HH_2005_1

Page 1

Jaargang 26 / nummer 1 / juni 2005

Helpende Handen

Hulp voor kinderen in de knel Financieel verslag 2004: dankbaarheid en bezorgdheid Watersnood in RoemeniĂŤ Helpende Handen nummer 1, juni 2005

1


Voorwoord

‘En de Heere deed dagelijks tot de Gemeente, die zalig werden.’ (Handelingen 2 vs 47)

Kinderen in de kring Het bovenstaande vers uit Handelingen 2 kan ook anders vertaald worden, bijvoorbeeld als volgt: ‘En de Heere voegde dagelijks tot de gemeente toe, die zalig werden’. In nog een andere Bijbelvertaling las ik: ‘En de Heere voegde dagelijks toe aan de kring, die behouden werden’. Daar gaat het dus om: bij de kring komen. In de kring waar het licht schijnt, het licht van het Evangelie. Een voorwaarde voor nieuw perspectief. Een voorwaarde voor een leven naar Gods bedoelingen en met zicht op een goede Toekomst. Hoe eerder je erbij komt, hoe meer je leven vrucht kan dragen (in ieder geval – naar verwachting – gedurende een langere periode). Niet voor niets dat overal ter wereld de christelijke gemeente zich altijd (en in het bijzonder) inspant kinderen het Evangelie te vertellen. Zeker op jonge leeftijd staan ze open voor de blijde Boodschap. Kinderen in de kring, ik moest er vaak aan denken tijdens mijn laatste reis in Oost-Europa. Kinderen en jongeren die nog een heel leven voor zich hebben. De vele zigeunerkinderen die ik zag en fotografeerde: ja, wat voor toekomst hebben ze? Wie kijkt er naar de zigeuners om? En de andere kinderen, Hongaars of Oekraïens: kunnen ze naar school, krijgen ze een goede opvoeding thuis, hebben ze uitzicht op werk? Naar verwachting zal het met veel kinderen niet goed komen. De situatie in veel voormalige communistische landen is moeilijk: heel veel werkloosheid, veel gebroken gezinnen, slechte economische vooruitzichten (ondanks de pogingen toe te treden tot de Europese Unie). Vooralsnog stijgen de prijzen enorm en blijven de lonen achter. Een beperkte groep kan meekomen, wordt rijker en rijker. De overgrote meerderheid blijft achter en moet elke dag maar weer de eindjes aan elkaar zien te knopen. Kinderen in de kring, dat gaat niet vanzelf. De gemeente zal actief moeten zijn en blijven. Gelukkig zijn er veel projecten. Vanuit de kerk, de gemeenten die zelf zo weinig mogelijkheden hebben. Maar ook met weinig mogelijkheden is er de roeping. Als stichting ontmoeten we graag de vele actieve mensen, zoals predikanten, mensen uit onderwijs etc., die invulling willen geven aan die roeping. We willen hen stimuleren en van middelen voorzien om kinderen en jongeren te bereiken. Om te proberen hen (en ook hun ouders) binnen de kring te brengen. Daarnaast wordt op diverse plaatsen gewerkt aan scholing, vorming en toerusting. Dit alles is nodig met het oog op hun toekomst. Met hun bedoel ik de vele kinderen. Ik heb de redactie gevraagd veel kinderfoto’s af te drukken in het voorliggende nummer van Helpende Handen. Kijkt u ze maar eens goed aan. Prachtige gezichten: helpt u mee om hen binnen de kring te krijgen?

Helpende Handen is een gratis uitgave van Stichting Hulp Oost-Europa. Bezoekadres Wattstraat 2, Barneveld Secretariaat Postbus 455 3770 AL Barneveld Tel.: (0342) 420 554 (van 9.00 tot 12.30 uur) Fax: (0342) 420 553 info@hulpoosteuropa.nl www.hulpoosteuropa.nl Postbank 8887 t.n.v. stichting Hulp Oost-Europa, Barneveld Stichting Hulp Oost-Europa is een hervormd-gereformeerde stichting die tot doel heeft: geestelijke en materiële hulp te verlenen aan kerken en personen in Oost-Europa. De stichting belijdt en aanvaardt Gods Woord als enige grondslag voor leer en leven, opgevat in de zin van de Drie Formulieren van Enigheid. Indien u de stichting met een legaat of erfstelling wilt gedenken, gelieve te vermelden: ‘Ik legateer vrij van lasten aan stichting Hulp Oost-Europa, gevestigd te Barneveld, een bedrag van € ......’ Giften aan de stichting komen in aanmerking voor belastingaftrek ingevolge artikel 47 van de Wet op de inkomstenbelasting. Bestuursleden F.A. van den Berg (voorzitter) J. Braaksma (secretaris) G. Molenaar (penningmeester) G. Alberts (tweede voorzitter) C. van Groningen (algemeen adjunct) mw. G.G. Agterhuis K. Bos A. Heldoorn M.J. Huizer J.M. Migchels D. Post G. van den Toren ds. J.J. Verhaar P. van Driel (erelid) Comité van aanbeveling Ds. C. v.d. Bergh, Ridderkerk; Ds. C. den Boer, Barneveld; Ds. D.J. Budding, Waarder; Ds. C.G. Geluk, Huizen; Dr.ir. J. v.d. Graaf, Huizen; Drs. W. Chr. Hovius, Apeldoorn; Ds. G.S.A. de Knegt, Barneveld; Drs. P. Koeman, Barneveld; Mw. A.C. Meijwaard, Zwolle; Ds. L.H. Oosten, St. Anthoniepolder; Drs. B. Oosterom, Oudewater; Ds. H. Visser, Barneveld. Fotografie Stichting Hulp Oost-Europa

F.A. van den Berg, voorzitter HOE

Vormgeving en opmaak Klats publiciteit, Delft

2

Helpende Handen nummer 1, juni 2005

Druk Kon. BDU Grafisch Bedrijf Barneveld ISDN 0925-3076


Inhoud 3

Hulp voor kinderen in de knel De vader en moeder van de zusjes Ana Maria en Cristina Andrea uit Boekarest zijn werkeloos. Ze woonden in een huis zonder geldige papieren en de huisbaas stuurde ze weg. De kinderen zaten sinds 2001 in een staatstehuis, maar zijn twee jaar geleden overgeplaatst naar christelijk kindertehuis Jozef. Tot op dit moment hebben de ouders geen bezoek gebracht aan hun kinderen. Er zijn ontzettend veel kinderen als Ana Maria en Cristina Andrea in Oost-Europa. Verlaten door de familie. Maar niet verlaten door hun Schepper, de Heere God. Naast straatkinderen hebben kinderen uit zigeunergezinnen onze zorg hard nodig. Zigeuners worden in Oost-Europa als een groot probleem ervaren. Het probleem is een vicieuze cirkel. Armoede speelt bij de nood van kinderen uit deze gezinnen een zeer grote rol. We zijn erg blij dat er vanuit de kerken steeds meer aandacht komt voor de problemen van zigeuners. Ook de geestelijke nood van deze mensen komt in vizier. Onderwijs voor kinderen, opvang en een goede maaltijd via programma’s van plaatselijke gemeenten zijn de mogelijk-

heden die wij hebben om te helpen. In de Oekraïne en Roemenië zijn goede contacten met onze partnerkerken en zigeunergemeenschappen om hulp concreet te maken.

Hulp voor kinderen in de knel

4-5

Samenvatting Jaarverslag 2004: Een goed jaar waarin veel werk is verzet

Prijskaartje Hoewel er veel positieve ontwikkelingen zijn in Oost-Europa, komt veel hulp die op dit moment geboden wordt aan gehandicapte kinderen voor rekening van buitenlandse hulporganisaties. Via transporten proberen we hulp te geven aan het door ons geïnitieerde kindertehuis in de Oekraïne. Maar niet alles kan met een transport geregeld worden. Zorg voor kinderen heeft een prijskaartje. Zorg vanuit een christelijke drijfveer mag ook best wat kosten. Kinderen worden, ondanks beperkte vermogens, toch in aanraking gebracht met het evangelie. Als christelijke hulporganisatie zien wij het als opdracht deze kinderen te helpen waar mogelijk. Stichting Hulp Oost-Europa kan dit niet alleen. We hebben uw hulp daarbij nodig. Met uw bijdrage kunnen we een steentje bijdragen aan het welzijn van kinderen in Oost-Europa waardoor ze weer toekomstperspectief hebben.

Minimoeder “In een stadje direct over de Hongaarse grens staat een kinderziekenhuisje. Er is een speciale afdeling waar veel zigeunerkindertjes liggen. We gingen er kijken omdat er door de jaren heen met Nederlandse hulp veel is verbeterd. Enkele Nederlandse meisjes werkten er een periode en hebben met veel liefde en inzet allerlei verbeteringen kunnen realiseren. Ook hun thuisfrontcommissie deed veel. Enkele jaren geleden maakte een technisch team van stichting Hulp Oost-Europa nieuwe toiletten en plaatste boilers en aansluitingen voor wasmachines. Enkele dingen zijn kapot. Er zal weer het nodige gedaan moeten worden. Het beeld dat ons bijblijft is een jong zigeunermeisje. We dachten dat ze oppaste op haar pasgeboren zusje. Het bleek echter de moeder te zijn van het heel kleine baby’tje. Naar we nu aannemen is het haar eerste kindje, maar zeker is dat niet. Ons werd verteld dat er veel abortussen zijn. Kinderen worden op straat gelegd, voor de deur van het ziekenhuis maar ook elders. Het beeld van het zigeunermeisje en haar baby bleef ons bij.”

6-8

Financieel verslag 2004: dankbaarheid en bezorgdheid

9

Kleine projecten & Watersnood in Roemenië

10

Column Elles & Erica & In memoriam J. ten Berge

11

Wij bedanken…

12

In memoriam Harkai Ferenc

Bron: Reisverslag Stichting Hulp Oost-Europa, april 2005

Helpende Handen nummer 1, juni 2005

3


Samenvatting Jaarverslag 2004

Een goed jaar waarin veel werk Een goed jaar waarin veel werk is verzet: zo mag 2004 worden gekarakteriseerd. Een jaar waar we de Heere God voor mogen danken. Opnieuw gingen we door met het werk ten dienste van onze broeders en zusters in Oost-Europa. Samen met veel vrijwilligers, met partners en met een groeiend aantal jongeren die zich voor het werk ten dienste van de naaste in Oost-Europa

voering van het beleid berust bij de zes bestuurscommissies. Hieronder verstaan we twee landenteams die een geografisch onderscheiden werkterrein hebben. Daarnaast zijn er vier commissies met een specifieke taak: de jongerencommissie, de commissie lectuur, vorming en toerusting, de commissie onderwijs en de commissie logistiek. Het bestuur legt verantwoording voor het gevoerde beleid af aan de Raad van Toezicht.

Werkbezoeken

geïnspireerd weten. Al het werk kon gedaan worden dankzij de betrokkenheid van onze achterban. Onze inkomsten bleven op peil, zodat we veel konden doen. En hoewel in ons werk niet alleen geld belangrijk is, maar zeker ook meeleven in gebed, openstaan voor de nood van onze naasten en betrokkenheid bij activiteiten, vormen de materiële middelen toch een niet te verwaarlozen factor. Ontwikkelingen voltrekken zich in steeds hoger tempo. Dat is zeker ook het geval in Oost-Europa. De toenemende openheid naar het Westen en de haast om toe te kunnen treden tot de Europese Unie worden steeds meer bepalend. Grote groepen mensen vissen echter achter het net en raken steeds meer in de problemen. De kloof tussen arm en rijk neemt toe. Dit moet ook voor 2004 weer geconstateerd worden. Prijzen stijgen snel, inkomens stagneren, de werkeloosheid blijft onverminderd hoog. Door die ontwikkelingen raken veel mensen – en niet in de laatste plaats ouderen – in de knel.

De stichting Voor de stichting was 2004 een belangrijk jaar omdat het CBF-keurmerk werd verkregen. Een belangrijk feit dat onze fondsenwerving zeker ten goede zal komen. Dit laatste is ook het doel van een ingrijpende automatiseringsvernieuwing op het kantoor. Het CBF-keurmerk stelt eisen aan de wijze waarop het bestuur verantwoording aflegt in bijvoorbeeld jaarverslag en jaarrekening. Jaarverslag en jaarrekening 2004 voldoen aan die eisen. Op deze wijze hopen we transparantie en inzicht over onze werkwijze maximaal te bevorderen. Er werd ook gekozen voor een nieuwe huisstijl. In het nieuwe logo krijgt het begrip ‘wederkerigheid’ vorm. De missie ‘oog en hart voor de naaste’ komt nadrukkelijk als richtinggevend thema naar voren.

Vanuit de verschillende bestuurscommissies en vanuit het dagelijks bestuur werden werkbezoeken afgelegd om contacten in Oost-Europa te bezoeken. De contacten met gemeenten en instellingen in Oost-Europa verlopen steeds meer via moderne middelen als e-mail en telefoon, maar reizen blijven noodzakelijk voor het volgen van de projecten, controle van bestedingen en zeker niet in de laatste plaats het onderhouden van de persoonlijke contacten voor de wederzijdse bemoediging.

Hulpverlening in ons werkgebied Hongarije, Polen en Slowakije werden in 2004 lid van de Europese Unie. Hulp blijft echter nodig. Door ons is geestelijke en materiële hulp verleend aan kerkelijke gemeenten, predikanten, een instelling voor kinderen met een verstandelijke en lichamelijke beperking en een daklozencentrum. Ook is in individuele situaties hulp verleend. Onze hulp strekte zich uit over geheel Hongarije. Roemenië bereidt zich voor op het EU-lidmaatschap. Vooralsnog vertaalt dit zich niet in grotere welvaart voor brede groepen in de samenleving. Onze activiteiten waren gericht op diaconaat, toerusting en zorg. Christelijke gemeenten werden in staat gesteld de allerarmsten directe hulp te geven door bijvoorbeeld voedselpakketten en medicijnen beschikbaar te stellen. Voorts probeerden we gemeenten inkomsten te laten genereren door te helpen bij het opzetten van een landbouwbedrijf. Deze gemeenten konden zowel uit de winsten als door goedkopere dienstverlening diaconale hulp geven. Het opzetten van thuiszorg voor ouderen en de hulpverlening aan daklozen zijn ook belangrijke aandachtsgebieden binnen de materiële hulpverlening. In alle regio’s worden contacten onderhouden met kindertehuizen. Genoemde vormen van hulp hebben ook altijd een missionaire component. Dat is met name heel duidelijk in de contacten met de BER-gemeenten. Een aantal evangelisten krijgt ondersteuning in hun dagelijks onderhoud. Hierdoor kunnen zij zich geheel richten op evangelisatiewerk. Dit werk wordt vaak gedaan in zigeunerdorpen. Verder zijn onze activiteiten sterk gericht op het leggen van contacten tussen de gemeenten en stichtingen in Roemenië enerzijds en gemeenten en/of werkgroepen in Nederland.

Beleid Het beleid van de stichting wordt vastgesteld door het algemeen bestuur. De verantwoordelijkheid voor de uit-

4

Kinderen en zigeuners stonden centraal in de projecten die in Oekraïne uitgevoerd werden. Als onderdeel van

Helpende Handen nummer 1, juni 2005


is verzet het zendingswerk onder de zigeuners steunen wij de totstandkoming van een opleidingscentrum voor zigeunerkader in Csonkapapi. Een belangrijk zorgproject is het kindertehuis de Barmhartige Samaritaan in Nagydobrony. De exploitatie wordt door meerdere organisaties gezamenlijk gedragen. Voor zigeunerkinderen (die veelal niet welkom zijn op de staatsscholen) zijn de afgelopen jaren in meerdere kampen eenvoudige schooltjes gesticht. In Slowakije werd het evangelisatiewerk onder zigeuners van enkele actieve predikanten financieel en materieel ondersteund. Ook werden verder goede vorderingen gemaakt met een omvangrijk project op het gebied van jeugdevangelisatie met de jeugdorganisatie Firesz, die veel Hongaars sprekende hervormde jongeren opvangt in hun vrije tijd. In enkele gemeenten werden gaarkeuken- en armoedehulpprojecten ondersteund. De afbouw van het opvangcentrum voor alcoholisten in het plaatsje Mad had ook in 2004 onze aandacht. Met de financiële opbrengst van de fiets-sponsortocht 2002 kon er in 2004 een krachtige impuls gegeven worden om dit project verder af te ronden. Het jongerenopvangcentrum in Kosice was in 2004 het reis- en sponsordoel van een fietssponsortocht. Een groep jongeren uit verschillende gemeenten fietsten een mooi bedrag bijeen. De besteding van het bedrag zal in 2005 plaatshebben. In Servië, Kroatië en Bosnië worden, naast diaconale projecten (hulp aan de allerarmsten tijdens de wintermaanden) en zorgprojecten, vooral activiteiten ondersteund die gericht zijn op gemeenteopbouw. Voor de uitvoering van projecten in Servië wordt gebruik gemaakt van een diaconale hulporganisatie in Novi Sad. Hierbij wordt geprofiteerd van hun infrastructuur en ervaring in de uitvoering en verantwoording van projecten. Het werk dat wij in Polen steunen wordt uitgevoerd in twee centra in Warschau: ARKA 1 en ARKA 2. In het kader van geestelijke hulp is lectuur weggebracht. Over meerdere gemeenten van de ‘Evangelical Church in Poland’ is deze lectuur verspreid.

Overige bestuurscommissies De commissie lectuur, vorming en toerusting ondersteunde vele projecten in onze werkgebieden. Het betreft hier zowel de verspreiding en uitgave van lectuur, waaronder tijdschriften gericht op toerusting, als de ondersteuning van allerlei toerustingsprojecten voor zowel kinderen als volwassenen. De commissie onderwijs verleende steun aan diverse scholen en opleidingen. Verschillen scholen, variërend van kleuterscholen tot gymnasia, ontvingen broodnodige ondersteuning. Ook werd de uitgave van een pedagogisch tijdschrift in Boedapest ondersteund. Daarnaast werd geld uitgetrokken voor lesmateriaal. De commissie logistiek organiseerde twaalf transporten

in 2004. In de meeste gevallen werden deze georganiseerd vanuit het depot van de stichting in Delft. Vele goederen, variërend van kleding tot computers en ziekenhuisbedden, vonden op deze wijze een goede bestemming in Oost-Europa. De jongerencommissie organiseerde diaconale en toerustende werkvakanties naar verschillende landen in Oost-Europa. Jongeren krijgen daardoor de gelegenheid om zich een beeld te vormen van de situatie in OostEuropa en concreet te ervaren hoe het is om zelf aan de slag te zijn voor of in Oost-Europa in het licht van de opdracht van Jezus aan Zijn kerk. Ruim tachtig jongeren uit heel Nederland gingen in 2004 naar projecten in Oekraïne, Roemenië, Slowakije en Hongarije. Ze wilden een deel van hun zomervakantie besteden in dienst van hun naasten. De maanden voor de vakantie voerden de jongeren acties om geld in te zamelen voor het project waar ze naartoe gingen. Hun reis- en verblijfkosten betaalden ze zelf.

Trouw Bovenstaand overzicht geeft slechts in hoofdlijnen onze activiteiten weer. Een verslag als dit is altijd beperkt. Bovendien is het onmogelijk om in een beschrijving van activiteiten recht te doen aan de wereld aan gevoelens, ervaringen, ideeën en geloof die altijd meekomen in de ontmoetingen met broeders en zusters. Een blijvend uitgangspunt voor ons is trouw te blijven aan de vele contacten die door de jaren heen ontstonden en werden onderhouden. Trouw blijven aan hen die in de vaak moeilijke omstandigheden van kerk en maatschappij hun post niet verlaten. We zijn geroepen tot dienstbetoon, mogen samen met hen de gaven delen die God ons schonk en schenkt en kunnen tegelijkertijd veel van hen leren. Mogen we ook op uw trouw rekenen?

Jaarverslag Dit is een samenvatting van ons jaarverslag. Elders treft u een verkorte weergave van onze jaarrekening. Wilt u over ons uitgebreide jaarverslag beschikken dan kunt u zich hiervoor wenden tot ons kantoor. Namens het bestuur J. Braaksma, secretaris

Helpende Handen nummer 1, juni 2005

5


Stichting Hulp Oost-Europa

Financieel verslag 2004: dankbaarheid Het bestuur van Stichting Hulp Oost-Europa is – tegen de achtergrond van een zeer moeilijk jaar dat een groot deel van onze kerkelijk meelevende achterban doormaakte – dankbaar dat de financiële betrokkenheid van onze achterban bij het werk van de stichting daardoor niet of nauwelijks in negatieve zin is beïnvloed. Het bestuur is verheugd over het vertrouwen dat door de achterban ook in 2004 aan het werk van de stichting is geschonken. Het positieve resultaat over 2004 verhult echter niet dat er sprake is van enige bezorgdheid (nalatenschappen en legaten hebben naar hun aard een éénmalig karakter) ten aanzien van de teruggang in de structurele inkomsten.

In dit artikel doen wij verslag van de financiën in 2004 van onze stichting. Het financiële jaarresultaat over 2004 bedraagt € 17.806 positief; in de begroting was een negatief jaarresultaat van € 190.000 voorzien. Voor een volledig inzicht in de financiële positie per 31 december 2004 en de staat van baten en lasten over 2004 verwijzen wij u naar het jaarverslag van onze stichting waarin de volledige jaarrekening is opgenomen. Wanneer u nadere informatie wenst en/of graag een exemplaar van het jaarverslag 2004 ontvangt, kunt u telefonisch contact opnemen met ons kantoor in Barneveld (0342) 420 554 of via de mail info@hulpoosteuropa.nl. Uw betrokkenheid in deze wordt door ons op prijs gesteld.

STAAT VAN BATEN EN LASTEN (in euro’s) FONDSENWERVING

Werkelijk 2004

Begroot Werkelijk 2004

2003

} 1.105.000 374.608

940.642

Baten uit eigen fondsenwerving: Donaties, giften en schenkingen

845.879

Mailingsacties Nalatenschappen en legaten

375.890

67.895

PM

12.815

1.288.382

1.105.000

1.329.347

125.515

145.000

142.891

33.279

82.000

78.273

158.794

227.000

221.164

12,3

20,5

16,6

1.129.588

878.000

1.108.183

Kosten eigen fondsenwerving: (in)directe verwervingskosten uitvoeringskosten

BESTEDINGEN

Netto baten

Opbrengst (Cd’s, boeken, kaarten)

11.157

5.000

Kostprijs verkopen

4.103

0

0

Nettowinst

7.054

5.000

4.317

Beschikbaar uit fondsenwerving Overige baten en lasten

Totaal beschikbaar voor doelstelling

1.136.642

Eigen activiteiten Verstrekte subsidies Uitvoeringskosten

13.269

25.000

27.626

Terzake structurele hulp Uitvoeringskosten

In 2004 is voor een bedrag van € 161.624 (niet begroot) aan giften in natura ontvangen en besteed aan structurele hulp in het kader van de doelstelling. Het bestuur is verheugd dat, ondanks het feit dat de baten uit donaties, giften, schenkingen en mailingacties circa € 46.000 achterbleven bij de begroting, de totale baten uit eigen

6

Verstrekte steun/subsidies Eigen projecten

Totaal besteed aan doelstelling

-

-

0

-

-

12.024

20.500

19.570

37.011

20.500

19.570

8.652

-

-

92.274

20.500

19.570

100.926

20.500

19.570

905.682

} 975.000

1.158.372

Overschot / tekort

38.267 50.219

82.000

78.274

994.168

1.057.000

1.236.646

1.132.105 1.098.000 1.275.786 17.806

-190.000

-135.660

-51.799

Overschot/tekort is toegevoegd/onttrokken aan: bestemmingsfondsen

908.000 1.140.126

Fondsenwerving

24.987

Structurele hulp

vrij besteedbaar vermogen 1.149.911

2003

Voorbereiding en coördinatie in Nederland

4.317

883.000 1.112.500

2004

Voorlichting/bewustmaking

Uitvoeringskosten in Nederland

Resultaat verkopen artikelen

Begroot Werkelijk

2004

Besteed aan doelstelling

in % van baten uit eigen fondsenwerving

Werkelijk

-30.119

-150.000

+ 47.925

-40.000

-83.861

17.806

-190.000

-135.660

fondswerving (exclusief de giften in natura) als gevolg van de ontvangst van een aantal nalatenschappen en legaten circa € 22.000 hoger waren dan begroot. Het bestuur spreekt zijn grote waardering uit dat betrokkenen de steun aan het werk van de stichting, met oog en hart voor de naaste, ook in hun testament hebben opgenomen.

Helpende Handen nummer 1, juni 2005


en bezorgdheid Baten uit eigen fondswerving

BALANS

(in euro’s)

ACTIVA

31-12-2004

31-12-2003

Vaste activa Materiële vaste activa Bedrijfsmiddelen

15.277

1.241

4.810

10.046

20.087

11.287

6.667

8.477

Voorraden

14.648

26.809

Vorderingen

76.540

32.740

839.992

860.483

931.180

920.032

957.934

939.796

31-12-2004

31-12-2003

Continuiteitsreserve

113.445

113.445

Vrij besteedbaar vermogen

233.461

192.526

346.906

305.971

534.335

564.452

20.087

11.287

Direct in gebruik voor de doelstelling

Financiële vaste activa Leningen u/g verstrekt in het kader van de doelstelling

Vlottende activa

Bestedingen De besteding aan de doelstelling Structurele hulp (Verstrekte steun/subsidies en Eigen projecten) is ten opzichte van de begroting in 2004, exclusief de giften in natura, circa € 190.000 achtergebleven, voornamelijk als gevolg van een lagere besteding aan projecten vanuit de bestemmingsfondsen (circa € 120.000) dan was begroot. De begrote besteding ten laste van het vrij besteedbaar vermogen ad € 40.000 is in 2004 niet gerealiseerd, omdat voor de uit algemene middelen te bekostigen beoogde projecten gedurende het jaar een voorzichtig beleid is gevoerd. Uiteindelijk zijn er voor die doelen meer giften ontvangen dan was voorzien. Hierdoor is er per saldo een overschot ontstaan ten gunste van het vrij besteedbaar vermogen. We zijn daarin niet beschaamd en weten ons gezegend in het vele werk dat wij namens u als onze achterban voor onze naasten in Oost-Europa dit jaar konden doen.

Bestedingen naar doelstelling

Liquide middelen

Totaal

BALANS

(in euro’s)

PASSIVA Eigen vermogen Besteedbaar vermogen:

Agrarische projecten Diakonale projecten 4%

4%

2%

Lektuur projecten 24%

29%

Toerustingsprojecten Vakantieplus

Vastgelegd vermogen: Bestemmingsfondsen

Zorgprojecten

Fonds activa bedrijfsvoering

Renovatie/nieuwbouw

Fonds activa doelstelling

Materiële projecten 5% 11%

2%

Firesz project

584.216

907.995

890.187

24.861

27.852

Kortlopende schulden

Bestedingen naar regio’s 2%

8.477

561.089

Onderwijsprojecten

3%

16%

6.667

3%

23% 44%

Roemenië

Crediteuren

Balkan

Belastingen en

Hongarije

premies sociale verzekeringen

Slowakije

Overige schulden

Oekraïne

2.302

2.140

22.776

19.617

49.939

49.609

957.934

939.796

Polen

6%

Diverse landen

11%

Totaal

11%

Helpende Handen nummer 1, juni 2005

7


Financieel verslag 2004 (vervolg)

CBF keurmerk In 2004 is aan de stichting, na een toetsingsonderzoek door het Centraal Bureau Fondsenwerving, het CBF keurmerk toegekend. Daar zijn we blij mee, omdat hiermee wordt onderstreept dat we een betrouwbare en transparante fondswervende instelling zijn. De jaarrekening 2004 is op grond hiervan opgesteld in overeenstemming met de Richtlijn Verslaggeving Fondswervende Instellingen. In relatie hiermee is in 2004, op bedrijfseconomische gronden, een stelselwijziging toegepast, waardoor enerzijds een deel van de (in)directe verwervingskosten en uitvoeringskosten als doelstellingsbesteding kon worden aangemerkt en anderzijds de uitvoeringskosten op basis van een gewijzigde matrix zijn toegerekend aan de kosten eigen fondswerving en de doelstellingsbestedingen.

Begroting 2005 (in euro’s) Fondsenwerving Baten uit eigen fondsenwerving Donaties, giften en schenkingen

850.000

Mailingacties

375.000

Nalatenschappen en legaten Totaal

PM 1.225.000

Kosten eigen fondsenwerving (in)directe wervingskosten Uitvoeringskosten Totaal In % van baten uit eigen fondsenwerving

119.425 37.765 157.190 12,8%

Kosten eigen fondswerving De kosten eigen fondswerving bedragen in 2004 12,3% van de baten uit eigen fondswerving. Hiermee blijft onze stichting ruimschoots onder de CBF-norm van 25%.

Netto baten

Begroting 2005

Bestedingen

In de begroting is voor een bedrag van € 120.000 aan giften in natura begrepen. Dit bedrag is tevens begroot als besteding aan structurele hulp in het kader van de doelstelling. De baten uit eigen fondswerving zijn begroot op hetzelfde niveau als in 2004. De kosten eigen fondswerving zijn begroot in relatie met de stelselwijziging in 2004. In de begroting is een bedrag van € 40.000, te financieren uit het vrij besteedbaar vermogen, extra toegevoegd aan de algemene middelen ter besteding aan de doelstelling.

Besteed aan doelstelling

Overige baten en lasten Beschikbaar voor doelstelling

1.067.810 25.000 1.092.810

Voorlichting/bewustmaking eigen activiteiten

30.105

uitvoeringskosten

13.634

Voorbereiding en coördinatie in Nederland terzake structurele hulp uitvoeringskosten

7.000 104.212

Structurele hulp verstrekte steun/subsidies

933.300

eigen projecten

Voortgang

uitvoeringskosten in Nederland

Het bestuur is bezorgd over de ontwikkeling van de inkomsten uit donaties, giften, schenkingen en mailingacties. In 2003 is ten opzichte van 2002 circa € 60.000 minder ontvangen en in het jaar 2004 ten opzichte van 2003 € 50.000 minder. Deze teruggang in de inkomsten is de reden waarom het bestuur zich beraadt op een meer toegespitste wervingsstrategie, gericht op groei van de structurele inkomsten via doelgroepen.

Totaal besteed aan doelstelling Overschot/tekort Mutatie bestemmingsreserves Mutatie vrij besteedbaar vermogen

55.959 1.144.210 -51.400 -51.400

Mededeling van de accountant We bidden ook voor 2005 om Gods zegen over het werk van onze stichting en om geestelijke en materiële steun van onze achterban. Alleen zo zullen we onze doelstelling en roeping in Oost-Europa, gericht op groei van de christelijke gemeenten, lectuurvoorziening en het verlenen van materiële hulp aan onze nog altijd bijzonder minderbedeelde broeders en zusters en verwante gemeenten in die regio, kunnen verwezenlijken.

Tot slot Wij vertrouwen er als bestuur op u met dit verslag toereikend te hebben geïnformeerd over de financiën van de stichting in het jaar 2004.

Namens het stichtingsbestuur, G. Molenaar, penningmeester

De in dit jaarverslag opgenomen balans per 31 december 2004 (balanstotaal € 957.934) en staat van baten en lasten over 2004 (overschot € 17.806) van de Stichting Hulp Oost-Europa te Barneveld zijn ontleend aan de door ons gecontroleerde jaarrekening 2004. Bij die jaarrekening hebben wij op 18 mei 2005 een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt. Voor een beter inzicht in de financiële positie en de resultaten van de stichting en in de reikwijdte van onze controle dienen de balans en staat van baten en lasten te worden gelezen in samenhang met de volledige jaarrekening, waaraan deze zijn ontleend, alsmede met de door ons daarbij verstrekte accountantsverklaring. Barneveld, 23 mei 2005 Van Ree Accountants M.A. Rozendaal RA

8

Helpende Handen nummer 1, juni 2005


Kleine Projecten Restauratie kinderkamphuis Fülöpháza

Help studenten in Roemenië

Al jaren organiseert ds. Papp Gábor in Ballószög op de zogenaamde kleine poesta in Hongarije kinderkampen. Iedere zomer horen zo’n vijfhonderd kinderen het evangelie en genieten ze van de bijzondere omgeving. Eerst werd de oude boerderij van Gábors ouders in Fülöpháza verbouwd, maar die werd al snel te klein. Daarom kwam er een slaapzalengebouw, annex douches naast het gebouw. Kort geleden verrees een gebouw met keuken en eetzaal. Op de bovenverdieping zijn bedden en is sanitair voor de groepsleiders. Het eerste slaapzalengebouw is dringend aan een opknapbeurt toe. Met steun van € 800 zouden ds. Gábor en de kinderen geweldig blij zijn. Kunt u helpen? Uw gift is welkom op giro 8887 t.n.v. Stichting Hulp Oost-Europa in Barneveld, o.v.v. ‘Kamphuis Fülöpháza’.

Studium Academicum is een Roemeense stichting die zich inzet voor de versterking van christelijke waarden in Roemenië. Studium Academicum ondersteunt studenten uit arme gezinnen zodat ze hun studie kunnen volbrengen. Stichting Hulp Oost-Europa wil de Roemeense stichting met € 1000 hierbij helpen. Stort uw gift op giro 8887 t.n.v. Stichting Hulp Oost-Europa in Barneveld, o.v.v. ‘Studentenhulp’.

Help Füzesabony met afbouw pastorie Sinds de hervormde gemeente van Maklár in NoordoostHongarije ging vergrijzen, kwam het pastorale accent te liggen op het naastgelegen dorpje Füzesabony. Hier ontstond een levende gemeente, die gestaag groeide. Enkele jaren geleden is, met hulp van stichting Hulp Oost-Europa, een oud boerderijtje omgebouwd tot kerk. De pastor woonde echter nog in Maklár. Het werd voor de gemeente in Füzesabony een levensnoodzaak een predikant in hun midden te hebben. Daarom is het kerkje verlengd met een woongedeelte. Om de kosten van de afbouw sluitend te krijgen, komt de gemeente nog € 500 tekort. Wilt u hen helpen? Stort u dan uw gift op giro 8887 t.n.v. Hulp OostEuropa in Barneveld, o.v.v. ‘Pastorie Füzesabony’.

Watersnood in Roemenië Door hevige regenval en smeltwater is het peil van rivieren in Roemenië de afgelopen weken zeer hoog geweest. Dit zorgde in sommige gebieden voor ernstige overstromingen. Vooral in de Banaat en bij de Timis (omgeving Timisoara) was de situatie ernstig. Sommige dorpen hebben geheel of gedeeltelijk onder water gestaan waardoor huizen zijn ingestort of beschadigd. Mensen zijn geëvacueerd en gewassen zijn afgestorven. De eerste noodhulp is inmiddels op gang gekomen. Vaak onder leiding van kerken. Wij zijn zeer verheugd dat veel kerkelijke gemeenten in Roemenië inzamelingen hielden van voedsel en geld. We hoorden bijvoorbeeld

van een kleine, arme plattelandsgemeente die tweehonderd broden, andere voedingswaren en € 150 aan geld heeft gestuurd. En dat terwijl ze zelf ook zeer nooddruftig is! De ervaring van eerdere overstromingen leert dat juist de armsten hun situatie maar moeilijk weten te herstellen. Het mislukken van de oogst is een groot gevaar voor de nabije toekomst. Veel mensen zullen hierdoor noodzakelijke inkomsten missen. Stichting Hulp Oost-Europa richt zich voor de hulpverlening daarom vooral op de gevolgschade van de watersnood. Wij willen, met uw hulp, de kerkelijke gemeenten in het Timisgebied ondersteunen om de niet-verzekerde gevolgen, bij juist de armsten op te kunnen vangen. Als zeer

behoeftige en arme gemeenten mensen bereid zijn offers te brengen vanuit hun armoede, zouden wij hun werk dan niet verder moeten ondersteunen? U kunt uw gift overmaken op giro 8887 t.n.v. stichting Hulp Oost-Europa in Barneveld o.v.v. ‘Noodhulp Roemenië’.

Helpende Handen nummer 1, juni 2005

9


Column

Integratie Al sinds de revolutie in 1989 is Roemenië regelmatig in het nieuws vanwege haar negatieve houding ten opzichte van ongewenste en gehandicapte kinderen. Onbegrijpelijk hoe gemakkelijk kinderen afgestaan worden en hoe moeizaam gehandicapten integreren in de samenleving. Hoe kan dat toch? Een wetsartikel uit de zeventiger jaren, uitgevaardigd door de vroegere dictator Ceasescu, had als doel een groot Roemeens supervolk te creëren waarvan hijzelf de gevierde leider zou zijn. Vrouwen werden verplicht te baren, abortus en anticonceptie waren verboden. ‘Geboren op commando’ is de titel van een Roemeense documentaire die op een Nederlands filmfestival furore maakte en de vreselijke gevolgen van deze wet (decreet) vertoont. Vorige week zond de Roemeense staatstelevisie de film uit. Er werd nagepraat over deze zwarte periode uit de geschiedenis met zowel de vrouwen die ongewild zwanger moesten worden als met de ‘decreten’, de mensen die ongewenst ter wereld waren gekomen. De minister van Cultuur deed de rake uitspraak dat Ceasescu erin geslaagd was het oergevoel van iedere vrouw, het moeder willen worden, bij de Roemeense vrouwen gedood te hebben. Ingrijpend waren de beelden van degenen die niet voldeden aan de eisen van de ideale mens: gehandicapte kinderen die leefden als beesten. Zonder kleding, voedsel of verwarming, verstopt in tehuizen in de bossen of bergen, buiten het zicht van het Roemeense volk. Deze onwetendheid werd na ’89 duidelijk in de houding van Roemenen tegenover hun gehandicapte medemens: onbegrip, onkunde, het niet willen accepteren van de waarheid. Een van de doelstellingen van onze stichting in Iasi, Roemenië, is het laten integreren van personen met een handicap in de Roemeense samenleving. Deze documentaire verduidelijkte waarom dat soms zo’n klus is, hoe de Roemenen

In Memoriam J. ten Berge

Op een mooie zaterdagmorgen gingen we met de vijf kinderen van het opvangproject naar een speeltuin. De taxichauffeur beloofde dat hij ons anderhalf uur later op zou komen halen. Op het afgesproken tijdstip reed hij voor en had als verrassing een grote fles cola voor de meisjes bij zich. En toen we weer voor de flat stonden, bleek de rit ook nog gratis te zijn! Een ander voorval. Mihaela (open ruggetje) moest nieuwe schoenen, een hele klus want ze heeft, ondanks haar negen jaar, nog maar maatje 25 en bovendien probleemvoeten. Omdat ze volgende week speciale spalken krijgt, moest gevraagd of de schoenen eventueel geruild konden worden. Kwam de verkoopster terug met de mededeling dat de cheffin de schoenen gratis gaf, het was toch bijna nationale kinderdag. En ter verhoging van de feestvreugde kreeg Mihaela bij het verlaten van de winkel ook nog een gratis puzzel! Jarenlange communistische onderdrukking en dreiging, met als strijdmiddel menselijk leven, heeft zijn sporen nagelaten. Maar de eerlijkheid gebied te zeggen dat, mede door alle steun en onderricht uit het buitenland, de Roemenen proberen te veranderen en ook op dit gebied op weg zijn naar Europa. Elles & Erica

Oude ansichtkaarten

Op 22 maart 2005 is in de leeftijd van 80 jaar overleden Jannes ten Berge uit IJsselmuiden. Door ‘God thuisgehaald’, aldus de rouwadvertentie. Jannes ten Berge was de oudste nog in leven zijnde oprichter van stichting Hulp OostEuropa, de stichting die hij 23 jaar diende als bestuurslid. Daarna was hij zijdelings bij het werk van HOE betrokken. “Ik geniet mee aan de zijlijn”, zei hij in december 2001 in een interview in Helpende Handen. In datzelfde interview zei hij ook dit: “Het werk voor de stichting heeft mij zeker veranderd. Ik heb een ruimere blik gekregen. Het is onvoorstelbaar hoe in die landen geleden wordt. Maar bovenal hoe ze zich in geloof overgeven aan de beloften van de Heere. Hij zal helpen.” In die overgave en verwachting is Jannes ten Berge op 22 maart ontslapen. Wij gedenken met grote dankbaarheid zijn bezieling, zijn inzet en het vele werk dat hij als bestuurslid heeft mogen doen. Wij wensen zijn vrouw en verdere familie Gods troostende nabijheid toe. Bestuur en Raad van Toezicht, stichting Hulp Oost-Europa.

10

geworden zijn zoals ze zijn. Hoewel… afgelopen week leek het erop alsof ook hierin langzaam iets verandert.

Als u beschikt over oude ansichtkaarten van voor 1960 die u aan ons wilt afstaan, dan kunt u hierover contact opnemen met de heer H.J.K. Versluis, die de kaartenactie voor Hulp Oost-Europa coördineert, telefoon (0318) 521 232 of met ons kantoor in Barneveld, telefoon (0342) 420 554. Mailen mag ook: info@hulpoosteuropa.nl. N.N. uit N. N.N. uit N. Fam. van E. uit R. Mw. B. uit B. Mw. P. uit L. Mw. S. uit E. Fam. van D. uit Z. Dhr. P.S. uit B. Mw. K. uit B. Fam. O. uit S. Mw. L. uit M. Eigen verkoop Totaal

Helpende Handen nummer 1, juni 2005

€ 15 € 6 € 60 € 63 € 15 € 100 € 81 € 15 € 12 € 56 € 73 € 504 € 1.000


Gift Zorgcentrum Weideheem uit Harderwijk schonk € 52,62.

Leerdam Bijbels De Gereformeerde Bijbelstichting (GBS) heeft 4.000 Oekraïense Bijbels beschikbaar gesteld.

Kampen Collecte Stichting Sola Scriptura maakte een collecte tijdens een bijbellezing over: € 217,73.

tijd in de hervormde gemeente bracht € 250 op.

Hendrik-Ido-Ambacht Gift huwelijksjubileum N.N. vierde hun 25-jarig huwelijk. Ze schonken € 260 voor een technisch team.

Honselersdijk Collecte N.N. collecteerden tijdens diverse jubilea. Er werd € 750 overgemaakt met als bestemming ‘Evangelisatieprojecten Roemenië’ en ‘Kindertehuis De Goede Herder’.

Collecte kerstzangdienst De collecte tijdens de kerstzangdienst van de hervormde gemeente bracht € 190 op.

Hardinxveld-Giessendam Gift Een stichting schonk € 2.000.

Stedum Gift De hervormde zondagsschool maakte een gift over van € 50.

Woudenberg

Dirksland Gift Een stichting gaf € 1.000.

Rouveen

Gift Een huiskring schonk € 45.

Elim Gift De catechisanten van de hervormde gemeente schonken € 120.

Oosterwijk

Gift vrouwenvereniging Vrouwenvereniging Dorcas schonk € 300.

Leiderdorp Collecte De collecte tijdens de kerstfeestviering van woonvoorziening Nieuw Buitenzorg bracht € 239,09 op voor het kinderzorgproject in Isai (Roemenië).

Hulshorst

Vinkeveen Collecte en verkoop vrouwenvereniging De hervormde vrouwenvereniging haalde tijdens een verkoop en een collecte € 353,72 op.

Oldebroek

Bijdrage bouwbedrijf Een bouwbedrijf maakte een bijdrage van € 5.000 over.

Gift N.N. maakte een huwelijksgift van € 58 over.

Gameren Gift Christian v. Steenbrugge (13 jaar) steunde kinderhulp. “Dit geld heb ik gespaard voor iets speciaals. Mijn moeder heeft een winkel en daar krijg ik regelmatig van klanten een ‘fooitje’. Bij elkaar is dit nu € 35 en dat geef ik aan andere kinderen. Ik heb het hier heel goed, zij niet!”

Monster

Huizen

Gift Bijbelstudiegroep Tryfena schonk € 87 voor winterhulp.

Oldebroek Gift Dameskrans van de hervormde gemeente gaf € 200.

Hazerswoude Dorp Hendrik-Ido-Ambacht Gift Een bedrijf maakte een gift over van € 300. “Wij vertrouwen erop, dat U voor dit bedrag een passende bestemming zult vinden en wensen uw stichting Gods onmisbare Zegen toe.”

Woudenberg Snackactie De Jeugdraad van de hervormde gemeente organiseerde een oliebollen-, appelbeignets-, salade- en snackactie. Zij haalden € 2.105,78 op voor kleuterschool ‘Barka’ in Máko (Hongarije).

Groenekan Collecte De collecte tijdens een kerstmaal-

Gift De hervormde zendingsvereniging Dorcas schonk € 250 voor het christelijk gymnasium in Nagydobrony (Oekraïne).

Oud-Beijerland Gift vrouwenvereniging Vrouwenvereniging ‘Wees een zegen’ gaf € 577,09 voor kindertehuis ‘De Barmhartige Samaritaan’ (Oekraïne).

Wilsum Collecte presentatie Een collecte tijdens een presentatie van de hervormde ouderencontactmiddag bracht € 190 op voor kindertehuis “De Barmhartige Samaritaan” in Nagydobrony (Oekraïne).

Gift Een van onze bestuursleden gaf een diapresentatie in Woon-zorgcentrum Voor Anker. Dat leverde de stichting een gift op van € 500,-.

Nalatenschappen Met dankbaarheid vermelden we dat onze stichting in 2004 een aantal bedragen heeft mogen ontvangen uit nalatenschappen en legaten. Wij zijn niet alleen dankbaar jegens hen die ons werk testamentair wilden steunen, maar danken ook degenen die bij de afwikkeling daarvan betrokken waren. De volgende bedragen hebben we uit nalatenschappen ontvangen: € € € €

1.361,34 1.439,36 2.268,90 2.269,00

Helpende Handen nummer 1, juni 2005

€ 4.537,80 € 5.793,13 € 50.225,98

11

Wij bedanken…

Harderwijk


In Memoriam Harkai Ferenc In de namiddag van dinsdag 31 mei 2005 is dr. Harkai Ferenc, predikant van de Hongaarse Hervormde gemeente in Érd (Hongarije) en universitair docent kerkrecht aan de Universiteit in Kecskemét, na een jaar van ernstig lijden in de Vrede van Christus ontslapen. Hij is 54 jaar geworden. Nog voor de officiële oprichting van de stichting in 1976 tot enkele maanden geleden, was hij nauw bij het werk in Oost-Europa betrokken. Het contact met hem werd destijds door ds. J. van Rootselaar gelegd, die hem opzocht in zijn eerste gemeente Tázlár. Hij was als 23-jarige predikant door de kerkleiding naar die kleine gemeente (200 kilometer ten zuiden van Budapest) gestuurd, als straf voor zijn weigering om met het communistische regime samen te werken. Gedurende ruim dertig jaar heeft ds. Harkai Ferenc op vele manieren en op verscheidene posten de Hongaarse Hervormde Kerk gediend. Hij leverde een belangrijke bijdrage aan het voortbestaan van de kerk ten tijde van het communisme; ijverde voor het realiseren van diaconale projecten; studeerde in de jaren negentig rechten, promoveerde op kerkrecht en zette zich, gezegend met grote gaven van hoofd en hart, op vele manieren in voor Kerk en samenleving. Voor hij in de zomer van 2004 ernstig ziek werd, was hij nauw betrokken bij het ontwerpen van een nieuwe kerkorde voor de Hongaarse Hervormde Kerk.

Projecten die uw steun verdienen

Harkai Ferenc is vrijdag 3 juni, na een rouwdienst die geleid werd door de bisschop van Budapest dr. Szabo István, begraven op de gemeentelijke begraafplaats in Érd. De

begrafenis werd door enige honderden belangstellenden bijgewoond, onder wie een aantal vrienden uit Nederland. Bestuur en Raad van Toezicht van stichting Hulp OostEuropa gedenken met grote dankbaarheid een vriend en broeder op wie nooit tevergeefs een beroep werd gedaan en die op belangrijke momenten aan het werk van onze stichting heeft bijgedragen. Wij bidden zijn vrouw, zijn kinderen en kleinkinderen de troostvolle liefde van God toe, die er is in Christus Jezus, onze Heere. Bestuur en Raad van Toezicht, stichting Hulp Oost-Europa.

Geef een Bijbel

Ja,

De vraag naar Bijbels is in Oost-Europa nog steeds heel groot. Eén Bijbel kost € 7,-. Stichting Hulp Oost-Europa wil in 2005 ten minste 1.000 Bijbels geven aan mensen die deze zelf niet kunnen kopen. Hoeveel Bijbels geeft u weg?

Evangeliseer eens in Armenië Evangeliseren is niet eenvoudig in Armenië. Maar er is één unieke mogelijkheid: evangeliseren via de ether. Met radio-uitzendingen kunnen velen bereikt worden. Voor € 35,- maakt u een uitzending mogelijk. Neemt u een uitzending voor uw rekening? Wilt u een van deze projecten maandelijks steunen via automatische incasso? Vul dan de bon in en stuur die naar stichting Hulp Oost-Europa, Antwoordnummer 1055, 3770 VB Barneveld. Postzegel niet nodig. Een eenmalige gift is ook welkom. Het gironummer van de stichting is 8887. Vermeld wel voor welk project u geeft.

12

ik machtig stichting Hulp Oost-Europa in Barneveld om tot wederopzegging via automatische incasso € ……… per maand van mijn rekening af te schrijven voor: Bijbels Radio-uitzendingen Waar meest nodig… HOE-familiefonds Naam: Adres: PC/Plaats: Telefoon: E-mail: Bank-/gironr.: Datum: Handt.:

Helpende Handen nummer 1, juni 2005


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.