Nieuws Jaargang 5, september 2006
brief
3
Erik Boertjes liep 1.700 km • Christelijk onderwijs in Oost-Europa • Jubileumreis 2007 • Meerjarenbeleidsplan HOE • Vrijwilliger Jan Schuurman Hess •
“Hulpverlening door non-profitorganisaties als stichting Hulp Oost-Europa blijft noodzakelijk in Midden- en Oost-Europa. Wie op de website van Hulp Oost-Europa kijkt, wenst haar nog vele dienende jaren in ex-Oostbloklanden toe.” Dat zegt Bas Belder, europarlementariër van de ChristenUnie en SGP. Hij spreekt tijdens het symposium ‘Aan de grenzen van de EU: HOE verder na 30 jaar hulpverlening’ op de jubileumdag 30 september in Barneveld. Alvast een voorproefje.
Barnabas Bálogh
Bas Belder
Symposium en informatiemarkt op 30 september
‘Hulp Oost-Europa blijft ook na toetreding EU noodzakelijk’ “Eén blik op de Roemeense realiteit toont klip en klaar aan dat daar hulp nodig is”, geeft Bas Belder aan. “Ook landen als Hongarije, Polen en Slowakije kunnen nog lang niet op eigen benen staan. We moeten ervoor uitkijken dat we de positieve gevolgen van EU-toetreding voor de nieuwe lidstaten overschatten. Neem bijvoorbeeld Hongarije. Momenteel wordt zij in de pers zelfs afgeschilderd als ‘de zieke man van Europa’. In dat land is een tekort van circa tien procent op de rijksbegroting, terwijl de EU-norm bij drie procent ligt”.
Roemenië komt binnenkort bij de EU. Dan zijn de Roemenen toch binnen vijf jaar gemiddeld even rijk als de Nederlanders? “Nog maar vijf jaar en ‘de’ Roemenen zijn even rijk als wij Nederlanders…
Voor zo’n economisch wonder kan een EU-lidmaatschap van een paar jaar helaas niet zorgen. De welvaartskloof tussen ‘hen’ en ‘ons’ liegt er niet om. De gemiddelde koopkracht van Roemenen bedraagt nog geen derde van wat andere burgers van de EU te besteden hebben. Een Duitse expert berekende in augustus dat als de economie in Roemenië 45 jaar lang groeit, ze qua welvaart bij de EU aansluiten. Deze groei moet dan wel minstens drie procent hoger liggen dan in West-Europa. Ondertussen betekent het naderende EU-lidmaatschap voor Boekarest in economisch opzicht enorm veel. Denk alleen al aan directe buitenlandse investeringen. Die zorgen voor verhoging van de levensstandaard in alle voormalige Vervolg op de volgende pagina.
Jubileumdag stichting Hulp Oost-Europa Datum Zaterdag 30 september 2006
Locatie Goede Herderkerk, Jan Seppenplein 70 in Barneveld
Programma 10.30 – 16.00 uur: Informatie- en activiteitenmarkt 10.30 – 13.00 uur: Symposium ‘Aan de grenzen van de EU: HOE verder na 30 jaar hulpverlening.’ 13.00 – 14.00 uur: Muzikale bijdrage Mihai Puscoiu, panfluit 14.00 – 16.00 uur: Keuzeprogramma: diaconaat, adoptieprogramma’s, gemeentecontacten, jongerenwerkvakanties
Vervolg van de voorpagina. communistische landen van Middenen Oost-Europa. De EU heeft Roemenië en Bulgarije voor de periode 2007-2009 respectievelijk 10, 12 en 4,72 miljard euro toegezegd. Of het bestuurlijke apparaat en de privé-sector deze bedragen naar de Brusselse voorschriften kunnen gebruiken is maar de vraag. Dan reppen we nog maar niet over de sombere marktvooruitzichten van de kleine boeren.”
Blijven non-profitorganisaties als Hulp Oost-Europa nodig om hulp te blijven verlenen in Roemenië? “Eén blik op de Roemeense realiteit toont die noodzaak klip en klaar aan. De analiste Anneli Ute Gabanyi vertelde me onlangs dat ‘Hulp OostEuropa graag gezien blijft, als zij inwoners informeert over de Hollandse diaconale tradities en meehelpt aan de opbouw van charitatieve structuren’. Tussen haakjes: de Roemeense overheid geeft haar burgers een fiscale korting als zij dit bedrag aan wel-
dadigheidsorganisaties schenken. Let wel, inclusief overheidscontrole!” Op 30 september zal europarlementariër Belder dieper op dit onderwerp ingaan. Verder vertelt de Roemeense predikant ds. Barnabas Bálogh tijdens het symposium over de gevolgen voor Roemenië. Met de ondergang van het communisme en de groeiende openheid van de laatste jaren heeft Roemenië – en wellicht vooral de christelijke gemeente – een nieuwe ‘vijand’ gekregen: het materialisme. De gemeenten op het uitgestrekte Roemeense platteland hebben het nu al erg moeilijk, omdat de jeugd wegtrekt naar de steden of het buitenland. Daar hopen jongeren op een nieuwe, materieel betere toekomst. Toetreding tot de Europese Unie zal dit proces waarschijnlijk versnellen. Dat betekent dus een verdere ontvolking en een versnelde uitdunning van christelijke gemeenten die zich nu al nauwelijks kunnen handhaven.
De jubileumdag op zaterdag 30 september vindt plaats in de Goede Herderkerk in Barneveld. Na het symposium ’s ochtends is er een forum. Het middagprogramma bestaat uit verschillende onderdelen. Er is bijvoorbeeld informatie over en visualisering van projecten, bijvoorbeeld adoptieprojecten. Jongeren krijgen de gelegenheid om ervaringen uit te wisselen met deelnemers aan de diaconale werkvakanties. De hele dag door staat er een informatiemarkt. Werkgroepen die zich met stichting HOE verbonden weten, zullen zich presenteren. In de pauze levert de Roemeense panfluitist Mihai Puscoiu een muzikale bijdrage. Voor meer informatie kunt u terecht op www.hulpoosteuropa.nl.
U en jij bent van harte welkom op deze bijzondere dag!
Erik Boertjes liep 1.700 kilometer
‘Je moet dit hebben beleefd’ Regen, hittegolven, prachtige natuur en goedgeefse mensen. Erik Boertjes (24) uit Kamperveen raakt niet uitgepraat over zijn ervaringen tijdens de wandeltocht vanuit Roemenië naar Nederland. Hij liep ruim 1.700 kilometer om geld in te zamelen voor schoolpakketten in Roemenië.
Begin juni vertrok Erik vanuit Cluj. Hij doorkruisde Roemenië, Hongarije, Oostenrijk en Duitsland om op 17 augustus in Nederland aan te komen. Daar werd hij feestelijk onthaald op het podium tijdens het Flevofestival in Liempde. De wandelaar heeft alle soorten weer meegemaakt. In Roemenië liep hij dagen in de regen. In andere landen was het vaak wisselvallig, maar hij maakte ook hittegolven mee. Ondanks de buien en de temperatuur hield hij vol.
‘Geestelijk verrijkt’ Soms liepen familieleden of vrienden mee, maar vaak was hij alleen. “Tijdens het wandelen heb je veel tijd om na te denken, ook over de belangrijke dingen in het leven. Je ziet de natuur om je heen en ervaart de nabijheid van God. Het lopen heeft mij geestelijk verrijkt. Ik heb ook geleerd vrijer met mensen om te gaan. Elke avond belde ik bij mensen aan of sprak ik iemand aan of ze een overnachtingsplek wisten. Eén nacht
sliep ik in de kerk.” Op een dag had Erik nog maar vijf euro op zak, te weinig om eten te kopen. “Het is heel wonderlijk als er dan mensen op je afkomen, ongevraagd, en je eten geven of geld. Een heel bijzondere ervaring. God helpt. Op een avond belde ik aan bij een huis. De man gaf mij een lift naar een hotel en betaalde de overnachting. Ongelooflijk.” Volgens Erik was dit niet de laatste keer dat hij zo’n eind gelopen heeft. “Het is super. Je moet dit hebben beleefd!”
Kleine Projecten Steun jonge student Gál Zsigmond, een jongen uit het Roemeense Oradea, kan zonder de hulp van stichting Hulp Oost-Europa niet naar school. Wij helpen hem via Studium Academicum. Deze Roemeense stichting helpt onder andere maandelijks kansrijke, maar arme studenten. Zo’n steuntje kan net het verschil maken. Gál’s vader is ziek. De kleine uitkering die hij krijgt, is net genoeg om medicijnen voor te kopen. Daarom werkt zijn moeder veel om geld voor haar gezin te verdienen. De inkomsten zijn laag en onvoldoende om Gál’s studie te betalen. Gál zit op het Mihai Eminescu Gymnasium in Oradea en wordt maandelijks ondersteund met ongeveer € 20,- zodat hij schoolspullen kan kopen. De school hoeft niet te worden betaald, maar voor een gezin op de armoedegrens zijn de bijkomende kosten voor onder andere vervoer, boeken en schriften teveel. Door onze ondersteuning aan Studium Academicum van deze € 200,- op jaarbasis, kan de student blijven leren. Zo hebben zich nog veel andere studenten aangemeld die met een beetje hulp grote stappen kunnen maken in hun leven. U kunt studenten zoals Gál helpen door een gift over te maken op giro 8887 t.n.v. Stichting Hulp Oost-Europa in Barneveld o.v.v. ’Studentenhulp Studium Academicum’.
Maak zigeunercentrum compleet De studiezaal van het zigeunercentrum in Csonkapapi is klaar. De nieuwe vloer en het plafond zijn gereed. In de zaal staat inmiddels een fraai stel tafels en stoelen uit Nederland. Het volgende is nog nodig voor de inrichting: overheadprojector, projector of beamer met scherm, tv/video, schoolbord/whiteboard, lage zitjes voor groepjes en een bureau met stoel voor de docent. Wie helpt mee het Zigeunerkader studiecentrum te completeren? U kunt een gift overmaken op giro 8887 t.n.v. Stichting Hulp Oost-Europa o.v.v. ‘Zigeunermissie Csonkapapi’. Als u (een van) bovenstaande artikelen beschikbaar heeft, dan kunt u contact opnemen met het kantoor van Stichting Hulp Oost-Europa in Barneveld (0342-420554 of info@hulpoosteuropa.nl). Voor nieuws uit Csonkapapi zie ook: http://ref-romamission.blogspot.com
Meerjarenbeleidsplan HOE 2006 – 2009 Wat kunt u en wat kunnen onze broeders en zusters in Oost-Europa de komende jaren van ons verwachten? Op deze vraag wordt in het Meerjarenbeleidsplan 2006 – 2009 antwoord gegeven. In dit plan hebben we onze doelstelling opnieuw geformuleerd. Wij willen als diaconale organisatie delen in de verantwoordelijkheden van kerken (en gemeenten) en verwante organisaties in ons werkgebied. We ondersteunen hen bij het gestalte geven aan diaconaat, vorming
en toerusting, missie en evangelisatie en onderwijs. Dat concretiseren we door meer dan voorheen te kiezen voor projectmatig werken. Nadrukkelijk willen we inspelen op ontwikkelingen die zich voltrekken, bijvoorbeeld door de uitbreiding van de Europese Unie en de veranderende sociaal-economische omstandigheden. In Nederland zien we het jongerenbeleid als een speerpunt. Zo werken we aan het diaconale bewustzijn van de gemeente van morgen. Een
ander speerpunt van ons beleid is ons publiciteitsbeleid. Goede communicatie met onze achterban is meer dan ooit noodzakelijk. We willen faciliterend zijn voor gemeentecontacten tussen Nederland en Oost-Europa. In deze Nieuwsbrief kunnen we slechts kort enkele hoofdlijnen uit ons plan noemen. Voor een uitgebreide versie van ons Meerjarenbeleidsplan kunt u opvragen via ons kantoor in Barneveld of downloaden via www.hulpoosteuropa.nl.
Jubileumreis 2007
In tien dagen door Oost-Europa
Oude ansichtkaarten altijd welkom Als u oude ansichtkaarten heeft van voor 1960 die u aan ons wilt afstaan, kunt u hierover contact opnemen met de heer H.J.K. Versluis. Hij coördineert de kaartenactie voor stichting Hulp OostEuropa. Hij is telefonisch bereikbaar op nummer (0318) 52 12 32. U kunt ook met ons kantoor in Barneveld bellen: (0342) 42 05 54. De oude kaarten kunnen ook worden ingeleverd tijdens de lustrumbijeenkomst op 30 september. Lees hierover elders in deze Nieuwsbrief
Heeft u altijd al eens naar Oost-Europa gewild? Of wilt u nog eens terug? Dan is de jubileumreis van stichting Hulp Oost-Europa echt iets voor u. De reis vindt DV plaats van dinsdag 1 mei tot en met donderdag 10 mei. De christelijke reisorganisatie Beter Uit zorgt voor een groot deel van de organisatie. De eerste bestemming is de prachtige stad Boedapest. Daar bezoekt u een centrum voor opvang van daklozen. Vervolgens reist u naar Oekraïne, waar onder andere kindertehuis ‘de Barmhartige Samaritaan’ in Nagydobrony bezocht wordt. Het weekend brengt u door in Oradea (Roemenië). Slowakije is het volgende land wat aangedaan wordt. De terugreis gaat via Praag. Dit programma is nog onder voorbehoud. Het is altijd mogelijk dat het schema rond de projecten enigszins zal veranderen. Deze reis is een fantastische gelegenheid om een deel van het werk van stichting HOE te zien en te ervaren. In de volgende nieuwsbrief half oktober wordt het definitieve programma bekendgemaakt. U kunt de antwoordstrook opsturen voor meer informatie. De mensen die al eerder hebben gereageerd op deze reis hoeven de bon niet opnieuw in te vullen. Zij krijgen automatisch bericht als het definitieve programma bekend is.
In een kleine plaats vlakbij de stad Targoviste woont de familie Pintea. Ze wonen in een oud huis met muren van klei. Vader Ion en zijn vrouw Daniela hebben vijf kinderen in de leeftijd van vijf tot zestien jaar. Ion heeft gelukkig werk in een bakkerij, maar hij verdient te weinig om zijn gezin te kunnen onderhouden. Vooral in de winter is het erg moeilijk. Maandelijks worden de Pintea’s door stichting Hulp Oost-Europa ondersteund. Om het gezin uit de spiraal van afhankelijkheid te halen zijn één of twee koeien nodig. Ze bezitten een stukje land waar deze dieren op kunnen grazen. Het geld om een koe aan te schaffen is er alleen niet. Voor € 300,- krijgt het gezin Pintea een nieuwe toekomst. Helpt u daarbij? Maak uw gift over op giro 8887 t.n.v. stichting Hulp Oost-Europa in Barneveld o.v.v. ‘Nieuwe toekomst familie Pintea’.
BON
Koeien voor een nieuwe toekomst
Ja,
ik wil meer informatie ontvangen over de jubileumreis in het voorjaar van 2007
Naam:
m/v
Adres:
Postcode/woonplaats:
Telefoonnummer:
Geboortedatum:
E-mailadres:
Deze bon opsturen naar: Antwoordnummer 1055, 3770 VB Barneveld. E-mailen kan ook: info@hulpoosteuropa.nl
Christelijk onderwijs vinden wij in Nederland vaak heel gewoon. In Oost-Europa is het minder vanzelfsprekend. Vóór 1920 had de Hongaarse Gereformeerde Kerk bijvoorbeeld ruim drieduizend scholen. Tijdens het communisme kwamen alle scholen onder gezag van de staat. Na de val kreeg de kerk er zo’n honderd terug. Tegenwoordig zien predikanten en leerkrachten het als hun taak om ook op staatsscholen christelijk onderwijs te geven. “We merken dat het godsdienstonderwijs gezegend wordt.”
Christelijk onderwijs in Oost-Europa
‘Hulp blijft nodig’ Samen met zijn vrouw Elisabet geeft ds. András Gilicze uit Szentes les op twee basisscholen en twee kleuterscholen. Een van de scholen is de katholieke Deákschool. “Op deze school zitten ruim driehonderd leerlingen en wij mogen tijdens het reguliere onderwijsprogramma godsdienstles geven aan zo’n vijftig kinderen. Dat zijn allemaal kinderen uit onze kerk”, vertelt de predikant. De vrouw van András heeft na haar predikantenopleiding een vierjarige opleiding geloofsopvoeding gevolgd. “Deze studie is belangrijk als je goed wilt lesgeven aan de kinderen”, zegt Gilicze. “Waarschijnlijk wordt deze opleiding binnen twee jaar verplicht voor iedereen die godsdienstonderwijs wil geven.” Het werk op de scholen wordt gezegend, ondervindt de predikant. “Er zijn veel jongeren die na hun schoolperiode belijdenis doen. Vorig jaar wilden een aantal zelfs op latere leeftijd alsnog hun geloof belijden.”
Extra uitgaven Op staatsscholen wordt het godsdienstonderwijs na schooltijd gegeven. “Deze lessen staan vaak onder druk, omdat de leerlingen bijvoorbeeld ook kunnen sporten na schooltijd”, zegt Judit Damasdi, directeur van uitgeverij Paraklétos in Kiskunfélegyháza. Haar kinderen gaan naar een staatsschool in de stad. “Er zijn hier acht bassischolen, maar per school zijn er te weinig leerlingen die christelijk onderwijs willen volgen. Daarom geeft onze predikant
één keer per week les in de gemeentezaal van de kerk.” Damasi merkt dat veel ouders geen geld hebben om boeken en verwerkingsmateriaal voor hun kroost te kopen. “Hulp blijft nodig als we de jongeren godsdienstonderwijs willen laten volgen. Veel mensen denken dat het beter gaat met Hongarije nu we bij de EU horen. Helaas zien wij nog geen verbeteringen. De werkgelegenheid gaat zelfs achteruit en in september is de belasting weer omhoog gegaan. Er blijft voor een gezin steeds minder over om extra uitgaven te doen, zoals het kopen van boeken.”
Dankbaar Paraklétos geeft een bijbelonderwijsmethode uit. Deze methode wordt vanuit het Nederlands in het Hongaars vertaald, gefinancierd door stichting Hulp Oost-Europa. Volgens Judit Damasdi wordt er door predikanten en leerkrachten dankbaar gebruik van gemaakt. “Er is veel vraag
naar. In juni hebben we bijvoorbeeld nog vijfhonderd pakketten met twintig lessen getransporteerd naar Roemenië.” De lessen zijn nog niet allemaal vertaald. De methode zal binnen enkele jaren volledig in het Hongaars beschikbaar zijn. Stichting Hulp Oost-Europa wil zich de komende jaren steeds meer richten op onderwijsinhoudelijke hulp en minder op materiële steun. Leerkrachten krijgen bijvoorbeeld de mogelijkheid om conferenties te bezoeken.
Wilt u het christelijk onderwijs in Oost-Europa ondersteunen? Uw gift is hartelijk welkom! U kunt uw bijdrage leveren door geld over te maken via de bijgevoegde acceptgirokaart. Heeft u de acceptgiro niet (meer), dan kunt u uw gift overmaken naar giro 8887 t.n.v. stichting Hulp Oost-Europa o.v.v. ‘Christelijk onderwijs 2006’. U kunt ook via internet doneren. Ga dan naar www.hulpoosteuropa.nl en klik op ‘steunen’.
Stichting Hulp Oost-Europa
Secretariaat
Bezoekadres
Uitgave
verleent geestelijke en materiële
Postbus 455
Wattstraat 2
Stichting Hulp Oost-Europa
hulp aan kerken en personen in
3770 AL Barneveld
3771 AG Barneveld
Fotografie: stichting Hulp Oost-Europa
Tel. 0342 - 420 554
info@hulpoosteuropa.nl
Druk: Kon. BDU Grafisch Bedrijf, Barneveld
Fax 0342 - 420 553
www.hulpoosteuropa.nl
ISSN nr.: 1872-1796
Oost-Europa Giro 8887, Barneveld
Vormgeving: Klats+Poseidon, Delft
In memoriam: Hendrik van der Hulst
‘Leuk dat ik zo mensen kan helpen’ Vrijwilliger J.H.H. (Jan) Schuurman Hess (67) uit Delft werkt al twaalf jaar in het depot van Stichting Hulp Oost-Europa. Vanaf augustus 1994 is hij betrokken bij het werk van de stichting.
“Ik ben veertig jaar stratenmaker geweest. Op een gegeven ogenblik was ik voor het huis van een bestuurslid van stichting HOE bezig met de straat. Zijn vrouw vroeg of ik haar man niet wilde helpen in de loods. Als ik met de vut ben, zei ik, en dat is gebeurd.” Jan Schuurman Hess zoekt kleding uit die ongesorteerd uit heel Nederland wordt aangeleverd. Hij heeft dat werk een poosje samen met zijn vrouw gedaan, maar na een ernstige ziekte kon zij het werk niet meer doen. “Het is te vermoeiend voor haar geworden. Ik doe het werk nu alleen, maar als het erg druk is, kan ik een beroep doen op een paar invallers.” Hij is wekelijks een avond druk met het uitzoeken van de kleding. “Als het slecht weer is, ga ik vaker. Dan ben ik blij dat ik naar het depot kan om daar wat werk te doen.” Jan gaat zorgvuldig om met de geschonken kleding. “Ik sorteer alle kleding op ‘dames’ en ‘heren’. Dat scheelt voor de mensen in Oost-Europa die de kleding ontvangen en moeten uitzoeken. Jammer dat er soms zakken met kleding worden gegeven waarin de kleding zomaar ingepropt is. Vooral bij kostuums is het lastig om alles weer netjes in de vouw te krijgen.” Schuurman Hess is zelf nooit in Oost-Europa geweest. “Ik ga er niet heen ook. Het is veel te ver weg en ik kan hier mijn steentje bijdragen aan het werk. Ik vind het leuk en ik weet dat ik op deze manier de mensen daar kan helpen. Dat geeft mij veel voldoening.”
Henk van der Hulst heeft zich van 1 mei 1985 tot 1 september 1992 met enthousiasme en voortvarendheid als bestuurslid ingezet voor het werk van onze stichting. Stiptheid, ijver, een grote liefde voor zijn broeders en zusters in Oost-Europa, bezielend: dat zijn de belangrijkste trefwoorden die zijn ruim zeven jaar durende bestuurslidmaatschap markeren. In een rotsvast vertrouwen op zijn Heiland en met een groot hart voor zijn naasten in nood, deed hij zijn werk. Vooral in Roemenië maakte hij veel vrienden en was hij betrokken bij het groeiende toerustingswerk, net als in Hongarije. Vanuit het aanvankelijk geheime pionierswerk tot enkele jaren na de Wende was hij actief en intensief bij de hulpverlening betrokken. Hij kreeg er veel voor terug: bemoedigende pastorale gesprekken van hart tot hart, verfrissende bezoeken aan predikanten in het Oostblok en de uitdaging om het werk van de stichting, vooral na de Wende, te stroomlijnen. Dat was een leerproces voor de stichting, waarbij Henk van der Hulst als ‘meester’ fungeerde. Een professionele aanpak van klussen en een perfecte afronding ervan zaten hem in het bloed. Iets dat van zijn partners in Oost-Europa niet altijd gezegd kon worden. Daarnaast was hij betrokken bij de realisering van de eerste verbeterprojecten voor weeskinderen, internaatbouw en diaconale projecten door de Hongaarse Gereformeerde Kerk georganiseerd. Voor menig dorp in het Hongaarstalige deel van de Zuidelijke Karpaten bemiddelde hij bij gemeentecontacten met Nederlandse gemeenten. Henk van der Hulst is niet meer. Na jaren van ziekte is hij in vast vertrouwen op zijn Heiland ontslapen. Wij gedenken met grote dankbaarheid het vele werk dat hij met zoveel inzet heeft gedaan ten dienste van zijn naasten in Oost-Europa. Wij bidden zijn vrouw Rini, de kinderen en de kleinkinderen van harte Gods troostende nabijheid toe. Stichting Hulp Oost-Europa, Bestuur en Raad van Toezicht.
BD/06.079/22.500
Vrijwilliger Jan Schuurman Hess
‘Ik stel mijn vertrouwen op de Heer, mijn God, want in Zijn Hand ligt heel mijn levenslot. Hij heeft mij lief, Zijn vrede woont in mij, ik zie naar Hem op en ik weet: Hij is mij steeds nabij.’ Deze regels staan op het overlijdensbericht van Hendrik van der Hulst uit Huizen, die op 16 augustus 2006 op bijna 63-jarige leeftijd door zijn Hemelse Vader is thuisgehaald.