หลักในการเลือกซื้อ เลือกบริโภค
อาหารแห้ง 1. ถั่วเมล็ดแห้งและธัญพืชต่างๆ ต้องเลือกที่แห้งสะอาดไม่อับชื้น ไม่มีกลิ่นเหม็นหืน ไม่มีเชื้อราหรือมีสีเข้มผิดปกติ หรือมีสีด้า
อาหารสด 1. ผัก-ผลไม้ เลือกที่สดใหม่ สะอาด ไม่มลี ักษณะแข็งหรือ กรอบจนเกินไป ไม่มีกลิ่นฉุน แสบจมูก ไม่มีเชื้อรา ไม่มสี ผี ิด จากธรรมชาติ ไม่มีคราบสีขาวของวัตถุมีพิษฆ่าแมลงตกค้าง อยู่ ควรเลือกบริโภคผักใบมากกว่าผักหัว เพราะผักหัวสะสม สารพิษไว้มากกว่า 2. เนื้อสัตว์ เนื้อสัตว์ ควรเลือกที่มส ี ีธรรมชาติ ไม่มสี ีเขียวคล้้า ไม่มีกลิ่น เหม็นเน่า ไม่ช้าเลือด ปลา ควรเลือกปลาสด ผิวเป็น มัน ท้องไม่แตก เหงือก สีแดง ไม่เขียวคล้้า กุ้ง ควรเลือกกุ้งสด มีเนื้อแน่น หัวไม่หลุดออก ไม่มีกลิ่นเหม็น ปู ควรเลือกเนื้อแน่น เวลากดตัวไม่ยุบลง ไม่ควรกินส่วนที่ เป็นสีเหลืองๆในตัวปู เพราะเป็นอวัยวะที่ท้าหน้าที่กรอง สารพิษ ฉะนั้นจึงอาจมีสารพิษตกค้างอยู่ หอย ต้องสด ไม่มีกลิ่นเหม็น บริเวณเปลือกไม่ควรมี สิ่งสกปรกหรือเมือกมากเกินไป
2. เนื้อสัตว์แห้งชนิดต่างๆ ต้องเลือกที่สีหรือกลิ่นไม่ผิดจาก ธรรมชาติ ไม่ควรเลือกสีเข้มมากหรือสีแดง อาจเนื่องมาจากการใช้ สีย้อมหรือใส่ดินประสิวที่เป็นอันตรายต่อผู้บริโภค
เครื่องปรุงอาหาร ปัจจุบันมีการใช้เครื่องปรุงอาหารกันอย่าง แพร่หลาย ซึ่งหากขาดความรู้ ความเข้าใจจะท้า ให้เกิดพิษภัยได้ ฉะนั้นจะต้องรู้จักเลือกซื้อ เลือกใช้เครื่องปรุงอาหารให้ถูกต้อง ไม่หมดอายุ มีเครื่องหมาย อย. เครื่องปรุงแบ่งได้ตามชนิดดังนี้ 1.น้้าปลา ต้องใส มีสีน้าตาลปนแดง ไม่มีตะกอน ไม่มีรสขมหรือรสหวานของซัคคาริน ซึ่งจะหวานผิดปกติ ภาชนะบรรจุท้าจากวัสดุที่ไม่ถูกกัดกร่อนด้วยเกลือ
2. น้้าส้มสายชู ต้องใส่ ไม่มีตะกอน เว้นแต่น้าส้มสายช หมักตามธรรมชาติ ภาชนะบรรจุต้องสะอาด ไม่มีโลหะ หนักหรือสารอื่นหรือสีออกมาปน ภาชนะควรเป็นประเภทแก้วไม่ควรเป็น ภาชนะที่ถูกกัดกร่อนได้ ฉลากต้องแสดงข้อความ ระบุว่าเป็น “น้้าส้มสายชูหมัก” หรือ “น้้าส้มสายชูกลั่น” หรือ “น้้าส้มสายชูเทียม” 3. ซอสพริก ซอสมะเขือเทศ ซอสมะละกอ ซอสแป้ง ต้องมีลักษณะเป็นเนื้อเดียวกัน สี ความใส ข้นหรือลักษณะ ของเนื้อซอส ควรเป็นไปตามธรรมชาติ 4. ซอสปรุงรสและซีอิ๊ว สังเกตกลิ่นหรือรส ตามลักษณะ เฉพาะของผลิตภัณฑ์ที่ได้ จากการย่อยโปรตีนของถั่วเหลือง สังเกตภาชนะบรรจุต้องอยู่ในสภาพ เรียบร้อยฝาปิดสนิท ไม่รั่วซึม มี ฉลากติดทีภ่ าชนะเรียบร้อย อ่านได้ ชัดเจน แสดงรายละเอียดอย่างครบถ้วน 5. ผงชูรส สังเกตรูปลักษณะต้องเป็นรูป กระดูกหรือกระบอง ขาวใสไม่มี ความวาว หีบห่อหรือกระป๋องบรรจุที่ขอบผนึกต้องไม่มีรอยต้าหนิ 6. น้้ามันและไขมัน จะต้องใสไม่เป็นไขมันหรือแยกชิ้น ตามชนิดของน้้ามันนั้นๆ ไม่มีกลิ่นหืน
อาหารปรุงส้าเร็จ ได้แก่ อาหารที่ผ่านการปรุงแล้วพร้อมที่จะน้ามาบริโภคหรือ รับประทาน เช่น แกงเผ็ด ผัดผักต่างๆ การเลือกซื้อควรสังเกตสีสัน กลิ่น รสของอาหารเป็นไปตามปกติ ไม่มสี ีด้าคล้้าหรือกลิ่นเหม็น เปรี้ยวเน่าเสีย หรือสีสันที่เข้มจนผิดปกติ หากปรุงไว้นานเกิน 4 ชั่วโมง ควรอุ่นให้ร้อนจัดก่อนรับประทาน 1. ผลิตภัณฑ์ส้าเร็จรูป - น้้าดื่ม เครื่องดื่ม น้้าแข็งน้้าดื่ม ลักษณะของน้้าที่บรรจุต้อง ใสสะอาด ไม่มีตะกอน และไม่มสี ี กลิ่น รสผิดปกติ ภาชนะที่บรรจุต้องสะอาด ไม่รั่วซึมหรือมีรอยสกปรก และฝาปิดผนึกสนิทไม่มรี อยการเปิดใช้ ไม่ซื้อน้้าบริโภค หรือเครื่องดื่มที่วางปะปนกับ ผลิตภัณฑ์วัตถุมีพิษ สังเกตลักษณะกลิ่น รส ต้องเป็นไปตามธรรมชาติ ใ นกรณีที่มสี ีต้องไม่เข้มจนเกินไป ภาชนะบรรจุต้องสะอาด ไม่มีคราบสกปรก ไม่บุบบู้บี้ ฝาปิดสนิท ภาชนะไม่รั่วซึมเครื่องดื่มผง ต้องไม่ชิ้น จับเป็นก้อน หรือมีสีคล้า้ ผิดไปจากปกติ ต้องบรรจุในภาชนะทีส ่ ะอาด ปิดผนึกเรียบร้อย - น้้าแข็ง ต้องใส ไม่มต ี ะกอน บรรจุในภาชนะทีส ่ ะอาดและปิดผนึกเรียบร้อย มีข้อความ น้้าแข็งใช้รับประทานได้ 2. นมและผลิตภัณฑ์จากนม นมเปรี้ยว ไอศกรีม เลือกซื้อจากร้านค้าที่มีการเก็บผลิตภัณฑ์อย่างเหมาะสม เช่น นมพาสเจอร์ไรส์ ต้องเก็บในอุณหภูมิไม่เกิน 8 องศา เซลเซียส ส่วนนมสเตอริไลส์หรือนมยูเอชทีสามารถเก็บได้ ในอุณหภูมิห้อง และไม่เก็บนมในห้องที่มีอุณหภูมสิ ูงเกินไป
สังเกตสภาพของนมและผลิตภัณฑ์ จะต้องอยู่ในสภาพปกติ ในกรณีที่ เป็นของเหลวจะต้องเป็นเนื้อ เดียวกัน ไม่แยกชิ้นหรือมีตะกอน เป็นก้อนๆ มีกลิ่นรสปกติ ไม่มีกลิน่ เหม็นบูด หรือรสเปรีย้ ว ผิดปกติ ลักษณะของภาชนะบรรจุต้องให้อยู่ในสภาพเรียบร้อย ไม่มี การรั่วซึม ภาชนะต้องไม่บวมหรือฉีกขาด ในกรณีของกล่อง นมยูเอชทีหากมีร่องรอยการกดทับจนย่น ไม่ควรซื้อมาบริโภค เพราะเชื้อจุลินทรีย์จากภายนอกอาจเข้าไปในกล่องนมได้ ไอศกรีมต้องมีสี กลิ่น รส ตามลักษณะของไอศกรีมนั้นๆ ไอศกรีมที่มสี ่วนผสมนมหรือไขมันอื่นเช่น กะทิ เนื้อไอศกรีม จะ ข้น มีลักษณะกึ่งแข็งกึ่งเหลวเป็นเนื้อเดียวกัน ไม่เหลวหรือมี ลักษณะเหมือนเคยละลายมาแล้ว ภาชนะต้องสะอาด ไม่มีรอยบุบ ไม่มีรอยแตก ไม่ฉีกขาด ไอศกรีมไม่รั่วซึมออกมา 3. อาหารกระป๋อง ลักษณะทั่วไป สภาพกระป๋องต้อง อยู่ในสภาพดี กระป๋องต้องเรียบทัง้ ฝา และก้น ไม่โป่งนูนเนื่องจาก แรง กดดันของก๊าซที่เกิดจากการ เน่าเสีย ของอาหารภายในกระป๋อง กระป๋องจะต้องไม่มรี อยบุบ ไม่มีรู รั่วซึม ไม่เป็นสนิม เดือนปีที่ผลิต ควรเลือกซื้ออาหารกระป๋องที่ผลิตใหม่ไม่ หมดอายุ
HPMD PL59-009
เนื้อหาโดย: หน่วยระบาดวิทยาโรคติดต่อ งานเวชกรรมสังคม โรงพยาบาลศรีนครินทร์ สอบถามข้อมูล: หน่วยสร้างเสริมสุขภาพ งานเวชกรรมสังคม โรงพยาบาลศรีนครินทร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น โทร. 043-363077-9 www.srinagarind.md.kku.ac.th
สื่อความรู้ สู่ประชาชน
หลักในการเลือกซื้อ เลือกบริโภคอาหารประเภท