Φιλαναγνωσία by hrisa kolesia

Καλλιεργώντας τη φιλαναγνωσία στους μικρούς μαθητές από αναγνώστες της ιστορίας των

άλλων

αναγνώστες και γνώστες του εαυτού τους Παγώνα Μαζιώτη -Νηπιαγωγός

Σκοπός της φιλαναγνωσίας είναι η εξοικείωση

του μικρού μαθητή με το βιβλίο και την ανάγνωση και η σταδιακή εδραίωση μιας φιλικής σχέσης του με το λογοτεχνικό βιβλίο. περιέχει και μια σειρά πρακτικών που επηρεάζουν καθοριστικά τη σχέση του παιδιού με το βιβλίο, δηλαδή τις εξειδικευμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες που παίρνουν διάφορες μορφές και έχουν τη σχετική ευλυγισία να προσαρμόζονται στην ηλικία και στα ατομικά χαρακτηριστικά

του αναγνώστη

αναγνωστικές εμψυχώσεις ή παιγνίδια φιλαναγνωσίας Οι αναγνωστικές εμψυχώσεις και τα παιγνίδια φιλαναγνωσίας, που πολύ συχνά δεν διαφέρουν ουσιαστικά αλλά μόνο τυπικά και ποσοτικά με τις φιλαναγνωστικές δραστηριότητες ή δράσεις ακόμη και πρακτικές αποτελούν εξειδικευμένο παιδαγωγικό εργαλείο στο ευρύτερο πεδίο της φιλαναγνωσίας. Καθοριστική και ουσιαστική στοχοθεσία οποιασδήποτε αναγνωστικής εμψύχωσης είναι η επαφή και η εξοικείωση των παιδιών με το βιβλίο σε όλες του τις διαστάσεις (μορφή περιεχόμενο) και σε όλα τα χαρακτηριστικά του (εικονογράφηση, είδος αφηγητή, δομή της αφήγησης, τρόποι αναπαράστασης των γεγονότων κ.λ.π).

Πηγή:http://xwrapaidiwn.blogspot.gr/2011 /04/10.html

Τι θα χρειαστούμε στο χώρο της φιλαναγνωσίας • Χώρος μόνιμος για την ανάγνωση: Μοκέτα με μαξιλάρια ή καναπέδες. • Πίνακας φελλού για ανακοινώσεις έργων • cd player ή και Η/Υ, • ένα φωτιστικό.

Τι θα προσέξουμε: • Η ώρα της ανάγνωσης του βιβλίου που επιλέξαμε στα πλαίσια της φιλαναγνωσίας ή βιβλιοφιλίας δεν είναι μάθημα. • Διαβάζουμε πάντα όλο το βιβλίο, δεν αφορά μια διδακτική ώρα, μπορεί να χρειαστούν και άλλες ώρες σε άλλες μέρες. • Προκαλούμε όποιες και όσες από τις δράσεις που προτείνονται ή όποιες άλλες κρίνουμε με οποιαδήποτε λογική σειρά. • Μην ξεχνάμε πως πρωταγωνιστής σε ότι και αν κάνουμε είναι μόνο η ιστορία του βιβλίου.

• Τα βιβλία ανταποκρίνονται στην παιδική ψυχοσύνθεση. Το στοιχείο του παράλογου , της φαντασίας , του ονείρου , το παιχνίδι με τις λέξεις είναι οικεία στα παιδιά. • Τα βιβλία ζωντανεύουν. Τα παιδιά συμμετέχουν στην αναπαράσταση ενός γεγονότος. Μέσα από ρόλους εκδηλώνουν σκέψεις και συναισθήματα

πρόβλημα αγνοούν την ύπαρξη βιβλίων που μπορούν να τους μιλήσουν τόσο προσωπικά δε έχουν καθόλου ή έχουν μικρή αναγνωστική εμπειρία – καταναγκαστικές δραστηριότητες

δημιουργία κινήτρων Η τάξη συνιστά ένα σύνολο αναγνωστών με διαφορετικό συνήθως χαρακτήρα, κουλτούρα ακόμη και γλώσσα. Η διαδικασία της ανάγνωσης στο σχολικό περιβάλλον εξαρτάται κυρίως από τις σχέσεις των μαθητών μεταξύ τους αλλά και από τη σχέση τους με το κείμενο.

Κάθε μαθητής συνομιλεί και απολαμβάνει χωριστά το κείμενο αλλά και όλοι μαζί ανταλλάσσουν απόψεις, αναγνωστικές ή βιωματικές εμπειρίες σχετικές μ΄ αυτό, δημιουργώντας μ’ αυτό τον τρόπο ένα άλλο κείμενο πάνω στο κείμενο που διάβασαν. Επειδή το διάβασμα δεν είναι παρά ένα πέρασμα μέσα από τις σκέψεις, τα αισθήματα, τον κόσμο του κειμένου, για να φθάσει κανείς στον εαυτό του.

Τι θέλουμε να κάνουμε Να αγαπήσουν το λογοτεχνικό βιβλίο και να βιώσουν την ανάγνωση της λογοτεχνίας ως απόλαυση, ψυχαγωγία και κριτική αγωγή στον πολιτισμό . •

Να απολαύσουμε μαζί με τους μαθητές μας το λογοτεχνικό κείμενο (να τους μυήσουμε, όσο είναι δυνατόν, στον μυθοπλαστικό κόσμο της λογοτεχνίας που ‘χτίζεται’ με λέξεις, τεχνικές, κοινωνικές καταστάσεις, ανθρώπινες συμπεριφορές, ιδέες και αξίες)

•

Να τους εξοικειώσουμε με την ανάγνωση -ατομική (στο σπίτι) ή δημόσια (στο σχολείο)- που θα μπορούσε να συνοδεύεται και με κατάλληλη μουσική

•

Να τους ευαισθητοποιήσουμε σε θέματα ύφους και γλώσσας, μέσα από τον γλωσσικό πλούτο των λογοτεχνικών κειμένων και τη (συχνά) μεταφορική χρήση της γλώσσας

•

Να καλλιεργήσουν την κριτική και δημιουργική τους σκέψη

•

Να διευρύνουν την εμπειρία τους και να εμπλουτίσουν τον συναισθηματικό τους κόσμο.

Να ονειρευθούν και να ταξιδέψουν

Τι θέλουμε να πετύχουμε •

Να αποκτήσουν νέες γνώσεις και γνώσεις για τον κόσμο

•

Να γνωρίσουν μια εποχή ή μια κοινωνία μέσα από τα θέματα, τις αξίες και τις συμπεριφορές που εμπεριέχονται στα λογοτεχνικά κείμενα και να μπορούν να τα συσχετίζουνμε ζητήματα και προβλήματα της ζωής

•

Μέσα από τους συγκρουσιακούς κώδικες αξιών των λογοτεχνικών ηρώων να συγκροτήσουν τη δική τους ταυτότητα. (στάση-αξίες)

•

Να μπορούν να διαμορφώνουν και να εκφράζουν τη δική τους κριτική άποψη για ένα κείμενο (προσωπική, ελεύθερη ‘ανάγνωση’-ερμηνεία του κειμένου)

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ του εκπαιδευτικού θα πρέπει να είναι: Η ΑΠΟΛΑΥΣΗ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Η ανάγνωση ενός βιβλίου είναι κάτι παραπάνω από μύηση στον αλφαβητισμό. Είναι μια πολυεπίπεδη εμπειρία

απόλαυσης, πληροφόρησης, απόκτησης γνώσεων, συναισθηματικής έκφρασης, αφηγηματικής προσέγγισης, προσωπικής εμβάθυνσης. Διαθεματική προσέγγιση: Σύνδεση με άλλα γνωστικά αντικείμενα (Γλώσσα, Μαθηματικά, Φυσικές επιστήμες, Ιστορία, Εικαστικά, Θεατρική έκφραση). Αξιοποίηση της διακειμενικότητας (εικόνας και κειμένου), (μουσική, φιλμ, χορό, ζωγραφική, ενδοκειμενικές συνδέσεις …) Η υλοποίηση των δραστηριοτήτων αυτών με αφορμή το λογοτεχνικό κείμενο προϋποθέτει τη βιωματική εμπλοκή του παιδιού με αυτό

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ Η αξιοποίηση λοιπόν εξαρτάται από: 1. τις δυνατότητες και ιδιαιτερότητες του ίδιου του βιβλίου(και περικείμενα στοιχεία)

2. από τους παιδαγωγικούς στόχους που θέτει ο εκπαιδευτικός 3. από το μαθησιακό προφίλ του παιδιού

Επιλέγουμε ένα βιβλίο Αν….. • • • • •

• • • • • • •

Ενθαρρύνει την διερεύνηση Συμβάλλει στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης Συμβάλλει στην ανάπτυξη της παρατηρητικότητας Αναπαράγει/ερμηνεύει/διευκρινίζει η εικονογράφηση το κείμενο ή το προεκτείνει Ανιχνεύεται το περιεχόμενο του κειμένου στην εικόνα και σε ποιο βαθμό Ανταποκρίνεται στις αντιληπτικές και ερμηνευτικές ικανότητες των αναγνωστών στους οποίους απευθύνεται Διαθέτει σαφήνεια Αναπτύσσει την αισθητική του παιδιού Ο βαθμός ρεαλισμού στην εικονογράφηση (όρια σε ευαίσθητα θέματα, όπως: πόλεμος-θάνατος) Το στοιχείο της μεταφοράς Προάγει ζητήματα ισότητας και ισοτιμίας (φύλου κ.α.) Προκαλεί τη συμμετοχή του αναγνώστη

Διαβάζω Σημαίνει Καταλαβαίνω • Διερεύνηση • Σχέδιο εργασίας • Διατύπωση ερωτημάτων • Αναζήτηση απάντησης μέσα από τα βιβλία και συνομιλία με ειδικούς

τυπολογία αναγνώστη Τυπολογία κατά J. A. Appleyard 1.

ο αναγνώστης ως παίκτης και αφορά κυρίως το παιδί προσχολικής ηλικίας·

2. ο αναγνώστης ως ήρωας και ηρωίδα και αφορά το παιδί στη σχολική ηλικία· 3. ο σκεπτόμενος αναγνώστης που αφορά τον αναγνώστη στην εφηβική ηλικία·

4. τον αναγνώστη ως ερμηνευτή που αφορά στη μετεφηβική ηλικία· και 5. ο αναγνώστης ως πολυπράγμονας που αφορά στην ώριμη ηλικία.

τυπολογία αναγνώστη •

Τυπολογία κατά Christian Poslaniek

1. Είναι πρώτα ο τύπος του τελετουργικού αναγνώστη ή της τελετουργικής ανάγνωσης 2. O τύπος του χαλαρού αναγνώστη ή του αναγνώστη παίχτη ή της διασκεδαστικής ανάγνωσης 3. O εμπλεκόμενος αναγνώστης, ή η ανάγνωση εμπλοκής 4. O έμπειρος αναγνώστης 5. H λογοτεχνική ανάγνωση Η αναγνωστική συμπεριφορά ενός παιδιού προσχολικής ηλικίας 3, 4, 5 έως και 6 ετών μπορεί να αναγνωριστεί σε έναν ή και περισσότερους από τους πρώτους τρεις παραπάνω αναφερόμενους τύπους. Στους δυο τελευταίους τύπους (έμπειρος αναγνώστης και λογοτεχνική ανάγνωση) αναγνωρίζονται οι αναγνώστες της σχολικής ηλικίας.

Τεχνικές ανάπτυξης κριτικής σκέψης ● ο προσδιορισμός των βασικών χαρακτηριστικών ενός κειμένου, ενός συλλογισμού κλπ ● σύγκριση ομοειδών πραγμάτων, εντοπισμός ομοιοτήτων και διαφορών ● εντοπισμός και κατανόηση των χρονικών και των αιτιακών σχέσεων, προκειμένου να ερμηνευθούν συνέπειες, γεγονότα, ακολουθίες ● επισήμανση διαφορών πάνω σε αντιλήψεις, υποθέσεις, ορισμούς, κλπ, που αφορούν ένα συγκεκριμένο θέμα ● άσκηση στον εντοπισμό της ακολουθίας των γεγονότων ● ανάλυση των διαφόρων τρόπων με τους οποίους μπορεί να ειπωθεί το ίδιο πράγμα ανάλογα με την οπτική της εστίασης

Τεχνικές ανάπτυξης δημιουργικής σκέψης ● καταιγισμός ιδεών ή ιδεοθύελλα (brainstorming)

● Ερωτήσεις SCAMPER: προτάσεις εναλλακτικού τέλους για μια ιστορία, αντιστροφή ρόλων των βασικών ηρώων μιας ιστορίας, κλπ ● Τα σκεπτόμενα καπέλα του De Bono ● Η άγρια ιδέα: μια αλλόκοτη παράξενη ιδέα που δίνει λύση ή αποτελεί ερέθισμα για λύση: πχ «Γόρδιος δεσμός», «Δούρειος ίππος», κλπ

● Εικόνα – λόγος (κόμικς): οι μαθητές καλούνται να συμπληρώσουν με ‘λόγο’ τις εικόνες που αφηγούνται μια ιστορία ● Σχηματοποιήματα: ένας ιδιότυπος τρόπος ποιητικής γραφής που συνδυάζει την αρμονία του ποιητικού λόγου με την εικαστική αναπαράσταση. Ζωγραφίζουμε όχι με γραμμές αλλά με λέξεις, με σκοπό τη συνύπαρξη σχήματος-νοήματος

ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΕΜΨΥΧΩΣΕΙΣ Είναι δραστηριότητες και εκδηλώσεις που αποσκοπούν στην προώθηση της ανάγνωσης, στην όρεξη για διάβασμα, στην προσωπική και βαθιά επαφή με το βιβλίο. Πρέπει να είναι κάτι πολύ απλό, αλλά και κάτι πολύ διαφορετικό με την ατμόσφαιρα που περιγράφεται σχεδόν σε όλες τις σχολικές δραστηριότητες. Αντί να πούμε στα παιδιά «εμπρός για διάβασμα», λέμε και πράττουμε «πάμε να παίξουμε». Επίσης αντί να δίνουμε οδηγίες ας ψιθυρίσουμε σε κάποια «δύσκολα» παιδιά «σε χρειάζομαι» και να του δώσουμε ένα ρόλο στην ομάδα

Τεχνικές Εμψύχωσης Η λογοτεχνία είναι παιχνίδι με τις λέξεις. Οι συγγραφείς πριν γίνουν συγγραφείς ήταν παιδιά αναγνώστες.

Διάλεξη Επίδειξη Συζήτηση •

Με παιγνιώδεις δραστηριότητες που σχετίζονται με το συγγραφέα, με την κατανόηση του κειμένου, με τη δομή κι τις αφηγηματικές του τεχνικές, το παιδί θα γνωρίσει και θα οικειοποιηθεί τις ιδιαιτερότητες του λογοτεχνικού λόγου, τη μαγεία της μυθοπλασίας, θα ταυτισθεί αλλά και θα κρίνει τους ήρωες και τις πράξεις τους, θα σχολιάσει απόψεις του κειμένου με τρόπο δημιουργικό και ευχάριστο διατυπώνοντας και τις δικές του θέσεις.

Παιχνίδι ρόλων Προσομοίωση Εικαστικά Η υλοποίηση των δραστηριοτήτων αυτών μπορεί το παιδί να χρησιμοποιήσει υλικά και τεχνικές από άλλες μορφές τέχνης, όπως τα εικαστικά, τη μουσική, το θεατρικό παιχνίδι, το κουκλοθέατρο, αντιλαμβάνεται την πολλαπλή αισθητική καλλιέργεια του παιδιού με τρόπο γόνιμο και διασκεδαστικό.

Μελέτη περίπτωσης Εκπαιδευτική επίσκεψη Συνέντευξη με ειδικό •

Επίσης, δημιουργικές συζητήσεις και εργασίες που σχετίζονται με πολιτισμικά και κοινωνικά ζητήματα του περιβάλλοντος, όπου ζει το παιδί, και η σύνδεσή του με ευρύτερους κοινωνικοπολιτικούς φορείς (π.χ. οικολογικές οργανώσεις, Ο.Τ.Α., δημαρχεία, κ.ά.) προάγουν την πολιτισμική – διαπολιτισμική και κοινωνική του ωρίμανση.

Είδη αναγνωστικών εμψυχώσεων Α. Πληροφοριακές εμψυχώσεις

τα παιδιά δεν πάνε στη βιβλιοθήκη, πάει η βιβλιοθήκη στα παιδιά δυναμική πληροφόρηση για την ποικιλία των βιβλίων

Β. Εμψυχώσεις παιχνιδιού • Φανταστική ζωγραφιά, δραματοποίηση, αυτοσχέδιοι διάλογοι

• Εικονογράφηση παραμυθιών • Αναγνωστικό ράλι (διαγωνισμός για λογ..είδος ή συγγραφέα • Παιχνίδια με τις λέξεις, κόβουμε φράσεις από το κείμενο τις ανακατεύουμε και συνθέτουμε ένα νέο. Κατά πόσο είναι κατανοητό; • Παραμυθοσαλατα

Εμψυχώσεις παιχνιδιού Το Βιβλιοκρυφτό • Μαγνητοφωνούν βιβλιοπαρουσιάσεις με μορφή αινίγματος • Κάποια στοιχεία (όχι πάντα τα ίδια): π.χ. χρονολογία έκδοσης, σειρά, εκδότης, θέμα, όνομα εικονογράφου) • Διαβάζεται απόσπασμα από περιεχόμενα ή/και κείμενο • Άλλη Ομάδα: Εξερεύνηση – Ανακάλυψη

Εμψυχώσεις παιχνιδιού Το Κοινό Σημείο • 5-6 στοίβες με 12 βιβλία η κάθε μια • Τα 10 έχουν κοινό σημείο • Σκοπός: να βρουν το κοινό • Φεύγουν με ένα βιβλίο • Επόμενη συνάντηση – Ανακάλυψη και τίτλος στην κάθε στοίβα

Εμψυχώσεις παιχνιδιού Ο Μαραθώνιος του Χιούμορ • Διερεύνηση: Τι μας προκαλεί γέλιο; Χιουμοριστικά μέσα συγγραφέων; • Να φέρουμε όσο πιο πολλά και όσο πιο αστεία χιουμοριστικά κείμενα (βιβλία, διηγήματα, κόμικς, περιοδικά, γελοιογραφίες) • Κατηγοριοποίηση – Παρουσίαση • Έκθεση

Εμψυχώσεις παιχνιδιού Το Στρογγυλό Τραπέζι • Ένα Παιδί – ρόλος δημοσιογράφου που συζητά με συγγραφείς • 4-5 Παιδιά – ρόλους συγγραφέων που απαντούν ερωτήσεις δημοσιογράφου • Έχουν διαβάσει και ιδιοποιηθεί τα βιβλία • Το «κοινό» συμμετέχει με χαρτάκιαερωτήσεις που διαβάζει ο «δημοσιογράφος» • Βιντεοσκόπηση και προβολή σε βιβλιοθήκη ή άλλο χώρο

Εμψυχώσεις παιχνιδιού Βιβλιοαινίγματα • Οι εμψυχωτές έχουν διαβάσει όλοι το ίδιο βιβλίο • Τα υπόλοιπα παιδιά προσπαθούν να ανασυνθέσουν την υπόθεση του βιβλίου χωρίς να το έχουν διαβάσει • Κάνοντας ερωτήσεις στους εμψυχωτές (σε σχέση με: χώρο, χρόνο, πρόσωπα, δράση)

Εμψυχώσεις παιχνιδιού Ένσταση! • Εμψυχωτές: Ομάδα Παιδιών • Τα παιδιά συγκροτούν δικαστήριο • Κρίνουν ένα συγγραφέα, βιβλίο ή λογοτεχνικό είδος

• Π.χ. κρίνουν και επιχειρηματολογούν για «αληθοφάνεια» χαρακτήρων, συμπεριφορών, γεγονότων

Γ. Εμψυχώσεις αισθήματος ευθύνης •

Οι «μεγάλοι» διαβάζουν στους μικρούς

•

Μια ραδιοφωνική εκπομπή

•

Επιλογή βιβλίων για αγορά από το σχολείο

•

Επιτροπή ενός λογοτεχνικού βραβείου

Δ. Εμψυχώσεις εμβάθυνσης Για την κρίσιμη συνάντηση με ένα βιβλίο πολλαπλασιάζουμε τις ευκαιρίες:

• πολλαπλασιάζοντας τα βιβλία • πολλαπλασιάζοντας τις εμψυχώσεις • προτείνοντας βιβλία για πολλαπλή ανάγνωση

Τεχνική ανάγνωσης-Δημιουργία ατμόσφαιρας -Πρόκληση ενδιαφέροντος • Πριν παρουσιαστεί το βιβλίο και πριν γίνει η ανάγνωση, μπορούμε να παρακολουθήσουμε μια σχετική με το θέμα ταινία- με τον συγγραφέα- ή να βάλουμε σχετική μουσική που θα συνοδεύεται από μια αφήγηση που θα προλογίζει το θέμα. • Δε δείχνουμε τις εικόνες κατά την ανάγνωση υποσχόμαστε πως θα τις δουν στο τέλος. • Χρωματίζουμε τη φωνή μας, την αλλάζουμε όταν συναντάμε διαλόγους ηρώων, κάνουμε παύσεις, επικοινωνούμε βλεμματικά με το κοινό μας. • Πιστεύουμε στο κείμενο που επιλέξαμε και το μοιραζόμαστε με την ομάδα μας.

Πρόκληση ενδιαφέροντος • Δεν ανακοινώνει ο εκπαιδευτικός το κλείσιμο της ιστορίας, αλλά ζητά να το μαντέψουν τα παιδιά (το ίδιο και για την εικονογράφηση π.χ. τι νομίζεις ότι επιλέγει να απεικονίσει ο ζωγράφος στην επόμενη σελίδα) • Ανατρέπουν το τέλος της ιστορίας. • Σε φωτοτυπία σκηνής/εικόνας προσθέτουν ένα στοιχείο δικό τους που θα αλλάξει την εξέλιξη της ιστορίας

Πως ξεκινάμε Η ανάγνωση μπορεί να ξεκινήσει με μία αφόρμηση, που μπορεί να είναι: ● Παρουσίαση διαφανειών με 4-5 φωτογραφίες, σκίτσα, κλπ σχετικά με τον συγγραφέα ή ποιητή ή με το θέμα του κειμένου μας ● Ανάγνωση του κειμένου (ολόκληρου ή αποσπάσματος) ή απαγγελία από ηλεκτρονικό αρχείο ή CD ● Αν είναι ποίημα ακούμε τη μελοποιημένη εκδοχή του ποιήματος και βλέπουμε την οπτικοποιημένη παρουσίασή του (αν υπάρχει) από βιντεάκι στο youtube ● Βλέπουμε σύντομο απόσπασμα από κινηματογραφική/τηλεοπτική μεταφορά ή θεατρική διασκευή του κειμένου ● Παρακολουθούμε συνέντευξη του συγγραφέα-ποιητή που μιλά για το κείμενο-ποίημα από το οπτικο-ακουστικό αρχείο της ΕΡΤ ● Παρακολουθούμε σύντομο βιντεάκι σχετικό με το θέμα του κειμένου μας

Επεξεργασία Παραμυθιών- Ιστοριών • • Συναισθήματα • •

φόβος Θυμός Χαρά Ζήλεια

Επίθεταχαρακτηρισμοί ηρώων

‘Άλλες Πληροφορίες

Καλός (……..) Κακός (………) Πονηρός (…….) Ψεύτης (……..) Τρομερός (…….) Πεινασμένος (……….)

Συμπεράσματα • Τόπος • Χρόνος • Πρόσωπα

• • • • • •

• 1. •2 •3

Γλώσσα και δημιουργικότητα κείμενο Ερωτήσεις επιφανειακής κατανόησης. •

• • • • • •

Τι είναι ο ήρωας;( δηλαδή είναι άνθρωπος ή άλλο πλάσμα). Ποιο είναι το όνομά του; Ποιος ήταν ο φίλος του; Τι του άρεσε να κάνει; Για ποιο πράγμα στενοχωρήθηκε πολύ ; Ζητάμε από τα παιδιά: Να θυμηθούν τον τίτλο του βιβλίου και της ιστορίας που διαβάσαμε και τα ονόματα των δημιουργών. Να αναδιηγηθούν με δικά τους λόγια και σύντομα την ιστορία που διαβάσαμε.

Προβολικές ερωτήσεις- Ερωτήσεις αιτιολόγησης •

• • • •

Αν γράφατε εσείς την ιστορία ποιο αστείο όνομα θα αποφασίζατε να δώσετε στον ήρωα; Ποιους δεν θα έκανε παρέα; Γιατί; Αν φτάνατε σε έναν άγνωστο τόπο με κάποιον που μόλις γνωρίζατε πως θα νιώθατε; Γιατί;

Γενικά: ερωτήσεις για κριτική σκέψη: Το «Γιατί», το «πώς», «τι θα συνέβαινε αν»…. • Διαβάζουν το βιβλίο: α) κοιτάζοντας απλά τις εικόνες β) τελειώνοντας την ανάγνωση του κειμένου, ξαναγυρίζουμε στην εικονογράφηση επιμένοντας στην παρατήρηση των εικόνων και σε σχολιασμό (όχι απλή περιγραφή του τι βλέπουν) • Εντάσσουν έναν ήρωα ή κάτι που απεικονίζεται μόνο στη εικόνα, στη βασική δομή της ιστορίας • Προτείνουν άλλους τίτλους

Γλώσσα και δημιουργικότητα Φαντασία/μυθοπλασία(παραγωγή λόγου) • Σταματάμε την ιστορία σε ένα σημείο και συνεχίζουμε την ιστορία και τις προσπάθειες των παιδιών να βρουν λύση με δικές τους προτάσεις • Φωτοτυπούμε τις εικόνες, τις βάζουμε σε τυχαία σειρά (μπερδεύουμε) και επιχειρούμε να δημιουργήσουμε νέα κείμενα • Δημιουργούμε μεταμυθοπλαστικά κείμενα με τους ίδιους ήρωες σε άλλες περιπέτειες

Γλώσσα και δημιουργικότητα Τα παιδιά αυτοσχεδιάζουν το δικό τους παραμύθι

• • • •

Μια ζωγραφιά από τον καθένα Λέξεις που τους άρεσαν από την ιστορία Χαρακτηριστικά και συναισθήματα του ήρωα Τα παιδιά απαντούν στα ερωτήματα και δημιουργούν ένα αυτοσχέδιο παραμύθι. • Στη συνέχεια το εικονογραφούν και δημιουργούν τον τίτλο. • Επίσης εικονογραφούν για να δημιουργήσουν ένα παραμύθι και να το μοιραστούν με τα παιδιά των άλλων τάξεων

Γλώσσα και δημιουργικότητα Φτιάχνουμε ακροστιχίδες • Επιλέγουμε μια λέξη για κάθε γράμμα και ξεκινάει η ιστορία.

Λ Υ Κ Ο Σ

Λύκος, Λιχούδης, Λάχανο Ύπουλος, Ύφασμα, Υδρόγειος Κακός, Καρέκλα, Κρουασάν Ομπρέλα, Όμορφος, Στεφάνι, Σκάλα, Σοκολάτα

Διατύπωση Λειτουργικού Ορισμού:

 Είναι γλωσσική δεξιότητα.

 Διαδραματίζει σημαντικό οικοδόμηση γνώσης

ρόλο

στην

Ο Λειτουργικός Ορισμός:  Αποσκοπεί στην απόδοση νοήματος που προσδίδουμε σε μια έννοια μια χρονική στιγμή.  Η κατανόηση μιας έννοιας εξασφαλίζεται μόνο όταν ο λειτουργικός ορισμός διαμορφώνεται βιωματικά.

 Στηρίζεται στα χαρακτηριστικά που προσδιορίζουν την έννοια και τη διαφοροποιούν από άλλες.  Είναι μια διαδικασία που αποτελείται από μια σειρά οδηγιών, τις οποίες θα εκτελέσει κάποιος για να καταλήξει σε ένα συγκεκριμένο και μόνο αντικείμενο/ γεγονός/ φαινόμενο/ λειτουργία που ανταποκρίνεται στην έννοια

Γλώσσα και δημιουργικότητα Λειτουργικός Ορισμός π.χ. Στα παραμύθια με λύκους » Έχει κεφάλι » Έχει σώμα » Έχει 4 πόδια » Έχει μυτερά δόντια » Έχει μεγάλα μάτια » Έχει μεγάλη γλώσσα » Έχει μυτερά μικρά αφτιά » Έχει μυτερά νύχια » Έχει μεγάλη ουρά » Έχει τρίχωμα

• Τα παιδιά σημειώνουν με √ τα χαρακτηριστικά του λύκου

Γλώσσα και δημιουργικότητα ηχοποίητες λέξεις για τον εγγραμματισμό Οι ηχοποίητες λέξεις παρουσιάζονται με τις εξής μορφές: α) Άλλοτε είναι μέσα στο κείμενο β) άλλοτε παίρνουν ξεχωριστή θέση στη σελίδα, συνοδεύοντας την αντίστοιχη εικονογραφημένη κίνηση-πράξη γ) μικτή περίπτωση

ΓΛΩΣΣΑ/ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ Η εστίαση, οι «φωνές» Αφού ολοκληρωθεί η ανάγνωση και οι μαθητές εντοπίσουν τον αφηγητή [«ποιος λέει αυτή την ιστορία;» και κάνουν τη σχετική διάκριση αφηγητή-συγγραφέα], επιχειρούν να αποδώσουν την ιστορία με το βλέμμα άλλου ήρωα της ιστορίας. Αυτό μπορεί να γίνει σε ατομικό ή και ανά ομάδες. Κάθε μαθητής διαβάζει τη δική του μετατροπή.

Συγκρίνουν και επιχειρηματολογούν Αναλαμβάνουν να κάνουν παρουσίαση/κριτική του βιβλίου, να χαρακτηρίσουν τους ήρωες και τις πράξεις τους

Δραστηριότητες δημιουργώ το προφίλ του ήρωα παίρνω συνέντευξη από τον ήρωα • • • • • •

Τι γνωρίζω για τους ήρωες του κειμένου; Πώς τους παρουσιάζει ο αφηγητής; Τι εικόνα έχουν γι’ αυτούς οι άλλοι ήρωες; Πώς τους φαντάζομαι εγώ; Τι θα τους ρωτούσα αν τους συναντούσα; Πώς θα απαντούσαν;

•

Εικαστική παρέμβαση - παιχνίδια . Επιλέγουν να εικονογραφήσουν με δικό τους τρόπο την ιστορία (πριν ή μετά την επεξεργασία ή την παρατήρηση της εικονογράφησης) [τι χρώματα χρησιμοποιεί ο εικονογράφος –εσείς πως τι θα χρησιμοποιούσατε και γιατί;)

•

Δημιουργία εξώφυλλων βιβλίου και στο οπισθόφυλλο καλούνται να γράψουν λίγα λόγια για την υπόθεση.

•

Ζητάμε από την κάθε ομάδα (έχοντας χωρίσει εικονογραφικά τα κυριότερα της ανάγνωσης) να σκεφτεί και να συζητήσει το παρακάτω ερώτημα: -Συζητήστε και αποφασίστε: Ποιους από τους ήρωες της ιστορίας, που διαβάσατε θα ζωγραφίσετε στη μεγάλη επιφάνεια και σε ποιο μέρος θα τους βάζατε……

•

Αποδίδουν μέρος ή το σύνολο ως κόμικς με διαλόγους μέσα σε συννεφάκια

•

Φτιάχνουν πάζλ με τις εικόνες- φωτοτυπημένες

•

Φτιάχνουν παιχνιδοτράγουδα ή τραγούδι με την ιστορία

•

Δημιουργία αφίσας – πρόσκλησης με τις οδηγίες για την παρουσίαση του βιβλίου ή των βιβλίων που διαβάσθηκαν σε άλλες τάξεις –στους γονείς – σε εκδήλωση

Εικαστική παρέμβαση - παιχνίδια • •

Τα ζάρια των ιστοριών Βιβλιόκουτα –αινίγματα με μικροαντικείμενα από στοιχεία της ιστορίας κατασκευασμένα είτε από πλαστελίνη είτε ζωγραφισμένα και οι άλλοι μαντεύουν τον τίτλο του βιβλίου

•

Παιχνίδι με το «ποιος μιλάει» «τι βλέπω» (εντοπίζουν την οπτική)

•

Δημιουργία πίνακα λογοτεχνικής γωνιάς διπλής εισόδου με τα βιβλία που έχουν διαβαστεί και χαρακτηριστικά του βιβλίου με κολλάζ και ζωγραφική (εικόνα βιβλίου-γράφουν όνομα συγγραφέα -εικονογράφου φωτογραφίες τους-γράφουν τίτλους - ήρωες ή κομμάτια που τους άρεσαν

Εικόνα

•

Τίτλος

Ήρωας)ες

Χαρακτήρας Ήρωα

Τόπος Χρόνος

Μαγικά Αντικείμενα

Τι έγινε στο τέλος

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ/ Εικαστικά • Αναζητούν στο διαδίκτυο πληροφορίες για τον συγγραφέα/εικονογράφο • Συγκρίνουν τον τύπο εικονογράφησης άλλων βιβλίων του ίδιου καλλιτέχνη, με το συγκεκριμένο. • Μελετούν το έργο του αναδρομικά και οδηγούνται σε διαπιστώσεις σχετικά με τις προτιμήσεις του. • Παίρνουν το κείμενο και φτιάχνουν το δικό τους εικονογραφημένο • Φτιάχνουν συννεφόλεξα • Δημιουργούν blog και «συζητούν» και παρουσιάζουν αγαπημένους συγγραφείς/εικονογράφους/βιβλία

Βιβλίο - Μελέτη Περιβάλλοντος και Μαθηματικά •

•

• •

Όλες οι ιστορίες διαδραματίζονται σε ένα φυσικό ή φανταστικό περιβάλλον ανάλογα με την ηλικία και τις εμπειρίες των παιδιών μπορούν να γίνουν αναπαραστάσεις των τόπων-τοπίων τόσο γεωγραφικά όταν έχουμε ρεαλιστικές αφηγήσεις και εικόνες, όσο και ευαισθητοποίησης των παιδιών στα προβλήματα του περιβάλλοντος. Το φανταστικό στοιχείο μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε σε σύγκριση με το σήμερα. Μπορούν να γίνουν συγκρίσεις ανάμεσα στο φυσικό περιβάλλον των βιβλίων που διαβάζονται να βρεθούν ομοιότητες- διαφορές, να συγκριθούν εικόνες, να μετρηθούν, να ταξινομηθούν, να φτιαχτούν ραβδογράμματα και πίτες, ντόμινο, πάζλ , κρυπτόλεξα και αριθμόλεξα. Μπορούμε να μετρήσουμε τους ήρωες της ιστορίας και τους αναπαριστούν σε χαρτί με αύξοντα αριθμό Τους κατηγοριοποιούν σε: ζώα, ανθρώπους, αντικείμενα… Ποιοι είναι οι περισσότεροι

Τα συναισθήματα σε μια κόλλα Α4 όταν χωρίζεται στα 4 • Στο ¼ ζωγραφίζουμε το θέμα –ήρωα, • ¼ γράφουμε το πώς μπορεί να νιώθει, • ¼ περιγράφουμε μια σκέψη μας ένα συναίσθημα που μας έκανε να νιώσουμε ή ένα δώρο που θέλουμε να του κάνουμε • ¼ ζωγραφίζουμε το συναίσθημα ή το δώρο ή αυτό που σκεφθήκαμε

Παρουσίαση των εργασιών Η ολοκλήρωση του Project συνοδεύεται από την παρουσίασή του, δηλαδή την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των εργασιών από τους μαθητές σε ένα κοινό

Αξιολόγηση – Αυτοαξιολόγηση Σε αυτή τη φάση η ομάδα καλείται να εκτιμήσει την αξία των αποτελεσμάτων της εργασίας της, να εξετάσει αν οι στόχοι που τέθηκαν έχουν επιτευχθεί και αν τελικά αυτό που παρουσιάζεται ως αποτέλεσμα ήταν το ζητούμενο. • Γίνεται με ερωτηματολόγιο και ανοικτή συζήτηση • Επίσης μπορεί να γίνει με τη χρήση κριτηρίων αξιολόγησης μιας διδακτικής ενότητας • Τα μέσα αξιολόγησης θα πρέπει να αναπτύσσονται παράλληλα με τον καθορισμό και οργάνωση του περιεχομένου της

Αξιολόγηση Ατομικές Συνεντεύξεις (Ποια η γνώμη μας για το ήρωα; -Πως θα τον χαρακτηρίζαμε τώρα; Ποια τα συμπεράσματά σας;

Τι πίστευα (αισθανόμουν) πριν διαβάσω το βιβλίο για τον ήρωα; • • • • • • • • • • • •

Κακός Τρομακτικός Πονηρός Τρελός Επιθετικός Φανταστικός Φοβερός Ψεύτης Άγριος Πολύ κακός Τρομερός Αυστηρός

Καλός Καλόκαρδος Φιλικός Φοβισμένος Γλυκούλης Αστείος Θυμωμένος Πεινασμένος Έξυπνος Ηγέτης- Αρχηγός Τα επίθετα είναι ………

Τι πιστεύω (αισθάνομαι) τώρα • • • • • • • • • • • •

Κακός Τρομακτικός Πονηρός Τρελός Επιθετικός Φανταστικός Φοβερός Ψεύτης Άγριος Πολύ κακός Τρομερός Αυστηρός

Καλός Καλόκαρδος Φιλικός Φοβισμένος Γλυκούλης Αστείος Θυμωμένος Πεινασμένος Έξυπνος Ηγέτης- Αρχηγός

Τα επίθετα είναι ………

Βιβλιογραφία- Πηγές • • • • •

• • • • • • •

• • • • • • • • • • • •

ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ, ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΤΗΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ, Ανδρέας Καρακίτσιος , Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου Καρπόζηλου Μ. 1997, Το παιδί στη χώρα των βιβλίων, Καστανιώτης, 2η έκδοση. Μαλαφάντης Κ., 2004. Το παιδί και η ανάγνωση. Στάσεις Προτιμήσεις, Συνήθειες, Εκδόσεις Γρηγόρη, Αθήνα Bloom Harold, Πώς και γιατί διαβάζουμε, εισ. Ουΐλλιαμ Σούλες, μτφ. Κατερίνα Ταβαρτζόγλου, Τυπωθήτω, Αθήνα 2004, σ. 57. Α. Κατσίκη-Γκίβαλου, Το θαυμαστό Ταξίδι, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 1995, σ. 65-70. Κατσίκη-Γκίβαλου, Άντα. «Η Αμφίδρομη Σχέση Λογοτεχνίας και Γνωστικών Αντικειμένων. Στο: Αποστολίδου, Βενετία και Χοντολίδου, Ελένη (επιμ.). Λογοτεχνία και Εκπαίδευση. Αθήνα: Τυπωθήτω-Γιώργος Δαρδανός, 1999, σσ. 35-41. Παπαδάτος Γ., 2007, Παιδικό βιβλίο και φιλαναγνωσία, θεωρητικές αναφορές και προσεγγίσεις –Δραστηριότητες, Πατάκης, Αθήνα, 2009. Άντλερ, Μ. - Βαν Ντόρεν Τ. Πώς να διαβάζετε ένα βιβλίο. Μετ. Δ. Αυγερινός, Αθήνα, Πατάκης, 1998. Αποστολίδου, Β. Κριτήρια Επιλογής Λογοτεχνικών Βιβλίων για Σχολική Χρήση, Αθήνα, ΟΕΔΒ, 1997. Αποστολίδου, Β.- Καπλάνη, Ε - Χοντολίδου, Ε. (Επιμέλεια). Διαβάζοντας λογοτεχνία στο σχολείο. Μια νέα πρόταση διδασκαλίας. Αθήνα, Τυπωθήτω, 2004. Εγγραμματισμός. Λειτουργικός, Κριτικός, Επιστημονικός. Αθήνα, Γρηγόρης, 2007, σσ. 545-554. Daniel Goleman, Η συναισθηματική νοημοσύνη, γιατί το E.Q. είναι πιο σημαντικό από το I.Q., 3 η έκδοση, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Αθήνα, 1998 Gottman John, Η συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών, Πώς να μεγαλώσουμε παιδιά με συναισθηματική νοημοσύνη: Ένας πρακτικός οδηγός για γονείς, Εκδότης: Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2000 Ροντάρι, Τζ. Γραμματική της φαντασίας. Μετ. Γ. Κασαπίδης. Αθήνα, Μεταίχμιο, 2003. Ροντάρι, Τζ. Ασκήσεις Φαντασίας. Μετ. Μ. Βερτσώνη-Κοκόλη. Αθήνα, Τέσσερα, 1990. Vygotsky, L. S. Σκέψη και Γλώσσα. Επιμέλεια Στ. Βοσνιάδου, Αθήνα, Gutenberg, 1997 Θέατρο και Λογοτεχνία: κείμενο και παράσταση – Ψηφιακό Σχολείο AKIDA ΕΚΕΒΙ Μικρός Αναγνώστης http://paidiki-logotexnia.blogspot.gr www.readingrockets.org/teaching/reading101/ Teachers pay Teachers http://mathandliterature.blogspot.gr/ http://photodentro.edu.gr

Σας Ευχαριστώ

ΜΕΡΟΣ ΤΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΒΙΩΜΑΤΙΚΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ