december 2013
Met gepaste trots presenteren we de resultaten van dit magazine, dat door de inzet van velen, maar vooral door de deelnemers tot stand is gekomen. We hopen dat alle deelnemers van de workshop het leuk en leerzaam hebben gevonden. Stichting Hoedje van Papier gaat uit van kennis, talenten, creativiteit en verantwoordelijkheidsgevoel van deelnemers en probeert deze eigenschappen samen met hen verder te ontwikkelen. Op deze manier proberen we een steentje bij te dragen aan de ontwikkeling van verschillende deelnemers en te werken aan hun zelfbeeld en zelfvertrouwen. Met medewerking van enthousiaste en goede workshopleiders is het gelukt dit project tot een succes te maken en hebben we de mogelijkheden gekregen met de deelnemers reportages te maken van interessante plekken in en buiten de wijk en interviews te houden met belangrijke mensen uit de buurt en de stad. Kortom, er is voor veel deelnemers een nieuwe wereld opengegaan. We wensen je heel veel leesplezier! Het team van Hoedje van Papier
COLOFON Vindingrijk is een uitgave Dock & Co in samenwerking met Stichting Hoedje van Papier Redactie Paula, Miep en Jo Eindredactie Ellen Mannens Ondersteuning Dock & Co Giovani Ipcedencia Ondersteuning Hoedje van Papier Amy en Hanneke
2
Voorwoord
‘Crisis’, het woord komt inmiddels iedere Nederlander de neus uit. We zijn er wel een keer klaar mee. Jammer alleen dat je een crisis niet zomaar even oplost en nog vervelender dat we met z’n allen de gevolgen merken. Wie kent er niet iemand die is ontslagen? Wie kent er geen mensen die hun huis niet kunnen verkopen of die hem moeten verkopen voor minder? Misschien kent u wel mensen die aankloppen bij de voedselbank. Het wordt voor steeds meer Nederlanders lastiger de eindjes aan elkaar te knopen. Geen vrolijk makende berichten. Toch maakten we dit magazine met een positieve insteek. ‘Vindingrijk’, door vinding rijker, dat is de boodschap van dit magazine. Besparen wordt een sport. Een sport die mensen ook nog eens vindingrijker en socialer maakt. Een win-win situatie als het aan de makers van dit magazine ligt. Dit magazine is samengesteld door bewoners van Schiebroek in samenwerking met DOCK & Co en Stichting Hoedje van Papier. We willen je vooral met iets meer gemak door de crisis heen helpen. Lees het, deel het en doe er je voordeel mee. Namens de redactie van Vindingrijk, Ellen Mannens
Crisis?
Niets nieuws onder de zon mensen steeds meer geld gaan verdienen en lenen hen alvast het geld dat ze te verwachten te verdienen, zodat ze het later terugbetalen. Van dat geleende geld wordt een nieuw huis gekocht, een nieuwe auto, een nieuwe keuken… en dan komt er een kink in de kabel. Iemand verliest zijn baan, kan de lening niet terugbetalen en de reserves van de bank nemen af. Banken kunnen geen geld meer uitlenen, mensen kunnen geen nieuwe spullen meer kopen, fabrieken blijven met hun producten zitten, verdienen geen geld, moeten personeel ontslaan.
Sinds 2007 is het officieel: Nederland verkeert in de kredietcrisis. Maar wie de geschiedenisboeken er op naslaat, weet dat dit niet de eerste economische crisis is. Om de 30 à 40 jaar was het tot nu toe raak en steeds weer wisten inventieve mensen zich aan die crisis te ontworstelen. Een zeepbel die een keer moet barsten, zo wordt de Westerse economie ook wel omschreven. Stel je voor: het gaat goed in de wereld, iedereen heeft werk en geld. Iedereen koopt wat hij wil kopen, fabrieken blijven produceren. Banken verwachten dat
1929
Plop, de zeepbel barst. Het gebeurde in 2007, maar ook ver daarvoor. En niet 1 keer.
Kredietcrisis
Beurskrach in New York, gevolgd door de Grote Depressie
1980
Op 24 oktober 1929, later bekend als Zwarte Donderdag, slaat de paniek toe op de beurs in New York. Beleggers beseffen dat hun aandelen snel in waarde dalen en proberen ze massaal te verkopen. Dat levert hen veel verlies op, maar het grootste probleem is, dat veel aandelen zijn betaald met geleend geld. Geld dat dus niet meer terugbetaald kan worden aan de bank. 1930
1940
1950
1960
1970
1980
oliecrisis
2007
Door de oliecrisis stijgen de prijzen van allerlei producten. Gevolg: bedrijven maken minder winst. De werkloosheid stijgt naar een recordhoogte.
1990
2000
Extra: WO II
1939
Zie hier de voordelen van de crisis: • Mensen hebben meer contact met elkaar, gaan meer dingen samen doen. • Als geld niets meer waard is, worden menselijke contacten waardevoller.
2010
2020
Internetzeepbel
Het is geen crisis, maar wel een tijd waarin mensen met heel weinig middelen moesten rondkomen.
De voordelen van de crisis Paula, Miep en Jo zijn de makers van dit magazine. Samen maakten ze de crises op de bovenstaande tijdlijn mee. De ene crisis wat bewuster dan de ander. En opvallend genoeg waren het niet per se zwarte bladzijden uit hun geschiedenis.
De Amerikaanse huizenmarkt stort in. Leningen kunnen niet worden terugbetaald, waardoor ook banken in de problemen komen. De crisis verspreid zich over de hele Westerse wereld.
2001
• • • • • •
Halverwege de jaren negentig maakt internet een groeispurt. De sky lijkt de limit… tot ook deze bel barst.
Je wordt vindingrijker. Je leert je vrienden kennen. Je waardeert de dingen meer. Wanneer je ergens veel moeite voor moet doen, is het veel leuker om het te hebben. Je staat meer stil bij de waarde van dingen. Mensen worden minder oppervlakkig. Als je een crisis overleeft, kom je er sterker uit. Je wordt creatiever met materialen en ook met eten. In crisistijd ontstaan de meest bijzondere recepten.
3
De redactie kreeg 3 dilemma’s voorgelegd. Wat zou u doen? Dilemma 1 U bent uitgenodigd voor een groot feest, maar u heeft geen jurk/pak Ên geen geld om een nieuwe outfit te kopen. Wat doet u? 1. In de kast kijken bij een familielid of kennissen. 2. Zelf een (oud) kledingstuk opknappen met bij voorbeeld strikken of knopen.
Dilemma 2 Uw (klein)kind wil dolgraag een computerspel en u vindt dat hij het heeft verdiend, omdat hij bijvoorbeeld een goed rapport had. U heeft er echter niet het geld voor, maar u wilt ervoor zorgen dat uw (klein)kind het spel toch krijgt. Wat doet u? 1. 2. 3. 4. 5.
Ik geef hem een foto van het computerspel en leg uit dat hij het krijgt als oma genoeg geld heeft. Ik kijk of er een tweedehands computerspel is dat ik kan betalen. Ik geef hem een lege spaarpot met een plaatje van het spel erop. Zo kunnen we samen sparen voor het spel. Ik spreek mijn creativiteit aan en maak zelf een leuk kado. Ruilhandel. Ik kijk of ik iets heb wat ik kan ruilen, bijvoorbeeld via een Lets ruilwinkel.
Dilemma 2 De wasmachine is stuk. Repareren blijkt niet meer mogelijk. Een nieuwe kopen zit er ook even niet in, want uw spaarpotje is leeg. Wat doet u? 1. 2. 3. 4.
4
Ik was met de hand, een wasteil en een plank en borstel. Net als ik dat vroeger deed. Ik schaf een wasmachine aan via het huur koopprincipe waardoor ik hem niet in een keer hoef te betalen. Ik kijk op gratisaftehalen.nl. Ik doe de was bij familie of vrienden.
van leeg pand naar crea-point Het grote pand aan het einde van de Peppelweg stond al een tijdje leeg. Tapijt aan de muren verraad nog dat de vorige huurder een stoffeerder was. Verhuurder Havensteder stelde het ruime hoekpand tegenover de Albert Heijn in december beschikbaar aan Hip& Duurzaam. Een pop-up store gerund door vrijwilligers, waar iedereen uit Schiebroek creatief aan de slag kan. Hier leer je om iets moois te maken met huis-, tuin-, en keukenmaterialen.
Hoe is Hip & Duurzaam ontstaan? Annemarie van Veelen, vrijwilliger Hip & Duurzaam: “Hip & Duurzaam is opgezet door de deelgemeente en wordt ondersteund door DOCK & Co en het CVD. We zijn een open netwerk. Iedereen in de wijk die iets creatiefs doet en die werkt met hergebruik, kan hier terecht. Ook kun je je zelf gemaakte spullen hier verkopen.” Hoe komen jullie terecht in deze ruimte? “Het pand stond al enige tijd leeg. Verhuurder Havensteder heeft het vrijgegeven zodat bewoners workshops kunnen volgen of aan de slag kunnen in het open atelier. Bij al deze activiteiten staan duurzaamheid en hergebruik centraal.” Wie maken er gebruik van de pop-up store? ”We hebben onder andere Doordewijks die een workshop T-shirt pimpen geeft, woody-woody.nl werkt hier aan zijn timmerwerk en Ted van Kleuteren met Kunst werkt met gerecycled knutselmateriaal. Daarnaast helpen we mensen die iets willen opstarten. Zo zijn we onder andere bezig met een breicafé. Ook de vrijwilligers van het repareerlokaal in WIJKIE zullen zich presenteren in wat zij doen: het vrijwilliger repareren van apparaten en spullen voor bewoners uit de wijk.” Wat is het idee achter Hip & Duurzaam? ”We willen laten zien wat je kunt doen met hergebruikte materialen. Dat was ook oorspronkelijk bedoeld voor mensen die het minder breed hebben, maar wij denken dat dit voor iedereen leuk is. Iedereen kan hier iets ontdekken.” Meer weten over Hip & Duurzaam? Kijk op http://www.hip-duurzaam.nl/ of facebook.com/HipDuurzaam. Hip & Duurzaam was tijdelijk rondom de kerstdagen tot 28 december. Of het een vervolg krijgt is nog afwachten.
5
Ze heeft een atelier aan de Asserweg Drie-99 waar kinderen tegen een heel kleine vergoeding kunnen knutselen en ze is een van de tijdelijke gebruikers van de pop-up store van Hip & Duurzaam, beeldend kunstenaar Ted Eggink. Ze gebruikt alledaagse materialen als melkpakken en krantenpapier als basis voor haar creaties. Haar hoofddoel? Kinderen grenzeloos laten creëren. En dat kan al met heel goedkoop materiaal. “Ik was niet zo blij met het kunstonderwijs op scholen”, vertelt Ted Eggink. “Het grootste probleem was dat de juf haar lokaal niet te vies wilde maken, dus moesten kinderen ‘netjes’ knutselen. Daarom besloot ik een manier te bedenken waarop kinderen kunnen schilderen zonder dat het een zooitje wordt. En er zijn geen dure materialen nodig. Dure potloden, dure verf? Niet nodig. Kranten, verf in basiskleuren en hergebruikt materiaal is genoeg. Dat leer ik kinderen nu ook tijdens workshops op de Asserweg. Op woensdagmiddag kunnen ze hier terecht voor een knutselmiddag voor maar 2 euro.” “Je kunt een kind netjes leren eten, dan kun je een kind ook netjes leren schilderen. Daar beginnen de lessen mee. En daarna mogen ze zich uitleven. Ik haal schilderen en tekenen weer uit elkaar. Kinderen hoeven niet een plaatje te schilderen. Ze gaan eerst verf mengen en krantenpapier beschilderen. Met dat gekleurde krantenpapier maken ze vervolgens een tekening.” Dat deze aanpak ook nog aanslaat bij volwassenen werd bewezen in de pop-up store van Hip & Duurzaam. Hier maakten buurtbewoners en voorbijgangers in december van lege melkpakken de versiering voor de openbare kerstbomen in Schiebroek.
Stap 1
6
Stap 2
Stap 3
Stap voor stap een vogelhuisje maken: Benodigdheden: • • • • • •
1 leeg pak melk of sap oude kranten verf in primaire kleuren (rood, geel, blauw, zwart en wit) Kwasten Behangersplak Schaar of mesje
Van tevoren:
Meng verf en beschilder de vellen krantenpapier. Laat deze drogen.
Vogelhuisje:
Stap 1: snijd het melkpak aan de bovenkant open. Stap 2: Teken een dak en snijd of knip de delen weg die niet nodig zijn. Stap 3: Vouw de zijkanten van het pak naar elkaar toe, zodat er een punt ontstaat en plak ze vast. Stap 4: Beplak het geheel met niet beschilderde kranten en behangersplak. Stap 5: Scheur de gekleurde krant in kleine stukjes en beplak hiermee de rest van het vogelhuisje. Stap 6: maak een gat in het huisje voor de vo- gels. (tip: je kunt ook een groter gat ma- ken, zodat het huisje een voederbakje wordt).
Stap 4
Stap 5
1.
Bewaar het netje van sinaasappels/mandarij- nen en gebruik ze als schuursponsje.
2.
Knip gebruikte A4’tjes in stukjes en gebruikt de onbedrukte kant als notitieblaadje.
3. Gooi geen eten weg, maar bewaar het voor ‘Kliekjesdag’. 4. Warm water nodig? Laat het koude water niet eerst wegstromen, maar vang het op en gebruik het later in de waterkoker of geef de planten water. 5.
Gebruik spaar- of LED-lampen in de ruimtes waar u constant verlichting nodig heeft. Een goede spaarlamp gebruikt minstens 5 keer minder energie dan een gloeilamp.
6.
Was op 30 of 40 graden met een volle trom- mel. Je bespaart ongeveer € 25,- per jaar.
7.
Koop huismerken.
8.
Zet de kraan uit tijdens het tanden poetsen.
9.
Rook 1 sigaretje minder per dag, dat scheelt al veel en stoppen nog meer.
10. Gebruik de eco-stand van de vaatwasser. 11. Zet de tv niet op stand-by maar helemaal uit. 12. Gebruik de energiestand van de computer of laptop. 13. Zet Wifi uit wanneer het niet gebruikt wordt. 14. Zet de stereo-installatie niet op stand-by maar
helemaal uit.
15. Zet de DVD-speler niet op stand-by maar
16. Laat stekkers van bijvoorbeeld opladers niet
ongebruikt in het stopcontact zitten.
17. Gebruik de droger zo weinig mogelijk, maak
in plaats daarvan gebruik van een droogrek.
18. Kies een apparaat met een laag energiever-
bruik, te herkennen aan energielabel A(+++).
19. Gebruik elk apparaat efficiënt: draai pas een
was als de trommel vol is, en laat de tv niet aan als niemand kijkt.
Handige websites Bespaarwijzer.nl Gewoonovergeld.nl Rotterdamclimateinitiative.nl Peerby.com www.nibud.nl/uitgaven/budgettips www.zobespaarjegeld.nl www.eon.nl/thuis/energie-besparen/ bespaartips www.duurzamelifestyle.com www.cashwijzer.nl 1001tipsomtebesparen.blogspot.nl www.klimaatstraatfeest.nl www.milieucentrum.rotterdam.nl simpelhuishoudboekje.org www.groenegadgets.nl/besparen/ energie-besparen www.knutselenmetkunst.nl bespaar-tips.com/starten-met-sparen www.milieucentraal.nl
helemaal uit.
7
Dit magazine is mede mogelijk gemaakt door: