Housing and Space Newsletter #1

01 Dhjetor/December 2015

Buletini 01 Ñ Dhjetor 2015 Ky botim është realizuar me përkrahjen nga projekti Promovimi i Shoqërisë Demokratike (DSP) – i financuar nga Zyra Zvicerane për Bashkëpunim në Kosovë (SCOK) dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF). Përmbajtja e këtij botimiështë përgjegjësi e Fondacionit Kosovar te Arkitektures dhe në asnjë mënyrë nuk mund të konsiderohet si qëndrim i SCOK-së apo KCSF-së.

housingandspace.com

PĂŤrmbajtja / Contents

4-7

Rreth Projektit / About the Project

10-13

Shkrim / Story

14-21

IntervistĂŤ / Interview

22-41

Profilet e qyteteve / City Profiles

42-45

Lajme / News

E drejta qytetare në hapësirë publike dhe banim social

Projekti “E drejta qytetare në hapësirë publike dhe banim social” implementohet nga Fondacioni Kosovar i Arkitekturës (KAF) dhe është mbështetur nga projekti Promovimi i Shoqërisë Demokratike (DSP) – i financuar nga Zyra Zvicerane për Bashkëpunim në Kosovë (SCO-K) dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF). Qëllimi i përgjithshëm i projektit është krijimi i kushteve të drejta në banim social, të përballueshëm dhe përshtatshëm për çdo qytetar të vendit pa dallim kulturor, social e ekonomik. Përmes tij synohet rritja e nivelit të kënaqshmërisë së qytetarëve me shërbimet komunale, pjesëmarrja e tyre dhe OJQ-ve në diskutimet/ konsultimet publike lokale dhe ndikimi i tyre në politikbërje.

Ky projekt targeton grupet e margjinalizuara kulturore e socio-ekonomike, vendimmarrësit lokal, si dhe publikun e gjerë të komunave të Prishtinës, Gjakovës, Gjilanit, Ferizajt dhe Fushë Kosovës. Projekti ka filluar të implementohet më 1 shtator 2015 dhe pritet të përfundohet më 28 shkurt 2017.

Qëllimet kryesore të projektit janë: Përfshirja dhe aktivizimi i shoqërisë së gjerë dhe organizatave të shoqërisë civile në jetën politike dhe publike, duke synuar qeverisjen e mirë lokale, rritjen e cilësisë së shërbimeve, barazinë gjinore, si dhe integrimin e komuniteteve etnike joshumicë dhe grupeve tjera të margjinalizuara në fushat që përkojnë me hapësirën publike (sheshet, bulevardet, trotuaret etj.) dhe banimin social.

Përpilimi i udhëzuesve për banim social për 5 komunat e përzgjedhura. Udhëzuesit do të përpilohen duke u bazuar në legjislaturën dhe dokumentet zyrtare në fuqi, në gjendjen ekzistuese në terren, nevojat e grupeve të interesit, shembujt e suksesshem në botë dhe në konsultim me ekspertë vendorë e ndërkombëtarë të fushës. Përmes tyre synohet krijimi i strategjive dhe kushteve të përshtatshme për jetë të shëndetshme të banorëve.

Krijimi i grupeve këshilluese gjithëpërfshirëse në vendimmarrje për banim social. Qëllimi i formimit të këtyre grupeve, ku do të përfshihen edhe gratë, personat me aftësi të kufizuara dhe anëtarët e komuniteteve etnike joshumicë, është mundësimi i shpërndarjes së banesave sociale brenda komunës në mënyrën sa më gjithëpërfshirëse duke prioritizuar përfituesit më nevojtarë.

Buletini 01 Ñ Dhjetor 2015

Rreth projektit

banimidhehapesira.com

Ndërtimi i mekanizmave llogaridhënëse ndaj qytetarëve.

Krijimi i platformës komunikuese/paralajmëruese për telefona të mençur për raporimin e dëmtimit apo keqpërdorimit të hapësirave publike dhe banimit social. Raportimi do të bëhet përmes dërgimit të fotografive dhe përshkrimit të lokacionit e dëmtimit/keqpërdorimit në aplikacion. Këto ankesa do t’i barten inspektoriatit të komunës që pritet të intervenojnë me masat e nevojshme. Kështu do të rritet komunikimi dhe transparenca mes komunës dhe qytetarëve.

Ngritja e vetëdijës publike rreth të drejtës univerzale për hapësira publike, banim social dhe të përballueshëm. Në kuadër të projektit do të organizohen debate dhe diskutime publike ndërmjet vendimmarrësve lokalë, OJQ-ve dhe publikut të gjerë, prezantime për nxënës të shkollave të mesme dhe punëtori për studentë lokalë dhe grupet e interesit, si dhe do të publikohen fletushka informuese për të drejtat dhe përgjegjësitë qytetare në hapësirat publike si dhe për format dhe kushtet e aplikmit për banesa sociale dhe të përballueshme.

The civil right to public space and social housing

“The civil right to public space and social housing” project is implemented by Kosovo Architecture Foundation (KAF) and is supported by the project Democratic Society Promotion (DSP) – financed by Swiss Cooperation Office Kosovo (SCO-K) and managed by Kosovar Civil Society Foundation (KCSF). Its main goal is to provide equal rights in social, affordable and appropriate housing for all the citizens, regardless of their cultural, social and economic differences. The project aims to increase the level of citizen’s satisfaction with public services, to increase citizens and NGOs participation in local public discussions and to increase their influence in policymaking. It targets cultural and socio-economical marginalized groups, local decision makers, and the general public in municipalities of Prishtina, Gjakova, Gjilan, Ferizaj and Fushë Kosova. Implementation of the project started on 1st of September 2015 and is expected to end on 28th of February 2017.

The mail aims of the project are: The training of interest groups in using contemporary tools and methodologies for activism and influencing decision-making processes. The aim of the project is to involve and activate the general society and civil society organizations in political and public life, with the purpose of achieving good local governance, increasing the quality of services, gender equality and integrating minorities and other marginalized groups in fields related to public space and social housing.

Drafting local manuals for social and affordable housing for the citizens, which are supposed to be considered or applied by the Municipality. The manuals for social housing will be drafted based on official laws and documents, existing field conditions, needs of groups of interest, successful examples in the world and in consultation with local and international experts. Through these manuals it is aimed to create strategies and proper living conditions for the citizens.

Founding inclusive advisory groups for decision-making in social housing. The aim of these groups, which will also include women, disabled people and marginalized groups, is to provide equal dissemination of social housing units within municipalities in the best possible way, by prioritizing the most needed beneficiaries.

Bulletin 01 Ñ December 2015

About the project

housingandspace.com

Building mechanisms for accountability to the citizens. It includes building a communication/reporting platform for smart phones for reporting the damages or misuse of public space and social housing. Reporting will be done by sending photographs and describing the damage/misuse and its location in the application. These complaints will be sent to the municipality’s inspectorate, which is expected to intervene with the needed measures. Thus the communication and transparency between the municipality and citizens will increase.

Raising public awareness for the universal right to public space, social and affordable housing. Within the project will be organized public debates and discussions among local decision makers, NGO-s and the general public, presentations for high school students and workshops for local students and groups of interest, and will be published informing brochures for the citizens’ rights and responsibilities in public space and for application methods and conditions for social and affordable housing.

Buletin Temp Kontribuesit Bekim Ramku, Menagjer i projektit Fjollë Caka, Koordinatore e projektit Jeta Bejtullahu, Koordinatore e Gjakovës Vullkan Qerimi, Koordinator i Gjilanit Zekirja Jakupi, Koordinator i Ferizajit Rinor Gashi, HandiKOS Prof.Dr.Ferid Agani, Ministër MMPH Contributors Bekim Ramku, Project manager Fjollë Caka, Project coordinator Jeta Bejtullahu, Gjakova coordinator Vullkan Qerimi, Gjilan coordinator Zekirja Jakupi, Ferizaj coordinator Rinor Gashi, HandiKOS Prof.Dr.Ferid Agani, Minister MESP

banimidhehapesira.com

Pse Hapësira Publike dhe Banimi Social?

Ky projekt nuk do mund të ishte i realizuar pa besimin që na është nga Zyra Zvicërane për Bashkëpunim në Kosovë (SCO-K) dhe Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF)

Njëri nga elemetet që bën një qytet të jetueshëm janë hapësirat publike që ai posedon. Tash e disa dekada trendi i privatizimit dhe uzurpimit të hapësirave publike ka marr përmasa të mëdhaja si në vendet e zhvilluara ashtu edhe në ato më pak të zhvilluara. Për më shumë në vendet e tranzicionit sic është Kosova përvetësimi i hapësirave publike dhe mospërgjegjësia e vendimmarrësve ndaj qytetarit shpesh kalon e pa adresuar.

KAF ka përzgjedhur 5 qytete të ndryshme në tipologji dhe problematikë për ta adresuar këtë qështje. Parimi univerzal në të drejtën mbi hapësirën publike është shtytësi jonë kryesor, hapësira publike duhet të jetë një vend ku cdo person pa marr parasysh prapavinë e tij socio-ekonomike, kulturore apo etnike mund të ndihet i barabart. Kjo nevojë më shumë se për cilin do grup tjetër duhët të vlej për personat me aftësi të kufizuara.

Të gjithë e dimë se rrugët, objektet apo hapësirat tona publike janë shumë largë standardeve të dinjitetshme që plotësojnë kërkesat minimale për qasje gjithpërfshirëse. Për një shtet që meton të jetë pjesë e Unionit Europjan casja gjithpërfshirëse në hapësirë publike duhet të jetë prioriteti kryesor i zyrtarëve lokal e posaqërisht atyre të urbanizmit e infrastrukturës.

E njëjta vlen edhe për Banimin Social. Kosova pas luftës së 1999 pa një trend në ritje të pabarazisë sociale e cila në mënyrën më të vrazhd u manifestua në ndërtimin e shumë paralagjeve të mbyllura, ku familjet me të ardhura më të mira financiare mund të jetojnë të ndarë nga grupet tjera socio-ekonomike. Kosova edhepse më parë nuk ka pasur ndonjë skemë të banimit social së paku nuk kishte lagje thellësisht të segreguara në baza socio-ekonomike, kulturore apo etnike.

Sot si rezultat i shumë faktorëve në Kosovë ndarja në baza të lartë permendura janë mëse të dukshme dhe banimi social egzistues pos kushteve të diskutueshme jetësore në pothuajse të gjitha rastet bën promovimin e segregimit social të përfituesve të banimit social. Ofrimi i banimit të sigurt, dinjitetshëm dhe përballueshëm për të gjithë është edhe njëri nga qellimet e adoptuara në shtator të këtij viti nga liderët botëror të udhëhequr nga Kombet e Bashkuara dhe programi i tyre "The Global Goals, for Sustainable Development". Udhërëfyesi ynë për Banim është po ky, ofrimi i banimit të dinjitetshëm për të gjithë pa dallime sociale, ekonomike, kulturore apo etnike.

Për vendin tonë është koha vendimtare për të treguar se kemi konsideratë dhe dëshirë për të punuar dhe ofruar strehim për të gjithë ata që nuk i kanë kushtet për ta siguruar ate. Me anë të këtij projekti ekipi i KAF-it metojmë që tu ndihmoj komunave të përzgjedhura për të ofruar banim social sa më inkluziv dhe për ta demokratizuar dhe bërë sa më transparent procesin e vendimmarrjës.

Buletin Temp Web banimidhehapesira.com housingandspace.com stambenostiprostor.com Twitter @HousingAndSpace Facebook Housing and Public Space Kosovo Architecture Foundation Drejtor: Bekim Ramku, Zv. Drejtor: Nol Binakaj, Koordinatore e Projekteve: FjollĂŤ Caka, Koordinatore e GjakovĂŤs: Jeta Bejtullahu, Koordinator i Gjilanit: Vullkan Qerimi, Koordinator i Ferizajit: Zekirja Jakupi, Zyrtare e Medias: Rudina Voca, Zyrtari i financave: Hekuran Fetahu.

Adresa Hakif Zejnullahu, S11 1/4, 10000 Prishtine +377 (0)44 124371 Design Trembelat

housingandspace.com

Why Public Space and Social Housing?

This project wouldnt be possible without the trust of the Swiss Cooperation Office in Kosovo (SCO-K) and the Kosovo Civil Society Foundation (KCSF).

One of the elements that distincts a liveable city is its public spaces. In recent decades a negative trand of privatisation of public spaces griped all global cities without difference of their typology or status. This trend is even more evident in developing countries such as Kosovo, the privatisation of the public spaces and the neglect of addressing this issues by the decision makers in the majority of cases is not addressed.

KAF chose 5 different cities in typology and problematics to tackle these problems. The universal right to public space is out main incitement for this project, the public space should be one where any individual regarding his socio-economic, cultural or ethnic background should feel equal. This universal right, more than to any other group, should serve to people with disabilities. We all know that our sidewalks, buildings and public spaces are fare away from minimal dignifying conditions of access for persons with disabilities. For a country that aims to become part of the European Union inclusive access to public space should be of the highest priority for local decision makers, in particular for the planning and infrastructure departments.

The same applies to Social Housing. Post war Kosovo saw a trend in social devision, which was manifested in the worst way in the construction of gated communities in our suburbs, a place where better off financial families could live apart from the other socio-economic groups.

Kosovo, eventhough it never has a sustainable social housing scheme, it never had socio-economic, cultural or ethniclly segragated naighborhoods. Today a a result of many factors, the above mentioned divisions are more than evident and the existing social housing, apart from the contraversial living conditions, in almost all cases promote the social segragation of the beneficiaries of the scheme.

Offering a safe, decent and affordable housing to all is one of the goals that was adopted in September of this year by the world leaders under the leadership of the United Nations and their program “The Global Goals for Sustainable Developments�. Our projects guidline on Housing is just this, offering a decent housing for all regardless of their social, economic, cultural or ethnic background. For Kosovo the time for addressing this issue is more than crucial in showing that we as a society are considerate and are willing to work on offering shelter for all those that are less fortunate to own or rent. With this project KAF aims to help the local gevenments in providing best solutions in inclusive social housing and in democratising and making the decision making process as transparent as possible.

Rinor Gashi HandiKOS

“Nuk është problem karroca ime, por planifikimi yt jo i mirë”. Po e nisi këtë shkrim me këtë thënie, të cilën nëse ndalemi dhe e analizojmë do të kuptojmë shumë gjëra.

Sot shumë shpesh mendohet se projektimi i lëvizjes së lirë për personat me aftësi të kufizuar është një nder që po ua bënë atyre, ose edhe më keq, mendojnë që kjo është barrë që duhet ta mbajnë për shkak tyre. Shumë shpesh ata harrojnë që lëvizja e lirë garantohet me një sërë dokumentash ndërkombëtare dhe vendore por edhe sikur të mos ekzistonin ato, do duhej të na obligonte ndërgjegjja e shëndoshë që mos të bëjmë barriera për një pjesë të shoqërisë, që do mund të i jepte vendit po aq sa këta të tjerët që nuk hasin në barriera artitektonike.

Në mëngjes po sa i hapi sytë, kur filloj ta mendoj se çfarë do të bëjë gjatë ditës së sotme dhe ku do të shkoj, pjesën kryesore duhet ta mendoj QASJEN. A ka qasje rruga, a ka qasje objekti, a ka qasje tualeti, a ka qasje ashensori, a ka qasje kjo, ajo, qasje, qasje, qasje! Pra qysh në fillim të ditës, ende pa dalur nga shtëpia, fillon problemi me qasje.

Nëse vendosi me dal me shku me autobus, e di që m’duhet të i thërras 2-3 vetë me më ndihmuar me hyp në autobus. Edhe më pyesin a don “hopa” me të hyp?

Me gjithë respektin për ata të cilët këtë gjë e kanë prej vullnetit shumë të mirë, kjo është ajo që më së paku do të dëshironte një përdorues i karrocës. Edhe pse ndonjëherë duke mos pasur alternativë tjetër, duhet ta pranojmë edhe këtë “qasje”.

Nëse vendosi me dal për kafe, duhet prapë t’ia bëjë vetës disa pyetje. Ku do ta parkoj veturën, sa shkallë i ka kafiteria, a dijnë kamarierat si me më ndihmu, a mundem me shkuar në tualet nëse kam nevojë? Prapë pyetje e pyetje. Ku po mbetet mandej kënaqësia e asaj kafe kur në fillim duhet të i mendosh gjithë këto gjëra? Zgjidhje është se duhet të shkosh në ato pak vende që kanë qasje deri diku, edhe pse kjo mund të jetë për të satën here. Dhe tjetra, kur dikush të fton për kafe, pyetja e parë është a ka qasje. Prapë mendja te qasja....

Nëse dua të shkoj me një takim pune, dhe e di që nuk ka qasje, atëherë zgjidhja ime është që të marrë një kolegë të më ndihmojë. ”Nuk

Buletini 01 Ñ Dhjetor 2015

Nuk është problem karroca ime, por planifikimi yt jo i mirë

banimidhehapesira.com

kanë mundur të vazhdojnë studimet e tyre, sa njerëz nuk kanë mundur të punësohen për shkak të kësaj, e sa e sa... Me gjithë këto mund ta paramendoni pastaj mirëqenien e këtyre qytetarëve që nuk kanë mundur të e zhvillojnë vetën e tyre.

Me gjithë këto mund ta paramendoni barrën e shtetit për ndihma sociale dhe pensione, të cilat prapë se prapë për këta persona nuk janë të mjaftueshme, por të cilat e rëndojnë buxhetin e shtetit edhe ashtu të rënduar.

ka rëndësi nëse ky kolegu ka pasur punë diçka tjetër”.

Shumë herë edhe më ndodh që të anuloj gjëra shumë të rëndësishme të punës për shkak të qasjes. Shumë herë më duhet edhe të i lëshoj para kohe tryezat, seminaret apo trajnimet e ndryshme, jo që nuk më rrihet, por tualeti është vetëm për ata “në këmbë”.

Më duhet patjetër të e përmendi edhe vullnetin shumë të mirë të shoqërisë për të ndihmuar, edhe atë shumë here edhe pa i’u kërkuar ndihmë, e që në vendin tonë

është shumë e nevojshme duke pasur parasysh që pjesa më e madhe e ambientit është e pa qasshme. Por si për çdo person, edhe për ata me aftësi të kufizuar, dinjiteti është pjesë tejet e rëndësishme e personalitetit, e duke pasur nevojë për ndihmë gjatë gjithë kohës, jo për shkak të aftësisë së kufizuar por ambientit, atëhere mund të e kuptoni se çfarë ndjenje mund të krijohet rreth dinjitetit.

Tash paramendojeni edhe sa fëmijë nuk kanë mundur të shkojnë në shkollë për shkak të kësaj, sa maturantë nuk

Pra, po e shohim se mos mundësia për lëvizje të lirë për personat me aftësi të kufizuar sjell probleme të shumta në të ardhmen.

Ashtu siç e thashë edhe më lartë, qasja nuk duhet të shihet si barrë por si investim për shoqërinë. Edhe ashtu, si popull jemi i vogël dhe nuk do duhej të përjashtojmë grupe të shoqërisë për të kontribuar për vendin, qoftë edhe pa qëllim.

Rinor Gashi HandiKOS

“My wheelchair is not a problem, but your bad planning/ design.” I am beginning with this statement, which if we stop and analyze it, will make us understand many things.

Nowadays is often thought that the design of free movement for people with disabilities is an honor that we are making for them, or even worse, it is thought that this is a burden, which designers must hold for them. Very often they forget that freedom of movement is guaranteed by a number of international and domestic documents, but even if they did not exist, our conscience would have to push us to not make obstacles for a part of society, that could contribute to the country as much as others that do not encounter these architectonic barriers.

Just as I open my eyes in the morning and I start thinking what am I going to do and where I will be going during the day, the main part I should consider is ACCESS. Is there access to the road,

access to the object, or access to toilets, access to a lift, access to this, that, access, access, access! So at the beginning of the day, before leaving home, the problem starts with access.

If I decide to go out and take the bus, I know I will have to call 2-3 persons to help me get on the bus. They even ask me: do you want us to lift you like “hop”? With all due respect for those who do this from their good will, this is what a wheelchair user would like the least. Although sometimes having no other option, we must approve this “access” also.

If I decide to go out for coffee, I still have to ask myself some questions. Where I am going to park my car, how many stairs are in the cafeteria, do waiters know how to help me, can I go to the toilet if I need to? Questioning and questioning again. Where is the joy of that coffee when you should think about all of these things at first? The

Bulletin 01 Ñ December 2015

My wheelchair is not a problem, but your bad planning

housingandspace.com

solution is that we must go to those few places that have access to a certain extent.

And the other, when someone invites you for coffee, the first question would be whether there is access. Still thinking about the access...

If I want to go to a job meeting, and I know that there is no access, then my solution is to get a colleague to help.

“It does not matter if this colleague had something else to do.” Many times it happens to cancel many important things from work because of the access. Many times I also have to get out of roundtables, seminars or different trainings before time, not that I do not like staying there, but the bathroom is only for those “standing”.

I must mention the good will of the society to help me many times, even without asking for help, which in our country is very necessary given that the bulk of the environment is inaccessible.

But as for any person, even

for those with disabilities, dignity is a very important part of the personality, and by needing help all the time, not because of the disability but due to the environment, you can understand what kind of feeling can be created about dignity.

Now you can imagine how many children could never go to school because of this, many high school students could not continue their studies, many people could not be employed because of this, and how many more... With all these you can imagine the welfare of these citizens who were not able to develop themselves. With all these you can imagine the burden of state for social assistance and pensions, which nevertheless are not sufficient for these persons, but that they burden the already burdened state budget.

So, we are seeing that the lack of possibility of free movement for people with disabilities brings many problems in the future.

As I mentioned above, the approach/access should not be seen as a burden but as an investment for the society.

Even so, as a small nation that we are, we should not exclude groups in society to contribute for the country, even unintentionally.

Intervistë me z. Ferid Agani, Ministër i Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor

Si ministria përgjegjëse për planifikim hapësiror dhe njëra nga më përgjegjëset për banim social, ekipi i projektit Banimi dhe Hapësira ndërmori një intervistë me ministrin të Mjedisit dhe Planifikimit Hapësiror Zt. Ferid Aganin.

1.Cila është veprimtaria e MMPH në fushën e banimit social dhe hapësirave publike?

Banimi është çështje vendimtare për stabilitet social, shëndet dhe zhvillim kualitativ të mirëqenies njerëzore dhe ndikon në rrjedhën e zhvillimit të gjithmbarshëm të shoqërisë. Si i tillë është komponent i rëndësishëm në zhvillimin social-ekonomik, gjegjësisht të standardit jetësor. MMPH, zhvillon politikat e banimit, hartimin e strategjive, programeve dhe projekteve, si dhe realizimin e aktiviteteve të tjera që ndikojnë në mënyrë të drejtpërdrejtë në krijimin e kushteve dhe mekanizmave për mundësimin e banimit të përshtatshëm dhe të qëndrueshëm për të gjithë qytetarët, në ruajtjen e rritjen e vlerës së fondit banesor, si dhe në përdorimin dhe aplikimin e rregullave moderne teknike të ndërtimit.

2.Çfarë politika sociale janë zhvilluar nga MMPH rreth çështjes së banimit social në vend?

Bazuar në Ligjin Nr.

03/L-164 për Financimin e Programeve të Veçanta të Banimit, sigurimi i banimit është përgjegjësi e komunave. Komunat identifikojnë nevojat për banim për popullsinë nën juridiksionin territorial të tyre, hartojnë programet tri vjeçare për banim bazuar në burimet financiare dhe sigurojnë tokën për ndërtim bashkë me infrastrukturën e nevojshme.

Ato paraqesin kërkesat për financimin e investimeve të reja dhe subvencioneve në MMPH. Përkrahja e banimit bëhet përmes banesave të ndërtuara nga Komuna, Qeveria dhe donatorët të cilat lëshohen në shfrytëzim me qira, përmes banesave ekzistuese në pronësi të personave fizikë apo juridikë, të cilat mund të lëshohen me qira për familjet që posedojnë bonus të banimit, si dhe përmes banesave të tjera në pronësi të komunës, që mund të adaptohen për banim. Me ketë ligj përfshihen familjet: •që nuk kanë banesë apo shtëpi në pronësi individuale, •kanë mbetur pa banesë-shtëpi si rezultat i dëmtimit të shtëpive gjatë luftës së fundit në Kosovë dhe •posedojnë sipërfaqe banimi nën normat e banimit, të përcaktuara për atë kategori sociale dhe ekonomike.

Nga Ligji Nr. 03/L-164 për Financimin e Programeve të Veçanta të Banimit janë të hartuara dhe të aprovuara 6

Buletini 01 Ñ Dhjetor 2015

Projekti: “E drejta qytetare në hapësirë publike dhe banim social”

banimidhehapesira.com

Udhëzime Administrative për plotësimin e tërësishëm të tij.

3.Çfarë programe janë ndërmarrë nga MMPH për trajtimin e kësaj problematike? Nga kush janë hartuar këto programe dhe mbi premisa të cilave konventave ndërkombëtare?

Obligim i Qeverisë është mirëqenia e qytetarëve të vet. Kjo rregullohet me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, Neni 22 i cili thotë: Të drejtat dhe liritë e njeriut të garantuara me marrëveshjet dhe instrumentet ndërkombëtare në vijim, garantohen me këtë Kushtetutë, zbatohen drejtpërdrejtë në Republikën e Kosovës dhe kanë prioritet, në rast konflikti, ndaj dispozitave e

ligjeve dhe akteve të tjera të institucioneve publike: 1.Deklarata Universale për të Drejtat e Njeriut; 2.Konventa Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive Themelore të Njeriut dhe Protokollet e saja; 3.Konventa Ndërkombëtare për të Drejtat Civile e Politike dhe Protokollet e saj; 4.Konventa Kornizë e Këshillit të Evropës për Mbrojtjen e Pakicave Kombëtare; 5.Konventa për Eliminimin e të gjitha Formave të Diskriminimit Racor; 6.Konventa për Eliminimin e të gjitha Formave të Diskriminimit ndaj Gruas; 7.Konventa për të Drejtat e Fëmijës; 8.Konventa kundër Torturës

dhe Trajtimeve e Ndëshkimeve të tjera Mizore, Jonjerëzore dhe Poshtëruese.

9.Deklarata Ekonomike Sociale Republika e Kosovës ka marrë për obligim miratimin e kornizës ligjore në harmoni të plotë me konventat e BE-së, i cili është parakusht esencial për përafrimin me BE-në.

Në ministri janë realizuar këto projekte: 1. Ndërtimi i nënte (9) objekteve të Banimit social 2. Projekti për mbylljen e Qendrave të Përkohshme Kolektive - Plemetina 3. Projekti për Rindërtimin e shtëpive në Shtërpcë 4. Projekti për rindërtimin e shtëpive për personat e riatdhesuar

5.Kush monitoron menaxhimin dhe mbarëvajtjen e këtyre projekteve? Çfarë masa merren në rast të keqmenaxhimit dhe keqpërdorimit të banesave sociale?

Përgjegjësia e monitorimit, menaxhimit dhe mbarëvajtjes

për këto projekte është tek Organi Kompetent i Komunës.

Kundër vendimit të Organit Kompetent pala e pakënaqur mund të shtrojë ankesë në zyrën për ankesa të Ministrisë.

6.Nga kush financohen Programet për Banim Social? Si koordinohen këto investime me investitorët tjerë për ndërtimin e banesave sociale?

Ndarja e buxhetit dhe zbatimi i projekteve të banimit social janë të shpërndara edhe në institucionet tjera të nivelit qendor, prandaj duhet të rishikohet mundësia që këto projekte të realizohen në Ministri për të gjithë në mënyrë të barabartë dhe për të gjitha kategoritë që kanë nevojë për zgjidhjen e çështjes së banimit.

7.Cili është buxheti i deritanishëm i shpenzuar nga MMPH për financimin e programeve për banim social?

Sa janë planifikuar për të ardhmen e afërt?

Përmes fondit të riintegrimit të personave të riatdhesuar, ne tri vitet e fundit janë rindërtuar dhe rinovuar shtëpi e tyre në rastet kur kanë pasur pronën e tyre, me një buxhet të përgjithshëm prej 500.000 Euro.

8.A bashkëpunon apo konsultohet MMPH me institucione të ngjashme në rajon dhe më gjerë për të shkëmbyer njohuritë dhe përvojat rreth kësaj problematike?

Buletini 01 Ñ Dhjetor 2015

4.Cilat janë bashkëpunimet e Ministrisë me Komunat, OJQ-të dhe komunitetet tjera për zbatimin e këtyre programeve?

MMPH ka mbajtur disa punëtori me nivelin lokal për të përkrahur Komunat në Hartimin e programeve trevjeçare të banimit që është obligim ligjor. Deri më tani 20 komuna kanë hartuar draft/programet trevjeçare të banimit, ku nëntë prej tyre e kanë të aprovuar edhe në Kuvendin Komunal.

Sfidë e realizimit të këtyre programeve është edhe financimi. Komunat në Kosovë hasin me një problematikë shumë të rëndësishme sepse nuk kanë sektor të banimit dhe kështu implementimi i Ligjit është shumë i vështirë.

Në shumë Komuna nuk ka përgjegjës të emëruar për fushën e banimit dhe për shkak të kësaj shpesh zbatimi i ligjit nuk është i kënaqshëm në mungesë të sektorit të banimit. Numri i OJQ-ve të cilat merren me fushën e banimit në Kosovë është shumë i vogël megjithatë bashkëpunimi me to është shumë i mirë, ndërsa sa i përket komuniteteve të gjithë trajtohen në mënyrë të barabartë.

banimidhehapesira.com

Në Ministri kemi bashkëpunime të vazhdueshme me institucionet e ngjashme në rajon dhe më gjerë, ku përmes shkëmbimit të përvojave janë hartuar dhe harmonizuar edhe politikat tona.

9.Cilat janë sfidat e tanishme të MMPH në planifikimin hapësinor dhe urban?

Sifdë e tanishme për MMPH-në është fillimi i hartimit të Hartave Zonale Komunale dhe Hartës Zonale të Kosovës, menjëherë pas hyrjes në fuqi të Udhëzimeve Administrative përkatëse, si vazhdimësi e reformave në ndërtim dhe njëkosësisht praktikës së re të trajtimit të planifikimit hapësinor dhe urban në rajon. Ndërkohë, MMPH-ja po e udhëheqë mjaft mirë procesin e legal-

izimit, ku për herë të parë në nivel vendi themelohet një Regjistër Shtetëror i Ndërtimeve Pa Leje dhe në bashkëpunim me komunat ka filluar trajtimi i tyre, proces ky në funksion të sigurisë së jetës së qytetarëve dhe organizimit më të mirë të hapësirës ku ne jetojmë.

10.Rishtazi MMPH është zotuar për qasje gjithëpërfshirëse në proceset e planifikimit hapësinor. Në çfarë forme planifikohet përfshirja qytetare në fushën e hapësirave publike dhe banimit social?

Planifikimi hapësinor është lëmi multisektoriale dhe përfshirja e qytetarëve në identifikimin e nevojave dhe ofrimin e zgjidhjeve për hapësirat ku ata jetojnë, si dhe në proceset të cilat

kanë ndikim drejtpërsëdrejti në mirëqenien e tyre është e domosdoshme. Me këtë sigurohet qëndrueshmëria e këtyre zgjidhjeve apo planeve pasi që kërkesat dhe nevojat e komunitetit janë marrë parasysh, sipas akteve ligjore dhe nënligjore në fuqi, të cilat MMPH-ja ka synim që t’i zbatojë. Ndërsa sa i përket banimit social me amandamentimin e ligjit Nr. 03/L-164 për Financimin e Programeve të Veçanta të Banimit, banimi social do të trajtohet më denjësisht dhe do të eliminohen hapësirat e izoluara të një shtrese të caktuar të popullatës sonë por do të jenë pjesë e shoqërisë pa dallim.

Interview with Mr. Ferid Agani, Minister of Environment and Spatial Planning (MESP)

As the responsible agency for public space and social housing, the Housing and Public Space team conducted an interview with the minister of Environment and Spatial Planning Mr. Ferid Agani.

1.What is the activity of MESP in the field of social housing and public spaces?

Housing is a crucial issue for social stability, health and qualitative development of the human welfare and it influences the overall development of the society. Being such, it is an important component in the socio-economic development, respectively in the living standards.

MESP develops housing policies, drafts strategies, programs and projects, and implements other activities that directly affect in building the conditions and mechanisms for providing adequate and sustainable housing for all citizens, in preserving and increasing the value of housing, and in using and applying the modern technical construction regulations.

2.What social policies are developed by MESP regarding the issue of Social Housing in the country?

According to the Law No. 03/L-164 on Housing

Financing Specific Programs, social housing is the responsibility of municipalities. The municipalities identify housing needs for population under their territorial jurisdiction.

They are responsible for drafting three-year housing programs based on financial resources and for providing the land for the construction accompanied with the proper infrastructure. They present the requests for financial support and new investments and subsidies to the MESP. Housing support is done through the housing built by the Municipality, Government and donors that are issued for use under affordable lease, through the existing flats owned by natural or legal entities that can be rented by families benefiting housing bonus, as well as through other apartments owned by the municipality, which can be adapted for living.

Within this Law are included the families that: •Do not have a privately owned home or flat, •Are left without a house due to the house destruction during the last war in Kosovo, and •Possess a residential area under the housing standards, defined for social and economic categories.

Bulletin 01 Ñ December 2015

Project: “The civil right to public space and social housing”

housingandspace.com

By the Law No. 03/L-164 on Housing Financing Specific Programs, MESP has drafted and issued 6 Administrative Instructions for its full implementation.

3.What programs have been undertaken by the MESP to address this issue? By whom have these programs been drafted and in what premises of the international conventions have they been based?

The duty of Government is the welfare of its citizens.

It is regulated by the Constitution of the Republic of Kosovo, Article 22 that states: Human rights and

fundamental freedoms guaranteed by the following international agreements and instruments are guaranteed by this Constitution, are directly applicable in the Republic of Kosovo and, in the case of conflict, have priority over provisions of laws and other acts of public institutions: 1.Universal Declaration of Human Rights; 2.European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms and its Protocols; 3.International Covenant on Civil and Political Rights and its Protocols; 4.Council of Europe

Framework Convention for the Protection of National Minorities; 5.Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination; 6.Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women; 7.Convention on the Rights of the Child; 8.Convention against Torture and Other Cruel, Inhumane or Degrading Treatment or Punishment; 9.Social Economic Declaration.

The Republic of Kosovo has undertaken the responsibility for the adoption of

The ministry implemented the following projects: 1.Construction of nine (9) Social Housing buildings; 2.The project for closing the Temporary Collective Centers – Plemetina; 3.The project for the Reconstruction of houses in Shterpce; 4.The project for rebuilding the houses for repatriated persons.

4.What cooperation does The Ministry have with Municipalities, NGOs and other communities for the implementation of these programs?

MESP has held several workshops with local levels in order to support Municipalities in drafting threeyear housing programs which is a legal obligation.

So far, 20 municipalities have drafted the three-year housing draft/programs, nine of which have had it approved in their Municipal

Assembly also. Financing is another challenge for implementation of these programs.

Municipalities in Kosovo come across a very important concern since they do not have the housing sector, and thus implementation of the law is very difficult. In many municipalities there is no responsible person assigned in the field of housing, and because of this the law implementation is often not satisfactory in the absence of housing sector.

The number of NGOs which deal with residential field in Kosovo is very small however the cooperation with them is very good; whereas regarding the communities they are all treated equally.

5.Who monitors the management and progress of these projects? What measures are undertaken in case of mismanagement and misuse of social apartments?

It is The Competent Authority of Municipality that has the responsible for monitoring, managing and progression of these projects. The unsatisfied party can lay complaint against the decision of Competent Authority in appeals office of Ministry.

Bulletin 01 Ă‘ December 2015

a legal framework in full compliance with the EU conventions, which is an essential precondition for the approximation with the EU standards.

housingandspace.com

6.By whom are funded the Social Housing Programs?

How are these investments coordinated with other investors in building social apartments?

Budget allocation and implementation of social housing projects are also distributed in other central level institutions, therefore the possibility for these projects to be implemented within the Ministry for everyone equally and for all the categories that need to solve the housing issue must be reviewed.

7.What is the budget spent so far by MESP in financing social housing programs? How much has been planned for the near future?

Through reintegration fund of repatriated people, within the last three years their houses have been rebuilt and renovated, in those cases where they had their own property, with a total budget of 500.000 Euros.

8.Does MESP collaborate or consult with similar institutions in the region and beyond to exchange knowledge and experiences about this concern?

The Ministry has ongoing cooperation with similar institutions in the region and beyond, and through the exchange of experiences we have drafted and harmonized our policies.

9.What are the current challenges of MESP in urban and spatial planning?

The current challenge for MESP is the beginning of drafting Municipal Zoning Maps and The Zoning Map of Kosovo, just after the corresponding Administrative Instructions have been enforced, as continuity of the construction reforms and at the same time of the new practice in urban and spatial planning in the region. Meanwhile, MESP is facilitating quite well The Legalization Process, a process focused in insurance of citizen’s life and in a better organization of the living environment. For the first time in the national level a State Register of Illegal Buildings has been established, while the treatment of illegal buildings has started being done in cooperation with the municipalities.

10.MESP is recently committed to a comprehensive approach in spatial planning processes. How is the citizens’ involvement planned in the field of public spaces and social housing?

Spatial planning is a multi-sectorial field and the citizens’ involvement in identifying the needs and offering solutions for their living environment and in processes which have a direct impact on their well-being is a necessity.

This is how the sustainability of these solutions or plans is assured after the requirements and needs of community have been considered, according to the legal and sublegal enforced acts, which MESP aims to implement. Regarding the social housing, with the amendment of Law No. 03/ L-164 on Housing Financing Specific Programs, it will be handled with more dignity and the isolated areas of a certain population category will be eliminated thus making them an equal part of the society.

Profile të qyteteve

Komuna e Ferizajt ka 45 vendbanime, të shpërndara në zona të ndryshme, prej të cilave rreth 39% e popullsise (42,649 banorë) jetojnë në zonën urbane, ndërsa 61% (65,982 banorë) në atë rurale. Shumica etnike janë shqiptarë me 97 % ndërsa në pjesën tjetër prej 3% dominojnë komuniteti ashkali, romë dhe egjiptias, por ka edhe disa serbë e goranë. 50% e popullsisë së qytetit të Ferizajt janë nën moshën 25 vjeçare. Numri i përgjithshëm i shtëpive individuale në këtë komunë aktualisht është 31,239, ndërsa ndërtesa të banimit kolektiv janë 118 me gjithsejt 2275 njësi banimi.

Në aspektin e banimit social, Komuna e Ferizajt ka një kapacitet prej 75 njësive banesore sociale, të shpërndara në 3 blloqe të banimit. Gjithashtu pritet të lirohen edhe 40 njësi banesore të një ndërtese e cila është okupuar që nga paslufta.

Hapësirat publike në Ferizaj përfshijnë tri parqe që konsiderohen më të mëdha në qytet, Parku i Lirisë (42 ha.), Parku i Qytetit (afer hekurudhës), si dhe Parku “Korridori i gjelbërt” afër Sallës së Sporteve, si dhe disa parqe të vogla në rrugë të ndryshme të qytetit. Qyteti ka sheshin “Adem Jashari” para komunës si hapësirë në zemër të qytetit dhe sheshin kryesor në qendër “Dëshmorët e Kombit”. Hapësira publike të gjelbërta në përgjithësi ka edhe tek banimet kolektive gjithashtu.

Meqë Ferizaj për nga zhvillimi ekonomik njihet si qytetit i dytë në Kosovë, shkaku i pozitës së mirë gjeografike, ka edhe qarkullim të madh të veturave e si pasojë shpesh herë edhe bllokim të trafikut. Një tjetër problematikë është parkingu jo i mjaftueshëm në qytet, ku vihet në pah mungesa e ndërtesës për parking. Gjithë parkingu publik është i orientuar në tri rrugët kryesore (Rr. ”Dëshmorët e Kombit”, Rr. “12 Qershori” dhe Rr. “Ahmet Kaciku”), por ekzistojnë edhe parkingje private me pagesë më të lartë. Në disa nga rrugët kryesore trotuarët përdoren për parking, por ka edhe raste kur parkingjet publike privatësohen për nevoja të bizneseve të ndryshme, duke përvetësuar vendparkingun publik pranë lokalit të caktuar vetëm për veturën e pronarit apo edhe duke vendosur reklama mbi parking. Në qytet ekziston vetëm një shteg për biçikleta dhe ai është në rrugën që shkon nga Qendra e Kulturës e deri afër Parkut të Lirisë, ndërsa në pjesët tjera të qytetit nuk ka shtigje për biçikleta, çka edhe e bën lëvizjen jo të sigurt të çiklistve.

Buletini 01 Ñ Dhjetor 2015

Komuna e Ferizajit

banimidhehapesira.com

KOMUNA 345 KM2 108,631 BANORË 315 BANORË/KM2 QYTETI 2

10.537 KM

42,649 BANORË 4040 BANORË/KM2

Vetëm sheshi kryesor “Dëshmorët e Kombit” ka qasje pak më të mirë të lëvizjes për persona me aftësi të kufizuara, derisa pjerrinat shfaqen vende-vende në trotuaret e qytetit, por shumë nga ato janë të rrezikshme dhe jo shumë funksionale, duke u nisur nga pjerrtësia e madhe e deri te plani jo i mirë detal i tyre. Qasja e personave me aftësi të kufizuara në objektet publike është një qështje që ende duhet analizuar dhe punuar në Ferizaj.

Drejtoritë e Komunës së Ferizajt që merren me hapësirat publike janë Drejtoria e Urbanizmit dhe Mjedisit (DUM) dhe Drejtoria e Shërbimeve Publike dhe Emergjencës (DSHPE), ndërsa me banimin social përveç DUM merret dhe Drejtoria e Shëndetësisë dhe Mirëqenies Sociale (DSHMS).

3%

ASHKALI ROMË EGJIPTIAS SERBË GORAN

SHQIPTARË

97%

118

BANIM KOLEKTIV

2275

NJËSI KOLEKTIVE

31.239

SHTËPI INDIVIDUALE

City Profiles

Municipality of Ferizaj has 45 settlements, with nearly 39% of the population (42.649 inhabitants) living in the urban areas and 61% in the rural ones (65.982 inhabitants). The ethnical majority is Albanian with 97%, while Ashkali, Roma and Egyptians dominate the other 3%, and there is also a small percentage of Serbs and Gorans. 50% of the population in the city of Ferizaj is under 25 years old. The total number of individual houses in this municipality is currently 31,239, while the collective residential buildings are 118 with a total of 2275 residential units.

In terms of social housing, the Municipality of Ferizaj currently has a capacity of 75 social housing units, distributed in 3 residential blocks. There are also 40 residential units within a building, which were occupied by illegal settlers after the war.

Public spaces in Ferizaj include three parks that are considered to be the largest in the city, the Freedom Park (42 hectares), the City Park (near the railway), and the Green Corridor Park near the Sports Hall, and several smaller parks within different city streets. The city has the central public space, Adem Jashari Square, in front of the municipality building, and in the main city square Dëshmorët e Kombit. Public green spaces are present in collective residential neighborhoods too.

Since Ferizaj is known as the second city in Kosovo based in its economic development, according to its favorable geographical location, it also has a large circulation of vehicles and insufficient parking space in the city. All public parking is concentrated in the three main streets, Dëshmorët e Kombit, 12 Qershori and Ahmet Kaçiku streets, but there are also many private parking spaces in the center of the city. In some of the roads the sidewalks are used for parking, but there are also cases where public parking is occupied for the needs of different businesses by using the parking space in front of the specific business only for the owner’s car or by placing ads on it. In the city there is only one cycling lane and it’s on the street that goes from the Cultural Center to the Freedom Park, while in the other parts of the city there are no lanes for bicycles, thus making the city unfriendly for cyclists.

Only the main square Dëshmorët e Kombit offers a better access for people with disabilities, while the ramps are present in some of the sidewalks, many of them are dangerous and not very functional, starting from the percentage of the slope to their improper planning. The access of persons with disabilities in public buildings of the city is an issue that still needs to be analyzed and addressed.

Bulletin 01 Ñ December 2015

Municipality of Ferizaj

housingandspace.com

MUNICIPALITY 345 KM2 108,631 INHABITANTS 315 INHABITANTS/KM2

The departments in the Ferizaj Municipality responsible for public space are: the Department of Urbanism and Environment (DUE) and the Department of Public Services and Emergency (DPSE), while social housing are the responsibility of DUE and the Department of Health and Social Welfare (DHSW).

CITY 10.537 KM2 42,649 INHABITANTS 4040 INHABITANTS/KM2

3%

ASHKALI ROMA EGYPTIANS SERBS GORANS ALBANIAN

97%

118

COLLECTIVE RESIDENTIAL

2275

RESIDENTIAL UNITS

31.239

INDIVIDUAL HOUSES

Profile të qyteteve

Komuna e Gjakovës është e përbërë prej 90 vendbanimeve dhe ka një popullsi rezidente prej 94.556 banorëve, nga të cilët 40,827 banojnë në zonën urbane dhe 53,729 në atë rurale.

Grupet etnike janë: shqiptarë (87,672); egjiptianët e Ballkanit (5,117); romët (738); ashkali (613); boshnjakë (73); serbë (17); turq (16); goranë (13) dhe të tjerë. Përkatësia fetare: myslimanë (77,299); katolikë (16,296); krishterë ortodoksë (22); të tjerë (142) dhe jofetarë (129).

Në aspektin e banimit social, Komuna e Gjakovës ka kapacitet prej 44 banesave, të ndara në dy blloqe banimi, si dhe 130 shtëpi individuale të cilat gjenden në lagjen ‘Ali Ibra’ (Kolonia), në dalje të qytetit, rruga për Prizren. Projekt ky i realizuar në vitin 2013, në partneritet me Komunën e Gjakovës, Caritas-i Zvicerran dhe Zyra për bashkëpunim Zvicerran. Nga këto projekte kanë përfituar familjet me raste të përkujdesjes sociale, familjet e dëshmorëve, invalidëve dhe veteranëve të Luftës.

Numri i kërkesave arrin deri në 300 kërkesa për çdo vit.

Hapësirat e gjelbëruara publike në Gjakovë përfshijnë dy zona të rëndësishme rekreative (Parku i Çabratit dhe Shkukëza); dy parqet e mëdha të qytetit (në qendër të qytetit tek Pallati i Kulturës ‘Asim Vokshi’ dhe në Bllokun e Ri); hapësirat publike qëndrore, si sheshet (sheshi ‘Nena Tereze’, sheshi ‘Ali Podrimja’ dhe sheshi ‘Mustafa Bakija’, Loma e Drithit, Fusha e Sahatit/ Sahat Kulla, platoja e namazgjahut, platoja e sportit të vogël); çarshitë (Çarshia e Madhe/e vjetër dhe Çarshia e Vogël), si dhe hapësira të vogla para ndërtesave publike. Hapësira publike të gjelbëra ekzistojnë edhe në lagjet e banimit kolektiv në zonën urbane (Qendra, Blloku i Ri, Qerimi, Orize) të cilat janë të pajisura me inventar dhe shfrytëzohen për rekreim nga banorët e lagjes, përderisa në lagjet me banim individual ka mungesë të këtyre hapësirave. Edhe fushat e sportit janë shumë të popullarizuara në qytet, por shumica prej tyre janë në gjendje të rëndë për shkak të vandalizmit dhe mungesës së investimeve. Ato janë të shpërndara nëpër qytet pa lidhje të brendshme. Tre lumenj kalojnë nëpër Gjakovë (lumi Krena, Erenik dhe Trakaniq), të cilët krijojnë korridore të hapura natyrore përmës qytetit, dhe sjellin dritë e ajër të freskët në qendër, por disa pjesë janë të kërcënuara nga ndotja. Nxjerrja e rërës, zhavorrit dhe ndërtimet afër shtratit të lumit, paraqesin rrezik për banorët e afërt dhe degradojnë tokën. (Ekziston një park i vogël dhe një fushë e sportit në pjesën ku lumi Krena kalon përmes qendrës së qytetit).

Buletini 01 Ñ Dhjetor 2015

Komuna e Gjakovës

banimidhehapesira.com

KOMUNA 586.91 KM2 94.556 BANORË 293.42 BANORË/KM2 QYTETI 13.189 KM2 40.827 BANORË 3,100 BANORË/KM2

Profili i rrugëve kryesore (përgjatë qendrës së qytetit) ka dy shiritë qarkullimi dhe një shirit për parkim, ndërsa pjesa e trotuareve është e kufizuar me drunjë, korita gjelbërimi dhe shtylla anti-parking. Zgjerimi i rrugës theksohet tek pikat e stacioneve për autobusë lokal. Poashtu ka filluar të aplikohet nivelizimi i trotuareve për lëvizjen e personave me nevoja të veçanta. Prioritet u jipet vetëm rrugëve kryesore dhe ky proces po ecën ngadalë, ndaj kjo kategori ka vështirësi në lëvizje pa ndonjë person ndihmës. Meqë standardet për lëvizjen e personave me nevoja të veçanta aplikohen pjesërisht, atëherë vështirësia vazhdon edhe tek qasja në ndërtesat publike (institucione arsimore, kulturore, sportive).

Hapësirat publike janë nën menaxhimin e kompetencave të drejtorive përkatëse si: Drejtoria e Urbanizmit dhe Mbrojtjes së Mjedisit, Drejtoria e Shërbimeve Publike, Drejtoria e Punës Inspektuese, Drejtoria e Zhvillimit Ekonomik, ndërsa për çështjet e banimit social merren Drejtoria e Shëndetësisë dhe Mirëqenies Sociale, DUMM dhe Zyra për Komunitete dhe Kthim.

6,587 ASHKALI ROMË

EGJIPTAS SERBË GORAN

EGJIPTAS

ROMË SHQIPTARË

87,672

44

BANIM KOLEKTIV

130

SHTËPI INDIVIDUALE

City Profile

Municipality of Gjakova consists of 90 settlements and has a population of 94,556 inhabitants, of which 40,827 live in urban areas and 53,729 in rural areas. Ethnic groups are: Albanians (87,672); Egyptians (5,117); Roma (738); Ashkali (613); Bosnians (73); Serbs (17); Turkish (16); Gorani (13) and others.

In terms of social housing, municipality of Gjakova has a capacity of 44 apartments, divided into two blocks, and 130 individual houses which are located in the neighborhood ‘Ali Ibra’ (Colony), on the outskirts of the city, road to Prizren. This project was implemented in 2013, in partnership with the municipality of Gjakova, Swiss Caritas and Swiss Cooperation Office. Of these projects have benefited families with social assistance, families of martyrs, war invalids and veterans. The number of requests for social housing reaches 300 per year.

The public space in the city consists of the spaces in the central areas, such as the Mother Theresa square, Ali Podrimja square, Mustafa Bakija square, Loma e Drithit square, Fusha e Sahatit/ Sahat Kulla square, the Namazgjah plato, small sports plato; bazaars, Çarshia e Madhe and Çarshia e Vogël, as well as small spaces in front of public buildings. Public green spaces in Gjakova include two important recreational areas, Çabrati Park and Shkugëza; two large city parks in the city center next to Palace of Culture ‘Asim Vokshi’ and the New Block; There are public green spaces in collective residential neighborhoods in urban area, Centre, New Block, Qerimi, Orize, which are equipped with urban and recreational furnishing and used for recreation by residents of the neighborhood, while neighborhoods with individual housing have a lack of these spaces. Playgrounds, which are located throughout the city, are very popular with the kids but most of them are in bad condition due to vandalism and lack of investment. Three rivers pass through Gjakova, Krena, Erenik and Trakaniq, they create natural corridors through the city, and bring green space and fresh air in the center, but parts of them are threatened by pollution, extraction of sand, gravel and construction near the river, pose a risk to nearby residents and degrade the land. There is also a small park and a sports field in the part where Krena River runs through the city center.

The profile of the main streets along the center is that of regulated parking parallel to the sidewalks, while the pavement is lined with trees, greenery and anti-parking poles, recently the leveling of pavements for the movement of persons with disability have started to be applied also.

Bulletin 01 Ñ December 2015

Municipality of Gjakova

housingandspace.com

MUNICIPALITY 586.91

KM2

94.556

INHABITANTS

293.42

INHABITANTS/KM2

CITY 13.189

KM2

40.827 3,100

INHABITANTS

INHABITANTS/KM2

Priority was given to the main streets and the process is moving slowly, so for this category of citizens, its still difficulty moving without any assistance. As standards for the access of persons with disabilities are applied partially, the difficulty of accessing public buildings such as educational, cultural or recreational ones, still continue.

Public spaces in Gjakova are under the authority of relevant municipal departments such as the Department of Urban Planning and Environmental Protection (DUPEP), Department of Public Services (DPS), Department of Labor Inspection (DLI) and Department of Economic Development (DED). The Department of Health and Social Welfare (DHSW), DUPEP and the Office for Communities and Returns is responsible for social housing.

6,587 ASHKALI ROMA

EGYPTIANS SERBS GORANS

ALBANIANS

87,672

44

COLLECTIVE RESIDENTIAL

130

INDIVIDUAL HOUSES

Profile të qyteteve

Komuna e Fushë Kosovës ka 16 vendbanime dhe i takon Regjionit të Prishtinës. Rreth 53.16% e banorëve (18,515 banorë) të Komunës së Fushë Kosovës banojnë në zonën urbane, ndërsa 46.84% (16,312 banorë) në atë rurale. Shumica etnike janë shqiptarë (rreth 80%), ndërsa në pakicën tjetër hyjnë 9% ashkali, 1% romë, serbë dhe egjiptas.

Kjo komunë është një nga komunat me trendin më të shpejtë të rritjes së ndërtesave të reja kolektive të banimit në Kosovë.

Ajo ka 9,495 njësi banimi, duke përfshirë shtëpitë individuale dhe banimin shumëbanesor, 32% e të cilave janë të pabanura.

Në qytetin e Fushë Kosovës, banimi shumëbanesor është kryesisht i përqendruar përgjatë rrugës regjionale M9 dhe në zonën verilindore të tij, ndërsa ai individual në pjesën qendrore dhe jugore. Në komunë janë evidentuar edhe dy vendbanime joformale, njëri në Grabovc të Ulët dhe tjetri në Rrafshnaltë, me gjithsej 250 banorë. Në aspektin e banimit social, Komuna e Fushë Kosovës ka një kapacitet prej 58 banesave sociale.

Kërkesat e deritanishme për strehim të përkohshëm janë 56 ndërsa për ndihmë në mjete për strehim emergjent janë 6 sosh.

Hapësirat publike në Komunën e Fushë Kosovës në përgjithësi janë të mangëta. Hapësirat e gjelbëruara publike në qytet përfshijnë sheshin në qendër (me një sipërfaqe prej 5000 m2) pranë stacionit hekurudhor dhe gjelbërimin përreth rrugës “Nënë Tereza”. Përveç mungesës së hapësirave publike, në këtë Komunë ka edhe mungesë të vendparkingjeve për vetura.

Rishtazi, Komuna ka bërë disa investime në rregullimin e trotuareve si dhe janë përfunduar punimet për rregullimin e shtratit të përroit në Harilaç. Përkundër investimeve në trotuare, qasja dhe lëvizja e lirë e personave me aftësi të kufizuara në hapësira dhe objekte publike (ndërtesa e Kuvendit Komunal dhe e Stacionit Policor, shkollat dhe institucionet shëndetësore) nuk është në nivel të kënaqshëm.

Në aspektin e organizimit administrativ të Komunës së Fushë Kosovës, kompetenca në qështjet e hapësirave publike kanë Drejtoria për Planifikim Urban, Drejtoria për Shërbime Publike dhe Mjedis si dhe Drejtoria për Inspektorat, ndërsa për banimin social përvec DPU është edhe Drejtoria e Shëndetësisë dhe Mirëqenies Sociale.

Buletini 01 Ñ Dhjetor 2015

Komuna e Fushë Kosovës

banimidhehapesira.com

KOMUNA 84 KM2 34,827 BANORË 414.6 BANORË/KM2

Në aspektin e organizimit administrativ të Komunës së Fushë Kosovës, kompetenca në qështjet e hapësirave publike kanë Drejtoria për Planifikim Urban (DPU), Drejtoria për Shërbime Publike dhe Mjedis (DSHPM) si dhe Drejtoria për Inspektorat (DI), ndërsa për banimin social përveç DPU është edhe Drejtoria e Shëndetësisë dhe Mirëqenies Sociale (DSHMS).

QYTETI 11.85 KM2 20,021 BANORË 1689.5 BANORË/KM2

9% ASHKALI 10% SERBË EGJIPTIAS

1% ROMË SHQIPTARË

80%

9,495

NJËSI BANIMI

1.ASK. 2013. Atlas i Regjistrimit të Popullsisë Kosovë 2011. Fq. 10 2. ASK. 2013. Atlas i Regjistrimit të Popullsisë Kosovë 2011. Fq. 34-37 3.GAP. 2013. Komuna e Fushë Kosovës: problemet kryesore dhe trendët buxhetor.

4.Grupi ISPE & A-Design. Plani Zhvillimor Komunal I Fushë Kosovës. 2013-2023. Fq. 17-18 5.Urban +. Profili Urban I Fushë Kosovës.

City Profiles

Municipality of Fushë Kosova has 16 settlements and is part of the Prishtina Region. Nearly 53.16% of the population (18,515 inhabitants) live in the urban area, while 46.84% (16,312 inhabitants) in the rural area. The ethnical majority is Albanian (nearly 80%), while the minorities include 9% Ashkali, 1% Roma, Serbs and Egyptians.

This municipality is one of the municipalities in Kosovo with the fastest trend of building new collective buildings. It has 9,495 building units, including individual and multi-story housing, 32% of which are not inhabited. In the city of Fushë Kosova, multi-story housing is mainly concentrated among the regional road M9 and in its northeast side, whereas the individual housing is concentrated in the city’s central and southern side. Within the Municipality there have been identified two informal settlements, one in the Lower Grabovc and the other in Rrafshnaltë, with altogether 250 inhabitants. Regarding the social housing aspect, the Municipality of Fushë Kosova has a capacity of 58 social units. The requests made till now for temporary sheltering are 56, while for social assistance for emergency sheltering are 6.

Public spaces in the Municipality of Fushë Kosova are deficient in general. The public and green spaces within the city include the central square (with an area of 5000 m2) near the railway station and the green area along the Nënë Tereza Street. Besides the lack of public spaces, in the city there is also a lack of sufficient parking spaces. Recently, the Municipality has done some investments in repairing the sidewalks and has finalized the works for regulating the riverbed of Harilaç. Despite the investments on sidewalks, the access and free movement of disabled persons in public spaces and buildings (Municipal Assembly, Police Station, and education and healthcare institutions) is not in a satisfactory level.

Regarding the administrative organization of the Fushë Kosova Municipality, sectors responsible for public space issues are the Department of Urban Planning (DUP), Department of Public Services and Environment (DPSE) and the Department for Inspection (DI), while social housing falls under the Department of Health and Social Welfare (DHSW) and DUP.

Bulletin 01 Ñ December 2015

Municipality of Fushë Kosova

housingandspace.com

MUNICIPALITY 84 KM2 34,827 INHABITANTS 414.6 INHABITANTS/KM2 CITY 11.85 KM2 20,021 INHABITANTS 1689.5 INHABITANTS/KM2

9% ASHKALI 10% SERBS EGYPTIANS

1% ROMA ALBANIANS

80%

9,495

BUILDING UNITS

1.ASK. 2013. Atlas i Regjistrimit të Popullsisë Kosovë 2011. Fq. 10 2.ASK. 2013. Atlas i Regjistrimit të Popullsisë Kosovë 2011. Fq. 34-37 3.GAP. 2013. Komuna e Fushë Kosovës: problemet kryesore dhe trendët buxhetor.

4;Grupi ISPE & A-Design. Plani Zhvillimor Komunal I Fushë Kosovës. 2013-2023. Fq. 17-18 5.Urban +. Profili Urban I Fushë Kosovës.

Profile të qyteteve

Hapësira e Komunës së Gjilanit shtrihet në 392 km2 dhe përbëhet prej 42 zonave kadastrale. Deri më 2010, përfshinte një territor prej 515 km2, me 63 vendbanime, 54 zona kadastrale.

Decentralizimi e ka reduktuar për 123 km2 (12 zona kadastrale), të cilat i janë bashkuar Komunës së re të Parteshit (3 zona kadastrale) dhe Komunës së zgjeruar të Artanës (9 zona kadastrale). Sot Komuna e Gjilanit ka 54 vendbanime, prej të cilave rreth 60% e popullsisë (54,239 banorë) banojnë në zonën urbane ndërsa 40% (35,939 banorë) në atë rurale. Shumica etnike e tyre janë shqiptarë (mbi 97.3%), ndërsa në pakicën tjetër hyjnë turq, serbë, boshnjakë, romë, egjiptas e ashkali.

Komuna e Gjilanit ka 23, 319 banesa, nga këto 62% (14,647) e banesave janë në zonat urbane dhe 38% (8,786) në ato rurale.

Banimi individual (P+2) dominon me 90.5% të sipërfaqes së ndërtuar me 13,254 objekte, pasuar me banesa me dy hyrje (1,169 ose 8%), banesa individuale serike (133 ose 0.9%) dhe banesa kolektive (85 me 2400 apartamente ose 0.6%).

Sipas një studimi të UN-Habitatit, në komunën e Gjilanit janë 289 familje (1.7% e gjitha familjeve në komunë) në nevoje sociale, duke i llogaritur vetëm ato raste që janë të ndjeshme dhe që iu kanë drejtuar komunës për ndihmë. Nga gjitha kërkesat vetëm 21 nga to janë aprovuar ndërkaq të tjerat janë në pritje për vendimarrje. Sipas të dhënave të drejtorisë për Shëndetësi dhe Mirëqenie Sociale janë dy ndërtesa që i kanë subvencionuar për banim të përhershëm social me gjithsej 53 familje.

Si përfitues për pagesën e qërave mujore në afat një vjeqar, bazuar në marrëveshje dhe kontratat për qëra janë gjithsej 35 familje.

Komuna ka alokuar tokë për njësi të banesave sociale me rreth 1.5 hektar në 4 lokacione; 3 në zona rurale për njësi të banesave sociale individuale (0.7 ha.) dhe një në lagjen Arbëria (0.8 ha.) në qytetin e Gjilanit. Gjithashtu komuna ka alokuar tokë/ pronë të saj në dy lokacione me nga 0.5 hektar për projekte publiko-private në qytet, njëri nga të cilët është në ndërtim e sipër përderisa tjetri është kompletuar. Po ashtu komuna ka vazhduar më tej së zbatuari projekte publiko-private nga të cilat janë ndërtuar 9 ndërtesa (P+4) me bashkëpronar (me kondominium) në prona komunale që më pas janë privatizuar.

Blloku i parë i banimit social në Gjilan është ndërtuar në lagjen Kodra e Thatë në vitin 2008 dhe është financuar nga Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor, ndërsa blloku i dytë i banimit social është ndërtuar në vitin 2012 dhe është financuar nga Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale. Këto blloqe të banimit social përbëjnë 53 njësi që janë të banuara nga 53 familje me gjithsej 266 banorë. Bazuar në informatat e Departamentit të Mirëqenies Sociale shumica e banorvë që jetojnë në banesat sociale janë të kontraktuar me asistenca sociale.

Ndër problemet e shumta në hapësira publike është mungesa e parkingjeve publike në qytet. Si pasojë e saj, parkingu i

Buletini 01 Ñ Dhjetor 2015

Komuna e Gjilanit

banimidhehapesira.com

KOMUNA 392 KM2 90,178 BANORË 230 BANORË/KM2 QYTETI 15.560 KM2 54,239 BANORË 3.485 BANORË/KM2

egër nëpër rrugë ka zvogëluar edhe më shumë kapacitetin e rrugëve në qytet dhe është duke penguar qarkullimin e lirshëm të këmbësorëve. Qasja për persona me aftësi të kufizuar në institucionet publike në komunën e Gjilanit është pjesërisht e zbatuar përshkak të trotuareve të papërshtatshme. Hyrjet nëpër objektet e shkollave dhe universiteteve kanë pjerrina të përshtatshme por nuk kanë mbajtëse anësore. Gjithashtu nuk ka as parkingje të rezervuara për persona me aftësi të kufizuara. Të njëjtat standarde janë edhe nëpër një pjesë të institucione shëndetsore dhe qendrave tjera publike. Ekzistojnë disa parqe të ndryshme dhe hapësira tjera të gjelbëruara në Gjilan.

“Parku i Qytetit” është i vendosur në qendër të qytetit përgjatë rrugës kryesore, e si i tillë është parku qendror në plotësimin e disa funksioneve publike dhe rekreative. Parqe të tjera janë parku për fëmijë mbi Hallën e Sporteve si dhe parku i kombinuar për të rritur dhe për fëmijë në lagjen “Iliria”. Gjithashtu ekziston një zonë e hapur publike gjelbëruese në jugperëndim, në lokacionin e “Kodrës së Dëshmorëve“ por kjo zonë nuk është zhvilluar akoma si një park i mirëfilltë për tërheqjen e vizitorëve. Në muajin shtator të këtij viti ka filluar puna për ndërtimin e parkut në lagjen “Dardania”, ku parashihet të ketë ndriçim publik, trotuare dhe kënd të lojërave për fëmijë, zona të gjelbra, si dhe elemente të tjera rekreative dhe sportive.

Drejtoritë e Komunës së Gjilanit që merren me hapësirat publike janë Drejtoria e Urbanizmit dhe Mbrojtjes së Mjedisit (DUMM) dhe Drejtoria e Shërbimeve Publike (DSHP), ndërsa me banimin social janë Drejtoria e Shëndetësisë dhe Mirëqenies Sociale (DSHMS) si dhe DUMM.

3%

40% ZONA RURALE 60% ZONA URBANE

54 VENDBANIME

23,319

BANESA

289

FAMILJE ME NEVOJA SOCIALE

1.http://kk.rks-gov.net/gjilan/City-guide/Geography.aspx 2.ASK. 2013. Atlas i Regjistrimit të Popullsisë Kosovë 2011.

3.UN Habitat_Municipal_Housing_Profile_Gjilan-Gnjilane 4.UN Habitat_Municipal_Housing_Profile_Gjilan-Gnjilane_faqe_42 5.Drejtoria për Shëndetsi dhe Mirëqenie Sociale_Tetor_2015 6.Drejtoria pë Urbanizëm, Rindërtim dhe Ambient 2008. Plani Zhvillimor Urban i Gjilanit 2006-15. Fq. 73-74

ASHKALI ROMË EGJIPTIAS SERBË GORAN

SHQIPTARË

97%

City Profiles

The Municipality of Gjilan has an area of 392 km2 and has 42 cadastral zones. Till 2010, it covered a territory of 515 km2, with 63 settlements and 54 cadastral zones. Due to the decentralization process, its area has been reduced for 123 km2 (12 cadastral zones), which were then added to the new municipality of Partesh (3 cadastral zones), and to the extended municipality of Artana (9 cadastral zones). Nowadays, the municipality of Gjilan has 49 settlements, with 60% of the population (54,239 inhabitants) living in the urban area and 40% (35,939 inhabitants) in the rural area. The ethnic majority are Albanians (above 97.3%), whereas the minorities include Turkish, Serbs, Bosnians, Roma, Egyptians and Ashkali.

This municipality has 23,319 residential units, 62% of which (14,647) are in urban areas and 38% (8,786) in rural ones.

Individual housing (P+2) dominates with 90.5% of the built area with 13,254, followed by two-entrance apartments (1169 or 8%), individual row housing (133 or 0.9%) and collective housing (85 with 2400 apartments or 0.6%). According to a study conducted

by UN-Habitat, there are 289 households (representing 1,7% of all households in Gjilan Municipality) in need of social housing, taking into considering only the most urgent cases that have asked for help from the municipality. Out of all requests, only 21 of them were approved whereas other requests are awaiting the decision . According to the Department of Healthcare and Social Welfare there are two subsidized permanent social buildings with a total of 53 households. There are also 35 households whose rent is subsidized by the municipality.

The municipality has allocated land for social apartments unit with nearly 1.5 hectares in 4 locations; three in the rural areas for individual social units (0.7 hectares) and one in ArbĂŤria neighborhood (0.8 hectares) in the city of Gjilan. The municipality has also allocated its land/property in two locations (with 0.5 ha.) within the city for private-public projects, one of which is under construction while the other one is completed. It has also proceeded the implementation of private-public projects, from which 9 buildings (P+4) were built with co-owner (with condominium) in municipality properties and were later privatized. The first social housing building block in Gjilan was built in Kodra e ThatĂŤ neighborhood in 2008, and was financed by The Ministry of Environment and Spatial Planning, whereas the second block of social housing was built in 2012 and financed

by The Ministry of Labor and Social Welfare. These blocks of social housing have 53 units inhabited by 53 families with a total of 266 residents. Based on information of the Directorate of Social Welfare, most of residents who live in social apartments receive social assistance from the central government.

Bulletin 01 Ă‘ December 2015

Municipality of Gjilan

housingandspace.com

MUNICIPALITY 392 KM2 90,178 INHABITANTS 230 INHABITANTS/KM2

CITY 15.560 KM2 54,239 INHABITANTS 3.485 INHABITANTS/KM2

40% RURAL AREAS

One of the main problems in Gjilan’s public spaces is the lack of proper paring space, which as a result sees a large number of vehicles parked on sidewalks prohibiting pedestrian free movement. The access of people with disabilities in public institutions in the municipality of Gjilan is partly implemented because of inappropriate sidewalks. The entries to schools and universities have appropriate ramps, but they do not have side railings. Also throughout the city there is a lack of reserved parking space for people with disabilities. The same issues are identified in the majority of health institutions and other public facilities in the city.

There are several parks and green spaces in Gjilan. The City Park is located in the city center along the main city street, thus it is the central park for public functions and recreation.

Other parks include the children’s park above the Sports Hall and another one in “Iliria” neighborhood. There is also an open public green area in southwest, in “Kodra e Deshmoreve”, but this area has not been developed yet as an authentic park to attract the visitors. On September of this year, the Municipality started the constructions of a park in “Dardania” neighborhood, which is foreseen to have children’s playground, green areas, and other recreational and sports amenities.

The directorates of the Municipality of Gjilan that deal with public spaces are the Directorate of Urbanism and Environmental Protection (DUEP) and the Directorate of Public Services (DPS), whereas with social housing are the Directorate of Health and Social Welfare (DHSW) and DUEP.

3%

60% URBAN AREAS

54 SETTLEMENTS

23,319

BUILDING UNITS

289

FAMILIES WITH SOCIAL HOUSING

1. http://kk.rks-gov.net/gjilan/City-guide/Geography.aspx 2.UN Habitat_Municipal_Housing_Profile_Gjilan-Gnjilane_page_42 3.Department of Healthcare and Social Welfare_October_2015

ASHKALI ROMA EGYPTIANS SERBS GORANS

ALBANIANS

97%

Profile të qyteteve

Komuna e Prishtinës ka 43 vendbanime, prej të cilave rreth 81% e popullsisë (161,751 banorë) banojnë në zonën urbane ndërsa 19% (37,146) në atë rurale. Shumica etnike e tyre janë shqiptarë (mbi 95%), ndërsa në pakicën tjetër hyjnë turq (1%), serbë, boshnjakë, romë, egjiptas e ashkali. Sipërfaqja e ndërtuar në qytetin e Prishtinës është 23.656 km2, prej së cilës 85% (20.116 km2) është zonë e banimit. Banimi individual dominon me 18 km2 (89.5% e sip. ndërtuar) krahas atij shumëbanesor me rreth 2.116 km2 (10.5% e sip. ndërtuar).

Në aspektin e banimit social, Komuna e Prishtinës ka një kapacitet prej 198 apartamenteve të shpërndara në katër blloqe banesore; dy në “Fushën e Pajtimit” në periferi të Prishtinës dhe dy në fshatin Hajvali. Nga këto projekte kanë përfituar 98 familje (48 raste të përkujdesjes sociale dhe 50 të familjeve të dëshmorëve, invalidëve dhe veteranëve të Luftës së UÇKsë), ndërsa priten të përfitojnë edhe 100 familje të tjera. Për shfrytëzimin e këtyre 100 banesave sociale janë paraqitur rreth 500 kërkesa nga qytetarët.

Hapësirat publike në Prishtinë përfshijnë dy parqe (Parkun Gërmia dhe Parkun e Qytetit), tri sheshe kryesore (bulevardin Nënë Tereza, sheshin Zahir Pajaziti dhe atë të Pavarsisë), si dhe disa sheshe tjera më të vogla para ndërtesave publike (p.sh. sheshi Vllaznim-Bashkim, platoja e Pallatit të Rinisë).

Hapësira publike të gjelbëra kemi edhe në lagjet e banimit kolektiv në zonën urbane (Dardania, Ulpiana, Bregu i Diellit), të cilat shfrytëzohen për rekreim nga banorët e lagjes; pëderisa në lagjet me banim individual ka mungesë të tyre.

Pjesë e hapësirave publike janë edhe rrugët e trotuaret e qytetit të Prishtinës. Si kryeqytet i Kosovës, Prishtina karakterizohet me qarkullim të madh të veturave. Në mungesë të numrit të mjaftueshëm të parkingjeve, shumë vetura parkohen dhe okupojnë trotuaret e zonës qendrore dhe kështu pengojnë qarkullimin e lirshëm të këmbësorëve. Gjatë dy viteve të fundit, Komuna e Prishtinës ka ndërmarrë masa për lirimin e trotuareve nga veturat duke vendosur shtylla antiparking dhe duke mbjellur drunjë, ka krijuar hapësirat e posacme për parking përgjatë rrugës, si dhe ka filluar përshtatjen e trotuareve për qasjen e personave me aftësi të kufizuara. Megjithatë, qasja e personave me aftësi të kufizuara në ndërtesa publike (p.sh. institucione arsimore e shëndetësore) ende mbetet e pjesërishme.

Drejtoritë e Komunës së Prishtinës që merren me hapësirat publike janë Drejtoria e Urbanizmit, Ndërtimit dhe Mbrojtjes së Mjedisit, e Shërbimeve Publike, Mbrojtjes dhe Shpëtimit, e Infrastrukturës Lokale, si dhe e Inspekcionit, ndërsa me banimin social përveç DUNM merret edhe Drejtoria e Shëndetësisë dhe Mirëqenies Sociale.

Buletini 01 Ñ Dhjetor 2015

Komuna e Prishtinës

banimidhehapesira.com

KOMUNA 523 KM2 198,897 BANORË 380.3 BANORË/KM2 QYTETI 77.687 KM2 161,751 BANORË 2082.1 BANORË/KM2

1%

ASHKALI ROMË EGJIPTIAS SERBË GORAN

SHQIPTARË

95%

198

BANESA

48

FAMILJE ME NEVOJA SOCIALE

50

DËSHMORËVE, INVALIDËVE DHE VETERANËVE TË LUFTËS

1.ASK. 2013. Atlas i Regjistrimit të Popullsisë Kosovë 2011. Fq. 10 2.ASK. 2013. Atlas i Regjistrimit të Popullsisë Kosovë 2011. Fq. 34-37 3.Hidroing-DK, Urbanistica, Ekonerg. 2013. Plani Zhvillimor Urban i Prishtinës 2012-22. Fq. 70 4.HANDIKOS. 2014. Të gjeturat nga vlerësimi i qasshmërisë për personat me aftësi të kufizuara.

CIty Profiles

Municipality of Prishtina has 43 settlements, where 81% of the population (161,751 inhabitants) live in the urban area whereas 19% (37,146 inhabitants) in the rural area. The ethnical majority is Albanian (above 95%) while the minorities are comprised by Turkish (1%), Serbian, Bosnian, Roma, Egyptian and Ashkali. The built area in the city of Prishtina is 23.656 km2, from which 85% (20.116 km2) is residential area. Individual housing dominates with 18 km2 (89.5% of the built area) compared to collective housing with 2.116 km2 (10.5% of the built area).

Regarding the social housing aspect, the Municipality of Prishtina has a capacity of 198 apartments disseminated in four building blocks; two in “Fusha e Pajtimit” in the periphery of Prishtina and the other two in Hajvalia village. From these projects, 98 families have already benefited (48 cases of social assistance and 50 of families of the KLA war martyrs, invalids and veterans), while more 100 others are expected to benefit.

For the use of these 100 social apartments nearly 500 requests have been submitted.

Public spaces in Prishtina include two parks (Gërmia and City Parks), three main squares (Nënë Tereza boulevard, Zahir Pajaziti square, Independence square), and some smaller squares in front of the public buildings (i.e. Vllaznim-Bashkimi square, Youth Center plateau). Green spaces are found in the collective residential neighborhoods within the urban area (Dardania, Ulpiana, Bregu i Diellit) and are used by the residents for recreation; however these spaces are absent in the individual residential neighborhoods.

Streets and sidewalks of Prishtina are also public spaces. As the capital city of Kosovo, Prishtina is characterized with a heavy traffic. Due to the lack of enough parking spaces, many vehicles park and occupy the sidewalks in the city-center, thus prohibiting pedestrians’ free movement. During the last two years, the Municipality of Prishtina has undertaken some measures to free the sidewalks from vehicles by installing anti-parking bollards and planting trees, it has created special parking spaces by the road, and it has started making sidewalks more accessible for persons with disabilities. However, the accessibility of disabled persons to public buildings (i.e. educational and healthcare institutions) still remains partial.

The directorates within the Municipality of Prishtina responsible for public space issues are the Department of Urbanism, Construction and Environmental Protection (DUCE), the Department of Public Services, Protection and Rescuing (DPSPR), the Department of Local Infrastructure (DLI), and the Department of Inspection (DI), while social housing falls under the Directorate of Health and Social Welfare (DHSW) and DUCE responsibility.

Bulletin 01 Ñ December 2015

Municipality of Prishtina

housingandspace.com

Lajme

MUNICIPALITY 523 KM2 198,897 INHABITANTS 380.3 INHABITANTS/KM2

CITY 77.687 KM2 161,751 INHABITANTS 2082.1 INHABITANTS/KM2

1%

ASHKALI ROMA EGYPTIANS SERBS GORANS

ALBANIANS

95%

198

BUILDING UNITS

48

FAMILIES WITH SOCIAL HOUSING

50

FAMILIES OF THE KLA WAR MARTYRS

1.ASK. 2013. Atlas i Regjistrimit të Popullsisë Kosovë 2011. Fq. 10 2.ASK. 2013. Atlas i Regjistrimit të Popullsisë Kosovë 2011. Fq. 34-37 3.Hidroing-DK, Urbanistica, Ekonerg. 2013. Plani Zhvillimor Urban i Prishtinës 2012-22. Fq. 70 4.HANDIKOS. 2014. Të gjeturat nga vlerësimi i qasshmërisë për personat me aftësi të kufizuara.

Buletini 01 Ñ Dhjetor 2015

Lajme/News

Projektligji për Banim Social Ministria e Ambientit dhe Planifikimit Hapësirore organizoi konsultim publik për Projektligjin për Banim Social. Në konsultimin i cili u mbajt me datën 11 dhjetor, nga ana e departamentit të banimit të Ministrisë u prezentuan gjithë nenet e ligjit dhe u fol rreth vështirësive të cilat kan përcjell këtë ligj dhe sfidat të cilat e presin në implementim. Në konsultën publike ishin prezent përfaqësues të ministrive tjera, OSBE-së e UN-Habitatit. Në takim u vrejtë mungesa e zyrtarëve të Komunave të Kosovës, njoftimi shumë i vonshëm rreth takimit mund të jetë njëri nga shkaktarët. Edhe pse një hap shumë i rëndësishëm drejt përmirësimit të kushteve të përgjithshme të banimit në vendin tonë, ekipi i projektit ngreu dyshimet e veta rreth mangësive të këtij ligji, në vecanti në integrimin social të përfituesve dhe mbrojtjës së intereseve të grupeve të margjinalizuara në vendimmarrje. Për më shumë rreth

projektligjit vizitoni faqën tonë të internetit ose lexone ligjin në vegzën: http:// mmph-rks.org/sq/Projekt-aktet-normative-per-konsultime-publike/PROJEKTLIGJI-PER-BANIM-SOCIAL-1293 The Law on Social Housing The Ministry of Environment and Spatial Planning organized a public consultation on the draft for the new Law of Social Housing. At the public consultation, which was held on December 11th, the Ministry’s Department of Housing presented all of the acts and spoke of the difficulties in drafting the law and the challenges it may face in its implementation. Other relevant ministries, the OSCE and UN-Habitat were also present during the consultations, more noted was the absence of the Kosovo Municipality representatives which could be pardoned by the late announcement of the time and date of the consultation.

Although the law is a positive step towards the better hous-

housingandspace.com

Lajme/News

ing conditions in our country, the project team raised their concerns regarding the law, in particular the shortages in the social integration of the beneficiaries and the protection of the marginalized groups rights in particular in the decision making. For more information regarding the law visit our website or read the law on the link: http://mmph-rks.org/sq/Projekt-aktet-normative-per-konsultime-publike/PROJEKTLIGJI-PER-BANIM-SOCIAL-1293 KAF nënshkruan Memorandum Mirëkuptimi me Komunën e Ferizajit Gjat muajit nëntor Fondacioni Kosovar i Arkitekturës nënshkroi memorandum mirëkuptimi me Komunën e Ferizajit për të bashkëpunuar përgjat implementimit të projektit “E drejta qytetare në hapësirë publike dhe banim social”. Memorandumi parasheh bashkëpunim në fushën e Banimit dhe Urbanizmit të parapara në projektin e KAf-it. Nënsh-

krues të memorandumit përpos KAF-it dhe Komunës ishte edhe Komiteti Komunal për persona me aftësi të kufizuara.

KAF and Ferizaj Municipality sign a Memorandum of Understanding During the month of November Kosovo Architecture Foundation and the Municipality of Ferizaj signed a memorandum to collaborate during the implementation of the project “The right to social housing and public space”. The memorandum foresees the cooperation between the two parties in the fields of housing and urbanism for the good of the city and the goals of the project. Apart from KAF and the Municipality the memorandum was also signed by the Municipal Committee for the rights of People with Disabilities.

Buletini 01 Ñ Dhjetor 2015

Lajme/News

Memorandum mes KAF dhe Komunës së Gjakovës Gjatë muajit dhjetor Fondacioni Kosovar i Arkitekturës nënshkroi memorandumin e dytë të mirëkuptimit në kuadër të projektit me Komunën e Gjakovës. Ekipi i projektit së bashku me koordinatorën në Gjakovë Jeta Bejtullahu kanë punuar ngusht me zyrtarët e Komunës për ta nxjerr një pasqyre sa më të mirë të problemve aktuale në banim dhe hapësira publike në Gjakovë. Javëve në vazhdim pritet edhe themelimi i grupit proaktiv të Gjakovës.

A Memorandum between KAF and Gjakova Municipality During the month of December Kosovo Architecture Foundation signed its second memorandum of the project with the Gjakova Municipality.

The project team together with its coordinator in Gjakova Jeta Bejtullahu worked closely with the Municipality in identifying the pressing problems in housing and public space in Gjakova. In the coming weeks we will also be establishing the Gjakova proactive group.

KAF themelon Zyrën për Rigjenerimin Urban në Ferizaj Me nënshkrimin e Memorandumit të Mirëkuptimit me Komunën e Ferizajit dy palët u dakorduan për të themeluar Zyrën e dytë të Rigjenerimit Urban (OUR) në vendin tonë. OUR do jetë një ndihmesë e madhe në realizimin e qellimeve të projektit të Benimit dhe Hapësirës Publike në Komunën e Ferizajit e në vecanti aspektet e qasjës së personave me aftësi të kufizuara në hapësirat dhe

housingandspace.com

Lajme/News

objektet publike. OUR do jetë në shërbim të projektit edhe si grupi proaktiv që do mirrët aktivisht me identifikimin e problemeve në banim dhe hapësira publike.

KAF establishes the Office for Urban Regeneration in Ferizaj Signing the Memorandum of Understanding with the Municipality of Ferizaj the two parties agreed to establish the Office for Urban Regeneration in the city of Ferizaj, the second of its kind in our country. OUR will be of great help in accomplishing the project goals in particular the access to public space and buildings for people with disabilities. OUR will also serve as the projects pro active group that will be actively identifying the problems in housing and public space.

Memorandume të Mirëkuptimit edhe me dy Komuna tjera Para disa dite Fondacioni Kosovar i Arkitekturës nënshkroi Memorandume bashkëpunuese edhe me Komunat e Gjilanit dhe Fushë Kosovës.

Në Fushë Kosovë KAF dhe Komuna u dakorduan edhe për themelimin e Zyrës per Rigjenerimin Urban të qytetit.

Memorandums of Understandings with two more Municipalities Few days ago the Kosovo Architecture Foundation signed Memorandums of Understandings with the Gjilan and Fushe Kosova Municipalities.

In Fushë Kosova KAF agreed with the Municipality to also establish the city’s Office for Urban Regeneration.

banimidhehapesira stambenostiprostor housingandspace .com

mbĂŤshtetur nga: supported by:

Ky projekt eshte financuar nga projekti Promovimi i Shoqerise Demokratike (DSP) - i financuar nga Zyra Zvicerane per Bashkepunim ne Kosove (SCO-K) dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar per Shoqeri Civile (KCSF).

This project is financed by the Democratic Society Promotion (DSP) project - by the Swiss Cooperation Office in Kosovo (SCO-K) and managed by the Kosovo Civil Society Foundation (KCSF).

Ovaj projekt je finansiran od Upredenje Demokratskog Drustva (DSP) - finansiran od Svajcarske Kancelarije za Saradnju na Kosovu (SCO-K), i upravljen od Kosovske Fondacije za Civilno Drustvo (KCSF).