Εργαστήριο γονέων
Τα πρώτα χρόνια της σχολικής ζωής του μαθητή Πρότυπα Εκπαιδευτήρια Δ’ κύκλος 2009
Αριάδνη Στογιαννίδου, Ph.D. Κλινική & Σχολική Ψυχολόγος Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήματος Ψυχολογίας Α.Π.Θ.
Πόπη Λάμπα, MSc Αναπτυξιακή Ψυχολόγος Σχολική Σύμβουλος Προτύπων Εκπαιδευτηρίων
ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ • Ο ρόλος του γονέα στη σχολική ζωή • Η εμπλοκή του γονέα στη μελέτη στο σπίτι • Αντιμετώπιση της άρνησης του παιδιού να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις του σχολείου • Τι συμβαίνει όταν το παιδί αποφεύγει να μεταφέρει στο σπίτι το πως πέρασε στο σχολείο • Έγκαιρη διάγνωση ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών • Στρατηγικές οργάνωσης μελέτης
Η σημασία της σχολικής προσαρμογής • Η σχολική επιτυχία είναι αλληλένδετη με τις υπάρχουσες κοινωνικές συνθήκες και τους προβληματισμούς του κόσμου των ενηλίκων… • η ικανότητα για μάθηση αποτελεί ένα από τα κύρια διαφοροποιά στοιχεία του ανθρώπινου είδους και, στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες, η ικανότητα αυτή εκφράζεται μέσα από τη λειτουργικότητα του ατόμου στο σχολείο
Η σημασία της σχολικής προσαρμογής
Κατά συνέπεια…από την προσαρμογή εξαρτάται η εικόνα του μαθητή για τον εαυτό του, ο αυτοσεβασμός του, η αξία που δίνει στις δυνάμεις του και η ικανοποίηση που παίρνει από τις πράξεις του
Το παιδί και η σχολική προσαρμογή
Τα συστατικά στοιχεία της σχολικής επιτυχίας Γνωστικές ικανότητες Η δυνατότητα να επεξεργάζομαι πληροφορίες ώστε να ανταποκρίνομαι στις απαιτήσεις
Μαθησιακές ικανότητες Τα τεχνικά εργαλεία της σκέψης που επιτρέπουν τον αυτοματοποιημένο συντονισμό
Ψυχολογικά Χαρακτηριστικά Σκέψεις, συναισθήματα, συμπεριφορές
«ψυχολογική σύνδεση» • οι αντιλήψεις και οι στάσεις του μαθητή και της μαθήτριας απέναντι στο σχολείο ή αλλιώς το προσωπικό νόημα που αποδίδουν ως συμμέτοχοι της διαδικασίας της μάθησης σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο Η σύνδεση με το σχολείο συνδέεται πολλαπλά με την ικανοποιητική προσωπική και κοινωνική λειτουργικότητα
Σχέση οικογένειας-σχολείου, στο πέρασμα της ιστορίας • Αρχικά, οι γονείς ήταν οι αποκλειστικοί υπεύθυνοι για την μόρφωση των παιδιών τους • Κατά τον Μεσαίωνα, αντικαθίστανται από την εκκλησία και τους εκπαιδευτικούς • Στη σημερινή εποχή, η εμπλοκή τους στην εκπαίδευση των παιδιών τους αναγνωρίζεται και ως δικαίωμα και ως υποχρέωση
Η έννοια της γονεϊκής εμπλοκής «Ο βαθμός και η ποιότητα εμπλοκής του γονέα στην εκπαιδευτική ζωή του παιδιού και εφήβου, δηλαδή, η συμμετοχή στις εκπαιδευτικές εμπειρίες του παιδιού»
Στοιχεία για τους παράγοντες που επηρεάζουν τη συμμετοχή του γονιού στην εκπαίδευση του παιδιού
• το κοινωνικο-οικονομικό και μορφωτικό επίπεδο των γονιών, • η προσωπική αίσθηση που έχει ο γονιός για το αν είναι ικανός να βοηθήσει το παιδί του • οι πολιτισμικές διαφορές • Οι μητέρες, πολύ περισσότερο από τους πατέρες, εμπλέκονται στην εκπαίδευση των παιδιών τους αλλά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη συμμετοχή και του πατέρα
Η γονεϊκή εμπλοκή από την πλευρά των εκπαιδευτικών
οι μεγαλύτεροι σε ηλικία καθηγητές είναι περισσότερο αρνητικοί και αμυντικοί σε θέματα ανάμιξης των γονιών Σε πολλές περιπτώσεις φαίνονται επιφυλακτικοί είτε γιατί διαβλέπουν τον κίνδυνο να ξεπεράσουν οι γονείς τα όρια είτε γιατί κάτι τέτοιο προϋποθέτει επιπλέον δουλειά από μέρους τους Σε μεγάλο ποσοστό πιστεύουν η μη συχνή επαφή με τους γονείς είναι αποκλειστικά λάθος των γονέων Κάποιες φορές αισθάνονται πως οι γονείς έχουν εναποθέσει σε αυτούς μεγάλο μερίδιο ευθύνης και υπερβολικές προσδοκίες οι γονείς των μικρότερων παιδιών εμπλέκονται περισσότερο σε σύγκριση με εκείνους που έχουν παιδιά μεγαλύτερα σε ηλικία.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΓΟΝΕΪΚΗ ΕΜΠΛΟΚΗ
ΧΑΜΗΛΗ ΕΠΙΔΟΣΗ ΠΑΙΔΙΟΥ
ΑΥΤΟΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΟΝΕΑ
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥ
Στήριξη του παιδιού στη σχολική ζωή Στο επίπεδο της πρόληψης • Ενίσχυση αυτονομίας και αυτορρύθμισης • Ελευθερία από διασπάσεις • Οργάνωση χρόνου Στο επίπεδο της αντιμετώπισης • στοχεύουμε σε μικρές, σταδιακές αλλαγές οργανώνοντας εστιασμένες και προσχεδιασμένες παρεμβάσεις
Οι βασικές δεξιότητες προετοιμασίας για τις σχολικές απαιτήσεις
ΑΥΤΌ-ΡΥΘΜΙΣΗ Δυνατότητα για ΑΥΤΌπροσωπικό προγραμματισμό του τρόπου μελέτης και αξιολόγηση του αποτελέσματος ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΧΡΟΝΟΥ Ισορροπημένη κατανομή δραστηριοτήτων ΚΙΝΗΤΡΑ Επιθυμία και ενεργοποίηση για την επίτευξη στόχων
Στάδια για την απόκτηση αυτοαυτο-ρύθμισης ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ • Επιλογή κατάλληλου χρόνου και χώρου • Προετοιμασία υλικών Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ • Κατανόηση: καταλαβαίνω αυτό που διαβάζω • Οργάνωση: αποφασίζω τι είναι σημαντικό • Μελέτη: προσπαθώ να μάθω Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ • Ελέγχω το αποτέλεσμα
Διαχείριση χρόνου • Καλή γνώση του χρόνου που χρειάζεται • • •
για κάθε δραστηριότητα Καθορισμός προτεραιοτήτων Προγραμματισμός χρόνου ψυχαγωγίας και ανάπαυσης Μακροπρόθεσμος προγραμματισμός
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΚΑΡΤΑΣ ΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗ
ΜΑΘΗΜΑ
ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ
ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ
ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ
ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ
ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ
ΩΡΑ Από Εως
ΩΡΑ ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΣΤΗΚΕ Από Εως
Παράδειγμα ενεργητικής μάθησης: ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ α. γράψτε σε ένα χαρτί τη λέξη σωστά β. ζητείστε από το παιδί να συγκρίνει όλα τα γράμματα της δικής του και δικής σας λέξης γ. ζητείστε του να αντιγράψει στο ίδιο χαρτί την λέξη, γραμμένη σωστά δ. ζητείστε του να διορθώσει τη λέξη στο τετράδιό του.
ΚΙΝΗΤΡΑ Η επιθυμία και ενεργοποίηση για την επίτευξη στόχων αυξάνεται όταν: Ο στόχος έχει προσωπική αξία -σύνδεση με την «κουλτούρα» των παιδιών -σύνδεση με προσωπικές επιθυμίες Ο στόχος είναι σαφής Ο στόχος είναι βραχυπρόθεσμος Το άτομο πιστεύει ότι έχει πιθανότητες να τα καταφέρει(=η έννοια της «αυτό-αποτελεσματικότητας»)
ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ
• ΝΟΗΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ • ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ • ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ • ΦΥΣΙΚΕΣ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ • ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΙΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ • ΕΙΔΙΚΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ
ΕΙΔΙΚΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ
• Πρόκειται για μια κατηγορία διαταραχών οι οποίες προκαλούν αδυναμία σε μία ή περισσότερες περιοχές οι οποίες σχετίζονται με τη μάθηση. • Συχνά, χρησιμοποιείται ο όρος "δυσλεξία" για την περιγραφή τους.
• Οι μαθησιακές δυσκολίες δεν πρέπει να συγχέονται με την νοητική αδυναμία. Η νοημοσύνη ή ευφυία αναφέρεται στη γενική ικανότητα κάποιου να αντιλαμβάνεται και να επεξεργάζεται πληροφορίες. Οι Δυσκολίες που προκαλούνται λόγω της χαμηλής νοημοσύνης αφορούν όλες τις περιοχές λειτουργίας. • Επίσης, δεν πρέπει να συγχέονται με συμπεριφορικά-ψυχολογικά προβλήματα, όπως αδυναμία συγκέντρωσης της προσοχής, υπερβολικό άγχος, έλλειψη κινήτρων για προσπάθεια κλπ.
• Πολλές φορές το αποτέλεσμα της νοητικής, της συμπεριφορικής και της μαθησιακής αδυναμίας είναι το ίδιο: σχολική δυσκολία.
Είναι σημαντικό, λοιπόν, να διαφοροποιούμε την αιτία ώστε να σχεδιάζουμε τη σωστή αντιμετώπιση.
Σχολική φοβία • Αποτελεί μια κύρια μορφή της σχολικής άρνησης με πυρήνα των προβλημάτων τους έντονους και ασαφείς φόβους για το σχολείο οι οποίοι συνοδεύονται είτε από σωματικές ενοχλήσεις ή/ και από έντονες αντιδράσεις άγχους που πλησιάζουν συχνά τη σοβαρότητα των κρίσεων πανικού Μπορεί να περιγραφεί ως: • ειδική φοβία • διαταραχή άγχους αποχωρισμού • κοινωνική φοβία
ΑΓΧΟΣ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ • Όπως και στη σχολική φοβία, υπάρχουν διαβαθμίσεις, μεταξύ άγχους, ανησυχίας και πραγματικής φοβίας • Οι έρευνες δείχνουν ότι το άγχος εξετάσεων δεν σχετίζεται τόσο με τη σχολική επίδοση όσο με την αντίληψη που έχουν οι μαθητές για τις ικανότητές τους, τη γενική εικόνα του εαυτού και τις προσδοκίες των σημαντικών προσώπων στη ζωή τους
Επικοινωνία γονιού – εκπαιδευτικού Σημεία κλειδιά • Δημιουργία θετικού κλίματος • Ξεκαθάρισμα ρόλων και στόχων • Αναζήτηση πληροφοριών • Ενημέρωση για ανησυχίες • Συγκεκριμενοποίηση ανησυχιών • Στόχοι και «σχέδιο παρακολούθησης»