba casado y era padre de varios niños pequeños (75). 2.5.5. Guillem Ramón de Montcada, senescal. Guillem Ramón de Montcada perteneció al estamento militar, desempeñando el cargo de senescal en el periodo comprendido entre 1068 y 1088 (76). Tuvo un hermano llamado Aubert, y un tío llamado Jofré Guislabert. Junto con su hermano encomendó a los hermanos Guadall y Berenguer el castillo de “Estela” (77). 2.5.6. Guillem Berenguer de Montcada. Guillem Berenguer de Montcada actuó como testigo en el año 1093 de una definición sobre un alodio que había pertenecido al difunto Ramón, hermano de Robball Amalric, Arnau Folc, Bernat y Gerard (78).

12


2.6.

Linaje de Ramírez.

Los personajes que formaron parte de la casa Ramírez fueron: Sancho III Ramírez; y Pere Sanç Ramírez. 2.6.1. Linaje de Sancho III Ramírez, rey de Pamplona, Aragón, Sobrarbe y Ribagorza. Sancho III Ramírez fue rey de Pamplona, Aragón, Sobrarbe y Ribagorza en el año 1081. En dicho año donó a Gombal Ermentz el castillo de “Lumbier”, con la condición de que lo fortificase (79). En el año 1085 donó el castillo y la villa de “Falç”, a Ramón Ponç (80). 2.6.2. Linaje de Pere Sanç Ramírez. El rey Sancho III Ramírez tuvo un hijo llamado Pere Sanç Ramírez, quién en el año 1092 hizo donación del castillo de “Saidí”, con la mitad de sus rentas, en compensación por la villa de “Sopeira” -cedida alobispo de Roda-, a Pere Ramón de Erill (81). En el año 1092 estableció los términos de Monzón, siendo sus hombres de confianza: Dalmau, obispo de Roda; Pere, señor de Boltaña; Sancho Aznar, señor de “Piedra Roja”; Fortún Aznar; Sancho Aznar; García Jiménez; Jimeno Galindo, señor de “Alquezar”; Lope Fortún, señor de “Castilione”; Calbeth, señor de “Eleson”; Ramón Galindo, señor de “Estada” y “Estadella”; Jimeno Garcés; Eneco Sangiz, señor de “Monzón” (82). 2.7.

Linaje de Udalard, vizcondado de Barcelona.

Los personajes que formaron parte de la casa del vizcondado de Barcelona, fueron: Pere Udalard; y Bernat Udalard. 2.7.1. Linaje de Pere Udalard, vizconde de Barcelona. Pere Udalard perteneció al estamento nobiliario detentando el título de vizconde de Barcelona. Fue hijo de los vizcondes de Barcelona Udalard y Ermesenda (83). En el año 1076 ya estaba casado con su esposa Guisla, momento en que vendieron al clérigo de Barcelona, Ramón Dalmau, un alodio, -formado por torres, casas, huertos y árboles-, ubicado en el interior de la muralla de Barcelona (84).

13


En el año 1082, los vizcondes de Barcelona, donaron a censo unas casas -con corral, huerto y árboles-, ubicadas en el interior de la muralla de Barcelona, al zapatero, Andreu Gelabert y su esposa (85). Andreu Gislabert reconoció a Pere Udalard II como único señor, en el año 1083, a cambio de un terreno ubicado en el interior de la muralla de Barcelona (86). 2.7.2. Linaje de Bernat Udalard. Bernat Udalard estaba casado con Persédita, en el año 1095. Fueron padres de una hija llamada Adelaida, casada con Martí. En dicho año, Bernat Udalar donó a su hija y yerno un terreno ubicado en el término de “L´Olivera”, de Barcelona, así como unos talleres, un horno ubicados dentro de las murallas de Barcelona, en el lugar denominado “Mont Tàber”, cercano a la puerta del palacio condal; además de 500 mancusos de oro de Valencia; y lo más curioso, unos ataúdes: uno grande, otro lombardesco, otro ataúd español, y un arca (87). 2.8.

Linaje de los vizcondes de Cabrera.

Los personajes que formaron parte de la casa de Cabrera fueron Ponç Guerau; Guerau Ponç I; Guerau Ponç II. 2.8.1. Linaje de Ponç Guerau, vizconde de Gerona. En el año 1079 Ponç Guerau, vizconde de Gerona, estaba casado con Inguilsa, y eran padres de un hijo llamado Guerau Ponç. En agosto de dicho año, los vizcondes de Gerona, otorgaron -en régimen de alodio-, a Guillem Miró, las tierras de sus vasallos Dalmau y Eriball Jospert, ubicadas en el término y castillo de “Montoliu de Segarra” (88). El 1086, Ponç Guerau y su hijo Guerau Ponç I, pasaron a ser “hombres de confianza o fieles”, del conde de Barcelona Berenguer Ramón II, durante un periodo de once años, concediéndole la potestad de todos sus castillos y dominicaturas (89). 2.8.1. Linaje de Guerau Ponç II, vizconde de Cabrera. En 1086, Guerau Ponç II, vizconde de Cabrera, -fue hijo de Guerau Ponç I, vizconde de Cabrera, casado con Letgarda-, juró fidelidad al conde de Barcelona Berenguer Ramón II, defendiendolo de todos, excepto del conde de Urgell. Con respecto a los castillos de Caserres y de Cubels, Guerau Ponç II, le respondió con su fidelidad incluso contra el conde de Urgell (90). 14


En 1094, el vizconde de Cabrera otorgó una carta de franqueza a los vecinos de Ager (91). 2.9. Linaje de Roselló. Gausfred de Roselló fue hijo de Guislabert II, conde de Roselló. Y hermanastro del conde Bernat II de Besalú (92). 2.10. Linaje de Dalmau. Los personajes que formaron parte de la casa Dalmau fueron: Hug Dalmau; y Bernat Dalmau. 2.10.1. Linaje de Hug Dalmau. Hug Dalmau fue hijo de Ponç Hug. En el año 1088, padre e hijo donaron a Miró Aromir una tercera parte de un alodio de su propiedad ubicado en “L´Espluga de Francolí”, a cambio de poblarlo y defenderlo (93). 2.10.2. Linaje de Bernat Dalmau, vizconde de Berga. Bernat Dalmau fue vizconde de Berga. En el año 1088, se produjo una conveniencia entre Guillem Bernat, quién prometió a Bernat Dalmau, su fidelidad, a cambio del honor de “Montmajor” (94). 2.11. Linaje de los condes de Cerdaña. Los hombres que formaron parte de la casa de Cerdaña fueron: Berenguer Guifré; Guillem Ramón I. 2.11.1. Linaje de Berenguer Guifré, obispo de Gerona Berenguer Guifré perteneció al estamento eclesiástico desempeñando el cargo de obispo de Gerona durante el periodo de 1051 a 1093. Fue hijo de Guifré, conde de Cerdaña. Tuvo varios hermanos. Un de ellos fue obispo de Elna. Otro, Guillem compró el obispado de Urgel en 1041. Y un tercero desempeñó el cargo de obispo de Narbona, mucho tiempo atrás (95).

15


2.11.2. Linaje de Guillem Ramón I, conde de Cerdaña. Guillem Ramón perteneció al estamento eclesiástico, desempeñándo el cargo de conde de Cerdaña. Fue cuñado del conde de Barcelona, Ramón Berenguer II, tras contraer terceras nupcias con Sancha, y luchó en la oposición contra su cuñado por los derechos que le pertenecieron a su esposa Sancha (96). Entre los años 1081 y 1088 ya estaba casado con Sancha. Donó el castillo de “Figols” a Pere Ramón, -hijo de Beatriz-, a cambio de que le prestase fidelidad (97). En el año 1088 detentando el título de conde de Cerdaña, Guillem Ramón I, otorgó a Berenguer Ecard un honor que había sido de Ramon Renard, -hijo de Pere Ramón-, y le encomendó los castillos de “Peguera”, “Fígols”; “Vallmanya”; la dominicatura de Sants; y la iglesia de Berga (98). Guillem Ramón I, conde de Cerdaña fue hijo de la condesa Adelaida. En el año 1088, recibió el juramento de fidelidad por parte de Berenguer Ecard, -hijo de Garsenda-; a cambio de los castillos de “Torrella” y “Vallmanyá” (99). Unos años más tarde, concretamente en 1091, Guillem Ramón I efectuó una donación al monasterio de “Sant Martí” de Canigó, del dominio sobre el monasterio de “Santa María”, de Serrateix (100). En 1095, antes de emprender viaje para participar en la cruzada a Tierra Santa, Guillem Ramón I, ordenó la redacción de su testamento (101). 2.12. Linaje de Guillem Josbert, vizconde de Castellnou. Guillem Josbert perteneció al estamento nobiliario y eclesiástico, desempeñando el oficio de clérigo, y detentando el título de vizconde de Castellnou en 1089 (102). 2.13. Linaje de Jimeno Garcez, señor de Boïl. Jimeno Garcés perteneció al estamento nobiliario, detentado el título de señor de Boïl. Tuvo una relación directa con el rey de Aragón, Sancho Ramírez, y con el infante Pere Ramírez, siendo testigo de la donación realizada por el rey en el año 1087, a sancho Aznar y Pepino Aznárez (103).

16


2.14. Linaje de Erill. Pere Ramón de Erill recibió en el año 1092, de manos del rey de Aragón, Sancho Ramírez, el castillo de “Saidí”, con la mitad de sus rentas, en compensación por la villa de “Sopeira”, cedida al obispo de Roda (104). 2.15. Linaje de Cervera. Ponç Guerau de Cervera, en el año 1090, donó a Bremón, las masías de “Rourell”, “Comes” y “Pedróa”, además del alodio de “Gavadons”, ubicado en el “Puig de Golmar”, como recompensa por su ayuda (105)

2.16. Linaje de Bertrán, obispo de Barcelona. Bertrán perteneció al estamento eclesiástico, desempeñando el cargo de obispo de Barcelona, en el año 1092, momento en que donó una casa con su corral, ubicada al lado del cementerio de la catedral, al levita Ponç Geribert (106). En 1094 continuó desempeñando el mismo cargo, y su nombre aparece en un documento de establecimiento a favor de Guillem Domnuç, casado con Guisla, de unos molinos ubicados junto al suburbio de Barcelona, entre los torrentes “Profund” y “Merdançà” (107). 2.17. Linaje de Berenguer, obispo de Osona, y arzobispo de Tarragona. Berenguer, perteneció al estamento eclesiástico, desempeñando los cargos de obispo de Osona y arzobispo de Tarragona. En el año 1083 fue obispo de Osona, ya que su nombre aparece en un documento notarial por el cual, y como obispo, confirmó a la iglesia de “Santa María de L´Estany” y sus clérigos bajo la regla de san Agustín (108). En el año 1093 compartió los cargos eclesiásticos, paralelamente, de obispo de Osona, y arzobispo de Tarragona (109); cargo que mantuvo al frente del arzobispado de Tarragona hasta 1097 (110). 2.18. Linaje de Bernat, arzobispo de Toledo. Bernat, perteneció al estamento eclesiástico desempeñando el cargo de arzobispo de Toledo y legado papal, en el año 1097 (111).

17


2.19. Linaje de Umbert, obispo de Barcelona. Umbert perteneció al estamento eclesiástico, desempeñando el cargo de obispo de Barcelona, durante elperiodo cronológico que abarca entre 1077 y 1085. En el año 1077, efectuó la donación de un terreno ubicado en Barcelona, en el lugar de “Trullols”, a favor de Berenguer Adroer, para que plante una viña y durante siete años les entregue la parte correspondiente del producto (112). Ese mismo año, el obispo Umbert entregó otro terreno -cercano a la iglesia de “Sant Cugat”-, para la construcción de viviendas y huertos con cerramientos perimetrales, a favor de Arnau Gonder, quién deberá pagar anualmente un censo, para la festividad de san Felix, consistente en tres cerdos (113). Y en mayo de dicho año 1077, el obispo Umbert permutó con Ramón Gotear unos terrenos de viña ubicados en la villa de “Pomar”, perteneciente a la comarca del “Maresme”, y a la parroquia de “Santa María”, de Badalona (114). El año 1078 también gestionó varias operaciones económicas. La primera de ellas tuvo lugar en enero, mediante la donación a Bernard Udalar y su esposa Persídia de una casa ubicada cerca de la basílica de la “Santa Creu”, de “Santa Eulalia” y del palacio condal, sobre la que recaía un censo anual de 8 mancusos de oro que debían de pagar en la festividad de San Andrés (115). En septiembre otorgó permiso a Ramón Dalmau, canónigo de la catedral, para la ampliación de su vivienda, mediante un arco de carga sobre el muro de una torre de la propia catedral, que pertenecía al archidiácono (116). En octubre de ese mismo año donó en usufructo a Ponç Geribert dos casas pequeñas a cambio de otra pequeña vivienda (117). En el año 1079, donó a Berenguer Ramón, de oficio canónigo, -conjuntamente con Ramón Gotmar-, una viña ubicada en la villa de “Truyols”, perteneciente al término de Barcelona, para que la cercaran con muro perimetral (118). En agosto de dicho año, el obispo Umbert donó a los hermanos Ebrí y Geribert un terreno para construir viviendas, ubicada extramuros de la ciudad de Barcelona (119). En 1082, donó al juez Ermengol y a su esposa Ermesenda unas casas situadas intramuros de la ciudad de Barcelona, ubicadas junto a la puerta de la catedral (120). En noviembre de dicho año estableció la donación de un terreno ubicado en “Sant Cugat” de Sesgarrigues, en la comarca del Penedés para

18


que lo trabajasen durante siete años el matrimonio formado por Guifré Ermemir y su esposa Eliarda (121). En el mismo mes de noviembre, el obispo Umbert donó al canónigo Ponç Geribert, -hijo de Raquel-, un terreno ubicado en la parroquia de “San Andrés” del Palomar, de Barcelona, para que cultiven una viña durante siete años, y le entreguen la parte proporcional de sus productos (122). En 1083, donó a Guisla, viuda de Bernat Guillem de La Roca, y a su hijo Ponç Bernat, unos terrenos -en régimen de alodio-, ubicados en el término del “Vallés”, pertenecientes a Barcelona, a cambio de entregarle anualmente todos los frutos que produjera (123). En 1084, donó igualmente, otro terreno ubicado en el suburbio del litoral de Barcelona, a favor de Miró Domnuç y su hermana Letgarda, a cambio del impuesto sobre sus frutos (124). En enero de 1085, donó a los esposos Ramón Arnau y Adelaida un terreno ubicado en “Molins de Mar”, en los suburbios de Barcelona para construir un huerto (125). En 1085 falleció el obispo Umbert legando a sus sobrinos Dalmidana y Guerau, y al monasterio de “Sant Cugat” del Vallés, así como a la catedral de Barcelona de las propiedades del castillo de “Gélida”, “Palou”, la parroquia de “Sant Pere” Molanta, la torre “Dela” (126). 2.20. Linaje de Guislabert II, vizconde de Barcelona. Guislabert II perteneció al estamento nobiliario, detentando el título de vizconde de Barcelona. Fue hijo de Guisla. Tuvo en propiedad unos solares situados en la ciudad de Barcelona, que cedió en enfiteusis a Andreu Guislabert, Pere y Batejat, junto a sus respectivas esposas para que lo lo trabajasen, en el año 1087 (127). Un año después, en 1088, donaron en contrato de enfiteusis un solar con paredes y techo ubicado en Barcelona, al matrimonio formado por Robert, Ermengarda y su hija Guisla (128). 2.21. Linaje de Ager. Bernat de Ager perteneció al estamento eclesiástico, desempeñando el cargo de preboste de la iglesia de “Sant Pere” de Ager, y obispo de Vic (129). 2.22. Linaje de Gelabert. Dalmau Gelabert estaba casado con Arsenda y eran padres de un hijo llamado Guillem en el año 1085, momento en que compraron la mitad de

19


un terreno -en régimen de alodio- ubicado en la partida de “Cercavins”, del término de “Tárreg” y condado de “Manresa” (130). 2.23. Linaje de Arnal. Arnau Arnall d´Oix estaba casado con Bacars en el año 1095, y eran padres de dos hijos llamados Ponç y Hug. En ese año otorgaron a favor de “Santa María” de Besalú, una masía de su propiedad denominada “Conill”, ubicada en la parroquia de “Sant Miquel”, de Meians (131). 2.24. Linaje de Lussà. Berenguer de Llusà perteneció al estamento eclesiástico, desempeñando el cargo de obispo de Vic y arzobispo de Barcelona en el año 1092 (132).

2.25. Linaje del condado de Tolosa. Ramón IV, perteneció al estamento nobiliario, detentando el título de conde de Tolosa en 1096. Fue hijo de la condesa Almodís, y primo de san Ot (133). 2.26. Linaje de La Roca. Albert Ramón de “La Roca”, fue hermano de Guillem Ramón de Montcada, senescal. En el año 1083, la condesa de Barcelona, viuda de Ramón Berenguer II, les empeñó el castillo de “Sentmenat”, a cambio de mil mancusos de oro de Valencia (134). 3. Conclusiones. Los hombres que pertenecieron a la hueste de los condes de Barcelona Ramón Berenguer II y Berenguer Ramón II, así como los linajes que le prestaron su fidelidad fueron hereditarios de su padre el conde de Barcelona, Ramón Berenguer I, y pertenecieron geográficamente a los condados que estaban bajo su dominio, como “primus inter pares”. Los pactos de fidelidad vasallática entre caballeros especificaron y, se aseguraron el vasallaje para el contrayente notarial y sus sucesores, a lo largo de generaciones. Pactos que fueron ratificándose cada cierto tiempo con la donación de bienes, por parte de los otorgantes, para asegurarse la fidelidad de los mismos.

20


Dichos linajes fueron los siguientes: condes de Pallars-Jussà; condes de Besalú; condes de Urgell; vizcondes de Cardona; vizcondes de Barcelona; vizcondes de Cabrera; vizcondes de Berga; condes de Cerdaña; vizcondes de Castellnou; condes de Tolosa; señores de Boïl; Queralt; Cervelló; Montcada; Ramírez; Roselló; Dalmau; Garcés; Erill; Cervera; Ager; Gelabert; Arnal; Llussà; y La Roca. Los hombres de Ramón Berenguer II y Berenguer II formaron parte de los linajes históricos y hereditarios que se fueron manteniendo a lo largo de los siglos, hasta que sus descendientes formaron parte de la hueste del rey Jaime “El Conquistador”, en quienes se apoyó para la conquista de las islas de Mallorca y de Menorca. Y que posteriormente continuaron ofreciendo su apoyo a los reyes de la corona de Aragón y reino de Mallorca: Pedro III, Jaime II de Mallorca, Jaime II de Aragón, Sancho I de Mallorca y Jaime III de Mallorca.

En Villajoyosa (Alicante). A 3 de abril de 2012.

21


Citas Bibliográficas

(1). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2012. Los hombres de Ramon Berenguer I, y Berenguer Ramon, condes de Barcelona. Documento 1296. “(…) 1076, maig, 5. El comte Ramon Berenguer I de Barcelona i els seus fills Ramon Berenguer i Berenguer Ramon empenyoren a la Canònica de Barcelona la meitat de l´església i de la parròquia de Sant Andreu de Palomar amb els seus drets, pel deute que tenen amb la canònica per raó de la donació de l´església i la parròquia de Santa Maria d´Olesa, amb els seus drets, que el comte en va rebre i que ell va donar a Albert Ramon a canvi de Castellví de la Marca, fins que ho tornin tots als canonges. (…) In Dei nomine, Ego Raimundus Berengarii, gratia Dei barchinonensis comes, una cum filiis meis, scilicet, Raimundo Berengarii atque Berengario Raimundi, impignoratores summus Domino Deo et sedis Sancte Crucis Sancteque Eulalie kanonice. (…) / (Página 2013) + Raimundi Berengarii comes, Reimundus + s+num Berengarii Raimudi, nos qui hanc impignoracionem fieri iussimus et puncéis et litteris firmavimus et testibus eam roborari fecimus. S+num Bernardi Raimundi. S+ num Renardi Amati. S+num Sexeti. S+num Guilelmi Bernardi de Odena. S+num Deusdedit. S+num Renardi Guilelmi. S+num Bernardi Raimundi de Camarasa. S+ Gerallus. S+num Comballi Mironis. S+num Arnalli Mironis. S+ Mironis Donucii, qui hoc scripsit (...)”. (2). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 221 y 222. Linaje de Ramon Berenguer II y Berenguer Ramon II, condes de Barcelona, hermanos mellizos. Documento 60. “(…) 1076, juny, 18. Donació. Ramon Berenguer II i Berenguer Ramon II, comtes de Barcelona i germans, donen a Adalbert, fill de Sendred, la cuadra d´Ollers, que posseïen per herència paterna, excepte la meitat del delme, que es retenen. (…) / (Página 222) In dei nomine. @os pariter,s[c]liceo Raimundus Berengarii et Berengarius Raimundi, gratia Dei Barchinonensis comites et marchiones, donadores sumus tibi alodium nostrum proprium quod abemus in comitatu Barchinonensi, in ipsa marcha extrema, in loco ororis 22


et vaste solitudinis, ipsa cuadra de Olers, in loco ubi melius videris ad conderdimentum ad facere infra illo termine u tibi facias. (…) / (Página 223) Remundus comes + Signum+ Berengarius Raimundi comes, nos qui hanc donaciones fecimus et firmavimus et testibus eam firmari rogavimus. Sig+num Raimundus Raimundi. Signum + Bernardus Reimundi. Signum Gerallus Guitardi. Signum + Raimundus Raimundi. Signum + Ramundus Guifredi. Signum + Petro Guillelmi. Signum + Udalardus Gaucefredi. Signum + Gerallus Guitardi. Sig+num + Mironi Fogeti. Signum + Arnalli Gerberti. Signum + Bonefilius Oliba. / (Página 224) Sig+num Berengario subdiachono, qui (senyal) hoc scripsit (...)”. (3). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 224. Linaje de Ramon Berenguer II i Berenguer Ramon II, condes de Barcelona. Documento 61. “(…) 1076, juny, 18. Donació. Ramon Berenguer II i Berenguer Ramon II, comtes de Barcelona i germans, donen a Bonfill Oliba l´alou del puig d´Anguera, que posseïen per herència paterna, a excepció de la meitat del delme, que es retenen. D´altra banda, Bonfill Oliba dóna a Bernat Guillem i als seus la tercera part d´Anguera perquè la tinguin per ell i els seus tal i com ell ho té pel comte. (…) In dei nomina. $os pariter, scilicet, Raimundus Berengarii et Berengarius Raimundi, gratia Dei Barchinonensis comites et marchiones, donadores sumus tibi Bonefilius Oliba. Manifestum est eciam qualiter donamus tibi alodium nostrum proprium quod abemus in comitatu Barchinonensis, in ipsa marcha extrema, id est, in campum, in loco solitudinis, in loco que dicunt ipso Puig de Anguera. Advenit autem nobis hec predata omnia per vocem patris nostri, qui condam obiit, velaliis quibuslibet modis. Habet autem terminum universa hec ab oriente terminatur in ipso monte de ipsa calvela sive in termine Gerallus Guitardi et sic pervaditper ipso molar de ipsa rocha et sic pervadit ad ipso torrent de ipso Lanzar (…) / (Página 226) Signum + Raimundus Raimundi. Signum + Gerallus Guitardi. Signum + Raimundus Guillelmi. Signum + Raimundus Guifredi. Signum + Bernardus Raimundi. Signum + Geraldus Guillelmi. Signum + Berengarius comes, qui hanc donaciones fecimus et firmavimus et testibus eam firmari rogavimus. Remundus comes +. Signum + Berengarii subdiaoni, qui hoc scripsit (…)”. PAPELL I TARDIU, Joan. “Diplomatari del monestir de Santa Maria de Santes Creus (975-1225)”. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. 2005. www.SantesCreusI.pdf Página 81 y 82. Ramón Berenguer II, “Cap de Estopa”, conde de Barcelona. Berenguer Ramón II, “el Fratricida”. Documento 16. “(…) 23


1076, juny, 18. Infeudació feta pels comtes de Barcelona Ramon Berenguer II, Cap d’Estopa, i Berenguer Ramon II, el Fratricida, del seu alou de Puig Anguera, situat a l’extrem de la Marca, en la confluencia dels rius Anguera i Ollers, a favor de Bonfill Oliba. [A]: Original perdut. B: BT. Cartulari de Santes Creus: El “Llibre Blanch”, foli 132.1 a: UDI@A, El “Llibre Blanch de Santas Creus”..., p. 17, doc. 14. In Dei nomine. @os pariter, scilicet, Raimundus Berengarii et Berengarius Raimundi, gratia Dei Barchinonensis comites et marchionis, donatores sumus tibi Bonefilio Olibani. Manifestum est, ethiam qualiter donamus tibi alodium nostrum proprium quod habemus in chomitatu Barchinonensis in ipsa Marcha extrema, id est, in campum, in loco solitudinis, in loco quem dicunt ipso Pug de Angera. Advenit autem nobis hec prephata omnia per vocem patris nostri, qui condam obiit, vel aliis quibuslibet modis. Habet autem terminum universa hec, ab oriente terminatur in ipso monte de ipsa Calvela sive in termine Girallus Guitardi et sic pervadit per ipso molar de ipsa Rocha et sic pervadit ad ipso torrent de ipso Lanzar, inde ad ipsa Adronadella, a meridiano, vero, pars sequet ipsa serra de Figerola, inde pervadit ad ipso podio de Petra Fita, sive ad ipso Veltregar Gross, hac descendet per ipso Veltregar Gross et pervadit ad ipso puiol, qui est prope ipso Veltregar Minore de Angera, ac sequet ipsa plana usque ad ipsa sponna super ipsa albareda, ab occiduo resedit per ipsa spona et sequet ipsa spona usque in ipso fitor, ubi se iungunt torrentes de Angera et illo torrent de Olers, ac revertit per ipso torrent de Angera usque ad ipso extret de ipsa plana, que est inviniente de ipsos duos torrents de Angera et de Olers ac tenet torrente Olers, ac tali ad se, per ipsa ripa de Toschela torrente Olers, quomodo aqua vergit usque ad ipso saliente, a parte circii terminatur ad ipsa isla de Saug, inde terminatur per teminem Raimundi Arnaldi ac sequet illo termine Geralli Guitardi. Hec igitur omnia superius comprehensa vobis integrum damus et vestre posteritati sive progeniei ad alodium proprium franchum, excepta medietate ipsis decimis, quod inde exierit, quod nos retinemus ad opus nostrum et quod ducamus ad alia nostra castella quodcumque nobis placuerit. Hec autem omnia que vobis donamus de nostro iuro in vestrum dominium et potestatem ad integrum tradimus, cum ingressibus pariter et egressibus suis, cum universa / (Página 82) prenotata, id est, terras heremas, fontibus, flumina, aquis, aquarum decursibus, ductibus vel reductibus, pascuis, pratis, silvis, garricis, petris, petriciis, montibus, preruptibus atque collibus humiles et prolixiores, quantum nominari potest et in verbo averti seu quantumcumque ad usum humanum pertinet et aptum est et necesse est ad homo habere et possidere et cum universis que dici vel nominari potest vel cumque possunt ad super iis comprehensa omnia qualibet condictione vel ordine pertinentibus, excepta medietate ipsius 24


decimis quod ad opus nostrum retinemus, sicut suprascriptum est. Tali quoque modo et ordine donamus vobis et universe vestre posteritate predicta omnia ut non possitis ibi eligere alterum chomitem neque dare alteri comite nisi nos ad nostre posteritati, qui comiti fuerint Barchinone, neque vendere possitis hec vel aliquid exinde ullo comtori neque detis vos exinde potestatem neque vestra posteritas ulli homini viventi neque cum foris facta neque sine foris facto. Et de ipsis hominibus qui ibidem steterint teneatis pacem ad Hispaniam et faciatis guer<r>am, sicut superius comprehensum est, et vobis ante donatum ita vestra posteritas seu proienies teneatis et habeatis hec universa perhenniter. Et ego Bonofilio Olibani supra nominato dono tibi Bernardo Guillelmo, terciam partem de Angera a tu et ad vestre proieniei tue, in tale conventu que teneatis et habeatis per me et per meis, sicut ego habeo per seniore meo chomite, exceptus ipsum alodium de Chomabela qui est subtus Petra Fita, que retineo ad opus meum. Si vero nos donatores aut cuiuslibet sexus vel ordinis homo donationem hac dirrumpere aut infringere temptaverimus sive temptaverint nil prosit set componamus aut componant, qui hec non adimpleverit sicut superius iam comprehensum est illi parti cui minus fecerit universa hec in dupplum cum omni sua illorum melioratione et postmodum hoc maneat perhenniter firmum. Quod est actum ·XIIII· kalendas iulii anno ·XVI· regnante rex Filipi. S+ Raimundus Raimundi. S+ Gerallus Guitardi. S+ Raimundus Guillelmi. Sig+num Raimundi Gaufredi. Sig+num Bernardi Raimundi. Sig+num Gerallus Guillelmi. S+ Berengarius, comes, qui hanc donationem fecimus et firmavimus et testibus eam firmari rogavimus. Raimund<u>s, comes, +. Sig+ Berengarii, subdiachoni, qui hoc scripsit die et anno quo supra (…)”. (4). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 228. Linaje de Ramon Berenguer II i Berenguer Ramon II, condes de Barcelona. Documento 63. “(…) 1076, novembre, 12. Adveració. Els marmessors del comte Ramon Berenguer I juren damunt l´altar de l´apostol sant Tomàs, a la ciutat de Barcelona, les seves darreres voluntats per les quals deixava als seus fills Ramon Berenguer i Berenguer Ramon tota la seva honor, és a dir, ciutats, comtats, bisbats, abadies i castells. (…) He sunt condiciones sacramentorum quibus ordinandis interfuit sacerdos et iudex Raimundus, presentibus viris inferius annotatis aliisque quam pluribus ibidem assistentibus sub quórum hominum omnium presencia manumissores et helemosinarii nobilissimi comitis barchinone nomine Raimundi berengarii ad comprobandam ipsius voluntatem ultimam per 25


testamentum editam. Attulerunt testes qui iureiurando atque fideliter testificando eandem ultimam voluntatem patefaciant atque manifeste veram esse ostendant. $omina quoque manumissorum atque testium hec sunt: Gerallus Alamanni et Udelardus Bernardi de Melan et Guillelmus Raimundus Guifredi de Olost et Dalmacius Bernardi atque Bernardus Raimundi de Camarasa et Guillelmus frater eius et Miro Fogeti et Renardus Guillelmi et Bernardus Raimundi de Barchinona et Raimundus Raimundi et Deusdedit Bernardi. @os quoque prenominati manumissores et helemosinarii atque testes testificamur atque iureiurando confirmamus ita dicentes:iurando quoque dicimus nos predicti testes per Deum in substancia unum et in personis trinum dehinc per altare sancti Thome apostoli, quod est situm intra menia urbis Barchinone, super cuius quoque sacrosanctum altare apostoli has condiciones manibus nostris / (Pรกgina 229) continemus et iureiurando tangimus quia veraciter scimus et presentes adfuimus,oculis videndo et auribus audiendo, tunc temporis quando nobilis comes predictus,videlicet, Raimundus Berengarii,condam,egritudinedetentus, commendavit vel iniuncxit omnem suam helemosinam nobis, manumissoribus atque testibus sive helemosinariis prenominatis, constituens nos esse manumissores et distributores omnium rerum suarum;precipiens nobis ut si de ipsa egritudine qua tunc temporis detinebatur contigisset illum mori, sicuti contigit,nos predicti testes et manumissores sive helemosinarii habuissemus plenariam potestatem accipiendi omnem suam facultatem velrem sive substanciam et dandi pro anima sua quemadmodum nobis iniuncxit atque ordinavit per suum testamentum. Primum quoque dimisit duobus filiis suis, scilicet Raimundo Berengarii et Berengario Raimundi, omnem suum honorem quem habebat in omnibus locis, is est, civitatem Barchinone cum eiusdem comitatu et cum episcopatu eius, cum abaciis et castris et omnibus rebus quocumque modo pertinentibus ad iamdictam civitatem et comitatum atque episcopatum; et civitatem Gerunde et eius comitatum atque episcopatum illius simili modo, cum omnibus rebus qualicumque modo pertinentibus ad iamdictam civitatem sive comitatum atque episcopatum, castris, abbaciis sive cunctis aliis rebus; et civitatem Minorise et eius comitatum,cum abbaciis et castris et omnibus rebus qualicumque modo pertinentibus ad iamdictam civitatem; et Ausonam cum eius comitatu atque episcopatu,castris et abbaciis et cum omnibus rebus qualicumque modo pertinentibus ad iamdictum comitatum de Ausona et ad eius episcopatum; et Penitensem cum castris et omnibus rebus qualicumque modo pertinentibus ad iamdictum Penitensem; et civitatem Carcassone cum eius comitatu et episcopatu, abbaciis et castris et omnibus rebus qualicumque modo pertinentibus ad iamdictam civitatem,comitatum ayque episcopatum;et ipsum comitatum de Redes cum castris et abbaciis et omnibus rebus pertinentibus ad iamdictum 26


comitatum; et ipsum castrum de Laurag cum omnibus rebus pertinentibus ad eum; et hoc totum quod habebat in comitatu Tolosano et in Minerbes et in $arbones et in Foxes et in Comenge et in Savartes et in toto alio honore de Rodgario,comite de Fox, aut per compram aut per genitorem aut per vocem parentorum suorum, tam per donum quam conveniencias aut per cunctas alias res. Et laxavit ad eos totas ipsas dominicaturas quas qualicumque modo habebat in supradictas civitates et episcopatibus et castris, et ipsam civitatem / (Pรกgina 230) de Tarragona usque ad Tortuosam et ad fluvium Iberis et ipsum castrum de Tamarit et de Cubelles et de Castelet et de Castro Vetulo et Capram usque ad fluvium Iberis, cum omnibus rebus qualicumque modo pertinentibus ad iamdictos castros, et totas suas marchas, cum castro de Stopaniano et de Pincano et de Podio Rubio et de Castserres et de Cannelles et de Curriana, cum omnibus rebus pertinentibus ad iamdictos castros usque ad Montson. Item laxavit ad eos ipsum castrum de Camarasa et de Secura et de Cubels, cum omnibus rebus pertinentibus ad iamdictos castros; et ipsum castrum de Cervaria et de Tarraca et de Graniana et de Guardia Lada et de Conesa et de Sancta Perpetua, sicut ille predictus comes tunc habebat iamdictos castros aut homines per illum, cum omnibus rebus pertinentibus ad iamdictos castros usque ad flumen de Segre; et ipsum castrum de Olerdula cum om[n]ibus rebus pertinentibus ad iamdictum castrum; et ipsum castrum de Cardona cum omnibus suis terminis et pertinenciis. Et laxavit ad filiam suam Sanciam decem milia mancusos in uno pense. Iten laxavit ad suos filios iamdictos Raimundum et Berengarium totum suum mobile,excepto illud quod laxavit per suum debitum aut per suam animam. Item laxavit ad eos totas ipsas suas palias quas habebat qualicumque modo de omnibus partibus Ispaniarum per medium. Et mandavit eis ut simili modo habeant equaliter totas ipsas palias et presentalias et donos et acreximentos quod qualicumque modo fecerint aut poterint facere de cunctis partibus Ispaniarum et totas ipsas terras quas ipse habebat adquisitas qualicumqie modo de Clusa in antea. Et totum ipsum honorem et omnes res pertinentes ad iamdictos honores et terras habeat Berengarius filius eius simili modo, sicut Raimundus frater eius, excepto hoc quod non faciat de ipsas terras atque onores ullum seniorem. Et de istis suis filiis duobus qualiscumque prius moriatur, hoc totum quod suprascriptum est de suo honore remaneat ad alterum. Et si ipse qui prius mortuus fuerit de iamdictis filiis suis duobus habuerit filium de legitimo coniugio teneat frater eius qui vivus fuerit de predictis filiis in vita sua ipsem medietatem quam pertinebit ad eius nepotem. Et ad obitum ipsius revertatur ad ipsum suum nepotem. Et si ambo predicti filii sui moriuntur sine filio vel filiis de legitimo coniugio, revertatur iamdictus suus honor ad filiam suam Sanctiam. Et si iamdicta Sanctia filia sua moritur sine legitimis filiis, predictus suus honor revertatur ad filium Guiguonis de 27


Albion quem habuit de filia sua Agnes. Et laxavit predictam filiam duam Sanctiam cum predictos / (página 231) decem milia mancusos ad Gerallum Alamanni,ut ipse donet ad eam cum ipsos mancusos qualem meliorem maritum potuerit dare. Et infra quam tenuerit eam in baiulia retineat eam ad honorem. Et si ullus de predictis suis filiis duobus tollit aut voluerit tollere per aliquod opus aut per necessitatem aut fraudulenciam aliquod castrum de predicto suo honore ad alterum et voluerit eum dare ad suum vicinum aut ad ullum alium hominem aut retinere ad suum dominicum, si fuerit inde victus per sacramentum aut per bataliam, reddat ipsum castrum ad suum fratrem cui fecit aut per bataliam, reddat ipsum castrum ad suum fratrem cui fecit aut voluerit facere hoc ingenium aut fraudulenciam. Et definiat ad eum solide et libere ipsam medietatem quam ibi habebat. Et si remanet in illo ut non se voleat inde escundir per sacramentum aut per bataliam similiter sit. Et mandavit ad istos supradictos suos homines et ad alios ut in qualiscumque de predictis filiis suis duobus remanserit hoc tantum se teneant cum altero cum illorum honore donec sit hoc tantum se teneant cum altero cum illorum honore donec sit hoc impletum sine ullo enganno. Item mandavit ad omnes suos homines qui tenebant castellos per illum ut non donent potestatem de ipsis castris ad suos filios usque transactum unum annum post mortem suam si tunc mortuus esset. Et tunc donent potestatem ad ambos suos filios de predictis castris sine illorum engan, id est, de omnibus suis castris quos qualicumque modo habebat.Item laxavit ad predictos suos filios ipsum castrum de Olos et de Mamagastre,quod Urgellensis comes tenebat per illum et pater eius tenuit, cum illorum terminis et pertinenciis et cum toto suo alio directo quod qualicumque modo habebat vel habere debebat [in com]itatu Urgellensi. deinde eciam laxavit pro anima sua sedecim milia mancusos monete Barchinone ad numerum. Et de predictis mancusos mandavit dare ad ipsam comitissam quam tunc habebat quatuor milia mancusos et mille pro[..] Elisabet comitisse, cui sit requies, quos ei debebat. Et mandavit inde solvere ipsum debitum de Petro Ermengaudi et ipsum debitum quod debebat per vinum. Aliut quod remanserit de predictis sedecim milia mancusos sit datum proanima sia, de [illa] guisa quam isti supradicti sui helemosinarii melius viderint ad suum opus.Hoc totum ita precepit predictus testator et post illius obitum sic stare mandavit. deinde ingravescente languore dicessit ab hoc seculo VI kalendas iunii,[a]nno [XV]I regni regis Filippi,immitata hac voluntate. Actum est hoc pridie idus novembris,anno XVII regni regis Filippi (...)”. (5). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 28


2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2064 y 2065. Los hombres de Ramon Berenguer I y Berenguer Ramon I, condes de Barcelona. Documento 1326. “(…) 1078, abril, 10. Ramon Berenguer i Berenguer Ramon, comtes i marquesos de Barcelona, fan donació a Adelaida, cosina seva, d´unes cases situades a la ciutat de Barcelona, prop de la Canònica. (…) / (Página 2065) In nomine Domini. Ego Remundus Berengarius et Berengarius Remundi, gratia Dei barchinonensium comites atque marchiones, pariter in unum, donatores sumus tibi Adaledi femine consubrine nostre. (...) S+num Berengarii Remundi comitis, qui hanc donationem fecerunt et firmaverunt atque testibus eam firmari rogaverunt (...)”. (6). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 247. Linaje de Ramon Berenguer II, conde de Barcelona, hijo de la condesa Almodis. Documento 74. “(…) 1077, juny, 26. Jurament de fidelitat. Udalard, fill d´Amaltruda, jura fidelitat a Ramon Berenguer II, comte de Barcelona, fill de la comtessa Almodis.(…) Iuro ego Uzalardus, filius qui fui Amaltrudis femine, tibi Reimundo Berengarii, qui fuiste filius Almodis chomitisse (…)”. (7). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 248. Linaje de Ramon Berenguer II, conde de Barcelona, casado con la condesa Mafalda. Documento 75. “(…) 1077, juliol, 13. Convinença. Ramon Berenguer II, comte de Barcelona, i la comtessa Mafalda donen als germans Arnau i Guillem Guadall els drets de justícia del castell i vila de Tàrrega i la meitat de la seva lleuda, amb la condició que els ajudin a defensar el camí de Cervera a Anglesola. Per aquesta convinença Arnau i Guillem Guadall donen als comtes dos-cents mancusos. (…) Hoc est translatum bene et fideliter translatum secto decimo kalendas decembris, anno Domini millesimo duocentesimo nonagesimo octavo, sumptum a duobus instrumentis, scilicet, a quodam instrumento antico corroso que in parte delere incipiebat propter nimiam vestustatem et a quodam alioinstrumento reparaciones / (Página 249) eiusdem instrumenti antici.Tenores autem predictorum instrumentorum antico et reparato infra sequntur: 29


In Dei nomine. Ego Raymundus, gratia Dei Barchinonensis comes et marchio, et Maeltis, nutu Dei comitissa, pariter in unum damus et in perpetuum concedimus vobis Arnaldo Gualdi et Guillelmo Gualdi omnes firmamentos et justicias de castro et de vila de Targa (…) Raymundus comes + Maeltis comitissa +. Sig+num Bernardi Gilelmi, Sig+num Mironi Guillelmi, Sig+num Bernardi Guischafredo, Sig+num Dalmacii Guilaberto, Sig+num Gilelmi Sendre, testes. Berenguer presbiter, rogatus scripsi (…) @overint universi quod cum Geraldus de Aquilone, castlanus de Tarrega, cum instancia peciisset quod illustrissimus dominus Petrus, Dei gratia rex Aragonum, sibi faceret reparari quandam cartam que delebat et in parte corrosa erat propter nimiam vetustatem (...) / (Página 250) Ffacta est hec reparatio apud Vinumbodium kalendas marcii, anno Domini Mº CCº LXXXº. Sig+num Petri, Dei gratia regis Aragonum supradicti, qui hanc reparaciones fieri mandavit, appositum hic per manum Raymundi Escorna, scritoris eiusdem et notarii publici, qui dictam reparaciones scribi fecit et clausit de mandato dicti domini regis (…). Testes huius reparaciones Guilabertus de Crudiliis, Petrus de Queralto, Guillelmus de Castro $ovo, magister Raimundus de Basuldone, magister Arnaldus de Turri, cancellarius domini regis. / (Página 251) Sig+num Raymundi Escorna, predicti domini regis scriptoris et notarii publici, qui dictam reparacionem scribi fecit et signum domini regis apposuit loco (…). Sig+num nostri Petri $atalis, baiuli domini regis in Tarrega, qui ad mayorem cautelam ut a iure fieri permissum est, visis originalibus instrumentorum predictorum a quibus hoc translatum fideliter sumptum est non cancellatis, nec abolitis (…).Sig+num Iacobi de Miraliis, Sig+num Bernardi de Tarrega, qui viderunt preseas translatum a dicto baiulo firmare et ipsum translatum audierunt cum originalibus suis predictis de verbo ad verbum a notario infrascripto fideliter comprobari, presente baiulo antedicho. Ego Guillelmus Fusterii, de Monte Albo, notarius publicus per totam dominicacionem domini regis auctoritate eiusdem, mandato Petri $atalis, baiuli supradicti, qui hec omnia concessit et firmavit et suum decretum et auctoritatem inposuit hoc presens translatum (…)”. (8). ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”.Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 24. Los condes de Barcelona y de Urgell emparentan con princesas normandas. “(…) Les terres on més havia penetrat l´esperit cluniacenc com eren les de l´antiga Aquitània, particularment els comtats catalans, foren les més abonades per a facilitar l´intent gregorià. Altrament, el Papa comptava amb l´eficaç col.laboració bèllica dels cabsills normands, que trionfaven arreu; fins al punt que el Duc Guillem de $ormandia sotmeté, llavors, l´Anglaterra, on establí un sistema polític semblant al d´aquí o sigui a base de comtes, vescomtes i 30


vegurs. El veguer allà, però, prengué el nom indígena de sheriff. Vinculats a aquesta política (que estigué a punt de triunfar), tres cosins de sant Ot, o sigui tres fills d´Almodis, van emmullerar amb tres princesas normandes Ramon Berenguer, el Cap d´Estopes amb Mahalda, filla de Robert Guiscard, el duc d´Apulia i Calàbria, braç armat de Gregori VII a Italia, l´any 1078; Guillem IV de Tolosa i el seu germà Ramon de Sant Gili, amb Emma, neboda del conqueridor d´Anglaterra, i Mahalda, de Sicília neboda del gamfaroner papal (cosina germana, per tant, de la del comte baceloní) (…)”.BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2154. Los hombres de Ramon Berenguer II, casado con Mafalda, condes de Barcelona. Documento 1388. “(…) 1081, octubre, 26. Els comtes Ramon [Berenguer II] i Mafalda de Barcelona empenyoren a la Santa Creu i Santa Eulàlia de Barcelona tots els alous que tenen a les parròquies de Sant Just Desvern, Sant Joan [Despí] i Santa Creu d´Olorda, a causa d´un deute de 2.000 mancusos d´or, que tornaran la festivitat de Pentecosta vinent. (…) In nomine Domini. Ego Reimundus, gratia Dei barchinonensis comes et marchio, et Maheltis, nutu Dei comitissa, impignoratores sumus Domino Deo Omnipotente et eius ecclesie Sancte Crucis Sancteque Eulalie barchinonensis Sedis. (…) / (Página 2155) Reimundus comes +, (…). S+num Remundi Guilelmi. S+ num Alberti Ramundi. S+num Ricardi Guilelmi. S+ Petri Bernardi, clerici, qui hoc scripsit (...)”. (9). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 273. Linaje de Ramon Berenguer II y Berenguer Ramon II, condes de Barcelona. Documento 89. “(…) 1078, juny, 26. Donació. Ramon Berenguer II i Berenguer Ramon II, comtes de Barcelona, donen a Berenguer Gombáu i a la seva dona Sança els castells d´Anglesola i Golmés. (…) Sub sacro sempiterni nomine Regis. $os duo fratres comites Barchinonenses, Raimundus scilicet Berengarii ac Berengarius Raimundi, donatotes sumus vobis Berengario Gondebaldi et Santie tue uxori. (…) / (Página 275) Sig+num Raimundus comes, (senyal) Berengarius + Raimundus comes, qui suprascriptam donationem fecimus et hanc scripturam fieri iussimus et lecta coram nobis audivimus auditamque laudivimus laudatamque firmavimus et cum hac scriptura in 31


potestatem Berengarii et santie supradictorum predicta omnia tradimus firmarique a subscriptis testibus nostra sponte ac voluntate rogavimus. Sig+num Artalli Guadalli. Sig+num Arnaldi Arlovini. Sig+num Ilivarii Arnalli. Sig+num Bernardi Iohannis. Sig+num Guillelmi Guadalli. Sig+num Raimundi Guiffredi. Sig+num Umberti Iozberti de Talada. Firmaverunt hanc cartam cum talibus signaculis et aliis his non similibus, Raimundus Guiffredi, Udalardus de Malanno, Ugo Dalmacii, iudex Guillelmus, Pontius vicecomes et Martinus sacer, qui hoc scripsit rogatus die et anno quo supra (...)”. (10). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 286 y 287. Linaje de Ramon Berenguer II y Berenguer Ramon II, condes de Barcelona. Documento 97. “(…) 1079, maig, 17. Proposta de repartiment. Ramon Berenguer II propasa el repartiment general de béns i drets comtals entre ell i el seu germà Berenguer Ramon II. (…) hanc divisiones facit domnus remundus comes cum magnatibus suis.barchinonam vero diviserunt ita: dederunt ad unam partem Castrum @ovum cum cellarioet cortal qui fuit patris eorum cum duamilia mancusos quod donet ille qui acceperit illum Bernardi remundi alteri et omnes turres que sunt usque ad ipsum palatium comitalem in quibus abeat suum comitivum sicut pater eius abuit et habere debuit, exceptus domos et turres et alodium Bernardi Guillelmi, qui fuerunt Bonisac. Unde Remundus comes donat commutacionem comiti Berengario fratri suo de sua medietate quam ibi debet habere. / (Página 287) Et laudaverunt ut omnem dominicaturam quam habuit pater eorum et illam de Port et omnem alodium et domos et ortos et curtes Bernardi Remundi, que sunt de flumine Bisotti usque ad alveum Lubricati, exceptus alodium quod fuit patris exoris Bernardi Ramundi, dividant per medium, sicut eorum baiuli et boni homines Barchinone diviserunt et adhuc sunt divisuri. Et dederunt ad Castrum @ovum Barchinone et ad divisiones seperius comprehensas castrum vetuli de ipsa Marchacum suis terminis et pertinenciis et Olerdola, cum potestate et statica, et franchitiis et servitium et dominicaturas quas habent in prescripto termino, exceptus Turrem de Dela et Vallem Molis et alodios quod pater eorum emit in terminos ipsorum, hoc est, de Mir Odet de Mir Lup Sanz et de Rigual et de iudice et de uxore Sendredi Mironis, et Avinono et Curte Comital cum suis pertinentiis et Erapruniano, cum statica et potestate et dominicaturas quas comes ibi habet et habere debet et dominicatura de Almunia et de Gavano et de Bene Vivere et de Ortis Comitalibus et de Paleiano et de Garrosa, et 32


franchitis que sunt de Lubricato in antea, et dominicaturam de Dudizme et illam que est infra parrochiam Sancti Iusti de Verz et dominicaturas et pariliatas de Lubricato et ecclesiam sancte Marie de calles, cum decimis et primitiis et alodiis eius, et XXX porcos quos pater eorum solebat accipere infra terminum predicte ecclesie de franchedes prosuis receptionibus et Vila Mayor,cum suis terminis et pertinentiis et cum quarta parte ecclesie sanctiPetri de Vila Mayor et cum statica de ipso palatio qui ibi est. Et laudaverunt ut unus comes stet in palacio barchinone ab octo diebus ante Pentecosten usque ad octo dies ante natale Domini. Et alius a te tibi ab octo diebus ante natale Domini usque ad oct odies ante Pentecosten, ita ut ec festivitas prima Pentecosten sit inicium uius stationis. Et laudaverunt ut quando unus expredictis comitibus steterit in palacio infra prescriptum terminum alius stet in dominus Bernardi Reimundi et tunc teneat ipsum castrum de Port et omnem eius dominicaturam dividant per médium. Et dederunt ad unam partem Mosse Viasiano et Salomonis baronio et Abraham cavaler et Gemto cum suos fratres et Ruben Mayor, Esdra, Salomonis, Gener de Debato, Salamon Belesma, Dedenad, Bonnom Procastro, Mosse $asfent, Bevenist, filium Vives, Poc, Iudasartor, Vives Bochade Oca, Iucef, cognatus / (Página 288) Bonavida, filiis Isac sutor, Bonnomen espia, Vives Belad, Vidal, filium Barchinona, $onisac, filium Barzele, Oreved, David, filium Mair, Isacabra, Cimsa femina, vidua mulier de Barzele, alia vidua mulier Bevenist. Actum est hoc VIº Xº kalendas iunii, anno Xº VIIIIº regni regis Philiphi. Dederunt quoque ad aliam partem Castrum Vetulum Barchinone cum omnibus turribus que sunt contra mare et egressus illius usque ad cellarium quod fuit patris eorum et cellarium Bernardi Remundi, cum suis porticis et cortal et portam et introitus, in quibus abeat suum comitivum sicut pater eius habuit et habere debuit, exceptus turres et domos qui fuerunt Bernardi ramundi, in quibus unusquisque retinet suam staticam, cum castrum de Port. Et laudaverunt ut unus comes habeat staticam in palatio quod fuit patris eorum de octo diebus ante Pentecosten usque ad octo dies ante natale Domini, ita ut ista festivitas pentecosten prima sit initium huius stationis, et alius comes stet in predicto palatio ab octo dies ante natale Domini usque ad octo dies ante Pentecosten. Et eo tempore quandounus ex eis infra prescriptum terminum steterit in palatio,aliud stet in domibus Bernardi remundi. Et tunc teneat castrum de Port, et ipsa dominicatura que pertinet ad predictum castrum dividant per medietatem cum suis pertinentiis. Et laudaverunt ut retineant sibi ambo fratres iusticias et emptiones et placitos et leddas et monetas auri et argenti et mandamentum et totum comitivum quod habent et habere debent in ipso mercato et in ipsoferregenal, exceptus solidos, castell[o]s et divisiones 33


tuttium que superius sunt comprehense et edificationes forticium quod adhuc sunt in ipsos prescriptos castellos et turres facturi. Et dederunt ad castrum Vetuli Barchinone et ad divisiones superius comprehensas castrum de Sancta perpetua,cum potestate et statica et dominicaturam illius et Mont Agut et Pontons et Vilademager,cum eorum staticas et potestates et dominicaturas quas habent et abere debent in eorum terminis et pertinentiis, et Tamarit et Cubeles et Castelet, cum eorum staticas et potestates et cum terminis et pertinentiis eorum et dominicaturas quas habent et abere debent in illorum terminis, et Turre de domnus Dele et Vallem Mollis cum eorum terminis et pertinentiis et cum omnes emptiones quas pater eorum, domnus Remundus, fecit in terminis eorum, hoc est de Mir Od et de Mir Lub Sanc et de Rigual et de iudice et de uxore Sendredi Mironis, et kabrera et Apiera, / (Página 289) cum eorum terminis et pertinentiis,et terratiam et dominicaturam et staticam et potestatem, sicut pater eorum, domnus remundus comes, tenebat et abebat et abere debebat in eius terminis et in Egera, et castrum de ipso Far et dominicatura de Cardedol et tres partes ecclesie Sancti Petri de Vila Maior, exceptus ipsam staticam. Ad aliam partem dederunt Ahbraam Gros et Salomonis, frater Bonisac, Isac Mancip, Beniamin, Ruben Boc et Salomonem filio suo, Ab[raam] cum suo filio, Salomon Comento, Bevenist Bag, Salamon, filium de Denad, Bonavida Bonisac, avunculos, Mosse Bonet, Bevenist Samuel, Bonassol, Abraam Batentrot, David cum filio suo, Iuda Iucef, Bonavida Sento, Vives Gento, Belid, filio Ruben, Abraam cum suo fratre, Vives, filium David, Iucef Anacaç, mulier, qui fuit Isac Ulemborsa, mulier de Iucef Lubricato (...)”.BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 289 y 290. Linaje de Ramon Berenguer II, conde de Barcelona. Documento 98. “(…) [c. 1079, maig, 17]. Proposta de repartiment. Ramon Berenguer II, comte de Barcelona, encarrega a una comissió d´ experts el repartiment entre elli el seu germà dels béns heretats del seu pare a la ciutat de Barcelona i al seu entorn. (…) / (Página 290) Iussit domnus Remundus comes Remundo Gondeballi et Arnallo Gontarii et Gerallus Quaresma Intrante et Remundo Dalmatii ut dividissent omne alodium quod fut pastris eorum, et ita diviserunt: Dederunt ad unam partem ipsam condaminam qui est infra duas estradas, qua[m] laborat Arnallo Gontarii cum ipsa Curte Comitale; et aliam condaminam qua[m] laborat Durando Blandrici, qui fuit Guitardi Ananies; et ipsa terra qui fuit de Escubilarii, quem laborat Belesma; et 34


ipsam condaminam qui est super ipsos Archos, iusta trileam Bernardi Remundi; et ipsam terram que fuerunt vineas heredas quas laborat Arnal Bernardi a quart, qui est iuxta alodium Bernardi Remon de Galifa. De domibus qui sunt subtus palatium comitalem, i psas domos ubi habitat Iozbert et Arluvinus, pistor, qum ipso femoral qui est subtus ipsam coquinam comitalem; et unam domum que est ad portam palatii que fuit Bellus Homo, parador; et unam mansiunculam cum ipsum alodium qui est a provinciana; et petiam unam terre quem laborat Guillelmo Salomonis. De alodiis et domibus qui sunt in parroechiam Sancti Andree de Palumbario: ipsas domos et terram de Ermengod Iozfre cum eorum pertinentiis; et domos Mirosnis Salomonis cum suis pertinentiis; et domos et alodium quem Bernardus Remundi tenebat per fevum, ubi abiat Guitardi Iotono. Molendinos de Bisotio cum eorum pertinentiis qui ibi sunt aut erunt, abeant ambo fratres per médium et ambo construant et edificent. De ipsas vineas de Bisotti, damus ipsam medietatem qui sunt contra occidentem, iusta vineas Sancti Iacobi, sicut sunt divisas et signatas, a Bernardo Cug et frater eius Miro et Ermengaudo Iozfredi et aliis hominibus; et medietate modiatam I vinee qui sunt est super ipsa strata, iusta vineas Bonefilii Petri, qui est condam, contra occidentem. Et ipsos alodios de Port laboret eos ipsud qui sterit in castrum Porto per guarda, et fructus quod inde exierit dividant baiuli nostri per médium. De ipsos ferregenals qui sunt subtus Turres ventuosas, que fuerunt Mironis Guadalli et de aliis, qui sunt subtus castrum Resumir, ubi fuerunt factas ipsas naves, damus ipsam partem qui est contra orientem. Ad hanc partem damus de ipsas vineas modiatas X quod laborat Durando Blandrici; et duas modiatas que sunt ad Serriano, / (Página 291) quem laborat Guitard Adalberto; et modiatas III et amplius que sunt ad Torterola, quem laborat Bernardo Bonefilii; et modiatam I que est a Ponto Cirzano, quem laborat Galindo $espla. Ad aliam partem dederunt ipsam condaminam qui est iuxta ecclesiam Sancti Petri, qui fuit Amato Eldrici; et aliam condaminam qui fuit predicto Amato, que dicunt ad ipso Truiar; et ipsam condaminam qui fuit de Anales Cestennier, quem laborat Guillem Lopard; et aliam condaminam que est ad Magoriam, qui fuit Gerallo Compagni; et ipsam terram quem laborat Christiano Templa de Ocha, qui fuit Iozberti Aventini; et duas pecias terre qui sunt super ipsos mulinos de ipso Soler; et aliam petiam terre qui est ad ipsa Celada, iusta alodium Stefani Adalberti. De domibus qui sunt subtus palatium comitalem, damus unam domum ubi habitat Bernarda cum ipso femoral, quem tenet Iozfre presbiter; et domos ubi abiat Tetllindis; et domum de Guillem Menezeles. De ipsos ferregenals qui sunt subtus Turres Ventosas et subtus Resumir, damus ipsam medietatem contra occidentem et unam mansiunculam qui fuit Loret Moler, iuxta cenia qui fuit Bonisac. 35


De alodiis et domibus qui sunt in parroechiam Sancti Andree de palumbario, donant ipsas domos et terras et parielatas Dominico Casper, et domibus Bernardi Cug cum eorum pertinentiis; et medietatem de ipsos mulinos qui ibi sunt aut erunt, abeant ambo fratres per médium et ambo construant et edificent. De vineis eisdem Bisotii, damus ipsam medietatem qui est iuxta alveum Bisotii, sicut sunt divisas et signatas, a Bernardo Cug et frater eius Miro et Ermengod Iozfre et Guillem Mir et aliis hominibus; et medietatem modiatam I vinee qui est super ipsa strata, iuxta vineas qui fuerunt Bonefilii Petri, contra orientem. De dominicaturas de Port, laboret eas ipsud qui steterit in castrum Port per guarda, tamen fructus quod inde exiterit baiuli nostri per médium dividant; et unam mansiunculam qui est ad Serriano cum suis pertinentiis. De ipsis vineis damus ad hanc partem modiatas III qui sunt ad curte de Ruben, quem laborat Ebrino et Gerberto; et modiatas V a bederrida, quem laborat Stefanus Dominico; et iusta vineas Dagberti, modiatas II quem laborat Mironis Riculphi; et unam modiatam subtus ecclesiam de Serriano, quem laborat Isarnus Gerberti; et modiatam I et media quem laborat venrel iusta vineam Stefani, monetarii; et modiatas III qui sunt a Monterols; et modiatas III quem laborat Ollemar de Merdantiano; et quarterades III quem laborat Raimundo Fruiani (…)”. (11). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 292,293, 294. Los hombres de Ramon Berenguer II, conde de Barcelona. Documento 99. “(…) [c. 1079, maig, 17]. Proposta de repartiment. Ramon Berenguer II, comte de Barcelona, encarrega a una comisisió d´experts el repartiment entre ell i el seu germà dels béns heretats del seu pare a la ciutat de Barcelona i al seu entorn, així com dels homes de la ciutat. (…) Iussit domnus Remundus comes Remundo Gondeballi et Arnallo Gontarii et Geraldus Quadragesima Intrante et Remundo Dalmarii ut dividissent alodium quod fruit patris eorum. Et diviserunt ita: Ad unam partem dederunt ipsam condaminam qui est infra duas estradas quas laborat Arnallo Gontarii cum ipsa curte comitale et aliam condaminam quos laborat Durando Blandrici, qui fuit Guitard Ananias. Et ipsa terra qui fuit de escubiler quem laborat Bolesma. Et ipsa contamina qui est super Archos, iusta trileam Bernardi Remundi. Et ipsam terram, que fuerunt vineas eremas quas laborat Arnal Bernat a quart, qui est iuxta alodium Bernat Remon de Galifa. De domibus qui sunt subtus palatium comitalem, ipsos ubi abiat Iozbert et Arluvino, cum ipso femoral 36


qui est subtus ipsam coquinam. Et unam domum qui est ad portam palatii, qui fuit de Bellushomo parador. Et unam mansiumculam cum ipsum alodium qui est a Provinciana. Et petiam I terre quem laborat Guillem Salomonis. De alodiis et domibus qui sunt in parrochia Sancti Andree de Palumbario ipsas domos [et] terram de Ermengod Iozfre cum eorum pertinenciis et domibus, excep[tus...]us. Et domos Mironis Salomonis cum suis pertinenciis et domos et alodium quem / (Pรกgina 293) Bernardus Remundi tenebat per fevum ubi abiat Miro Iotono. Molendinos de Beusotio cum eorum pertinenciis qui ibi sunt aut erunt abeant ambo fratres per medium et ambo construant et edificent. De ipsas vineas de Bisotii damus ipsam medietatem, qui sunt contra occidentem, iusta vinea sancti Iacobi, sicut sunt divisas et signatas a Bernardo Remundi et Ermengod Iozfre et Mir Ramon et Guillem et aliis bonis hominibus, et medietatem unam modiatam vinee qui est super ipsa strata,iuxta vineas Bonofilii Petri, qui est condam, contra occidentem, Et ipsos alodios de Port laboret eos ipsud qui steterit in Port per Guarda. Et fructus quod Deus ibi dederit dividant per medium. De ipsos ferregenals qui sunt subtus Turres Ventosas, que fuerunt Mironis Guadalli, et de aliis ferregenals qui sunt subtus Regumir, ubi fuerunt factas naves, ipsam medietatem qui est contra orientem. De vineas damus ad hanc partem modiatas decem vinee quem laborat Durandi Blandrici et duas modiatas ad Serriano, quem laborat Guitard Adalberti, et modiatas III et amplius que sunt ad Corterola, quem laborat Bernard Bomfil, et modiata I a Ponto Cirรงano, quem laborat Galindo $espla. Aliud omnem alodium quod est extra divisionem, cum inventum fuerit, sit divisum in duas partes. Et accipiat baiulus domni Berengarii primus. hanc divisionem fecit domnus Ramundus comes de omnibus Barchinone: Ad unam partem dedit Durandus Blandrici, Donnuc Mir, Mochon Beluc, Isarn $avarro, Guillem Bonuc, Stephanus moneder, Guillem Bonifilio moneder, Ramon Esperaneu, Ermessendis geral, Bernardus Oliba, Pere Samuel, Ramon Eldebert, Guillem Guiribert, Arbert berenguer, Guillem Seniofra, Bernard Bonifilio, Mir Pere, Gaucepert Aventino, Arnal Onofre, Ihonannes Erumir, Ramon Seniofret, Ihoannes Durando, Guillem Tinel, domos Bompar Ricolphi, Bernard ramon magister, Guillem Guifre, Mir Odo, Bernard Iohannes, Hollomar de Merdancano, Seguino Belid, Bertran Arnal, Sancio Archimballo, Arlen Guido, Bonifilio Ademar, Guillem Camaion,Gernert Caput Molsor, Bonifilio Amati, Ramon Ademar, Dagbert Bernard Torna Coies, Guitard Duran, Adalbert pilicer, filios $onuc Tinel, Sendre presbiter, Ramon Guitard, Guillem Gondebal, Salamon Erumir Quarta part, Sendre Quor, 37


filio Bonifilio Latro, Pere Vives, Guillem Guitard, Ramon Galin, Guillem Biscbe, Vives Guitard Ferran, Mir Erumir, Guisla / (Pรกgina 294) de ipso Forno,domos de Guillem Arnad, Guifre Oliba, Venrello, domos Bernardi raimundi de Archos,domos Sancti Laurenti, Mir Todaleg, Adalbert iudex,Guillem Ihoannis, domos Bernard de Camarasa, Ramon Malet, Guillem Amalrig,Mir Vaner, Ihoannis Duran, Vives ramon, Gaucepert de Sancto Petro, Odger de Celata, Mir, mansover, domos qui fuerunt de Renard, domos sive uxor de Guifre Iohan, Poncio Enneg, Mir Giribert, domos de Bernard Elies, Ramon Poncii, Ademar Oreia, Bermon Cristoival, Ramon Erumir, Ramon Od, Andreu pilicer, Ihoannes Cebola, Bonifilio Ervig, Arluvino pistor, Pere Rodbert, pistor de molariis de Monte Iudaici, Guitard Oliba, Mir del Alcatarro, Ramon Lunes, Ad hanc vero partem de hominibus qui anitant infra civitatem: Bernard Udalard, et domos de vicecomes qui fuerunt de Dodรงad, Ricolf poeta, Oliba Raimundi, Ramon de Subirads, Andrea, scabater, Bernard Guillem pilicer, [...] Cheratu, Ermengaudus iudex, Dalmad Giribert, domos Guadalli Guillemi, Ihovan Muiad, Suier cabater, Arbert faber, Vives Guadal, domos de Pere Brener, Compagno, Pere Arnal, domos qui fuerunt Iohannes caputschole, Sendre Pere, Mir Guilabert,Marmuc, Geral Alaman, Guilabert Amad,porter, Guillem Bonifilio, Mir Mir, Guillem Bonifilio clericus, Ermeniards Mor, Pere de bagnarias, Guadal, Ramon Porcel, Bonifilio Ramon, Elliards, Renard Bovet, Bernard Gondebal, domos de Bocha Devina, Ramon Sanla, Ermessen, Ponc Cab de Oca, Guillem Oliba, Arnal Ramon, domos de Sancti Sebastiani, Ramon forner. Ad hanc quoque partem dedit de alodiis qui fuerunt patris eius ipsam condaminam qui est iuxta ecclesiam Sancti Petri, qui fuit Amato Eldrici. Et aliam qui similiter fuit Amato Eldrici, que vocant ad ipso Truiar. Et ipsam condaminam qui fuit de Annaleg Scestenier, quem modo laborat Guillem Lopard, et aliam condaminam qui est ad Mogoriam, qui fuit de Geral Compagno, et ipsam terram quem laborat Cristiano Templa de Oca, que fuit de Gauceperto Aventino, et duas pecias terre que sunt super ipsos mulinos de Soler, et aliam peciam terre que est ad ipsa Celata, iuxta alodium Stephani Adalberti. De domibus qui sunt subtus palacium comitalem, ad hanc partem, domos quas tenet Bernarda cum ipso femorali quem tenet Gaucefredus presbiter, et domos de Tedlen et de Guitard, porter, et Guillem, รงabater. Unam domum que est ad portam palacii, quem pater noster dedit ad unum scutarium, serviat eam ambobus fratres. De alodiis et domibus que sunt in parrochiam Sancti Andree de Palumbario, ipsam domum et terram et pariliatas quem tenet Dominico Casper. Et domibus / (Pรกgina 295) Bernardi Ramundi Cuq euarum pertinentiis, exceptus vineis et ipsam aquam et molendinos qui ibi sunt aut erunt abeant ambo fratres per medium. 38


De dominicaturas ipsas de Port est laborationem de ipsa guarda qui ibi habitat. Et ibi hamemus staticam, ipsum espletum quod inde exierit dividant baiuli nostri per médium. De ipsos ferragenals qui sunt subtus Turres Ventoses, qui fuerunt Mironis Guadalli, dividant baiuli nostri per médium et accipiat baiulus domni Berengarii comiti primus. Ad ahnc vero partem dedit iamdictus comes ipsas domos qui fuerunt Bernardus Raimundi, qui sunt ante ecclesiam Sancti Michaelis, ex petra et calce constructas, usque ad ortum. Et ipsas domos ubi abiat Amad pistor. Et domos qui fuerunt Ramon de Machic, cum ipso cortal qui fuit Adalberto iudicis, simul cum ipsa trilea, exceptus hoc quod fuit Poncius Olibani. Et domos que fuerunt Adroarii. Et domos et ortum quem tenet Guillelmus Seniofredi. Et domibus et ortum quem tenet Vives Leu. Et medietatem de ipso prt de Salvador contra occidentem. Et medietatem de ipso ort qui est subtus turres iamdicti Bernardi, qui est contra mare, cum introitos et egressiis illius. Et medietatem de ipsa tripea dels Arcos, contra civitatem, cum domos ubi abiat Galindus, cum introytibus et egressibus illius. De aliis alodiis ipsam condaminam de ipsa Buada, cum ipsa terra et domo de Sancta Maria de ipso Pino. Et ambos ipsos ferragenals qui sunt subtus viam que vadit ad Sancti Pauli. Et aliam condaminam que est ad genestar, super ipsas domos et strata Francessa, quem fuit Mironis Guadalli, et de Remon Cheruz et de Bonfil Sunier, sicut continet de ipsa strata qui pergit ad Serriano usque in ipso aren qui discurrit tempore pluviarum de Ariga. Et ipsa conamina qui fuit Guifre Maior et de Bernard Madaref, sicut continet de ipso aren de Ariga usque in strata qui vadit ad sanctum Cucufatem, et de ipso margine qui est super ipsa era ubi modosunt ipsas garberas, usque in strata antiqua qui vadit per Genestar. Et alodium que fuit Coralera usque in alodium de Abram Gros et de Vives Bocha de Ocha, sicut continet de ipsa strata qui pergit ad Sanctum Gervasium, usque in iamdicto aren de Ariga que vocatur Duos Rivos, cum ipsas vineas qui infra istum terminum sunt. Et cum ipsum alodium quem laborat Arnal Onofret, quem fuit Sendre Fels, exceptus vineas et ipsum alodium quod laborat Arnal Onofret. Et ipsas vineas que fuerunt Sendret Fels […] propter pignus de Remon Ananrici, / (Página 296) ut qui eum abuerit, donet predicto Remundo ipsum avere quod acomanda […] a Arna[ud] Remon propter pignus de ipsa Celada. De alodiis de bagneolis ipsas domos ubi abitat Mir Gerbert cum eaurum pertinentiis et alodium quod fuit Pere Poia, sicut continet ipsa via qui pergit de domun Remundi Guitardi […] Amat per [ip]so rog[e] usque ad domos Guillelmi Ermemiri et de alodium de canonica usque ad ipsa strata et alodium Geribert (…)”. (12). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de

39


Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 296. Judíos relacionados con Ramon Berenguer II y Berenguer Ramon II. Documento 100. “(…) [c.1079, maig, 17]. Relació de persones. Relació dels jueus corresponents a una de les parts en el repartiment fet entre els comtes de Barcelona Ramon Berenguer II i Berenguer Ramon II. (…) Abram Gros et Salomo, frater Bonisac. Isac Mancip. Beniamin. Ruben Boc et Salomón, suo filio. Ab[ram] cum suo filio. Salomon Cimento. Bevenist Ba[g], Salomón, filius de Denad. Bonavida Bonisac, avunculus eius. Mosse Bonet de @arbona.Bevenist Samuel. Bonacol. Abram Botentrot. David et suo filio. Iuda Iucef. Bonavida Sento.Vives Gento. Belid,filio Ruben. Abram, suo fratre.Vives, filium David.I ucef Annacaz.Mulier Isac Ulemborsa. Mulier Iucef Lubricat. Mascard Bonet de @arbona. Mudafem. Mosse Iucef. Isti sunt comune (...)”. (13). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 315. Los hombres de Ramon Berenguer II, conde de Barcelona. Documento 113. “(…) 1080, desembre, 10. Definició. Ramon Berenguer II, comte de Barcelona, fa les paus amb el seu germà, el comte Berenguer Ramon II. Li lliura el castell de Barberà i la meitat de la Bleda, dels comtats de Carcassona i del Rasès, i de las naus que tenen a Barcelona o que construiran en el futur. Com a garantia posa com a hostatges deu dels seus millors homes. (…) Hec est definitio atque pacificatio quam facit Raimundus Berengarii comes fratri suo Berengario comiti. Primum namque definit atque pacificat ipsum castrum qui nominatur Barberan cum omnibus suis terminis et pertinentiis et omnes eius voces sive directum, quod predictus Raimundus comes requirebat in prenominato castro ad fratrem suum predictum,et medietatem de ipsa Bleda cun totius suis terminis et pertinentiis. Iterum prenominatus Raimundus comes definit atque pacificat fratri suo comiti Berengario totas ipsas querelas sive rancuras et malas voluntates quas habebat de illo vel ad suos homines per illum ad hunc diem. Item definit atque pacificat prenominatus comes raimundus fratri suo comiti Berengario ipsam medietatem de Carcassona et de Redes ad integrum, cum omnibus earum terminis sive pertinenciis et directis, sicuti resonat in scripturis divisionum quas idem berengarius fecit,in tali videlicet modo et ordine ut tunc quando raimundus comes predictus habuerit spacium eundi illuc,quod faciat quomandare ipsos homines ad predictum comitem Berengarium sine suo avere de Raimundo 40


predicto,si non remanserit in prelocuto Berengario si non habebat es sine engan. Et quod ipsum episcopatum et abbatias sive leddas et monetas et mercatos / (Página 315) ac tabernas, et ipsos comitivos et comitores sive usaticos quod habeant in commune sive placitos,sicut de aliis earum civitatibus et comitatibus habent, et hoc vero totum quod potuerint adquirire velhabere de ipsa Clusa in antea de terra et de honoreut similiter dividant permedium et habeant. Et quod ipsas naves que mod sunt in barchinona ut eas habeant in commune dum eas retinuerint. Et quod unusquisque de illis mittat medietatem ex omnibus rebus que ibi fuerint opus aut pe reas aprehenderint et hoc quod Deus ibi dederit quod dividant permedium. Si vero alias naves fecerint aut de aliis partibus habuerint naves ut similiter habeant per médium. Ego quoque prenominatus comes raimundus absolvo te Berengarium prenominatum de ipsa scriptura convenientie quam mihi fecisti per filiam Roberti Giscardi. Item ego Raimundus predictus convenio tibi Berengario ut hanc hostem quam debemus facere in hoc estivo tempore quod simul faciamus per mare et per terram. Retineo in hac definicione ego, prenominatus comes Ramundus, ipsam medietatem de Sancto Petro de Auro, quam non definio nec pacifico. Ego vero prenominatus comes Raimundus mitto tibi Berengario comiti fratri meodecem de meis melioribus hominibus in hostatico, hoc est: Raimundus Fulconis, Cardonensis vicecomes, et Poncius, Ierundensis vicecomes, et Deusdit Bernardus et Udalardus, Barchinonensis vicecomes, et Guiribertus Guitardi et Arnallus Mur, et Gaufredus Baston et Guillelmus Umberti, et Guillelmis Raimundi senescalc et Renardis Guillelmi de la Rocha. Super hoc ut teneam hoc totum tibi quod superius scriptum est. Et attendam et illud totum quod resonat in ipsis scripturis quas fecimus fieri in Cervera de nostris convenienciis per rectam fidem, sine engan. Si vero ego raimundus comes tibi Berengario comiti fragebam hoc quod superius dictum est, quod inter XL dies quibus me commonueris ut faciam tibi directum aut concordamentum ad laudamentum de IIII hominibus quos nos ibi mittamus,qui equaliter velint vene ex utraque parte. Et si non faciebam hoc, absolvo predictos homines ut tantum se teneant tecum usque hoc faciam. Actum est hoc IIII idus decembris,anno XXº Iº regni regis Filipy. Remundus comes + (...)”. (14). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2135 y 2136. Los hombres de Ramon, casado con Ermessenda, vizcondes. Documento 1375. “(…) 1080, desembre, 11. El vescomte Ramon i la seva esposa Ermessenda 41


donen a Gombau Joan i la seva muller Ledgarda, als cònjuges Ramon Guillem i Sicarda, i als esposos Erimbau Ramon i Ermessenda, l´alou de la Roca anomenada Sant llorenç amb la seva quadra, situat al comtat de Manresa, al terme de Maldà (Urgell), excepte la meitat de la dècima, que es retenen amb la condició que ells i els seus successors no reconeguin altres sneyors que els vescomtes.(...) / (Página 2136) In Dei omnipotentis nomine. Ego Reimundo vicecomite et coniux mea, Ermesindis nomine, vicecomitissa, donatores sumus vois Gonballus Iohannis et coniux tua Ledgardis, et Remundum Guilelmi et coniux tua Sicardis, et Erimballus Reimundi et coniux tua Ermesindis. (…) / (Página 2137) Sig+num vicecomite, sig+num Ermensindis viceomitissa, nos qui ista carta donayione mandavimus scribere et firmavimus et ad testibus firmare rogavimus. Sig+num Bernardus Amandus. Sig+num Reimundus Amandus. Sig+num Berengarius Brocard. Sig+num Reimundus Mir de Puigo Alto. Sig+num Tedballus Guifredo. Reimundus vicecomes, Bernardus sacer, qui scripsit (…)”. (15). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 331, 332, 333. Linaje de Ramon Berenguer II i Berenguer Ramon II, condes de Barcelona. Documento 126. “(…) [1076-1081]. Convinença. Ramon Berenguer II i Berenguer Ramon II, comtes de Barcelona, fan una convinença amb Ermengol IV, comte d´Urgell, per la qual aquest es compromet a ajudar-los en les campanyes d´Hispània a canvi de participacions en els ingressos que obtinguin dels reietons musulmans. (…) Hoc est conveniencia que est facta inter domnum Raimundum et domnum Berengarium, comites Barchinonenses, et domnum / (Página 332) Ermengaudum, comitem Urgellensem. Convenit quoque predictus comes Ermengaudus prescriptis comitibus Barchinonensibus ut sit illis audiutor tenere et habere omnem illorum honorem de hispana et omnes eorum parias, quas pater eorum tenuit aut conventum fuit illi dare aut illi, deo iuvante, in futuro adquisituri erunt quocumque modo. Et de guerra de Almoztadir quam hodie habent adiuvet eis per dictam fidem, sine illorum engan. Et non aprehendat inde treguam nec faciat finem usquequo ipsi finiant suorum guerram, nec ipse,nec home nec homines per eum; et quod faciat guerram cum ellis et sine illos per fidem, sine engan. Et de omnibus potestatibus Yspaniarum, cum quibus prelocuti comites habent aut abuerint guerram, prescriptus comes Ermengaudus illis adiuvet postquam illi eum comonuerint per quantasque vices per se aut persuos nuncios. Et postea non accipiat treguam nec faciat finem cum eis usquequo ipsi faciant 42


pacem. Et faciat guerram illis potestatibus cum quibus ipsi male steterint. Et hoc totum faciat predictus comes et attendat prelocutis comitibus per directam fidem,sine illorum engan. Et propter hoc quod desuper est scruptum, donant predicti comites Barchinonenses prelocuto comiti Ermengaudo Urgellensi quindecim milia mancusos de Barchinona ad numerum. Et conveniunt illi ut non faciant finem de Denia usquequo illa potestas que habuerit Denia donet prescripto comiti et scribat et firmet ei quinquaginta uncias auri de tale auro quale ipsi acceperint per unumquemque mensem, sine suo engan. Et simili modo faciant illi habere quinquaginta uncias auri de tale auro quale ipsi acceperit de Granada per unumquemque mensem, sine suo engan. Et conveniunt predicti comites Barchinonenses sepedicto Urgellensi comiti ut de omnes acrexements quod fecerint de tota Yspania, in suorum parias aut terras, donet sepedicto comiti terciam partem, exceptus de Murcia et de Valencia et de Denia et de Granada et de Almudafar et de trescentos mancusos de acrexemet de Tortosa, nisi L uncias de denia et de Granada, sicut superius sunt scripte. Et de paria de Almoztadir et de Almudafar, ipsa quod inde habuit aut habet sut scripta et firmata fuit illi dare, et de ipsos acrexements quod per illos fecerit aut per eorum consilio, si aliquid inde ei minuaverit aut de illis locis unde unquuam accepit, sint illiadiutores tenere et habere et non faciant inde pacem neque accipiant treguam usquequo ipse habeas recuperatum, nec ipsi, nec homo aut homines per eos. Et postquam eos comonuerit per se aut per / (PĂĄgina 333) suos nuncios, per quantasque vices faciant gueram cumillo et sine illo usquequo ipse habeas recuperatum suum per directam fidem, sine engan. Et hoc totum faciant et attendant prescripto comiti per directam fidem, sine suo engan. Et ut predictus comes Ermengaudus hoc quod de super convenit predictis comitibus totum illis faciat et attendat sine engan, mittit in potestatem domni Raimundi, prescripti comitis, X hostaticos, unusquisque per ducentas unicas auri Barchinone ad numerandum. Ut quando ambo fratres fuerint simulcum predicto comite Urgellense, mittat illius in pignore ipsum kastrum de Sancta Lidinia aut de Ivorra, qualem ipsi eligere voluerint. Et ipsi similiter muttunt ei un pignore ipsum kastrum de Cubels. Et hoc totum sit factum ex ambabus partibus et firmatum sine ullo engan. Et de super mitad domnus Raimundus, prescriptus comes, predicto comiti Ermengaudo similiter X hostaticos, unisquisque per CC uncias auri Barchinone ad numerum, ut attendat ipse et frater eius, Berengarius comes, hoc de ipso kastro de Cubels, sicut superius est scriptum. Et conveniunt prescripti comites Barchinonenses sepedicto comiti Ermengaudo quod de ista festa Sancti Michaelis usque ad aliam faciant ei directum infra XXXÂŞ dies qua eos comonuerit in comitatu Barchinonensi de ipsis kastellis de Pilzan et de Kast Serras et de Pui Roi ad iudicium IIII hominum ex una parte et IIII ex alia, quos ipsi mittant qui 43


iudicient per directum. Et si fuerit contencio inter iudices ad iudicium eorum, faciant qui melius potuerint eripere iudicium per batalia de scuto et de baston. Et convenit predictus Ermengaudus et similiter faciat eis directum de Alos et de Mamagastre et de Artesa et de Malagastre et de terminis aliorum kastellum quos habent in contecione cum eo. Et convenit domnus Raimundus,comes Barchinonensis, domno Ermengaudo comiti quod si frater eius Berengarius nolverit facere neque firmare ipsam convenienciam que est scripta inter eos, quod ipse totum faciat et attendat ad iamdictum Ermengaudum per directam fidem, sine engan, et firmet ei per sacramentum per unum comptor aut per unum vasvasso de paradge et per ipsos hoataticos que sunt scripti en eorum conveniencia. Et si aliquis ex eis ibi non fuerit, in loco illius talem mittat qui non minus valeat. Et si expredictis hostaticis aliquis hobierit, infra X dies quas predictus Ermengaudus eum commonuerit per se aut per suos nuncios talem mittat qui non minus valeat, sine suo engan, propter hoc ut totam illam convenienciam que est scripta inter / (Página 334) eos attendat ad iamdictum comitem Ermengaudum, exceptus de ipso kastel. Et si in antea evenerit quod velit aut possit facere de ipso kastel, quod mitat eum illi in pignore, sicut resonat in eorum conveniencia, et sint soluti eorum hostaticos. Et si evenerit quod Berengarius comes, frater eius, noluisset facere directum ad iamdictum comitem Ermengaudum de ipsis kastellis, sicut scriptum est in eorum conveniencia, quod prescriptus Raimundus comes faciat ei dorectum aut consilium infra XXX dies [qua] eum comonuerit, sicut scriptum est in eorum conveniencia de sua parte (...)”. (16). PAPELL I TARDIU, Joan. “Diplomatari del monestir de Santa Maria de Santes Creus (975-1225)”. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. 2005. www.SantesCreusI.pdf Página 84 y 85. Ramón Berenguer II, conde de Barcelona. Documenyo 18. “(…) 1082, gener, 29 Ramon Berenguer II, Cap d’Estopa, i la seva esposa Mafalda, comtes de Barcelona, atorguen en benefici, pels molts serveis prestats a la Corona, a Dalmau Guislabert i a la seva muller Arsenda, l’alou que tenen a Cercavins, al terme del castell de Tàrrega, del comtat de Manresa, molt prop del torrent anomenat el Reguer. [A]: Original perdut. B: BT. Cartulari de Santes Creus: El “Llibre Blanch”, foli 144v.1 a: UDI@A, El “Llibre Blanch de Santas Creus”..., p. 22, doc. 18. In nomine Domini. Ego Raimundus, gratia Dei comes et marchio, et coniux mea Maalt, nutu Dei comitissa, donatores sumus vobis Dalmazio Guislaberti et uxori tue Arsindi. Volo ut sciatur a cunctis, tam presentibus quam futuris, quia complacet animis meis in propter acceptabile servicium tuum dem vobis alaudium nostrum, sicuti, et facio videlicet terram cultam et eremam, separatim in duobus locis similiter, et karricis et cum omnibus petris qui ibidem sunt ad vestrum proprium alaudium. Est autem predicta 44


omnia in comitatu Minorise infra terminum castri, quod dicitur Tarrega, in loco vocitato ad ipso Reger de Exerchavin. Advenerunt quidem nobis hec omnia supradicta ad me iam dictus comes per vocem genitorum meorum et ad me iamdicta comitissa per meum decimum sive per omnesque voces. Et habent affrontationum a parte orientalis in terram de Sancti Cornelii vel de Mironi Guifredi, a parte vero meridiana in terminum de Verdu sive in terra de Bernardo Mironi, ab occidentali namque partim in terra de Mironi Boni Filii vel de / (Página 85) suos eredes, a parte quoque circii in terra de nos donatores. Quantum iste affrontaciones includunt et isti termini ambiunt, sic donamus vobis hoc totum, sicut superius est scriptum, quantum ibi habemus vel habere debemus cum exiis et regresiis earum. Et est manifestum. Quem vero predicta omnia in vestrum tradimus dominum et potestate solide et libere. Quod si nos donatores aut ullus homo contram hanc carta<m> venerit ad inrumpendum non hoc valeat vindicare, sed componat vel componamus vobis in triplo. Et postea hoc carta donationis firma et stabilis perserveret modo vel omni tempore. Quod est actuum3 ·IIIIº· kalendas febroarii anno ·XXº·IIº· regni Philippi regis. Sig+num Raimundus, comes. Sig+num Maalatis, comitissa. @os qui hanc cartam donacionis scribere iussimus et firmavimus et testes firmare rogavimus. Sig+num Guillelmi Raimon de Callers. Sig+num Petro Vidalardo. Sig+num Mironi Guillelmi. Sig+num Bernardus Giscafredus. Sig+num Raimundus Guifredi. Geraldus, sacer, rogatus scripsit et sub<scripsit> (signe) die et anno in titulo prefixo (…)”. (17). PAPELL I TARDIU, Joan. “Diplomatari del monestir de Santa Maria de Santes Creus (975-1225)”. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. 2005. www.SantesCreusI.pdf Página 85 y 86. Ramón Berenguer II, conde de Barcelona. Documento 19. “(…) 1082, febrer, 25. El comte de Barcelona Ramon Berenguer, Cap d’Estopes, i la seva muller, la comtesa Mafalda, fan donació a Miró Ricolf del castell de Montalbà. A: AH@M. Sección Clero. Pergaminos. Santes Creus. Monasterio de Santa María. Carpeta 2756, núm. 9. Original. B: AH@M. Sección Clero. Pergaminos. Santes Creus. Monasterio de Santa María. Carpeta 2756, núm. 10. Trasllat de 26 d’octubre de 1197 (Arnallus, presbiter, qui hec translatum feci in anno ab Incarnacione Domini @ostri Ihesu Cristi ·Mº·Cº·XLº·VIIº·, VIIº· kalendas novembris). C: BT. Cartulari de Santes Creus: El “Llibre Blanch”, folis 144v i 148r. a: UDI@A, El “Llibre Blanch de Santas Creus”..., p. 22, doc. 18. Cit. FORT, El senyoriu..., p. 313 i ss. In nomine sancte et individue Trinitatis. Liber quintus iudicialis affirmat quot ita debet donatio valere et firmitatem in omnibus tenere sicuti et emptio. Donatio namque qui per volumptatem facta fuerit ac per scripturam a donatore presencialiter tradita / (Página 86) in convulsam 45


optineat firmitatem per omnia tempora, quia res donata si in presenti fuerit a donatore tradita, nullo modo repeti debet ipsa donacio a donatore. Idcirco in omnipotentis Christi nomine. Ego Raimundus, gratia Dei, comes Barchinonensis et marchio, et Maheltis, nutu Dei, comitissa, pariter in unum facimus carta donacionis ad te Mironi Richulfi. Per hanc scriptura<m> donacionis nostre donamus tibi alodium nostrum proprium quod mihi advenit ad me Raimundo progenitori meo sive per ullasque voces et ad me Maheltis per meum decimum sive per ullasque voces. Id est ipso castro de Monte Alba, cum terminis et pertinentiis sicut ego Raimundus predictus tibi monstrabi et terminavi. Id sunt terras cultas quam heremas, pratis, pascuis, silvis, garricis, petras mobiles vel inmobiles, fontanulis, puteis, aquis aquarum, vieductibus vel reductibus, pronis, planis montuosis, arboribus cuiuscumque generis, omnia in omnibus qui ad usum hominem pertinet, exceptus ipsa medietate decimas. Est autem predicto castro Monte Alba cum supra nominata omnia in comitatu Ausonense in apendicio castri que vocant Tarrega. Abent autem prenominata omnia affrontaciones a parte orientis in termino de Tarrega sive per pugo ubi comes mandavi facere ipsa cruce, et sic pervadit ad ipsa coma ubi est ipsa ulcina, et vadit per ipsa coma usque ad ipso molar, et sic pervadit ad termino de Verduno, in dretura de estagno de Amargoselli; a parte quoque meridie in termino de Verduno et sic pervadit ad termino de Malpas, et sic pervadit ad termino de Prixana; ab occiduo vero parte in termino de Pugolos Rubii sive per ipsos locos ubi comes terminavi; a parte vero circi in termino de Montpestler. Quantum infra istas quatuor affrontaciones includunt vel abuit, sic donamus tibi ego Reimundus et Maheltis, comitissa, tibi Mironi Riculfi ad tuum proprium plenissimum alodium, exceptus ipsa medietate de ipsum decimum ad faciendum quod volueris. Quod si nos donatores aut ullusque homo ver femina inquietare vuluerit, disru<m>pere non hoc valeat vindicare set componat ista donacio supra scripta in duplo cum omne sua melioracione. Et in antea esta carta donacionis firma permaneat omnique tempore. Facta carta donacionis ·V· kalendas marcii in anno ·XXII· regni regis Philipi. Reimundus, comes +.Maheltis, comitissa +. + Dalmacius. Sig+num Bernard Guillelmi. Sig+num Petro Vualard. Sig+num Gaucfre Martel. Sig+num Guillem Bernard. Sig+num. Bernard Arnal. Petrus, iudex, qui hoc laudo et confirmo (...)”. (18). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2186. Los hombres de Berenguer Ramon II, conde de Barcelona. Documento 1409. “(…) 1082, agost, 22. 46


Berenguer Ramon II, comte de Barcelona, fa donació a favor de Déu i de l´hospital de la Canònica de Barcelona de quatre mujades de vinya al territori de Barcelona, al lloc anomenat Bederrida, de vuit mujades de terra situades en quatre llocs diferents, prop del Cogoll, i de dues petites peces de terra que hi ha al territori esmentat. (…) In nomine Domini. Ego Berengarius, barchinonensium gratia Dei comes et marchio, donator sum Domino Deo et hospitali barchinonensis canonice. (...) / (Página 2187) + Berengarius comes, qui hanc donacionem fecit et firmavit atque testibus subscruptis eam firmavi rogavit. S+m Guilelm Guanalgod. S+m Pere Ermengod. S+m Guilelm Ramon de Cervaria, S+m Gaucefret Baston. S+m Ramon Guiribert. S+ Bernardi Ollegarii. S+m Guilelmi subdiaconi qui anc donacionem fei (...)”. (19). ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”.Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 27. Fratricidio de Berenguer cap d´Estopes: año 1082. Robert Guiscar, suegro de Ramón Berenguer II, y abuelo de Ramon Berenguer III, el Gran. “(...) Els cosins d´Ot, comtes de Barcelona, tornaren a desavenir-se (malgrat les comminacions de Gregori VII) i la baralla degenerà en l´obscur fratricidi, perpetrat sota el Montseny, el día 5 de desembre de 1082, on moria assassinat el Cap d´Estopes. L´emperador, Enric IV d´Alemanya, derrotava els partidaris del sant pare i anava a començar el calvari de gregori VII, que moriria a l´exili, acollit i guardat per les tropes del normad Robert Guiscard. La filla d´aquest, la bella Mahalda, havia donat a llum, al castell de Rodez (Roerga), a casa dels seus cosins (cosins de sant Ot, també, doncs) un infant que seria Ramon Berenguer III, el Gran (…)”.Página 28 y 29. Berenguer Ramón, conde de Barcelona, hermano de Ramón Berenguer. “(…) Berenguer Ramón de Barcelona acabava de sofrir a mans del Cid i el @ovell rei de Saragossa / (Página 29) Mutamin, a la batalla d´Almenar, on caigué presoner el de Barcelona amb la majoria dels cavallers que l´acompanyaven, entre els quals hi havia un germà del comte d´Urgell. Els ressentiments i les discòrdies entre Berenguer Ramon i el seu germà Ramon Berenguer culminaren a fi d´any (1082) amb el fratricidi comtal i hem de suposar que Llúcia i Ot en tindrien gran pena (…)”.Página 30-31. Berenguer Ramon el Fratricida, conde de Barcelona. Ramón Folc, archidiácono de Cardona, padre de Bremond. “(…) Berenguer Ramon, el Fratricida, intervingué decididament en la contesa en defensa dels interessos del seu comtat sobre aquell territori i dels sarraïns que li oferien llur concurs. Allí sofrí noves derrotes lluitant amb les hosts del Campeador. De Cardona, de Cerdanya, del Pallars i de l´Urgell, però, mai ningú no volgué immiscir-s´hi. Els de Cardona / (Página 31) intentaren batre els alarbs que cavalcaven i saquejaven els seus dominis en accions puramente locals. En una d´aquestes lluites morí 47


el vescomte Ramon Folc (un dels pitjors enemics del Fratricida) i va caure presoner dels sarraïns el seu fill Bremond (qui desaparegué en el captiveri). L´ardiacà Folc, prebost de la Col.legiata de Cardona, un dels homes més eminents dels Capítol de l´església d´Urgell s´hagué de fer càrrec del vescomtat (…)”. (20). PAPELL I TARDIU, Joan. “Diplomatari del monestir de Santa Maria de Santes Creus (975-1225)”. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. 2005. www.SantesCreusI.pdf Página 89. Brenguer Ramón II “El Fratricida”, conde de Barcelona. Documento 21. “(…) 1084, juny 23. El comte de Barcelona Berenguer Ramon (II), el Fratricida, ven a Berenguer Bernat de la Granada i a la seva dona Guisla, un alou, situat al terme de Copons, al comtat d’Osona, que havia pertangut a Gelabert Frugià, pel preu d’un cavall valorat en seixanta unces d’or de València. A: AH@M. Sección Clero. Pergaminos. Santes Creus. Monasterio de Santa María. Carpeta 2756, núm. 15. Original. B: AH@M. Sección Clero. Pergaminos. Santes Creus. Monasterio de Santa María. Carpeta 2756, núm. 14. Trasllat (Hoc est translatum fideliter factum) de 31 de març de de 1178 (Sig·SSS·num Guillelmi, presbiteri qui hoc translatum scripsit ·II· kalendas aprilis anno ·XL·I· regni regis Ledov<i>ci, iunioris). a: UDI@A, El “Llibre Blanch de Santas Creus”..., p. 24, doc. 20. Donatio atque venditio que per scripturam fuit facta plenam in omnibus optineat firmitatem. Quapropter in Dei sempiterni regis nomine. Ego, Berengarius Raimundi, dante divino numine Barchinonensis comes et marchio, donator atque venditor sum tibi Berengario Bernardi de Granaria et coniugi tue Guilie, femine. Sit etiam menifestum que per hanc scripturam istius mee donationis et venditionis dono vobis simul et vendo ipsum alodium quod fuit Guilaberti Frugiani. Id sunt terras et vineas cultas atque incultas et molinum unum cum tercia parte alius molini quod ibi est cum omnibus eorum instrumentis et pertinenciis atque adiacenciis que ad predictos molinos pertinent et ortos cum arboribus diversi generis que ibi sunt et mansiones que sunt ad ipsum castrum de Copons cum ipso earum ortulo solis et suprapositis parietibus atque hostiis et ianuis cum duabus tonnis et duobus cupis que fuerunt de predicto Guilaberto. Hec atque omnia sunt in comiatatu Ausonensi in termino de predicto castro de Copons. Et advenit mihi Berengario, comiti predicto, per vocem patris mei Raimundi Berengarii. Habent autem terminos et affrontationes, a parte orientali in alodio atque vineis Guillelmi Raimundi de Cervaria, de meridie in alodio quod fuit de Latfredo et in riera, ab occiduo in sumitate de ipsis ripis, de circio in alodio Poncii Guifredi et in riera. Quantum autem predicti termini et iam dicte affrontationes concludunt atque terminant, totum ad integrum cum omnibus earum pertinenciis atque adiacenciis et ingressibus atque regressibus solide et libere sic dono vobis 48


ambobus prenominatis pariter et vendo ad faciendum inde ab hac die in antea quicquid vobis6 placuerit ad vestram propriam voluntatem. Accepi quoque de vobis unum optimum/ (Página 90) cavallum de precio sexaginta unciis auri de Valencia quod vos7 mihi dedistis et liberastis et sicut superius videtur esse nominatum atque insertum. Ego Berengarius, comes, de meo iure atque dominio, sic trado in vestrum dominium et potestatem ad faciendam exinde totam vestram voluntatem, hanc quoque scripturam istius mee donationis atque venditionis, si ego Berengarius, comes, aut ullus alius utriusque ordinis hoc disrumpere vel infringere temptavero sive temptaverit componam vobis aut componat predicta omnia in triplum et prostmodum hec mea donatio atque venditio sic maneat in perpetuum firma. Qui fuit facta ·VIIII· kalendas iulii anno ·XXº·IIIIº· regni regis Filippi. Berengarii, comes + qui hanc scripturam istius mee donationis atque venditionis firmavi manu propria et testibus firmari rogavi subscriptis. Sig+num Poncii Geralli, vicecomitis Gerundensis. Sig+num Geralli Alamagni. Sig+num Umberti Gauzberti. Sig+num Poncii Geralli de Cervaria. Sig+num Petri Ermengaudi. Sig+num Guillelmi Raimundi de Cervaria. Sig+num Raimundi Mironis. Sig+num Giriberti Gitardi. Sig+num Berengari, presbiteri. S+ Mironis Donucii qui hec scripsi et subscripsit die et anno quo supra. Sig+num Ihonnis, presbiteri. Sig+num Berengarii, levite. Sig+num Berengarii, presbiteri (…)”. (21). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum V. Diplomataris 41. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralV-2006.pdf Página 2353 y 2354. Los hombres de Brenguer Ramon i Ramon Berenguer, condes de Barcelona. Documento 1509. “(…) 1089, agost, 23. Berenguer Ramon i Ramon Berenguer, comtes de Barcelona, estableixen a Bernat Udalard i a la seva muller Persedia unes cases i les seves pertinences, situades a la ciutat de Barcelona, vora la porta del Palau, a canvi d´un cens anual de dos sous de plata. (…) / (Página 2354) In goticis enim legibus scriptum repperitur ut donatio que per vim aut metumnon fuerit extorta,plenam habeas firmitatem. Item alibi res donate, si in presenti tradite sunt, nullo modo repetantur a donatore, propterea ego Berengarius Remundi et Raimundis Berengarii, nepos meos, comites Barchinonensi, nullius quoque suadente ingenio sive terrente imperio, sei propia atque spontanea voluntate, damus tibi Bernardus Udalardi et uxori tue Persedia femina et progenie atque posteritati vestre.(…) S+num Berengarius Raimundi comes, s+num Raimundus Berengarii Comes, que hanc donationem fecimus et firmavimus et testes firmari rogavimus./ (Página 2355) S+num Bernardus Guilelmi de Cheralt. S+ Gaufredi comtas. s+ Remundi Renardi. S+ 49


Arnalli Gaucefredi. S+ Arber Berenger. S+ Reimundi levite. S+ Poncii levite, qui hoc scripsit (...)”. (22). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum V. Diplomataris 41. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralV-2006.pdf Página 2366 y 2367. Los hombres de Berenguer Ramon, padre de Ramon Berenguer, condes de Barcelona. Documento 1519. “(…) 1090, març, 8. Berenguer Ramon i el seu fill Ramon Berenguer fan donación favor de la Canònica de la Santa Creu i Santa Eulàlia de Barcelona d´unes cases situades dins les muralles de la ciutat de Barcelona, no lluny de l´església de Sant Miquel, a condició que les tinguin mentre visquin i que en paguen un cens anual a la Canònica, d´una lliura de cera, per la festivitat de Sant Andreu. (…) Hoc est ejemplar scripture donationis quam fecit olim Berengarius Raimundi et filius suus Raimundus Berengarii barchinonensi canonice, cuius series scriptura sic se habet: In Dei Omnipotentis nomine. Ego Berengarius Remundi et filio meo Raimundo Berengarii donatores sumus Domino Deo et barchinonensi / (Página 2367) Canonice (…) S+ Berengarii Remundi, s+ Raimundi Brengarii, qui hanc donationem fecimus et pictis solitis roboravimus atque testibus eam firmari rogavimus. S+ m Bernardus sacerdos, qui ista donatione vidi firmare, S+ Arnallus sacer. S+m Poncii levite, qui hoc scripsit (...)”. (23). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum V. Diplomataris 41. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralV-2006.pdf Página 2395. Los hombres de Berenguer Ramon II, conde de Barcelona. Texto final relativo al infierno. Documento 1541. “(…) [1091]. Berenguer Ramon II, comte de Barcelona, retorna a la Canónica de la Santa Creu i Santa Eulàlia de Barcelona totes les vinyes que aquesta tenia a Montjuïc per la donació que li havien fet el comte Ramon [Berenguer I] de Barcelona i la seva muller Almodis a la parròquia de Sant Miquel, de les quals el primer s´havia apropiat. (…) Cunctis tam presentis quam futuris temporis hominibus procul dubio sit manifestum quod, anno incarnacionis Dominice nonagesimo post millesimum, Bernardus Guilelmi de Cheralt per preceptum et vocem atque vicem Berengarii, comitis barchinonensis, atque Reimundi Berengarii, filii Raimundi comitis, interfecti, quem ipse Bernardus in sua retinebat tutela et custodia, invasit et rapiñes abstulit canonice sancte 50


Crucis Sancteque Eulalie barchinonensis omnes vineas quas habet in Monte Judaico ipsa Canonica sive ecclesia. (…) determinato igitur placiti die idibus augusti, ante fores prelibate ecclesie Sancte Crucis convenit Bernardus Guilelmi cum Mirone Guilelmi, iudice, et Berengario Bernardi et cum habitatoribus urbis Barchinonae, Donucio videlicet Mironis et filiis eius et Guirlando et Bernardo Reimundi atque Berengario Bord aliorumque magna multitudine convenerunt et clerici, Bernardus, scilicet, archidiaconus / (Página 2396) et Poncius sacrista atque Remundus Dalmacii sive Miro Goltredi, ceterique canonici cum Ermengardo Raimundi iudice, ibique iuxta iudicium prenominati Mironis iudicis ostensis auctoritatibus, scriptura videlicet donacionis, quam Remundus comes cum coniuge sua Almode pretaxate Canonice fecerat de parroechia Sancti Micahelis. (…) cum Bernardo Guilelmi et Mirone iudice (…). Unde prefatus Miro iudex adiudicavit, quia ipse Bernardus Guilelmi vicem potestatis tenebat (…) electi sunt testes Bernardus archidiaconus et Poncius sacrista et Miro Goltredi atque Guitardus Boetti Ramundus que Seniofredi, parati probare iure iurando et testificari quod barchinonensis canonica (…) / (Página 2397) presentibus Bernardo archidiacono Poncioque sacrista et Mirone Goltredi ac Petro Arnalli allisque clericis, atque presentibus Arnallo Mironis, in barchinona vicem tenente vicecomitis Arbertoque Bernardi, vicario, aliisque laicis, ipse cones (…) Hec itaque placita et definiciones ideo scripta sunt, ne aliquis ulterius contra canonicam Sancte Crucis Sancteque Eulalie presumat ulteriori tempore huiuscemodi iniuriam inferre, et incurrat iudicium quod expectat destructores Ecclesie, qui damnandi sunt cum siabolo et angelis eius in ignem eternum (…)”. (24). PAPELL I TARDIU, Joan. “Diplomatari del monestir de Santa Maria de Santes Creus (975-1225)”. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. 2005. www.SantesCreusI.pdf Página 92 y 93. Ramón Berenguer I, conde de Barcelona. Documento 23. “(…) 1091, desembre, 2. Ramon Tresunari i la seva muller Rotllenda, donen a Berenguer de Rajadell i als seus descendents el castell de Montornès, que ells havien rebut gràcies a la liberalitat dels comtes de Barcelona Ramon Berenguer I i Almodis. A: AH@M. Sección Clero. Pergaminos. Santes Creus. Monasterio de Santa María. Carpeta 2756, núm. 16. Original. a: ALTISE@T, Diplomatari..., doc. 39, p. 52, 6 B. In nomine Dei. Amen. Manifestum sit cunctis, quod ego Reimundus Tresunarius et uxor mea Rotlendi donamus Berengario de Raiadello, dilecto nostro et toti sue posteritati post eum totum castrum nostrum, quod nos costruimus in podio Pugperdiguers, vocatum modo de Monte Tornes in comitatu Barchinone. Et advenit nobis ex largitione domini Raymundi, comitis Barchinonensis et uxor sua Almodis, nutu Dei comitissa, per proprium franchum et liberum alodium, sicut in carta donationis continet. 51


Habet autem terminos ab oriente in cadra Sancti Petri, que dicitur Catsseres, et in Moriscas et in Clara; a meridie in undas maris; ab occiduo in ipso termine de Altafuya; a circii in terra de Bremon Guisad, nostri hominis, et in serras maiores. Sicut terminatur ipsum castrum cum affrontationibus suis sic donamus iam dicto Berengario et progeniei sue in perpetuum cum omnibus iuribus et pertinentis suis et cum viris et mulitibus qui in ipso castro et termine eius sunt et erunt in posterum prout nos habemus ex donacione iam dicta et sicut melius dicit carta donacionis domini comitis. Retinemus in ista donacione quod ipse Berengarii de Raiadello in tota vita nostra de ambbobus serviat nobis bene et fideliter in sanitate et infirmitate usque ad mortem et habeamus usumfruntum et provideat nobis de bonis rebus nostris dicte castri sicut ad nos pert[inet]. Et post mortem nostram de conti[nenti] sine contrast et engan. Et deinde retinemus iam dictum castrum de Monte Torners, cum omnibus terminis iam dictis et omnibus iuribus et pertinentis suis et omnibus supra dictis sit de iam dicto Berengarii de Raiadello et suis ventis per suum proprium liberum et franchum alodium et ex toto sicut dederunt nobis iam dictus dominus Raymundus, comes / (Página 93) Barcehinonensis, et Almodis, nutu Dei comitissa, ut dictum est. Et promitimus Deo quod ista donacionem non donabimus alicui alteri, set semper erit de ipso Berengario de Raiadello et de tota sua proienie. Et si quis homo vel femina istam nostram donacionem [trans]mutare vel corrumpere sive frangere voluerit nihilum proficiat set iram omnipresentis Dei incur<r>at, in duplo componat et nichilomnia presens donacio firma permaneat in eternum. Amen. [Factam] est presens ista donacio de iam dicto castro de Monte Torners per dominum Reimundi Tresunarium et uxor sua Rotllendi ad ipsum Berengari de Raiadello et posteris suis in presentia Berengarii de Claro Monte, Miro de Castro Vetuli, Arnaldi Amat, Petri de Turre et aliorum multorum hominum et militum, quatuor nonas decembris anno ·XXXº·IIº· regni Filipi regis. Si+num Remundi Tresunario, sig+num Rotllendi, uxoris dicti Remundi Tresunario, qui predictam donacionem facimus, laudamus et firmamus et testes firmare rogamus. Sig+num Berengarii de Claro Monte, sig+num Miro de Castro Vetuli, sig+num Arnalli Amat, sig+num Petri de Turre, testes qui omnia supra scripta concedimus, laudamus et confirmamus. Iohannes, dyachonus, hanc cartam presentis donacionis rogatus presens fuit, ordinavit et scripsit die et anno (signe) quo supra (…)”. (25). PAPELL I TARDIU, Joan. “Diplomatari del monestir de Santa Maria de Santes Creus (975-1225)”. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. 2005. www.SantesCreusI.pdf Página 93 y 94. Berenguer Ramón “El Fraticida”, conde de Barcelona. Documento 24. “(…) 1093, març, 14. El comte de Barcelona Berenguer Ramon, el Fratricida, infeuda el

52


castell de Valldossera a Bernat Ot perquè defensi la frontera del seu comtat de les incursions sarraïnes. A: AH@M. Sección Clero. Pergaminos Santes Creus. Monasterio de Santa María. Carpeta 2756, núm. 17. Original. a: UDI@A, El “Llibre Blanch de Santas Creus”..., p. 27, doc. 22. b: FORT, El Llibre de Valldossera..., p. 58. Cit. FORT, El senyoriu..., p. 97-100. In Dei nomine. Ego, Berengarius, comes Barchinonensis et marchio, donator sum tibi Bertrando Otonis1 et proieniei tue atque posteritati. @otum est enim multis quem exigentibus hominum peccatis a paganorum gente quedam nostri comitatus pars, que habitari solita erat, nunc depopulata et ad solitudinem redacta est. Unde quod novite milite armis strenuum et ad defensionem nostre patrie prontissimum, dono tibi atque proieniei sive posteritati tue de nostra dominicatura comitali turrem quam vocant de Valle / (Página 94) Ursera cum terris et vineis, cultis et incultis, garricis, cum arboribus fructuosis et infructuosis et cum omnibus pertinenciis et adiacenciis, cum ecclesia Sancte Marie que ibi est sita, atque cum omnibus qui ibi nostra comitalis dignitas habet, vel quoqumque modo habere debet. Sunt autem hec in comitatu Barchinonensi, in termino castri de Monte Accuto. Et terminantur a parte orientis in alodio Bernardi Guillelmi et in turre de Sanla Segui; ab occiduo in dominicatura Geralli Alamagni et in alodio quod fuit Bernardi Levegelli; de meridie in quadrre de ipsa Figera; a septemtrione in alodio quod fuit predicte Bernardi Levegelli et in strata que descendit de predicto castro et pergit ad ipsa Ferrera. Quantum isti termini concludunt atque ambiunt dono tibi et proieniei atque posteritati tue ad integrum sine ulla diminucione ut defendas ea a nequissima gente paganorum quomodo poteris et quando poteris et habeatis ea et possideatis tu et posteritas tua in perpetuum solide et libere. Dignum est enim quia tu pro Dei amore et fratrum tuorum defensione temed ipsum et omniam que habes donas ut et nos te et posteritatem tuam hoc temporali dono, remuneremus. Siquis itaque hanc donationis paginam ad defensionem christianitatis factam disrumpere vel retractare te<m>ptaverit cuiusqumque sit ordinis vel dignitatis componat tibi sive posteritati tue cui iniuriam inferre voluerit hec omnia in duplum, et postmodum hac donacione firma existente in perpetuum ipse sit reus christianitatis, cui defensores peiorare presumserit. Actum est hoc ·II· idus marcii anno ·XXX·III· regni Philippi regis. S+ Berengarii, comitis, qui hanc donacionem fecit et firmavit testibusque subscriptis firmari rogavit. S+ Geralli Alamagni. S+ Guilaberti, vicecomiti. S+ Arnalli Mironis. S+ Alerandi. S+ Berengarii Arnalli. S+ Geralli Ramundi. S+ Raimundi Geriberti. S+ Ermengaudi Bernardi. S+ Giribertus Guitardi. S. S+ Arnalli Berengarii qui hoc scripsit die et anno quo supra (...)”.

53


(26). ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”. Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 20. Artau I de Pallars. “(…) Com que Artau I del Pallars fou succeït pel comte del mateix nom que era el fill gran i aquest període no ha de estar ben estudiat, la quantitat de documents que existiesen i que li han estat atribuïts han inclinat alguns autors a creure que visqué fins després de l´any 1080. Tots estan d´acord, però, que morí excomunicat, malgrat que la major part dels pergamins són, naturalment, de donacions a monestirs (…)”. Página 21. Muerte de Artau I de Pallars: año 1076. Pons Guerau, señor del valle de Àger. “(…) l´any 1076, moria excomunicat, el comte Artau I, per haver envaït i saquejar Isona. Anys dolents, anys terribles foren aquells per al / (página 22) Pallars. Després de la mort d´Almodis i de la del cavaller Arnau Mir de Tost (que traspassà a la fi de 1071, en tornar a Compostella), s´inicià una guerra sense treva entre el comte Ermengol IV d´Urgell i els hereus del de Tost, que eren el comte Ramon IV del Pallars (el cosí d´Artau I, doncs) i el vescomte de Girona, Pons Guerau, senyor de la vall d´Àger, que no cessà fins l´any 1074. El 26 de maig de 1076, finava prematurament envellit i atuït per les desgràcies familiars, el comte de Barcelona Ramon Berenguer el Vell (…)”. (27). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 219 y 220. Linaje de Pere, hijo de Ramon V, conde de Pallars Jussà y de su esposa la condesa Valença. Documento 58. “(…) 1076, juny, 8. Convinença. Ramon V, comte de Pallars Jussà, la seva esposa, la comtessa Valença, i el fill d´ambdós, Pere, acorden amb Ficapal que només requeriran la potestad del castell de Gilareny als homes que aquest hi posi, els quals s´hauran d´encomanar a Ficapal i al comte. (…) [In] Dei nomine.Hec est scriptura quod faciunt Raimundo comes et coniux eius Valencia comitissa et Petro filio eius ad / (Página 220) Fichapal de ipso chastro de Guilarenn. (…) [Sig]+num Raimundus comes, [Sig] + num Valencia comitissa, [Sig]+num Petro, eius filio, [Sig] + num Fichapal, qui hoc rogavimus scribere et testes firmare. [Sig]+num Suneario Raimundo. [Sig]+num Raimundi Girberti. Raimundus clericus, rogatus scripsit et (senyal) die et anno que prefixo (…)”. (28). ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”.Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 42. Aldonza, condesa del Pallars, hija de Pedro Ansúrez y Elo. “(…) La comtessa Maria, com l´altra cunyada 54


del bisbe Ot la comtessa Aldonza del Pallars, era castellana. Filla dels senyors de Valladolid, Pedro Ansúrez i Dª Elo. Els comtes d´Urgell tingueren dos fills. Ermengol VI que nasquè a Castella i Dª Mayor que va casar-s´hi, viure i morir (…)”. (29). ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”.Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 39. Pedro I rey de Aragón en 1096. Ramón Folc, vizconde de Cardona nombrado obispo de Barcelona en 1096. Ramón Guillen, conde de Cerdaña muerto en 1095. Artau II de Pallars, primo de Ramón Berenguer III el Gran. Ramón de Tolosa, primo de Ramón Berenguer III el Gran. “(…) Aquell mateix 1096, Osca queia en poder del nou rei d´Aragó Pere I (son pare havia mort en el setge), i Folc, el vescomte e Cardona i pressumpte bisbe urgellenc, era consagrat bisbe de Barcelona, succeint al bisbe Bertrán que acabava de morir. L´any 1095 havia mort també el porfidiós comte de Cerdanya, Ramón Guillem, totjust acabat de fer el testament “en bona salud de cos i esperit, gràcies a Déu, per si la mort el sorprenda en el curs del viatge que anava a emprendre. ¿És que anava a reunir´-se amb els qui preparaven la Croiada a Terra Santa o els qui es disposaven a apoderar-se de Tortosa? Potser, senzillament, volia partir en romiatge a Compostela. (…) I una host compacta, integrada per gent de tots els comtats catalans, sota l´autoritat del novell comte Barcelona, Ramón Berenguer, que seria dit el Gran, i el comandament del seu cosí Artau II del Pallars, l´any 1097 tenia assetjada Tortosa, mentre a l´altre extrem mediterràni un altre cosí, Ramón de Tolosa, cabdill de la croada havia també encerclat Jerusalem (…)”. (30). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 260. Linaje de Guillem Bernat de Queralt, casado con Ermessenda. Documento 81. “(…) [1077], novembre, 2/5. Donació. Guillem Bernat de Queralt i la seva esposa Ermessenda donen als esposos Guillem Ramon i Rotruda i Gubert Ramon i Ermengarda, i als fills que aquesta tingué amb Dalmau Oliba, una terra en alou a l´Albió, en esmena de la cuadra de Sant Gallard que els havien pres a ells i als seus pares. (…) In nomine Domini. Ego Wilhem Bernard de Keralt et coniux mea nomine Ermesindis donatores sumus vobis Vilelm Remon et uxor tua Retrud et Gubert Remon et Ermengardis et filiis suis, que sunt de Dalmat Oliba. (…) / (Página 261) Sig+num Guielmus, Sig+num Ermessendis, [nos qui hanc cartam donac]iones fecimus scribere et man[ibus propriis fir]mavimus et testes firmare rogavimus. Sig+num Re[…Sig+]num Ballovi Conan. Sig+[num. 55


A]dalbert. Sig+num Bereger Remon.Sig+[num] Sig+num Guielm Ge[…Sig+num] Bereger Gilabert. Sig+num Bernard Guiel[m…]d. Isarnus presbiter,[qui hoc scripsit die] (senyal) et ano [quo supra] (…)”. (31). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 345 y 346. Linaje de Bernat Guillem de Queralt. Documento 137. “(…) [1078-1082]. Encomanament. Ramon Berenguer II, comte de Barcelona, i la comtessa Mafalda encomanen a Bernat Guillem de Queralt el castell de Font-rubí amb el seu castlà Renard Guillem, li donen com a / (Página 346) dominicatura unes terres i vinyes i dos homes amb els seu masos i serveis. A canvi, Bernat els serà soliu i Fidel, els farà servei militar i els donarà la potestat del castell. (...) / (Página 346) hec est donatio quam faciunt domnus Raimundus, comes Barchinonensis, et Maheltis, Dei nutu comitissa, Bernardo Guillelmi cum castello de Fonte Rubea, cum suis terminis in pertinentiis et cum fevis omnibus que pertinent ad predictum castellum. Et Rainardus sit suus et ospitet cum eo in hostis et in cavalcatis in quibus prescriptus Bernardus cum supradicto comite ospitaverit. Et donant ei in dominicum decem pariliatas terre et duodecim modiatas vinearum et duos homines cum eorum mansis et servicio quod facere debent. (...) / (Página 347) Signum + Bernardi Guillelmi,qui hanc convenientia fecit et firmavit et testes firmare rogavit. Sig+num Berengarii Ricardi. Sig+num Petri Guillelmi (...)”. (32). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 442. Linaje de Bernat Guillem de Queralt. Documento 209. “(…) 1089, juny, 6. Convinença. Berenguer Ramon II, comte de Barcelona, i Bernat Guillem de Queralt pacten que dels béns patrimonials que van correspondre a Ramon Berenguer II en la divisió que van fer els dos germans, el comte en tindrá una tercera part i la batllia de la resta durant set anys. Bernat Guillem promet ser home propi del comte i donar-li la potestad del Castell @ou de Barcelona. A canvi, el comte retorna a Bernat Guillem el castell de Fontrubí. (…) Certum sit omnibus hominibus qualiter Berengarius comes et Bernardus Guilelmi, intervinientibus bonis hominibus, ad concordiam veniunt hoc pactum et convenientiam inter se facientes, scilicet ut Berengarius comes habeas in dominicatura patris sui, hoc est, in illa parte 56


que contigit fratri suo Raimundo Berengario post divisiones quam fecerunt, hos est, in molendinis, in moneta, in campis, in vineis, in placitis, in iusticiis et in iudeis, terciam partem. Et de hoc quod remanet ad Bernardum Guilelmi quod fuit de Raimundo Berengarii, donat ipse Bernardus Guilelmi, Berengario comiti baioliam et senioraticum usque ad VII annos. (…) / (Página 443) Preterea predictus Bernardus Guilelmi donat prefato comiti potestatem de ipso Castro $ovo Barchinone, tali modo ut ipse comes non possit tollere ipsum Castrum $ovum ad Bernardum Guillem. Et convenit Bernardus Guillem ipsi comite ut non recipiat aliquem inimicum comitis in ipso Castro $ovo ad suum dampnum (...) Signum + Bernardi Guilelmi. Signum + Girberti Ugonis. Sig+num Bernardi Berengarii. Signum + Raimundi Berengarii. Signum + Berengarii Bernardi (...)”. (33). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 445. Linaje de Bernat Guillem de Queralt. Linaje de Amat Claramunt, vizconde de Cardona. Documento 211. “(…) [c. 1089, juny]. Convinença. Berenguer Ramon II, comte de Barcelona, promet a Bernat Guillem de Queralt que complirà el pacte que han fet i encomana a Deudat Amat de Claramunt, vescomte de Cardona, que, si no ho fa, ajudi Bernat Guillem i el fill de Ramon Berenguer II, el futur Ramon Berenguer III. (…) Hanc conventionem et platicum quod est presentaliter factum inter Berengarium comitem et Bernardum Guillelmi, si comes fregerit eum et non stenderit, mandat prescriptus comes vicecomiti Deusde ut adiuvet de hoc filio Remundi Berengarii atque Bernardo Guillelmi per fidem, sine ingenio, usquequo fiat emendatum quod de prescripto placito fuerit fractum. Sig+num Berengarii comitis, qui hoc iussit facere. Signum + Guillelmi Umberti. Sig+num Deuscedit (...)”. (34). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 262 y 263. Bernat II, conde de Besalú. La figura de Simon el Mago para la iglesia medieval. Documento 83. “(…) 1077, desembre, 6. @otícia. El comte Bernat II de Besalú explica com el 6 de desembre de l´any 1077 va acollir al seu castell de Besalú el concili que l´arquebisbe Guifré de @arbona havia impedit celebrar a Girona. En aquest concili van ser 57


comdemnats per simoníacs l´esmentat arquebisbe Guifré i alguns abats, i el comte es va comprometre, per ell i els monestirs del seu comtat, a pagar censos a Sant Pere de Roma. (…) In nomine eterni Dei et salvatoris nostri Iesu Christi. Presidente romane ecclesie venerabili papa Gregorio VII, ego Bernardus, Bisundunensium commes in citeriori Hispania, videns exterminationem Symonis magi quam operabatur Amatus, Elerensis episcopus et sancte romane ecclesie legatus e nostris partibus magno reppletus gaudio grates egi omnipotente Deo et Sancto Petro. Ideoque concilium quod Gifredus archiepiscopus dictus turbavit Gerunde suscepi VIII idus decembris in castrum meum Bisundunum u tibi predictus legatus libera voce preciperet et precipiendo excommunicaret quod secundum canones excommunicandum erat. (…) / (Página 263) Et qui contra hoc resistere voluerit, damnatus et excommunicatus sit ipse ut Symon magus et sepultura eius sicut asini cuius cadaver canibus et avibus pricitur. Preter hoc autem ut Sanctus Petrus me habeat peculiarem militem censum sibi mee milicie constituo singulis annis C mancusos aureos et ut meus filius idem faciam post mortem meam vel quicumque meum honorem habuerit. (...). / (Página 264) Ego Bernardus, comes Bisundinensium, laudo et confirmo + (...)”. (35). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 394. Los hombres de Bernat II, conde de Besalú. Documento 173. “(…) 1086, maig, 15. Convinença. Bernat II, comte de Besalú, atorga a Bernat Torró el castell de Fenollet i tota l´honor del seu pare, un cop hagi traspassat, amb la condició que sigui home Fidel seu i que quam el seu pare hagi mort lliuri al monestir de Sant Pau de Valloses la vila de Maurí. (…) Hec est convenientia rememoraciones placiti quod facit Bernardus, comes Bisulluni, cum Bernardo Torronis. Donat predictus comes prefato Bernardo kastrum Fenoliotensem et comendat et omnem honorem patris sui, post mortem patris. Et propter hec / (Página 395) est suus homo ut fidelis ei sit omni tempore. Et faciat ei fidantias quas debet et sicut ceteri optimi sui homines ei faciunt et facere debent. Et predictus Bernardus, post mortem patris sui, delibere et secure et sine diminucione, dereliquid domino Deo et Sancto Paulo de Vallosol omnem villam de Maurino cum omnibus sibi pertinentiis, ut fidelis de illis omnibus sit domino Deo et Sancto Paulo et predicto comiti et filio eius qui comes erit Bisulluni et habitatoribus sancti pauli, sine suo vel eorum engan. Quod est factum in presentia vicecomitum Kastri $ovi, qui nunc est archilevita, et

58


Fenoliotensis et Berengarii Petri et Bertrandi et aliorum, sub die idus mai et in anno XX VI regis Philippi (...)”. (36). FERRER I GODOY, Joan. “Diplomatari del Monestir de Sant Joan de les Abadesses (995-1273)”. Diplomataris, 43. Barcelona. Fundació Noguera. 2009. www.DIPLOMATARISTJOAN.pdf Página 80 y 81. Linaje de Bernat II, conde de Besalú. Documento 39. “(…) 1086, octubre, 13. Concessió i jurament de fidelitat. Bernat II, comte de Besalú, autoritza que la comunitat de clergues establerta al monestir de Sant Joan de les Abadesses estigui sota l´autoritat de Berenguer Sunifred de Lluçà, bisbe de Vic, es regeixi segons la regla de sant Agustí i pugui, quan el bisbe hagi mort, escollir lliurement / (página 81) l´abat que els governi. A continuació, Bernat II presta jurament de fidelitat i es compromet a no prendre´ls més l´abadia. (..) Anno millessimo octuagessimo VI. Veniens domnus Bernardus comes Bisulunensis ad coenobium Sancti Iohannis Rivipollentis,divino tactos amore, contulit ecclesiam ipsam beatissimi precursoris Christi, cum omni honore clericis ibidem manentibus et eorum successoribus, u tibi canonice viverent et regulam beati Augustini secundum Deum tenerent,atque obedientes Berengario episcopo secundum cannonum institutiones et patris sui Augustini normam existerent.(…) Girbertus sacerdos, qui hanc scripturam rogatus scripsi sub die et anno+ quo supra. Iuro ego Bernardus Bisuldunensis comes, Deo et Sancto Iohanni, quod hunc locum qui dicitur coenobium et abbatiam Sancti Iohannis Rivipollensis ad hodierno et decebs non auferam clericis qui ibi victuri sunt secundum Deum et regulam Sancti Augustini (…)”. (37). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 276 y 277. Los hombres de Ermengol IV, conde de Urgell. Documento 91. “(…) 1078, setembre, 9. Donació. Ermengol IV, comte d´Urgell, dóna als comtes de Pallars Jussà, Ramon V i Valença, el castell de Biscarri, amb la condició que no reconeguin cap altre senyor sinó a ell i als seus successors. (…) / (Página 277) In nomine Domini. Ego Ermengaudus, comes et marchio, donator sum vobis Raimundus comes et eius coniugen Valencia comitissa et filium eius Arnallum. (…) [Sig]+num Ermengaudus, comes et marchio +, qui ista carta donacionis scribere iussi et per signum crucis manu propria eam firmavi et testes firmare feci. [Sig]+num Mironi vicecomitis. [Sig]+num Guitardi Isarni. [Sig]+num Guillelmi Guitardi. [Sig]+num Arnalli Petri. [Sig]+num Guillelmi Arnalli. [Sig]+num Bertrandi Atonis. [Sig]+num Petrus Raimundi. [Sig]+num Mironi Guerreta. [Sig]+num Berengario Mironi. [Sig]+num 59


Petrus Rodger. Raimundus clericus, rogatus scripsit et (senyal), cum litteris intromissis in versso Xº ubi dicitur ad proprium alodium vestrum, die et anno que prefixo. Wilielmus iudex (senyal) (...)”. (38). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 278. Los hombres de Ermengol IV, conde de Urgell. Documento 92. “(…) 1078, setembre, 9. Definició. Ermengol IV, comte d´Urgell, perdona els greuges que Ramon V, comte de Pallars Jussà, els seus fills i els seus homes li van fer a Sancto Helia, Trejuvell i Abella de la Conca durant el conflicte per la possessió dels castells de Llorad, Tost, Llimiana i Castellone superiore. (…) Sciendum est cunctis hominibus qualiter altercatio fuit inter Reimundum, comitem Paliarensem, et Etmengaudum, comitem Urgellensem, de aprensione castri Lordani et castri Tost et castri Liminnannaae. (…) Ermengaudus comes + Sig+num Mironis Guillelmi vicecomitis. Sig+num Petri Remundi de Erill. Sig+num Guitardi Isarni. Sig+num Guilelmi Fulconis. Et sunt visores et auditores Berenger / (Página 279) Mir de Muro et Guilelm Guitard et Guillelmi Arnall et Mir Guerreta et Pere Rodger et Arnall Pere. Petrus sacerdos, qui hanc definitionem et exvacuationem scripsit (senyal) (…)”. (39). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 279. Los hombres de Ermengol IV, conde de Urgell. Documento 93. “(…) 1078, setembre, 9. Donació. Ermengol IV, comte d´Urgell, dóna als comtes de Pallars Jussà, Ramon V i Valença, i al seu fill Arnau els castells de la Guàrdia d´Ares, Montanissell, Ósses i Malgrat de @oves, al comtat d´Urgell, amb la condició que, per aquests castells, no elegeixin cap més senyor que ell i els seus descendents. (…) Ut ita valeat donacio sicut et empcio. Donacio vero qui per volumptatem facta fuerit, talem et equalem empcio plenam habeat roborem. Igitur, in dei nomine, ego Ermengaudus, comes et marchio, donator sum vobis Raimundus comes et coniugi tue Valencia comitissa et filium eius Arnallum. Dono namque vobis ipsum castrum de Guardia et de Montanione et de Osass et de Malo Grato, cum eorum termines et pertinenciis cunctis et usus quod hodie habent et abere debent et habebant in tempore Arnallum Mironis. (...) / (Página 280) [Sig]+num Ermengaudus, comes et marchio +, qui ista carta donacionis 60


iussi scribere et per crucem sicut soleo meam manum eam firmavi et testibus firmare rogavi. [Sig]+num Mironi vicecomiti. [Sig]+num Guitardi Isarni. [Sig]+num Guillelmi Guitardi. [Sig]+num Arnalli Petri. [Sig]+num Guillelmi Arnalli. [Sig]+num Bertrandi Atonis. [Sig]+num Petrus Raimundi.[Sig]+num Mironi Guerreta. [Sig]+num Berengario Mironis. [Sig]+num Petrus Rodger. Raimundus clericus, rogatus scripsit et (senyal), cum litteris intromissis in versso Xº IIIº ubi dicitur ad proprium alodium, die et anno que prefixo. Wilielmus iudex (senyal). (...)”. (40). ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”.Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 29-30. Ermengol V, hijo de los condes de Urgell Ermengol IV y Llúcia. Año 1080. “(…) Ermengol V, el fill dels comtes Ermengol i Llúcia, únic fill d´aquest matrimoni, ja havia nascut. Er germanastre d´Ot i d´Artau nasqué probablement a mitjans / (Página 30) d´aquell eufòric any 1080 i, potser per això, l´any següent la comtessa Llúcia procedí amb els fills del seu primer matrimoni a fer els arranjaments que afectaven als seus béns comuns del Pallars (…)”. (41). ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”.Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 31. Ermengol IV, casado con Adalaisa de Provença. Año 1083. “(…) El comte Ermengol IV ens apareix aquets anys inexplicablement casat amb Adalaisa de Provença, fent sovintejades donacions a l´Esgésia i Canonja de Solsona. S´apoderà de la plaça de Calasanç, ala que posà setge ja l´any 1083 (…)”. (42). ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”.Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 32. Testamento de Ermengol IV, conde de Urgell. “(…) Pel que fa a l´Urgell, el comte Ermengol IV es diu que va fer dos testaments (Monfar, Hist., de los Condes de Urgell, I; Diago, I, fol. 137) un l´any 1086 i u l´altre, el 29 d´ abril de 1090, quan ja tenia també un fill d´Adalaisa, Guillem, qui acabà comte de Provençá, i una filla anomenada Sança (…)”. (43). ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”.Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 32. Testamento de Ermengol IV, conde de Urgell. “(…) Pel que fa a l´Urgell, el comte Ermengol IV es diu que va fer dos testaments (Monfar, Hist., de los Condes de Urgell, I; Diago, I, fol. 137) un l´any 1086 i u l´altre, el 29 d´ abril de 1090, quan ja tenia també un fill d´Adalaisa, Guillem, qui acabà comte de Provençá, i una filla anomenada Sança. Disposà que per tutors dels primers, cas que morís essent encara el menor d´edat, hi haguessin el bisbe Bernat Guillem, Pons Guerau i el seu fill Guerau Pons, els vescomtes de Girona, senyors d´Àger, i els comtes de Pallars, Ramon i Artau, amb sa mare Llúcia, sota 61


l´autoritat del comte de Barcelona, Berenguer Ramon, i si aquest no ho aceptava, la del rei Sanç Ramir d´Aragó, amb els bens entès que aquets havien de reconèixer la superior autoritat d´Alfons VI de Castella sobre el Comtat urgellenc (…)”.Página 33. “(…) En l´ordre de les jerarquies eclesiàstiques la disparitat de propòsits era encara més viva, perquè el novell papa, Urbà II (1088), adoptà la decisió de Gregori VII sobre la restauració del domini pontifici en els territoris dels prínceps cristians, començat per exigir l´infeudament de les terres hispàniques llur unificació i una mobilització general per expulsar-ne els alarbs, ço que veia més fácil després de la conquesta de Toledo. La pretensió papal es veia però, discutida i sotmesa a subtils negocieigs. El rei d´Aragó, que fou el primer a declarar-se-li vassall, cuità a reclamar-li la segregació dels Bisbat de Roda (sufragan del d´Urgell) i l´assignació de Lleida, dins l´ àrea futura del seu Regne. El de Barcelona, Berenguer Ramon s´obliga a prestar-li vassatllatge, però, en comptes de dirigir els seus esforços a restaurar la ciutat de Tarragona, con Urbà II li ordenava, aprofità l´ajut, que per indicació pontifícia, les Repúbliques de Gènova i Pisa aportaren, per intentar de prendre Tortosa (que el rei d´Aragó també pretenia), sense renunciar a València que, finalment, havia quedat a les mans exclusives del Cid. Alfons VI, defugí tota obligació de tribut i vassallatge al Papat (…)”. (44). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 385. Linaje de Ermengol IV, conde de Urgell, casado con Adelaida. Linaje de Ramon V, conde de Pallars, casado con Valença. Documento 166. “(…) 1086, gener, 22. Donació. Ermengol IV, comte d´Urgell, i la seva esposa Adelaida donen a Ramon V i Valença, comtes de Pallars Jussà, la vila de Llimiana i els Castellons. (…) Ut ita valeat donatio sicut et emtio, donatio vero quiper volumptate facta fuerit, tale quale emtio plenam abeat roborem. Quia res donata qui in presentia tradita fuerit,nullo modo repetatur a donatore. Igitur,in Dei nomine, ego Ermengaudus,comes Urgellensis, et coniux mea nomine Adelaizplacuit in animis nostris et placet ut per hanc scriptura donationis facimus vobis carta,ad te Raimundo comite et coniux tua nomine Valentia, de ipsa villa de Liminiana cum suis castris et pertinentiis et de ipsos Chastellones cum suis terminis et pertinentiis et agecentiis earum, petras mobiles et inmobiles, pratis, pascuis, uberrimis, fontis, fontanulis, garricis, ductis, viaductis, cultum et incultum, ermis atque condirectis / (Página 386), ubi invenire potueritis, sic facimus vobis carta et donatione ad vestrum proprium et plenisimum 62


alode, ad te Raimundo comte et coniux tua nomine Valentia, et ad vestra posterita,ad faciendum vestram volumptatem. Et abet ipsa villa de Liminiana cum ipsos castros iamdictos terminos et afrontationes, de oriente usque in termino de Tolone et de Monte Lauro, de occidente usque in flumen @oguera, de meridie usque ad ipsa Portella, ad termine de ipsos Rubios, et de aquilone usque ad ipso rivode Gaveta et usque ad ipsp termine de Concas. Quomodo isti termini ambiunt et circundenunt, sic facimus vobis carta integrum, ad te et ad tua posterita que tu dubitaveris aut dimiseris et per qualesquilibet voces michi advenit, sic donamus vobis ad integrum sine nulla reservatione, ad faciendum vestram volumptatem. Et ego, Ermengaudo comite, et coniux mea Adaleiz, de nostro iure in vestro tradimus dominio et potestate, de te Raimundo comite et Valentia comitissa et as vestra posterita, ad quecumque volueritis facere ad vestra volumptate. Et est manifestum. Quod si ego Ermengaudus comes aut coniux mea Adaleiz aut mea posterita aut nullus omo vel femina qui ista carta donationis venerit pro inrumpendum aut inquietare voluerit, non hoc valeat vindicare et in duplo componat. Et in antea ista carta firmis et in stabilis permaneat modo vel omnique tempore. Facta ista carta donationis in mense ianuario, XIº kalendas februarias, anno XXº VIº reinante Philipo rege. Sig+num Ermengaudo comite, sig+num Gaucerandus Ricardo, sig+num Guilelm Arnal, si+gnum Mir Guirreta, sig+num Arnal Bernard, sig+num Petro Ramon de Erill, sig+num Petro Bertrandi, isti milites testes sunt. Visores et auditores pluraliter suunt hoc. Ermengaudus comes + Petrus levita, rogitus scripsit (…)”. (46). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 390 y 391. Linaje de Ermengol IV, conde de Urgell, casado con Adelaida. Linaje de Ramon V, conde de Pallars, casado con Valença. Documento 169. “(…) 1086, gener, 23. Donació. Ermengol IV i Adelaida, comtes d´Urgell, donen al comte Ramon V de Pallars Jussà i a la seva esposa Valença el castell de Tendrui. (…) Ut ita valeat donatio sicut et emtio. Donatio vero qui per voluptate facta fuerit, talem qualem emtio plenam abeat roborem. Quia res donata qui in presentia tradita fuerit, nullo modo repetatur ad donatore. In Dei nomine. Ego Ermengaudus comes et coniux mea Adaleiz placuit in animis nostris ut per hanc scriptura donationis facimus vobis carta, ad te Raimundo comite et coniux tua nomine Valentia, de I kastro qui est in comitatu Paliarense prenominato Tenrui,cum ipsa villa et cum suis terminis et pertinentiis et agecenteis 63


earum, ad proprium alode, ad vobis / (Página 391) et ad vestra posterita, ad faciendam vestram volumptate. Quod si ego Ermengaudus comes aut coniux mea aut mea posterita aut aliquis omo qui ista carta donationis inquietare voluerit, in duplo componat. Et non disrumpatur. Facta ista carta donationis in mense ianuario, Xº kalendas februarii, anno XXº VIº regnante Philipo rege. Si+gnum Arnal Petro de Pontes, si+gnum Goceran Ricard, si+gnum Guilelm Arnal, si+num Miro Guireta, si+gnum Petro Ramon de Eril, si+gnum Ramon Guiribert, testes hoc sunt. Ermengaudus comes +. Petrus, levita, rogitus scriptis (...)”. (46). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 387. Linaje de Ermengol IV, conde de Urgell, casado con Adelaida. Linaje de Ramon V, conde de Pallars, casado con Valença. Documento 167. “(…) 1086, gener, 22. Convinença. Ermengol IV, comte d´Urgell, dóna en feu a Ramon V, comte de Pallars Jussà, els castells de Limiana, els Castellons, Pilzà i Tendrui i li promet el bisbat de la Seu d´Urgell per al seu fill Bernat. Li promet, també que si, a causa d´aquest acord, Ramon V perd el que té pel rei d´Aragó, el compensarà abans de demanar-li ajuda contra aquest. A canvi, Ramon V es fa home soliu d´Ermengol IV. (...) In dei nomine. Hec est conveniencia et firmitate que faciunt Ermengaudus, comite de Urgello et Reimundo, comite de Palares. Convenit et dedit Ermengaudo comite a Reimundo comite [ipso castro] de Liminiana cum suis terminis et pertinenciis et ipso castro de ipsos Castelones cum suis terminis et pertinenciis, ad suum proprium et plenissimum alode de Reimundo comite. Et donat Ermengaudus comite a Reimundo comite ipso castro de Pilzano per sua mano et per suo fevo. Et abeat Reimundus comite de ipso castro potestate per totas vices que ille demandaverit. Et donat ad eum in[...]parte de ipsa parrochia et quarta parte de ipsas parias. Et comandet ad eum ipsos ca[vallarios ut] faciant hostes et cavalcadas a Reimundo comite. Et donat Ermengaudo comite a Rei[mundo co]mite ipso castro de Tenrrui cum suis terminis et pertinenciis ad suum proprium alode. Et don[at Ermengaudus] comite ipso episcopato de Sancta Maria Sedis Urgello a Bernardo, suo filio de Reimundo episcopo, quia hodie tenet. Et si Bernardo episcopo obie[rit antequam] filius Reimundo comite non est plenus etate per tinere ipso episcopato, comandet Ermen[gaudus comite] ipsos homines qui tenent ipsa honore de Sancta Maria Sedis Urgello a Reimundo c[omite...] apud illum, quomodo rretineant ipso episcopato usque ad die que Bernardus, filius Rreimu[ndi comitis sit] de 64


etate per tinere episcopato. Et Bernardus, filius Reinardo comite, faciat ipsas conveni[encias de Sancta]maria et ad Ermengaudo comite quomodo alii episcopi / (Página 388) fecerunt de artero. Et convenit Ermen[gaudus comi]re a Reimundo comite que si per isto placito aut per alio suo servicio aut suo manda[mento perdet] ipsa honore et suo benefacto que hodie tenet per ipso rege de Aragone,que emendet illam Ermengaudus [comite Rei]mundo comite antequam ille adiutet ei de ipso rege de Aragone. Et ipso castro […] alio que ille convenit ad dare, que non valeat minus de Pilzano, in tali modo quomodo p[…] siant in ipsa emenda. Et si a Reimundo comite mors venerit, sic teneat et atendat [...] Ermengaudus comes ad valencia comitissa vel ad filios de Reimundo comite qui [...] Et si ad Ermengaudo comite mors venerit,sic teneat suo filio ad suos filios sut ips[e qui ille] dimiserit sua honore aut dubitaverit ista conveniencia ad rreimundo comite [vel ad] suos filios. Et per ista honore iamdicta que donat Ermengaudo comite a Reimund[o comi]te, convenit Reimundo comite que siat suus solidus de Ermen[gaudo comi]te quomodo homo debet essere de suo meliore seniore, per directa fide, sine suo en[gan. Et fa]ciat ad illum hostes et cavalchadas et placitos et cortes apud suos homines quomodo om[o debet facere] ad suum meliore seniore,per directa fide, sine suo enganno de Ermengaudo comite.Et q[ue adiuvet ei] ad tinere sua honore que odie abet et in ante acaptara per suo consilio,que adiuetet ei ad [tenere] et ad queregare et ad defendere contra totos homines et feminas,per directa fide, sine engano,quo[modo] omo debet facere ad suo meliore seniore. Et si ad Ermengaudo comite mors venerit, sic et [teneat] et adtendat Rreimundus comes ista conveniencia ad suo filio de Ermengaudo comite vel ad que ill[e dimi]serit sua honore, per directa fide, sine engano. Et si a reimundo comite mors venerit, atendat ad suos dilios de Reimundo comite vel ad que ille dimiserit sua honore et ad filios de [...comi]te vel ad que ille dimiserit sua honore,per dicta fide, sine enganno. Et conv[enit Ermengaudus] comite a Reimundo comite que adiutet ei ad tinere et ad defendere et ad queregare ipsa honore que odie abet et in ante acaptara per suo consilio, contra totos homines vel feminas,per directa fide, sine enganno de Reimundo comite. Et si a Reimundo comite mors venerit,sic [...] adtendat Ermengaudus comes aut suus filius vel ad que ille dimiserit sua honore ad suos filios de Reimundo comite ad que dimiserit sua honore,per directa fide, sine engano. Facta ista conveniencia in mense ianuario, XI kalendas februarii anno XXº VIº regnante Filipo rege. / (Página 389) Sig+num Ermengaudo comite, sig+num Adaleiz comitissa, sig+num Reimundo comite, sig+num Valencia comitissa, qui [ista] conveniencia rrogaverunt scribere et testes firmare aut suas signas facerant. S[i+ignum Ar]nall Petro de Ponts. Sig+num Goceran Ricardi. Si+gnum Guilelm Arnall. [Si+gnum] Miro Guerreta. Si+gnum Arnall Bernard. Si+gnum 65


Petro Bertrandi. Si+ [gnum Rei]mon de Eril. Visores et auditores multi milites sunt. Petrus, levita, rogatus scribsit (...)”.BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona. 2010.www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 389 y 390. Linaje de Ermengol IV, conde de Urgell, casado con Adelaida. Linaje de Ramon V, conde de Pallars, casado con Valença. Documento 168. “(…) [c. 1086, gener, 22.]. Jurament. Ermengol IV, comte d´Urgell, jura al comte Ramon V de Pallars Jussà que no prendrá el castell de Llimiana. (…) Iuro ego Ermengaudus comes, filius qui su[m de comitissa] Adalaidis, quia de ista hora in antea non tollam ad te Raimundum comitem, filius qui fuiste de comitissa Ermessindis, de ipsa castra de Liminana neque de quanrum pertinet ad illa castra de Liminiana, nec ad te ñeque ad illum tuum infantem cui tu dimiseris illa castra de Liminana post te. Ego prenominatus comes Ermengaudus no vos tolrè prescripta castra de Liminana neque ea [que] as ipsa castra pertinent neque de eis omnibus causis que ad [ipsa castra] pertinent, ne tolre no.l tes faré, ne tolre no / (Página 390) vos en faré [per nullus] homo nec homines, femina nec femine, per meum consilium neque [per] meum ingenium, si hoc non faciebam propter talem forasfacturam que vos pro[bare] fesissetis mihi, unde non potuissetis mihi facere directum aut noluissetis. Et si est homo aut homines, femina vel femine qui vobis tollat prenominata omnia aut qui vobis tollere voluerit de prenominatis omnibus, ego prefatus comes Ermengaudus adiutor vos en seré per directam fidem, sine vestro enganno, contra cunctos homines et feminas. Et sicut superius est scriptum, sí o tenré et o atendré ego [preno]minatus comes Ermengaudus ad vos prescriptos Raimundum et f[ilios tuos] de ista hora in antea, per fidem, sine vestro enganno, me sciente. [Per Deum] et hec sancta (…)”. (47). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 455, 456, y 457. Los hombres de Ermengol IV, comte d´Urgell. Documento 219. “(...) 1090, gener, 16. Coninença. Ermengol IV, comte d´Urgell, encomana al comte Ramon V de Pallars Jussà la meitat dels castells de Calassanç, Sant Esteve de Llitera i Tamarit de Llitera, excepte el castell de @atjà, / (Página 456) i li promet que li donarà un d´aquests castells en alou. A canvi, el comte Ramon V promet que serà home soliu seu, d´acord 66


amb la convinença que havien fet a Montanyana. (…) In Dei omnipotentis nomine. Hec est convenientia que est facta inter domnum comitem Ermengaudum Urgellensemet domnum comitem Raimundum Paliarensem. Prescriptus namque comes Ermengaudus comendat ad prescriptum comitem Raimundum kastrum illud de Calasantio et donat ei fevum de predicto kastro cum omnibus suis terminis et suis pertinentiis, excepto kastello illo de @ercha cum suis terminis et pertinentiis. (…) / (Página 457) + Ermengaudus comes. + Raimundus comes. Sig+num […] Guilielmi. Sig+num Guilielmi Guar. Sig+num Raimundi Guitardi. Sig+num Raimundi Gonballi. Sig+num Guilielmi Arnalli. Sig+num Guilielmi Isarno. Sig+num Rodlandi Raimundi. Sig+num Mironis Guerrete. Sig+num Petro Raimundi. Sig+num Bernardi Guilielmi. Sig+num Petri Rodgerii. Sig+num Petro Raimundi de Muro. Isti sunt testes in quorum presentia hec convenientia hacta fuit. Bernardus, sacer, qui hanc convenientiam scripsit (...)”. (48). ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”.Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 34-35. Ermengol IV, conde de Urgell. Folc, vizconde de Cardona. “(…) Els esdeveniments es precipitaren després de l´any 1092, en que moriren el bisbe Bernat Guillem (que l´any 1090 havia instaurat la Collegiata famosa d´Organyà, i el parastre de sant Ot, Ermengol IV, després d´haver conquerit Gerb. S´acostava a la majoria d´edat el fill del Cap d´Estopes, i els magnats, decididament, es disposaven a destituir el Fratricida. L´ardiaca, Folc, vescomte de Cardona, l´any 1090 pel preu de 1000 unes d´Or posà el seu castell en feu de l´ambiciós comte de Cerdanya. En l´escriptura signà com a bisbe d´Urgell. Aquest document ens demostra que hi havia una doble maniobra per part de l´ardiaca Folc, que aspirava a aquella mitra, que havia cenyit el seu oncle Eriball, i que lo vetllaven la seva tia Almatrud i el fill d´aquesta Arnau, batlle de la Canonja (…)”. ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”.Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 35. Ermengol V, conde de Urgell. “(…) El comte d´Urgell Ermengol V (germanastre d´Ot) reduí a vasallatge el valí de Balaguer i anà a casar-se amb una filla del Senyor de Valladolid Pedro Ansúrez, ayo de l´hereva del tron castellà Doñ Urraca, d´on s´inicià el gran ascendent que els comtes d´Urgell tingueren a la cort de Toledo (…)”. (49). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010.

67


www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 299. Linaje de Guerau Alemany de Cervelló. Documento 102. “(…) 1079, setembre, 14. Jurament de fidelitat.Guerau Alemany de Cervelló jura fidelitat a Berenguer Sunifred de Lluçà, bisbe de Vic, i promet donar-li la potestad dels castells de Miralles, Tous i Revell sempre que li demani. (…) / (Página 299) Iuro ego Geraldus Alamanni manibus meis propriis ad te domnum Berengarium, ausonensem episcopum, quod ab hac hora et deinceps fidelis ero tibi per directam fidem, sine engan, sicut homo debet esse euomeliori seniori. Et ab hac hora et deinceps no.t dedebré te, predictum episcopum, de tu avita nique de tuis membris que in corpore tuo se tenent neque de ipso episcopatu Sancti Petri Ausonensis sedis sive de omnibus suis directis neque de omni tuo alio honore quem hodie habes et in antea adquisiturus es, Deo dante, per meum consilium. Et dabo tibi potestatem de ipsis castris de Miralies et de Tous et de Revel per quantas vices tu mihi demandaveris per te ipsum eut per tuum nuncium vel nuncios, sine tuo engan. (…)”. (50). ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”.Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 25. Folc de Cardona, archidiácono de Cardona en 1078. “(…) i l´Ardiaca de Cardona, Folc, com a delegat del bisbe urgellenc (…)”. (51). ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”.Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 30-31. Berenguer Ramon el Fratricida, conde de Barcelona. Ramón Folc, archidiácono de Cardona, padre de Bremond. “(…) Berenguer Ramon, el Fratricida, intervingué decididament en la contesa en defensa dels interessos del seu comtat sobre aquell territori i dels sarraïns que li oferien llur concurs. Allí sofrí noves derrotes lluitant amb les hosts del Campeador. De Cardona, de Cerdanya, del Pallars i de l´Urgell, però, mai ningú no volgué immiscir-s´hi. Els de Cardona / (Página 31) intentaren batre els alarbs que cavalcaven i saquejaven els seus dominis en accions puramente locals. En una d´aquestes lluites morí el vescomte Ramon Folc (un dels pitjors enemics del Fratricida) i va caure presoner dels sarraïns el seu fill Bremond (qui desaparegué en el captiveri). L´ardiacà Folc, prebost de la Col.legiata de Cardona, un dels homes més eminents dels Capítol de l´església d´Urgell s´hagué de fer càrrec del vescomtat (…)”. (52). LLOP, Irene. “Col.lecció diplomàtica de Sant Pere de Caserres”. Volumen I. Diplomataris, 44. Barcelona. Fundació Noguera. 2009. www.44DiplomatariCaserresI.pdf Página 310, 311. Linaje de Folc de Cardona. Documento 295. “(…) 1085, juny, 24. Testament. Guerau dicta testament. Designa com a marmessors Folc, ardiaca, Hug, abat de Sant Vicenç de Cardona, i Ramon, sagristà. Fa diverses deixes per a l´església 68


de Santa Maria del castell de Tagamanent, per als monestirs de Sant Pere de Caserres i Sant benet de Bages i per a l´església de Sant Vicenç de Cardona per tal que es pugui construir el refetor. (…) / (Página 311) In Christi nomine. Ego Geraldus sum sanus et bone memorie, timo penas Inferni et cupio pervenire ad Gandia eterne vite. Et ideo facio hunc testamentum, ut si in isto anno ante quam alium testamentum facial mors mihi advenit, licentiam habeant omnes mei manumisores aprehendere omnes meas res, tam móviles quam immobiles, et dare proanima mea, vel genitoris mei, sive per fratres meos. Et iubeo atque discerno ut sint elemosinarii mei, id est, Fulcro, archidiachonus, et Ugo, abba, et Ramundus, sacrista. Precor vos iamdicti manumisores, sicut iamdictum est, mors mihi advenerit antequam alium testamentum facial, licenciam habeatis aprehendere omnes meis rebus mobilibus vel inmobilibus et distribuere et dare pro anima mea et genitores mei sive de iamdictis fratres meis, id est, Berenguer et Fulcro et Guadallus [et cetera]. In primis concedo ad domun sancte Marie castrum Tagamanent ipsa vinea que emi de Gerardus, sacerdos, qui est in valle de Avancona, in tale racione ut sacerdos quiipsam ecclesiam detantaverit, teneat omni tempore et oferta sacrificium pro anima fratris ei Guadalli. Et ipsas meas vineas Gerardans, cum ipso manso de Esparraguera cun terris et vineis, et cum ea omnia qye ad ipsum mansum pertinent, et cum ipsa baiulia que habeo in claudio de Bernardo Geralli, vel de sororibus suis, quod mihi emmendavit et firmavit per mortem fratri mei, et cuba et tona I. Et hoc totum derelinquo ad monasterium sancti Petri Castrum Serris [dóna altras moltas cosas al monastir de caserras i después altras a Sant Vicens de Cardona] et de ipsa strada que pergit a Tagamanent et pervadit usque ad insulas sancti Iohanni Rivipollensis. Quantum intra istos terminos habeo vel habere debo, hoc totum relinquo Sancto Vincencio de castrum Cardona, vel ad canonicos eiusdem ecclesie Deo servientibus, propter Deum et remedium anime mee et propter Premium iacinorum meorum. Et insuper concedo a Domino Deo et Sancto Vincencioipsa mea vascula minima vel maxima, que habeo in ipsas serras vel in Avacom, cum III parte pane et vinum qui ibi invenitus fuerut. Alia III pars […] de pane, vino et carne ad cenobium Sancti Benedicto de Bages […]. Et / (Página 312) ipsum meum alaudium de sancto Petro de Presbitero Socorrato, cum terris et vineis, et cum ipsos sagrarios, cum suas mansiones ubi habitat Oliva, cum pane et vinum et cubo et tonas, et cum omnia mobilia […], hoc totum concedo ad Deum et ad ecclesiam Sancti Vincentii Cardone, propter Premium et redemptionem omnium iacinorum meorum [dóna moltas altras casas a Sant Vicens en diferents parts y altres vol que sos marmessors las vengan] et de precio construant refectorium de Cardona. Et hoc quod non abundaverit de Premium mule donent manumisores de alium meum mobile quod invenerint

69


donec iamdictum refectorium factum sit. [Ultimament dóna a sant Vicens molts drets en lo castell Albione et cetera]. Factum est hoc testamentum VIII kalendas iulii, anno XXV regni Philippi regis. Gerallus, qui hoc confirmat SSS. Ugo. Fulchone, archilevita. + Raimundi Bernardi.+ Guifredus presbiter. Petrus subdiachonus +. Poncius.+ Arnall Maioli. Raimundus subdiachonus. + Arnallus Guillelmi (…)”. (53). LLOP, Irene. “Col.lecció diplomàtica de Sant Pere de Caserres”. Volumen I. Diplomataris, 44. Barcelona. Fundació Noguera. 2009. www.44DiplomatariCaserresI.pdf Página 287 y 288. Linaje de Ramón Folc, vizconde de Cardona. Linaje de Folc de Cardona, archidiácono. Ambos hermanos. Documento277. “(…) 1079, novembre, 25. Donació. Ramon Folc, vescomte de Cardona, i el seu germà Folc, ardiaca, fan donació de l´església de Sant Pere de Casserres al monestir de Cluny. (…) / (Página 288) In nomine sancte et Individue Trinitatis. Ego Raimundus Fulconis, fraterque meus Fulco archidiaconus, exor etiam meam Ermesindis, notum fieri volumus tam presentibus quam futuris omnibus sancte dei ecclesie cultoribus et catholicis viris,quod ea que in transitoria et seculari vita generamos recolectes, intelleximus nos in multis graviter deliquisse et eum,cui a nobis omnibus male gestis districto indicio ratio erat reddenda, modis pluribus offendisse; común igitur consilio volentes illatas ei offensiones placare,constituimos ei de nostro communi partem aliquam exhibere. Habebamus autem ecclesiam in loco qui dicitur Castrum Serris,quam ad salutem animarum nostrarum et ad peccatorum nostrorum remedium,in honore a nobis offensi creatoris beatis apostolis Petro et Paulo, domno etiam Hugoni, abbati Cluniacense, eiusque successoribus, fratribus insuper Cluniaci Deo servientibus cum omnibus eius apendiciis, cum eis videlicet que tunc temporis habebat, queque in futuro adquisitura erat, concessimus, ut haberent et in perpetuum, absque ullius successoribus nostri calumpnia, tenerte eo videlicet tenore, ut fratres ibi aliquod ponerentur qui monachorum regulam observarent et ordinem Beati Benedictini et Cluniacenses eclesie pro fratrum modulo tenerent, pro nobis etiam Deum aliquando, ut nobis miseretur,pro posse interpellarent. Ut ergo ista donatio rata et sine termino inconvulsa habeatur, subscribimis utrumque et donationis testes et de donatione facti privilegii idoneos corroboratores. Privilegium factum corroboravi in primis manu mea signum meum inscribens, ego Raimundus Fulconis vicecomes, corroboravit et frater meo Fulco archidiaconus; uxor etiam mea Ermessindis, punctum laudationis imprimens corroboravit; apposuit et signum Berengarius, Ausonensis episcopus. Super his aposuerunt corroborationis signa amici et fideles nostri, clerici et laici. / (Página 289) Actum est hoc apud

70


Cluniacum, VII kalendas decembris, anno incarnationis Dominice MLXXVIIII, indictione Ii, epacta XXVI, reinante Philippo anno XX. Fulco archidiaconus SSS. Raimundus vicecomes SSS. Ermessindis vicecomitissa SSS. Ego Wilelmus diaconus precepto Fulconis archidiaoni scripsi et subscripsi. (…)”. (54). LLOP, Irene. “Col.lecció diplomàtica de Sant Pere de Caserres”. Volumen I. Diplomataris, 44. Barcelona. Fundació Noguera. 2009. www.44DiplomatariCaserresI.pdf Página 289. Linaje de Ramon Folc, vizconde de Cardona, casado con Ermessenda. Documento 278. “(…) 1079, juny, 24- 1080, juny, 23. Donació. Ramon Folc, vescomte, i Ermessenda, vescomtessa, donen al monestir de Sant Pere de Caserres la meitat del quint de la sal de Cardona. (…) Lo any 20 del dit Rey y 1079 de Christo los dits Bescomte Ramon Folc, y Ermessendis per mostrar lo gran amor, que tenian al Monastir de Casserras determinaren fer-li part de la seva més estimada hacienda que tenian en los seus Estats, que és la sal de Cardona, y de ella donaren perpètuament al dit Monastir la mitad del quint de tota la sal que se tallaria en las Minas del Estat de Cardona. Aquest dret que tenia lo Monastir de Casseras sobre la Sal de Cardona, lo cedí lo Colegi al Duch de Cardona y los dits Senyors donaren al Colegi los delmes y censos del Mas de la Sala de la parròquia de Mirambell, que és cosa tan poca que pèr arrendament ne trau sols lo Colegi 45 lliuras cada any, consta més avant ab acte del any 27 del dit Rey que los dits Bescomtes avian donat al Monastir de Casserras lo Alou y directa senyoria que tenian en Castell Tort.(…)”. (55). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 328 y 329. Linaje de Ramon Folc, vizconde de Cardona, casado con la vizcondesa Ermessenda. Documento 124. “(…) 1081, juliol, 21. Encomanament. Ramon Folc, vescomte de Cardona, i la seva esposa, la vescomtessa Ermessenda, encomanen als germans Bernat Amat i Ramon Amat el castell de Maldanell, amb tots els seus termes i pertinentes, perquè el tinguin, meitat en feu i meitat en alou, i els en donin potestad. (…) In nomine Domini. Ego Raimundus Fulchoni viscecomite et uxori mee nomine Ermessendis viscecomitissa donatores sumus nos ad vobis Bernardus Amati et uxori tua Bellesendis et Raimundus Amati et uxori tue Maiansendis, emptores. Per ista scriptura donationis nostre donamus namque vobis ipsum castrum / (Página 329) de Amallanilcumipsa rocha in cho ressedi, cum suis termineis et pertinentiis,cum terras et boscos et garricis et pratis,pascuis et aquis, viasductibus et reductibus,aquis 71


aquarum,petras petrarum,pronos et planos, cum decimas et primicias et loceds, et ecclesias et capellanias et presbiteratos, et mandamentoet districto et cum hoc totum, ab integrum, que ad ipsum castrum pertinet et inantea pertire debet, qui nobis advenit per donacione de seniores nostros domnus Raimundis Berengarius et dompnus Berengarius Raimundi, ambi comites Barchinone, sive per aprisione aut pro aliisque voces. (…) / (Página 330) ig+num Raimundus viscecomes, Sig+num Ermessendis viscecomitissa, nos qui ista carta fecimus scribere et firmamos et firmare rogamus. Sig+num Mironis Vilielmus. Sig+num Raimundus Mir. Reimundus vicecomes prefixo. + Sig+num Bernardus Vilielmus. Petrus subdiachonus, qui hoc translatus scripsit (…)”. (56). LLOP, Irene. “Col.lecció diplomàtica de Sant Pere de Caserres”. Volumen I. Diplomataris, 44. Barcelona. Fundació Noguera. 2009. www.44DiplomatariCaserresI.pdf Página 301 y 302. Linaje de Ramón, vizconde (de Cardona). Casado con Ermessenda. Padre de Bermon. Documento 290. “(…) 1083, juny, 23. Testament. Ramon, vescomte, dicta testament abans d´anar a la guerra amb el comte de Barcelona. @omena marmessors la seva dona Ermessenda, vescomtessa, el seu germà Folc, ardiaca, Eribau Bonfill, Bernat Amat, Miró Guillem, Bernat Ermengol i Ramon de Santa Coloma. Fa deixes a l´Hospital de Cardona, a Santa Maria de Serrateix, a Santa Maria de Solsona, a Sant Pere de Caserres, a sant Pere de Vic, a Santa Maria de Tagamanent, a Sant Vicenç de Cardona, a Sant Benet de Bages, a Santa Maria de Ripoll, a Santa Maria d´Urgell i a la seu i canònica de Barcelona. Deixa a la seva esposa Ermessenda i al seu germà Folc diversos castells, entre els quals hi ha el de Cardona. Reparteix els béns mobles entre diverses esglésies per a la salvació de la seva ànima i del toloneu de la sal se´n pagaran els deutes. Finalment, mana que si elseu fill Bremon / (Página 302) torna de la captivitat, tots els seus béns seran per a ell, excepte els que s´han dona tales esglésies. (…) Cum Salvador @oster Summam pietatem humanum generis de potestate diaboli et a morte perpetua mirabiliter se ipsum offerendo eripuit et ipsa morte perpetua dampnaverit. Mirum quomodo homo miserabilis qui tam puram libertatis meruit habere, se ipsum ultroneus denuero diabolo dubsidit et morti iterum contradicitur, se illum nobos est glorificandum et admirandum atque fideliter credendum, quod qui redemit a morte prima misericorditer per eius obediendo precepta relaxanda peccata redimat a morte secunda, Ideoque ego Raymundus, vicecomes, quamvis indignus et nimium / (Página 303) pecator volo pergere in hoste cum comite Barchinonensis, et ideo facio hoc testamentum, ut si antea obiero quam revertar ab hac oste, aut alium testamentum faciam. Sicut supperius ordinavero, ita distribuant amici mei atque manumissores atque distributores rerum mearum domna Hermesindis vicecomitissa, coniux mea, et Fulchono archidiacono, fratri 72


meo, et Heribaldus Bonifilii, et Bernardus Amati, et Mironi Guiulelmi, et Bernardus Ermengaudi, et Raymundus Raymundi de Sancta Columba. In primis dimitto Deo omnipotenti et ad ospitius qui est situs [in] Cardona, iuxta ecclesia Sancti Michaelis, ipsas meas vienas que habeo in Morbusca, et quantum ini abeo in dominico, simul cum ipsa pariliata de terra que habeo in dominico ad ipsa ferrera, ut omni tempore habeat ipsa expleta predicto ospitale fideliter et sine diminutione. Et ipsas meas vineas quas habeo in Begurz de ipsos complantarios. Ad Sancta Maria de Serrateix modiatas duas dimitto pro anima genitoris meis et pro redemptione anime mee. Relinquo etiam Sancte Marie Celsone duas modiatas vinee de ipsos compmatarios quas habeo cum Durando Guadalli. Et ad cenonium Sancti Petri de Castro Serris dimitto meum alodium de Mirambell que fuit de Raymundi Seniofredi,ipsam medietatem, Aliam medietatem teneat vicecomitissa in vita sua, et post obitum suum solidum remaneat predicto monasterio pro anibus nostris, simul cum parilita una de terra optima qui est in Valle Vibrera. Concedo ad sancti Petri sedis Vici,ipsam pariliatam terre que est in Calaph, ad ipso villare antico, in tale videlicet ratione ut omni tempore ardeat unius lampade die et nocte ante altare sancti Petri. Ed ad domum sancte Marie de Ragam[an]ment redo tertiam partem eiusdem parroquia quam ego iniuste abstuli et nunc teneat Arnaldus Guifredi, et mando ego iniuste abstuli et nunc teneat Arnaldus Guifredi, et mando ut ita stet ad capellaniam, sicut steti in diebus parentorum meorum. Item dimitto iamdicto loco sancte Marie ipsas mansiones queas habeo in ipso congusto,cum alodio et vineis que sunt in ipsa insula Lordmasnesca, proper vinea de Fulcho Raymundi. Et ipsum castrum de Amallano dimitto eiusdem medietatem seniori meo domno beato Vicentio Cardonensos ecclesie solidus et liberus. Post obitum autem meum, teneat coniux mea in vita sua et post obitum eiusdem vicecomitissa, teneat predictum castrum ei Deusdecit et coniux eius Ermisendis, filia mea, et nepus meus Bernardi Amati in servitio Sancti Vicentii. Et habebat Sanctus Vicentius in iamdicto castro districtum et mandamentum in suis / (Pรกgina 304) terminis et in ipsos castros, que modo in predicto termino sunt vel in antea erunt, et habeat beatus Vencentius de ipsa dominicatura, post obitus predicte vicecomitisse, duabus partibus, tertia vero fiet Deusdecit et coniux eius et nepus meus iamdictum tali videlicet ratione ut edificent dictum castrum et fiant auditores, tam contra paganos quam contra cristianos. Et ad edificamentum de predicto castro et ad ecclesiam eiusdem loci dimitto medietatem tolonei Salis Cardone et tamdium habeat ipsus toloneum predictum castrum usque dum sit edificatus et instructus et benemunitus et ecclesia eius. Et ad Sanctus Benedictus de Bages dimitto ipsam pariliatam, simul cum coniuge mee Ermesindis, qui est iuxta Amallanell, a parte meridie, cum parilio unu de bubus pro redemptione animarum nostrarum. Et dimitto ipsum alodium quod habero in Palasol 73


qualiter] divisione inter sanctum Petrum Castrum Serris et beatum Vioncentium ecclesie cardonensis. Et concedo sancte Marie de Rivipollentis cenobii modiatas duas vinee in ipso plano de Begurz. Dimitto etiam ad Sanctam Mariam sedis Urgellensis ipsam parram detenet cum ipso fisco quod tenet Guilielmus sanctii et Guillelmus Gerardi ad ipsas vineas de Cleriana. Et meas vineas de Pugolrig, simul cum ipso servitio et districto et mandamento de dono Mironi Rigualli, prenominato Sancto Vincentio relinquo. Et ipsum castrum Cardone, cum suis terminis vel suis adiacentiis, et eorum castris qui ibidem sunt, id est, Gurrida et Cleriana et Matamargo et castrum de ipsa Molsosa et Mirambello, exceptu ipsum alodium qui fuit de Raymundo Seniofredi, et ipsum castrum de Pugalt et castrum Sancti Mathei et Talamancha, et castrum Sancti Martini de Sevedano, et castrum de Savassone, cumipso castro de Rupit et hoc quod habeo in castro de Solerols, et ipsum castrum de Calonge et ipsum castrum de Gavar, omnibus castros supranominatos cum illorum terminis cum ipsas dominicaturas, et cum ipsas baiulias, exceptus hoc quod Domino Deo dimitto vel sanctis suis, hoc totum dimitto Ermesendis viccomitisse, coniugi mee, et Fulchoni, fratri meo. Post obitum predicte vicecomitisse iamdicta, omnia solide et libere remaneat iamdicto fratri meo. Post decesum vero eius, omnia supralibata remaneat ad filiam meam Ermesendem et filiis suis, nepotibus meis. Et ipsum castrum de Castello Taiato et hoc quod habeo in Minorisa, et castrum Tagamanent, et hoc quod habeo in Vico et in Gerunda, et castrum de Farner, cum ea omnia que habeo in comitatu Gerundensis totum dimitto prescripte uxori mee et Fulchoni, fratri meo ut habeant in servitio comitum seniorum meorum / (Pรกgina 305) Raymundo et Berengario. Post obitus vicecomitisse, remaneat iamdicto Fulchoni. Post decesum eius remaneat Ermisidis, filie mee et neptis meis, filius suis, in servitio predictorum comitum. Et ipsam ecclesiam de Tavernulis cum ecclesia de Sabaddona dimitto eas canonice Sancti Petri. Et ipsas parrochias quas habeo per fevum in comitatum Barchinonensis per Sancta Cruce et Sancta Eulalia, dimitto eas ad canonica Sedis Barchinonensis. Et ipsas ecclesias de Sischer quod habeo per fevus de domno Ermengaudo, comiti, dimitto eam vicecomitise, ut habeat in servitio iamdicti comiti. Post obitus vicecomitisse, teneat eam illum qui tenuerit Amallano. Insuper etiam relinquo ad cenonbium Sancti Petri Castrum Serris meum alodium quod habeo in Suriano cum ipsis baiulis, et hoc quod habeo in ipsas valles, quod tenebat avia mea. Et meos capitis de spata cum ipso filo, quos habeo in Cardona, dimitto ad sanctum Petrum Castrum Serris et mando ut sit inde calicem factum ad opus Sancti Petri. Et ad Sanctus Vicentius, seniorem meum, relinquo duodecim uncias auri optimi,ad pensum, quas tenet Raymundus Guisadi, et medietates de meo caemino et donent ipsum caeminum per aurum et iudeo ut sit inde calicem factum cum predictas duodecim uncias ad opus Sancti Vicentii. 74


Aliam medietatem de ipso caemino vicecomitisse dimitto. Et ipsum meum mobile quod habeo in cunctis locis, medietatem dimitto inter sint divisse. Et ipsam medietatem de pane et vino et de vascula maiore vel minore, sive superlectilia que habeo de Lupricato usque ad finem Amallani, et de Minorissa usque ad Clariana, tertia pars de predicta medietate dimitto canonice Sancti Vicentiis per missas; aliam tertiam partem ad ospitium que feci Domino Deo in Cardona, ut ibi distribuantur in pauperibus; dimitto alia vero pars tertia inter Sancta Maria de Serateix et Sancte Marie Zelsone. Relinqua item dimitto ad canonicam sancti Petri sedis Vici et ad cenobius sancti Petri de castrum Serris medietatem de pane et vino et de vascula que habeo in collo de Spina usque ad castrum de Rupid et de Tagamanent usque intedor canonicis vel monachis equliter inter se dividant de pane etiam de vino quod habeo in comitatu Gerundensi. Iubeo de mea medietate tres partes facere et una pars dimitto canonicis Sancte Marie sedis Ierunde, alia pars ad canonicam Sancti Felicis, tertia alia pars habeant monachis Sancti Petri de Gallicantu. Alium meum mobile quod inventum fuerit ante manumissoribus meis, qui in hac pagina non est scriptus, precipio eis ut donent pro anima mea in missis et / (Pรกgina 306) in sacrificiis sive elemosinis, et per omnes meos debitos qui in veritate inventum fuerint, precipio ut coniux mea vicecomitisse et Bernardus Amati teneat ipsum toloneum tantum qui venerit ad ipsum sal de Cardona, usque dum redditos habeant meos debitos a maiore usque ad maiorem. Et si voluntas Dei est ut filius meus Bernardus revertar a captivitate, omnem meum honorem solide et liberi dimitto, exceptuati hoc quod dimitto omnibus sanctis Dei et ecclesiis et pauperibus. Et quos habent meos milites per meam commendationem eis dimitto et loricas et spatas quas habent meis hominibus per me, ita habeant per vicecomitissam et per Fulconem fratrem meum, et per Bermundum filium meum, si venetit. Insuper etiam mando et rogo hominibus meis qui tenent meum honorem quia post mortem vicecomitisse iam dicte et Fulcono, fratri meo, non donent potestatem alicui homine de meo honore usque quo habeant Sanctum Petrum et Sanctum Vicentium atque omnibus aliis locis hoc quod ego eis dimitto pro anima mea fideliter et sine diminutione. Et hoc totum superius insertum dimitto in baiulia et potestate Dei omnipotentis atque omnibus sanctis suis. Actum est hoc die nono kalendas iulii,anno vigesimo tertio regni regis Philippi. Raimundus vicecomes Sig+num. Sig+num Ermesindis vicecomitisse. Fulchone archidiaconus SSS.Sig+num Raymundi Amati qui non est superium scriptum cum manumissoribus. Sig+num Mironi Guillemi. Sig+num Bernardi Amati. Sig+num Bernardi Ermengaudi. Sig+num Eribaldi Bonifilii. Sig+num Reymundi Raymundi. Guilelmus, diaconus, qui hoc scripsit et super SSS.in prephato die vel anno 75


(...)”.BOLÓS, Jordi. “Diplomatari del monestir de Santa María de Serrateix (Segles X al XV)”. Col.lecció Diplomataris Nº 42. Barcelona. Fundació Noguera. 2006. www.serrateix06.pdf Página 195 y 196. Linaje de Ramón Folc, vizconde de Cardona. Hace testamento antes de participar en la guerra contra el conde de Barcelona. Documento 116. “(…) 1083, juny, 23. Testament. Ramon [Folc], vescomte de Cardona, fa testament. Estableix quines persones han de fer de marmessors i deixa els seus béns a parents i a diverses institucions eclesiàstiques. Fa una deixa a Santa Maria de Serrateix. / (Página 196) [A]. Original perdut. B. BC, PASQUAL, vol. IV, 95 i 245-248. a.* A. GALERA, Diplomatari de la vila..., pàgs. 134-138, doc. 66. <...> ego Raymundus, vicecomes, quamvis indignus et nimius pecator volo pergere in hoste cum comite Barchinonensis, et ideo facio hoc testamentum <...>. Eligo etiam manumisores atque distributores rerum mearum, domna Hermisendis, vicecomitissa, coniux mea, et Fulchroni, archidiacono, fratri meo, et Heriballus Bonifilii et Bernardus Amati et Mironi Guillelmi et Bernardus Ermengaudi et Raymundus de Sancta Columba. <...> Et ipsas meas vineas quas habeo in Begurz, de ipsos complantarios, ad Sanctam Mariam de Serratex, modiatas duas dimitto, pro anima genitoris mei et pro redemptione anime mee. <...> Et ipsum meum mobile quod habeo in cunctis locis, medietatem dimitto pro anima mea. In primis, medietatem de equabus meis dimitto inter Sanctum Petrum Castrum Serris et Sancto Vincentio, ut equaliter sint divisse. Et ipsam medietatem de pane et vino et de vascula maiore vel minore, sive de superlectilia que habeo et Lupricato usque ad finem Amallani et de Minorisa usque ad Clariana, tertia pars de predicta medietate dimitto canonice Sancti Vincenti per missas; aliam tertiam partem ad ospicium que feci domino Deo in Cardona, ut ibi distribuantur in pauperibus; dimitto alia vero pars tertia inter Sancta Maria de Sarrateix et Sancta Maria Zelsone. <...> Actum est hoc nono kalendas iulii, anno vigesimo tertio regni regis Philippi. Sig+num Ermesendis, vicecomitisse, Fulchone, archidiaconus +, sig+num Raimundi Amati, qui non est superius escriptum cum manumissoribus et iubeo ut sit meus manumissor, simul cum aliis manumissoribus. Sig+num Mironi Guillelmi. Sig+num Bernardi Amati. Sig+num Bernardi Ermengaudi. Sig+num Eubaldi Bonifilii. Sig+num Reymundi Raymundi. Guilelmus, diaconus, qui hoc scripsit et super sss. in prephati die vel anno (…)”. (57). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 76


2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2285. Linaje de Ramon Folc de Cardona, vizconde. Testamento. Documento 1475. “(…) 1087, març, 11. Testament del vescomte Ramon Folc de Cardona, jurat sobre l´altar de Santa Anastàsia, situat a la Guàrdia, en el qual fa deixes a la seva esposa Ermessenda, al seu fill Bernat, presoner, al seu germà Folc, vescomte, i a altres persones, així com a l´església de Cardona, a Sant Pere de Vic, a la Canònica de Barcelona, etc., de béns mobles i imbobles situats a Cardona, amb els seus castells i tots els que en depenen, a Girona, Osona, etc. (…) In nomine Dei Patris omnipotentis. Haec est iudicialis condicio seu puplicato ultime voluntatis cuisdam defuncti vicecomitis, nomine Reimundi Fulconis, cardonensis, quam puplicant sui manumissores seu helemosinarii per scripturam sui testamenti ab eo ordinati et electi, id sunt, coniux eius Ermessindis vicecomitissa atque Fulco vicecomite, frater eius, et Reimundus Amatinecne Miro Guilelmi sive Guilelmus levita, qui scripsit suo testamento prephati defuncto. @os prescripti Fulco et Ermessindis et Miro Guilelmi iurando testificamos supra altare Sancte Anastasio, quod situm est guarde quia vidimus et audivimus, quando prephatus defunctus vicecomes Reimundos volebat pergere in hoste cum comite barchinonensi, ante quam ipsum iter cepisset, in suo plenu sensu et memoria integra ordinavit per scripturam sui testamenti, quem ipse proprio ore suo dictavit et, nobis videntibus, sua manu propria subscripsit et roboravit, qualiter eius possessio dari posse sive distribui post eius obitum. In inicio sue ordinationis iussit esse manumissores seu distributores suarum rerum iam dicta vicecomitissa et prefatus vicecomes, frater eius, atque Eribaldus Bonifilii et Bernardus Amati et Mironis Guilelmi et Bernardus Ermengaudi atque Reimundus Reimundi de Sancta Columba et Reimundus Amati. In primis dimisit Domino Deo Omnipotente et ad ospicium quod est situs in Cardona, videlicet,iuxta ecclesiam Sancti Michaelis, ipsas vineas quas habebat in Marbuscha, cum quantum ibi habebat in Dominicum, simul cum ipsa pariliata terre quam habebat ad ipsa Ferrera, eo videlicet modo: ut omni tempore fideliter habebat omnem expletum, quod inde exierit, predictum ospitale sine aliqua diminutione. Suas autem vineas, que habebat in Bergucii de complantariis / (Página 2286) de Sancte Marie de Serratex, modiatas duas, dimisit pro animas genitori sui et pro redemptionem anime sue. Relinquit etiam Sancte Marie Solsone duas modiatas vinee de ipsis complantariis quos habebat cum Durando Guadaldi. Dimisit etiam ad cenobium Sancti Petri de castroserris medietatem de suum alodium de Mirambel, quod fuit de Reimundo Seniofredi. Aliam vero mdietatem iussit tenere iam dicte vicecomitissa diebus vite sue: post suum vero obitum, solidum concessit predictum alodiym ad iam dictum cenobium pro animabus illorum, simul cum pariliata una optima de terra, quam habebat in Valle Vibrera. Concessit etiam Sancti Petri sedis Vici ipsam suam 77


pariliatam terre, quam habebat in Calaph, in loco vocitato Villare Antiquo, eo videlicet modo: ut omni tempore ardeat unam lampadam omnibus diebus ac noctibus ante altare Sancti Petri sedis Vici. Ecclesie vero Sancte Marie de Tagamanent iussit reddere terciam partem eiusdem parrochie, quam ipse recognovit quod iniuste ei abtulit, eam quam tenet Arnallus Guifredi, et mandavit ut ita fuiste de ipsa capellania, sicut fuit in diebus parentibus suis. Item dimisit ecclesie iam dicte sancte Marieipsas suas mansiones, quas habebat in Congusto, cum alodiis et vineis, quas habebat in ipsa insula Lordmanesca, iuxta vinea Fulconis Reimundi. De suum autem castrum de Amallado, medietatem dimisit cardonensis ecclesie Sancto Vincentio seniori suo solide et libere, eo videlicet modo: ut prescripta eius coniux Ermessindis teneat in vita sua; et post obitum prephate vicecomitisse, iussit tenere predictum castrum Deusdedit, generi suo, et eius coniux Ermessindis atque Bernardus Amati, nepos iam dicti vicecomitis, in servicio iam dicti Sancti Vicentii. Et habeas iam dictus Sanctus Vincentius in iam dicto castro districtum et mandamentum et in suis terminis et in ipsis castellis, qui ibidem sunt vel in antea erunt. Et post obitum iam dicte vicecomitisse, habeas Sanctus Vincentius de ipsa dominicatura duas partes. Tercia vero pars Deusdedit dimisit et eius coniux prescripta et prephato suo nepote, sube a videlicet ratione ut ipsi hedificent iam dictum castrum et adiuvent eum tenere ut ipsi hedificent iam dictum castrum et adiuvent eum tenere contra paganos et contra cristianos.Et ad edificamentum de iam dicto castro seu ad edificamentum ecclesie eiusdem loci dimisit medietatem tolonei ex salis Cardone, ut Tandil habeas iam dictum castrum ipsum toloneum, usque sit hedificatus et constructus et bene munitus et ecclesia eius. Et dimisit ad Sanctum Benedictus de Bages ipsa pariliata, que est iuxta Amallenel, simul cum iam dicta Ermessindis, coniuge sua, a parte vero meridiana cum paria bobus pro redempcione animarum suarum. Suum autem / (Pรกgina 2287) alodium, quod habebat in Palaciolo, inter Sanctum Petrum castrumserris et Sanctum Vicentium cardonensis equaliter dimisit. Cenobio vero Sancte Marie rivipollensis modiatas duas vinee in plano de Begure dimisit. Et Sancte Marie sedis urgellensis dimisit ipsam parrochiam de Tenes, cum fisco quod tenet Guilelmus Sancii et Guilelmus Geralli cum suas vineas de Cleriana. Suas autem vineas de Podiolo Rogio cum ipso servicio et districto et mandamento quod habebat de domo Mironis Rigualli, iam dicto Sancto Vincentio relinquid. Suum autem castrum de Cardona cum suis terminis et adiacentis et eorum castris que ibidem sunt, videlicet Gurridan et Cleriana et Matamargon et ipsum castrum de ipsa Molsosa et Mirambillo,exceptus ipsum alodium quod fuit de Reimundo Seniofredi, et ipsum castrum de Pugalt, et castrum Sancti Mathei, et castrum Sancti Martini de Sevedano, et castrum Talamanca et Savassone, cumipsum castrum de Rupid, et hoc quod habebat in castro de Solerols, et ipsum castrum de Coloneg, et ipsum 78


castrum de Gavar, omnes iam dictos castellos cum illorum terminis et aidiacentiis et ecclesiis eorum, cum decimis et primiciis, cum ipsis dominicaturis et baiuliis, hoc totum dimisit Ermessindis, coniugi sue, et Fulconi, fratri suo, exceptus hoc quod superius Deo dimisit et sanctus suis; post obitum vero iam dicte vicecomitisse,prescripta omnia solide et libere dimisit iam dicti fratri suo; post suum vero discessum,predata omnia filie sue Ermessindis et filius suis nepotis ei dimisit. Et ipsum castrum de calaph ita concessit eis sicut aliud suum honorem, ut teneant eum in servicio Sancti Petri sedis Vici et donent per unumquemque annum, in die Sanctum Pasche, cannonicis Sancti Petri iam dicti optimam refectionem, sicut ipse solebat facere. Et ipsum castrum de castello Talato et hoc quod habebat in Minorisa et castrum de Tagamanent, cum hoc quod habebat in Vico et in Gerunda, cum castrum de Farner, et ea omnia que habebat in comitatu gerundensis, totum dimisit prescripte uxori sue et eciam dicti fratri suo, ut habeant in servicio comitum seniorum suorum; post oblitum vero iam dicte uxori sue, iussit remanere iam dicto Fulcone; post discessum vero eius, Ermessindis, filie sue, et nepotibus iam dicti vicecomitis in servicio seniorum suorum dimisit, videlicet ad illis nepotibus qui sunt filiis de iam dicte Ermessindis, filie sue. Et ipsam ecclesiam de Tabernolis, cum ipsa ecclesia de Savassona, cannonici Sancti Petri sedis Vici dimisit. Et ipsas parrochias, quas habebat de Santa Cruce per fevum in comitatu barchinonensis, Cannonice eiusdem Sancte Crucis et Sancte Eulalie dimisit. Et ipsam ecclesiam de Cischer, quod / (Pรกgina 2288) habebat per fevum Ermengaudi comitis, iam dicte vicecomitisse dimisit, ut habeat eam in servicio iam dicti comitis; post obitum iam dicte vicecomitisse,iussit eam tenere illum qui tenuerit Amallan. Iterum dimisit ad cenobium Sanctum Petrum Castrumserris suum alodium, quod habebat in Luciano,cum baiulis, cum hoc quod habebat in ipsis vallis, quod tenuit avia eius; et capitis et filo de sua spata quod habebat in Cardona, et mandavit exinde calicem fieri ad opus Sancti Petri Castriserris. Et ad Sanctum Vincentium seniorem suum XII uncias auri puri ad pensum concessit, quas habebat Reimundus Guisaldi, et medietatem de suo cacemino.Et iussit dare ipsum caceminum per aurum et precepit inde calicem fieri cum iam dictas XII uncias auri ad opus sancti Vincentii Cardone. Aliam vero medietatem de iam dicto cacemino uxori sue iam dicte dimisit. Omnem autem suum mobilem alium, quod habebat in cunctis locis, medietatem dari iussit pro anima sua. Medietatem vero de equabus suis dimisit inter Sanctum Petrum Castrumserris et Sanctum Vicencium equaliter. Medietatem vero de pane et vino et de suis vasculis maioribus et minoribus sive suis suppellectilis, que habebat de Lupricato usque ad finem de Amallam et de Minorisa (usque ad Minorisa) usque ad Cleriana, tercia parte de iam dicta medietate cannonici Sancti Vincentii dimisit per missis; aliam vero terciam partem ospicium, quem ipse hedificavit in Cardona, 79


dimisit; alia vero tercia pars Sancte Marie serratexensis et Sancte Marie Selsone equaliter dimisit. Iterum dimisit cannonice Sancti Petri sedis Vici et cenobium Sancti Petri castrumserris medietatem de pane et vino et ex vasculis, que habebat de collo Spina, in antea usque ad castrum Rupid, et de Tagamanent usque in flumine Teder, ut clerici et monachi illorum locis equaliter dividant inter se. Precepit etiam de pane et vino, quod habebat in comitatu gerundensi, de sua medietate tres porciones fieri et iussit unam dari cannonice Sance Marie Iherunde, aliam vero cannice Sancti Felicis dimisit,terciam vero monachi Sancti Petri Gallicantu dari iussit. Aliud suum mobilem, ubicumque inventum fuerit a suis manumissoribus, qui in suo testamento scriptum non est, precipit eis dare pro anima sua in missis et in sacrificcis et in helemosinis. Et iussit ut per omnes suos debitos, qui in veritati fuerint inventi ipsum toloneum, qui venit ad ipsum sal de Cardona, usque dum redditos habuissent suos debitos a maiore usque ad minore. Post hec precepit ut, si voluntas Dei esset ut filius eius Bernardus revertisset a captivitate omnem suum honorem solide et libere ei dimisit, exceptis hoc quod dimisit sanctis Dei et ecclesiis / (Pรกgina 2289) et pauperibus. Equos autem, quos hahebant suos milites per suam comendationem, eis dimisit.Loricas vero et spatas,quas habebant suis hominibus per ipsum, ita iussit eis habere per vicecomitissa et per Fulconem, fratrem eius, et per Bermundum, filium suum, si venerit. Insuper etiam mandavit et rogavit suis hominibus, qui tenent suum honorem, ut post mortem vicecomitisse iam dicte et fratrem eius Fulconem non donent potestatem alicui homini de suo honore usquequo sanctum Petrum et Sanctum Vicentium atque omnibus aliis locis superius scriptis habeant hoc quod ipse eis dimisit, pro anima sua, fideliter et sine diminutione. Et hoc totum, sicut superius insertum est, dimisit in baiulia et in potestate Dei omnipotentis atque omnibus sanctis suis. Postquam autem hec omnia superius scripta a prephato vicecomite ita ordinata fuit, sicut superius scriptum est, perrexit in ipsa hoste in qua cupiebat ire et inde postea reversus fuit sanus et triennio et amplius vixit et, anteaquam fecisset aliud testamentum nec aliter suam volumtatem mutasset, ex hoc subito a sarracenis interfuctus, ab hac vita discessit, inmutata hac voluntate. Ideoque ego Fulco vicecomes et Ermessindis vicecomitissa et Miro Guilelmi, qui in testamento ipsius vicecomitis rogati ab eo manumissores et firmatores accessimus, voluntatem ordinationis eius infra spacium sex mensium post eius obitum permulgamus coram sacerdotibus et iudicibus et testibus supterius anotati. Et ut indubitanter a cunctis credatur, nostris propriis manibus, ordinante et recipiente Bernardo Guifredi iudice, iuramus quia in hac condicio nulla fraus impressa scimus, sed secundum voluntatem prescripti defuncti scripta esse videt et nostris propriis fecimus. Lata sacramentalis condicio Vยบ idus marci, anno XXยบ VIIยบ Philippi regis. 80


Sig+num Fulchonis vicecomitis. Sig+num Mironis Guilelmi. Sog+m Ermessindis vicecomitissa. Sig+m Berengarii levite. Sig+m Raimundi Honofredis. Sig+m Reimundi Guilelmi de Midiona. Sig+m Bernardi Berengarii. Sig+m Ugonis presbiterii. Sig+m Stephani monachi. Sig+m Ermengaudi Guisaldi. + Bernardus, iudex et caputscole. Ego Ricardus, sacrista et lator iuris, hoc corroboro sss. Guilelmus levita, qui hoc scripsit (…)”. (58). LLOP, Irene. “Col.lecció diplomàtica de Sant Pere de Caserres”. Volumen I. Diplomataris, 44. Barcelona. Fundació Noguera. 2009. www.44DiplomatariCaserresI.pdf Página 313, 314. Linaje de Ermesenda, vizcondesa de Cardona, viuda de Ramon Folc de Cardona, y madre de Folc de Cardona. Documento 298. “(…) 1087, març, 11. Testament sacramental. La vescomtessa Ermessenda, el vescomte Folc i els altres testimonis i almoiners del testament del difunt Ramon Folc, vescomte de Cardona, el fan públic sota jurament a l´altar de Santa Anastàsia de la catedral de Girona. Declaren que dictà i signà el testament abans de marxar amb la host del comte de Barcelona. Mana repartir diversos béns entre l´hospici de sant Miquel de Cardona i els cenobis i les esglésies de Santa Maria de Serateix, santa Maria de Solsona, Sant Pere de Casserres, Sant Pere de Vic, Santa Maria de Tagamanent, Sant Vicenç de Cardona, Santa Maria de la Seu d´Urgell i Santa Creu i Santa Eulàlia de Barcelona. Llega els castells de Maldà, Cardona, Correà, Clariana, Matamargò, la Molsosa, Miramblell, Pujalt, sant Mateu de Bages, Sant Martí del Brull, Salamanca, Savassona, Rupit, Solerols, Calonge de Segarra, Gaià, Castelltallat, Taganament, Farners i Calaf, junt amb tot el que tenia a Vic i a Girona, a la seva esposa Ermessenda i al seu germà Folc, excepte els drets concedits a diverses esglésies. Deixa a la canònica de Vic les esglésies de Tavèrnioles i de Savassona, i al monestir de Caserres la meitat dún alou a Mirambell. Morí a mans dels sarraïns al cap de tres anys i escaig d´haver retornat de la host. (…) / (Página 314) In nomine Dei patris omnipotentis.Haec est iudicalis conditio seu publicatio ultime voluntatis cuiusdam defucti vicecomitis, nomine Reimundi Fulconis Cardonensis, qua publicant [sui advocati testes] seu helemosinarii per scripturam sui testamenti ab eo nominati et electi, id est coniux eius Ermessendis, vicecomitissa, atque Fulco vicecomite, frater eius, et Reimundus Amati nencon Mironis Guillelmi sive Guilelmo levita, qui hec scripsit suo testamento prefati defuncti. @os prescripti s[ui testes,id est] Ermessindis atque Miro Guilelmi, iurando testificamos supra altare Sancte Anastasio quod situm est Gerunde quia vidimus et audivimus quando prephatus defunctus, vicecomes Reimundus, volebat pergere in hoste cum comite Barchinonensi, antequam ipsum iter cepissus, in suo pleno [sensu et] memoria [integra] per scripturam suve testamentum quem ipse proprio ore suo dictavit et nobis [videntibus] sua manu propia subscripsit et 81


roboravit qualiter eius possessio dari posse sive distribui [post eius ib]itum. In iniciosue ordinacionis iussit esse manumisores seu distributores suarum [rerum predata vicecomitissa] et frefatus vicecomes, frater eius, atque Eribaldus Bonifilii et Bernardus Amati et Mironis Guilelmi / (Página 315) et Bernardus Ermengaudi atque Reimundus Reimundi de Sancta Columba et Reimundus Amati. In primis dimisit Domino Deo omnipotente et ad ospitium [qui est] sito in Cardona, videlicet iuxta ecclesiam sancti Michaelis, ipsas suas vineas quas habebat in Marbuscha cum quantum ibi habebat in dominicum, simul cum ipsa pariliata terre qua habebat ad ipsa Ferrera, eo videlicet modo uy omni tempore fideliter habeat omnem expletum quod inde exie[rit iamdictum] ospi[tium] sine aliqua diminutione. Suas autem vineas que habebat in bergucii de complantariis de Sante Marie de Seratexi, modiatas duas dimisit proanimas genitorum suorum et pro redemtionem anime sue. Relinquit etiam sancte Marie Solsone duas modiatas vinee de ipsis con directis quod tene]bat cum Durando Guadaldi. Dimisit etiam ad cenobium Sancti Petri de castro Serris medietatem de suum alodium de Mirambel quod fuit de Reimundi Seniofredi; aliam vero medietatem iussit tenere iamdicte vicecomitisse diebus vite sue; post suum vera obitum [simi]ssit predictum alodium ad iamdictum cenobium pro animabas illorum, simul cum pariliata una obtima de terra qua habebat in valle […] brera. Concessit canonice SanctiPetri sedis Vici iopam suam pariliatam terre que habebat in Calaph, in loco vocitato Villare Anriquo, eo videlicet modo [ut] ardeat unam lampadam omnibus diebus ac noctibus ante altare Sancti Petri Vici sedis. Ecclesie vero sancte Marie de Tagamanent iussit reddere terciam partem eiusdem parrochie, quia ipse recognovit quod iniuste ei abstulit, eam que tenet Arnaldus Guifredi, et mandavit ut ita [habeas ipsa cape]llania sicut […] siebus parentibus suis. Item dimisit ecclesie iamdicte sancte Marie ipsas suas mansiones quas habebat in Congusto cum alodiis et vineis quos habebat in ipsa insula Lordinanesca iuxta vinea Fulconis Reimundi. De suum omnem castrum de Amalla[no dim]issit Cardonensis ecclesie Sancto Vincentio, seniori suo, solido et libere, eo videlicet modo ut prescripta coniux eius Ermessindis [possideat] in cita sua et post obitum prephate vicecomitisse iussit tenere predictum castrum Deusdedit, generi suo, et eius coniux Ermessindis […] iamdicti vicecomitis in servitio iamdicti sancti Vicentii et habeas iamdictus Sanctus Vincentius in iamdicto castra dictrictum et mandamentum et in suis terminis et in ipsis castellis qui ibidem sunt vel in antea erunt; et post obitum iamdicte vicecomitisse habeas […] sic meloratum tolonei et salis Cardone […] habeas iamdictum castrum prescripta et prephato suo nepote, sub ea videlicet ratione ut ipsi hedificent / (Página 316) iamdictum castrum ipsum tolonem […] hedificatus et constructus et bene munitus et ecclesia eius. Et dimisit […] sua, a parte vero meridiana cum paria bobus 82


pro redemtionem animarum suarum. Suum autem alodium quod habebat in palatiolo inter Sanctum Petrum castrum Serris et sanctum Vin]centium castrum Cardone. Et ad canonicam Sancte Marie] sedis Urgellensis dimisit ipsam parrochiam de Tenes cum fisco quod tenent Guilelmus santii et guilelmus Geralli cum suas vineas [...] castrum de Cardona cum suis [...] videlicet Gurri [dan...] et castrum Sancti Mathei et castrum Sancti martini de Se[vedano...] omnes iamdictos ca[stros et ca]stellos cum illorum terminis et adiacentiis et ecclesiis eorum curo decimis et primiciis,cum ip[s]is dominicaturis fratri s]uo, exceptus hoc quod superius Deo dimisit et sanctis suis.Post obitum vero iamdicte vicecomitisse, prescripta omnia in solidus et libere dimisit iamdicti fratri suo. post suum discessum prefata omnia filie sue Ermessindis et filiis suis, nepotibus ei, dimisit. Et ipsum [castrum de Calaph] ita dimisit eis sicut aliud suum honorem, ut teneant eum in servitio Sancti Petri sedis Vici et donent per unumquemque annum in diem sactum Pasche cannonicis Sancti Petri iamdicti optimam refectionem,sicut ipse solebat facere. Et ipsum castrum de castello Talato et hoc quod [habebat in] Minorisa et castrum de Tagamanent cum hoc quod habebat in Vico et in Gerunda cum castrum de farnes et ea omnia que ha[be]bat in comitatu gerundensis totum simisit prescripte uxori sue et iamdicti fratri suo, ut habeabt in servitio comitum senioprum suorum; post obitum [prescripte] uxori sue iussit remanere iamdicto Fulchone; post discessum vero eius, Ermessindis filie sue et nepotibus iamdicti vicecomitis in servitio seniorum suorum dimisit, videlicet ad illis nepotibus qui sunt filiis de iamdicte ermessindis, filie sue. Et [ecc]lesiam de Tabernolis cum ipsa ecclesia de Savassona cannonice Sancti Petri sedis Vici dimisit. Et ipsas parrochias de Santa Cruce per fevum in comitatu Barchinonensis canonice eiusdem Sancte Crucis et Sancte Eulalie dimisit. Et ipsam ecclesiam de Cischer quod habebat per [vocem] Ermengaudi comitis, iamdicte vicecomitisse dimisit, ut habeat eam in servitio iamdicti comitis; post obitum iamdicte vicecomitisse iussit eam tenere illum qui tenuerit AmallanĂşm.Iterum dimisit ad cenobium sanctum Petrum castrum Serris suum alodium quod habebat [...] uo cum baiulus,cum hoc habebat in ipsis vallis quod tenuit avia eius, et capitis et filio de sua spata quod habebat in Cardona / (PĂĄgina 317) et mandavit exinde calicem fieri ad opus Sancti Petri castri Serris. Et ad Sanctum Vioncentium, seniorem suum, XII uncias auri puri ad pensum [...] quas habebat Reimundus Guisaldi et medietratem de suo cacemino et iussit dare ipsum caceminum per aurum et precepit inde calicem fieri cum iamdictas XII uncias auri ad opus Sancti Vincentii Cardonensis; aliam vero medietatem de iamdicto cacemino,uxori sue [iam]dicte dimist. Omnem autem suum mobilem alium quod habebat in cunctis locis medietatem dari iussit pro anima sua. Medi[eta]tem vero de equibus suis dimisit inter sanctum Petrum castrum Serris et sanctum Vincentium equaliter. Medietatem vero de pane et vino et de suis vasculis 83


maio[ribus] et minoribus sive suis suppellculis que habebat de Lupricato usque ad finem de Amallan et de Minorisa usque ad Cleriana, [terci]a parte de iamdicta medietate cannonice Sancti Vincentii dimisit per missis; aliam vero terciam partem, oscipium quam ipse hedificavit in Cardo[na] dimisit, alia vero tercia pars, Sancte Marie Serratexensis et Sancte Marie Solsonensis equaliter dimisit. Iterum dimisit cannonice [Sancti] Petri sedis Vici et cenobium Sancti Petri castrum Serris medietatem de pane et vino et ex vasculis que habebat de collo Spina in antea usque [ad c] astrum Rupid et de Tagament usque ad flumine Teder, ut clerici et monachi illorum locis equaliter dividant inter se.Precepit etiam de pane et vino quod habebat in comitatu gerundensi, de sua medietate tres porciones fieri et iussit unam dari cannonice Sancte marie [Ge]runde, aliam vero cannonice Sancti Felicis dimisit, tertiam vero monachi Sancti Petri Galiicantu dari iussit. Aliud suum mobilem ubicumque inventum fuerit a suis manumissoribus qui in suo testamento scriptum non est precepit dare pro anima sua in missis et in sacrificiis et in hele[mo]sinis. Et iussit ut per omnes suos debitos qui invitati fuerint inventi, coniux eius vicecomitissa et Bernardus Amati tenuissent tantum ipsum toloneum qui venit ad ipsam sal de Cardona usque dum redditos habuissent suos debitos a maiore usque ad minore. Post hoc pre[cepit quod] si volumtas dei esset ut filius eius Bermundus revertisset de captivitate, omnem suum honorem solide et libere ei dimisit,exceptis hoc quod dimisit sanctis Dei et ecclesiis et pauperibus. Equos autem quos habebant suos milites per suam comendacionem eis dimisit.Loricas vero et spatas [quas ha]bebant suis hominibus per ipsum, ita iusiit eis habere per vicecomitissa et per hominibus per ipsum,ita iussit eis habere per vicecomitissa et per Fulconem, fratrem eius, et per Bermundum, filium suum, si venit. Insuper etiam mandavit et rogavit suis hominibus qui / (Pรกgina 318) tenent suum honorem et post mortem vicecomitisse iamdicte et fratem eius Fulconem [do]nent potestatem alicui homini de suo honore usquequo Sanctum Petrum et Sanctum Vincentium atque omnibus aliis locis superius scriptis habeant hoc quod ipse eis dimisit pro anima sua fideliter et sine diminutione. Et hoc totum sicut superius insertum est dimisit in baiulia et potesta[te Dei] omnipotentis atque omnibus sanctis suis. Postquam autem hec omnia superius scripta a prephato vicecomite ita ordinata fuit, sicut superius scriptum est, perrexit in ipsa oste in qua cupiebat ire et inde postea reversus fuit sanus et triennio et amplius vixit, et antequam fecisset aliud [testamentum] nec aliter suam voluntatem mutasset ex hoc, subito a sarracenis interfuctus ab hac vita discessit immutata hac voluntate. Ideoque ego Fulco vicecomes et Ermessindis vicecomitissa et Miro Guilelmi, qui in testamento ipsius vicecomitis rogati ab [eo] manumissores et firmatores accessimus,voluntatem ordinationis eius infra spatium sex mensium post eius obitum promulgamus coram 84


sacerdotibus et iudicibus et testibus supterius anotatis et, ut indubitanter a cunctis credatur nostris propriis manibus ordinante [et] recipiente Bernardo Guifredi iudice, iuramus quia in hac conditio nulla fraus impressa scimus sed secundum voluntatem prescripti defuncti scripta esse videtur et nostris propriis manibus presenti conditione firmamus et manu iudicis firmari fecimus. Lata sacramenta conditio[nis antea] idua marcii, Vº idus marcii, anno XXº VIIº Philippi regis. Sig+num Fulconis viceomitis. Sig+num Mironis Guilelmi. Sig+num Ermessindis vicecomitissa. Sig+num Berengarii levite. Sig+num Reimundi Honofredi. [Sig]+num Reimundi Guilelmi de Midiona. Sig+num Bernardi Berengarii. Sig+num Ugonis presbiteri. Sig+num Stephani monachi. Sig+num Ermengaudi Guisaldi. + Bernardus, iudex et caput scole. Ego Ricardus, [sa]crista et lator iuris, hoc coroboro SSS. Guilelmus levita, qui hoc scripsit et sub SSS, cum litteris suprapositis in IIII linea vel in ceteris lineis (…)”. (59). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 300 y 301. Linaje de Guillem Folc de Galliner, vizconde de Cardona. Documento 104. “(…) 1079, desembre, 5. Encomanament. Ramon V, comte de Pallars Jussà, i la seva esposa, la comtessa Valença, encomanen a Guillem Folc de Galliner el castlà Oliver Bernat juntament amb el castell de Talarn i el congost fortificat de Susterris, a més li donen en feu la vuitena part de la parròquia de Talarn i dels seus plets. A canvi, Guillem Folc promet tenir-ho per Sunyer Ramon, salvada la fidelitat deguda als / (Página 301) comtes; promet també que serà home soliu d´aquests i els donarà la potestat dels castells de Talarn i Llimiana i del congost de Susterris sempre que li demanin. In Dei nomine. Hec est convenientia que faciunt Raimundus comes et Valencia comitissa apud Guillelmo Folcho. Comandat iamdicto comite vel comitissa ad predicto Guillelmo, Olivero Bernardo apud ipsum castrum de Talarno et cum ipsas speluncas de Sots Terras. Ita ut sit suo homine comendatus predicto Olivero de iamdicto Guillelmo, et que donet potestatem ad illum per totas vices de ipso castro et de ipsas spelunchas. Et donant per fevum iamdictus comes et comitissa ad predicto Guillelmo ad suam dominicaruram ipsam octavam partem de ipsa parrochia que vadit ad graner et octavam partem de ipsos placitos, exceptus hoc de ipsos homines qui fuerunt de Berenguer Mir et extra ipsos homines quos tenebant in dominico Gidards et Ramon Mir et exceptis homicidiis et adulteriis et assinas. Et donante i uno 85


admiramento de ipsos homines sine ipsos qui fuerunt de Berenger. Et dividant eum per medietatem ipsum servicium inter Sugnario Raimundo et iamdicto Guillelmo. Et illi ambo faciant guardare omni tempore de die et nocte ipsam unam speluncam de Sots Terras. Et per ista omnia iamdicta convenit iamdicto Guillelmo ad predictos suos seniores quod sit homine comendatus de Sugnario Raimundo. Et aprehendat ipse Guillelmus hec omnia per suam manum,salva fidelitate de illocomite et comitissa. Et iterum convenit iamdictus Guillelmus ad predicto comite et comitissa quod sit eorum homine comendatus et illorum solidus et faciat ad illos fidelitatem et sacramentum secundum illorum voluntatem. Et per omnes vices quas illi voluerint et requisierint donet ad illos potestatem de ipso castro de Talarn et de ipsas speluncas de Sots terras et de ipso castro de Liminiana; et faciat ad illos hostes et cavalcadas et placitos et cunctos servicios quos homo debet facere ad suum meliorem et solidum seniorem omni tempore,sine ullo malo ingenio. Convenit autem iamdicto Guillelmo ad comite et comitissa quod si obierit / (Página 302) iamdicto Sugnario aut ullo modo venerit de eo in obertura, quod faciat aliud seniorem per Talarn et Sots terras secundum voluntatem et mandamentum de predictos comite et comitissa. Et si ullo modo etiam venerit in obertura de Oliver aliud castellanum que mitant comes et comitissa in talarn et in Sots Terras sit homine comendatus de iamdicto Guillelmo et donet potestatem per totas vices ad illum deipsos castros iamdictos. Si autem mors advenerit ad predictos comite et comitissa convenit iamdictus Guillelmus quod dimiliter teneat et adtendat ista convenientia predicta ad eius filium aut filiabus aut illum cui illi dubitaverint aut simiserint predictos castros talarn et Sots Terras. Et faciat ad illum aut ad illos similiter fidelitatem per fidem, sine enganno. Et donet ad illum aut ad illos similiter potestatem de supradictos castros sine enganno et sine ullolucro. Actum est hoc nonas decembris, anno XX regis Philippi. + Raimundus comes, + Valentia comitissa, + Guillelmo Fulcho, qui hanc convenienciam fecimus et firmavimus et ad testibus firmare fecimus.+ Raimundi Giberti.+ Arnallo Sanlla.+ Berenguer Madex. Raimundus clericus rogatus scripsit (...)”. (60). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 302 y 303. Linaje de Guillem Folc, de Galliner. Documento 105. “(…) 1079, desembre, 21. Infeudació. Ramon V i Valença, comtes de Pallars Jussà, fan una convinença amb Guitard Guillem de Meià i la seva esposa Guilla per la qual acorden que tindran per ells el castell i la vila de Llimiana. Aquest castell i vila els trindrà, al seu torn, Guillem Folc per Guitard Guillem i 86


Guilla, amb qui farà convinença i jurarà fidelitat. També es preveu que en cas que faltés Ramon Brocard, castlà de Llimiana, Guitard Guillem i Guilla el substituirien per un altre que s´hauria d´encomanar a Guillem Folc. / (Página 303) In Dei nomine.Hec est conveniencia que faciunt Raimundus comes et Valencia comitissa apud Guitardi Guillelmi de Mediano et eius coniugem Guilia de ipsum castrum de Liminiana et de ipsam villam, quod habeant predictus Guitardus et suam coniugem predicta predictum castrum et villam per manum et per fevum de supradictos suos seniores. Et quod habeat Guillelmus Fulcho iamdictum castrum et villam per manum de predicto Guitardo et de eius coniux predicta sub tali modo sicut Alamanius hoc tenebat et abebat per Guitardo iamdicto; et Guillelmus Fulchoni iamdictus faciat ad prefato Guitardo et suam coniugem convenienciam et fidelitatem, ita sicut Alamanius fecit ad diem quando accaptavit Liminiana. Et si venerit ullo modo in obertura de predicto Guillelmo alium comitorem qui tenuerit Liminiana per Guitardo iamdicto et per suam coniugem, sit ibi omni te[m]pore ad consilium et mandamentum de supradicto comite et comitissa et teneat ipsam dominicaturam quod Guillelmus tenet et siat de comitatu Paliarenssis. Si autem in obertura venerit ullo modo de Remundo Brocardo,alium castellanum mittant in supradicto castro et villa prefatus Guitardus et eius coniux ad illorum mandamentum et voluntatem. t ipsum castellanum sit de comitatu Paliarensis et sit homine commendatus et solidus de supradicto Guillelmo et de eum comitorem qui tenuerit Liminiana. Et in hostes de comite Urgello arber[ent] ipsos castellanos de Liminiana aput Guitardo iamdicto et cum suo filio qui tenuerit Liminiana. Et Guitardus iamdictus convenit eciam ut in ostes de comite Urgello arberget omni tempore ille et suo filio qui tenuerit Liminiana aput comite Raimundo et cum suo filio qui tenuerit Liminiana. Actum est hoc XII kalendas ianuarii, anno XX regis Philippi. [Sig]+num Raimundus comes, [Sig]+ Valencia comitissa, [Sig]+num Guitardi Guillelmi, [Sig]+num Guilia, qui hanc convenienciam fecimus et tesibus firmare fecimus et eam firmavimus. [Sig]+ num Guillelmi Guitardi. [Sig]+ num Bernardi Mironi de Apilia. [Sig]+ num Remon Bovet. [Sig]+num Arnall Dalmaz. [Sig]+num Remon Bernard. [Sig]+num Oliveri B[er]nardo. Raimundos clericus rogatus scripsit (...)”. (61). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 308. Linaje de Guillem Folc de Galliner, vizconde de Cardona. Documento 109. “(…) 1080, febrer, 19. Encomanament. Ramon V, comte de Pallars 87


Jussà, i la seva esposa, la comtessa Valença, encomanen a Oliver Bernat el castell de Talarn i el congost fortificat de Susterris, a més li donen en feu la meitat de la parròquia de Talarn i dels plets del lloc. A canvi, Oliver Bernat es fa home soliu seu i promet que els donarà la potestat del castell de Talarn i del congost de Susterris sempre que li demanin. També promet que, salvats els drets dels comtes, reconeixerà la senyoria del vescomte o de Guillem Folc de Galliner sobre el castell. (…) In Dei nomine. Hec est convenientia qui est facta inter Raimundo comite et Valencia comitissa et Oliverus Bernardus. (...) Et supra convenit Oliverus que faciat seniorem per ipso castro de Talarn ipso vicecomite aut Guillelmus Fulcus de Gallinero et ipso hominatico faciat sua fidelitate salva de Reimundo comite et de Valentia comitissa. / (Página 309) + Raimundus comes, + Valencia comitissa, qui hac conveniencia fecimus et firmavimus et testes firmare fecimus.+ Guillelmi Fol. + Bertran Bertran. + Remundo Bernard. Raimundus clericus rogatus scripsit (…)”. (62). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 310. Linaje de Guillem Folc de Galliner. Documento 110. “(…) 1180, febrer, 19. Encomanament. Ramon V, comte de Pallars Jussà, i la seva esposa, la comtessa Valença, encomanen a Sunyer Ramon Guillem Folc amb el castell de Talarn i el congost fortificat de Susterris, amés li donen en feu la vuitena part de la parròquia de Talarn i dels plets. A canvi Sunyer Ramon promet que serà home soliu siu i els donarà la potestad del castell de Talarn i del congost de Susterris sempre que li demanin. (…) / (Página 311) In Dei nomine. Hec est convenientia que faciunt Raimundus comes et Valencia comitissa apud Sugnario Raimundo. Comandat iamdictus comes et comitissa a predicto Sugnario Guillelmo Fulco apud ipsum castrum de Talarn et cum ipsas speluncas de Subtus Terras. Ita ut sit suo homine comendatus predicto Guillelmo de iamdicto Sugnario. (…) Et dividant per medietate ipsum servicium inter Sugnario et Guillelmo Folcho. (...) / (Página 311) + Raimundus comes,+ Valencia comitissa,+ Sugnario, qui hanc convenientia fecimus et firmavimus et testibus firmare fecimus. + Guillelmo Fulconi. + Bertran Bertran.+ Raimundi Bernardi. + Remon Petro. Raimundus clericus rogatus scripsit (…)”. (63). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. 88


www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 327 y 328. Linaje de Guillem Folc de Galliner de Galliner. Documento 123. “(…) [1080, juny, 24-30 o 1081, juny, 1-23]. Convinença. Ramon V, comte de Pallars Jussà, dóna a Arnau Bernat el castell de Talarn amb la vuitena part de la parròquia com a dominicatura i li encomana el castlà Guillem Folc de Galliner, que li haurà de donar potestad d´aquest castell i del congost fortificat de Susterris. A canvi, Arnau Bernat serà home del comte Ramon i de la comtessa Valença, els prestarà fidelitat i servei i els donarà la potestat dels castells quan la hi demanin. In Dei nomine.Hec est conveniencia qui est facta inter Reimundo comite et Arnal bernard vicecomite. Que dona Reimundo comite ad Arnal Bernar ipso castro de Talard per sua mare et suo fevo. Et dona ad eum in dominicatura ipsa octava parte de ipsa parochia de Tarand, sines hoc qui fuit de Berengario Mironi. Et comenda ad eum Guillelmo Folco per ipso castro de Taland et que donet Guillelmo Folco ad Arnallo iamdicto potestate de ipso castro et de ipsas spellucas de Sotsteras. Et per ista omnia iamdicta siat Arnallus Bernardus suo omine comandatum de Suniario Reimundo. (...) / (Página 328) Si+gnum Reimundo comite, sig+num Valencia comitissa, si+gnum Arnal. [Signum] Bernal Bernard, [si+]gnum Suniario Reimundo, [si+]gnum Guillelmo Reimundo de Erolas, [si+]gnum Bertrad Ato, isti testes sunt viditores et auditores. Feriolus levita, rogitus scripsit (...)”. (64). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 466 y 467. Linaje de Folc II, vizconde de Cardona y obispo de Urgell. Documento 229. “(…) 1091, març, 12. Convinença. Folc II, vescomte de Cardona i bisbe d´Urgell, infeuda de per vida el castell de Cardona al comte Guillem Ramon I de Cerdanya. Quan el bisbe morí, el castell serà alou del comte, que l´infeudarà al successor en el vescomtat. (…) / (Página 467) Hec est convenientia et platicum quod faciunt inter se Fulcho, episcopus Urgelli, et Gilielmus, comes Cerdanie. Dat predictus episcopus prefato comiti ipsum kastellum de Cardona, quod habeas et teneat per eum per fevum dum vivit episcopus, et quartam partem incisuris salis in dominicum. (…) / (Página 468) Guillelmus comes + Fulchone episcopus. Bernardus levita, qui scriptor est huius accionis (…)”.ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”.Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 34-35. Ermengol IV, conde de Urgell. Folc, vizconde de Cardona. “(…) Els esdeveniments es precipitaren després de l´any 1092, en que moriren el bisbe Bernat Guillem (que l´any 1090 havia instaurat la Collegiata famosa 89


d´Organyà, i el parastre de sant Ot, Ermengol IV, després d´haver conquerit Gerb. S´acostava a la majoria d´edat el fill del Cap d´Estopes, i els magnats, decididament, es disposaven a destituir el Fratricida. L´ardiaca, Folc, vescomte de Cardona, l´any 1090 pel preu de 1000 unes d´Or posà el seu castell en feu de l´ambiciós comte de Cerdanya. En l´escriptura signà com a bisbe d´Urgell. Aquest document ens demostra que hi havia una doble maniobra per part de l´ardiaca Folc, que aspirava a aquella mitra, que havia cenyit el seu oncle Eriball, i que lo vetllaven la seva tia Almatrud i el fill d´aquesta Arnau, batlle de la Canonja (…)”. (65). LLOP, Irene. “Col.lecció diplomàtica de Sant Pere de Caserres”. Volumen I. Diplomataris, 44. Barcelona. Fundació Noguera. 2009. www.44DiplomatariCaserresI.pdf Página 356, 357. Linaje de Folc de Cardona, vizconde, hijo de Ermesenda, vizcondesa de Cardona. Documento 342. “(…) 1096, maig, 1. Donació. Folc, vescomte, i Ermessenda, vescomtessa i dona de Ramon Folc, donen a les esglésies de Sant Vicenç i de Sant Pere de Casserres un alou plantat d´oliveres, situat sota l´església de Sant Miquel de Cardona. (…) In nomine Domini. Ego Fulchono, presul vicecomite, et Ermesindis, vicecomitissa, mulier Raimundi Fulchoni, donatores sumus Domino Deo et Sancto Vincentio et Sancto Petro Castrisserrensis. Per hanc scripturam donationis nostre, donamus predicti Beati Martini Vincentio et Sancto Petro apostolo predictum alaudem nostrum proprium, cum ipsas oliveras qui ibi sunt hedificatas, aut in antea erunt. Et [est] ipsa alaudia predicta subtus ecclesiam Sancti Michaelis Cardone, ad meridianam partem. Et advenit ad nobis predicti donatores, ad me Fulchoni, vicecomiti, de parentorum et ad me Ermesindis, vicecomitisa,per virum meum et per me comparacione de ipsos complantatores qui ibi hedificaverunt oliveras. Et affrontat hec omnia [et cetera]. Facta ista carta donationis kalendas maii,anno XXXVI regnante Philipoo rege. Fulchone, episcopus et vicecomite SSS. Ermessindis, vicecomitissa SSS. Sig+num Guillem Bernardi de Palacio, Mironi Bretoni. Sig+num Amati Donelli. / (Página 357) Raimundus, diachonus, qui hoc scripsit SSS (...)”. (66). ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”.Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 39. Pedro I rey de Aragón en 1096. Ramón Folc, vizconde de Cardona nombrado obispo de Barcelona en 1096. Ramón Guillen, conde de Cerdaña muerto en 1095. Artau II de Pallars, primo de Ramón Berenguer III el Gran. Ramón de Tolosa, primo de Ramón Berenguer III el Gran. “(…) Aquell mateix 1096, Osca queia en poder del nou rei d´Aragó Pere I (son pare havia mort en el setge), i Folc, el vescomte de Cardona i pressumpte bisbe urgellenc, era 90


consagrat bisbe de Barcelona, succeint al bisbe Bertrán que acabava de morir. L´any 1095 havia mort també el porfidiós comte de Cerdanya, Ramón Guillem, totjust acabat de fer el testament “en bona salud de cos i esperit, gràcies a Déu, per si la mort el sorprenda en el curs del viatge que anava a emprendre. ¿És que anava a reunir´-se amb els qui preparaven la Croiada a Terra Santa o els qui es disposaven a apoderar-se de Tortosa? Potser, senzillament, volia partir en romiatge a Compostela. (…) I una host compacta, integrada per gent de tots els comtats catalans, sota l´autoritat del novell comte Barcelona, Ramón Berenguer, que seria dit el Gran, i el comandament del seu cosí Artau II del Pallars, l´any 1097 tenia assetjada Tortosa, mentre a l´altre extrem mediterràni un altre cosí, Ramón de Tolosa, cabdill dela croada havia també encerclat Jerusalem (…)”. (67). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum V. Diplomataris 41. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralV-2006.pdf Página 2527 y 2528. Los hombres de Folc, obispo de Barcelona. Documento 1631. “(…) 1096, novembre, 24. Folc, bisbe de Barcelona, dóna a precari a Ramon Guifré, la seva muller Ermengarda i als seus successors una terra que abans era una bassa, situada prop de la ciutat de Barcelona, als Codals, a cens d´1 mancús roal dór, que s´ha de pagar per Sant Andreu. (…) Hoc est ejemplar scripture sonationis precarie, quam fecit Fulco condam, episcopus barchinonensis sedis, et omnis conventus canonicorum eiusdem / (Página 2528), de una pecia terre, que fuit bassa, ad Raimundum Guifredi et uxorem suam Ermeniardim et illorumproieniei. (…) In Dei eterni regis nomine. Ego Fulconis, dante divina gracia sancte sedis barchinonensis episcopus, una cum cuncta congregatione canonicorum in eiusdem sedis mihi subditus, pariter in unum, donatores sumus tibi raimundus Guifredi et uxcore tue Ermeniardis femina (…) / (Página 2529) Fulco, barchinonensis episcopus.+ S+ Petri subdiachoni, s+ Raimundus levita atque prepositus, s+ Wilelmi levita, s+ Poncii sacricustos, s+ Stephanus levite. S+ Iohanis presbiteri, qui hoc scripsit (…)”. (68). ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”.Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 45. Ramón Folc, vizconde de Cardona, dejó el arzobispado de Barcelona en 1097. “(…) El bisbe Folc, que al setembre oficiava a Guissona, per l´octubre o bé era ja mort o rellevat, en la mitra de Barcelona, per Berenguer Bernat, abat de Sant Cugat (…)”. (69). PAPELL I TARDIU, Joan. “Diplomatari del monestir de Santa Maria de Santes Creus (975-1225)”. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. 2005. www.SantesCreusI.pdf Página 96 y 97. Linaje de 91


Berenguer Folc. Documento 26. “(…) 1093, octubre, 9. Berenguer Ramon ven a Gombau Bernart i a la seva esposa Eliarda la meitat de l’herència rebuda del seu pare, per trenta unces d’or, situada al comtat d’Osona i al terme de Gramuntell. A: AH@M. Sección Clero. Pergaminos. Santes Creus. Monasterio de Santa María. Carpeta 2756, núm. 18. Original. a: UDI@A, El “Llibre Blanch de Santas Creus”..., p. 29, doc. 24. In Dei nomine. Ego, Berenger Remon, vinditor sum vobis Gomball Bernard et uxori sue nomine Elliardis, emptores. Per hanc scripturam vindicionis nostre vindimus vobis de ipsas meas ereditates, de aulodios et de kasas de ipsas meas voces, ipsa media medietatem sive per qualicumque voces. Et est hec omnia in chomitatu Ausona in terminis de Agremunt vel in suis agacensiis. Et affrontat predicta omnia a parte orientis in terme de Vilagrassa; de meredie in Munte Tornes; et de occiduo in terme de Gragnana, a pate vero circi in terme de Cervera. Quantum predicte affrontaciones includunt vel resonat sic vindo vobis in ipsa mea hereditate quomodo pater meus abebat ad illum die quando obiit de hoc seculo, [et] ego abeo, sic vindo vobis in ipsa mea ereditate ipsa medietatem de ipsas meas voces vel directos quod ibi abeo vel abere debeo, et de nostro iure tradimus in vestro dominio et potestate ad omnia facere quod volueritis cum exiis vel regresiis earum in propter precium placibile ·XXX· uncias de auro de Valencia in rem valentem. Et quisquis de nos iam dictos suam partem voluerit in alienare aut vindere non poscat nisi unus aut alios de supra dictos aut posterita nostra una ad alia. Et quisquis hanc scripturam vindicionis frangere aut disrumpere voluerit ne fiat licitus set pro temporale pena componat iam dicta omnia in duplo cum omni sua inmeliorcione et in antea hanc scripturam firma maneat in perpetuum. / (Página 97) Quod fuit acta ·VII· idus octubris anno ·XXXIIII· regni Philipi regis. Sig+num Berenguer Remon, qui hanc scripturam vindicionis rogavi scribere et testes firmare rogavi. Sig+num Berenguer Folc. Sig+num Raimon Guillelmi. Sig+num Arnall Guillem. Sig+num Raimon Mir. Sig+num Guillem Bernard. Iohannes, sacerdos, qui hoc scripsi sub die et ·SSS· anno quo supra (…)”. (70). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 316 y 317. Linaje de Ramon Guillem de Montcada, hermano de Renard Guillem de la Roca. Documento 115. “(…) [1059-1080]. Memòria. Relació de les franqueses concedides per Ramon Berenguer I, comte de Barcelona, als germans Ramon Guillem de Montcada i Renard Guillem 92


de la Roca en algunes parròquies. (…) / (Página 317) hec est divisiones de ipsas frachendas quod domnus chomes donavit ad domno Renarcho et domno Remundi Guilielmi, qui sunt in subt[us] nominatas parrochias: in primis ad […] parte ipsas franchedas Sancti Petri Bigas; et ipsas de Horoncana; et franchedas de Sancte Iustas; et franchedas de Lizano Superiore; et franchedas de Lizano Subteriore; et franchedas de parrochia de Poliiano; et franchedas de parrochia de Mogola; et franchedas de parrochia de Galegs; et ipsas de Moledo; et franchedas de parrochia de Cabanes; et franchedas de Sancti Andrei; et ipsas de Sancte Columba de Gramened; et ipsas franchedas de Bitulona; et ipsas de parrochia de Tizana; et ipsas franchedas de Alela; et ipsas francesas de parrochia de Vilacar (…)”. (71). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 317 y 318. Linaje de Ramon Guillem de Montcada, hermano de Renard Guillem de la Roca. Documento 116. “(…) [1059-1080]. Memoria. Relació de les franqueses donades per Ramon Berenguer I, comte de Barcelona, a Ramon Guillem I de Montcada i al seu germà Renard Guillem de la Roca, en algunes parròquies del Vallés i del Maresme. (…) Hec est divisiones de ipsas franchedas quod domnus chomes donavit ad domno Renardo et domno Remundo Guilelmo, qui sunt / (Página 318) in subtas nominatas parrochias:In primis ipsas franchedas qui sunt in parrochia Sancti Genesii de ipsa Amándola; et ipsas de Garriga; et ipsas franchedas qui sunt in parrochia Sancti Andrei de Samaluz; et ipsas franchedas de Lorona; et ipsas de Granollarios; et ipsas franchedas de Palazol; et ipsas de Martoreles; et ipsas de Sancti Stephani Vilanova; et ipsas de parrochia Primiliano; et ipsas franchedas de parrochia de Cabrera (…)”. (72). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 370 y 371. Linaje de Bernat Guillem de Montcada, archidiácono de Barcelona, hermano de Renard Guillem de la Roca. Linaje de Berenguer Ramon de Montcada. Documento 156. “(…) 1085, febrer, 2. Definició. Bernat Guillem de Montcada, ardiaca de Barcelona, i el seu germà Renard Guillem de la Roca, renuncien a favor de Berenguer Ramon 93


de Montcada a tots els drets sobre la tercera part del castell de Muntanyola. (…) Universitati presentium hominum sive venientium sit etiam manifestum qualiter inter Bernardum Guilelmi, archidiachonem, et Renardum Guilelmi, fratrem eius, atque Berengarium Reimundi de Monte Scatano fuerint plurime et varie intenciones de alodio et castro Montaneole, de quibus predictus Berengarius querelans erat. Hac de causa multociens quoque habuerunt inter se diversa placita et ad ultimum, suadentibus illorum hominibus atque consilium dantibus, fecerunt exinde placitum atque concordamentum per donaciones atque reddicionem quam fecerunt predicto Berengario de suo directo. Que ita se incipit: In Dei sempiterni regis nomine. Ego Bernardus, archidiachonus, et frater meus Renardus redditores hac donatores sumus tibi, predicto Berengario de Monte / (Página 371) Scatano. @otum sit etiam quia per hanc scripturam istius nostre reddicionis atque donationis damus et reddimus tibi, prefato Berengario, terciam partem in castro Montaneole et in eius terminis atque hedificiis sive in omnibus aliis rebus que ad predictum castrum pertinent seu per illud possunt obtineri ac clamari hac defendi, ad tuum proprium alodium, exceptus alodium quod fuit Sendredi diachoni, quod mihi Renardo per scripturam sue donationis dedit et ego ad meum opus delibere retineo. Hanc quoque predictam terciam partem in tali modo et ordine reddimus tibi Berengario et damus ut solide et quiete habeas eam et teneas dum vivus fueris et post te illa uxore tua procreati fuerint. Si vero te, Berengarium, contigerit mori absque predictis infantibus, post obitum tuum habeas hanc predictam terciam parte milla uxor tua cui tu eam dimiseris in vita sua sine ullius rei diminutione, et post eius obitum veniat secure et redeat predicta tercia pars in iure et potestate Renardi predicti seu filiorum eius. Si autem tibi, Berengario, vel uxori tue predicte aut infantibus tuis fuerit voluntas vendendi predictam terciam partem, non si tibi nec illis limitum vendendi vel analienandi ulli alii homini vel femine nisi mihi, predicto Renardo, aut infantibus meis. Et si ego, prefatus Renardus, aut mei infantes noluerimus emere predictam terciam partem sicut iuste fuerit apreciata intra XLª dies quibus a vobis ammonniti fuerimusper vos aut per vestros nuncios, ut tibi, predicto Berengario, et coniugi tue aut infantibus tuis sit limitum exinde faciendi et ordinandi quicquid vobis placuerit ad totam vestram voluntatem faciendam. Simili quoque modo, si ego, prefatus Renardus, obiero absque infantibus de mea cónyuge, ut mea predicta tercia pars Montaneole redeat ab integrum et veniat in potestate et dominio prefati Berengarii seu de infantibus suis, post obitum illius mee coniugis cui eam dimisero de vita sua. Et si mihi, predicto Renardo, aut infantibus meis predictis fuerit voluntas vendendi meam predictam terciam partem, non sit mihi limitum nec illis vendere aut inalienare eam ulli alii [homini] vel femine nisi tibi, prefato Berengario, aut infantibus tuis. Si autem tu, predictus Berengarius, aut infantes tui nolueritis emere hanc meam terciam partem predictam, 94


sicut iuste fuerit apreciata intra XLª dies quibus a me, predicto Renardo, vel ab infantibus meis amoniti fueritos per nos aut per nostros nuncios, sit mihi et infantibus meis liciyum faciendi de ea quidquid voluerimus atque quisierimus omnibus modis. Insuper quoque quod hedificium atque / (Página 372) condirigimentum predicti castri de Montaneola habeamus eum insimul per tres partes et quod solum atque terminum eius sit bene divisum atque partium sine engan per tres partes, et quod tu, Berengarius, habeas modo exinde ipsam team terciam partem predictam integriter et staticam in ipso castro predicto terciam partem de unoquoque anno. Hanc quippe scripturam istius nostre donationis atque redditionis, si nos donatores aut aliquis utriusque ordinis homo disrumpere vel infringere temtaverimus sive temptaverit, componamus tibi predicto Berengario aut tuis infantibus sive tue coniugi predicta omnia in triplum. Et postmodum hoc maneat semper firmum. Quod fuit actum IIII nonas febroarii, anno XXV regni regis Philippy. + Bernardus, archidiachonus, Signum + Renardi Guilelmi, nos qui hanc scripturam fecimus et firmamos atque testibus subscriptis eam firmari rogavimus. Signum + Gerberti Sendredi. Signum + Guilelmi Reimundi. Signum + Reimundi Borrelli. Signum + Gerberti Reimundi. Signum + Arnalli Seniofredi. Signum + Ermengaudi Guillelmi. Signum + Reimundi Ollomar. Signum + Bernardi Adalberti. Signum + Bernardi Bernardi. Signum + Reimundi Guilelmi (...)”. (73). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 458. Linaje de Bernat Guillem de Montcada, archidiácono de Barcelona. Documento 220. “(…) 1090, gener, 29.Venda. Bernat Guillem de Montcada, ardiaca de Barcelona, ven a Ermengol Bernat un mas al territori de Barcelona, a Palomar o Provençals, pel preu de cent trenta sous de plata. Bernat Guillem té el mas en penyora de Guillem Berenguer, bisbe de Vic, per raó d´un prestec de dos-cents sous de plata. El bisbe de Vic oels seus clergues podran recuperar el mas fins alprimer dia de juny mitjançant elpagament de cent trenta sous; passat aquest termini, n´haurien de pagar dos-cents.(…) Tam presentibus quam futuris sit manifestum qualiter Berengarius, Ausonensis episcopus, cum suorum assensu canonicorum impignoravit mihi Bernardo Guilelmi, Barchinonensis sedis archidiachono, mansum unum prefate sedis Ausonensis.(…) in Dei nomine, ego prefatus Bernardus, archidiachonus, dono et dimitto prenominato Ermengaudo Bernardi prescriptum mansum ad integrum, (…) / (Página 459) + Bernardi, archidiaconi, qui hanc 95


donacionem et dimissionem fecit, firmavit testibusque firmare rogavit. Signum + Ollegarii, diaconi, Signum + Poncii, levite. Signum + Petri, ypolevite. Sig+num Arnallus, sacer. Signum + Vivani, levite. Signum +Petri, levite. Signum + Raimundi, clerici, qui hoc scripsit, (...)”. (74). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 372 y 373. Linaje de Berenguer Ramon de Montcada. Linaje de Bernat Guillem de Montcada, archidiácono de Barcelona. Linaje de Renard Guillem de la Roca, hermano de Bernat Guillem de Montcada. Documento 157. “(…) 1058, febrer, 3. Convinença. Berenguer Ramon de Montcada posa en penyora als germans Bernat Guillem de Montcada, ardiaca de Barcelona, i Renard Guillem de la Roca el castell de Vacarisses, la tercera part del de Muntanyola i l´alou que té a Berga, en garantia d´amistat Fidel. Berenguer i Renard acorden, també, que tindran a Sitges el castell de la Roca del Vallès. (…) / (Página 373) Hec est convenientia que est facta inter Berengarium Reimundi de Monte Scatano et Bernardum Guilelmi,archidiachonem, atque Renardum Guilelmi de ipsa Rocha. Impignorat quoque predictus Berengarius prefato Bernardo archidiachono et Renardo Guilelmi, fratri suo,castrum de Vachericis cum omnibus suis hedificcis et terminis atque pertinenciis et comendat eis ipsum castellanum qui tenet prefatum castrum; et mittit eis in hac eadem impignoratione ipsam suam terciam partem quam habet in castro et alodio de Montaneola et totum ipsum suum alodium quod Berengarius predictus habet in Berga. Hoc vero totum in tali modo et ordine impignorat eis ut sit suus illorum fidelis amicus, per directam fidem, sine engan, ita sicut homo debet esse de suo fideli amico. Et quod predictus Brengarius aduvet eos tenere et habere atque defendere sive guerreiare totum illorum honorem quem hodie habent vel ab incebs, dante Deo, per eius consilium, sine eius engan, adquisierint. Exceptus duabus ecclesiis de ipso archidiachonatum, scilicet ipsa ecclesia de Meserata et ipsa ecclesia de Palatiolo, de quibus predictus Berengarius querelans est, quas in hac eadem impignoracione de predicto honore mittit, quisquis ex illis eas habere vel quarire qualicumque modo aut voce potuerit per placitum. Et quod Berengarius sit eis adiutor contra monees homines sive feminas qui eis de illorum honore tollere velint, exceptus domnum Umbertum, Barchinonensis episcopum, quem Berengarius in hac convenientia ad archidiachonem non mittit, et ullum alium episcopum successorem de predicto Humberto ad predictum archidiachonem de hac convenientia non eicit. Si vero predictus Berengarius noluerit hec atendere et facere predicto Bernardo 96


archidiachono et fratri suo Renardo vel aliquid eis de hoc forasfecerit, ut redirigat eis hoc totum inter triginta dies quibus illi commonuerint eam per se ipsos aut per ellorum nuncios. Et si ille nolebat hoc facere nec redirigire prefato archidiachono et Renardo, ut predictus castellanus aut castellani donent potestatem de predicto castro Vacceritis nominato eis et serviant eis ipsum fevum et habeant per predictum archidiachonem et Renardum predictum castrum pariter et fevum donec prescriptus Berengarius sit redirectus eis de hoc quod male contra eos habuerint factum. Cum vero predictus Berengarius fuerit illis redirectus, recuperet suum predictum castrum cum omnibus suis pertinenciis et terminis in hac eadem convenientia prescripta. Sicut superius predictum est / (Página 374) de prefato castro, sic sit factum et teneatur de predicta tercia parte Montaneole et de alodio prefati Berengarii de Berga. Et si de predictis castellanis se desinebat, ut alii castellani qui predictum castrum de Vacherices habuerint in hac eadem convenientia similiter sint. Hoc vero totum, sicut superius est insertum, sic convenit predictus Berengarius prefato archidiachono et Renardo tenere et facere atque atenderé et filiis prelocuti Renardi post eius obitum, per directam fidem, sine ullo engan. Et quod filii predicti Renardi eodem modo teneant et atendant hoc totum superius nominatum prefato Berengario. Kastrum de ipsa Rocha, quod Berengarius et Renardus habeant eum per médium et quod unusquisque ex illis habeas ibi staticam medietatem ipsius anni et habenat atque teneant medietatem de ipsis franchedis que pertinent ad predictum castrum; et quod unusquisque ex illis adiuvet ad alium predictum castrum de ipsa Rocha tenere et habere atque defendere. Et similiter, sicut predictum est, incurrant predicta pignora per kastrum de ipsa Rocha, si ullus ex nobis qualicumque modo atque ingenio tollebat vel tollere volebat ad alium predictum castrum de ipsa Rocha. Factum fuit hoc III nonas febroarii, anno XXº Vº regni regis Philippy. Signum + Berengarii Monte Scatani. Signum + Bernardi Adalberto. Signum + Guilelmi Reimundi. Signum + Petri Mironis. Signum + Geriberti Sendredi. Signum + Ermengaudi Guilelmi. Signum + Arnalli Sinfredi. Signum + Renardi Mironis. (...)”. (75). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 374 y 375. Linaje de Barnat Guillem de Montcada, archidiácono de Barcelona, hermano de Renard Guillem de la Roca. Documento 158. “(…) 1085, febrer, 5. Definició. Bernat Guillem de Montcada, ardiaca de Barcelona, i el seu germà Renard Guillem de la Roca renuncien a favor de 97


Berenguer Ramon de Montcada a tots els drets sobrela tercera part del castell de Muntanyola; Bernat Guillem, amés, renuncia a la meitat de l´alou de Berga i als molins del Besòs, situats al peu del castell de Montcada. (…) / (Página 375) In Dei sempiterni regis nomine. Ego Bernardus Guilelmi, archidiachonus, et Renardus Guilelmi, frater meus, diffinitores atque evacuatores sive pacificadores sumus tibi, Berengario Raimundi de Monte Scatani. Sit etiam manifestum quia per hanc scripturam istius nostre diffinicionis atque evacuationis diffinimus pariter et evacuamos atque pacificamos tibi, predicto Berengario, ipsam terciam partem ipsius castri et alodii Montaneole,cum omnibus suis terminis et pertinenciis,sicuti humano melius umquam potest dici vel nominari quolibet modo, exceptus alodium Sendredi dichoni, quod mihi, Renardo, dedit per scripturam sue donacionis. Iterum ego, predictus Bernardus, archidiachonus, sic diffinio tibi predicto Berengario et evacuo ad integrum atque pacifico medietatem tocius alodii de Berga, cumomnibus suis terminis atque pertinentiis sive asiacentiis. Et ego, predictus Renardus, sic diffinio eam tibi et evacuo de vita tua.Item ego, predictus archidiachonus Bernardus, sic diffinio et evacuo simula c pacifico tibo, predicto Berengario, ipsos molendinos qui sunt ad radicem ipsius castri [Montis Scat]ani, cum omnibus eorum pertinenciis atque adiacenciis et cuncta ipsa alodia que tibi sunt, que tibi acclamabam vel requirebam per ullum meum directum aut vocem,exceptis duabus periis de vinea quas habeo ad ecclesiam de sancta Engracia. Hoc vero totum,sicut superius insertum est, sic diffinimus, pacificamos atque evacuamos tibi, predicto Berengario, solide et delibere, in tali quoque modo et ordine ut nos nec ullus homo vel femina per nos aut per nostram vocem amplius iam in predictis rebus partem nec directum non acclamemus nec acclamet nisi hoc solum quod mihi, Renardo, solum modo convenis de tua predicta tercia partem Montaneole [et] filiis meis in ipsa scriptura quam exinde habes et hoc quod consequi vel habere in predicto alodio de Berga debeo, post obitum consequi vel habere in predicto alodio de Berga debeo, post obitum tuum. Hanc ergo scriipturam istis evacuaciones nostre atque diffinicionis, si nos, diffinitores, aut aliqueis utriusque sexos homo disrumpere vel infringere [tempaverimus] sive te[m]ptaterit, componamus tibi, predicto Berengario, sive componat prelocuta omnia in duplum. Quod postmodum maneat hoc semper firmum.Quod fuit factum nonas febroarii, anno XXº Vº regni regis Filippy. / (Página 376) + Bernardus, archidiachonus, Sig+num Renardus Guilelmi, nos qui hac diffinicionem atque evacuaciones fecimus et firmavimus et testibus eam firmari rogavimus. Sig+num Gerberti Sendredi. Sig+num Bernardi Bernardi. Sig+num Raimundi Guilelmi. Sig+num Guilelmi Raimundi. Sig+num Bernardi Adalberti. Sig+num Raimundi Borelli. Signum + Mironis Donucii, qui hoc scripsit, cum litteris rasis et emendates, die et anno quo supra (...)”.BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. 98


& RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2248 y 2249. Linaje de Berenguer Ramon de Montcada. Documento 1450. “(…) 1085, febrer, 5. Bernat Guillem, ardiaca, i el seu germà Renard Guillem definiesen, evacuen i pacifiquen diversos béns a Berenguer Ramon de Montcada. Li defineixen la tercera part del castell i alou de Muntanyola, excepte l´alou del diaca Sendred que Renard els va donar, i tot l´alou de Berga; Bernat també li defineix els molins i alous que / (Página 2249) són al castell de Montcada, excepte dues peces de vinya que tenia a l´església de santa engracia. (…) In Dei sempiterni regis nomine. Ego Bernardus Guilelmi, arhidiachonus, et Renardus Guilielmi, frater meus, diffinitores atque evacuatores sive pacificadores sumus tibi Berengario Raimundi de Montescatano (…) / (Página 2250) + Bernardus archidiaonus, s+ num Renardi Guilelmi, nos qui hanc diffinitionem atque evacuationem fecimus et firmamos et testibus eam firmavi rogavimus. S+ num Gernerti Sendredi. S+ num Bernardi Bernardi. S+ num Raimundi Guilelmi. S+num Petri Mironis. S+num Bernardi Mironis. S+num Guilelmi Raimundi. S+num Bernardi Adalberto. S+num Raimundi Borrelli. S+ Mironis Donucii, qui hoc scripsit (...)”. (76). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 438. Linaje de Guillem Ramon de Montcada, senescal, hermano de Aubert Ramon. Documento 205. “(…) [1068-1088]. Jurament de fidelitat. Bernat Guillem, fill d´Ermessenda, jura fidelitat als germans Guillem Ramon, senescal, i Aubert Ramon. (...) Iuro ego Bernardus Guillelmi, filius qui sum Ermesendis femina, vobis Guillelmo Reimundo et Alberto, fratribus, quia de ista ora in antea fidelis ero vobis de vestra vita et de vestris (...)”. (77). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 439. Linaje de Guillem Ramon de Montcada, senescal, hermano de Aubert Ramon. Documento 206. “(…) [1068-1088]. Encomanament. Els germans Guillem Ramon, senescal, i Aubert encomanen als germans 99


Guadall i Berenguer el castell d´Estela, tal com l´havia tingut el seu oncle Jofre Guislabert. (...) $os Guillelmus Remundi et Arbertus, fratres, comendamus vobis Guadallo et Berengario, fratribus, ipsum castrum de Stela sicut condam comendavimus eum Gaucefredo Guilaberti, avunculo vestro. Et donamus vobis ad fevum totum ipsum honorem et ipsos fevos que ad predictum castrum pertinent et omnes ipsos accaptes quos Gaucefredus Guilaberti habuit et tenuit per nos, tali modo ut sic habeatis et teneatis predicta omnia sicut unquam Gaucefredus Guilaberti melius habuit et tenuit per nos. Item nos Guadallus et Berengarius, fratres, convenimus vobis Guillelmo et Arberto, senioribus nostris, pro hoc dono quod vos facitis nobis ut simus vestri fidelis sicut homo debet esse de suo bono seniore (...)”. (78). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum V. Diplomataris 41. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralV-2006.pdf Página 2432 y 2433. Linaje de Guillem Berenguer de Montcada. Documento 1566. “(…) 1093, febrer, 26. Rodball Amalric, Arnau Folc i els germans d´aquest Bernat i Gerard evacuen i definiesen a favor de Ponç Geribert, canonge de la Seu de Barcelona, un alou que havia estat del difunt Ramon, llur parent, mort als deu anys, pel qual ambdues parts havien mantingut un llarg contención. (…) Hec est avacuatio et definitio quam faciunt Rodballus Amalrici et Arnallus Fulconis et fratres eius, Bernardus et Gerallus, Poncio Geriberti, barchinonensos Sedis canonico. Ad noticiam namque plurimorum pervenit qualiter nos prefati Rodballus et Arnallus atque Bernardus sive Gerallus sepe conquesti sumus de te predicto Pontio Geriberti quod tenebas alodium hereditatem, videlicet consanguinei nostri et tui, Reimundi scilicet Petri, qui nobis dimiserat ipsam hereditatem suam per suum testamentum et ultimam voluntatem. Unde sepe habuimus tecum placita et ad ultimum iuditioum Mironis Guilelmi et Reimundi Guitardi ac Ermengaudi Raimundi, iudicum, produximus testes, quibus prolata ad confirmationem verborum nostrorum minime suficientes extiterunt, nequaquam enim / (Página 2433) probare produerunt prescriptum consanguineum nostrum reimundum, decem etatis annos, habuisse tempore obitus sui. Deficientibus itaque nostris testibus, tu Poncius Geriberti ostendisti testamenta et iudicia avi et patris fratrisque tui, per quos hereditas prefato puero contingerat. (…) In presentia Guilelmi Berengarii Montis Scatani, et Reimundi Renardi, de ipsa Roca, et Poncii, barchinonensis sacricustodis, et Stephani Adalberto et Reimundi Dalmatii et Dalmatii Raimundi et Guilelmi Reimundi, de Lubricato, et Poncii Geralli, de Murede, et Poncii Balluvini et Raimundi Tedballi et 100


Gerberti Isarni, evacuamos et definimis atque pacificamus nos, pretaxati Rodballus et Arnallus atque Bernardus sive Gerallus, tibi, sepe dicto Poncio Geriberti, totam prescriptam hereditatem prenominati consanguinei nostri Reimundi. (…) S+ Rodballi Amalrici, + Arnalli Fulconis, s+ Bernardi Fulconis, s+ Geralli Fulconis, aui hanc evacuationem et definitionem pariter fecerunt et firmaverunt testibusque subscriptis firmari rogaverunt. S+ Reimundi levite, qui et iudicis. S+ Petrus sacer. S+ Dalmatius sacer. S+ Poncii sacricustos.+ Bernardus archidiachonus. S+ Amatus levite, qui hoc scripsit (…)”. (79). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 325 y 326. Los hombres de Sanç Ramirez, rey de Pamplona, Aragón, Sobrarbe y Ribagorza. Documento 122. “(…) 1081, maig. Muñones. Donació. Sanç Ramires, rei de Pamplona, Aragó, Sobrarb i Ribagorça, dóna a Gombal Ermentz el castell de Lumbier amb la condició que el fortifiquí; es repartiran a Sitges els d´aquells que l´havien ajudat quan va conquerir Castelmunio i Lumbier i s´havien convertit al cristianismo, als quals otorga la llibertat i qie els seus béns siguin alodials. (…) (Crismó).In nomine Domini. Hec carta quem facio ego Sancius Raymiro regis filio tibi Gonbal Ermentz. Dono tibi castrum quod vocitant Loberres ut facias in eum fortitudinem sicut unquam melis potueris et ut fabrices eum sicut castrum convenit frabricar et exforciare. Et tu habeas illum ingenium a tuum / (Página 326) proprio alodem vel hereditatem, cum omnia illa fortitudine quod tu potueris in eum facere, tu et omni generacio tua per secula cuncta. (…) Facta carta ista era Mª centesima XVª IIIIª, in menees madio, in Castro Muniones, quando Deus dedit illum ad cristianos, reinante Domino nostro Iesu Christo et sub eius imperio. Ego namque Sancius, Dei gratia rex in Pampilonia et in Aragone et in Super Arvia et in Ripa Curcia,rex Adefonssus in Castella, episcopus garcia et frater regis in Iacha, episcopus raymundus Dalmacius in Rota,dompnus sancius, germanus regis, in Benavarre, don Guillem Servedi in Capella, Ramon Sugner in Montanesma, senior Garcia Sancio Arcenartz in Petrarrua, senior Fortunio Loppeç in Monte Cluso, senior Galindo Galindiç et senior Sugis et Pepino in Alqueçar. Signum (senyal) Sancii / (Página 327) Ego Galindo, sub iussione domini mei regi, hac carta scripssi (…)”. (80). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de 101


Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 368, 369 y 370. Los hombres de Sancho III Ramirez, rey de Aragón. Documento 155. “(…) 1085, gener. Donació. Sanç III Ramires, rei d´Aragó, dóna a Ramon Ponç el castell i la vila de Falç. (…) / (Página 369). @otum sit cunctis. Sub divina clemencia et eius gracia. Ego Sancio Miriç, Dei gratia rex Aragonensium, vobis domno Ramon Ponç. Propter bonam vital et fidelitatem donamus tibi Ramon Ponç per lo bon servicio que tu michi fecisti aquesta novena del castel de la vila et ab totum suum terminum de falç, axí cum ego rege abemus poblada ni abere debemos de totuma b integrum. (…) / (Página 370) Sig+num Sançio Miriç rege, qui istum donum facio vobis Ramon Ponç et vestris et laudo et concedo perme et per meis et per cuncta mea posteritate qui sunt vel qui adveniendi sunt et testimonias rogo et mea signa facio. Sig+num Bertran at de Castelnou, teste et firmatori. Sig+num Mir Gombal d´Entença, teste et firmatori. Sig+num Pere Mir d´Entença, teste et firmatori. Visores et auditores multos alios homines. Facta ista carta in era millesima Cª LXª IIIª, in mense ianuario. Ego Sançio scripsi, qui fuit rogatus de Sancio Miriç rege (…)”. (81). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 479 y 480. Los hombres de Pere Sanç, hijo del rey Sanç Ramirez. Linaje de Pere Ramon de Erill. Documento 237. “(…) 1092, gener. Donació. Pere Sanç, fill del rei Sanç Ramires, dóna a Pere Ramon d´Erill el castell de Saidí amb la meitat de les seves rendes, en compensació per la vila de Sopeira, cedida al bisbe de Roda. (…) (Cismó) In Dei nomine. Hec est carta quam facio ego Petrus Sangiz, regis filius, ad vos don Pere Ramon d´Erill. (…) facta carta era M C XXX, in mense ianero, regnante rege Sancio, patre meo, in Aragone vel Pampilona, ego autem in Super Arbi vel in Ripa Curcia et, gratias Deo altísimo, in Monteson. Episcopus Raimundus Dalmacius in Rota. Senior don Petro in Boltania. Senior Sancio Acenarz in Petra Rubea. Senior Fortunio Acenarz. Senior Sancio Garcez. Senior Garcia Eximinones. Senior Galindez in Alchezar. Senior Lop Fortuniones in Castellone. Don Chalbet in Civitate et Eleso. Senior Ramon Galindo in Satata et Stadella. Senior Eximino Garcez. Senior Enego Sangiz in Monteson. Ego autem Galindo hanc cartam scripsi per iussionem domini mei infantis Petri et de manu mea hoc signum (...)”.

102


(82). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdfPágina 482 y 483. Linaje de Pere Sanç, hijo del rey Ramires de Aragon. Los hombres de Ramiro de Aragon. Documento 239. “(…) 1092, juny. Termenament. Pere Sanç, fill del rei Sanç Ramires d´Aragó, estableix els termes de Montsó. (…) (Crismó) In nomine Domini. Ego Petrus Sancii Deo gratias facio hanc cartam donationis propter terminos ad castrum Montson quomodo tallat montem qui vocatur illa Ceida et Almaceger et Suobes et Gemenels et pervenit usque ad Zahadin, et quomodo devenit almunia de illas Archas et Alcantarilla (…). / (Página 483) Facta ista carta era Mª Cª XXXª, in mense iunii, regnante rege Sancio, patre meo, in Aragone vel in Pampilona. Ego autem in Super Arvi vel in Ripa Curta et, gratias Deo altísimi, in Montson. Episcopo Raimundus Dalmatius in Rota. Senior don Petro in Boltana. Senior Sancio Acenariz in Petra Rubea. Senior Fertunio Acenariz. Senior Sancio Acenariz. Senior Garcia Eximinones. Senior Eximino Galindiz in Alchezar. Senior Lop Fortunones in Castilione. Senior don Calbeth in Eleson. Senior Raimon Galindo in Stata vel in Stadella. Senior Exameno Garcez. Señor Ennego Sangiz in Montson. Ego autem Galindo hanc cartam scripsi per iussionem domini mei infirmans Petri et de manu mea hoc signum (senyal) feci (…)”. (83). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 347 y 348. Linaje de Udalard, vizconde de Barcelona, casado con Ermessenda, padres de Pere Udalard. Documento 138. “(…) 1038, gener, 7. Definició. Udalard, vescomte de Barcelona, amb la seva esposa Ermessenda i el seu fill Pere Udalard renuncien a favor del monestir de Sant Joan de les Abadesses als drets sobre les esglésies de Sant Julià de Vallfogonade Ripollès i de Sant Pere de Mongrony. (…) In dei omnipotentis nomine. Ego Udalardus, gratia Dei vicecomes, et Ermessendis vicecomitissa, uxor mea, et filius noster Petrus Udalardi volumus manifestum fieri omnibus hominibus ad quórum noticiam hec scripta pervenerint quia ob adipiscendam peccatorum nostrorum veniam, nullius compulsi terrore, sed sponte et voluntarie, dimittimus et relinquimus domino Deo et Sancto Iohanni Rivipollentis cenobii, in 103


potestate domni Ricardo, Sancte Romane ecclesie cardinalis et Massilensis monasterii patris, et inpotestate domni Bernardi, Sancte Rivipollentis Marie abbatis, atque in potestate monachorum presencium scilicet et futurorum in prenominato cenobio Sancti Iohannis Dei iugiter servientium, illas duas ecclesias, unam videlicet de Sancto Luliano de Valle facunda, cum suis decimis et primiciis et omnibus ad se pertinentibus, et alteram Sancti Petri de Mogron, cum universis que ad se pertinent, quas nos iniuste gucusque retinuimus. Et ideo, recognoscentes nos iniuste et male adquisisse easdem ecclesias, de / (Página 348) talibus qui nec nobis dare potuerunt nec iosi iuste secundum Deum possederunt dum tenerent sicut supra insertum est reddimus domino Deo et Sancto Iohanni predicto omnia hec in potestate supra iam nominatorum,ita ut neque nos neque aliquis homo vel femina de nostra posteritate vel successione neque aliqua unquam persona per nos neque per nostrum donum neque per nostram ullam vocem vel occasionem habeas ullam licentiam in eisdem ecclesiis neque in his que ad easdem ecclesias pertinet aliquid possidendi, habendi vel tenendi aliquo modo, aliqua ratione, a modo et deinceps. (…) Sig+num Udalardi, vicecomitis, Sig+num Ermesendis, vicecomitisse, Sig+num Petri Udalardi, filii nostri, qui hanc scripturam scribere mandavimus et manibus nostris firmavimus et testes firmari rogavimus. Sig+num Wilelmi Olibe, Sig+num Wilelmi Bligerii. Sig+num Bernardi Mironis. Sig+num Raimundi Mironis. Sig+num Stephani. Berengarius, gratia Dei Ausonensis episcopus.+ Bernardus, archidiachonus (senyal). Bernardus, comes Bisuldun+ensis. Fulcho, monachus et sacerdos, qui hoc scripsi (...)”. (84). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2035. Linaje de Udalard, vizconde de Barcelona, casado con Guisla. Documento 1308. “(…) 1076, desembre, 15. El vescomte Udalard i la seva muller Guisla venen a Ramon Dalmau, clergue de Barcelona, un alou, consistent en unes torres i cases amb cort, horts i els arbres que hi ha, situat dins els murs de la ciutat de Barcelona, al costat de les cases i torres de l´ardiaconat de la Santa Creu i Santa Eulàlia, pel preu de 280 mancusos en moneda de Barcelona. (…) In Dei omnipotentis nomine. Ego Udalardus vicecomes et coniux mea Guilla vicecomitissa venditores sumus tibi Raimundo Dalmatii, clerico barchinonensi (…) / (Página 2036) Udalardus comes, s+m Guilla vicecomotissa, nos qui hanc venditionem, fecimus, firmamus et testes firmare rogamus. S+m Guilabertus Udalardus. S+m Berengarii Udalardus. + Bernardus Gaufredi. + S+ Raimundus. + Bernardus

104


archidiachonus. S+m Guilelmus Geriberti. S+m Poncius Guilelmi. S+ Bernardus levite, qui hoc scripsit (...)”. (85). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2198 y 2199. Linaje de Udalard II, vizconde de Barcelona, casado con Guisla. Documento 1416. “(…) 1082, novembre, 30. El vescomte Udalard II de Barcelona i la seva muller Guisla donen a Andreu Gelabert, sabater, i a la seva descendència unes cases amb corral, hort i arbres de diverses classes, situades dins les muralles de Barcelona, al costat del Miracle, a canvi de 14 mancusos d´or de València i d´un cens anual de 4 mancusos d´or d´octava, en moneda de Barcelona, per la festa de Pentecosta. (…) Hoc est translatum scripture donationis, quam fecit Udalardus vicecomes et uxor sua Guilia comitissa ad Andream Guilabertum sutorem de domibus suis, cuius series sic se habetur. In nomine Domini. Ego Udalardus vicecomite et uxori mea Guilie vicecomitissa donatores sumus tibi Andreas Guilaberti (…). / (Página 2199) Udalardus vicecomes, s+ Guille vicecomitisse, nos qui hanc donationem fecimus et firmamus et testibus eam firmari rogamus. / (Página 2200) S+ Petronis Guilelmi. S+ Remon Seniofredus. S+ Poncius Gerallo. S+ Iohannis presbiteri, qui hoc scripsit (...) S+ Burrulli Torro, s+ Durisacci Pellicerii, s+m Petri presbiteri, nos qui huic translationi presentes adfuimus. S+m Petri de Corron, scriptoris (...)”. (86). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2213 y 2214. Linaje de Udalard, vizconde de Barcelona. Documento 1426. “(…) 1083, juliol, 29. Udalard, vescomte de Barcelona, i la seva muller Guisla donen a Andreu Guislabert un terreny, situat dins les muralles de Barcelona, a Miracle, a condició que no tingui cap altre senyor que Udalard o els seus, pel preu de 14 mancusos d´or i un cens anual de 2 mancusos. (…) In Dei sempiterni regis nomine. Ego Udalardus, barchinonensis vicecomes, et coniux mea nomine Guilla, (…) / (Página 2214) Udalardus vicecomes, S+ Guilabertus Udalardi. S+ Iohannis presbiter. S+ Raimundi levite. S+ Bernardus levite. S+num Bernardi Udalardi. S+num Raimundi Guitardi. S+num Raimundi Seniofredi. S+num Petri Babtizati. S+ Mironis Donutii, qui hoc scripsit (...)”.

105


(87). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum V. Diplomataris 41. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralV-2006.pdf Página 2508. CURIOSIDAD: TIPOS DE ATAÚDES. Documento 1619. “(…) 1095, abril, 10. Bernat Udalard i la seva muller Persèdita donen al seu gendre Martí i a Adelaida, llur filla, una peça de terra, situada al territori de Barcelona, al terme de l´Olivera, i d´uns obradors amb un forn, situats dins les muralles de la ciutat de Barcelona, al lloc que anomenen Mont Tàber, prop de la porta del palau comtal, endemés de 500 mancusos d´or de València i d´altres béns mobles. (…) / (Página 2508) Accepimus insuper in illa carta precharia quam ab eorum potestate. Accepimus insuper et addimus vobis huic donationi quingentos mancusos auro bono Valencie, curribile recipeinte, legitime pensatos, et cubo I nostrum maiore, et tonnam I nostram maiorem, et ataud I maior, et alio ataud lambardesco, et alio de Yspanie, et archa una. (...)”. (88). PAPELL I TARDIU, Joan. “Diplomatari del monestir de Santa Maria de Santes Creus (975-1225)”. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. 2005. www.SantesCreusI.pdf Página 83 y 84. Linaje de Ponç Guerau, vizconde de Barcelona. Documento 17. “(…) 1079, agost, 6. Ponç Guerau, vescomte de Barcelona, la seva esposa Inguilsa i el seu fill Guerau Ponç atorguen i donen alodialment a Guillem Miró, en compensació del preu d’un cavall valorat en cent unces d’or que li havien comprat, les terres dels seus vassalls Dalmau i Eriball Jospert, situades al terme i castell de Montoliu de Segarra. A: AH@M. Sección Clero. Pergamins. Santes Creus. Monasterio de Santa María. Carpeta núm. 2756, núm. 8. Original. a: UDI@A, El “Llibre Blanch de Santas Creus”..., p. 21, doc. 17. Cit. FORT, El senyoriu..., p. 242 i ss. In nomine sancte et individue Trinitatis. Ego Poncio Geralli, vicecomes, et Inguilsia, vicecomitissa, et Gerallus Poncii, donatores sumus tibi Guillelmo Mironi per hanc scriptura<m> spontanee nostre donationis donamus tibi hoc totum quod nos retinemus a nostro dominico in kastro vel termine Monte Olivo. Id est medietatem de ipsa decima et alaude que retinemus ad laborandum ad uno pa[ri bo]vis, et mansionem et hominem nostrum in ipsa villa et seniorivo quod abemus in Dalmatio Iozperti et in Eriballo Iozperti. Hoc totum quomodo scriptum est damus nos a vobis pro emendationem de uno chavallo optimo qui erat de precium ·C· uncias. Est vero prenominata omnia iam dicta in comitatu Minorisa vel castro et termini Monte Olivo. Advenit nobis hoc omnia prenominata per donatione vel aliis cumque vocibus ipsius kastri prenominati et terre. Sunt autem terminos ab orientali parte in termino Guardia Lata, meridie vero 106


parte in valle d<e>Alfez, de circio in termini de Losor, circi vel aquilonis in termini Agremonti et Villagrassa. Propter hoc supra scriptos terminos abentur et continentur sic damus vobis ad vestrum alaudem proprium sive quocumque vestram voluntatem facere, et de nostro iure in tuo tradimus dominio et postestate sicut superius nominatum est, ut abeas tu et posteritati1 tue in nostro hominatico de nos donatores et de posteritati nostri. Et est manifestum. Siquis contra hanc ista carta donatione ullus homo nec femina qui inquietare aut inquetaverit aut disrumpere voluerit [nos] / (Página 84) neque nostre posteritati non hoc valeat vindicare quod requirit sed componat aut componamus tibi in duplo cum omnem suam inmelioratione. Et in antea ista donatione firma sit permaneat modo et omnique tempore. Facta ista donatione ·VIII· idus augusti anno ·XX· regni Fhilippo rege. Poncius, vicecomes (signe), sig+num Inguilsia, sig+num Gerallus Poncii, quod ista carta donatione fecimus scribere et firmamus et ad testes firmare rogamus. Sig+num Bernardi Segui. Sig+num Dalmaz Iozpert. Sig+num Mir Bernard. Bernardus, sacer, quod hoc scripsit die et anno quod sup·SSS·ra (…)”. (89). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 395. Linaje de Ponç, vizconde de Gerona, padre de Guerau Ponç. Documento 174. “(…) 1086, juny, 7. Convinença. Ponç, vescomte de Girona, i el seu fill Guerau Ponç posen sota la guarda de Berenguer Ramon II, comte de Barcelona, durant onze anys, els béns i drets del fill del comte Ramon Berenguer II i li donen la batllia i la potestat de tots els castells i dominicatures. (…) hec est convenientia et baiulia et donatio quam facit Pontius vicecomes arque Gerallus Pontiicomiti Berengario per fidem, sine ullo ingenio, de honore filii Remundi Berengarii comitis. Donant prefatus vicecomes et filius suus comiti Berengario baiuliam in prefato honore et potestatem de omnibus castris et dominicatura marque staticam. Et cui voluerit faciat inde pacem atque guerram. Et hoc totum donante i taliter per fidem, sine ullo ingenio, sicut umquam comes habuit in prefatis castris. Et teneat prefatus comes Berengarius hoc totum sicut suprascriptum est, de isto festo promo venturo @atalis Domini usque ad undecim annos. Et convenit prefatus vicecomes et filius eius comiti Berengario eu accipiant per suam manum ipsam baiuliam et castros in sua fidelitate, sine ulla fraude. Et habeat inde hostes et cavalcatas et sequimentos et omnes servitios sicut comes umquam habuit et sicut debet homo facere suo meliori seniori. / (Página 396) Quod est actum VII idus iunii, anno XXº VIº regis Philipi. Signum + Pontii vicecomitis, qui hoc fecit 107


et manu propria punctim firmavit. Sig+num Guilelmi Remundi, senescalc. Sig+num Arberti Remundi. Sig+num Geralli Alamanni. Sig+num Umberti Iaucperti. Berengarius, gratia Dei Ausonensos episcopus (...)”.BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 396. Linaje de Ponç, vizconde de Gerona, padre de Guerau Ponç. Documento 175. “(…) 1086, juny, 7. Convinença. Berenguer Ramon II, comte de Barcelona, promet a Ponç, vescomte de Girona, i a altres nobles que al cap d´onze anys retornarà al fill del comte Ramon Berenguer II els drets i béns d´aquests, que ara lilliuren en batllia. (…) Hoc est convenientia quam facit comes Berengarius Pontio vicecomiti atque illis aliis hominibus tenentibus honorem filii Remundi Berengarii comitis, qui miserint se terminadamente cum prefato honore in baiulia et mandamento prefati comitis Beregarii. Fuit autem presentialiter terminatumut teneat prefatus comes Berengarius ipsum honorem sui nepotis de ipso festo primo venturo @atalis Domini usque ad Xº I annos in baiulia. Et propter hoc convenit comes Berengarius, sine ullo ingenio, prefato vicecomiti Poncio atque aliis suprascriptis ut quandiu, cum tenuerit honorem sui nepotis, unde habuerit baiuliam infra suprascriptum terminum, non donet eam neque vindat neque ullo modo maliet ullo viventi homini neque femine.Item convenit prefatus comes berengarius ut cum venerit ad istum terminum reddat prefatum honorem suo nepoti sine ullo ingenio. Et convenit et hoc, sicut suprascriptum est, ita teneat et affidet sicut laudaverit Pontius vicecomes cum aliis suis melioribus. Quod est actum VII idus iunii, anno XXº VI regis Philipi. Sig+num Berengarii, Barcinone comitis, qui hoc fecit et laudavit et manu proproa punctim firmavit / (Página 397) Sig+num Geralli Alamanni. Sig+num Geriberti Guitardi. Sig+num Umberti Gaucberti. Berengarius, gratia Dei Ausonensis episcopus (...)”. (90). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 399 y 400. Linaje de Guerau Ponç de Cabrera, hijo de Ledgarda. Documento 178. “(…) [1086], desembre, 21. Jurament de fidelitat. Guerau Ponç II de Cabrera, fill de Ledgarda, jura fidelitat a Berenguer Ramon II, comte de Barcelona, així com defensar-lo contra tothom excepte contra el comte d´ Urgell; pel que fa als castells de Caserres del Castell i Cubells, que 108


Berenguer Ramon II li ha donat, també li serà Fidel contra el comte d´ Urgell. (…) / (Página 400) Iuro ego Gerallus Poncii, filius qui fui Lexcardis femine, tibi Berengario comiti, filio qui fuiste ad Adalmodis comitisse, quod ab hac die in antea, quod est XIIº kalendas ianuarii, fidelis ero tibi per rectam fidem, sine tuo corpore et de omnibus membris que se tenent in tuo corpore; ita ut non te aprehendam nec homo nec homines, femina vel feminas, permeum ingenium nec per meum consilium. Et quod ero tini audiutor contra omnes homines vel feminas a tenere et habere et defendere et guerreiaire totum ipsum honorem quem hodie habes velin antea adquisieris, ita ut ego inde non tollam tibi parvum nec multum, nec homo nec homines, femina vel feminas, per meum ingenium nec per meum consilium. Si vero ullus homo vel femina fecerit hac, ut parvum vel multum tibi tollat, de hoc toto quod superius nominatur sive voluerit tollere, ut ego auditor sim tibi per directam fidem sine voluerit tollere, ut ego auditor sim tibi per directam fidem sine tuo engan, extra comes Urgellensis. De ipsis vero castris quos mihi donas idem Castrum Serris et Cubels cum eorum terminis et pretinenciis, ero tibi adiutor a tenere et habere sive guerreiare contra prenominatum comitem Urgellensem et contra omnes homines vel feminas cum hoc totum quod pertinet ad predictos castros. Sicut superius scriptum est et nominatum, ita tendero tibi et attendero et fecero per directam fidem, sine tu engan. Per deum et per hec sancta (…)”. (91). LLADONOSA, Josep. “Arnau Mir de Tost”. Colección Episodis de la Història nº 183. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1974. Página 30. Guerau Ponç de Cabrera emite carta de franqueza de Àger en 1094. “(…) A les darreries del segle XI, la comunitat d´Àger ja es manifiesta com una organització amb problemas de caire social i polític. Tals qüestions, les observem en una carta de franqueses, atorgada per Guerau Ponç de Cabrera, l´11 de juliol del 1094 (…)”. (92). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 407. Linaje de Gausfred, hijo del conde Guislabert II de Rosselló, hermanastro del comde Bernat II de Besalú. Documento 184. “(…) 1087, novembre, 3. Convinença. Gausfred, fill del comte Guislabert II de Rosselló, promet amistat i fidelitat al seu germanastre el comte Bernat II de Besalú i lilliura cinc hostatges per cent unces d´or cadascun. (…) Hoc est conveniencia vel platicum factum inter comitem Bidinduni, nomine Bernardum, et fratrem eius Gauzfredum. Ego Gauzfredus convenio tibi Bernardo comiti, fratri meo, quod de ista ora in antea amicus tibi ero et fidem tibi portare per directam fidem, sine tuo enganno. Et de ista ora in 109


antea audiutor tibi ero de tuo honore velhonores quos hodie habes et tenes aut quod in antea adquisieris cum meo consilio contra totos homines vel feminas qui tibi tulerint aut tollere voluerint, sine tuo enganno. Et si ullus homo velfemina de ipsos comitatus patris mei, scilecet de Rosilione vel Petralatensi sive Inpurdanensi, malum tibi fecerint aut guerram tibi aut tuis hominibus de tuo honore vel honores, infra quindecim dies quos ego comonuero illos, te per me aut per meos missos, ut tu directum mihi facias de illis et meis hominibus, sine ullo enganno. De illis ergo hominibus de quibus ego Gauzfret directum facere non potero ero tibi audiutor per fidem sine tuo enganno. Et insuper, ut bene fidus sis, mitto tibi quinqué ostaticos unumquemque per centum uncias de auro vetulo ad valendum, in cavallos et mulos, sine tuo engan. Ipsi quoque ostatici sunt Arnall Guilem de Saldanis per centum uncias de auro vetulo ad valendum in cavallos et mulos, sicut supradictum est, sine tuo enganno. Similiter Ermengaud Poncii de Verted. Similiter Berenguer Petri de Orli. Similiter Petrus Raimundi de Canned. Et Wilem Bernard de Sancto Christoforo similiter. Et si ego Gauzfredus istam supradictam convenienciam tibi non tenia et non atennia sine tuo enganno, infra quindecim dies quos tu, Bernardus comes, me comonueris per te ipsum aut per tuos missos vel missum, ut directum facial tibi iudicialiter, sine tuo engan. Et / (Página 408) sicut superius scriptum est no t´o tenia e no t´o atenia, sine tuo engan, ipsi ostatici superius nominati incurrant in tua potestate. Et infra quindecim dies quos tu, Bernardus comes, amonueris, ipsos ostaticos prelibatos per te ipsum aut per tuos missos vel missum revertantur in tua potestate in castello de Bisilluno, sine ullo enganno. Et nullus ex his inde non se moveat nec exeat sine vestro comiato donec unusquisque eorum donet vobis prefatum aver,sicut superius resonat. Et hec conveniencia que superius scripta est affirmo tibi quod tibi teneam et attendam per fidem unde christianus sum, sine tuo engan. Visores et auditores istius conveniencie sunt: Wilielmus, vicecomes Castri $ovi, et Ramun Bracad de Curte Savini et Berenger Arnal de Lupiano et Wilielm ramun de Villa de Mulis et Bernard Guilelm de Solario. Facta est ergo IIIº nonas novembris, anno vicesimo octavo Philipo rege regnante in Francia.(...)”. (93). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 412 y 413. Linaje de Ponç Hug, hijo de Hug Dalmau. Documento 188. “(…) 1088, gener, 20. Donació. Ponç Hug, d´acord amb el seu Hug Dalmau, dóna a Miró Eromir la tercera part d´alló que té a l´Espluga de Francolí i / (Página 413) el dret a fer-hi estada quan vulgui. A canvi, Miró Eromir es 110


compromet a defensar i poblar el lloc. (…) In Dei nomine. Ego Poncio Ugoni dono tibi Mir Erumir, per consilium et laudamentum patri mei Ugo Dalmad. Donamus in ipsa Espluga de Franculi terciam partem que nos abemus vel abere debemus per nullo ingenio sive de laboracione et de ipsis serviciis de ominis et de ipsis molendinis quos homines potuerint facere. Et facias staticam quando volueris facere. Et tu, Mir Erumir, bene teneatis et bene adebitis quod nos habemus acaptado de nostros seniores comites de Barchinona, Ramon Berenguer et Berenguer fratri suo. Et ego, Mir Erumir, convenio a tibi, Poncio Ugoni, ut bene adiuvet ad defendere et a poblare. Advenit hec omnia ad me Poncio Ugoni per aprisione et per acápite de meos seniores qui sunt super scripssit. Facta ista donacione in presencia Ugo Dalmat et Berenger comite et de Bernardo Guielmo et de Bremundo Bernardo et Ramundo Fulco et Mir Vidal, qui fuerint visitares et auditores. Quod si nos donatores aud ullusque homo vel femina qui contra hanc kartam donacionis venerit ad inrumpendum, non valeat vindicare, set componat aud componamus prenotada omnia in triplo cum omni sua melioracione. Et in antea ista donacione firma permaneat omnique tempore. Facta ista donacione Xº III kalendas februarii, anno XXº VIII regnante regis Filipi. Sig+num Poncio Ugo, qui ista carta iussi scribere et manu prorpria libenter firmavi et aliis firmare rogavi. Sig+num Berengarius,comite. Sig+num Ugo Dalmad. Sig+num Bernad Guiem. Sig+num Beremon Bernad. Sig+num Ramon Fulco. Sig+num Mir Vidal. Pere, subdiaconi, qui hoc scripsit (...)”. (94). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 420. Linaje de Bernat Dalmau, vizconde de Berga. Documento 193. “(…) 1088, maig, 8. Convinença. Guillem Bernat promet a Bernat Dalmau, vescomte de Berga, que serà home soliu seu per l´honor de Montmajor. (…) Hec est conveniencia quam fecit Guilelm Bernard ad me Bernard Dalmaz, vicecomite, de ipsa honore de Monte Maiore quia convenit mihi che.n sirà meus solizs contra omnes homines vel feminas, per directa fide, sine egan. Et facit mihi hostes de ipsa honore et cavallcades et cortes et sequiis ad placitos et ad omnia quod debet homo facere ad suo meliore seniore; et hoc faciat Guilelm Bernard cum suo conduit. Et non faciat nullum seniorem nec retineat nisi ipsum quem ego, Bernard dalmaz, vicecomite, solvo tibi gradiente animo. Et ipsa conveniencia iamdicta teneas et adtendas mihi per directa fide, sine egan. Et si la.m fragnzs o 111


me´n fragies, infra triginta dies che the´n comorria per me ipsum aud per meum nuncium, si no me´n faies directum ad laudamentum de meos bonos homines qui per directum laudassent, ipsa honore veniat ad incurrimentum in mea potestate et de miluer mea vel de filiis meis ad cuius ego ipsa honore debitavero. Et si Guilelmus Bernard facere non voluerit ipsum directum quod laudassent mei homines, definiat mihi ipsa honore, ad me Bernard Dalmaziam dicto et ad mulier mea vel ad meos filios, che ja no la reicuraré ne lavora[ré], ne ja ne elne nullzs hom / (Página 421) per el. Et ipsa conveniencia suprascripta teneas et adtendas ad me suprascripto Bernard Dalmaz, vicecomite, et ad mulier mea vel ad filios meos ad cuius ipsa honore dubitaveropost mortem meam, che.lzs o tigzs et los o ettennes sine lucro de nullo avere. Et quando requiro potestatem de ipso castro iamdicto, donet mihi semper Guilelm Bernard. Facta ista conveniencia VIII idus madii, in presencia de Guilelm Oliba et Bremon Heienrig et Bertran Herienrig et Arnall Sinfret et Raimon Girbert et aliorum bonorum homininum qui viderant et audierant quando fuit facta ipsa conveniencia, in anno XXº VIIIº regis Philippi. Sig+num Guilelm Bernard, qui ista conveniencia feci et mandavi scribere et ad testes firmarerogavi et manu mea firmavi. Sig+num Bernard Guitard. Sig+num Berenguer Ecard. Sig+num Guilelm Echard. Guadallus, monachus vel levita, qui ista conveniencia rogatus scripsi (...)”. (95). ABE, Toshihiro. “La reforma gregoriana y Catalunya. Las relaciones entre la Iglesia y el poder secular, siglos XI y XII. De ramón Berenguer I a Ramón Berenguer III”. www.262402.pdf Página 10. Linaje de los Guifré, relacionados con los obispados de Cerdanya, Larbona, Urgell, etc. “(…) En primer lugar, la Catalunya de la época era conocida como una región donde florecía la costumbre de la simonía más que en cualquier otro país de la Europa Occidental (2). Por ejemplo, el conde de Cerdanya, Guifré (988-1035), compró el arzobispado de @arbona para su hijo Guifré (1019-1079) por 100.000 sueldos en 1019, un hermano de Guifré, Guillem (1041-1075), compró el obispado de Urgell en 1041; otro hermano, Berenguer Guifré, fue obispo de Girona (1051-1093) a partir de 1051 y otro hermano, fue obispo de Elna (3). El obispo de Vic de la época es su tío Oliva (1017-1046). Muchos obispos de Barcelona eran del linaje del vizconde de Barcelona y entre 1035 y 1041 el vizconde de Barcelona mismo era obispo de Barcelona (4). En los testamentos de los condes y algunos documentos de conveniencia, los obispados son considerados como patrimonio de los condes (5). (…)”. Página 10. Cita (2). “(…) R. W. SOUTHER@, The Making of the Middle Ages, London, 1953, p. 118 (...)”. Página 10. Cita (3). “(...) P. KEHR, El Papat i el Principat de Catalunya a fins a la unió amb Aragó, Traducció de R. D’Abadal i Vinyals, Estudis 112


Universitaris Catalans, Barcelona, 1931, p. 30 (…)”. Página 10. Cita (4). “(…) A de FLUVIÀ, Els primitius comtats i vescomtats de Catalunya, Barcelona, 1989, p. 133. J. BAUCELLS, “Les Dignitats Eclesiàstiques de Barcelona als segles IX-XI”, Acta historica et archaeologica Mediaevalia 26 (2005), p. 73 (…)”. Página 10. Cita (5). “(…) M. RIU, “La organización eclesiástica”, Historia de España de Menendez Pidal, VII-2, MadridBarcelona, 1999, P.627. P. KEHR, El Papat i el Principat de Catalunya, cit., pp. 29-30 (…)”. (96). ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”.Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 29. Guillem Ramón, conde de Cerdaña, cuñado de Ramón Berenguer, conde de Barcelona. Berenguer, obispo de Osona. Pons Guerau, vizconde de Gerona y señor de Ager. Año 1083. “(…) El comte Guillem Ramon de Cerdanya, que s´havia casat (per tercera vegada) amb Sança, única germana dels bessons, es constituí en capdavanter del moviment contra el seu cunyat, amb el propòsit de subtituir-lo com a príncep del país, pels drets que requemen a favor de la seva muller. Per aquest concepte assolí que li prestessin acte de vasallatge els comtes de Besalú i del Rosselló. El seny del bisbe d´Ausona, Berenguer, i del vescomte de Girona i senyor d´Áger, Pons Guerau imposaren solucions de conciliació. L´any 1083, el germà d´Ot ja ens apareix casat amb Aldonza, una dama castellana o aragonesa (…)”. (97). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 421. Linaje de Guillem Ramon, conde de Cerdanya, casado con Sança. Documento 194. “(…) [c.1081-abans de 1088, maig, 12]. Jurament de fidelitat. Pere Ramon, fill de Beatriu, jura fidelitat al comte Guillem Ramon de Cerdanya i a la seva esposa Sança pel castell de Fígols, al Berguedà. Es compromet a mantenir la fidelitat al fill o filla dels comtes que hereti el comtat de Berga i garanteix el compliment amb el feu o alou que té en la terra del comte. (…) De ista hora in antea ego Petrus Remundi, filius qui sum Beatricis femine, fidelis ero ad te Guillelmum comitem, seniorem meum, filius qui es Adale comitissem, et ad uxorem team Santiam, que fuit filia Almodis comitisse (…)”. (98). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. 113


www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 425 y 426. Los hombres de Guillem Ramon I, conde de Cerdaña, e hijo de la condesa Adelaida. Documento 196. “(…) 1088, maig, 12. Convinença. Guillem Ramon I, comte de Cerdanya, atorga a Berenguer Ecard l´honor que havia estat de Ramon Renard i del seu fill Pere Ramon i li encomana els castells de Peguera i Fígols; li defineix també el castell de Vallmanya, la dominicatura de Sants i l´església de Berga amb els delmes, primícies i oblacions. A canvi, Berenguer Ecard empenyora al comte l´església de Sant Pau de Casserres fina que li doni deu mil sous d´or de València. (…) Hoc est placitum quod Guilelmus, gratia Dei comes, facit cum Berengario Echardi de honore qui fuit Remundi Renardi et Petri Remundi, filii sui. Donat predictus comes prefato Berengario omnem honorem predictum et comandat ei ipsos kastellos, scilicet Pegera et Figols. (...) / (Página 427) Hii sunt visores et auditores huius placiti: Gaucerandus, Raimundus Ermengaudii et Raimundus Guilelmi de Enveg et Raimundus de Borr et Raimundus Bernardi de Castro Edral et Bernardus Dalmacii et Dalmacius, filius eius. Sig+num Berengarii Echardi, qui hoc laudo et firmo. Similiter, pro hac ipsa donacione, prefatus Berengarius mittit in pignora predicto comiti ipsam ecclesiam Sancti Pauli de Kastro Serres cum decimis et primiciis et oblacionibus et alodiis et omnibus sibi pertinentibus, quisquis de predictis omnibus aliquid teneat et tandiu eam teneat prefatus comes aut ille eam dare voluerit et tandiu eam teneat prefatus comes aut ille eam dare voluerit, donec predictus Berengarius ei habeat datos X milia solidos ad valemtem de auro de Valencia legitimo tamen. Et hoc ad terminos sit datum quibus potuerit et comes eos recipiat ad precium Gaucerandi et Raimundi Ermengaudi et Raimundi Bernardi de Castro Edral et Raimundi Guilelmi de Enveg et Ugonis Guifredi. Et hoc pignus coram omnibus in omnibus locis laudet comiti et suis quisquis hoc querelare ei voluerit contra omnes, audiutor de eo sit potencialiter. Actum est hoc pignus anno XVIII regis Philippi, sub die VII idus madii, asdtantibus ibi Gaucerando, Raimundo Ermengaudi, Raimundo Guilelmi de Enveg, Raimundi Guilelmi de Borr et Bernardo Dalmacii filioque suo Dalmacio et Guilelmo Raimundi de Verned et Raimundo Bernardi Casteli Edra, in die veneris vere (...)”. (99). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 427. Linaje de Guillem Ramon I, conde de Cerdaña, hijo de la condesa Adelaida. Documento 197. “(…) [Després de 1088, maig, 12]. Jurament de fidelitat. Berenguer Ecard, fill de Garsenda, jura fidelitat al comte 114


Guillem Ramon I de Cerdanya, fill de la comtessa Adelaida, pels castells de Torroella i de Vallmanya, dels quals escomrpomet a donar-li potestad quan la reclami. (…) Iuro ego Berengarius Echardi, filius qui sum Garsindis femine, quod de hac hora et deincebs fidelis ero ad te Guillelmum comitem,seniorem meum, filius qui es Adele comitisse, sine fraude et ullo malo ingenio et sine ulla deceptione et sine engan, per directam fidem (…)”. (100). BOLÓS, Jordi. “Diplomatari del monestir de Santa María de Serrateix (Segles X al XV)”. Col.lecció Diplomataris Nº 42. Barcelona. Fundació Noguera. 2006. www.serrateix06.pdf Página 199 y 200. Guillem Ramon conde de Cerdaña. Documento 119. “(…) 1091, maig, 19. Sotmetiment al monestir de Sant Martí del Canigó. El comte Guillem Ramon de Cerdanya dóna al monestir de Sant Martí del Canigó el domini sobre el monestir de Santa Maria de Serrateix. [A]. Original perdut. a.* MARCA, Marca Hispanica..., doc. 308, columnes 1189-1190. In nomine sanctae et individuae trinitatis, patris scilicet, genitique et sacri pneumatis. Ego Guillermus Raymundi, gratia Dei comes patulum cunctis hominibus fieri volo tam praesentibus quam futuris quia annuente miseratione divina spontaneus trado et delibero Iesu Christo domino nostro almoque confessori Martino, cuius monasterium situm est in monte Canigonensi, Petroque Suniarii abbati et omnibus successoribus eius vel monachis qui usque in finem seculi ibi sessuri vel mansuri sunt, talem dominationem et imperium in monasterio Sanctae Mariae Serratexensis et in omnibus sibi pertinentibus quale habent et habere debent in loco prefato Sancti Martini et in omnibus suis et sibi pertinentibus, scilicet de largiendis honoribus et monachis mutandis et regulatibus disciplinis dandis et omnibus actibus, placidis et directionibus eiusdem loci. Verum quia palam cunctis dinoscitur / (Página 200) ipsum Sancte Mariae cenobium pene esse dirutum et dissipatum et monachos inibi degentes a regulari tramite deviatos malo Christo domino et eidem iamdicto confessori eundem locum tribuere ut exemplum boni operis maneat in futurum. Quod impeditionibus valde captus secularibus diu distuli, nunc tamen volo ista patrare: quia si hoc diutius differrem peragere, ut cernitur a cunctis, solo tenus isdem everteretur locus. Tamen pro hac donatione a me facta volo ut predictum monasterium semper pro posse plus valeat, et erga Deum et seculum totis viribus de virtute in virtutem augeatur, et in recto tramite detineatur, ut ibi manentes semper ad altiora Christo dante trascendant quo usque Deum deorum in Sion cernere valeant, et haec mea donatio inviolata semper maneat. Quae est facta XIIII kalendas iunii, in XXXI anno Philippi regis francigeno. In qua confirmo ut ego vel ullus ex mea posteritate princeps, qui alias hanc meam donationem et spontaneam deliberationem sequestrare voluerit vel frangere tentaverit adnihiletur et ut anathema 115


vinciatur et spiritualis gladii ictu feriatur. Guillelmus, gratia Dei comes, qui hanc cartam donacionis laudo et spontaneus evidenter firmo et testibus firmari iubeo. Sig+num Guillelmi Iordanis. Sig+num Remundi Ermengaudi. Sig+num Arnalli Olibani. Sig+num Berengarii Segarii. Berengarius, sacerdos vel monachus, qui haec scripsit et subscripsit die et anno prefato (…)”. (101). ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”.Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 39. Pedro I rey de Aragón en 1096. Ramón Folc, vizconde de Cardona nombrado obispo de Barcelona en 1096. Ramón Guillen, conde de Cerdaña muerto en 1095. Artau II de Pallars, primo de Ramón Berenguer III el Gran. Ramón de Tolosa, primo de Ramón Berenguer III el Gran. “(…) Aquell mateix 1096, Osca queia en poder del nou rei d´Aragó Pere I (son pare havia mort en el setge), i Folc, el vescomte e Cardona i pressumpte bisbe urgellenc, era consagrat bisbe de Barcelona, succeint al bisbe Bertrán que acabava de morir. L´any 1095 havia mort també el porfidiós comte de Cerdanya, Ramón Guillem, totjust acabat de fer el testament “en bona salud de cos i esperit, gràcies a Déu, per si la mort el sorprenda en el curs del viatge que anava a emprendre. ¿És que anava a reunir´-se amb els qui preparaven la Croiada a Terra Santa o els qui es disposaven a apoderar-se de Tortosa? Potser, senzillament, volia partir en romiatge a Compostela. (…) I una host compacta, integrada per gent de tots els comtats catalans, sota l´autoritat del novell comte Barcelona, Ramón Berenguer, que seria dit el Gran, i el comandament del seu cosí Artau II del Pallars, l´any 1097 tenia assetjada Tortosa, mentre a l´altre extrem mediterràni un altre cosí, Ramón de Tolosa, cabdill dela croada havia també encerclat Jerusalem (…)”. (102). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 448 y 449. Linaje de Guillem Josbert, vizconde de Castro Lovo. Documento 214. “(…) 1089, juliol, 18. Convinença. Guillem Hug promet a Bernat II, comte de Besalú, que pel que fa a les viles de Mollet, Tuïr, Prats i Molló l´ajudarà contra tothom, excepte contra Arnau Arnau de Llers, el seu fill Arnau i Guillem Josbert, clergue, vescomte de Caltellnou. (…) Hec est convenientia que ego Guilelmus Ugoni, filius qui fuit sancia femina, ad te Bernardo comite, filius qui fuiste Stephanie comitisse, convenio tibi facio quod adiutor ero tibi de totam team honorem quas hodie habes et in antea adquisieris cum meo consilio de omnes homines, exceptus Arnallus Arnalli de Lero et Arnallus, filius eius, et Guilelmus Iospertus, clericus, 116


que vocant vicecomes Castro $ovo. (…) / (Página 449) Sig+num Guilelmi Ugoni, qui ista convenientia fieri iussi, firmavi et testes firmare rogavi. Sig+num Arnallus Arnalli de Lerc. Istam convenientiam fuit factam in presentia de Arnal de Lerc et de Arnal, filio suo, et de Berenger de Aivio et Bernad de Soler et Bernard Ug et Bernard Pere de Solerc et Arnal Bernard de $avata. Bernardus levita, qui ista convenientia rogatus scripsi (...)”. (103). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 451. Linaje de Eiximino Garcez. Los hombres de Sanç Ramires, rey de Aragón. Documento 215. “(…) 1087, setembre, 30. Montearagón. Donació. Sanç Ramires, rei d´Aragó, juntament amb el seu fill Pere, dóna a Sancho Aznárez i Pepino Aznárez el lloc d´Artasona, al terme d´Ayerbe, perquè hi construeixin un castell i hi portin pobladors. (…) (Crismó).In nomine sancte et individue Trinitatis regnantis in secula, amen. Hec est carta quam facio ego Sancius, gratia Dei Aragonensium rex, una cum filio meo Petro. Placuit nobis libenti / (Página 452) Sig+num Sancti. Facta carta era Mª Cª XXVª, IIº kalendas octobris, die III feria, in castro hedificante et fabricante et fabricante Monte Aragon, regnante Adefonsus rex in Lione et in Toleto, me autem Sancius, gratia Dei, regnante in pampilonia et in Aragone. Petro, filio meo, in super Arvi et in Ripa Curzia. Petrus episcopus in Irunia. Alio Petro episcopo in Iactka, Raimundis Dalmazius episcopus in Rota. Comite Sancio Ranimiriz in Banabar et in Fonte Toba. Chomite Sancio Sangiz in Baiona et in Erro. Senior Lope Garceiz in Uno Castello et in Arrota. Senior Furtunio Ennecones alferiz in Funes et in Aguero. Senior Livar Ennecones in Sanquesso. Senior Petro Sangiz in Luesia et Boltania. Senior Sancio Azenariz supranominato in Petra Rubia. Iamdictus senior pepino Azenariz in Alkezar / (Página 451) et in Arahuyeste. Senior Eximino Garcez in Boile. Senior Enneco Sangiz in Monte Cluso. Ego Garsias acriptor, sub iussionem domini mei regis, hanc cartam scripsi (...)”. (104). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 479 y 480. Los hombres de Pere Sanç, hijo del rey Sanç Ramirez. Linaje de Pere Ramon de Erill. Documento 237. “(…) 1092, gener. Donació. Pere 117


Sanç, fill del rei Sanç Ramires, dóna a Pere Ramon d´Erill el castell de Saidí amb la meitat de les seves rendes, en compensació per la vila de Sopeira, cedida al bisbe de Roda. (…) (Cismó) In Dei nomine. Hec est carta quam facio ego Petrus Sangiz, regis filius, ad vos don Pere Ramon d´Erill. (…) facta carta era M C XXX, in mense ianero, regnante rege Sancio, patre meo, in Aragone vel Pampilona, ego autem in Super Arbi vel in Ripa Curcia et, gratias Deo altísimo, in Monteson. Episcopus Raimundus Dalmacius in Rota. Senior don Petro in Boltania. Senior Sancio Acenarz in Petra Rubea. Senior Fortunio Acenarz. Senior Sancio Garcez. Senior Garcia Eximinones. Senior Galindez in Alchezar. Senior Lop Fortuniones in Castellone. Don Chalbet in Civitate et Eleso. Senior Ramon Galindo in Satata et Stadella. Senior Eximino Garcez. Senior Enego Sangiz in Monteson. Ego autem Galindo hanc cartam scripsi per iussionem domini mei infantis Petri et de manu mea hoc signum (...)”. (105). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum V. Diplomataris 41. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralV-2006.pdf Página 2364. Linaje de Ponç Guerau de Cervera. Documento 1517. “(…) [1090 febrer] 25. Ponç Guerau de Cervera, en recompensa d´una ajuda, dóna a Bremon els masos del Rourell, Comes i Pedrós i l´alou de Gavadons amb totes les seves pertinences, situades al Puig de Golmar. (…) Hos est ejemplar fideliter translatum quod ita se continet. Et ego Bermundus fui ad una manna [bataia] cum Poncio Gerallo de Cervera. Et pro servicium, que ego Bermundis feci ad illo, donavit me ipsum mansum de Rourel cum sias pertinencias, et mansum de Chomas cum suas pertinenciis, et ipsum mansum de Pedros cum suis pertinenciius et cum suas baiulias, et ipsum alodium in Pug de Golmar. (…) / (Página 2365) Sig+num Poncio Gerallo, qui ista carta donacione feci scribere et testes firmare rogavi. Sig+num Ramundus Gifredo de Baies. Sig+num Raimundus Ietbat de Murede. Sig+num Guilelmus Raimundi de Challers. Sig+num Bernardi levita, qui hoc scripsit (...). Petrus sacerdos, qui hoc translatum scripsit (...)”. (106). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum V. Diplomataris 41. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralV-2006.pdf Página 2412. Los hombres de Bertran, obispo de Barcelona. Documento 1552. “(…) 1092, octubre, 23. Bertran, bisbe de Barcelona, i els seus canonges donen a Ponç Geribert, levita, un casal amb el seu corral, situat al costat del cementiri de la Canònica. In Christi 118


nomine. Ego Bertrandus, sancte Sedis barchinonensis episcopus, et cuncta confgregacio canonicorum michi subdita donatores sumus tibi Poncio Geriberti levite, nostre fraternitatis socio. (...) / (Página 2413) + Ermengaudi archidiaconi. Petri Raimundi. S+ Guilelmi levite, qui et caputscole. S+ Stephanus levite. S+ Guilaberti levite. S+ Guitardi presbiteri. S+ Poncii sacricustos. Guilelmi levite. Petri sacerdotis et primicherii. S+ Arnalus Guilelmi presbiter. S+ Petri ypolevite. S+ Berengarii subdiaconi. S+ Petrus Umberti. S+ Raimundi subdiaconi. Arnallus Berengarii. S+ Ollegarii diachoni. S+ Petrus sacer. S+ Ardencius levite. S+ Berengarii levite qui et caputscole. Amatus diachonus, qui hoc scripsit (...)”. (107). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum V. Diplomataris 41. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralV-2006.pdf Página 2476 y 2477. Los hombres de Bertran, obispo de Barcelona. Documento 1598. “(…) 1094, gener, 12. Bertran, bisbe de barcelona, i els clergues de la seva Seu fan establiment a Guillem Domnuç, a la seva muller Guisla i als seus descendents, d´uns molins i altres béns situats al suburbi de la ciutat de Barcelona, a tocar del torrent Profund i el torrent Merdançà, amb diferents censos, segons els diferents conreus. (…) Hec est convenientia atque donatio que est facta inter Bertrandum, pontificem Sancte Crucis Sedis barchinone, et canonici sedis prefate atque Guilelmi Donucii sueque exoris, Guiliam nomine, / (Página 2477) (…). In Christi nomine. Ego Bertrandus, hac si indignus, gratia Dei presul Sedi Sancte Crucis, una cum congregatione clericorum prelibate Sedis, in famulatui Regis eterni mihi subditus, donatores sumus tibi Guilelmo Donucii tueque uxori, Guiliam nomine, (…) / (Página 2479) S+ Guitardi presbiteri. S+ Petrus subdiachonus. S+ Petri, presbiteri et primicherii. S+ Poncii sacricustos. S+ Stephanus levite. S+m Guilelmi Raimundi, levite. S+ Poncii levite. S+ Petrus Raimundi. S+ Petri diachoni. S+ Ardentius levite. S+ Berengarii subdiaconi. S+ Vivani levite. S+ Petrus presbiter. S+ Berengarii levite, qui et capudscole. S+ Guilaberti levite. S+ Reimundi Guilelmi clerici. S+ Guilelmi levite. S+ Remundi levite, qui et iudicis. S+ Arnallus Berengarii. S+num Wilelmus (presbiter). S+ Remundi levite. S+ Poncii Geralli clerici. S+ Guilelmi levite, qui et capudscole, qui hec scripsi (...)”. (108). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 119


2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2222 y 2223. Los hombres de Berenguer, obispo de Osona. Documento 1432. “(…) 1083, desembre, 3. Berenguer, bisbe d´Osona, i els seus canonges confirmen a l´església de Santa Maria de l´Estany i als seus clergues actuals i venidors sota la regla de Sant Agustí, tot el que tenen i posseeixen. / (Página 2223) Sub Trinitatis nomine sacro. Ego Berengarius, gratia Dei ausonensis episcopus, cum assensu canonicorum meorum (…) Borrellus sacer. Berengarius, gratia Dei ausonensis episcopus + Bernardus archidiachonus sss. Oliba sacerdos sss. Testis Isarnus adest confirmans scripta fidelis sss. Alamandus levita s. Guilelmus diaconus. Amatus subdiaconus,qui hoc scripsit(...). Heriballus kannonicus (..). Berengarius sss (...)”. (109). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum V. Diplomataris 41. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralV-2006.pdf Página 2470 y 2471. Los hombres de Berenguer, arzobispo de Tarragona y obispo de Osona. Documento 1594. “(…) 1093, desembre, 15. Berenguer, arquebisbe de Tarragona i bisbe d´Osona, reconeix a monestir de Santa Maria de l´Estany el domini sobre l´alou que deixà al monestir Bonfill Tedball, en franc alou, i Bernat Guifré concedeix al citat cenobi elmas amb terres i vinyes que havia estat de Tiribull, situat a la vall d´Artés, a la parròquia de Santa Maria. (…) / (Página 2471) ego Berengarius, sancte tarrachonensis Ecclesie archiepiscopus et ausonensis Dei nutu episcopus, consenso et favore tocius clero in episcopali Sede Sancti Petri (…) Berengarius, gratia Dei tarrachonensis archyepiscopus +. / (Pàgina 2472) Ricardus sacrista sss, qui hanc scripturam libertatis et donationis fieri iussi (…) Raimundus, gerundensis archidiachonus. Reimundus sacerdos Atoni sss, Guilelmus Gidaldi, Remundus sacer sss, Guilabertus canonicus sss, Guilelmus diaconus sss, Raimundus sacerdos ssss, Ermengaudus diaconus sss, Benedictus sacerdos ss. Artallus qui hoc confirmo. Ego Bernardus sacerdos, qui, sicut scriptum est, ita confirmo ss. Guilelmus lector, qui hoc scripsit (…)”. (110). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum V. Diplomataris 41. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralV-2006.pdf Página 2547 y 2548. Linaje de Bernat, arzobispo de Toledo, y legado papal. Linaje de Berenguer, arzobispo de Tarragona. Documento 1645. “(…) 1097, desembre, 12. Sentència donada per Bernat, arquebisbe de Toledo i legat papal, i Berenguer, 120


arquebisbe de Tarragona, sobre el contenciós que enfrontava els bisbes de Barcelona i Girona per les esglésies de Collsabadell, Sanata i Vulpelleres, a favor del primer. (…) / (Página 2548) Incarnationis Dominice annopost millesimum XCº VIIº, II idus decembris. Convenientibus Gerunde, ad corroborandam ecclesiastice libertatis dignitatem, discretissimo Bernardo, toledane sedis primate Sancteque Romane Ecclesie legato, necnon et venerabilibus terrachonensi archiepiscopo Berengario, et rothensi sive barchinonensi atque gerundensi pontificibus, ac non pauca abbatum et clericorum monachorumque contiene, barchinonensium conventus canonicorum magnopere conquestus est super prefato gerundensi episcopo, (…)”. (111). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum V. Diplomataris 41. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralV-2006.pdf Página 2547 y 2548. Linaje de Bernat, arzobispo de Toledo, y legado papal. Linaje de Berenguer, arzobispo de Tarragona. Documento 1645. “(…) 1097, desembre, 12. Sentència donada per Bernat, arquebisbe de Toledo i legat papal, i Berenguer, arquebisbe de Tarragona, sobre el contenciós que enfrontava els bisbes de Barcelona i Girona per les esglésies de Collsabadell, Sanata i Vulpelleres, a favor del primer. (…) / (Página 2548) Incarnationis Dominice annopost millesimum XCº VIIº, II idus decembris. Convenientibus Gerunde, ad corroborandam ecclesiastice libertatis dignitatem, discretissimo Bernardo, toledane sedis primate Sancteque Romane Ecclesie legato, necnon et venerabilibus terrachonensi archiepiscopo Berengario, et rothensi sive barchinonensi atque gerundensi pontificibus, ac non pauca abbatum et clericorum monachorumque contiene, barchinonensium conventus canonicorum magnopere conquestus est super prefato gerundensi episcopo, (…)”. (112). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2041. Los hombres de Umbert, obispo de Barcelona. Documento 1312. “(…) 1077, març, 25. El bisbe Umbert de Barcelona i els clergues de la seu de la Santa Creu i Santa Eulàlia donen a Berenguer Adroer una peça de terra situada al territori de Barcelona, al lloc que anomenen Trullols, perquè hi planti vinyes durant els set anys vinents a canvi de la quarta part anual dels fruits d´aquesta.(…) In deinomine. Ego Umbertus, gratia Dei Barchinone 121


pontifex, et omnis clericorum cetus Sedis Sancte Crucis Sancteque Eulalie donatores sumus tibi Berengario Atroari (…) / (Página 2042) Umbertus episcopus. + S+ Mironis presbiter. S+ Reimundus presbiter. S+ Guilelmi levite, qui et caputscole. S+ Stephanus levite. S+ Miro presbiter. S+ Petrus sacer. S+ Guilelmi levite. S+ Remundi levite, qui et iudicis. S+ Poncii sacricustos. S+ Dalmacius sacer. S+ Mironis Donucii, qui hec scripsit (...)”.BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2042 y 2043. Los hombres de Umbert, obispo de Barcelona. Documento 1313. “(…) 1077, març, 25. Umbert, bisbe de Barcelona, amb tots els clergues de la Seu, dóna a Berenguer Adroer i als seus descendents una peça de terra erma situada al territori de Barcelona, al lloc anomenat Trullols, perquè hi planti bones vinyes i a canvi de la quarta part dels fruits. (…) / (Página 2043) In Dei nomine. Ego Umbertus, gratia Dei Sancte Sedis barchinonensis pontifex (…)”. (113). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2048 y 2049. Los hombres de Umbert, obispo de Barcelona. Documento 1317. “(…) 1077 abril 20. El bisbe Umbert de Barcelona dóna a Arnau Gonder una peça de terra situada al burg de la ciutat de Barcelona, prop de l´església de Sant Cugat, perquè hi edifiqui cases i hi faci horts closos per parets i a canvi li doni un cens anual de tres porcs, cadascun dels quals valorat en 2 mancusos d´or en moneda de Barcelona / (Página 2049) per la festivitat de Sant Feliu, pel preu de 4 unces d´or pur en moneda de Barcelona. (…) In Dei nomine. Ego Umbertus, gratia Dei sancte sedis Barchinone pontifex (…) / (Página 2050) Umbertus episcopus. + Bernardus archidiaconus. S+m Guilelmus Berengarii. S+ Raimundus Geribertus. S+ Bernardus levite. S+ Poncii sacricustos. S+ Stephanus levite. S+ Dalmatius sacer. S+ Berengarii subdiachoni. S+ Mironis Donucii, qui hec scripsit (...). S+m Magistri Guilelmi presbiteri, sig+m Petri presbiteri, sig+m Bernardi de Colle presbiteri, s+m Raimundi presbiteri, sss+ Geralli presbiteri, s sssm Berengarii de Montetorneso, sig+m Guilelmus sacer, sig+num Arnaldi de Calidis, nos huic translationi presentes adfuimus. S+m Arnaldi de Serriano scriptoris (...)”.

122


(114). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2051 y 2052. Los hombres de Umbert, obispo de Barcelona. Documento 1319. “(…) 1077, maig, 30. Ramon Gotmar permuta amb Umbert, bisbe de Barcelona, i la seva Canònica unes terres i vinyes que té al maresme, al terme de la vila de Pomar, al lloc dit Llefià, a la parròquia de Santa Maria de Badalona. (…) / (Página 2052) In nomine Domine. Ego Raimundi Gondemari commutator sum vobis domno Humberto episcopo et cuncta congregatione kanonicali tibi subdita. (...) Sig+m Raimundi Gondemari, qui hanc comutacionem feci et firmavi et testibus firmare rogavi. Sig+m Guilielmi Petro. Sig+m Durandi baroni. Sig+m Martini Ysarni. Sig+m Raimundi Olibani. Sig+m Gondemari Atoni. Bonifilius sacer scripsit (...)”. (115). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2062. Los hombres de Umbert, obispo de Barcelona. Documento 1325. “(…) 1078, gener, 13. Umbert, bisbe de Barcelona, i els clergues donen una casa i la seva cort a Bernat Udalard i la seva muller Persídia, situada a la ciutat de Barcelona, prop de la basílica de la Santa Creu i de Santa Eulàlia i del palau del comte, per un preu d´entrada de 7 mancusos d´or i un cens anual de 8 mancusos d´or pagadors la festivitat de Sant Andreu apòstol. (…) Talibus igitur ego Umbertus, ac si indignus, gratia Dei barchinonensis episcopus, (…)”. (116). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2078. Los hombres de Umbert, obispo de Barcelona. Documento 1334. “(…) 1078, setembre, 1. El bisbe Umbert, l´ardiaca Bernat Guillem i els canonges de la Seu de Barcelona donen permís a Ramon Dalmau, canonge de la catedral, per a ampliar la seva casa carregant un arc sobre els murs d´una torre de la seu que pertany a l´ardiaca. (…) In nomine Domini. Ego Umbertus, permittente Deo, barchinonensis Sedis episcopus, et Bernardus Guilelmi, eiusdem Sedis archidiaconus, cunctusque grex canonicus in eadem sede michi subditus, pariter in unum, tibi Remundo dalmacii levite, nostre sedis 123


canonico, donatores sumus. (…) / (Página 2079) Umbertus episcopus + qui hac donacionem et assensum licentiamque, cum conibentia et subscriptione clericorum suorum inferius subscriptorum, fecit et subscripsit atque firmavit. + Bernardus archidiaonus. S+ Guilelmi levite. S+ Petri Bernardi clerici. S+ Ermenardi presbiter sss. S+ Poncii levite. S+ Reimundus levita. S+ Reiomundi subdiaconi. S+ Poncii sacricustos. S+ Ardenchus levite. S+m Guilelmi subdiaconi. S+ Geraldus levite. S+ Guitardi presbiter. S+ Mironis Donutii. S+ Stephanus levite. S+ Guilaberti levite. S+ Oliva levite. S+ Pontii levite. S+ Berengarii subdiaconi, qui hoc scripsit (…)”. (117). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2080 y 2081. Los hombres de Umbert, obispo de Barcelona. Documento 1336. “(…) 1078, octubre, 10. Umbert, bisbe de Barcelona, i els seus canonges donen en usdefruit a Ponç Geribert, levita, dues cases petites a canvi d´una altra casa petita que li havien donat i en la qual ell havia fet algunes despeses, perquè el bisbe i els canonges la necessitaven. (…) / (Página 2081) in nomine Domini. Ego Umbertus, divino permittente numine sancte sedis barchinonensis episcopus, et universus grex canonicus eiusdem sedis ibidem mihi subditus, pariter in unum, tibi Poncio Geriberti levite, nostre sedis canonico,donatores sumus. (…) Umbertus episcopus +, + Bernardus archidiaconus, s+ Remundi levite, qui et iudicis, s+ Petrus sacer, s+ Dalmacius sacer, s+ Remundi levite, s+ Mironis sacerdotis, s+ Ermenardi presbiter sss, s+num Guilemi subdiaconi, s+num Reimundus levita, s+ Guilelmi levite, s+ Raimundus presbiter, s+ Stephanus levite, s+ Guilaberti levite, qui hanc donationem fecimus et signis atque subscriptionibus roboravimus. S+ Poncii sacricustos. / (Página 2082) S+ Ardenchus levite, qui hoc scripsit (…)”. (118). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2091 y 2092. Los hombres de Umbert, obispo de barcelona. Documento 1344. “(…) 1079, febrer, 6. Umbert, bisbe de Barcelona, i els seus canonges donen a Berenguer Ramon, canonge, i a Ramon Gotmar una vinya situada al territori de Barcelona, a la vila de Trullols, per tal que hi facin parets al voltant. (…) In nomine Domini. Ego Umbertus, barchinonensis Sedis episcopus, et 124


universus eiusdem sedis canonicorum conventus, pariter in unum, tibi Berengario Reimundi, nostre sedis canonico, et Reimundo Gundemari levite donatores sumus. (…) / (Página 2092) Umbertus episcopus +. S+ Stephanus levite. S+ Dalmatius sacer. S+ Guilelmi levite, qui et capudscole. S+ Reimundus levita. S+ Poncii sacricustos. S+m Guilelmi subdiachoni. S+ Miro Donnucii. S+ Poncii levite. S+ Ardenchus levite, qui hoc scripsit (...)”. (119). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2102 y 2103. Los hombres de Umbert, obispo de Barcelona. Documento 1353. “(…) 1079, agost, 1. El bisbe Umbert de Barcelona i els seus canonges donen a Ebrí, al seu germà Geribert i a llur descendència una peça de terra per tal d´edificar-hi cases, situada fora dels murs de la ciutat de Barcelona, als Arcs, a canvi de 3 mancusos d´or en moneda de Barcelona i dels cens anual d´1 mancús dór per la festa de sant Andreu apòstol. (…) In nomine Domine. Ego Umbertus, gratia Dei barchinonensis episcopus, cum omnis grex canonicorum in eadem sede mihi subditus, pariter in unum, vobis Ebrino et fratri tuo Gerbertus et progenies atque posteritati vestre donatores sumus vobis. (…) / (Página 2103) Umbertus episcopus +. S+ Mironis sacerdotis. S+ Guitardi presbiteri. S+ Guilaberti levite. S+ Poncii levite. S+ Poncii sacricustos. S+ Dalmacius sacer. S+ Reimundus levita. S+ Vivan levite. S+ Martinus presbiter. S+ Guilelmus subdiaconi. S+ Guilelmi sacer, qui hec scripsi(...)”. (120). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2172 y 2173. Los hombres de Umbert, obispo de Barcelona. Documento 1401. “(…) 1082, maig, 5. Umbert, bisbe de Barcelona, i els seus canonges donen al jutge Ermengol Ramon, al a seva muller Ermessenda i a un de llurs fills unes cases situades dins les muralles de la ciutat de Barcelona, al costat de la porta de la Canònica de la Seu. (…) Quapropter ego Umbertus, annuente Dei gratia Sancte Sedis barchinonensis pontifex (…) / (Página 2173) Umbertus episcopus +. + Guilem levita. S+ Miro presbiter. S+ Oliva capitiscole. S+m Arnallus Berengarii. S+ Berengarii subdiachoni, qui et caputscole. S+ Guilelmi levite, qui et caputscole. S+ Vivani levite. S+

125


Guilelmus levite. S+ Poncii sacricustos. S+ Stephanus levite. S+ Dalmatius sacer. S+ Mironis sacerdotis (...)”. (121). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2195 y 2196. Los hombres de Umbert, obispo de Barcelona. Documento 1414. “(…) 1082, novembre, 19. Umbert, bisbe de Barcelona, i els canonges d´aquesta Seu fan un establiment a precari per 7 anys a Guifré Ermemir i la seva muller El.liarda de 3 mujades de terra situada al Penedès, al lloc anomenat Sant Cugat Sesgarrigues. (…) In Christi nomine. Ego Umbertus, dante Deo Sancte Sedis Barchinone pontifex, (…) / (Página 2196) Umbertus episcopus +. S+ Oliva capitiscole.+ Bernardus archidiaconus. S+ Mironis Donucii. S+ Guilaberti levite. S+ Arnallus clerici. S+ Petrus Subdiachoni. S+m Miro levita. S+ Berengarii levite, qui et caputscole. S+ Guillemon levite. S+ Remundi levite, qui et iudicis. S+ Stephanus levite. S+ Remundi levite. S+ Poncii sacricustos. Guilielmus clerici, qui ista paginola scripsit (...)”. (122). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2196, 2197 y 2198. Los hombres de Umbert, obispo de Barcelona. Documento 1415. “(…) 1082, novembre, 26. El bisbe Umbert de Barcelona i els canonges de la Seu donen al levita Ponç Geribert, també canonge, i a la seva mare Raquel una peça de terra situada al territori de Barcelona, a la parròquia de Sant Andreu de Palomar, al costat de Vilapicina, sobre la Ventosa, per tal que hi plantin vinya durant els primers set anys i en prestin el quart i el delme anuals. (…) In nomine Domini. Ego Umbertus, gratia Dei barchinonensis Sedis episcopus, et omnes clericorum cetus prenominate sedis (…) / (Página 2197) Umbertus episcopus +, s+ Ardenchus levite, s+ Mironis Donucii, s+ Guilaberti levite, s+ Guilelmi levite, s+ Mironis presbiteri / (Página 2198) + Bernardus archidiaconus, s+ Remundi Dalmacii, s+ Bernardus clerici, s+ Arnallus clerici, s+ Berengarii levite qui et caputscole, s+ Oliva capitiscole, s+ Petri subdiachoni,+ Dalmacii clerici, s+ Stephanus levite, qui hanc donacionem fecimus et firmavimus et testes firmare rogavimus. S+ Mironis sacerdotis, S+ Poncii sacricustos. S+m Arnaldus presbiter, qui hec scripsit (...)”.

126


(123). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2202 y 2203. Los hombres de Umbert, obispo de Barcelona. Documento 1419. “(…) 1083, març, 23. El bisbe Umbert i els canonges de la santa Creu de la Seu de Barcelona donen a Guisla, muller del difunt Bernat Guillem de la Roca, i al seu fill Ponç Bernat uns alous situats al comtat de Barcelona, al terme del Vallès, al costat del lloc que anomenen Lloberes, que tindran mentre visquin a canvi de la tasca anual de tots els fruits. (…) In Dei sempiterni regis nomine. Ego Umbertus, annuente divina gratia, Sancte Sedis barchinonensis pontifex, pariter cum cuncta clericorum congregatione michi subdita donator sum tibi Guilie femine (…) / (página 2203) Umbertus episcopus + S+ Raimundus levite, qui et iudicis. S+ petri Girberti subdiachoni. S+ Berengarii levite, qui et caputscole. S+ Petri presbiteri. S+ Guadallus presbiteri. S+ Raimundi levite. S+ Guitardi presbiteri. S+ Poncii sacricustos. S+ Mironis sacerdotis. S+m Guilelmi levite. S+Mironis Donutti, qui hoc scripsit (...)”. (124). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2239 y 2240. Los hombres de Umbert, obispo de Barcelona. Documento 1444. “(…) 1084, agost, 9. El bisbe Umbert de Barcelona dóna a Miró Domnuç i a la seva germana Ledgarda una peça de terra que pertany a un camp situat al suburbi de Barcelona, al litoral, a canvi del delme dels seus fruits i dún cens anual de 12 mancusos d´or per la festa de Sant Andreu. El donador reconeix haver rebut 9 unces dór en moneda de Barcelona. (…) In Dei sempiternum regis nomine. Ego Umbertus, gratia Dei annuente, Sancte Sedis barchinonensis pontifex (…) / (página 2240) S+ Petrus sacer. S+ Oliva caputscole. Umbertus episcopus. S+ Petri subdiachoni. S+ m Arnalli Berengarii. S+ Berengarii levite, qui et caputscole. S+ Bernardus Ermengaudi. S+ Vivani levite. S+ Berengarii levite. S+ Stephanus levite. S+ Poncii levite. S+ Poncii Geralli. S+ Guilelmi leuvite, qui et caputscole. S+ Mironis presbiteri. S+ Guilaberti levite. S+ Guitardi presbiteri. Sss Alainardi. S+ Mironis Donutii, qui hoc scripsit (...)”. (125). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & 127


FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2246 y 2247. Los hombres de Umbert, obispo de Barcelona. Documento 1448. “(…) 1085, gener, 8. Umbert, bisbe de Barcelona, i els seus canonges donen a Ramon Arnau i a la seva muller Adelaida una peça de terra situada sota el / (Página 2246) suburbi de la ciutat de Barcelona, als molins del mar de la Canònica, per tal de fer un hort, a canvi d´un cens anual de 4 mancusos d´or en moneda de Barcelona d´octava per Sant Andreu apòstol i pel preu de 3 unces d´or en moneda de Barcelona. (…) In Dei sempiterniregis nomine. Ego Umbertus, annuente divino munere sancte Sedis barchinone pontifex (…) / (Página 2247) Umbertus episcopus + S + Berengarii levite, qui et caputscole. S+ Guilelmi levita. S+ Guilelmi Raimundi levita. S+ Martini presbiter. S+ Guilelmi levite, qui et caputscole. S+ Bernardi Dalmacii. S+ Arnalli Berengarii. S+Mironis sacerdotis. S+ Ollegarii clerici. S+ Mironis Donutti, qui hoc scripsit (...). S+num Amati de Grua notarii. Signum +Petri Carbonelli notarii. Signum +Petri Solarii. Sog+num Petri Coci, Sig+num Petri de Vilarasa. Sig+num Raimundo de Riera, notarii publici Barchinone, qui predicta confirmo. Sig+num Romei de Sala, qui hoc translatum scripsit mandato Raimundi de Riera, notarii publici Barchinone (...)”. (126). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2263. Los hombres de Umbert, obispo de Barcelona. Testamento. Documento 1460. “(…) [1069-1085]. Testament d´Umbert, bisbe de Barcelona, en el qual fa deixes del castell de Gelida, Palou, la parròquia de Sant Pere Molanta, la torre Dela, i altres béns, a Dalmidana i al seu nebot Guerau, al monestir de Sant Cugat del Vallès, a les canòniques de Barcelona i de Girona i a altres persones. (…) Quoniam debite conditionis humane nullus homo in carne positus potest evadere mortem, propterea ego Umbertus, gratia Dei, annuente Sancte sedis, barchinonensis episcopus, (…) Constituo namque elemosinarios meos sive manumissores dompnum Gerallum Alamagni et Ramundum Olibe et Arbertum Geriberti et Ramundum Guilelmi (...). / (Página 2265) Umbertus episcopus +. S+ num Raimundi Olibe. S+ num Arberti Geriberti. S+num Guilelmi Ramundi. S+num Bremundi Bernardi. S+num Umberti Onofredi. S+num Dalmidane femine. S+num Bernardi Suniarii. S+num Bernardi Bremundi. S+num Remundi Guilelmi. S+num Bertrandi Guilelmi. S+ Mironis Donucii, qui hoc scripsit (...)”.

128


(127). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2292 y 2293. Linaje de Guislabert II, vizconde de Barcelona, hijo de Guisla. Documento 1478. “(…) 1087, juliol, 28. El vescomde Guislabert II de Barcelona i la seva mare Guisla, vescomtessa, donen a Andreu Guislabert, a Pere, Batejat, a llurs mullers i a llur descendència uns solars situats dins la ciutat de Barcelona, sota el Miracle, a l´Espatular, a canvi de 10 mancusos d´or de València, i el cens anual de 2 mancusos d´or d´octava per la festivitat de Pentecosta. (…) In Christi nomine, Ego Guisliberti vicecomes Barchinone et mater mea Guilia femina, vicecomitissa. (...) S+m Guisliberti, s+m Guilia femina, nos qui hista donacione fecimus et firmamus et testes firmare rrogavimus. S+m Bernardus Udalardi. S+m Balluvino Od. S+m Arnallo Iohan. S+m Raimundi Seniofredi./ (Página 2294) S+ Guillelmus sacer, qui hec scripsi (...)”. (128). BAUCELLS, J. & FÀBREGA, A. & RIU, M. & HERNANDO, J. & BATLLE, C. & FERNANDEZ, J. & GUNNZBERG, J. & DESCARREGA, F. & URPÍ, R. & RESINA, J. A. & RUBIO, D. & FELIU, E. “Diplomatari de l´Arxiu Capitular de la Catedral de Barcelona. Segle XI”. Volum IV. Diplomataris 40. Barcelona. Fundació Noguera 2006. www.catedralIV-2006.pdf Página 2309 y 2310. Linaje de Guislabert II de Barcelona, vizconde de Barcelona, hijo de Guisla. Documento 1491. “(…) 1088, abril, 24. El vescomte Guislabert II de Barcelona i la seva mare Guisla, vescomtessa, donen a Ermengarda, a la seva filla Guisla, al marit d´aquesta Robert, que anomenen Xalví, i a llur descendència un solar amb parets i sostre, situat a Barcelona, sota el Miracle, a canvi de 8 sous d´argent i dún cens anual d´1 mancús d´octava perla festivitat de Pentecosta. (…) In Christi nomine. Ego Guislibertus vicecomes et mater sua donator sum vobis Ermeniardis femina et filia tua Guilia femina et viro suo Rodbertus, que vocant Xalvino (…) / (Página 2310) S+m Guisliberti vicecomes, qui ista donatione feci et firmavi et testes firmare rrogavi. S+m Guila vicechomitissa. S+m Berengarii Bonefilii. S+m etrus Dominico. S+m Guilelmus Pereioculari. S+m Raimundi Senfre. S+m Simeon. S+ Bernar Dominico. S+ Guilelmus sacer, qui hec scripsi(...)”. (129). LLOP, Irene. “Col.lecció diplomàtica de Sant Pere de Caserres”. Volumen I. Diplomataris, 44. Barcelona. Fundació Noguera. 2009. www.44DiplomatariCaserresI.pdf Página 295. Linaje de Bernat d´Àger. Documento 288. “(…) 1082, novembre, 12. Testament sacramental. Pere Guillem, el prepòsit Bernat d´Àger i Guillem Oliba, en qualitat 129


d´almoiners de Guillem Ramon, fan públic el seu testament amb testimoni prestat sota jurament a l´altar de san Benet de la catedral de Vic. Declaren que Guillem Ramon havia arribat al castell d´Àger des d´Osona i que havia emmalaltit quan anava des des castell de Casserres al castell d´Estanya, on va fer rellegir el seu testament davant de Berenguer, bisbe de Vic, que hi acudí des del castell de Casserres. Fa diverses deixes a Sant Pere de Vic, al cenobi de San Benet de Bages, a Santa Maria de Montbui, a la canònica vigatana, als seus fills, als bisbes de Vic i de Ribagorça, per a nombroses esglésies i per a diverses persones més. Morí el 17 d´octubre. (…) Sub Trinitatis nomine sacro. Hec est sacramentalis conditio et ultime voluntatis publicació cuiusdam defuncti Guilelmi Raimundi nomine, Ausonensis caput scole et abatís Aggerensis ecclesie que / (Página 296) facta est sicut iubetur in lege gottorum de ultimis voluntatibus morientium hominum. Quepropter nos testes, ego Petrus Guilelmi, proles que fui prefati defuncti, et Bernardus, prepositus Santi Petri Aggeriensis, et Guilelmus Olibe, qui fui ex familia eiusdem defuncti, in presentia Ricardo, sacristán Vicensis et iudicis, et Raimundi Guiberti ac Guilaberti, fratris sui, assistentibus aliis testibus, clericis et laicis, iurando testificamos supra altare Sancti Benedicto in Vico quia vidimus et presentes eramus quando prefatus defunctus a partibus Ausone perveniens Aggerensem castrum ibique per oct odies comoratus, dum subsequenti dominica die inde iter arripiens ad kastrum Corcanum perveniens, et tibi ipsa nocte ospitium habuit. Feria quoque secunda cum suis sociis castellum Sancti Petri quod vocant Stagna, quod est ultra castrum Serris, attigit, et ipsa die ibi mansit. Altera autem die reversus ad kastrum Serris colloquium habuit cum episcopo Ausonensi, qui tunc ibi aderat, et Gerallo Poncii. Cumque inde ad predictum kastellum reverteretur,in medio itinere captus est ab infirmitate. Et cum invalescente languore in eodem kastello iaceret, episcopo Vicensi nuntium misit ut ad se veniret. Qui cum venisset postquam suis oracionibus se comendavit, testamentum suum quod diu ante fecerat et manibus propriis firmaverat ante se adducere fecit, et in audientia nostra, ante presentiam predicti episcopi recitari eum fecit, et laudavit sicque stare mandavit, excepto hoc quod tunc per suis solum modo verbis aliter ordinavit. Et sicut in eodem testamento resonat, elegit amicos suos, videlicet prefatum Petrum, filium suum, et avunculos eius, Raimundum ac Guilabertum. Quibus precepit et per eam fidutiam quam in eis habebat, rogavit et ammonuit ,ut si antea obsisset quam aliud testamentum fecisset, ita distribuissent omnes res suas, sicut in suo testamento viderint scriptum et a manu sua in calce firmatum. Primitus dimisit Domino deo et sanctopetro,seniori suo de Vico, missale suum valde bonum quod fuit in Rivopullo scriptum, ut post mortem suam aberet aum solidum.Omnes autem suos libros alios quos habebat in 130


Vico sub tali tenore dimisit ei, ut filii sui clerici, scilicet Petrus et Amatus, teneant et habeant eos dum vivunt in servicio eiusdem, tam divinos quam ex grammatica scriptos. Hoc est antifonarium, et leccionarium, et Priscianum maiorem et minorem, et Virgilium atque Oracium, et Amelarium simul iunctum cum Pascasio et Alcuino, et Sedulium simul iunctum cum Prospero et Catone, et Aratorem simul iunctum cum Persio, / (Pรกgina 297) et Beda de metrica arte, et Serviolo, et Boetium novum valde bonum cum libris de trinitate, et librum Iudicum cum rethorica, et libellum de Senectute et Amicicia, et qualiter constructio debeat fiero, et libellos duos, et kartas magnas tres de Compotu, et librum duodecim versuum Virgilii iunctum cum Prudentio, et medicinalem librum cum Aviano iunctum, et Martianum de octo partibus, et quaterniones ex multis rebus. Et cenobio sancti benedicti dimisit Bibliotecam que fuit Amati Eldrici, cum aliis libris quos prestiterat Raimundopriori. Et Sancte Marie de Monteboio dimisit suum librum grussum, tali racione ut teneant eum dilii sui Petrus et Amatus quando voluerint et eis opus fuerit et nunc habet eum abbas sancti Poncii ad transscribendum. Et kanonice Sancti Petri de Vico dimisit ipsum mansum quod emit de Bellone Deodati, et de Guifredo Sendredi, sub Sancta Eulalia iuxta rivum Gurri, cum suis omnibus suis pertinentiis, sub eo modo ut Petrus,filius eius, teneat eum dum vivit, et donet inde ipsam thascam et unarn tonnam vini sursum in kastello de Menteboio. Et domno berengario episcopo, seniori suo, iam dederat ei mulam suam meliorem, et nunc dimittit etmulan que fui Petri, quam in suo testamento kanonice dimitebat, ut oret pro ipso, et mercedem habeat de infantibus suis. Et predicto cenobio Sancti benedicti dimisit etiam centum mancosos aureos quos domno Sancio comendaverat, et tres anulos aureos cum aliis rebus quas ei dedit. Et cenobio Sancti Petri de kastro Serris dimisit quiquaginta [et sex]solidos denarioum de veteribus quos ipsa vicecomitissa de Kardona debebat ei pro mancosis quos ei prestitit. Et Petro, filio suo, dimisitsuum seperlectum de kastanea, et unam almoceliam, et unum feletrum, et unum quatum optimum, et unam guadingam, et unam plumaciam, et suum superpellicium cum ipsa pellicia armelina parata de palleo, et unum plumacium de palleo. Et ad Amatum dimisit unam guadengam [et unum quatum album] et duos plumacios de lana, et unam plumaciam, et unum strai. Et in domo de Vicoet de Petroso alios pannos ad cubandum reliquia. Et sancto Amantio de Petroso, et presbitero eius demisit duas mancosatas et annona de vino. Et Sancte Marie de Galliano et presbitero eius, similiter. Et excepto alodio quod fuit Bellonis deodati et Guifredi Sendredi, quod est sub sancta Eulalia quod superius, dimisit Petro filio suo. Omne aliud suum alodium de Ausona, videlicet de Mora, et de Fontecooperto, et ipsum totum de Petroso et de finibus eius, excepto illo alodio toto de Ollerons, quod ibi emit de Raimundo Ellemari et eredibus suis, dimisit equaliter filiis suis masculis, / (Pรกgina 298) Petro scilicet et raimundo, 131


Arnallo atque Amato, cum medietate ex vineis thascalibus santi Petri, quas habebat in ipsa celada de terradellis; aliam namque medietatem istarum vinearum, et ipsum alodium de Speluncis quod emit de Fulcone Guisadi et de Guisado Seniofredi et matre sua et fratribus suis, et de Guilelmo archidiacono, et de Guilelmo Andaleci et eredibus suis, et ipsum totum quod habebat in suburbio de Galliano cum sacrariis que sunt iuxta ecclesiam sancte Marie, in quibus Ledgardis eius baiula habitat, dimisit Petro, filio suo, per melioracionem in vita sua, et post suum obitum remanere iussit fratribus suis qui vivi fuerint. Similiter dimisit Raimundo, filio suo, ipsum suum sacrarium quod Bonusfilius Guilelmi de Comis Profundis tenebat per eum in Galliano cum toto ipso alodio de Pilosis, et cum ipsis vineis quas emit de Guifredo Iudig et de filiis suis, in vineale chanonice Sancti Petri sub ipsa sala. Sciatur etiam quia Guilie, filie sue, iam dedit quadraginta untiatas bonas et magnas, et modo dimisit ei domos et terras et vineas quas emit in Monteboio, in Plana de Todillo, de Raimundo sacerdote et uxore eius, et eredibus suis, et de Amato Olibe, et fratre suo Dalmacio. Insuper simisit ei suam vineam Ellesindam quam habebat in Coschiosa cum aliis vineis et terris quas illic habebat; et hoc totum dimisit eipro sua ereditare ut nichil amplius fratribus suis possit requirere. Insuper dimisit filiis suis predictis domos et terras et vineas cum sacrariis quas et que habebat in bagis, intra parrochiam santi Aciscli; sube o tenore ut semper donent inde ipsam thascham cenobio Sancti Benedicto, et post eorum omnium obitum, ipsius cenobii sit solidum. Et supradictis filiis suis dimisit iterum suum solarium de Monteboio, cum domibus, et aliis hedificiis que sunt in circuito eius, simul cum ortis et terris et vineis et boscis et arboribus universis, quantum pertinet ad eandem domum; sub eo pactu, ut semper dum vivunt hoc habeabt et possideant in servicio Sancti Petri de Vico; et pecepit ut quisquis ex eis primus obierit, alii fratres qui remanserint hoc totum similiter habeant usque ad ultimum. Et post eorum obitum, si Guilia viva remanserit, isussit ut hoc similiter habeas. Et iussit suis solummodo verbis ut post suum obitum, tam ipsi dum vivunt quam ipsa si supervixerit eos, semper donent inde ipsam thascam kanonice Sancti Petri de Vico, et post eorum omnium obitum, precepit remaneri predictum alodium de Monteboio prefate kanonice solidum. Et Beatrici, filie sue, dimisit per suam hereditatem domos predictas et alodium de Ollerons, quantum de Raimundo Eliemari emit et uxore eius et / (Pรกgina 299) filiis suis, simul cum ipsa terra de vinea Bonifilia iuxta rivum de Guadello. Et insuper dimisit ei suum alodium de Solariolis, quos est thaschale sancti Petri de Vico, quantum emit de Arnallo Raimundi et oxore eius et heredibus suis. Et omnia vascula erea et lignea que sunt in supradictis alodiis simisit filiis suis. Et ex suis quabus simisit maiorem inter Petrum et Amatum, filios suos, et aliam minorem inter Raimundum et Arnallum, filios suos. et suam domum quam habebat sursum in Monteboio dimist Petro, 132


filio suo. Et suas domos quas habebat in villa Vici, quas ipse fabricavit, et quas Guilelmus Cixile et Arnallus Bonefilii dimiserunt ei, dimisit filiis suis predictis Petro et Amato in servicio sancti Petri, cum domunculis que adiacent eis, et cum sacrariis sancti Felicis, Et iussit ut quisquis ex eis primus obierit, alter hoc habebat qui remanserit, et ille eligat unum ex propinquis suis qui hoc habeat post eius obitum in servitio sancti petri et ecclesiam Santi felicis cum honore teneant et secundum suum posse illuminent et decantent. El alias domos quas Guculinus Bonifilii dimisit ei, dimiliter reliquid raimundo,filio suo, in servitio sancti Petri,cum ipso orto et medietate ipsius fascie terre; et aliam medietatem Petro et Amato concessit. Et domno Guadallo,amico suo de Monteboio, dimisit suum pellicium grisium coopertum.mandavit etiam ut Amatum cum suis rebus tantum Petrus, frater suus, teneat et nutriat et induat inde, et docere faciat donec ipse per se possit facere. Et dimisit suas pelles marturinas Petro, filio suo, sub eo modo ut dedisset proeis quatuor untias in officio sue sepulture et in quo ipse iussiset. Et Riocardo sacristano, amico suo, dimisit suam thyaram novam auro contextam, et unam almoceliam Et Borello Adroarii dimisit suam tonnam maiorem de Vico. Et prefato Raimundo Guilelmi, filio suo, dimisit unum quatum optimum, et unam guadinguam, et unum superlectum. Hec autem omnia que superius scripta sunt, ita prefatus auctor secundum suum testamentum stabilivit, excepto quod ex alodio de Monteboio per suis verbis thascam sancto Petro dimisit, nam antea in testamento quarteram olei dimittebat. @os ergo prelibati testes iuxta quarti ordinis modum, sicut continetur in libro Iudicum, volumtatem prefati defuncti quam nobis iniuncxit suis solummodo verbis, extra hoc quiod in suo testamento sicut superius resonat stare mandavit, infra spacium sex mensium rogati ab ipso conditore, testificando corroboramus sicut subterius in hac pagina scriptum est. Iussit namque remanere asinum suum filiis suis Petro et Amato, quem in suo testamento / (Pรกgina 300) dimittebat sancto benedicto. Et suum mulum minorem quem ad suum opus retinebat, dimisit sancto Petro de Ager. Et suam copam artenteam quam etiam sibi retinebat, cum alio cipho argenteo kanonice Sancti Petri de Vico dimisit. Et alium cifum argenteum monorem abbati sancte marie Rivipollentis dimisit. Et ex omni sua laboratione de Ausona dimisit terciam partem annone inter chanonicam Sancti Petri de Vico et cenobium Sancte Marie de Rivopullo; alias autem duas partes que remanent filiis suis equalitter dimisit. Similiter etiam ex annona et vino que habebat in Monteboio, terciam partem dimisit Sancto Benedicto; duas autem que remanent, ita etiam filiis suis dimist. Ex annona quoque de vino que habebat in Galliano et in Petroso, dimisit etiam terciam partem inter Sanctam Mariam de Serratex et Sanctum Petrum de Portella; reliquas duas filiis suis dereliquid. Ex quatuor quoque porcis quos habebat in Monteboio, 133


duos dimisit Sancto Benedicto; alios quoque duos iussit dari cenobio eiusdem pro anulo uno aureo quem ex tribus quos dederat eidem loco secum retinuerat, que antequam moreetur iussit dari episcopo Ripecurcensi, ut pro eo misma chaneret et sepulcrum eius absolverte. Et exceptis omnibus pannis lecteis que superius filiis suis dimisit, omnes alios qui remanent filio suo Petro dimisit [cum suo lecto matrino]; et Raimundo Atile suam capam novam, et Raimundo Guadamiri suam tunicam novam, et Benedicto suam pelliciam novam. Et ipsam hereditatem quam dimisit Arnallo, filio suo, in alodii et in dominus de Ausona, et de Petroso, iussit ut s ipse moreretur sine infante de legitimo coniugio, omnis eius hereditas reverteretur ad fratres suos. Et postquam hoc totum pretestatus auctorita sic in hac pagina resonat secundum suum testamentum et suis verbis instituit et ordinavit, in suo pleno sensu et memoria integra, inmutata hac voluntate, ab hoc seculodiscessit, XVI kalendas novembris. Quod est hactum II idus novembris, anno XXIII regni Philipi regis. Petrus caput scole, filius qui fui ipsius defuncti, SSS. Sig+num Guilelmi Olibe. Bernardus levita. @os huius rei testes sumus, et sic nos audisse et vidisse iuramus. Ego Ricardus sacrista et lator iuris ohc corroboro SSS. Guilabertus cannonicus, SSS. Reimundus $atinheus SSS. Raimundus Guilielmi, abbas Aggerensis, SSS. Sig+num Ermengaudus, livita [sic] Amatus scolasticus SSS. Borrellus sacer SSS. Sig+num Guilelmus sacer SSS(...)”. (130). PAPELL I TARDIU, Joan. “Diplomatari del monestir de Santa Maria de Santes Creus (975-1225)”. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. 2005. www.SantesCreusI.pdf Página 90 y 91. Linaje de Dalmau Gelabert. Documento 22. “(…) 1085, gener, 1. Bernat, fill de Giscafré, ven a Dalmau Gelabert, a la seva esposa Arsenda i al seu fill Guillem la meitat del seu alou, és a dir, la meitat d’una peça de terra, cultivada i erma, situada al comtat de Manresa, al terme de Tàrrega, la qual té per donació del comte de Barcelona Ramon Berenguer II i la comtessa Mafalda. Aquesta peça de terra és a la partida de Cercavins. El preu de venda és de cinquanta mancusos d’or de València. [A]: Original perdut. B: BT. Cartulari de Santes Creus: El “Llibre Blanch”, foli 147v. a: UDI@A, El “Llibre Blanch de Santas Creus”..., p. 26, doc. 21. / (Página 91) Quoniam legali auctoritate decretum est ut vendicio per scripturam factam plenam in omnibus obtineat firmitatem. Idcirco, in Dei nomine, ego, Bernardus, proles Giscafredi, venditor sum tibi Dalmacio Guilaberti et uxori tue, nomine Arsendis, et filie vestro Guilielmo. Per hanc scripturam istius vendicionis mee vindo vobis alaudium meum, id est, medietatem pecie ·I· terre culte et ereme, quod est in comitatum Minorise, infra terminos de Tarrega. Et advenit mihi, prefatum alaudium, per donacionem, quam mihi olim fecit Raimundus 134


Berengarii, komes, et uxor eius Maheltis, sive per ullasque voces. Habet autem affrontaciones prescripta pecia terre a parte orientis in ipso torrente de Exerchavinis, et de meridie in alaudio de vobis emtoribus et de hocciduo in alodio Mironis Boni filii et Raimundi Lupisancii et de parte vero cicii in alodio de me venditore. Quantum infra istas totas affrontaciones includitur, sic vindo vobis ego Bernardus, iam dictum, ipsa medietate de prefato alodio, cum medietate de ipsis petris que intra sunt, et de ipso puio, propter precium manbcones quinquaginta ex auro Valentie, quod vos emtores michi dedistis et ego recepi. Et nichil de ipso precio apud vos emtores non remansit. Et est manifestum. Que vero predicta omnia que vobis vendo de meo iure in vestro trado dominio et potestate ab omni integritate, cum exiis et regresiis earum ad vestrum plenissimum proprium, absque ullius contrarietatis obstaculo, tali tenore ut si vos prescipti comparatores volueritis vindere prefatum alodium, ego se predictus Bernardus, donem vobis iam dictis ipsum precium quod iuste fuerit apreciatum a bonis hominibus infra triginta dies, quod vos amonueritis a predicto alodio. Et si ego Bernardus, prefixus, noluero emere, iam dictum, alodium infra prefatos ·XXXª· dies, habeatis licenciam vindere cuicumque volueritis. Quod si ego venditor aut aliquis homo [sexus utri]umque contra hanc scripturam vendicionis venerit aut venero pro inrumpendum nil valeat mihi aut illi, set componam aut componat vobis predata omnia in duplo cum omni sua melioratione, et insuper maneat hoc firmum. Quod est actum kalendas ianuarii anno ·XXV· regni regis Philippi. Sig+num Bernardi Giscafredi, qui hanc cartam fieri iussit firmavit et testes firmare rogavit. Sig+num Arnallus Mironi. Sig+num Berengarii Raimundi. Sig+num Petri Raimundi. Sig+num Mironi Gifretdi. Sig+num Guilielmi Raimundi. Sig+num Mironis, iudicis. Petrus, sacer, qui hoc scripsit die et anno (signe) prefixo (...)”. (131). PONS I GURI, Josep M. & PALOU I MIQUEL, Hug. “Un cartoral de la canònica agustiniana de Santa Maria del castell de Besalú (segles XXV)”. Diplomataris Nº 28. Barcelona. Fundació Noguera. 2002. Página 57 y 58. Arnallus Arnal de Uvox, Poncius Arnalli y Ugo Arnalli. Documento 22. “(…) 1095 gener 23. Donació atorgada pels consorts Arnau Arnall d´Oix i Bacars, amb llurs fills Ponç i Hug, a favor de Santa Maria de Besalú, del mas Conill a la parròquia de Sant Miquel de Meians. Cartoral, fol. 18r-v. In nomine Domini. Ego, Arnallus Arnal de Uvox, et uxor mea nomine Bacars, et filii mei Poncius Arnalli et Ugo Arnalli, donamus domino Deo et Sancta Maria quos est situm infra castro Bisulduno, propter Deum et remedium patris mei et matris mee et remissionem omni pecatorum meorum, unum mansum quod habemus in comitatu Bisuldunensis in parrochia Sancti Michaelis de Median, ipsum mansum quod vocant Conill cum ómnibus pertinencias sius (…). / (Página 58) 135


Facta ista carta donationis Xmo. kalendas februarii, VI feria, anno XXXV regni Pili regis. Sig+num Arnallus Arnalli, qui istam cartam fieri iussi et testes firmare rogavi. Sig+num Ricars (sic),uxoris mee. Sig+num Poncii Arnalli. Sig+num Hugoni Arnalli, filii mei. Sig+num Bernardi Guillermi, comitis Bisuldunensis. Petrus, levita, qui ista cartam donationis rogatus scripsi (...)”. (132). ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”.Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 40. Berenguer de Llussà, obispo de Vic y arzobispo de Barcelona en 1092. Pedro I, rey de Aragón nombrado por el Papa Rex Hispanicus. “(…) Alfons VI de Castella, despés d´haver conquerit Toledo, inicià una labor diplomàtica de tipus imperialista sobre els altres regnes peninsulars i de restauració de la Seu primada de Toledo com a rectora de les altres de la Península. Per a contrarestar aquesta proposició, esposaren en moviment els curials catalans i els seus amics, assolint del papa Urbà II el nomenament a favor del bisbe Berenguer de Llussà, de la diòcesi de Vic, d´arquebisbe de Tarragona, que segons el Concili de Sant Gili (Provença) en els temps anteriors erala més noble de les metròpolis de les Espantes. Aquest concili se celebrava el març de 1092. Con que la ciutat de Tarragona, malgrat les reiterades instigacions papals, no fou recobrada, el mateix Urbà II, va rectificar la seva decisió anterior, l´any 1097. Aquestes pressions afectaren més directament el bisbe Ot, quan, a prec del nou rei d´Aragó, Pere I, vassall predilecte de la Santa Seu, es tractà de la segregació de la Seu sufragània de Roda. Pere I, que s´havia apoderat d´Osca l´any 1094, ajudat / (Página 41) de francs, normanda i aquitans, emprengué una política molt agoserada, disposat a incorporar al seu regne les ciutats de Saragossa i Lleida, amb el recolzament del Vaticà que li havia atorgat el títol de Rex Híspánicus. Aquesta política suscità els naturals recels dels seus veïns i molt particularment dels urgellencs. Ermengol V, que també aspirava al domini de Lleida, s´avença a ocupar les places de Calassanç, i d´Almenar, ultrapassant el terme de Balaguer, la plaça forta i capital del valiat irreductible. Ot, el bisbe, amb elmajor tacte negociejava amb Roma i procurava atreure´s el bisbe Pons, titular de la discutida seu de Roda (1). (…) El 13 de setembre d´aquest any de 1099 ens apareixen junts el comte i els seus germanastres; és en ocasió de la solemne consagració de l´església de Santa Maria de Guissona, en la qual signen l´acta els bisbes Ot d´Urgell, Folc de Cardona i Pons de Roda, amb els comtes Ermengol i Artau, segons l´extracte que en pública la Marca Hispànica (n. 473) (2), expressant / (Página 42) que hi assistiren també la major part dels canonges urgellencs i molts magnats que hi feren donacions (…)”. Página 41. Cita (1). “(…) La tardor de 1097, el bisbe d´Urgell, els legats papals i d´ altres bisbes entraven amb les tropes aragoneses victorioses a la ciutat 136


de Barbastre. Les discussions sobre les jurisdiccions sénvrinaren i quan, la primavera següent, s´hi assentava elbisbat de Roda i es consagrava la Catedral, Ot ja s´havia entornat a Urgell (…)”. Página 41. Cita (2). “(…) Vide Marca CCCXXII (…)”. (133). ALBERT i CORP, Esteve. “Sant Ot, bisbe d´Urgell, i la seva època”.Colección Episodis de la Història nº 41. Barcelona. Rafael Dalmau, Editor. 1987 (2ª edición). Página 38. Ramón IV, conde de Tolosa, hijo de Almodís. “(…) Ara bé, consta que el bisbe Guillem Arnau morí el 13 de novembre de 1095. El més següent el papa Urbà asistía realment al Concili de Clermont a l´Alvèrnia, en el cual predicà el dia 28 de desembre. Després, però, no anà pas a Roma, sinó que es quedà al Sud de França, precisament molt prop sempre dels Pirineus. El mes de maig de 1096 es trobava a Tolosa, on asistía a la consagració de la catedral de Sant Serní. Pel Juny el papa era a Carcassona, des d´on dóna privilegis i rebé prelats i delegacions de monestirs catalans. Pel juliol reunia un Concili a Sant Gili, en que proposà el comte de Tolosa, Ramon IV, com a cabdill de la Primera Croada a Terra Santa. El comte tolosà era cosí de sant Ot, ja que era fill d´Almodís (…) Pel que fa a la Croada ens consta que hi anaren alguns cavallers pallaresos. Els croats de Sant Gili partiren per l´octubre de 1096. L´any següent es trobava també al setge de Jerusalem el comte Berenguer Ramon, el Fratricida (…)”. (134). BAIGES, I. & FELIU, G. & SALRACH, J. M. & BENITO, P. & CONDE, R. & FARÍAS, V. & GALCERÁN, P. & PONS, M. & SADURNÍ, N. & TORRA, A. “Els pergamins de l´Arxiu Comtal de Barcelona, de Ramon Berenguer II a Ramon Berenguer IV”. Diplomataris, 48. Volum I. Barcelona. Fundació Noguera. Barcelona 2010. www.48PERGAMINSARXIUCOMTALireduitnetmda.pdf Página 348 y 349. Linaje de Guillem Ramon, senescal, hermano de Arbert Ramon de la Roca. Documento 139. “(…) 1083, gener, 31. Empenyorament. Mafalda, comtessa vídua de Barcelona, empenyora a Guillem Ramon, senescal, i al seu germà Aubert Ramon de la Roca, els delmes, drets i serveis que té en les franqueses del Castell / (Página 349) de Sentmenat, a canvi d´un préstec de mil mancusos d´or de València. (…) In Christi nomine. Ego Maheldis, gratia Barchinonensis comitissa, pignoratrice sum vobis Guilelmus senescalchi et Arbertus Reimundi, uterque fratribus. Certum quidem et manifestum est enim quia prestium mihi fecistis de vestro avere, id sunt mancusos mille ex auro bono de valencia,propter hoc sic pignoro vobis aliquod ex meam honorem et de meofilio, scilicet totas ipsas decimas et usaticos et ipsos servicios quam habemus et habere debemus in ipsas franchedas qui sunt in partibus vestrum castrum de Sancti Menneti, sicut ex ecclesia sancti Michaelis de Arno tenent usque ad collum que vocant de Solaned. Quantum ibi ego et filiomeo habemus, sic pignoro vobis totum ab integro, cum exiis et 137


regressiis earum, sub tali conveniencia ut tantum teneatis et expletetis hec usquequo ego aut filio meo habeamus vobis persolutos prephatos mille mancusos sine vestro engan. Maheltis comitissa+. Actum est hoc II kalendas februarii, anno XXIII regni Philipi regis. Sig+num Reimundi Olive. Sig+num Guilelmi Reimundi de kalidis. Sig+num Guilelmi de Gallifa. Sig+num Reimundi Ermemiri. Sig+num Reimundi Guilelmi de Gerundella. (Senyal) Arnallus presbiter, qui hoc rogatus scripsit (...)�.

138


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.