H.K.S.V. SIND S 1898
SIERDUIVEN ALS LIEFHEBBERIJ
INTRODUCTIE
DE DUIF ALS HUISDIER De mens en de tamme duif gaan al 65oo jaren samen op. Toen mensen graan gingen verbouwen, trokken zij duiven naar zich toe vanwege het graan, dat de duiven graag eten. Zo kwam men op het idee duiven tam te maken en bij huis te gaan houden. In het oude Egypte hadden ze ontdekt dat het graan door duivenmest extra goed groeide en werden duivenhokken gebouwd die op enorme hoge torens leken om de mest eenvoudig te verzamelen. Hiermee was ook een begin gemaakt met het fokken van duiven. Enkele eeuwen later ontstonden uit deze duiven mengvormen die er hetzelfde uit gingen zien, een ras wordt dat ook wel genoemd. De Romeinen hebben de tamme duif door Europa verspreid en sinds de 15e eeuw worden duiven in veel West-Europese landen algemeen gehouden, waarna ze zich wereldwijd hebben verspreid onder een grote aanhang liefhebbers. Een paar koppels duiven kan een waardevolle bron van ontspanning vormen. De bekende Pauwstaartjes en Meeuwtjes kunnen bijvoorbeeld een aanvulling bieden van de tuin en levende have. Hoeveel jongens en meisjes worden niet getroffen door het vertrouwelijke van een Pauwstaart of het gezellige gekoer van een Meeuwtje op een kinder足 boerderij. Ook kan de keuze gevallen zijn op rassen die om het vliegen gehouden worden. Tuimelaars en Hoogvliegers, maar ook diverse Kropperrassen zijn daarvoor prima geschikt. De snelle vlucht van een postduif maakt indruk, maar vaak geeft de gezelligheid van een sierduif de doorslag. De sierduivensport streeft de perfectionering van raseigenschappen na, zoals die in de standaard zijn vastgelegd. Met deze duiven kunt u naar tentoonstellingen die overal gehouden worden. En of er dan wel of niet een prijs is gewonnen, dat mag dan bijzaak zijn. U hebt, indien er een goede beoordeling bij het dier komt, bijgedragen aan het instandhouden van rassen waarin anderen ons al jaren zijn voorgegaan.
2
3
BASIS INFORMATIE Pauwstaart
BEGINNEN MET SIERDUIVEN Voor het houden van sierduiven heeft u in ieder geval een hok nodig waarin u de duiven kunt huisvesten. Waar dit hok aan moet voldoen, leest u verder op de site www.sierduif.nl bij huisvesting. Maar waar het allemaal om draait, zijn natuurlijk de duiven.
WELK RAS? Voordat u tot aanschaf overgaat, zult u zich eerst moeten afvragen welk ras u graag in uw hok wilt hebben. Er zijn in Nederland ongeveer 250 rassen erkend door de Nederlandse Bond van Sierduivenliefhebbers-verenigingen (NBS). Er zijn grote en kleine rassen, elk met hun eigen kleurslagen. Keuze genoeg als u mee wilt doen met de tentoonstellingen. Op de tentoonstellingen, die van oktober tot en met maart worden gehouden, heeft u een goede mogelijkheid zich te oriënteren. Kijk eens bij een plaatselijke kleindiervereniging. Als u net begint, is het beter om niet meer dan één ras te nemen. Dit om teleur stellingen te voorkomen. Begin nooit met te veel dieren.
FOKKERSKAART EN RINGEN Als u mee wilt doen aan tentoonstellingen moet u lid zijn van een kleindieren vereniging of sierduiven liefhebbers vereniging die bij de NBS is aangesloten. Hier kunt u uw fokkerskaart en ringen bestellen.
DE VERZORGING VAN SIERDUIVEN Duiven zijn zeker niet veeleisend, maar dagelijks voer en vers drinkwater stellen zij zeer op prijs. Bij iedere dierenwinkel is sierduivenvoer te koop en verdere toebehoren zoals drink en voerbakken. Een bad nemen, doen ze ook heel graag.
4
Dit is goed voor hun conditie en verenpak. Het spreekt voor zich dat hygiëne bij duiven belangrijk is. Om ziektes te voorkomen zult u met regelmaat het hok moeten schoonmaken.
VOER EN WATER De duiven krijgen meestal tweemaal per dag een mengsel van granen en peul vruchten. In elke dierenspeciaalzaak is prima voer te koop. Een duif eet per dag zo’n 30 gram. Een duif heeft in verhouding veel vocht nodig, om het voer goed te kunnen verteren. Ook drinken ze om hun lichaam op temperatuur te houden. Let er dus op dat de drinkbak altijd gevuld is. In de zomer en als ze hun jongen voeren hebben ze tot 4 keer zoveel water nodig. Naast het duivenvoer, hebben duiven mineralen nodig en grit voor een goede spijsvertering. Door het grit wordt het voedsel in de maag gemalen.
VOEDING VAN SIERDUIVEN De duif (Columba livia) behoort met een groot aantal vogels tot de planteneters (herbivoren). Deze, ook wel zaadeters genoemd, moeten hun noodzakelijke voedingsstoffen uit allerlei zaden, granen en peulvruchten halen, die grondstof vormen voor het leveren van arbeid en warmte, het onderhoud van de lichaamsfuncties en het leveren van productie, zoals het leggen van eieren en het vernieuwen van het verenpak. Duiven hebben, in verhouding tot hun lichaamsinhoud, een groot lichaamsoppervlak. Samen met de hoge lichaamstemperatuur van 41,8 C vraagt dit enorm veel energie. 5
Twee voedingsstoffen die de noodzakelijke arbeid en warmte leveren zijn respectievelijk koolhydraten en vetten. Koolhydraten komen het meest voor in zaden, granen en peulvruchten, variërend van 40-75%. Vetten komen veel minder in granen en peulvruchten voor, maar wel nogal veel in de verschillende zaden. Vetten leveren tweeëneenkwart maal zoveel energie als koolhydraten. Voor onze overwegend vastzittende duiven zijn vetten echter van veel minder belang.
EIWITTEN Het duivenlichaam bestaat uit miljarden cellen, die voor een belangrijk gedeelte uit eiwitten bestaan. Van deze cellen sterven er geregeld enkele miljoenen af, die weer vernieuwd moeten worden. Hiervoor zijn eiwitten nodig, die opgebouwd zijn uit aminozuren, ook wel de bouwstenen van het eiwit genoemd. De plant aardige eiwitten die in de voeding voorkomen die wij aan onze duiven verstrekken, zijn niet geheel volledig. Er ontbreken nog enige essentiële aminozuren aan die wel in dierlijke eiwitten voorkomen. Uit onderzoeken is gebleken dat wilde en verwilderde duiven regelmatig wat dierlijk voedsel in vorm van slakjes of insecten tot zich nemen.
VITAMINEN EN MINERALEN Een volgend voedingsmiddel van groot belang voor duiven zijn de mineralen. Kalk en fosfor spelen, samen met vitamine D, een belangrijke rol bij de vorming en instandhouding van het skelet. Behalve wat fosfor komen die stoffen in de normale voeding van de duif niet in voldoende mate voor. Ze moeten dus naast de voeding gegeven worden o.a. in de vorm van grit, wat in goede samenstelling te koop is. Vitaminen komen in zéér kleine hoeveelheden in voedingsstoffen voor en zijn zéér gecompliceerde organische verbindingen van dierlijke en plantaardige oorsprong.
Pauwstaart
6
BASIS INFORMATIE
KOOLHYDRATEN EN VETTEN
En ten slotte water, bron van al het leven. Water is nodig voor het weken van het voedsel, het regelen van de lichaamstemperatuur en het doet dienst als transportmiddel voor het voorgeweekte voedsel.
SCHOONMAKEN De ontlasting van de duiven wordt met een krabber van de vloer, de zitschapjes en uit de broedhokjes gekrabd. Omdat ook via drinkwater ziekten kunnen worden overgegeven, moeten ze niet alleen dagelijks ververst worden maar ook regelmatig met een borstel worden schoonmaakt.
EEN BAD Duiven baden graag en het behoort tot de persoonlijke hygiëne van de duiven. Het baden heeft een stimulerende invloed op de veerverzorging en het moet daarom af en toe voor de duif mogelijk zijn een bad te nemen. Zet hiervoor een bak gevuld met ongeveer 10 cm water, in de tuin of in het hok.
ONGEDIERTE Bij de duif komt een aantal parasieten voor die zich op de huid en tussen de veren van de duif op hun gemak voelen. Het schadelijke effect van dit ongedierte wisselt per soort en is ook niet altijd even duidelijk. Wat ze in ieder geval onder de duiven teweeg brengen is onrust. De duiven moeten regelmatig worden gecontroleerd, zeker voordat ze naar de tentoonstelling gaan. Enkele veel voor komende parasieten zijn de lange veerluis, de kleine veerluis en de schachtmijt. Tegen dit soort parasieten is in de dierenspeciaalzaak een spray verkrijgbaar.
DE HUISVESTING VAN SIERDUIVEN De duif is een geharde vogel, die goed tegen de warmte en de kou kan. Echter een duif kan slecht tegen tocht en vocht! Dus de huisvesting moet zodanig zijn dat de duiven beschutting kunnen zoeken tegen het bovengenoemde. Droog, tochtvrij en voorzien van veel frisse lucht, al naar gelang de ruimte die beschikbaar is.
Hyacintduif
7
BASIS INFORMATIE Gelderse Slenk
Een duiventil kan heel goed, als men de duiven los wil laten vliegen. Plaats de til zodanig dat de invliegopeningen naar het zuidoosten geplaatst worden, vanwege regen en de windrichting. De duiven moeten in de til dusdanig beschutting kunnen vinden tegen de regen en de wind. Duiventillen zijn in verschillende maten en soorten verkrijgbaar bij hobbyzaken en gespecialiseerde bedrijven.
TUINHOK Als men sierduiven niet vrij wil of kan laten vliegen, dan dient de huisvesting zodanig te zijn dat de duiven wat meer ruimte nodig hebben. Daar kan men bij voorbeeld een tuinhuisje voor gebruiken. Bij een grootte van twee bij twee meter en twee meter hoog kan men zonder probleem 4 koppels sierduiven houden. We gaan ervan uit dat elk koppel 1 m3 ruimte nodig heeft. Bedenk wel dat we het hier over minimale maten hebben. Duiven hebben het recht om te vliegen! Hebben we rassen die los mogen vliegen, of duiven met veel voetveren, of rassen die door hun type, structuur of karakter weer een andere opzet nodig hebben, dan moeten we de inrichting van het hok hierop afstemmen.
INRICHTING In het hok zullen we broedhokken moeten plaatsen waarin een broedschotel of -kistje geplaatst kan worden. Zitplankjes waarop of loketkasten waarin ze kunnen zitten. Een waterbak waarin vers water en wat bakjes voor grit en mine ralen mogen nooit ontbreken. Ook een goede voerbak is noodzakelijk, want duiven zijn zaadeters. In elke dierenspeciaalzaak is prima voer te koop.
8
Oud-Hollandse Kapucijn
GEZOND HOUDEN VAN SIERDUIVEN • Voorkom overvolle hokken • Dagelijks mest wegkrabben. • Het hok (vloer, zitplaatsen) moet droog zijn. • Drinkwater moet minstens éénmaal per dag ververst worden. • Strooi geen voer op de grond. • Naast hygiëne is een doelmatige bestrijding van parasieten een noodzaak om topprestaties te blijven leveren.
HOE TE HANDELEN BIJ EEN ZIEKTE? Mocht er toch een duif tussen zitten die zich abnormaal gedraagt, zoals dik zitten, dan kunt u hem het beste apart zetten om verdere besmetting te voorkomen. Als u niet weet wat er aan de hand is, ga dan niet zelf experimenteren met medicijnen, maar ga naar een dierenarts voor een deskundig advies.
HET KWEKEN VAN SIERDUIVEN Zo rond de laatste weken van februari begint het kweekseizoen. De doffers worden met de duivinnen gekoppeld. Wie duiven houdt om zijn stam en het ras te verbeteren zet niet zomaar duiven bij elkaar. Het fokken begint met selecteren en fokkoppels samenstellen. Je kunt dan een collega-fokker vragen wat hij er van vindt. De duiven waar je mee gaat kweken, moeten in de eerste plaats gezond en vitaal zijn.
KOPPELEN Ieder koppel krijgt een eigen broedhok. Om te voorkomen dat de duiven in elkaars broedhok komen moet je ze eerst laten wennen. Je sluit ze twee dagen
9
WRATDUIVEN Wratduiven zijn duiven die in het Midden-Oosten vroeger als postduiven gebruikt werden en ook een sterk post duiventype hebben. De bekendste Wratduiven zijn de Bagadetten en de Carrier
RASSEN
op in hun eigen hok en daarna laat je ze om de beurt los. 7 tot 10 dagen na de paring wordt het eerste ei gelegd. Na 1 tot 2 dagen volgt het tweede ei. Bij het broeden wisselen de ouders elkaar af. De doffer broedt overdag en de duivin broedt de rest van de tijd. Het kan voorkomen dat de duivin een onbevrucht ei legt. Dit kan je controleren door de eieren tegen het licht te houden (na ongeveer 1½ week). De doorschijnende eieren kan je weggooien. Na 17 tot 18 dagen kruipen de jongen uit het ei. Dit kan wel 24 uur duren.
HOOGVLIEGERS & TUIMELAARS. Tuimelaars waren oorspronkelijk geen showduiven maar vliegduiven die met name in de grote steden werden gehouden. Soms al lokduif maar vooral vanwege de vlieg of acrobatische tuimelcapaciteiten.
DE JONGEN Het jonge duifje is na de geboorte hulpeloos en blind. In 24 tot 48 uur is zijn gewicht verdubbeld. De jongen eten pap uit de krop van hun ouders. De eerste maand groeien de jongen enorm. Na ongeveer 25 dagen zijn de jongen 25 tot 30 keer zo zwaar als bij de geboorte.
STRUCTUURDUIVENGROEP De structuurduivengroep die in Nederland erkend is, bestaat uit zes rassen waar eenieder wat in kan vinden. De bekendste is de Pauwstaart, ook de Oud-Hollandse Kapucijn is een bekende vertegenwoordiger van deze groep.
Na ongeveer 6 tot 10 dagen kunnen de jongen geringd worden. De ring wordt, op de kop, om de linker poot geschoven. De ringen kan je bij de plaatselijke kleindiervereniging bestellen. Als je ringen wilt bestellen moet je ook beschik ken over een fokkerskaart.
Eén ding staat vast, een Meeuw heeft altijd een jabot, een rij gekrulde veertjes op de borst. Veel Meeuwen hebben tevens een kap. Het zijn over het algemeen lieve, en aanhankelijke duiven die ook door de beginner prima gehouden kunnen worden.
Na een maand kunnen de jongen het nest verlaten. Ze kunnen dan worden overgebracht naar hun eigen afdeling: het jongeduivenhok. Let wel goed op of de jongen genoeg drinken. Het komt soms voor dat een jong de drinkbak niet kan vinden.
RASSEN TROMMELDUIVEN Zoals de naam al doet vermoeden, wordt deze rassengroep gekenmerkt door het typische stemgeluid dat deze duiven produceren.
KLEURDUIVEN Kleurduiven zijn rassen met over het algemeen genomen een veldduiventype en zijn ook het meest verwant aan de wilde duif. Het belangrijkst is natuurlijk de kleur en tekening. En kleur hebben ze, de meest fantastische kleuren zijn in deze rassen te vinden met vaak heel veel glans. Er zijn kaal benige rassen, rassen met voetbevede ring, met kappen, met rozetten, ook hier is er van alles wat. Nederland heeft één nationaal ras in de Kleurduiven, de Hyacint duif. Een mooi ras en als ze de juiste grondkleur en tekening hebben, een lust voor het oog.
KROPPERS Kroppers die hun kropvel op kunnen blazen; bijvoorbeeld de Hollandse Kropper. Onder de Vormduiven bevindt zich een behoorlijke verscheidenheid aan rassen. Schoonheidspostduivenrassen en Reuzenduivenrassen.
KIPDUIVENRASSEN In de Kipduivenrassen onderscheiden we verschillende rassen. In deze groep zijn ook grote verschillen aanwezig. Van klein en gerond naar groot en gerond, van gerond in type naar vierkant in type.
Oud-Hollandse Kapucijn
GELDERSE SLENK Een goede buur, de Gelderse slenk. Vanaf het eind van de 19e tot en met de eerste helft van de 20e eeuw waren slenkduiven zeer populair in Groningen en Gelderland. Plaatsen als Groningen, Zutphen, Enschede, Nijmegen, Elst en Arnhem golden als bolwerken van de slenkenfokkerij. Gelderse slenken worden sinds 1899 als afzonder lijk ras gekeurd op tentoonstellingen. 10
11
DEZE BROCHURE WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR:
NOA B ERS H OW
... de gezelligste kleindiershow van Twente
DIERENBEELDBANK.COM