Balansleren | MDT Cultuur & Kunst by HUMINT Solutions

S N

N E R E L

LA B

Verhalen over (dis)balans verzameld door jongeren bij senioren

INTRODUCTIE In de afgelopen maanden gingen Lisanne, Eefke, Britt en Sanne in gesprek met senioren over het thema balans. Want brengt je uit of juist in balans? En hoe belangrijk is balans eigenlijk? Deze gesprekken vormden Deel 1 van MDT Cultuur & Kunst. Bij dit programma oefenen jongeren om als kennisdetective meer te leren van mensen dan je van tevoren verwacht. Hiervoor gaan zij in gesprek met ouderen (die wij vertellers noemen) om te speuren naar niet voor de hand liggende kennis en verhalen. MDT Cultuur & Kunst maakt deel uit van de landelijke Maatschappelijke Diensttijd, kortweg MDT. In dit tijdschrift lees je de verhalen die de studenten op het spoor zijn gekomen. En er komt nog meer. Tijdens Deel 2 van het programma maken de jongeren namelijk een creatieve presentatie over alle verhalen. We zijn nu al benieuwd naar het eindresultaat. Maar nu eerst: balansleren!

JAN BAKKER

door Lisanne de Jong

Jan Bakker is met pensioen, maar het klinkt toch niet alsof hij echt gestopt is met werken. Hij geeft Nederlandse les bij het asielzoekerscentrum, past op de kleinkinderen, werkt mee aan projecten waarbij kennis en vaardigheden van senioren wordt overgedragen op jongeren. Niet zo gek als je hoort dat meneer Bakker zijn hele leven in het onderwijs heeft gewerkt. Uit alle verhalen blijkt dat hij het altijd belangrijk heeft gevonden om jongeren verder te helpen en kennis over te dragen. Hij is daarbij begonnen voor de klas, waarna hij schoolbegeleider werd. Na nog een studie Theologie is hij verdergegaan als docent op de PABO. In veel verhalen komt één visie terug; leerlingen in de klas, eigenlijk alle mensen, kun je opdelen in drie hoofdgroepen; de lijstjesmakers, de denkers en de doeners. In onderwijs moet je er rekening mee houden dat deze groepen andere werkwijzen en begeleiding nodig hebben. In het leven kan je voorkeursgroep ook bepalen wat je valkuilen zijn en waar je tegenaan loopt.

Hoewel meneer Bakker misschien van nature eerder een denker of lijstjesmaker is, heeft hij ook geleerd om te doen en te voelen. Iets dat in het onderwijs onwijs belangrijk is. Hij lijkt redelijk ‘in balans’. Of toch niet altijd? Als hij ergens mee zit is het vaak genoeg om er een paar nachtjes over te slapen. Maar toen hij door bureaucratisch geneuzel een deel van zijn werkzaamheden ineens niet meer uit mocht voeren, was hij toch even wat langer uit balans. Niet gek voor zo’n onderwijzer in hart en nieren. Waar doe je het voor als je goede werk opeens niet gewaardeerd lijkt te worden? En hoe kom je daar dan weer uit? Uiteindelijk was de oplossing duidelijk; datzelfde onderwijshart laten spreken. Het gaat om de studenten, hen verder helpen en zien groeien. Voor mij was dit een extra interessant gesprek omdat ik zelf ook in het onderwijs werk. De visie van meneer Bakker zal ik niet snel vergeten en vast nog vaak tegenkomen wanneer ik zelf lesgeef. Of, om eerlijk te zijn, in mijn eigen leven. Ik ben nogal eenzijdig een denker… Aan het einde van het gesprek kreeg ik nog een ‘supporter van schoon’-tasje mee. De werkweek van deze pensionado, daar kunnen een hoop werkenden nog een puntje aan zuigen.

WIM BLOM

door Britt van Doorn

Wim Blom is naar eigen zeggen een man met een goede start in het leven. Hij heeft een fijne opvoeding gehad en nooit schulden gehad. Een mega vakman die vele jaren met veel plezier heeft gewerkt als conciërge van ArtEZ in Arnhem. Hij deed alles daar, van technische handelingen tot veel contact met leerlingen waar hij nu jaren later nog steeds goede herinneringen aan heeft. Hij kon mij vele verhalen vertellen over de leerlingen waarvan hij er veel nog bij naam wist. De disbalans van Wim is langzaam zijn leven in gesudderd, als hem wat tegenstond ging hij naar de kroeg, dronk een paar biertjes en ging wat van zich af ouwehoeren. Dit is in jaren gegroeid, waarna het drinken een probleem werd. Ook op zijn werk kreeg hij op een gegeven moment last ervan, hij dronk alleen s ’avonds maar was steeds vaker ziek, wat natuurlijk ging opvallen. Het werken kreeg hij ook steeds minder plezier in, hij mocht door bureaucratie geen manusje-van-alles meer zijn. Hij moest mensen inhuren voor klusjes die hij makkelijker en sneller zelf kon doen om vervolgens de ingehuurde uit te moeten leggen hoe het moest. Maar Wim mocht het zelf niet meer doen door nieuwe regeltjes en managers die vanaf kantoor dachten te weten hoe het werkt. Na vele afkickpogingen van AA (godsdienstig en veel regels, niks voor Wim) tot een kliniek met vijfsterreneten waar het net voelde als hotel; hij heeft alles gezien en geprobeerd.

Uiteindelijk is Wim zelfstandig gestopt met drinken, en met werken. Hij kwam erachter dat dat werk waar hij ooit zoveel voldoening en plezier uithaalde hem nu niks meer bracht. Hierdoor is hij weer terug in balans gekomen en drinkt al 2 jaar niet meer. Althans, geen alcohol meer. Hij drinkt af en toe in de kroeg een alcoholvrij biertje, wat hij eigenlijk geen bier mag noemen van alle klinieken want dat zou gevaarlijk zijn voor een verslaving. Gelukkig neemt Wim de regeltjes met een korreltje zout en doet hij het op zijn manier. Of Wim nu helemaal in balans is? Absoluut niet, maar dat zou hij ook nooit willen, is ook weer zo saai. Ik voelde gelijk een klik met Wim, hij is een eigenzinnige man die alles graag op zijn manier doet zonder anderen daarin te vergeten. Dat herken ik erg in mezelf. Buiten de lijntjes om kleuren en je eigen wensen en hart volgen, maar altijd onthouden dat je niet alleen op de wereld bent.

BERNA SCHUPPERT

door Eefke Mulders

Berna is haar hele leven al een heel gebalanceerd persoon geweest en wilde om die reden ook vaak op avontuur. Waar veel mensen juist makkelijk uit balans raken en een punt willen vinden van balans zoals een thuis, een routine, regelmaat, wilde Berna juist een keer uit balans raken. Iets anders, iets nieuws, iets uitdagends. Niet in balans komen of in balans blijven, maar juist uit balans raken om daarna weer in balans te raken. Ze zocht het op, wacht dat licht ik even toe. Tot en met haar 18e had ze een heel gebalanceerd en voor sommigen zelfs saai leven. Ze heeft een goede relatie met haar ouders, een grote familie (ze is de 1 na oudste), en een hoop goede vrienden op school. Ze ging elke zondag braaf met haar familie naar de kerk, ook al geloofde ze zelf niet. Ze wilde altijd al de wereld zien. Toen ze 16 was ging ze voor het eerst zonder haar ouders met een groep vrienden naar Zwitserland. Maar toen ze 18 was kon ze het huis uit. Ze ging toen intern in het kinderhuis voor dubbelgehandicapten. Op haar 18e ging ze voor het eerst vliegen, naar Mallorca. Maar op haar 20e ging ze er echt voor, ze emigreerde naar Canada om voor anderhalf jaar au pair te worden.

Ook al was ze wel zeer verantwoordelijk en gereserveerd, wilde ze niets liever dan de routine en balans van haar leven doorbreken om hem daarna weer ergens anders terug te vinden. Reizen is iets wat Berna graag deed en nog steeds doet, sterker nog, het moment dat ik dit typ is ze onderweg naar Egypte. Nadat ze op haar 21e weer terug is gekomen naar Nederland is ze nog vaak weggegaan. Waaronder 6 maanden naar Israël, 3 maanden in Engeland, wat zij haar meest bijzondere reis noemt: Indonesië, en nog heel veel meer landen. Dat is nog licht gezegd want ze heeft bijna heel Europa gehad en daarnaast nog 910 landen. Mijn gevoel bij dit gesprek was een hoop gezelligheid met een dun laagje jaloezie. Berna is een erg gelukkig persoon en ik ben blij dat ik even in haar licht heb mogen staan. Het is natuurlijk altijd interessant om andere mensen hun levensverhalen te horen en om hun blik op het leven te zien, maar om het te horen van iemand die niet verder van jou af had kunnen liggen is erg bijzonder.

MIA VIETS

door Sanne Bakker

Van de hoogste duikplank af springen... Ja dat zou ze wel eventjes doen. Haar moeder als publiek, daar deed ze het voor. Met een kleine twijfel, maar toch ook vastberaden, dook ze zo het diepe in. Dat ze nog nooit van de duikplank afgesprongen was hoefde niemand te weten, dat was haar geheimpje. Met in haar achterhoofd Pippi Langkous: “Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan.” Drang om te presteren Op jonge leeftijd voelde Mia al de drang om te moeten presteren. Misschien wel omdat ze de middelste was uit een gezin met 6 kinderen. Ze werd gezien als een verlegen meisje, maar van binnen voelde ze dat ze zich moest bewijzen en gezien wilde worden. Sprong in het diepe? Aan het einde van de basisschool stond Mia voor een lastige keuze, ga ik voor veilig en vertrouwd of spring ik het diepe in? Ze moest een middelbare school uit gaan kiezen. Op school adviseerden ze haar om naar de H.B.S. (de hogere burgerschool) te gaan. Dit was een school voor kinderen met de ambitie om te gaan studeren, ook wel te vergelijken met het vwo van nu. Zelfs de directeur raadde haar aan om dat te gaan doen. Maar Mia zag het helemaal niet zitten, een school met nieuwe kinderen die ze nog helemaal niet kende. Spijt Ze koos daarom voor de veilige schoolkeuze en ging naar de mulo. Hier hadden al haar broertjes en zusjes ook al op school gezeten dus dat was een logische keuze. Tot op de dag van vandaag heeft ze echter spijt van deze beslissing. Had ze nog maar een keer extra gedacht aan het jonge meisje dat gewoon in het diepe durfde te springen en niet bang was om nieuwe wegen in te slaan.

Werk met passie Na haar mulotijd start ze op de Landbouwhogeschool in Wageningen, waar haar fascinatie voor planten is ontstaan. Door hard werken en studeren kreeg ze al gauw een baan als botanisch analist in de planten- en ziektekunde waar ze vele jaren met veel liefde en passie heeft gewerkt. Wachten op iets nieuws Op het moment dat Mia moeder werd stond werken even op een laag pitje. Toen haar kinderen ouder werden en ze graag weer het werkveld in wilde, kwam ze erachter dat ze veel moest bijscholen om haar oude functie te kunnen uitvoeren. Hier had ze geen zin in en daarom besloot ze af te wachten tot er iets nieuws op haar pad kwam. Weer in het diepe Op een dag las ze een artikel over een afstudeerproject van de hogeschool in Twente. “Dit ga ik doen”, zei ze tegen haar man, ”de vrouwen leerroute.” Ze besloot voor zichzelf dat ze het diepe weer in wilde duiken, nieuwe mensen ontmoeten en dingen leren. Op haar 36e ging ze daarom opnieuw de schoolbanken in, begon aan de opleiding en zo startte een hele nieuwe carrière. Wel merkte ze dat ze door het moederschap heel anders tegen het leven aan was gaan kijken. Ze miste nu het sociale en maatschappelijke in haar werk, want dat had ze niet tussen de planten. Geen mooie kansen missen Mia heeft er hard voor moeten werken maar dat vond ze niet erg. Want waarom zou ze het niet doen, vroeg ze zichzelf dan af. Ze was zeker niet van plan om mooie kansen te missen en wilde alles doen wat haar aangeboden werd. Mooi geweest Maar deze visie eiste ook zijn tol. Op haar 60e besloot ze met vervroegd pensioen te gaan, door verschillende omstandigheden, maar vooral omdat het wel mooi was geweest. Het werd tijd dat ze een keer iets ging doen voor zichzelf en de rust nam die ze verdiende. Ze geniet nu van de dag. Van uitjes met vrienden en familie en van de muziek die ze maakt met het koor in haar dorp. En met nog altijd de quote van Pippi in haar achterhoofd: “Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan!” 7

Balansleren is een publicatie van MDT Cultuur & Kunst. Deze uitgave presenteert de gesprekken die jongeren hebben gevoerd met senioren, als onderdeel van hun Maatschappelijke Diensttijd (MDT) programma.