Physician Assistant Masteropleiding speciaal voor klinisch verloskundigen
EBEHANDELAAR¬EXPERT¬REGISSEUR¬BEGELEIDER
Masteropleidingen
De masteropleiding biedt je de handvatten om op correcte wijze te werken in de tweede lijn. Om te beginnen de theoretische onderbouwing van je handelen in de praktijk. Bernice Engeltjes, master physician assistant
Deze gespecialiseerde opleiding was voor ons echt het ontbrekende stukje in de puzzel. Opleiden is investeren, we streven naar het sterker maken van onze afdeling door meer continu誰teit. Sjarlot Kooi, gynaecoloog en opleider
Ik merk dat ik enorm gegroeid ben door deze masteropleiding, ik heb me zeer intensief kunnen verdiepen in mijn professie. Eefje van Vliet, master physician assistant
04
08
Toegevoegde waarde
Onderwijsconcept
achtergrond, nut en de rollen
competentiegericht
van de physician assistant
en flexibel studeren
D\\inXXi[\ `j Xc eX _\k \\ijk\ aXXi d\ibYXXi N`a n`cc\e Xc feq\ m\icfjble[`^\e [\q\ fgc\`[`e^ cXk\e mfc^\e% ?\k dXXbk \\e X][\c`e^ bn\kjYXXi fd k\m\\c k\ c\le\e fg 8e`fËj mffi [\ m\icfjble[`^\ qfi^1 q`a q`ae dXXi bfik `e [`\ejk \e n\ _\YY\e d\\i XXe d\ej\e [`\ `e _\k 8Jq Yc`am\e# qfXcj kn\\[\c`aej m\icfjble[`^\e% N\ m`e[\e \Z_k\i n\c [Xk \\e bc`e`jZ_ m\icfjble[`^\ \\e ^\i`Z_k\# ^\[\^\e fgc\`[`e^ df\k _\YY\e% N\ n`cc\e ffb ^iXX^ [Xk \i gif]\jj`feXcj `e fej q`\b\e_l`j q`ae [`\ d\\i mXel`k [\ ]pj`fcf^`\ [\ qnXe^\i\e f] biXXdmifln\e Y\eX[\i\e% ;XXid\\ blee\e q\ ffb \\e Y\cXe^i`ab\ ifc jg\c\e `e [\ fgc\`[`e^ \e Y\^\c\`[`e^ mXe Xikj$Xjj`jk\ek\e# Zf$Xjj`jk\ek\e \e m\icfjble[`^\e% ;\q\ ^\jg\Z`Xc`j\\i[\ fgc\`[`e^ nXj mffi fej \Z_k _\k fekYi\b\e[\ jklba\ `e [\ glqq\c% Fgc\`[\e `j `em\jk\i\e# n\ jki\m\e eXXi _\k jk\ib\i dXb\e mXe feq\ X][\c`e^ [ffi d\\i Zfek`el k\`k% ;ffi [\q\ fgc\`[`e^ nfi[k \e Yc`a]k ffb [\ i\cXk`\ d\k [\ \\ijk\c`aej m\icfjble[`^\e _\c[\i% ?\k `j el m\\c [l`[\c`ab\i nXee\\i \e nXXifd [\ bc`e`jZ_ m\icfjble[`^\ [\ qfi^ fm\ie\\dk% @e [\ fgc\`$ [`e^ bi`a^ a\ [\ bXej k\ fek[\bb\e nXXi a\ d\\inXXi[\ c`^k% @e _\k 8Jq q`ae Y`amffiY\\c[ ef^ n\`e`^ jgi\\bli\e [`\ [ffi m\icfjble[`^\e nfi[\e m\iqfi^[% ;Xk qfl[\e n\ blee\e l`kYi\`[\e% ;\ d\\inXXi[\ ^XXk m\\c m\i[\i [Xe \\e jklb kXXbm\ic`Z_k`e^ mXe [\ ^peX\Zfcff^2 q\c]j eX _\k \\ijk\ fgc\`[`e^jaXXi Xc%
JaXicfk Bff` `j ^peX\Zfcff^ \e fgc\`[\i `e _\k 8cY\ik JZ_n\`kq\i Q`\b\e_l`j `e ;fi[i\Z_k% Q`a `j fe[\i d\\i c\\id\\jk\i mXe 9\ie`Z\ <e^\cka\j%
kf\^\mf\^[\ nXXi[\
fe[\in`aj ZfeZ\gk
Fd[Xk `e [\ bc`e`jZ_\ fd^\m`e^ mXXb jgiXb\ `j mXe Zfdgc\o\ Y\mXcc`e^\e# _\YY\e q`\b\e_l`q\e Y\_f\]k\ XXe m\icfjble[`^\e fg dXjk\ie`m\Xl% MXel`k [`\ Y\_f\]k\ \e `e jXd\en\ib`e^ d\k _\k <iXjdlj D: _\\]k ?f^\jZ_ffc Ifkk\i[Xd [\ dXjk\ifgc\`[`e^ G_pj`Z`Xe 8jj`jkXek fg^\q\k# jg\Z`XXc mffi bc`e`jZ_ m\icfjble[`^\e%
Mffi [\ m\icfjble[`^\ Y`\[k [\ dXjk\ifgc\`[`e^ kXc mXe df^\c`ab_\[\e fg _\k mcXb mXe g\ijffec`ab\ fekn`bb\c`e^ \e m\iYi\[`e^ mXe _\k cffgYXXeg\ijg\Zk`\]% ;\ kXb\e mXe [\ X]^\jkl[\\i[\ m\ijZ_l`m\e eXXi d\\i q\c]jkXe[`^_\`[ \e m\iXeknffi[\c`ab_\`[% MXXb `j [\ e`\ln\ bnXc`ÔZXk`\ XXec\`[`e^ mffi c\`[`e^^\m\e[\e fd _\k n\ib fg [\ X][\c`e^ Xe[\ij k\ fi^Xe`j\i\e% ;\ g_pj`Z`Xe Xjj`jkXek `j kf\^\iljk fd ^f\[ k\ blee\e ]leZk`fe\i\e `e \\e dlck`[`jZ`gc`eX`i k\Xd \e fd kXb\e fm\i k\ e\d\e mXe [\ ^peX\Zfcff^% D\k [\ e`\ln m\infim\e Zfdg\k\ek`\j bXe [\ g_pj`Z`Xe Xjj`jkXek q`Z_ jk\m`^\i fg [\ X][\c`e^ gifÔc\i\e% Mffi _\k q`\b\e_l`j _\\]k [\ g_pj`Z`Xe Xjj`jkXek# fe[\i m\iXeknffi[\c`ab_\`[ mXe [\ ^peX\Zfcff^# \\e ^ifk\ d\\inXXi[\% D\\inXXi[\ `e _\k Yfi^\e \e m\ijk\ib\e mXe [\ bnXc`k\`k \e [\ Zfek`el k\`k mXe [\ m\icfjble[`^\ qfi^ XXe qnXe^\i\ mifln\e d\k \\e d\[`jZ_\ `e[`ZXk`\%
'+
;\ Zfdg\k\ek`\j [`\ Y`a [\ Y\if\gjifcc\e _fi\e# nfi[\e `e _\k Y`ee\ejZ_ffcj gif^iXddX fekn`bb\c[ \e m\ijk\ibk [ffi _\k mfc^\e mXe c\\iXiiXe^\d\ek\e% ;\q\ q`ae jk\ib XXe [\ giXbk`ab ^\i\cXk\\i[% M`X [\ c\\iXiiXe^\d\ek\e nfi[\e k_\fi`\ e# df[\cc\e \e ZfeZ\gk\e XXe^\i\`bk% DXXi q\ Y\mXkk\e ffb m\in\ib`e^jfg[iXZ_k\e# [`\ d\\jkXc `e [\ giXbk`ab nfi[\e l`k^\mf\i[ \e nXXifg [\ c\\id\\jk\i ]\\[YXZb ^\\]k% ;\ fg[iXZ_k\e c\`[\e mXXb kfk Y\if\gjgif[lZk\e# qfXcj jkiffdjZ_\dXËj mffi li^\ek`\Y\gXc`e^ \e _\k dXb\e mXe \\e G@:F% ;\ jkl[\ek\e Yi\e^\e i\^\cdXk`^ \`^\e ZXjl jk`\b `e% @e _\k c\\iXiiXe^\d\ek ÊFd^XXe d\k ]flk\eË Y`amffiY\\c[ Y\jZ_i`am\e [\ jkl[\ek\e \\e ZXjlj l`k [\ \`^\e giXbk`ab% ?`\iY`a m\in\im\e q\ `eq`Z_k `e be\cglek\e Y`ee\e [\ fi^Xe`jXk`\ [`\ kfk j`klXk`\j blee\e c\`[\e nXXi`e [\ bXej fg `eZ`[\ek\e ^ifk\i nfi[k% @e _\k c\\iXiiXe^\d\ek ÊFe[\in`ajË fekn`bb\ck [\ jkl[\ek d\k d\[\jkl[\ek\e \\e c\jj\eZpZclj `eZclj`\] kf\kj mffi jkl[\ek\e M\igc\\^ble[\ \e mf\ik [\q\ l`k%
Ffb [\ gfj`k`\ mXe [\ g_pj`Z`Xe Xjj`jkXek bfdk l`k^\Yi\`[ XXe [\ fi[\1 _f\ ^X a\ fd d\k a\ \`^\e ]leZk`fe\i\e \e [Xk mXe Xe[\i\e \e _f\ ble a\ _`\i [\ bnXc`k\`k fg [\ n\ibmcf\i Yfi^\e6 ;\ c\\iXiiXe^\d\ek\e Y\mXkk\e \\e XXekXc kiX`e`e^\e# Y`amffiY\\c[ fg _\k ^\Y`\[ mXe Zfddle`Z\i\e# Xi^ld\ek\i\e \e [`jZljj` i\e# gjpZ_fjfZ`Xc\ Y\^\c\`[`e^# dXeX^\d\ekmXXi[`^_\[\e \e ]leZk`fe\i\e `e dlck`[`jZ`gc`X`i\ k\Xdj% ;\ n\k\ejZ_Xgg\c`ab\ Zfdgfe\ek `j \m\e\\ej Y\cXe^i`ab `e [\ dXjk\ifgc\`[`e^% Jkl[\ek\e c\i\e fd bi`k`jZ_ \\e Xik`b\c k\ c\q\e# _f\ q\ \\e giXbk`abfe[\iqf\b fgq\kk\e \e l`kmf\i\e \e jZ_i`am\e Xcj X]ife[`e^ mXe [\ fgc\`[`e^ \\e dXjk\ik_\j\ fg YXj`j mXe \`^\e fe[\iqf\b% L`k\iXXi[ nfi[\e ffb e`\ln\ d\[`jZ_\ mXXi[`^_\[\e m\infim\e# qfXcj `e [\ kiX`e`e^ Ê8eXde\j\ \e c`Z_Xd\c`ab fe[\iqf\bË% ;\q\ `j hlX `e_fl[ \e kf\kj`e^ ^\c`ab XXe [\ kiX`e`e^ [`\ jkl[\ek\e >\e\\jble[\ mfc^\e% <\e \jj\ek`\\c fe[\i[\\c mXe
_\k gif^iXddX `j [\ DF<K$kiX`e`e^ DXeX^`e^ FYjk\ki`Zj <d\i^\eZp KiXldXj # nXXi`e [\ jkl[\ek c\\ik fd c\m\eji\[[\e[ k\ _Xe[\c\e `e XZlk\ j`klXk`\j% M`a] c\\iXiiXe^\d\ek\e q`ae fekn`bb\c[ `e jXd\en\ib`e^ d\k d\[`jZ_ jg\Z`Xc`jk\e mXe _\k <iXjdlj D:# [`\ [\q\ c\jj\e ffb m\iqfi^\e% ;XXieXXjk nfi[\e ^Xjk[fZ\ek\e Y\kifbb\e Y`a _\k c\\iXiiXe^\d\ek ÊGXk_fcf^`\Ë1 mffi `\[\i fi^XXejk\cj\c nfi[k fe[\in`aj m\iqfi^[ [ffi \\e jg\Z`Xc`jk# qfXcj \\e lifcff^# ZXi[`fcff^# `ek\ie`jk \e e\lifcff^% JkX^\j# Xcj _\k nXi\ \\e jffik Êd`e`$Zf$jZ_Xgg\eË# fg [\ X][\c`e^\e >peX\Zfcf^`\ \e <Z_fjZfg`\# dXXi ffb fg X][\c`e^\e Xcj @ek\ie\ >\e\\jble[\# Jgf\[\`j\e[\ ?lcg \e GjpZ_`Xki`\# qfi^\e mffi m\i[\i\ m\i[`\g`e^ \e m\iYi\[`e^% ;\ fdmXe^ mXe [\q\ jkX^\j Y\[iXX^k `e kfkXXc q\jk`^ [X^\e% D\\i `e]fidXk`\ `j k\ m`e[\e `e [\ jkl[`\^`[j1 _f^\jZ_ffcifkk\i[Xd%ec&jkl[`\^`[j
;\ fgc\`[`e^ `j `e^\i`Z_k mfc^\ej [\ gi`eZ`g\j mXe Zfdg\k\ek`\^\i`Z_k \e Õ\o`Y\c c\i\e% Fgc\`[`e^ \e giXbk`ab m\ijk\ib\e \cbXXi1 [\ jkl[\ek c\\ik Xcj g_pj`Z`Xe Xjj`jkXek$`e$fgc\`[`e^ e`\k Xcc\\e fg [\ _f^\jZ_ffc# dXXi ffb [ffi fg [\ n\ibmcf\i c\\iXZk`m`k\`k\e l`k k\ mf\i\e fe[\i Y\^\c\`[`e^ mXe \\e c\\id\\jk\i ^peX\Zfcff^ % @e [\ cffg mXe [\ fgc\`[`e^ qXc [\ jkl[\ek jk\\[j d\\i _\k c\\igifZ\j q\c] XXejkli\e d\k Y\_lcg mXe \\e g\ijffec`ab fekn`bb\c`e^jgcXe%
',
'/
'0
G_pj`Z`Xe Xjj`jkXek ¸ fe[\in`ajZfeZ\gk
G_pj`Z`Xe Xjj`jkXek ¸ kf\^\mf\^[\ nXXi[\
8;M@J<LI¸GIF=<JJ@FE8C¸FE;<IQF<B<I¸D<;<9<?8E;<C88I¸<OG<IK¸I<>@JJ<LI¸9<><C<@;<I
]XZ`c`k\`k\e ;fZ\ek\e \e Y\^\c\`[`e^ ;\ mXb[fZ\ek\e mXe [\ dXjk\i$ fgc\`[`e^ G_pj`Z`Xe 8jj`jkXek q`ae mffieXd\c`ab m\icfjble[`^\e d\k \\e n\k\ejZ_Xgg\c`ab\ XZ_k\i^ife[ \e d\[`Z`% Q`a q`ae ^\jZ_ffc[ `e _\k ^\m\e mXe fe[\in`aj% <i `j \\e eXln\ jXd\en\ib`e^ d\k _\k <iXjdlj D:% ;XXieXXjk _\YY\e jkl[\ek\e \\e jkl[`\cffgYXXeZfXZ_ fg [\ _f^\jZ_ffc% D\k [\ ZfXZ_ mf\ik [\ jkl[\ek i\^\cdXk`^ ^\jgi\bb\e fm\i [\ mffik^Xe^ `e [\ Zfdg\k\ek`\$ fekn`bb\c`e^% D\[\ fg YXj`j _`\imXe i`Z_k [\ jkl[\ek q`ae f] _XXi jkl[`\$ XZk`m`k\`k\e `e%
C\\id\\jk\i @\[\i\ dXjk\ijkl[\ek df\k \\e c\\id\\jk\i _\YY\e `e _\k q`\b\e_l`j% ;\q\ c\\id\\jk\i fe[\ijk\lek \e ]XZ`c`k\\ik _\k c\\igifZ\j \e ^\\]k ]\\[YXZb fg _\k _Xe[\c\e \e [\ jkl[`\mffik^Xe^% ;\ c\\id\\jk\i _\cgk Y`a _\k m`e[\e mXe [\ jkX^\gcXXkj\e Y`ee\e f] Yl`k\e _\k q`\b\e_l`j \e Y`a _\k ^\i`Z_k n\ib\e XXe Y\gXXc[\ Zfdg\k\ek`\j% ?f^\jZ_ffc Ifkk\i[Xd fe[\ijk\lek [\ c\\id\\jk\ij d\k kiX`e`e^\e# Y`a\\ebfdjk\e \e dXk\i`Xc\e%
KXb\e mXe [\ c\\id\\jk\i `e [\ giXbk`ab1 ¸ _\k jk`dlc\i\e \e ]XZ`c`k\i\e mXe q\c]jkl[`\ [ffi [\ jkl[\ek2 ¸ _\k _fl[\e mXe kf\q`Z_k fg [\ gif]\jj`fe\c\ Xjg\Zk\e mXe [\ kXXbl`kf\]\e`e^ mXe [\ jkl[\ek# _\k ]le^\i\e Xcj ifcdf[\c2 ¸ _\k Y\_lcgqXXd q`ae mXe [\ jkl[\ek Y`a _\k fgcfjj\e mXe jg\Z`Ô\b\ gifYc\d\e2 ¸ _\k jXd\e d\k [\ jkl[\ek Y\gXc\e nXee\\i jg\Z`Ô\b\ _Xe[\c`e^\e q\c]jkXe[`^ blee\e nfi[\e m\ii`Z_k2 ¸ _\k Y\jgi\b\e mXe _\k g\ijffec`ab fekn`bb\c`e^j$ \e XZk`m`k\`k\egcXe d\k [\ jkl[\ek2 ¸ XXen\q`^ q`ae Y`a giXbk`abY\qf\b\e \e c\\id\\jk\iY`a\\ebfdjk\e2 ¸ _\k Y\ffi[\c\e mXe [\ i\jlckXk\e \e X]k\b\e\e mXe [\ \`e[k\id\e XXe [\ _Xe[ mXe BB9Ëj2 ¸ ZfekXZk fge\d\e d\k [\ [fZ\ek& ZfXZ_ Y`a gifYc\d\e%
Jkl[`\Y\cXjk`e^ ;\ jkl[`\Y\cXjk`e^ mffi [\q\ [lXc\ fgc\`[`e^ `j Xcj mfc^k fg^\Yfln[1 \\e [X^ `e [\ n\\b fe[\in`aj fg [\ _f^\$ jZ_ffc# \\e [X^ q\c]jkl[`\ \e kn\\ kfk [i`\ [X^\e c\i\e \e n\ib\e fg [\ n\ibmcf\i Xcj e`\ln\ gif]\jj`feXc%
kf\cXk`e^ \e XXed\c[\e
?\k cXXkjk\ _Xc] aXXi mXe [\ fgc\`[`e^ [\i[\ jkl[`\aXXi nfi[k ^ifk\e[\\cj Y\jk\\[ XXe fe[\iqf\b \e [\ dXjk\i$ k_\j\# eXXjk \\e XXekXc fe[\in`aj$ Y`a\\ebfdjk\e% @e jkl[`\glek\e l`k^\[ilbk `j [\ jkl[`\cXjk mXe [\ dXjk\ifgc\`[`e^ (,' <:KJ <lifg\Xe :i\[`k KiXej]\i Jpjk\d 2 ( <:KJ bfdk fm\i\\e d\k \\e jkl[`\cXjk mXe )/ lli%
Mffiq`\e`e^\e D\[`Xk_\\b \e jkl[`\cXe[jZ_Xg <\e l`k^\Yi\`[\ Zfcc\Zk`\ Yf\b\e# mXbYcX[\e \e eXjcX^n\ib\e `j k\ m`e[\e `e [\ d\[`Xk_\\b% ;XXieXXjk `j \i fe[\i d\\i \\e jkl[`\cXe[$ jZ_Xg d\k gZËj \e m`[\fdfe`kfi\e# \\e bc\li\egi`ek\i \e \\e bfg`\\i$ XggXiXXk% @ek\ie\k \e \$dX`c :fdglk\ij# \$dX`c \e `ek\ie\k jg\c\e Y`a [\ jkl[`\ \\e Y\cXe^i`ab\ ifc% ?f^\jZ_ffc Ifkk\i[Xd Y`\[k _XXi jkl[\ek\e \\e [`^`kXc\ jkl[\\ibXd\i XXe# E7kjZ_ffc% M`X \\e Zfdglk\i fg [\ _f^\jZ_ffc f] k_l`j ble a\ Y`amffi$ Y\\c[ jkl[`\fg[iXZ_k\e dXb\e f] d\k [\ [fZ\ek f] a\ d\[\jkl[\ek\e fm\ic\^^\e% 8Xe [\q\ \c\bkife`jZ_\ c\\ifd^\m`e^ nfi[\e mffik[li\e[ e`\ln\ Xggc`ZXk`\j kf\^\mf\^[%
B\lq\j mXe [\ n\ibmcf\i n\k\ejZ_Xgg\c`ab fe[\iqf\b\e
Kf\cXk`e^jmffinXXi[\e
8Xed\c[\e
;\q\ dXjk\ifgc\`[`e^ `j Y\[f\c[ mffi d\ej\e [`\ Xc n\ib\e Xcj m\icfjble[`^\ `e \\e q`\b\e_l`j% Fd k\ nfi[\e kf\^\cXk\e kfk [\ dXjk\ifgc\`[`e^ Y\jZ_`b a\ fm\i1
A\ blek a\ XXed\c[\e fg _f^\jZ_ffcifkk\i[Xd%ec&XXed\c[\e m`X Jkl[`\c`eb% A\ Y\ek [Xe ffb d\k\\e XXe^\d\c[ Y`a [\ @e]fidXk`\ 9\_\\i >if\g `e >ife`e^\e% Fg [\ j`k\ m`e[ a\ \\e _Xe[c\`[`e^ nXXi`e a\ blek c\q\e _f\ a\ a\ XXed\c[k%
\\e X]^\ife[\ _Yf$fgc\`[`e^ M\icfjble[\ i\^`jkiXk`\ Xcj m\icfjble[`^\ mfc^\ej [\ n\k 9@> kn\\ aXXi i\c\mXek\ n\ib\imXi`e^ \\e fgc\`[`e^jgcXXkj `e \\e q`\b\e_l`j d\k \\e XXejk\cc`e^ mXe d`e`dXXc '#/ ]k\ \\e c\\id\\jk\i&^peX\Zfcff^ fg [\ n\ibgc\b
@ekXb\^\jgi\b N`\ q`Z_ XXed\c[k mffi [\ dXjk\i$ fgc\`[`e^ nfi[k l`k^\ef[`^[ mffi \\e `ekXb\^\jgi\b% K`a[\ej [`k ^\jgi\b nfi[k eX[\i d\k \cbXXi b\ee`j^\dXXbk# nfi[\e n\[\iq`a[j\ m\inXZ_k`e^\e Y\jgifb\e# fm\ic\^k [\ jkl[\ek \\e gfik]fc`f \e n\ib$ ^\m\ijm\ibcXi`e^ \e nfi[k mXjk^\jk\c[ f] XXe Xcc\ kf\cXk`e^j\`j\e `j mfc[XXe% Fg YXj`j mXe _\k ^\jgi\b nfi[\e \m\ekl\c\ c\\dk\j mXjk^\jk\c[# nXXi$ XXe k`a[\ej [\ dXjk\ifgc\`[`e^ \okiX XXe[XZ_k Y\jk\\[ [`\ek k\ nfi[\e%
BXe[`[Xk\e [`\ e`\k q\b\i q`ae f] q\ XXe Xcc\ \`j\e mfc[f\e# blee\e ZfekXZk fge\d\e d\k [\ X][\c`e^ Jkl[`\mffic`Z_k`e^ 8Xejcl`k`e^1 '(' )+( ++ ''%
;\ dXjk\ifgc\`[`e^ Y`\[k a\ [\ _Xe[mXkk\e fd fg Zfii\Zk\ n`aq\ k\ n\ib\e `e [\ kn\\[\ c`ae% @b _\Y \i el Xc _\\c m\\c XXe% Fd k\ Y\^`ee\e [\ k_\fi\k`jZ_\ fe[\iYfln`e^ mXe a\ _Xe[\c\e `e [\ giXbk`ab% ;\ [fZ\ek\e cXk\e a\ eX[\eb\e fm\i [\ m\icfjble[`^\ [`\ a\ n`ck q`ae `e [\ kn\\[\ c`ae% D`ae jki\m\e `j1 [\ ]pj`fcf^`\ nXXiYfi^\e `e [\ kn\\[\ c`ae# dXXi n\c bnXc`k\`k mXe qfi^ Yc`am\e c\m\i\e XXe \cb\ qnXe^\i\ mifln% @b Y\e `ed`[[\cj d\k d`ae \`^\e fe[\iqf\b Y\^fee\e eXXi _f\ mifln\e \\e \g`j`fkfd`\ _\YY\e \imXi\e% 8cj n\ l`k fe[\iqf\b n\k\e [Xk mifln\e _\k m\ijZ_i`bb\c`ab m`e[\e# qlcc\e Xikj\e \e m\icfjble[`^\e \i ef^ k\il^_fl[\e[\i d\\ blee\e fdjgi`e^\e% ;`k jffik b\lq\j mXe [\ n\ibmcf\i ble a\ `e [\ fgc\`[`e^ n\k\ejZ_Xgg\c`ab fe[\iqf\b\e% ;\ fgc\`[`e^ miXX^k q\b\i [\ ef[`^\ k`a[# eXXjk [\ XZ_k lli fg [\ _f^\jZ_ffc q\b\i ef^ n\c XZ_k lli `e [\ n\\b XXe fg[iXZ_k\e# gi\j\ekXk`\j# jkl[\i\e% ?\k `j _Xe[`^ Xcj a\ d\k G F \e a\ c\\id\\jk\i X]jgiXb\e blek dXb\e fm\i a\ n\ibk`a[\e% @b _f\] Y`amffiY\\c[ ^\[li\e[\ [\ fgc\`[`e^ ^\\e eXZ_k$ \e n\\b\e[[`\ejk\e k\ [f\e% Ffb fd[Xk `b [\ d\\inXXi[\ mXe [\ fgc\`[`e^ d\k\\e \imXXi# m`e[ `b _\k ^f\[ mfc k\ _fl[\e% @b n`c ^\nffe \\e _\\c ^f\[\ m\icfjble[`^\ q`ae# d\k \\e ^\[\^\e m\iXeknffi[\c`ab_\`[ Y`ee\e _\k q`\b\e_l`j%
9\ie`Z\ <e^\cka\j jkl[\\i[\ `e )''+ X] Xcj m\icfjble[`^\% Q\ n\ibk Xcj dXjk\i g_pj`Z`Xe Xjj`jkXek `e _\k 8cY\ik JZ_n\`kq\i Q`\b\e_l`j `e ;fi[i\Z_k%
('
((
()
(* G_pj`Z`Xe Xjj`jkXek ¸ kf\cXk`e^ \e XXed\c[\e
G_pj`Z`Xe Xjj`jkXek ¸ ]XZ`c`k\`k\e
10
12
Faciliteiten
Toelating en aanmelden
begeleiding, studiebelasting
Voorwaarden, aanmelden
en voorzieningen
en kosten
INHOUD Physician Assistant Masteropleiding speciaal voor klinisch verloskundigen
Meerwaarde is al na het eerste jaar merkbaar Wij willen al onze verloskundigen deze opleiding laten volgen. Het maakt een afdeling kwetsbaar om teveel te leunen op Anio’s voor de verloskundige zorg: zij zijn maar kort in dienst en we hebben meer aan mensen die in het ASz blijven, zoals tweedelijns verloskundigen. We vinden echter wel dat een klinisch verloskundige een gerichte, gedegen opleiding moet hebben. We willen ook graag dat er professionals in ons ziekenhuis zijn die meer vanuit de fysiologie de zwangeren of kraamvrouwen benaderen. Daarmee kunnen ze ook een belangrijke rol spelen in de opleiding en begeleiding van arts-assistenten, co-assistenten en verloskundigen. Deze gespecialiseerde opleiding was voor ons echt het ontbrekende stukje in de puzzel. Opleiden is investeren, we streven naar het sterker maken van onze afdeling door meer continuïteit. Door deze opleiding wordt en blijft ook de relatie met de eerstelijns verloskundigen helder. Het is nu veel duidelijker wanneer en waarom de klinisch verloskundige de zorg overneemt. In de opleiding krijg je de kans te ontdekken waar je meerwaarde ligt. In het ASz zijn bijvoorbeeld nog weinig spreekuren die door verloskundigen worden verzorgd. Dat zouden we kunnen uitbreiden. De meerwaarde gaat veel verder dan een stuk taakverlichting van de gynaecoloog; zelfs na het eerste opleidingsjaar al.
Sjarlot Kooi is gynaecoloog en opleider in het Albert Schweitzer Ziekenhuis in Dordrecht. Zij is onder meer leermeester van Bernice Engeltjes.
04 Physician assistant ¬ toegevoegde waarde
toegevoegde waarde Omdat in de klinische omgeving vaak sprake is van complexe bevallingen, hebben ziekenhuizen behoefte aan verloskundigen op masterniveau. Vanuit die behoefte en in samenwerking met het Erasmus MC heeft Hogeschool Rotterdam de masteropleiding Physician Assistant opgezet, speciaal voor klinisch verloskundigen.
Voor de verloskundige biedt de masteropleiding tal van mogelijkheden op het vlak van persoonlijke ontwikkeling en verbreding van het loopbaanperspectief. De taken van de afgestudeerde verschuiven naar meer zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. Vaak is de nieuwe kwaliďŹ catie aanleiding voor leidinggevenden om het werk op de afdeling anders te organiseren. De physician assistant is toegerust om goed te kunnen functioneren in een multidisciplinair team en om taken over te nemen van de gynaecoloog. Met de nieuw verworven competenties kan de physician assistant zich steviger op de afdeling proďŹ leren. Voor het ziekenhuis heeft de physician assistant, onder verantwoordelijkheid van de gynaecoloog, een grote meerwaarde. Meerwaarde in het borgen en versterken van de kwaliteit en de continuĂŻteit van de verloskundige zorg aan zwangere vrouwen met een medische indicatie.
05
ADVISEUR¬PROFESSIONAL¬ONDERZOEKER¬MEDEB
Een gedegen tweedelijns professional De functie van physician assistant is ontstaan vanuit de taakherschikking in de gezondheidszorg: zorgprofessionals op hbo-masterniveau nemen taken over van de arts of medisch specialist. De masteropleiding Physician Assistant van Hogeschool Rotterdam richt zich vooral op de klinische verloskunde. De hoofddoelstelling is het bevorderen van de kwaliteit en de continuïteit van de verloskundige zorg in ziekenhuizen en universitair medisch centra aan cliënten met een medische indicatie. De masteropleiding duurt twee en een half jaar en combineert werken met leren. Na het afronden van de masteropleiding is de physician assistant een gedegen geschoold expert in de fysiologie van zwangerschap, bevalling en kraambed in het tweede en derde echelon van de verloskunde. Zij participeert in diagnostiek
06
De toegevoegde waarde van de masteropleiding en behandeling en kan, onder eindverantwoordelijkheid van de gynaecoloog, verloskundige taken uitvoeren. Zij kan wetenschappelijk onderzoek beoordelen en voert ook zelf praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek uit. De physician assistant heeft een duidelijke eigen verantwoordelijkheid tegenover de zwangere of kraamvrouw en haar omgeving en tegenover de verloskundige en andere medische professionals. Zij functioneert als spil in een multidisciplinair team.
Ten opzichte van de bacheloropleiding tot verloskundige biedt de masteropleiding zowel verdieping als verbreding. De student verdiept zich in het vakgebied verloskunde en de wetenschappelijke onderbouwing van het handelen. De verbreding ligt onder andere op terreinen als anatomie, pathologie, fysiologie, farmacologie en psychiatrie. De physician assistant-inopleiding leert medische kennis en vaardigheden op masterniveau te combineren en te integreren. De ethiek en techniek van het verloskundige beroep blijven daarbij onverminderd belangrijk.
EBEHANDELAAR¬EXPERT¬REGISSEUR¬BEGELEIDER
Rollen van de physician assistant De nieuwe kennis en vaardigheden die in de masteropleiding worden verworven, hebben alles te maken met de verschillende beroepsrollen die de physician assistant, onder verantwoordelijkheid van de gynaecoloog, in het dagelijkse werk vervult.
¬ is begeleider van patiënten met een medische indicatie op de polikliniek, verloskamers, zwangeren- en kraamafdeling. De begeleiding ondersteunt de patiënten die complexe obstetrische problematiek en uiteenlopende achtergrondsituaties hebben, waaronder multiculturele verschillen of psychiatrische problematiek.
¬ speelt als expert een belangrijke rol in het fysiologisch proces van zwangerschap, bevalling en kraambed. De groep vrouwen met een medische indicatie neemt in omvang toe. Het is bij uitstek de taak van de physician assistant om de risico’s in te schatten: waar is de fysiologische benadering verantwoord en waar is interventie nodig? De physician assistant past risicoselectie toe op basis van de principes van evidence based practice.
¬ vervult de rol van medebehandelaar op basis van samenwerkingsafspraken met de gynaecoloog. De physician assistant stelt differentiaal diagnoses op, stelt indicaties en herkent complicaties van medische handelingen en handelt daarbij op de juiste manier. Daarnaast participeert de physician assistant in de behandeling en het monitoren van behandeltrajecten. Zij is in staat om de eerste opvang te doen in acute (verloskundige) situaties en zelfstandig in te grijpen als de situatie dit noodzakelijk maakt.
¬ heeft als onderzoeker relevante kennis van wetenschappelijk onderzoek en kan de resultaten kritisch beoordelen, analyseren, evalueren en toepassen in de praktijk (evidence based practice). De physician assistant kan een praktijkprobleem signaleren en hierbij specifieke onderzoeksvragen formuleren. Vervolgens kan zij zelfstandig of in samenwerking een praktijkgericht onderzoek uitvoeren.
¬ treedt op als regisseur bij de dagelijkse gang van zaken op de verloskamers. Om wachttijden te beperken en zorgverlening doelmatig, efficiënt en veilig te laten verlopen is risicoselectie en classificatie van de patiënten nodig. Ook prioritering van de zorgverlening is noodzakelijk: triage. De physician assistant is hierin de regisseur en heeft een belangrijke rol in de totale zorg voor de individuele patiënt.
¬ kan als adviseur kennis en vaardigheden op haar deskundigheidsgebied overdragen aan eigen en aan andere beroepsgroepen binnen de organisatie. Zij kan een bijdrage leveren aan opleiding en vaardigheidstraining van medische studenten, arts-assistenten, verpleegkundigen en paramedici. Bovendien heeft de physician assistant een adviserende en consulterende functie voor patiënten.
¬ kan als professional haar eigen werkzaamheden adequaat organiseren, zorgdragen voor haar eigen deskundigheid en prioriteiten stellen om effectief en efficiënt te kunnen werken. De physician assistant past methoden van kwaliteitszorg toe bij het bepalen en verbeteren van de zorg die wordt verleend. Uitgangspunt hierbij is het verhogen van de doelmatigheid en de kwaliteit van zorg.
De physician assistant:
07 Physician assistant ¬ toegevoegde waarde
onderwijs concept De opleiding is ingericht volgens de principes van competentiegericht en ďŹ&#x201A;exibel leren. Opleiding en praktijk versterken elkaar: de student leert als physician assistant-in-opleiding niet alleen op de hogeschool, maar ook door op de werkvloer leeractiviteiten uit te voeren onder begeleiding van een leermeester (gynaecoloog). In de loop van de opleiding zal de student steeds meer het leerproces zelf aansturen met behulp van een persoonlijk ontwikkelingsplan.
08 Physician assistant ÂŹ onderwijsconcept
De competenties die bij de beroepsrollen horen, worden in het binnenschools programma ontwikkeld en versterkt door het volgen van leerarrangementen. Deze zijn sterk aan de praktijk gerelateerd. Via de leerarrangementen worden theorieën, modellen en concepten aangereikt. Maar ze bevatten ook verwerkingsopdrachten, die meestal in de praktijk worden uitgevoerd en waarop de leermeester feedback geeft. De opdrachten leiden vaak tot beroepsproducten, zoals stroomschema’s voor urgentiebepaling en het maken van een PICO. De studenten brengen regelmatig eigen casuïstiek in. In het leerarrangement ‘Omgaan met fouten’ bijvoorbeeld beschrijven de studenten een casus uit de eigen praktijk. Hierbij verwerven ze inzicht in knelpunten binnen de organisatie die tot situaties kunnen leiden waarin de kans op incidenten groter wordt. In het leerarrangement ‘Onderwijs’ ontwikkelt de student met medestudenten een lessencyclus inclusief toets voor studenten Verpleegkunde en voert deze uit.
Ook de positie van de physician assistant komt uitgebreid aan de orde: hoe ga je om met je eigen functioneren en dat van anderen en hoe kun je hier de kwaliteit op de werkvloer borgen? De leerarrangementen bevatten een aantal trainingen, bijvoorbeeld op het gebied van communiceren, argumenteren en discussiëren, psychosociale begeleiding, managementvaardigheden en functioneren in multidiscipliaire teams. De wetenschappelijke component is eveneens belangrijk in de masteropleiding. Studenten leren om kritisch een artikel te lezen, hoe ze een praktijkonderzoek opzetten en uitvoeren en schrijven als afronding van de opleiding een masterthese op basis van eigen onderzoek. Uiteraard worden ook nieuwe medische vaardigheden verworven, zoals in de training ‘Anamnese en lichamelijk onderzoek’. Deze is qua inhoud en toetsing gelijk aan de training die studenten Geneeskunde volgen. Een essentieel onderdeel van
het programma is de MOET-training (Managing Obstetrics & Emergency Traumas), waarin de student leert om levensreddend te handelen in acute situaties. Vijf leerarrangementen zijn ontwikkeld in samenwerking met medisch specialisten van het Erasmus MC, die deze lessen ook verzorgen. Daarnaast worden gastdocenten betrokken bij het leerarrangement ‘Pathologie’: voor ieder orgaanstelsel wordt onderwijs verzorgd door een specialist, zoals een uroloog, cardioloog, internist en neuroloog. Stages, als het ware een soort ‘mini-co-schappen’, op de afdelingen Gynaecologie en Echoscopie, maar ook op afdelingen als Interne Geneeskunde, Spoedeisende Hulp en Psychiatrie, zorgen voor verdere verdieping en verbreding. De omvang van deze stages bedraagt in totaal zestig dagen. Meer informatie is te vinden in de studiegids: hogeschoolrotterdam.nl/studiegids
09
faciliteiten Docenten en begeleiding De vakdocenten van de masteropleiding Physician Assistant zijn voornamelijk verloskundigen met een wetenschappelijke achtergrond en medici. Zij zijn geschoold in het geven van onderwijs. Er is een nauwe samenwerking met het Erasmus MC. Daarnaast hebben studenten een studieloopbaancoach op de hogeschool. Met de coach voert de student regelmatig gesprekken over de voortgang in de competentieontwikkeling. Mede op basis hiervan richt de student zijn of haar studieactiviteiten in.
Leermeester Iedere masterstudent moet een leermeester hebben in het ziekenhuis. Deze leermeester ondersteunt en faciliteert het leerproces en geeft feedback op het handelen en de studievoortgang. De leermeester helpt bij het vinden van de stageplaatsen binnen of buiten het ziekenhuis en bij het gericht werken aan bepaalde competenties. Hogeschool Rotterdam ondersteunt de leermeesters met trainingen, bijeenkomsten en materialen.
10
Taken van de leermeester in de praktijk: ¬ het stimuleren en faciliteren van zelfstudie door de student; ¬ het houden van toezicht op de professionele aspecten van de taakuitoefening van de student, het fungeren als rolmodel; ¬ het behulpzaam zijn van de student bij het oplossen van specifieke problemen; ¬ het samen met de student bepalen wanneer specifieke handelingen zelfstandig kunnen worden verricht; ¬ het bespreken van het persoonlijk ontwikkelings- en activiteitenplan met de student; ¬ aanwezig zijn bij praktijkbezoeken en leermeesterbijeenkomsten; ¬ het beoordelen van de resultaten en aftekenen van de eindtermen aan de hand van KKB’s; ¬ contact opnemen met de docent/ coach bij problemen.
Studiebelasting De studiebelasting voor deze duale opleiding is als volgt opgebouwd: een dag in de week onderwijs op de hogeschool, een dag zelfstudie en twee tot drie dagen leren en werken op de werkvloer als nieuwe professional.
Het laatste half jaar van de opleiding (derde studiejaar) wordt grotendeels besteed aan onderzoek en de masterthese, naast een aantal onderwijsbijeenkomsten. In studiepunten uitgedrukt is de studielast van de masteropleiding 150 ECTS (European Credit Transfer System); 1 ECTS komt overeen met een studielast van 28 uur.
Voorzieningen Mediatheek en studielandschap Een uitgebreide collectie boeken, vakbladen en naslagwerken is te vinden in de mediatheek. Daarnaast is er onder meer een studielandschap met pc’s en videomonitoren, een kleurenprinter en een kopieerapparaat. Internet en e-mail Computers, e-mail en internet spelen bij de studie een belangrijke rol. Hogeschool Rotterdam biedt haar studenten een digitale studeerkamer aan, N@tschool. Via een computer op de hogeschool of thuis kun je bijvoorbeeld studieopdrachten maken of met de docent of je medestudenten overleggen. Aan deze elektronische leeromgeving worden voortdurend nieuwe applicaties toegevoegd.
Keuzes van de werkvloer wetenschappelijk onderzoeken De masteropleiding biedt je de handvatten om op correcte wijze te werken in de tweede lijn. Ik heb er nu al heel veel aan. Om te beginnen de theoretische onderbouwing van je handelen in de praktijk. De docenten laten je nadenken over de verloskundige die je wilt zijn in de tweede lijn. Mijn streven is: de fysiologie waarborgen in de tweede lijn, maar wel kwaliteit van zorg blijven leveren aan elke zwangere vrouw. Ik ben inmiddels met mijn eigen onderzoek begonnen naar hoe vrouwen een episiotomie hebben ervaren. Als we uit onderzoek weten dat vrouwen het verschrikkelijk vinden, zullen artsen en verloskundigen er nog terughoudender mee kunnen omspringen. Dit soort keuzes van de werkvloer kun je in de opleiding wetenschappelijk onderzoeken. De opleiding vraagt zeker de nodige tijd, naast de acht uur op de hogeschool zeker nog wel acht uur in de week aan opdrachten, presentaties, studeren. Het is handig als je met P&O en je leermeester afspraken kunt maken over je werktijden. Ik hoef bijvoorbeeld gedurende de opleiding geen nacht- en weekenddiensten te doen. Ook omdat ik de meerwaarde van de opleiding meteen ervaar, vind ik het goed vol te houden. Ik wil gewoon een heel goede verloskundige zijn, met een gedegen verantwoordelijkheid binnen het ziekenhuis.
Bernice Engeltjes studeerde in 2004 af als verloskundige. Ze werkt als master physician assistant in het Albert Schweitzer Ziekenhuis in Dordrecht.
11 Physician assistant ÂŹ faciliteiten
ADVISEUR¬PROFESSIONAL¬ONDERZOEKER¬MEDEB
toelating en aanmelden
12
EBEHANDELAAR¬EXPERT¬REGISSEUR¬BEGELEIDER
Toelatingsvoorwaarden
Aanmelden
Deze masteropleiding is bedoeld voor mensen die al werken als verloskundige in een ziekenhuis. Om te worden toegelaten tot de masteropleiding beschik je over:
Je kunt je aanmelden op hogeschoolrotterdam.nl/aanmelden via Studielink. Je bent dan ook meteen aangemeld bij de Informatie Beheer Groep in Groningen. Op de site vind je een handleiding waarin je kunt lezen hoe je je aanmeldt.
een afgeronde hbo-opleiding Verloskunde registratie als verloskundige volgens de wet BIG twee jaar relevante werkervaring een opleidingsplaats in een ziekenhuis met een aanstelling van minimaal 0,8 fte een leermeester/gynaecoloog op de werkplek
Intakegesprek Wie zich aanmeldt voor de masteropleiding wordt uitgenodigd voor een intakegesprek. Tijdens dit gesprek wordt nader met elkaar kennisgemaakt, worden wederzijdse verwachtingen besproken, overlegt de student een portfolio en werkgeversverklaring en wordt vastgesteld of aan alle toelatingseisen is voldaan. Op basis van het gesprek worden eventuele leemtes vastgesteld, waaraan tijdens de masteropleiding extra aandacht besteed dient te worden.
Kandidaten die niet zeker zijn of ze aan alle eisen voldoen, kunnen contact opnemen met de afdeling Studievoorlichting & Aansluiting: 010 241 44 00.
13 Physician assistant ¬ toelating en aanmelden
Kosten
Tegemoetkoming in de kosten
Meer informatie
Elk jaar betaal je collegegeld. Dit bedrag wordt ieder jaar gewijzigd. Voor het schooljaar 2008/2009 bedraagt het collegegeld € 1565,-, exclusief de kosten voor readers, studieboeken, congresbezoek en een korte buitenlandse studiereis. De kosten voor de buitenlandse studiereis bedragen ongeveer € 800,-. De kosten van boeken en syllabi zijn circa € 600 per jaar. Voor de praktisch klinische vaardigheden moet de student enkele materialen en instrumenten aanschaffen.
Werkgevers (ziekenhuizen) kunnen onder voorwaarden op twee manieren een tegemoetkoming in de kosten verwachten:
Verdere informatie over deze masteropleiding vind je op hogeschoolrotterdam.nl/PA-KV. Ook kun je contact opnemen met de afdeling Studievoorlichting & Aansluiting van Hogeschool Rotterdam. Je kunt er terecht op maandag, dinsdag en donderdag van 9.00 tot 17.30 uur, op woensdag en vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur.
De opleiding wordt voor een maximum aantal studenten bekostigd door het Ministerie van OCW.
een tegemoetkoming tot een maximum van € 21.000,- per studiejaar voor de werkgever (salariscompensatie) een maximum bedrag van € 3.200,- per studiejaar voor de begeleiding van een student/ werknemer op de werkplek door de praktijkleermeester Start De masteropleiding start ieder jaar in september en wordt op een vaste dag gegeven. Kijk voor actuele informatie op hogeschoolrotterdam.nl/PA-KV
Afdeling studievoorlichting & Aansluiting (010) 241 44 00 (010) 241 43 89 studievoorlichting@hro.nl Studievoorlichting, Postbus 25035, 3001 HA Rotterdam Bezoekadres Museumpark 40, Rotterdam (ingang tegenover metrostation Dijkzigt) Instelling: Hogeschool Rotterdam Officiële opleidingsnaam: Master Physician Assistant De masteropleiding Physician Assistant van Hogeschool Rotterdam werkt samen met het Erasmus MC. De opleiding is geaccrediteerd door de Nederlands - Vlaamse Accreditatie Organisatie en leidt op tot de internationaal erkende titel Master Physician Assistant (M PA). Tevens is de opleiding geaccrediteerd door de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen.
14 Physician assistant ¬ toelating en aanmelden
Ik ben enorm gegroeid door deze opleiding Psychologie was leuk, maar mijn liefde ligt toch bij verloskunde. Ik had echter sterk het gevoel: ik wil iets mĂŠĂŠr, een extra intellectuele uitdaging. Ik merk dat ik enorm gegroeid ben door deze masteropleiding, ik heb me zeer intensief kunnen verdiepen in mijn professie. Dat heeft me een totaal andere, veel assertievere houding gegeven. Ook voor de kliniek is de meerwaarde groot: de verloskundige zorg werd vooral door arts-assistenten bemand. De groep klinisch verloskundigen is veel stabieler en meer ervaren. De opleiding is breed en een buitengewoon goede aanvulling op het vak verloskunde. Het vak zwangerschap en ziekte bijvoorbeeld, daar heb je als eerstelijns verloskundige weinig mee te maken; als klinisch verloskundige juist wel. Maar ook de aandacht voor sociale interactie is waardevol. In het ziekenhuis komt het extra aan op goede communicatie en ook in de multidisciplinaire teams is het belangrijk dat je je mannetje staat. Ik ben nu bezig met mijn afstudeeronderzoek naar vroege screening van post-partum depressie. Mijn doel is een goed screeningsinstrument te ontwikkelen. Met de masteropleiding op zak liggen er verschillende mogelijkheden open in het ziekenhuis: richting onderwijs, onderzoek of leidinggeven. In ieder geval staat onderzoek hoog op mijn verlanglijstje!
Eefje van Vliet volgde de opleiding tot verloskundige aan de SROV en studeerde Psychologie. Ze werkt nu in het Erasmus MC en rondt haar master Physician Assistant af.
15
instituut voor gezondheidszorg
ADVISEUR¬PROFESSIONAL¬ONDERZOEKER¬MEDEB