h
nieuwsbrief van stichting hulp oost-europa, nr. 4, juni 2009
magazine
Bewogenheid zorgt voor beweeglijke mensen; Woord wordt daad als vrucht van een levend geloof. Financieel verslag, pagina 10
en verder: Diaconale thuishulp in Oost-Europa Samenvatting van het jaarverslag 2008 Veel ontvangen om veel te geven
voorbeeld
Bewogenheid met mensen in Oost-Europa In dit magazine treft u een samenvatting aan van het jaarverslag 2008 van de Stichting Hulp OostEuropa. Voor ons is het opmaken van de balans na afloop van het kalenderjaar reden tot vreugde en dankbaarheid. Dan bedoelen we niet in de eerste plaats het financiĂŤle aspect, maar vooral de betrokkenheid, de bereidheid tot inspanning, de bewogenheid en de inzet. Bewogenheid met mensen in Oost-Europa, dat is wat ons drijft en verbindt. Bewogenheid als vrucht van een levend geloof. Zo mogen we het immers zien als we de tweede brief aan de gemeente van Korinthe lezen. In de hoofdstukken 8 en 9 beschrijft Paulus de bewogenheid en zorg die hij bij de gemeente van Korinthe gevonden heeft. Hij beschrijft het niet alleen, hij roemt de gemeente zelfs (2 Kor 8: 24, 9: 3). Wie deze hoofdstukken leest, wordt getroffen door de overtuigende en indringende wijze waarop Paulus laat zien dat bewogenheid en zorg voor de naaste heel nauw verbonden is met de dienst aan God. Hij is het immers die de middelen geeft: hij geeft het zaad aan de zaaier, maar hij geeft ook brood om te eten en hij laat het gezaaide toenemen. En zo, zegt Paulus in 2 Kor 9: 11, bent u rijk geworden om in staat te zijn tot alle vrijgevigheid die door middel van ons dankzegging aan God uitwerkt. Dienstbetoon vult niet alleen de tekorten aan, maar is ook een overvloedige bron van dankzegging aan God! Wie vanuit dit perspectief naar het werk van onze stichting kijkt, ontdekt een dimensie die dieper gaat dan alleen het doen van de dienst der barmhartigheid. Ongetwijfeld is barmhartigheid een belangrijke drijfveer tot dienstbetoon. Barmhartigheid heeft velen geĂŻnspireerd om op welke wijze dan ook een bijdrage te geven aan het werk van onze stichting. Maar de woorden van Paulus brengen ons onder de aandacht dat het werk van de barmhartigheid nog verder doorwerkt. Het mag op vele wijzen bijdragen aan de dankzegging en de lof van God. De lof van God bij de gever (die immers zelf ook weer ontvanger is) en bij de ontvanger (die zelf ook weer gever mag zijn). We bidden om een zegen over het werk. We leggen in ons werk verbindingen tussen gevers en ontvangers. We willen bewogen zijn, bemoedigen, ondersteunen. Dat is nodig, broodnodig vaak. Maar we bidden ook dat het werk uiteindelijk mag bijdragen aan de lof van God.
Drs. J. Braaksma, voorzitter
Resultaat van uw steun:
h magazine is een gratis uitgave van Stichting Hulp Oost-Europa. Bezoekadres Wattstraat 2, Barneveld Secretariaat Postbus 455 3770 AL Barneveld Tel.: (0342) 420 554 (van 9.00 tot 12.30 uur) Fax: (0342) 420 553 info@hulpoosteuropa.nl www.hulpoosteuropa.nl Postbank 8887 t.n.v. stichting Hulp Oost-Europa, Barneveld Stichting Hulp Oost-Europa is een hervormd-gereformeerde stichting die tot doel heeft: geestelijke en materiële hulp te verlenen aan kerken en personen in Oost-Europa. De stichting belijdt en aanvaardt Gods Woord als enige grondslag voor leer en leven, opgevat in de zin van de Drie Formulieren van Enigheid. Legaat of erfstelling Indien u de stichting met een legaat of erfstelling wilt gedenken, gelieve te vermelden: ‘Ik legateer vrij van lasten aan stichting Hulp OostEuropa, gevestigd te Barneveld, een bedrag van €......’ Giften aan de stichting komen in aanmerking voor belastingaftrek ingevolge artikel 47 van de Wet op de inkomstenbelasting. Bestuursleden J. Braaksma (voorzitter) C. van Groningen (secretaris) G. Molenaar (penningmeester) F.A. van den Berg K. Bos A. Heldoorn M.J. Huizer J.M. Migchels H.E. Veldhuijzen P. van Driel (erelid) Comité van aanbeveling Ds. C. v.d. Bergh, Ridderkerk Ds. C. den Boer, Barneveld Ds. D.J. Budding, Grand Rapids Ds. C.G. Geluk, Huizen Dr.ir. J. v.d. Graaf, Huizen Drs. W. Chr. Hovius, Apeldoorn Ds. G.S.A. de Knegt, Barneveld Drs. P. Koeman, Barneveld Mw. A.C. Meijwaard, Zwolle Ds. L.H. Oosten, Driesum Drs. B. Oosterom, Oudewater Ds. H. Visser, Huizen
Een schuilplaats voor daklozen Oradea, een grote stad in Roemenië, ligt net over de Hongaars-Roemeense grens. Veel grauwe flatwijken en fabrieken bepalen het beeld van de stad. De meeste fabrieken zijn na de val van het communistische regiem gesloten. De slechte economische situatie op het platteland heeft de laatste jaren veel mensen naar de stad gelokt. Dat zorgt voor nieuwe problemen. Werkloosheid, alcoholverslaving en/of psychische stoornissen zijn de redenen dat minstens duizend mensen in Oradea op straat leven. Enorme tegenstellingen tussen politiek en realiteit, tussen vooruitgang en de prijs van vooruitgang. Sociale nood, armoede, psychische nood, lichamelijk lijden, ontreddering, honger, uitzichtloosheid: het komt dagelijks allemaal voor in de wereld van Ferenc István, de leider van Ecclesia Mater en de psycholoog Nenciu Constantin. Stichting Ecclesia Mater heeft zich het lot van daklozen aangetrokken. Er is een Shelter gestart waar maximaal zestig daklozen kunnen worden opgevangen. Deze mensen zijn overdag op hun werk of leven op straat. ’s Avonds komen ze naar het centrum, krijgen daar een warme maaltijd en een slaapplaats. In de wintermaanden wordt bij extreme kou voedsel uitgedeeld aan daklozen buiten de Shelter. Daarnaast probeert men een resocialisatieprogramma of andere begeleiding aan te bieden met reïntegratie in de samenleving als doel. In de Shelter werken een manager, een psycholoog en een kok. Hun salaris wordt vergoed door de plaatselijke overheid. Een huisarts verleent gratis medische hulp. Voor de maaltijden ontvangt de Shelter geen vergoeding van de overheid. Sommige daklozen kunnen er zelf aan meebetalen, maar lang niet alle. Stichting Hulp Oost-Europa draagt bij in deze kosten. Er is in 2008 € 8.000 besteed aan de Shelter.
Onze hartelijke dank!
Inhoud van dit nummer:
Fotografie Stichting Hulp Oost-Europa Vormgeving Frivista - (y)our mission, Amersfoort Druk De Bunschoter, Bunschoten-Spakenburg ISDN 0925-3076
04 Diaconale thuishulp in Oost-Europa 08 Jaarverslag 2008 10 Financieel verslag 2008 14 Wij bedanken 15 Nieuws
3
4
Diaconale thuishulp in Oost-Europa: helpen waar geen helper is
5
Irénke (80) in Oradea (Roemenië) ligt de hele dag in bed. Ze heeft suikerziekte en haar gezondheidstoestand gaat hard achteruit. Twee keer per week komt er een thuiszorgvrijwilligster langs. Christian Endeavour (CE) in Oradea is de organisatie die deze thuiszorg organiseert. Irénke heeft een zoon en een dochter. Haar dochter woont zo’n 150 kilometer bij haar vandaan en kan haar moeder zelden bezoeken. Haar zoon woont in het huis naast haar, maar hij kijkt niet naar haar om. Hij is alcoholist.
jong uit. “Ook in Roemenië zijn veel mensen de dupe van de wereldwijde financiële crisis. Vooral in de grote steden. Hier in Oradea bijvoorbeeld zijn verschillende grote fabrieken gesloten. Er is geen werk en de werknemers staan op straat. Ze kunnen de huur van hun woning niet meer betalen en worden uit hun huis gezet. Het enige wat dan overblijft is bedelen.”
Het is één uur in de middag, twee weken voor Pasen. Anika van de thuiszorg in Oradea staat gereed om naar Irénke te gaan. In de twee tassen die ze bij zich heeft, zitten enige pampers. “Meer kunnen we niet geven,” zegt ze, “we hebben ze gewoon niet. Pampers zijn hier ontzettend duur en we zijn afhankelijk van materiaal dat we uit het buitenland krijgen.” De auto kunnen we laten staan. “Ik weet alleen lopend de weg”, zegt ze.
Gemeenschap Mensen langs de kant van de weg groeten Aniko. “Deze vrouwen komen bij ons in de kerk en een van hen is ook vrijwilligster in het thuiszorgproject.” Er worden handen geschud en daarna gaan we verder. Na een wandeling van een half uur komen we bij het huisje van Irénke. Aniko pakt een sleutel. “We hebben zelf een sleutel omdat er geen familieleden zijn om de deur open te doen. Ze heeft wel een zoon, maar die is de hele dag op pad. Ik zorg er altijd voor dat ik om 15.00 uur weer weg ben, want dan komt hij dronken thuis.”
Contrast We gaan op weg en lopen in de richting van het centraal station van Oradea. Langs de kant van de drukke straat zit een man; hij bedelt. Hij ziet er nog
We lopen over de spoorbrug naar de andere kant van het station. Een luxe Mercedes scheurt met een noodgang voorbij. Er zitten twee jonge mannen voorin. Wat een schril contrast met wat we net zagen. Aniko wijst ons de weg naar het huis van Irénke. De woning staat in een wijk die wat hoger op de heuvels is gebouwd. Het is er rommelig. Huisvuil ligt her en der over de straat.
Het huisje van Irénke is rijp voor de sloop. Het bouwval bestaat uit twee ruimten, een keuken en een slaapkamer. In de keuken staat een aftands met hout gestookt kooktoestel. De kraan boven de wastafel lekt. De keukenkast valt bijna uit elkaar. Op het aanrecht zet een spin het op een lopen. We gaan de slaapkamer binnen. Het is warm. Bij het raam staat een tafeltje met medicijnen. Aan de muur hangt een verweerde foto van een lieftallig ogend, jong meisje: toen Irénke nog jong was. De oude vrouw ligt in bed. Ze slaapt. Langzaam ontwaakt ze, als Aniko haar wakker schudt. Ze vraagt om wat drinken. “Ik moet heel voorzichtig zijn”, zegt Aniko, “want ze kan niet goed meer slikken”. Daarna verzorgt ze de wonden aan een been van de vrouw. Aniko neemt een bijbel en leest het gedeelte over de intocht van Jezus. Daarna pakt ze een liedbundel en zingen we psalm 42 : 1. “Ja, mijn ziel dorst naar den HEER”. Ook Irénke zingt moeizaam mee. Na het zingen, zegt ze: “Ik heb nu veel pijn, maar ik verlang ernaar om Thuis te komen.” We groeten haar en nemen afscheid. Het is aangrijpend te beseffen dat ze niemand om zich heen heeft die voor zorgt.
6
Zorg De thuiszorg van de organisatie Christian Endeavour (CE) in Oradea is een particuliere organisatie, maar heeft van de Roemeense overheid een licentie gekregen om op professionele wijze thuiszorg te verlenen. De organisatie heeft 25 cliënten. De hulpverlening wordt op de persoon afgestemd en kan variëren van hulp bij huishoudelijk werk tot lichamelijke verzorging. De hulp wordt gegeven door speciaal opgeleide verpleegkundigen. Een wezenlijk uitgangspunt voor Stichting Hulp Oost-Europa is dat de uitvoering van diaconale projecten zoveel mogelijk door plaatselijke gemeenten in Oost-Europa wordt gedaan. Zij krijgen de (financiële) middelen om hun diaconale taak gestalte te geven. Stichting Hulp Oost-Europa ondersteunt onder andere: • Daklozenopvangcentra • Tafeltje-dekje • Opvang verslaafde alcholisten
Uw hulp Stichting Hulp Oost-Europa ondersteunt dit thuiszorgproject, naast vele andere diaconale projecten. Om het diaconale werk mogelijk te maken, is uw hulp nodig. Vanzelfsprekend vragen we uw gebed. Zonder dat kunnen we niet(s). U mag dit werk ook materieel steunen met een gift op giro 8887 ten name van Stichting Hulp Oost-Europa in Barneveld. Graag vermelden: ‘Diaconale hulp 2009’. Let op: Als u bijgevoegde acceptgiro (met betalingskenmerk) gebruikt, dan komt uw gift ten goede aan het werk van Stichting Hulp Oost-Europa in het algemeen. Familiefonds Daarnaast kunt u deelnemen in het Familiefonds. Dit fonds is door de Stichting Hulp Oost-Europa in het leven geroepen om financiële middelen te verwerven voor de allerarmsten in de samenleving, onder wie weeskinderen, gehandicapten, straatkinderen en ouderen. U doet al mee voor € 5 per maand.
• Opvang kinderen in tehuizen • Hulp aan arme gezinnen
Zelfs in landen die sinds kort bij de Europese Unie horen, zoals Roemenië en Hongarije, blijken vooral de sociale instellingen het financieel zwaar te hebben. Ze moeten voldoen aan West-Europese maatstaven, maar dat lukt ze nog lang niet. Om de voorzieningen op een hoger peil te brengen, is veel geld nodig. Helaas ontvangen ze nauwelijks geld om deze kosten te kunnen dekken.
Irénke is kort na het bezoek overleden. Om 9 uur ’s avonds heeft onze God haar Thuisgehaald. Ze is uit haar lijden verlost en hoeft nooit meer eenzaam te zijn.
7
Jaarverslag 2008
Terugzien op een gezegend jaar voor mensen in Oost-Europa We mogen terugkijken op een gezegend jaar: dat is de kortste samenvatting van het jaarverslag over 2008. En tot die positieve samenvatting zouden we niet gekomen zijn, als we niet hadden kunnen rekenen op uw medewerking. Immers, mede dankzij u (persoonlijk, via diaconieën, scholen, werkgroepen, verenigingen, bedrijven), hebben we onze werkplannen kunnen uitvoeren en mochten we dienstbaar zijn in OostEuropa. Boven alles danken we onze God, Die kracht gaf en wijsheid schonk. Of u ons werk nu mogelijk maakte met een gift of met uw inzet, als vrijwilliger of als beroepskracht: onze stichting en uw naasten in OostEuropa zijn u dankbaar voor wat u deed. Algemeen De kern van het doel waarom Stichting Hulp OostEuropa (HOE) bestaat, is behulpzaam te zijn op plaatsen waar kerkelijke gemeenten of christelijke instellingen plannen hebben ontwikkeld die binnen het beleid van de stichting passen, maar die ze zonder hulp niet of nauwelijks kunnen verwezenlijken. Behulpzaam zijn betekent in dit verband niet dat HOE de ‘eigenaar’ is projecten, maar dat door middel van financiële ondersteuning onze partners en contactpersonen de gelegenheid krijgen hun eigen projecten uit te voeren. Werkgebied Het werkgebied van de stichting is in het verslagjaar niet gewijzigd. De beeldvorming rond de toetreding tot de EU vormde voor ons (nog) geen reden om de
8
landen waarin we nu werken: Hongarije, Slowakije, Roemenië, Oekraïne, Kroatië, Servië, Polen en Bosnië in Herzegovina te verlaten en verder oostwaarts te trekken. Juist omdat ons werk gericht is op mensen die zich aan de rand van de samenleving bevinden, is er nog veel werk te doen in de landen waar we vanouds actief zijn. Het is verheugend dat er vanuit kerkelijke gemeenten steeds meer oog komt voor de diaconale taak van de kerk. Eenzelfde ontwikkeling is waar te nemen met betrekking tot toerustingswerk, een belangrijk speerpunt voor onze stichting. Steeds vaker nemen onze contactpersonen initiatieven voor het ontwikkelen van projecten in het kader van toerusting. Deze positieve ontwikkelingen vormen voldoende basis om door te gaan met het werk, waarvan in ons jaarverslag verantwoording wordt afgelegd.
Contacten In het Hongaarstalige deel van Midden- en OostEuropa is er contact met de ‘Magyarországi Református Egyház’, dat is de Hongaars Gereformeerde kerk. Deze volkskerk werd in 1920 bij de verdeling van Groot-Hongarije eveneens opgedeeld over de betreffende landen: Slowakije, Oekraïne, Roemenië, Servië en Kroatië. In het oosten van Roemenië lopen de contacten en projecten via de Biserica Evanghelica Romana (BER). In Polen onderhouden we de kerkelijke contacten via de Evangelische Christelijke Kerk (Kosciół Ewangelicznych Chrzescijan). Naast de Hongaarse contacten in Kroatië hebben we er ook contacten met een baptistengemeente in het Noordwesten. In Bosnië onderhouden we ook contacten via een baptistengemeente in Sarajevo en de daaraan gelieerde organisatie Moj Bliznji, een diaconale organisatie die onder dezelfde naam zowel in Kroatië als in Bosnië betrokken is bij de uitvoering van het winterhulpprogramma. Ontwikkelingen in Oost-Europa In de afgelopen jaren is er een sterke economische ontwikkeling op gang gekomen. Stichting HOE heeft daar in voorgaande jaren aandacht voor gevraagd en vooral de vinger gelegd bij de keerzijden van deze ontwikkeling: toenemende tweedeling tussen rijk en arm, materialisering, ontvolking van het platteland, verlies van jeugd die naar de steden en naar het westen trekt. De huidige economische crisis trekt in Oost-Europa diepe sporen. Duidelijk merkbaar wordt hoe kwetsbaar deze landen zijn. De overheidsfinanciën zijn verre van op orde, de nationale valuta dalen fiks in waarde, de werkloosheid stijgt in snel tempo doordat fabrieken worden gesloten en de export neemt af. Een groeiende tweedeling in Europa wordt snel zichtbaar. Maatschappelijke en politieke onrust worden in toenemende mate voelbaar. Dit alles geldt vooral voor die gebieden waar het in de afgelopen jaren economisch wat meer voor de wind ging. Tegelijk moeten we ook constateren dat er gebieden zijn die de afgelopen jaren nauwelijks iets van een economische ontwikkeling hebben gemerkt; daar zullen in 2009 de werkloosheid en de armoede zijn, zoals ze ook al in 2008 waren. De boeiende vraag is hoe de kerk haar maatschappelijke taak verstaat en invult. De behoefte aan diaconale hulp zal stellig toenemen. Voor onze stichting een nieuwe uitdaging om zich te oriënteren op haar taak, juist in die landen waarvan we even dachten dat we er ons werk wel zouden kunnen gaan afbouwen. Onduidelijk is wat de consequenties van de sociale ontwikkelingen van de afgelopen jaren zijn voor de veerkracht van de Oost-Europese samenlevingen. Hoe groot is de zelfredzaamheid van de mensen en hoe groot is de onderlinge solidariteit? We zullen deze vragen laten meewegen bij al onze
contacten met broeders en zusters in Oost-Europa. Daarbij laten we ons inspireren door een kernnotie uit onze missie, namelijk dat wij kerken (in hun plaatselijke gemeenten) en christelijke organisaties in staat willen stellen uitvoering te geven aan hun bijbelse roeping, dus ook aan hun diaconale roeping. De kerken zullen ook invulling moeten geven aan hun geestelijke opdracht in een snel veranderende wereld. In een proces van wederkerigheid willen we meedenken en ondersteunen bij vorming en toerusting. Dat geldt voor alle gebieden waar wij werkzaam zijn. Speerpunten in ons beleid
1 > Balkan/Servië Voor een periode van twee jaar is een project gestart van kerkplanting, waarbij een predikant voor 0,5 fte ondersteund wordt door in zijn traktement te voorzien én door het proces door middel van kwartaalcontacten te monitoren. De uitbreiding van het IZIDA-project (dagopvang gehandicapten) is een speerpunt voor 2009. Doel is om de aangekochte aangrenzende woning te integreren in het project.
2 > Hongarije Het accent lag en ligt in Hongarije op ondersteuning van projecten die gerelateerd zijn aan zorg. Deze zorg spitst zich voor Hongarije toe op dak- en thuislozen en ouderen.
3 > Oekraïne Het werk onder Roma, zowel op het gebied van toerusting als onderwijs, wordt een speerpunt. De actie van de zondagsscholenbond vormt hiervoor een financiële basis. Veel aandacht zal ook het vervolg van het overleg rond het kindertehuis vragen; vooral de zorg aan kinderen zal het centrale thema zijn.
4 > Polen De ontwikkeling van de organisatiestructuur voor de projecten die we in dit land steunen krijgt vorm, maar blijft onze aandacht vragen als speerpunt in de contacten.
5 > Roemenië Een belangrijk beleidsvoornemen is het stimuleren van samenwerking tussen gemeenten en predikanten. Daarbij speelt de bijdrage aan cursussen een belangrijke rol.
6 > Slowakije Evangelisatiewerk onder jongeren en Roma blijft ook in 2009 speerpunt van beleid. Het volledige jaarverslag kunt u opvragen door contact op te nemen met het kantoor van Stichting Hulp OostEuropa (0342) 420 554. Het document is ook te downloaden via www.hulpoosteuropa.nl.
9
Financieel verslag 2008
Veel ontvangen om veel te geven Geweldige constatering is dat: HOE heeft ook in 2008 weer veel ontvangen om veel te geven! Het is altijd weer -en vaak prettig- verrassend hoe je een jaar financieel mag afsluiten. En de dubbele vreugde die dat niet zelden geeft: bij degenen die mogen geven en bij hen die mogen ontvangen. Wat we hebben ontvangen en hoe we dat met onze naasten in Oost-Europa hebben gedeeld, leest u in dit financiële verslag. Voor ons is het opmaken van de balans na afloop van het kalenderjaar 2008 reden tot vreugde en dankbaarheid. Die vreugde en dankbaarheid hebben ook een adres: we richten ze aan de Heere God, die mensen beweegt en in staat stelt. Hij is het ook die middelen geeft en zijn zegen eraan wil verbinden. Bewogenheid met mensen in Oost-Europa drijft en verbindt ons. Bewogenheid zorgt voor beweeglijke mensen; Woord wordt daad als vrucht van een levend geloof. Dankzij de bijdragen in geld, in goederen in natura, in tijd, met hoofd, met handen maar vooral vanuit het hart geleverd door deelnemers aan een werkvakantie, een adoptieprogramma, organisaties, diaconieën, sponsors, donateurs, kortom die door onze trouwe achterban ter beschikking zijn gesteld, kon het werk ook dit jaar goede voortgang vinden. Ten dienste van onze naaste in Oost-Europa. In de wereld van de ‘goede doelen’ neemt Stichting Hulp Oost-Europa een relatief bescheiden plaats in. Onze stichting maakt deel uit van de groep middel-
10
grote organisaties. Het is een plek die we met volle overtuiging en veel inzet innemen, ook al ‘timmeren we niet altijd even luidruchtig aan de weg’. Hij heeft alles wèl gemaakt Wij mogen in dit verslag dankbaar en dienstbaar spreken over het verloop van de financiën van de stichting in 2008. Ook de fondsenwerving door de deelnemende jongeren voor de projecten van de werkvakanties is dit jaar bijzonder goed verlopen. Het bestuur heeft grote waardering voor de financiële inbreng en het werk dat op de projectlocaties door jongeren is gedaan. Onze stichting wordt nog altijd in staat gesteld een bijdrage te leveren aan het werk van kerken (in hun plaatselijke gemeenten) en verwante christelijke organisaties in Oost-Europa. Wij mogen dit doen in gedeelde verantwoordelijkheid met hen. Mede hierdoor zijn zij in staat om inhoud te geven aan hun Bijbelse roeping daar ter plekke. We ervaren dit, in deze tijd van financiële crisis en recessie, als een sterke bemoediging. Vanuit een meditatief moment in een gezamenlijke vergadering van het bestuur en de Raad van Toezicht geven we aan u door wat is verwoord in 1 Timotheüs 6: 17 - 19 (Herziene Statenvertaling) ten aanzien van uw vrijgevigheid en bereidheid samen te delen: “Beveel de rijken in deze tegenwoordige wereld dat zij niet hoogmoedig zijn, en hun hoop niet stellen op de onzeker-
heid van de rijkdom, maar op de levende God, Die ons alle dingen ruimschoots geeft om ervan te genieten. Beveel hun goed te doen, rijk te zijn in goede werken, vrijgevig te zijn en bereid om samen te delen. Zo verzamelen zij voor zichzelf een schat: een goed fundament voor de toekomst, opdat zij het eeuwige leven verkrijgen”. In dit artikel geven wij u inzicht in de financiën van de stichting in 2008. Het financiële jaarresultaat over 2008 bedraagt € 75.460 negatief; er was een sluitende begroting voorzien. De som der baten bedroeg € 1.449.718; er was € 1.341.100 begroot. Aan de doelstelling is € 1.336.146 besteed tegen een begroot bedrag van € 1.131.149. Bestedingen Aan de doelstelling is in het verslagjaar € 1.336.146 besteed. Indien we de besteding van goederen in natura afzonderlijk beschouwen dan heeft de besteding aan de doelstelling de begroting met circa € 175.700 overschreden. Ook in natura is er € 34.400 meer besteed dan begroot, zodat er in totaal € 210.000 meer aan de doelstelling is besteed.
Aan Voorlichting/bewustmaking is € 3.000 minder besteed. Voor Voorbereiding en coördinatie vanuit Nederland is € 2.000 minder besteed. De belangrijkste oorzaak van de overbesteding in 2008 is het effectueren van een extra aantal projectbestedingen totaal ter grootte van € 127.950, zoals was toegezegd op basis van het positieve jaarresultaat 2007 en in relatie tot de naleving van onze financiële beleidsuitgangspunten ter zake de begrenzing van de omvang van de Overige reserves. Voorts is een aantal bestemmingsgeldenprojecten kritisch gevolgd in de tijd, waardoor er in 2008 meer bestedingen konden worden gerealiseerd dan begroot. Voor een volledig inzicht in de financiële positie per 31 december 2008 en de staat van baten en lasten over 2008 verwijzen wij u naar het jaarverslag van onze stichting, waarin de volledige jaarrekening is opgenomen. Deze jaarrekening voldoet aan de door de Raad voor de Jaarverslaggeving uitgevaardigde herziene Richtlijn 650 Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen. Door Van Ree Accountants BV is op 7 mei 2009 bij de jaarrekening 2008 een goedkeurende verklaring verstrekt.
Staat van baten en lasten (in euro’s)
Werkelijk 2008
Begroting 2008
Werkelijk 2007
Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit beleggingen Overige baten Som der baten
1.408.049 34.854 6.815 1.449.718
1.308.100 28.000 5.000 1.341.100
1.356.922 29.979 8.483 1.395.384
Baten:
Lasten: Besteed aan doelstellingen: Doelstelling Voorlichting/bewustmaking 52.577 55.703 Doelstelling Voorbereiding en coördinatie SH 66.881 68.823 Doelstelling Verstrekte steun (SH) 1.216.688 1.006.623 1.336.146 1.131.149 Bestedingratio (bestedingen/totaal baten) 92,2 84,3
44.086 60.525 929.866 1.034.477 74,1
Werving baten
Kosten eigen fondsenwerving Kosten van beleggingen
128.782 9,1 0 128.782
144.270 11,0 0 144.270
118.464 8,7 0 118.464
60.250 4,2
65.681 4,9
58.094 4,2
1.525.178 -75.460
1.341.100
1.211.035
0
184.349
0 -54.055 -21.405 -75.460 0
0 118.201 66.148 184.349
Beheer en administratie Kosten beheer en administratie Kostenratio (kosten beheer en administratie/totale baten) Som der lasten Resultaat
Resultaatbestemming Toevoeging/onttrekking aan: *Continuïteitsreserve *Overige reserve *Bestemmingsfondsen
11
Donateurs worden bewuster en kritischer en willen weten hoe organisaties die fondsen werven voor goede doelen hun geld besteden. Deze organisaties staan middenin de samenleving en willen op een goede manier verantwoording afleggen over hun activiteiten en bestedingen. Het jaarverslag is een middel bij uitstek voor een transparante verantwoording. De Transparantprijs beloont Nederlandse charitatieve instellingen die het meest inzichtelijke en onderscheidende jaarverslag presenteren. We verwierven de zesde plaats in de Top-10 van middelgrote fondsenwervende instellingen die meedongen naar de Transparantprijs. Dat betekent dat we twee plaatsen zijn gestegen ten opzichte van 2007. Wanneer u nadere informatie wenst en/of graag een exemplaar van het jaarverslag 2008 wilt ontvangen, dan kunt u via het mailadres info@hulpoosteuropa. nl of telefonisch contact opnemen met ons kantoor in Barneveld (0342) 420 554. Het jaarverslag 2008 wordt ook digitaal beschikbaar gesteld via onze web-
Baten uit eigen fondsenwerving Werkelijk Werkelijk 2008 2007 Donaties, giften en schenkingen 1.408.049 1.356.922 Af: Nalatenschappen en legaten 16.228 16.668 1.391.821 1.340.254 Af: goederen in natura 158.153 181.050 Totaal 1.233.668 1.159.204
Baten uit eigen fondsenwerving 1.600.000
1.400.000
Baten uit eigen fondsenwerving De in 2008 beschikbare inkomsten uit fondsenwerving ad € 1.408.049 zijn circa € 100.000 hoger dan begroot. Dit resultaat is ondermeer te danken aan een toename van de feitelijke ontvangsten met circa € 62.000 en een bedrag van € 38.000 aan meer ontvangen giften in natura dan begroot. De baten uit beleggingen zijn € 7.000 hoger dan begroot en het resultaat artikelenverkoop is € 2.000 hoger dan begroot. Structurele inkomstenontwikkeling Het bestuur is verheugd dat ook in 2008 het begrote inkomstenniveau is gerealiseerd. In 2008 is een stijging van de baten uit eigen fondsenwerving (exclusief de goederen in natura en de nalatenschappen en legaten) ter grootte van ruim 6% ten opzichte van het jaar 2007 behaald, te weten € 74.000 (afgerond). Over het boekjaar 2007 kon worden opgemerkt dat de structurele ontwikkeling van het volume van donaties, giften, schenkingen en mailingacties ten opzichte van 2006 was toegenomen met circa € 23.000. De toename van de baten uit eigen fondsenwerving ad € 74.000 heeft ten opzichte van 2007 voor € 14.000 betrekking op minder ontvangen algemene gelden en voor € 88.000 op meer ontvangen bestemmingsgelden. Het bestuur is dankbaar dat per saldo de positieve ontwikkeling sinds 2005 ook in 2008 is gecontinueerd. Uw en jouw bijdragen in geld en goederen worden ervaren als de materiële uitdrukking van een grote mate van betrokkenheid bij het werk van de stichting. Dat wordt zeer gewaardeerd. Hierdoor konden de werkplanprojecten voor 2008, inclusief de projecten uit de extra ter beschikking gestelde gelden, worden gerealiseerd. Fondsenwervingsactiviteiten In het afgelopen jaar is een fondsenwervingsanalyse gemaakt van ons donateursbestand, mede op basis van de eerder ontwikkelde planmatige aanpak van de fondsenwerving, met als doel het realiseren van groei van de structurele inkomsten. We vertrouwen er op dat, met de geleidelijke realisering van een aantal aanbevelingen, de inspanningen van de fondsenwervingscommissie tastbare resultaten zal opleveren. Zeker voor wat betreft het aanspreken van een jonger publiek via de specifiek voor hen te ontwikkelen website en jongerenkrant.
1.200.000
1.000.000
800.000
600.000
giften in natura nalatenschappen donaties, giften en schenkingen
2008
2007
2006
2005
2004
0
12
site www.hulpoosteuropa.nl. Uw betrokkenheid in deze wordt door ons op prijs gesteld.
Kosten eigen fondsenwerving De kosten eigen fondsenwerving zijn ca. € 16.000 achtergebleven bij de begroting. Het bestuur is van oordeel dat de kosten eigen fondsenwerving niet meer mogen bedragen dan 20% van
Besteding naar doelstelling 2008
Balans (in euro's)
31-12-2008 31-12-2007
Agrarische projecten Diaconale projecten Lectuurprojecten Toerustingsprojecten VakantiePlus Zorgprojecten Renovatie / nieuwbouw Materiële projecten
Activa
Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa
0 10.652 0 10.652
0 21.262 0 21.262
Voorraden 41.310 37.520 Vorderingen 50.246 33.836 Liquide middelen 991.939 1.068.994 1.083.495 1.140.350 1.094.147 1.161.612
2%
1% 27%
30% 4%
Passiva
9%
Reserves en fondsen
13% 10%
• Reserves Continuïteitsreserve 113.445 113.445 Bestemmingsreserve 51.962 58.782 Overige reserves 354.753 401.988 520.160 574.215
Besteding naar regio’s 2008
• Fondsen Bestemmingsfondsen 511.456 532.861 Voorzieningen
0
0
Langlopende schulden
0
0
Kortlopende schulden
62.531
54.536
4%
Roemenië Balkan Hongarije Slowakije Oekraïne Polen Diverse landen 5%
1% 42%
27%
4%
Totaal 1.094.147 1.161.612
de baten uit eigen fondsenwerving. Het percentage bedraagt in 2008 9,1 (2007 8,7) ten opzicht van een voor 2008 begroot percentage van 11. In het boekjaar blijft dit percentage ruimschoots beneden de door het bestuur gestelde bovengrens en ook onder het maximaal door het CBF toegestane percentage van 25. Kosten beheer en administratie De kosten van beheer en administratie zijn € 5.000 lager dan begroot. Het bestuur heeft in 2008 besloten dat de kosten voor beheer en administratie, in relatie tot de nieuwe richtlijn, niet meer mogen bedragen dan 10% van de som der baten. Dit percentage beoogt ruimte te laten voor eventuele expansie. In 2008 bedraagt dit percentage 4,2 (2007 4,2). Begroot 2008 4,9%. Het kostenpercentage van 2008 blijft daarmee ruimschoots binnen de gestelde begrenzing van 10%. Vermogensbeleid In de jaarrekening is verwoord wat - door de stichting - als achtergrond wordt gezien voor de beschikbaarheid van de Continuïteitsreserve en de bufferfunctie van de Overige reserve, evenals de bandbreedte waarbinnen de omvang van de Overige
11%
10%
reserve beleidsmatig mag fluctueren en de gevolgtrekking bij over- of onderschrijding daarvan. Per de balansdatum van dit boekjaar wordt de in de financiële beleidsuitgangspunten aangegeven bovengrens van de Overige reserves van € 300.000 overschreden. Deze overschrijding ad circa € 55.000, wordt in het boekjaar 2009 extra ter beschikking gesteld ter besteding binnen de context van de goedgekeurde werkplannen. Fondsen Met ingang van 2008 is op grond van de herziene Richtlijn 650 voor Fondsenwervende instellingen de duiding in de balans van door derden bestemde gelden (bestemmingsfondsen) gewijzigd in Fondsen. Deze wijziging voorkomt (onnodige) misverstanden ten opzichte van de omvang van de vermogenspositie van de stichting. Tot slot Wij vertrouwen er op u met dit verslag toereikend te hebben geïnformeerd over de financiën van Stichting Hulp Oost-Europa in het jaar 2008. Het stichtingsbestuur
13
Wij bedanken: Vriezenveen De meisjesvereniging Esther in Vriezenveen heeft in het seizoen 2008-2009 gespaard voor Stichting Hulp Oost-Europa. De diaconie van de hersteld hervormde gemeente Beth-El deed ook een duit in het zakje. Totaal werd € 200 overgemaakt. Daarnaast bracht de verkoping op een avond van de meisjesvereniging € 31 op. Daarmee kunnen we 50 bijbels en 100 deeltjes van een kinderbijbel betalen.
Oud-Beijerland De kinderen van KidsClubBethel in Oud-Beijerland hebben het geld uit de spaarpot die ze een jaar lang vulden, bestemd voor kinderhulp in Oost-Europa. In het e-mailbericht stond: “De kinderen hebben hiervoor een jaar lang gespaard en we hebben dit doel uitgekozen. Ze vonden het erg leuk dat ze gehandicapte kinderen in Oost-Europa op deze manier kunnen helpen.”
Barneveld/Lunteren De hervormde gemeenten van Barneveld en Lunteren startten in december een bezorgactie van kerstkaarten. Mensen konden hun kerstkaarten afgeven, betaalden ter plekke het geldende postzegeltarief en vervolgens werd de kerstpost door vrijwilligers bezorgd. Een deel van de opbrengst van deze actie was voor het werk van Stichting Hulp Oost-Europa. De hervormde gemeente Lunteren maakte een gift van € 1.462,41 over. De hervormde gemeente Barneveld bestemde een bedrag van € 4.570 voor ons werk.
Barneveld Tijdens de scholendienst op biddag in Barneveld, werd gecollecteerd voor het werk van Stichting Hulp Oost-Europa. De scholendienst is een speciale kerkdienst voor kinderen van de hervormde scholen in deze plaats. De collecte bracht € 860,49 op.
Putten Groep 4 van de Basisschool met de Bijbel in Huinen (Putten) heeft een project verzorgd over ‘het restaurant’. De kinderen bakten van alles en maakten sinaasappelsap. De voedingsmiddelen werden verkocht in hun ‘eigen restaurant’. De kinderen bestemden de opbrengst van € 80 voor het werk van Stichting Hulp Oost-Europa. Apeldoorn Zigeunerkinderen in Oost-Europa vormden het zendingsdoel van de christelijke basisschool De Sjofar in Apeldoorn. Er werd een gift van € 170 overgemaakt. Hendrik-Ido-Ambacht De Reformatorische Basisschool Willem de Zwijger besloot het zendingsgeld te bestemmen voor het zigeuneronderwijs in Oekraïne. Er werd een bedrag van € 2.000 overgemaakt. Ridderkerk Een echtpaar in Ridderkerk bestemde de opbrengst van de giften tijdens het 40-jarig huwelijksfeest voor het zigeuneronderwijs in Oekraïne. We ontvingen € 800.
Huizen Een echtpaar in Huizen vierde het gouden huwelijksfeest en bestemde de giften voor twee stichtingen. Stichting Hulp Oost-Europa kreeg een gift van € 260 “Graag voor arme kinderen”, stond er op de acceptgiro genoteerd. Oosterwolde De kinderen van de christelijke school in Oosterwolde brachten zendingsgeld bijeen voor het werk van Stichting Hulp Oost-Europa. Het bestuur maakte een gift over van € 358,25. Rotterdam Een kerstcollecte van 5 VWO van het Wartburg College (Revius) in Rotterdam bracht € 84,27 op. Nieuwerkerk aan den IJssel De catechisanten van de hervormde gemeente Nieuwerkerk aan den IJssel brachten het afgelopen catechisatieseizoen € 540 bij elkaar en bestemden dat voor de ondersteuning van kinderen in het kindertehuis De Barmhartige Samaritaan in Oekraïne. Drachten Een mevrouw in Drachten had op haar verjaardag een giftenpot neergezet. De opbrengst was € 75. Spiez (Zwitserland) Een collecte tijdens een Nederlandstalige dienst in Spiez (Zwitserland) bracht € 353,80 op. Het geld was bestemd voor een zomerkamp in Arad Gaj (Roemenië). Barendrecht De Reformatorischs Basisschool voor speciaal onderwijs in Barendrecht bestemde het zendingsgeld van februari, maart en april voor het werk van Stichting Hulp Oost-Europa. Er werd € 581,27 overgemaakt.
14
Nieuws: 1 > Schenkingen en legaten Wellicht behoort u tot de betrokken, trouwe achterban die het werk van Stichting Hulp Oost-Europa al lange tijd regelmatig financieel steunt met een gift. Zo zijn er gelukkig velen. Ze stellen ons in staat ons werk voort te zetten. Dat is nog steeds hard nodig. Mogelijk hebt u wel eens overwogen om na uw overlijden een stukje van uw bezit voor het werk van de Stichting te bestemmen, maar hebt u daar nog geen initiatief toe genomen. ‘Praten over nalaten’ is immers een gevoelig thema. Wij doen dat dan ook met de grootst mogelijke schroom. En met geen ander motief dan om voor u de mogelijkheden aan te geven, en wat u daar eventueel voor moet doen. Wilt u onze folder “Dienen en delen, nu en later” ontvangen? Neem contact op met het kantoor van Stichting Hulp Oost- Europa. U kunt de folder ook downloaden via www.hulpoosteuropa.nl -> Downloads -> Folders en brochures.
2 > Lintjesregen voor HOE vrijwilligers Margreet Agterhuis, vele jaren bestuurslid van Stichting Hulp Oost-Europa en nog steeds voor onze stichting actief, is benoemd tot lid in de Orde van Oranje Nassau. Ze ontving 24 april uit handen van Harderwijks burgemeester Berends de versierselen die bij deze onderscheiding horen. Margreet Agterhuis is nu projectleider Servië en lid van de commissie Lectuur, Vorming en Toerusting. Ze kreeg haar onderscheiding mede vanwege haar grote inzet voor onze stichting. Margreet organiseerde elk jaar ook de themadiensten tussen kerken en scholen in Harderwijk en Hierden, en ze was medeoprichtster van de KinderBijbelClub. Janus en Marietje Edelman in Amersfoort hebben donderdagmorgen 29 april de versierselen behorend bij het lidmaatschap in de Orde van Oranje Nassau ontvangen uit handen van de Amersfoortse burgemeester mevrouw Van Vliet-Kuiper. Sinds 1989 zijn de heer en mevrouw Edelman actief voor hulpbehoeftigen in de voormalige Oostbloklanden, Roemenië en Hongarije. In Nederland zamelen zij
geld in voor hulpbehoeftigen in die landen. Beiden zijn ambassadeur van de Stichting Hulp Oost-Europa. Op vele manieren zetten zij zich in voor hun medemensen.
3 > PostOpMaat Stichting Hulp Oost-Europa hecht er veel waarde aan om rekening te houden met uw wensen als het gaat om postbezorging. PostOpMaat is een service om ervoor te zorgen dat u uw post op de uw gewenste manier ontvangt. Ga naar www.hulpoosteuropa.nl. Klik dan op “Contact -> PostOpMaat”. Door het invullen van het formulier kunt u uw wensen kenbaar maken. Hebt u geen internet? Neem contact op met het kantoor van Stichting Hulp Oost-Europa (tel. 0342) 420 554 en we zorgen ervoor dat u het formulier thuisgestuurd krijgt.
4 > Medewerkers van Hulp OostEuropa komen graag een presentatie houden Bent u voor de wijkavond, vrouwenvereniging of bejaardenmiddag op zoek naar interessante sprekers? Zoek jij nog voor de Open Jeugdwerkavond of voor de jeugdvereniging een leuk en gevarieerd onderwerp? Dan heeft Stichting Hulp Oost-Europa iets voor u en voor jou. Stichting Hulp Oost-Europa heeft vrijwilligers in huis die u/jou meer kunnen vertellen over het werk van de stichting of over een specifiek onderwerp. Bijvoorbeeld: een half jaar vrijwilligerswerk in Oekraïne, het straatkinderen opvangtehuis in Boekarest, enzovoort. Er zijn vrijwilligers beschikbaar die de tijd hebben meegemaakt dat het Oost-Europa nog hermetisch afgesloten lag achter het IJzeren Gordijn. Jongelui, laat je informeren over de mogelijkheden voor het organiseren van een werkvakantie. Neem gerust contact met ons op. Misschien kunnen we wat voor u/voor jullie betekenen. Wellicht is dit ook een goede opstap om u als gemeente of jullie als jeugdvereniging voor te laten lichten over de mogelijkheden voor financiering van een project van onze Stichting. Of voor een werkvakantie bijvoorbeeld. Bel met ons kantoor: (0342) 420 554 of stuur een e-mail: info@ hulpoosteuropa.nl.
5 > Oude ansichtkaarten Indien u beschikt over oude ansichtkaarten van voor 1960 die u aan ons wilt afstaan, dan kunt u contact opnemen met de heer H.J.K. Versluis, die de kaartenactie voor Stichting Hulp Oost-Europa coördineert, telefoon (0318) 521 232 of met ons kantoor in Barneveld, telefoon (0342) 420 554. Mailen mag ook: info@hulpoosteuropa.nl.
15
U
hoe u kunt meehelpen
Help evangelist Aleksandar Subotin
Aleksandar Subotin is een 26-jarige evangelist die met veel liefde en enthousiasme het Evangelie bekend wil maken onder de Roma in Servië. Hij begon met bijeenkomsten in de keuken van zijn grootouders en kan nu, door een bijdrage van jongeren uit de hervormde gemeente van Leerdam, in een echt huis gaan wonen. Het aantal bezoekers van de bijeenkomsten groeit snel. Er komen nu wel zo’n 80 mensen. Aleksandar heeft geen inkomen. Voor 200 euro per maand kan Aleksandar fulltime evangelist worden. Wie wil hem hierbij helpen? Maak uw bijdrage over op giro 8887 t.n.v. Stichting Hulp Oost-Europa o.v.v. ‘Evangelist Servië’. Alvast bedankt voor uw hulp.
Wilt u meer informatie? Ga dan naar onze website www.hulpoosteuropa.nl