HIGHLIGHTS VAN HET KENNISCENTRUM GEZOND EN DUURZAAM LEVEN 2018 IMPACT
MISSIE
IMPACT, DAAR DRAAIT HET OM IN HET KENNISCENTRUM GEZOND EN DUURZAAM LEVEN. JE VINDT HIER IN HET OOG SPRINGENDE VOORBEELDEN EN HIGHLIGHTS UIT 2018.
WE STELLEN ALLE MENSEN IN STAAT GEZOND EN DUURZAAM TE LEVEN IN DE STEDELIJKE OMGEVING. Door praktijkgericht onderzoek kennisvragen beantwoorden en innovatieve oplossingen en instrumenten te ontwikkelen op het gebied van gezondheid en duurzaamheid. We bevorderen een gezonde leefstijl en stellen mensen in staat langer zelfstandig te blijven en regie te houden over hun eigen leven. Daarvoor is het nodig bij te dragen aan de inrichting van een duurzame, stedelijke omgeving, die gezond leven stimuleert en mogelijk maakt. We richten ons hierbij op alle mensen, inclusief kwetsbare groepen, zoals ouderen, chronisch zieken, laaggeletterden, kinderen en mensen met een migratieachtergrond.
IMPACT OP ONDERWIJS CIRCULAIR INNOVATIELAB: ONDERHOUD EN BEHEER
MAATSCHAPPELIJKE IMPACT
In Nederland hebben we nog weinig kennis over en ervaring met toekomstbestendig renoveren. Met name MKB-bedrijven in de bouw missen de nodige kennis en ontwikkelruimte om hun oplossingen zelf te optimaliseren. Daarbij hebben ze behoefte aan kennis en samenwerking. Binnen het Centre of Expertise Smart Sustainable Cities is daarom een innovatielab ingericht waarin bedrijven hun vragen en uitdagingen rond circulaire renovatie, onderhoud en beheer van bestaande woningen kunnen neerleggen. Vraagstukken waar geen eenvoudige oplossing voor is, en die vragen om samenwerking vanuit verschillende vakdisciplines. Denk bijvoorbeeld aan het toepassen van leaseconstructies voor gebouwcomponenten zoals installaties, keukens, badkamers en raamkozijnen. De regelmatige netwerkbijeenkomsten in het innovatielab blijken een goed middel om samen met het werkveld relevante onderzoeksvragen op te halen. Deze worden vertaald naar praktijkcasuïstiek die gebruikt kan worden in het onderwijs en/of gekoppeld aan (bestaand) onderzoek binnen lectoraten. De eerste praktijkopdrachten hebben aangetoond dat dit leidt tot innovatieve oplossingen die kansen bieden voor bedrijven en organisaties en bijdragen aan de circulaire stad.
BESCHERMKAPPEN VOOR EEN KNEE-DISTRACTOR
IMPACT OP KENNISONTWIKKELING
De Knee-distractor is een orthopedisch hulpmiddel dat ontwikkeld is door de orthopedie afdeling van het UMC Utrecht. Het dient voor het ontlasten van het kraakbeen in de knie dat hierdoor de gelegenheid krijgt te herstellen van slijtage. Met de ingreep, die ongeveer zes weken duur, kan de patient een knieoperatie 10 tot 15 jaar uitsellen. Het UMC Utrecht had behoefte aan doppen voor het afdekken van de scherpe uiteinden van de pennen waarvan de uitstekende delen door de orthopeed simpelweg worden afgeknipt. De doppen moesten echter voldoen aan een uitgebreid eisenpakket. Het lectoraat Microsteemtechnologie heeft voorgesteld de doppen 3D te printen waardoor met kortcyclisce verbeterslagen een groot aantal verbeteringen kon worden doorgevoerd. Dit proces, uitgevoerd door een onderzoeker van het lectoraat in samenwerking met een van de master trainees, heeft binnen zes maanden geleid tot een productontwerp dat op alle fronten voldeed aan de functionele specificaties. Het is direct ingezet bij proefpatienten en wordt nu opgeschaald naar grotere aantallen.
DARMORGANOIDEN VOOR ONDERZOEK NAAR ALTERNATIEVEN VOOR ANTIBIOTICA Het RAAK-PRO 2 REAL-GUTS project heeft als doel twee in vitro darmmodellen zodanig te optimaliseren dat ze geschikt zijn om de veiligheid en werkzaamheid van stoffen te kunnen meten. De twee modellen lijken meer op de situatie van de darm in het levende organisme dan de cellijnen, die nu nog veel gebruikt worden. Een van de twee modellen is een door TNO ontwikkelde methode die uitgaat van zogenaamde explants; stukjes darm die gedurende een korte tijd buiten het lichaam gebruikt kunnen worden voor testen. Het model waar de HU met name aan werkt, wordt gebruikt om stoffen (zoals voedingscomponenten en medicijnen) te kunnen testen. Zo is de werking van de zoetstof uit de Steviaplant op productie onderzocht van darmhormonen. Hiermee heeft de HU een unieke propositie die de interesse wekt vanuit zowel universiteiten als de beroepspraktijk. In samenwerking met de beroepspraktijk (zoals iLab partners Perstorp, Dopharma, Daavision) wordt gewerkt aan organoiden van varkens, en met de universiteit (Faculteit Diergeneeskunde en Universiteit van Maastricht) aan het opzetten van organoiden van de kip.
Meer info: bit.ly/2Hd4qQY
Meer info: bit.ly/30aMgGU
Meer info: innovativetesting.nl
HET KENNISCENTRUM IN BEELD EN CIJFERS
WIE
11
13
43
102
1285
PRIJZEN De prijzenkast van het kenniscentrum is dit jaar verder aangevuld.
PROF. DR. MARIEKE SCHUURMANS is benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandsche Leeuw. Zij
kreeg deze onderscheiding voor haar inzet als hoogleraar verplegingswetenschappen aan de Universiteit Utrecht en als lector Ouderenzorg bij Hogeschool Utrecht voor de (verpleeg)zorg, het praktijkgerichte en wetenschappelijke onderzoek en het onderwijs van de zorg.
MARLEEN SOL (lectoraat Leefstijl en Gezondheid) won de Klokhuis Wetenschapsprijs. Zij won de prijs met Lectoraten
HET RESULTAAT
Lectoren
Docenten / onderzoekers
haar promotieonderzoek naar hoe je kinderen kan leren zo goed mogelijk hun rolstoel te gebruiken. De winnaar is gekozen door kinderen, die via de website van Het Klokhuis konden stemmen op het onderzoek dat zij het meest interessant en relevant vinden.
Betrokken studenten
Promovendi + 10 post-doc’s
NIENKE DIJKSTRA (lectoraat Chronisch Zieken en Proactieve Ouderenzorg) won bij de conferentie van
INKOMSTEN
403
312
199
de European Academy of Nursing Science (EANS) de derde prijs voor beste poster 2018. Tijdens het symposium van Rho Chi, de Nederlandse Chapter van de Honour Society of Nursing, won Nienke bovendien de ‘veelbelovende verpleegkundige’ award!
1e geldstroom € 4.166.000 2e geldstroom € 1.630.000
125
3e geldstroom € 259.000 overig € 646.000
projecten
bijdragen aan onderwijs en scholing
presentaties publicaties ten ten behoeve behoeve van kennis, van kennis, onderzoek en/of onderwijs en/of beroepspraktijk beroepspraktijk
Totale inkomsten € 6.701.000
VISITATIE NOVEMBER
PROMOTIES MARISKA VAN DIJK (UNIVERSITEIT UTRECHT): Detection of Depression in the Early Stage of Stroke: new opportunities in nursing care. JACQUELINE OUTERMANS (UNIVERSITEIT UTRECHT): Investigating and stimulating walking after stroke.
In november heeft een onafhankelijke visitatiecommissie de vier kenniscentra van de HU bezocht. De voorzitter van de commissie, Prof. Huibert Pols, sprak bij de informele terugkoppeling over “open en plezierige gesprekken in een goede sfeer”. Ze vormden een goede aanvulling op de zelfevaluatie rapporten en andere stukken die zij ter voorbereiding ontvingen. Pols zei “blij verrast te zijn met de hoge kwaliteit, waarmee jullie voorop lopen in HBO land”.
DI-JANNE BARTEN (UNIVERSITEIT UTRECHT): Personalizing non-surgical treatment in patients with osteoarthritis of the hip or knee. C ORELIEN KLOEK (TILBURG UNIVERSITY): e-Exercise The integration of face-to-face physiotherapy with a web-application for patients with osteoarthritis of hip and knee. THIJS VAN HOUWELINGEN (UNIVERSITEIT UTRECHT): Telehealth Competence in Nursing: Enhancing Skills and Practice in Providing Care Remotely.
Het oordeel van de commissie wordt in 2019 bekend gemaakt.
SIGRID MULLER – SCHOTTE (UNIVERSITEIT UTRECHT): Shedding Light on Daily Functioning of Older Adults: The Role of Visual Functioning and Beyond.
ORGANISATIE
NIEUWE LECTOREN In 2018 hield een aantal lectoren een openbare les waarin ze aangaven waar zij, samen met hun kenniskring, de komende jaren onderzoek naar doen. Een korte introductie:
Binnen het kenniscentrum focussen we ons op drie inhoudelijke programmalijnen:
1
2
3
Bevorderen van optimale gezondheid (door interventie, preventie)
Regie op zelfstandig leven (wonen, werken, leren, recreëren)
Realiseren van een duurzame omgeving (en toekomstbehendige professionals)
CINDY VEENHOF, LECTOR INNOVATIE VAN BEWEEGZORG Het lectoraat wil een bijdrage leveren aan de innovatie van de beroepspraktijk van beweegzorg en deze versterken met de kennis van praktijkgericht onderzoek.
KATARINA JERKOVIÇ, LECTOR INNOVATIES IN DE PREVENTIEVE ZORG Ze wil een stevige kennisbasis bouwen en bewijs leveren voor nog onvoldoende onderbouwde preventieve interventies en een impuls geven aan de innovaties in de preventieve (mond)zorg.
Dat doen we vanuit de verschillende lectoraten en met deze lectoren:
iLAB
en
ldin gF ut Cit ies ure
een omg evin gd ie g ezo nd he Innovatie van id Bui
Rub Vrijh en oe f
Kennis ce
n Gezond en Duu tru rza
Cindy Veenhof
Beweegzorg
eke Mi tra s Oo n
Heliant he Kort
ie erg En d e a w St eu de n
de
Erik Puik
Op Ivo ste lte
i
Fa
ol
N i
ezond en duurzaa m n op g l e ven oere ev in e ie t en reg we ijn T e c h r n o logie teem e tz ld rosys v o o Mic Zorginno r e aa v nologi vatie st tech s
HET NETWERK
Rabobank Utrecht Katapult Natuur en Milieu Utrecht Hanze Hogeschool Groningen
Fontys Hogeschool
RIVM
Pento Revant
EBU
DIENSTVERLENERS
UCO
KNMI
Maastricht University
K-J Projects
Erasmus universiteit
Inbo architecten Proeftuin Industrieel Bouwen Dokkum
Overvecht Vastgoed Bo-ex woningcorporatie Volker Wessel Stevin
WONEN
Ballast-Nedam
Unversiteit Wageningen (WUR)
KENNISPARTNER
TU Eindhoven
Van Zoelen
Kentalis
Zilveren Kruis
Mitros woningcorporatie
Deltares
Stichting Vernieuwend Vatgoed Beheer
BAM
Search
Hogeschool Arnhem-Nijmegen (HAN)
Portaal woningcorporatie
Port of Utrecht
033 Energie
TU Delft
Nivel
BMN Bouwmaterialen
NSDSK
In
en ess oc pr rg cie Zo rma
ies sit n tra
b Ro dink r ee
Inn ov a
in
ertise Smart Sustainable of Exp Citie r e t s Cen
du
op gezond e n gie Re urzaam leven
H
Chronisc h Zie ken
Nienke Mar Bleijenberg Sch ieke uur ma ns
mens, leefomgeving en transities
ale gezondheid e n optim duu rza a m he id
Bevo rd
door eren int er v
ven Le
in ens em vd tb
am
H W arrie itt in t k
atie ticip
m
Le Ge efst zo ijl e nd n he id
en Ell ts rri Ge
Mieke Oostra in dienst getreden. Met ingang van het collegejaar 2018/2019 is Mieke Oostra functioneel lector Nieuwe Energie in de Stad. Haar missie: de energietransitie een zet geven en daarmee de gebouwde omgeving verbeteren. De eindgebruiker is daarin belangrijk. “Voor particulieren moet het laagdrempeliger worden om hun huis te verduurzamen.”
Katarin a Jerkov ic
d mon Ray ters e i P
e rill Cy rul K
en me et m e
e
MIEKE OOSTRA, LECTOR NIEUWE ENERGIE IN DE STAD
Innovatie s in d e Preventie ve Z org
est emistry eT h tiv nd C a ov es a n In ien sc
gezondheid ale tim n preventie op ntie e
Duurzame zorg voor ouderen thuis. Het lectoraat Proactieve Ouderenzorg van het lectoraat Chronisch Zieken richt zich op het verbeteren van de effectiviteit en kwaliteit van zorg voor ouderen met meerdere chronische aandoeningen. Aandachtspunten zijn met name vroegsignalisering en preventie van functieverlies als gevolg van veroudering en acute events.
inte rve ntie s
r : Pa icatie n die pe mmu go o Lo or C do
NIENKE BLEIJENBERG, LECTOR PROACTIEVE OUDERENZORG
erkt erst v eid mh a za ur fe u in Li d ing
en od th
Je moet het samen doen. Hij doet onderzoek naar de effecten van geneesmiddelengebruik bij groepen patiënten waarover weinig bekend is uit pre-registratie onderzoek. Daarbij kijkt hij niet alleen naar de klinische uitkomsten van geneesmiddelengebruik (werking en bijwerkingen) maar ook naar de organisatie van de farmaceutische zorg en wat daarin valt te verbeteren.
tie
ROB HEERDINK, LECTOR INNOVATIE VAN ZORGPROCESSEN IN DE FARMACIE
Eneco
Cirkelstad
Netwerk Utrecht Zorg voor Ouderen (NUZO)
GGD Hart van Brabant
TNO ErasmusMC
Universiteit Leiden
Leidsche Rijn Julius Gezondheidcentra
Afasiecentra NL
Vrije Universiteit Amsterdam
Nederlandse Vereniging voor Ziekenhuizen
Auris Universiteit Utrecht
Revalidatiecentrum Hoogstraat
GEZONDHEID Tussenvoorziening
GGD Regio Utrecht
Prinses Maxima Centrum
Stichting Pharos Werkgroep Proefdiervrije Innovaties ihRegulatoir Veld Gemeente Utrecht
Huisarten Utrecht Stad UMCU
Kennisalliantie Utrecht
Gemeente Houten
Trimbos Instituut
TKI Urban Energy UK Manchester Metropolitan University
OVERHEID
Rijkswaterstaat
Utrecht Health Hub De Gilde Utrecht
USA Portland University
NeFCA
Zwitserland Basel University
Provincie Utrecht Provincie Lelystad
Gemeente Bunnik
STTI
Oxford University
INTERNATIONAAL
Vietnam HUCE – Hanoi University of Civil IJsland scientific committee of International Conference of positive Psychology and Mental Health, Reykjavik
ISG International Society for Gerontechnology Finland Turun University of Applied Sciences
Spanje Universidad Politecnica de Valencia
Society of Toxicology
European Society for patient Adherence
AVEBE
ECN
Duitsland HAW Hochschule Hamburg
Expertgroep Beweegziekenhuizen Gezond Utrecht
Nutricia Research Marin
Intramed
Servier
TECHNIEK
Perstorp
Philips Logoclicks
Engie Shell
Movares Royal Haskoning DHV
kcgdl_j_0619_ja
Universiteit Groningen