FD Landbouw september 2016

Vrijdag 2 september 2016

“As ik yn dizze stâl Holsteins hâlde wollen hie, dan hie ik flink ferbouwe moatten. Ik ha no it koweras oanpast oan de grutte fan de stâl.”

Wytze Meye Wink uit Hemelum heeft Jersey koeien

Landbouw

Pagina 42

L

BOERDERIJBOILERS SPECIAAL ONTWIKKELD VOOR MELKVEEHOUDERS

Vervang nu uw gasverslindende heetwaterboiler door een ultra-zuinige Remon boerderijboiler en bespaar per direct 90% op uw gasrekening! ❏ Hoog rendement, korte terugverdientijd ❏ Extreme besparing op uw gasrekening ❏ Geen stilstandsverliezen

✔

❏ Geen kalksteen meer door lagere constante temperatuur ❏ Veel langere levensduur dan normale systemen ❏ Tot 5.000 liter heet tapwater per uur (55 tot 85ºC) ❏ Geheel RVS opgebouwd, geen kans op roestvorming ❏ Subsidies mogelijk (EIA en KIA)

STOP NU met gas verspillen!

Een ouderwetse boiler houdt het water gedurende de gehele dag 24/7 op 80C. En dat terwijl

✘

u maar een paar uurtjes per dag heet water nodig heeft voor de

Waarom Remon?

Met een team van 40 servicemonteurs staan wij in heel NL 24/7 voor u klaar. Door onze jarenlange ervaring bij agrariërs voorzien wij u van een eerlijk en deskundig advies op gebied van bron- en warmwatervoorzieningen.

Bel of mail ons daarom voor een vrijblijvend informatiegesprek en laat u verrassen door de mogelijkheden.

reiniging van de melktank en de leidingen. Remon komt daarom nu

met

een

boerderijboiler

waarin het water alleen verhit wordt naar 85C wanneer u dat nodig heeft. Hiermee bespaart u wel tot 90% op uw gasverbruik.

passie voor water

Marum I Dalfsen I Ospel VRIJBLIJVEND MEER INFORMATIE

0594 64 80 80 info@remon.com www.remon.com

Landbouw

Vrijdag 2 september 2016

35

Oogst 2016 Geen superjaar in de akkerbouw De oogst van akkerbouwgewassen loopt, met soms een pauze bij een bui, op rolletjes. Dit jaar zijn er echter geen topopbrengsten. Door het grote graanaanbod in de wereld zijn de prijzen laag. De oogst van aardappelen is in volle gang.

Simon Talsma

D

e akkerbouwers zitten nu volop in de oogst van de (poot)aardappelen. ,,Er zijn zelfs boeren die de oogst al achter de rug hebben. Maar we schatten dat tussen de 10 en 20 procent van het land is”, stelt woordvoerster Tineke de Vries van LTO Noord. De akkerbouwer zit zelf ook volop in de oogst. ,,We hebben net weer een container vol.”

De oogstverschillen zijn vooral door de hevige, plaatselijke buien zeer groot. ,,We hebben zelfs het idee dat die nog nooit zo groot zijn geweest. Er zijn gebieden waar hele oogsten zijn vernietigd. Hier in Fryslân valt dat mee.”

De opbrengsten komen naar verwachting iets lager uit, mede omdat er in het voorjaar en begin van de zo-

mer minder nieuwe knollen zijn gevormd. De omstandigheden waren niet optimaal tijdens de knolvorming .

Over de prijzen van de aardappelen is de akkerbouwer uit Hallum redelijk optimistisch. ,,Pas later in het jaar worden die bekend, maar de prijzen voor de consumptieaardappelen zijn goed en er is normaliter een sterke koppeling tussen de prijzen van poot- en consumptieaardappelen.

Wanneer boeren minder ontvangen voor de consumptieaardappelen dan zijn ze het volgende seizoen immers minder genegen een goede prijs voor de pootaardappelen te betalen”, legt De Vries uit.

Granen De granen zijn bijna allemaal van het land. Hier en daar moet er nog een restje zomertarwe worden geoogst.

Wintergerst is in het begin van de zomer geoogst, al was het in veel ge-

vallen tussen de buien door. ,,Bijna alles is droog genoeg binnengekomen”, meldde Berend Terluin van graanhandel Pars in Sint Jacobiparochie net na de oogst.

De opbrengst is uitgekomen rond de negen ton per hectare, dat is een ton minder dan gemiddeld, stelt Terluin. Ook De Vries zegt dat er dit jaar een lagere oogst is binnengehaald.

Over de kwaliteit van de gerst valt nu nog niet zoveel te zeggen, al zal dat niet beter zijn dan in de afgelopen jaren. ,,Pas wanneer de gehele oogst in Europa bekend is, gaan mouterijen inkopen voor de productie van bier. Dan zal ook de prijs én de kwaliteit echt duidelijk worden", zegt Terluin. ,,Het lijkt er vooralsnog op dat de kwaliteit van gerst uit andere Europese landen wel goed is.” De Vries gaat er niet van uit dat er een hoge kwaliteit aan brouwgerst is geproduceerd in deze provincie. ,,Uit Fryslân komt niet veel goeds, de kwaliteit houdt niet over.” Gerst die niet geschikt is voor de mouterijen wordt gebruikt als veevoer en brengt veel minder op.

De teelt van granen, die normaliter in wisselteelt met bieten en aardappelen op een perceel plaatsvindt, is dit jaar amper kostendekkend. Van een hectare komt er tussen de acht en tien ton. ,,Soms niet eens”, zegt De Vries. Ze gaat uit van een verlaging van gemiddeld 10 tot 20 procent. ,,En de prijzen zijn beroerd door het grote aanbod in de wereld en de rijkgevulde voorraden. Die hangen ook nog boven de markt.” Aan baktarwes -

graan dat geschikt is om te malen voor gebruik in de humane industrie - is wel een tekort. ,,Wellicht dat we daar nog wat premies op krijgen. We gaan nu uit van een opbrengstprijs van vijftien cent per kilo, dat is veel te weinig.”

De stand van het maïs is zeer wisselend, merkt Terluin op. ,,Afhankelijk van de hoeveelheid regen is er schade. Vooral in het zuiden van het land en in België hebben de hevige onweersbuien geleid tot veel schade.

Ook in het Noorden zijn er plekken waarbij percelen niet geoogst hoeven

Aan baktarwes is er wel een tekort, wellicht dat we daar nog wat premies op krijgen te worden, omdat de planten te veel te lijden hebben gehad. Met een gewas van soms veertig centimeter hoog en geen kolven is het niet rendabel om de oogstmachines het land op te sturen. Er zijn percelen compleet mislukt, maar dan wel zeer plaatselijk.”

Boeren die in het afgelopen jaar veel aandacht hebben geschonken aan een goede structuur van de bodem, hebben die schade nog voor een

deel kunnen voorkomen, zegt de deskundige. ,,Bij een goede drainage, is er nog goede maïs.”

Bietencampagne De oogst van bieten moet nog beginnen. Deze week heeft Suiker Unie bekendgemaakt dat er op maandag 19 september wordt begonnen met de verwerking van de eerste bieten in Dinteloord (N.-B.). De vrijdag erna gaat Vierverlaten (Groningen) los. De campagne duurt volgens planning tot begin januari volgend jaar.

Ruim een maand geleden ging de verwerker uit van een opbrengst van gemiddeld 13,5 ton suiker per hectare. Intussen is die prognose naar boven bijgesteld, laat De Vries weten. ,,We gaan uit van 14 ton, maar of we dat ook echt halen?” De wortelopbrengst kan uiteenlopen van minder dan 70 ton tot boven de 90 ton. Dat betekent in ieder geval geen topopbrengst. In het zuiden van het land is er door wateroverlast in de afgelopen maanden sprake van fikse schade in enkele duizenden hectares aan bieten. In Fryslân is daarvan geen sprake.

In de komende weken is vooral het weer bepalend hoeveel suiker de bieten nog produceren. Bij koude nachten en overdag zonnig weer kan de suikeropbrengst bij gezonde bieten sterk toenemen, volgens Suiker Unie wel tot 300 kilo suiker per hectare per dag.

Over de opbrengstprijzen is nu nog niet echt veel duidelijk. Die hangt onder meer af van de internationale oogst.

Met de klok mee: de oogst van tarwe in Ternaard halverwege augustus, de oogst van aardappelen in Hantumhuizen rond diezelfde tijd waarbij (v.l.n.r.) Mariuz Guzik, Jacob Torensma en Kevin Post (met pet) onder meer de kluiten tussen de aardappelen weghalen. Het snijden van bloemkool bij de firma Roorda in Ternaard en ten slotte suikerbieten op een veld in Oude Bildtzijl begin deze week. Foto’s: Marchje Andringa

www.vdbosmechanisatie.nl Dukdalf 7, 9206 BE Drachten - tel. (0512) 513662

www.veenstrabakkeveen.nl Mandewyk 1-A, 9243 JW Bakkeveen - tel. (0516) 541741

MASTERCLASS

BEDRIJFSVOERING IN AGRARISCH BEDRIJF 5 OKTOBER EN 2 NOVEMBER 2016

NYENRODE BUSINESS UNIVERSITEIT

Stuur uw agrarische onderneming de juiste richting op en blijf in de toekomst succesvol!

▶ Krijg inzicht in hoe een financierder naar uw onderneming kijkt ▶ Laat u inspireren door hoogleraren van Nyenrode Business Universiteit ▶ Verbeter uw bedrijfsprocessen en wordt efficiënter

Schrijf u in via www.boerderij.nl/academy

(Melk)veehouders komen op de vakbeurs AgroTechniek Holland (ATH) in september volop aan hun trekken. Alle toonaangevende merken in de hooi- en weidebouw, trekkers en mesttechniek zijn aanwezig en er is voor het eerst levend vee op Nederlands grootste landbouwevenement dat dit jaar plaatsvindt van woensdag 7 t/m zaterdag 10 september in Biddinghuizen.

Ook zijn de finalisten van de verkiezing Beste Boerenkoe aanwezig, is er de afsluiting van het Jaar van het kalf, een driedimensionale stallentour en alles over (voer)efficiëntie en de ideale ontwikkeling van kalf naar koe wordt getoond.

Nieuw op vakbeurs AgroTechniek Holland in Biddinghuizen is het Zo goed als nieuw Paviljoen. “ATH is niet alleen een platform voor verkoopstimulatie en merkbeleving van nieuwe trekkers en werktuigen, maar ook voor gebruikte machines.

In het nieuwe Zo goed als nieuw Paviljoen kunnen dealers van de exposerende merken op de beurs dit jaar hun jonge gebruikte trekkers en werktuigen tonen.

ATH wil de dealer zo niet alleen helpen met het stimuleren van de verkoop van nieuwe machines op de beurs, maar ook met hun gebruikte materieel. Uiteraard onder strikte voorwaarden, zo geldt het alleen voor erkende dealerbedrijven die Fedecom-lid zijn waarvan hun leveranciers met de desbetreffende merken op de beurs exposeren. Bovendien zijn het per dealer maximaal twee trekkers en twee werktuigen die tussen de 3 en 10 jaar oud zijn, dus niet jonger dan 2013”, aldus beursmanager Willem Bierema.

“Meer dan 3.000 trekkers en machines van ruim 500 merken worden getoond op Nederlands grootste agrobeurs.”

Op de vakbeurs AgroTechniek Holland in Biddinghuizen kunnen de bezoekers kennismaken met een breed scala aan bestaande en nieuw ontwikkelde meettechnieken in gewas, bodem of op de machine. “In samenwerking met Delphy en Aeres Hogeschool Dronten wordt op laagdrempelige wijze getoond welke vertaalslag de teler met de gegenereerde data kan maken, en wat daar in de praktijk de uitwerking van is. Gewassensing tijdens het groeiseizoen biedt een schat aan informatie om op korte en langere termijn de opbrengst en kwaliteit van bodem en gewas te optimaliseren. Allerlei nieuwe mogelijkheden voor gewassensing die worden ontwikkeld leveren een stroom aan relevante data op, maar de vraag is wat je met al deze data moet en kunt doen. ATH laat bezoekers kennismaken met de nieuwste technieken en mogelijkheden van smart farming. In theorie en praktijk, want zowel in een Smart Farming Paviljoen als in demonstraties op het demoterrein zien bezoekers alles over gewassensing voor nu en in de toekomst”, aldus beursmanager Willem Bierema.

Alles wat boeren boeit

‘Alles wat boeren boeit’ wordt getoond aan de verwachte tienduizenden akkerbouwers, melkveehouders, loonwerkers, boeren met een gemengd bedrijf en een ieder die werkzaam is in de landbouw. De demonstraties en het Trekkerparcours waar boeren zelf de nieuwste trekkers kunnen testen worden wegens succes geprolongeerd. Zo komen alle nieuwste machines en trends in de landmechanisatie letterlijk tot leven in de exposities, demonstraties en paviljoens die in samenwerking met partners, brancheorganisaties en mediapartijen georganiseerd worden.

www.agrotechniekholland.nl

Nederlands grootste landbouwevenement AgroTechniek Holland beleefde in 2010, 2012 en 2014 drie succesvolle edities met meer dan 400 exposerende merken en 50.000 bezoekers.

Alle actuele informatie is te vinden op www.agrotechniekholland.nl. De organisatie is in handen van de AgroTechniek Holland BV, de beursorganisatie die 100% eigendom is van Fedecom, de fusie-organisatie van de voormalige Federatie Agrotechniek en COM.

38

Landbouw

Vrijdag 2 september 2016

Melkveehouderij Jersey koeien zijn slim en lief en produceren veel melk Wytze Meye Wink uit Hemelum wilde het anders dan anders doen. Hij reisde met een koopman naar Denemarken en kwam terug met een wagen vol koeien van het Jersey-ras. De melkveehouder is enthousiast over de bruine dieren met hun grote amandelvormige ogen.

Hinne Bokma

D

e koeien zijn niet alleen heel lief, maar produceren ook nog veel melk met hoge vet- en eiwitgehaltes. ,,Ik wol net wer oars”, aldus de melkveehouder.

Op de veekeuring, die eerder deze zomer voor het eerst in jaren weer

plaatsvond in Balk, waren Wink (33) en zijn partner Jolanda Roskam (29) aanwezig met vier Jerseys. De kleine koeien vielen op tussen de robuuste Holstein Frisians. ,,De belangstelling foar ús bisten wie dan ek hiel grut”, vertelt Roskam, die als kapster werkt bij een kapsalon in Balk, maar op het melkveebedrijf bijspringt als dat nodig is. ,,Wat binne se op de keuring faak op de foto setten. En it wiene

foar de bern ideale knuffelbisten”, zo geeft ze aan.

Kanaaleiland De lichtbruine koeien zijn van oorsprong afkomstig van het Britse Kanaaleiland Jersey. Eeuwenlang is dit ras geïsoleerd gehouden en kon daardoor vrij veredelen. Met een importverbod van andere rassen hielden de bewoners van het eiland de Jerseykoe raszuiver. In de negentiende eeuw werd de koe geëxporteerd, onder meer naar Denemarken, Engeland, Australië en Nieuw-Zeeland. In deze landen komt de Jersey in grote aantallen voor.

De laatste jaren neemt wereldwijd de belangstelling voor de Jersey toe.

Ook onder tropische omstandigheden als in Latijns-Amerika en Afrika is de koe goed te houden. In ons land zijn tot nu toe weinig boeren die de Jersey houden.

Met de melkquotering was het minder interessant om de Jersey koeien te melken vanwege het hoge

As ik yn dizze stâl Holsteins hâlde wollen hie, dan hie ik flink ferbouwe moatten

vetgehalte in de melk. Nu de quotering er niet meer is, is dat niet meer aan de orde. Hoeveel veehouders met Jerseys er in Fryslân precies zijn is niet bekend, maar vermoedelijk is dat aantal op twee handen te tellen.

In Nederland worden in totaal zo’n tweeduizend Jerseys gehouden.

Ontspanning Wink groeide op in Oudega (DFM).

Zijn vader was onderwijzer. Al van jongs af wist hij dat hij later op de boerderij wilde werken. Zijn grootouders van moeders kant hadden in Oudega een melkveehouderijbedrijf. ,,Letter hat in omke fan my de pleats oernaam. Ik kaam dêr wol. Letter wie ik by myn omke yn de fakânsjes oan it wurk. Ik wie dêr altiten oan it melken”, vertelt hij.

Wink voltooide na de basisschool en het voortgezet onderwijs de hogere landbouwschool in Leeuwarden en ging daarna als arbeider bij verschillende boeren aan de slag. Hij werkt nog altijd bij twee boeren, op

Het veehouderspaar Wytze Meije Wink en Jolanda Roskam met hun kinderen Elbrich (3) en Amke (1) met een van hun Jerseys (ook met de naam Elbrich van ruim drie jaar) op het bedrijf in Hemelum. Foto’s: Marchje Andringa

Landbouw

Vrijdag 2 september 2016

39

een vleeskuikenbedrijf in Warns en een melkveebedrijf in Hemelum. ,,Melke is foar my ûntspanning. Under it melken dogge je ek nije ideeën op. Mei trekkers ha ik bygelyks neat.”

Zijn wens was een eigen melkveebedrijf. Die mogelijkheid diende zich aan in 2013 toen er aan de Nijbuorren 29 in Hemelum een boerderij met 56 hectare land beschikbaar kwam. De boerderij dateert uit het begin van de negentiende eeuw en in de jaren zeventig van de vorige eeuw kwam er een ligboxenstal. Wink kocht de boerderij. Hij hield bijna twee hectare grasland, de rest ging naar enkele boeren in de omgeving.

Het was aanvankelijk zijn bedoeling om wat jongvee te houden. In de zomer van 2014 werd de stal gerenoveerd. Juist op het moment dat hij de jonge koeien wilde aanschaffen viel zijn oog op een krantenartikel over een boer in Lelystad, die zowel Holsteins als Jerseys hield. ,,Dy boer joech oan dat de Jersey kij mei 30 persint minder krêftvoer likefolle kilo’s fet en

Met een importverbod van andere rassen hielden de bewoners de koe raszuiver

eiwyt produsearren. Dat like my wol wat ta.” Het melkquotum verdween in april 2015 en dat was ook een kans.

Dat scheelde een flinke investering.

Voordelen De jonge boer uit Hemelum ging naar Lelystad en raakte daar overtuigd van de voordelen van de Jerseys. ,,Ek dy boer hie net folle lân.” De stal aan de Nijbuorren was uitermate geschikt voor het houden van de Jerseys. ,,As ik yn dizze stâl Holsteins hâlde wollen hie, dan hie ik flink ferbouwe moatten. Ik ha no it koweras oanpast oan de grutte fan de stâl.”

In het voorjaar van 2015 reisde de veehouder samen met een koopman af naar Denemarken. Daar werden verschillende bedrijven met Jerseys bezocht. Met twintig koeien en dertien drachtige pinken kwam hij thuis. Een week later kwamen er nog vijf koeien. Inmiddels staan er bij Wink 47 melkkoeien, zeven pinken en elf kalveren op stal. ,,Ik wol yn de takomst noch in bytsje útwreidzje. Ik wol nei sa’n 65 kij.” Hij gebruikt intussen veertien hectare grasland.

De koeien staan het gehele jaar op stal. Het voersysteem, (kempensys-

teem) dat Wink heeft ingevoerd, staat ook niet toe dat de dieren in het weiland komen. ,,De bisten kinne by my de hiele dei ûnbeheind krêftfoer ite. Se meie sa folle ite as se hawwe wolle.” Gevolg is dat de melkgift van de Jerseys op het bedrijf van Wink flink omhoog is gegaan. ,,Wy melke aardich boppe it gemiddelde op bedriuwen mei Jersey kij. As je sjogge wat sa’n lytse ko produceert, dan fernuverje ik my dêr oer.”

De veehouder geeft aan dat op zijn bedrijf de gemiddelde melkproductie per koe in 305 dagen uitkomt op bijna 7700 kg met een vetgehalte van 6,06 procent en 4,28 procent eiwit. Op andere bedrijven met Jerseys

ligt de productie per koe tussen vijfen zesduizend kilo per jaar. De hogere vet- en eiwitgehaltes leveren Wink een hogere melkprijs op. ,,Ik bar sa’n fiif eurosint mear foar in liter molke.” Gaat de melkprijs omhoog - ,,ik sit der op te wachtsjen” dan beurt hij naar verhouding nog een paar centen meer. ,,By in molkpriis fan 33 eurosint bar ik sa sân eurosint mear foar myn molke.”

Stierkalfjes De afzet van stierkalfjes is moeizaam.

Het afmesten van Jersey stierkalveren is niet lucratief. ,,Se bringe niks op”, zegt de veehouder. Daarom wil hij zoveel mogelijk koekalfjes. Hij maakt

gebruik van gesekst sperma, waarmee alleen de vrouwelijke zaadcellen overblijven. ,,De kâns op in kokeal nimt dêrby ta nei 90 persint.” 30 procent van de koeien wordt met gesekst sperma geïnsemineerd, de rest met Belgische Blauwe.

Niet alleen de hoge melkproductie, ook andere eigenschappen van de Jersey stemmen de boer tot tevredenheid. De koeien beschikken over beste klauwen. ,,Omdat de Jersey minder swier is as in gewoane ko, komt it ek minder op de fuotten oan.” Een Holstein Frisian heeft een schofthoogte van zo’n 1,40 tot 1,50 meter, een Jersey heeft een schofthoogte van 1,20 tot 1,30 meter.

Weegt een Holsteiner al gauw zevenhonderd kilo, de Jersey komt uit op ongeveer vierhonderd kilo.

Was Wink in het verleden op en top een liefhebber van Holstein koeien, nu heeft de Jersey zijn hart gestolen. ,,In ideale ko hat in froulike kop, in lange nekke, lange iepen ribben, in goed jaar en stiet goed op de fuotten.”

Het zijn volgens Roskam gebruiksvriendelijke dieren. Het zijn koeien met een goede vruchtbaarheid en ze kalven gemakkelijk af. ,,En se binne super leaf, mar wol wat eigensinnich en ferskriklik nijsgjirrich”, zo geeft ze aan. ,,It binne soms krekt in steltsje âlde wiven.”

Wy wolle jo graach it goeie (administrative) paad wize

Deskundig, betrouwbaar en betrokken jaarrekeningen • fiscale adviezen • loonadministratie • belastingaangiften • bedrijfseconomische adviezen • bedrijfsoverdrachten samenwerkingsvormen • subsidies

Wi Wismastate 9 Postbus 52 Pos bus 5 8900 AB Leeuwarden 89

T (0888) 18 18 18 F (0888) 18 18 00 E info@deelstrajansen.nl www.deelstrajansen.nl

EXTRA VOORDEEL OP ONS AGRARISCH ASSORTIMENT! 20%

30%

40%

50%

65%

op alle LEO® pompen

op alle Suevia® drinkbakken

op PEHA® schakel materiaal

op alle drink- & bijtnippels

op alle drainagebuis met pp-vezel

KORTING

KORTING

KORTING

KORTING

KORTING

Kijk voor alle acties op wildkamp.nl/agrarisch Wildkamp Drachten

Wildkamp Sneek

Wildkamp Winsum

Jade 14-16

Leidekkersstraat 1

St. Michaëlsberch 2

T 0512 - 54 57 54

T 0515 - 33 57 42

T 0517 - 34 23 30 Genoemde acties zijn excl. BTW en alleen geldig voor zakelijke klanten, zolang de voorraad strekt en geldig van 1 september t/m 31 oktober 2016.

Landbouw

Vrijdag 2 september 2016

41

Nieuwe voorzitter Meer tijd steken in communicatie binnen én buiten de LTO Nog voordat ze in functie is, heeft Trienke Elshof uit Oldetrijne er soms al een dagtaak aan. In november wordt ze de eerste voorzitter van regio Noord binnen LTO Noord.

De provinciale besturen verdwijnen. ,,Dat wordt wennen voor ons én voor de partijen waarmee we om tafel zitten.”

Simon Talsma

Z

e heeft het er maar druk mee.

De interviews, overleggen met beleidsmedewerkers en bestuurders van LTO Noord en de kennismaking met partijen waar Trienke Elshof (48) uit Oldetrijne mee te maken krijgt, volgen elkaar op. Per 1 november wordt ze voorzitter van de nieuwe regio Noord binnen LTO Noord. Elshof heeft met haar man Henk een melkveehouderijbedrijf met 240 melkkoeien en 115 hectare land waarvan ongeveer 30 hectare met maïs. ,,Ik ben nu soms al hele dagen in touw, dat zal straks niet anders zijn. Het is een uitdaging om met de andere bestuursleden de nieuwe structuur binnen LTO Noord vorm te geven.”

Onder het landelijke bestuur van landbouworganisatie LTO Nederland hebben zich in de afgelopen decennia verschillende veranderingen voorgedaan. De Friese LTO-afdeling ging met andere noordelijke provinciale LTO-afdelingen op in de NLTO, die daarna weer deel ging uitmaken van LTO Noord. Daaronder vallen intussen de negen noordelijkste provincies.

Iedere provincie hield nog wel een eigen bestuur, maar daarin komt met ingang van komend najaar verandering. De provinciale besturen komen te vervallen en binnen LTO Noord wordt er gewerkt in drie regio’s: Noord, West en Oost. Onder Noord vallen Fryslân, Groningen en Drenthe. Binnen het bestuur werkt Elshof samen met onder anderen de ervaren Friese bestuurders Peet Sterkenburg en Tineke de Vries. Wat blijft zijn de vakgroepen. Per sector, zoals de melkveehouderij, akkerbouw en tuinbouw behartigen de vakgroepen de belangen voor iedere afzonderlijke tak.

De gedrevenheid straalt ervan af wanneer Elshof spreekt over de nieuwe taak die ze binnenkort op zich neemt. ,,Ik wil graag iets betekenen voor de sector. Dat zal niet altijd gemakkelijk zijn. Er liggen verschillende belangrijke dossiers waaraan we de komende jaren moeten werken, zoals het fosfaatstelsel in de melkveehouderij, de verbetering van de maatschappelijke acceptatie van de landbouw en het renderend houden van onze sector.”

Dat deze laatste twee nogal eens met elkaar in conflict komen, daarvan is ze zich terdege bewust. ,,We hebben steeds meer te maken met burgers die willen dat de landbouw een bepaalde richting uitgaat, zoals koeien in de wei, vermindering van antibioticagebruik en verbetering van de biodiversiteit. Het is een

steeds belangrijkere factor waarmee we moeten omgaan. Tegelijkertijd moet ons werken wel betaald worden en dat wringt nog wel eens. We zullen manieren moeten vinden om deze maatschappelijke wensen om te zetten in een financieel plaatje.”

Volgens Elshof willen veel boeren wel meer tegemoet komen aan de vragen vanuit de maatschappij. ,,Daar ben ik zeker van. Maar vaak betekent dit extra werk voor de boeren, en in enkele gevallen zelfs dat het hen geld kost. Daarin moeten we een weg vinden. Een grote uitdaging waaraan ik graag meewerk.”

Profilering Waarin ook veel energie gestoken moet worden, volgens de boerin uit Oldetrijne, is de profilering van de sector. ,,We hebben als branche dingen laten liggen. We maken prachtige producten van hoge kwaliteit en met zorg voor de natuur. Natuurlijk,

er kunnen altijd dingen beter, maar we produceren op heel veel terreinen tegen betere omstandigheden dan veel van onze collega’s in het buitenland. Het is daarom ook goed dat steeds meer boeren meedoen aan open dagen. We moeten onszelf weer zichtbaar maken, om draagvlak te krijgen en te houden.”

Het contact met de leden is ook een belangrijk punt van aandacht, beseft de nieuwe bestuurder. ,,En dat is een heel grote uitdaging, vooral omdat de diversiteit van bedrijven gigantisch is, en toeneemt. Je ziet dat vooral in de melkveehouderij.” Een belangrijke oorzaak daarvan zijn volgens haar de lage prijzen waarmee de sector te kampen heeft. In 2008/2009 en in recentere jaren lagen de prijzen zo laag dat veel boeren onder de kostprijs produceerden, ook nu. ,,Velen zoeken de verbreding, gaan biologisch, hebben een camping of doen aan huisverkoop. Het zal een hele uitdaging worden om op te komen voor die grote diversiteit aan boeren. Je zult het nooit iedereen naar de zin kunnen maken.”

Volgens de nieuwe voorzitter zullen steeds meer boeren er een baan bij nemen. ,,Zo sprak ik laatst een boer die tevens vertegenwoordiger is in brandblussers. Het is een trend die je meer ziet: boeren worden nog méér ondernemer, vooral nu de steun van de overheid minder wordt.

Er wordt vaker gezocht naar nieuwe wegen.”

De automatisering op Elshofs eigen bedrijf leidde ertoe dat zij meer

ruimte kreeg om het bestuurswerk op te pakken. ,,Ik doe dit werk graag.

Het geeft me een goed gevoel om samen met anderen iets voor je achterban voor elkaar te krijgen. De sector is mij niet vreemd, ik kom van een melkveebedrijf in Munnekeburen.

Toen Henk en ik hier op het bedrijf kwamen, hebben we samen de schouders eronder gezet. Toen er in 2002 een nieuwe stal kwam en een rotormelkstal, had ik meer tijd omhanden. En toen kwam de mogelijkheid om zitting te nemen in onder meer het algemeen bestuur van Wetterskip Fryslân. Ik heb een studie aan Nijenrode gedaan, ik kwam in de lokale LTO, in de raad van commissarissen van de lokale Rabobank en in de ledenraad van FrieslandCampina.

Het waren intensieve jaren.”

Hoe het contact met de leden geborgd moet blijven met de nieuwe structuur, is voor Elshof een punt van

Het zal een hele uitdaging worden om op te komen voor die grote diversiteit aan boeren

aandacht. ,,Iedereen zal hieraan moeten wennen. De gemeentelijke organisaties blijven echter bestaan en ook de vakgroepen. Binnen eigen kring zal niet eens zoveel veranderen.”

Andere rol De toenemende bemoeienis van maatschappelijke organisaties op de manier van boeren, zorgt voor een andere rol van de landbouworganisatie, denkt Elshof. ,,Leden zien LTO als een belangenbehartiger. Dat zíjn we natuurlijk ook, maar het wringt wel eens. Wanneer een lid ergens tegenaan loopt, verwacht hij dat wij het voor hem oplossen. Dat komt tot uiting bij bijvoorbeeld een onderwerp als kalveren langer bij de koe houden. De leden reageren vaak defensief. Wij bestuurders proberen meer begrip te tonen voor de burger. Dat levert nogal eens een worsteling op over hoe we dit moeten oppakken.”

Elshof en de andere bestuursleden van de regio Noord proberen de reeds bestaande contacten met maatschappelijke organisaties, overheden en instellingen zo goed mogelijk voort te zetten. ,,Maar het zal ook voor die partijen wennen zijn. De lijnen lopen straks niet meer binnen de provincies. Nu heeft het provinciale bestuur van LTO nog contacten met het eigen provinciebestuur, de eigen waterschappen en andere instanties.

Straks hebben die instanties te maken met een regionale LTO-organisatie die zich inzet voor meerdere provincies. Het zal tijd vergen voor dat allemaal weer helder is.”

Melkveehoudster Trienke Elshof uit Oldetrijne wordt de nieuwe voorzitter van de regio Noord binnen LTO Noord. Foto: Rens Hooyenga

foar axiaalrollen en oare rubber ûnderdielen www.ferucom.nl

tel: 058 257 2390

DE RUBBER SPECIALIST VOOR RUNDVEE & JONGVEE

KOEMATRASSEN

JONGVEE MATRASSEN

MELKSTALRUBBER

Altijd op zoek naar schonere brandstoffen, met betere prestaties

ECORASTER

Veenema Olie, Chemie en Energie Als 100% familiebedrijf weten we wat er bij komt kijken om de zaak draaiende te houden. Als leverancier van Texaco brandstoffen, smeermiddelen, chemie en gassen doen we daarom net dat beetje meer. En als exploitanten bevoorrader van Texaco Tankstations lopen we daarom net dat stapje harder.

WATERBEDDEN

LOOPPADRUBBER

KUILPLAATRUBBER

Non-stop Veenema

SLIJTSTRIPS

T (0515) 42 01 51 |

Tel. 00-31-224 - 571 468 | info@bosrubber.nl | www.bosrubber.nl

64 ste Agrarische

Van Balen Boekhoudburo maakt het verschil

Een goede boekhouder kost u geen geld, maar levert u geld op! Dat is de filosofie van “Van Balen Boekhoudburo BV” te Jellum. Een full-service boekhoudkantoor, met een grote ervaring op het gebied van bedrijfsadministratie en belastingwetgeving.

Van Balen Boekhoudburo BV maakt het verschil omdat wij garant staan voor: • Korte lijnen; • Persoonlijke- en klantvriendelijke benadering; • Steeds dezelfde contactpersoon; • Kort telefonisch advies behoort tot onze service en kost daarom niets.

• Rapportbespreking behoort tot de standaard werkzaamheden en wordt niet extra in rekening gebracht.

Kortom uw belang = ons belang!

Onze diensten • Jaarcijfers • Loonadministratie • Belastingaangifte • Fiscale- en juridische adviezen • Mestboekhouding • Ondernemersplan • Bedrijfsoverdrachten • Studiegroepen • Cursussen

veenemaolie.nl

LANDBOUWBEURS DONDERDAG 22 SEPTEMBER 2016 PARK HEREMASTATE JOURE VAN 8.30 UUR TOT 17.00 UUR

€

OPENINGSAVOND

WOENSDAG 21 SEPTEMBER 2016

“PARTYCENTRUM ‘T HASKE, VEGELINSWEG 20 JOURE

AANVANG 20.00 UUR

Symposium Thema: “€ €risis in de melkveehouderij, keert Europa de koude sanering?”

Inleiding en officiële opening van de schouw door

Dhr. Fred Veenstra

burgemeester gemeente De Fryske Marren Als sprekers aan het symposium nemen deel:

Hans Maljaars Beleidsmedewerker SGP-fraktie Tweede Kamer Sieta van Keimpema Voorzitter DDB en vice-voorzitter EMB Jan Huitema VVD Europarlemantariër Landbouw– en Milieucommissie Ruud Huirne Directeur Food & Agri Nederland RABOBANK Avondvoorzitter is dhr.

Van Balen Boekhoudburo BV Hegedyk 16 9026 BB Jellum Tel. +31(0)58 251 9296 info@vanbalenboekhoudburo.nl

www.vanbalenboekhoudburo.nl

Henk Feitsma

SPINN OFF Communicatie

De avond wordt gesponsord d oor: Rabobank Sneek-ZuidwestFriesland

www.agrarischeschouw.nl

44

Landbouw

Vrijdag 2 september 2016

De Woeste Grond Terug naar de boerderij van de toekomst De Schotse Hooglander, Aberdeen Angus, het Schoonebeker schaap en Tamworth varken. De dieren van De Woeste Grond lopen in noordelijke natuurgebieden. Ze voeden zichzelf en belanden antibioticavrij, e-nummervrij, suikervrij en glutenvrij op het bord.

Peter Halbersma

K

om maar!!”, roept Richard van Pelt. Hij zet zijn uitroep kracht bij met een fluitsignaal. Vanuit het keurig aangeplante bos nabij Elsloo komen in looppas de eerste twee van de negen zeugen aan gerend. Vrijwel direct er achteraan de twee weken oude biggetjes, twintig in totaal. Ze gillen van plezier. Een emmer met biologische aardappelen is hun deel.

In dit robiniabos aan de rand van Elsloo wordt het natuurbeheer van De Woeste Grond in praktijk gebracht. De Tamworth varkens houden er de natuur bij, zoals dat begin vorige eeuw nog gebruik was. Waar de vegetatie tot voor kort 1,5 meter hoog was, is die nu tot aan de grond weggevreten. Bij het omploegen van de aarde vinden de varkens - ze zitten genetisch dicht bij wilde zwijnen - insecten en larven. Ook voeden ze zich met gras en brandnetels. Van Pelt brengt ze af en toe wat lekkers. De rode kratjes met overgebleven wei van een biologische kaasmaker uit de buurt liggen er nog.

De Woeste Grond beheert de natuur in Noord-Nederland en daarnaast wordt het vlees van de runde-

ren, schapen, en varkens onder meer via internet verkocht. Het is een initiatief van Van Pelt. Al langer is hij van mening dat het anders moet met de voedselproductie. ,,Daar heb ik heel lang niets mee gedaan. Ik heb vijftien jaar gewerkt bij de recherche van de politie Flevoland. Je zoekt als jongeling toch wat spanning.” Van rechercheur werd hij boer in de Noordoostpolder. Dat pakte niet goed uit. De boerderij werd ingebouwd door kassen. ,,Het voelde als een industrieterrein.”

Na goed uitgezocht te hebben of die situatie zich niet kon herhalen, belandde Van Pelt met zijn vriendin in Ravenswoud. ,,Daaromheen Natura 2000-gebied en dus geen plek voor wegen of industrie. Noordelijker wordt het dan ook echt niet meer”, grapt de geboren Diemenaar. In 2012 richtte hij De Woeste Grond op. Sinds begin dit jaar staan er drie mensen aan het roer. Van Pelt richt zich op natuurbeheer en de dieren, Léon Stam runt de natuurslagerij en Eugénie Benda houdt zich bezig met de marketing en verkoop.

Geen goed of slecht ,,Ik wil het niet hebben over goede of slechte veehouderij. Het gaat er ook niet om me af te zetten tegen het bestaande. Ik wil wél laten zien dat het

anders kan. Je ziet namelijk alleen maar dat het intensiever wordt. Daarbij worden geneesmiddelen ingezet om ziektes tegen te gaan. Boeren zorgen voor hun dieren maar uit angst voor ziektes worden veel kosten gemaakt voor de dierenarts.” ,,We moeten simpelweg op een andere manier voedsel gaan maken.

Die beweging proberen wij erin te krijgen. Dat hoeft niet te bijten met de huidige praktijk in de landbouw.

Die kunnen door bomen langs het maïsveld te plaatsen al een goede start maken. Je moet het simpelweg willen. Alles wat nu in de veehouderij aan initiatieven wordt ondernomen zorgt voor 1 procent verbetering ten opzichte van de oude situatie. Ik ben niet gehinderd door kennis of het idee dat ‘omdat we het altijd al zo doen’ het zo moeten blijven doen.”

Wie het anders of vernieuwend wil doen, stuit op hardnekkige regels, zo heeft Van Pelt wel ervaren.

Het gaat er niet om me af te zetten tegen het bestaande.

Ik wil wél laten zien dat het anders kan

Natuurbeheer is door de uitgebreide regelgeving erg lastig. ,,Alles is er eigenlijk op ingericht dat er 50.000 biggen in een stal staan. Die worden vervolgens gemest en gaan daarna naar de slacht. Je mag biggen niet eens op een akker laten ploegen. Laat staan verplaatsen”, vertelt Van Pelt. ,,Het is vanuit de angst voor ziektes. De overheid realiseert zich nu echter wel dat er in de markt veranderingen gaande zijn en probeert de regels aan te passen. Zo is er al een Green Deal op dit gebied gesloten.” Ook in eigen omgeving, de gemeente Ooststellingwerf, merkte de Ravenswouder een medewerkende houding bij de overheid.

De natuurboer stelt zich hardop de vraag of ziektes er niet gewoon bij horen en juist het huidige veehouderijsysteem niet voor meer vatbare dieren zorgt. ,,Varkens worden volgens mij alleen maar zwakker als je ze met 50.000 bij elkaar te zet en een weinig divers maaltje voorzet. Dan gaat het genetisch niet de goede kant op. De Engelse Tamworth die we hier gebruiken staat dicht bij het wilde zwijn en wordt alleen maar sterker door het leven in de natuur. De sterksten blijven ten slotte over.” ,,Zo moet je ook met gewassen omgaan. Maïs verliest het nu al van de natuur. Maar wij willen ’m met z’n allen, dus gebruiken we bestrijdingsmiddelen om hem te behouden. Zo steken we eigenlijk veel te veel energie in het plantje. We kunnen ons luxe leventje gewoon behouden als we overstappen van de eenjarige gewassen naar natuurbossen. Het betekent wel dat je met een voedselbos andere producten gaat eten dan we gewend zijn.”

Zestien uur per dag Van Pelt doet het natuurbeheer van De Woeste Grond met Marcel Sneek (58). Het beheer betekent in ieder geval elke dag een bezoekje brengen aan de dieren, hier bij Elsloo, in het

Bij het buurtschap Tronde, bij Elsloo lop

Drents-Friese Wold en Het Fochteloerveen.

Daarbij wordt gekeken of de afrastering nog goed is, er niet toevallig een big tussenuit is gepiept, en worden de Tamworths geknuffeld door Van Pelt. De dieren voeren het landschapsbeheer écht uit. Ze houden de gebieden open, geven variatie aan de vegetatie en verspreiden allerlei zaden door ze mee te dragen in hun vacht. Het voorkomt het gebruik van milieubelastende bestrijdingsmiddelen en dringt het gebruik van fossiele brandstoffen terug. ,,Als je verschillende soorten dieren gebruikt, krijg je een rijke vegetatie. Een rund eet de pitrus bijvoorbeeld niet. We overwegen in een natuurgebied daarom paarden bij de Schotse Hooglanders te zetten. Die vinden de pitrus juist lekker. Zo gaat die niet overheersen.”

Op een moment wordt besloten een dier te slachten. De Woeste Grond regelt zelf het veevoer naar een kleine slager. Het vlees wordt daar verwerkt door natuurslager Léon Stam. Het idee erachter is de keten zo klein mogelijk te houden en alles in eigen beheer. ,,Ook in de slagerij proberen we zo duurzaam mogelijk te werken: we gooien zo min mogelijk van het dier weg en gebruiken het van kop tot staart.” Het vlees varieert in smaak per seizoen: iets vetter in het koudere najaar, en magerder in het voorjaar. ,,Stieren- en koeienvlees wordt door elkaar gebruikt. Dat zou een gewone slager niet doen. De smaak en structuur verschilt namelijk en de slager wil steeds hetzelfde stuk vlees achter de toonbank. Dat weten veel mensen niet. Als je het ze uitlegt, dan snappen ze het en eten beiden. En vlees van dieren die het hele jaar in

Landbouw

Vrijdag 2 september 2016

45

pen de Tamworth varkens in de vrije natuur. Eigenaar Richard van Pelt van De Woeste Grond (foto links) heeft ongeveer 175 varkens. Foto’s: Rens Hooyenga

de natuur hebben gelopen, smaakt natuurlijk top.”

Consumenten kunnen op markten in Emmen en Frederiksoord, in een aantal winkels en via de webshop vlees bestellen. De Woeste Grond telt een kleine driehonderd online klanten die met regelmaat hun vlees diepgevroren door een koerier krijgen thuisbezorgd.

De Woeste Grond is voor Van Pelt een tijdrovende bezigheid. ,,Ondanks zeven dagen in de week tot soms zestien uur per dag, voelt dat niet zo zwaar als het klinkt. Ik bruis van de ideeën. Ben er eigenlijk dag en nacht mee bezig. Het is veel zelfstudie. Ik bedenk ook niet alles zelf.

Soms komt er een grappig idee voorbij en kijken we hoe dat aan te passen is om het hier te doen. En dan is het: proberen maar! De praktijk zal het dan moeten uitwijzen.”

Het blijkt dat je met 175 varkens, 65 runderen (Hooglanders en Angus), negentig schapen en een paar paarden een goede boterham kan verdienen. Misschien wel beter dan van 70.000 varkens in een stal. ,,En het is toch veel leuker om met die beesten in een bos bezig te zijn?!” Van Pelt wijst er ook nog op dat varken én ook kippen vroeger gewoon bosdieren waren. De dertigers en veertigers van nu hebben dat al niet meer in de praktijk gezien door de omslag die decennia geleden in de veehouderij heeft plaatsgevonden.

Consumptie ,,Nee, het vlees is niet alleen voor de happy view. We hebben ook klanten die op bijstandsniveau zitten. Het vlees is per kilogram wel duurder, maar verschilt niet veel van het biolo-

gische vlees bij Albert Heijn. En daarvan weet je niet waar het vandaan komt. Ze halen het van over de hele wereld. Dan kun je je afvragen of dat duurzaam is. Ik denk dat mensen meer binding hebben met boer x uit het dorp, dan met de supermarkt, en daar wel wat extra voor willen betalen”, zegt Van Pelt. ,,Het is ook een kwestie van prioriteiten stellen. In Frankrijk is er geen discussie: daar wil men gewoon goed eten. Hier hechten we vaak meer waarde aan de nieuwste auto of mobieltje.”

De natuurboer vindt de prijzen in de agrarische sector ook niet eerlijk.

De risico’s liggen volledig bij de boer en niet bij de tussenhandel. Milieueffecten zijn ook niet in de prijs verwerkt en de agrarische wereld hangt

Ondanks zeven dagen in de week tot soms zestien uur per dag, voelt dat niet zo zwaar als het klinkt. Ik bruis van de ideeën

bovendien aan elkaar van subsidies. ,,Dat wil ik zelf niet. We huren dit bos bij Elsloo van een privé-eigenaar. Ook bij Staatsbosbeheer of Natuurmonumenten betalen we een klein huurbedrag. Als mensen willen dat wij op deze manier werken, dan moeten ze ons vlees kopen. We doen het zonder subsidie.”

De Woeste Grond staat zich voor op ‘meukvrij’ vlees. Dat betekent dat geen toevoegingen als E-nummers, suiker, gluten, vulmiddelen en gistextract worden gebruikt. Ook krijgen de dieren geen antibiotica en krachtvoer; ze hebben genoeg aan de natuur.

Bij de beoogde omslag in de voedselproductie is ook een andere houding van de consument nodig, vindt

Van Pelt. ,,Het kan niet meer dat mensen zeven dagen in de week dikke stukken vlees eten.” De Woeste Grond is er ook om alle vlees te gebruiken. ,,Bij de reguliere slacht verdwijnt 30 procent in de afvalbak. Bij ons is er 3 tot 4 procent over. En we proberen nog de ribben van het varken als speeltje voor de hond aan te gaan bieden, Dan hebben we nog minder over. Als je toch slacht, gebruik dan alles. Klanten snappen dat echt wel.” ,,Er zit soms wat meer vet aan, maar dat vinden mensen lekker. Ook orgaanvlees wordt afgenomen. Sommigen bestellen dat zelfs alleen. Er zitten zelfs vegetariërs bij die een klein beetje vlees zijn gaan eten door ons.”

betrekken. Als je op dit moment geen grond hebt, kun je ook niets beginnen als jonge boer.

Die mensen willen we graag ruimte bieden in ons project.

Marcel Sneek en ik kunnen samen ook niet alles. Goede ideeen zijn welkom, die kunnen we dan samen gaan uitwerken.”

Mogelijk kunnen er ook jongeren ‘die de weg een beetje kwijt zijn’ een plekje krijgen. ,,Die kunnen de dieren dan bijvoeden en leren omgaan met planten.

Hopelijk kunnen we ze dan richting geven naar een opleiding”, zegt Van Pelt.

Om een duidelijk onderscheid

te maken tussen het voedselbosinitiatief en het bedrijf De Woeste Grond is de Stichting de Woeste Grond opgezet. ,,Om duurzame ideeën als een voedselbos te kunnen financieren is er in het begin wel wat subsidie nodig of we halen kapitaal op door crowdfunding. Uit het niets starten is moeilijk, want in het eerste jaar levert het bos niets op.”

Vóor november moet er duidelijkheid zijn over een aangevraagde subsidie en bij een positief geluid begint Van Pelt aan het ontwerp van het woeste voedselbos.

Ultieme doel

Terugkeer van de voedselbossen Het ultieme doel van Richard van Pelt en zijn collega’s van De Woeste Grond is de terugkeer van voedselbossen. Dat betekent: hoge bomen, hazelaars met hazelnoten eronder, een laag struikgewas met vruchten, planten op en naast oevers en vee dat er tussendoor loopt.

Oostenrijk heeft er een paar van die als voorbeeld gelden. ,,We moeten weg van de eenjarige teelt van gewassen die we hier kennen. De stappen die nu worden gezet voor meer biodiversiteit zijn misschien goed voor 1 procent verbetering. Dat is niet genoeg. Wij willen laten

zien dat we het groot aanpakken. Geen kneuterigheid, een term waarmee de agrarische sector vaak kleine duurzame initiatieven afdoet.”

De Ravenswouder zegt serieus bezig te zijn om een robiniabos langs de N351 bij Makkinga om te zetten in een voedselbos van veertig hectare. Er is al een kok gestrikt die met de producten aan de slag wil. ,,Linksom of rechtsom gaat het er komen.

Universiteit Wageningen en het Louis Bolk Instituut zijn al betrokken.” ,,We willen bij het voedselbos ook jonge (boeren)ondernemers

BEOORDE ELD MET EEN

logistiek

keteninnovatie

8

+

bedrijfseconomie

voedingsindustrie

bedrijfsprocessen

agrarische sector

9, 16, 23 en 30 november & 7 en 14 december 2016

LEERGANG BEDRIJFSKUNDE VOOR DE AGRIBUSINESS ▶ Thema's als bedrijfseconomie, keteninnovatie en logistiek worden gecombineerd met food- en agrikennis ▶ U leert te denken in ketens die leiden tot een betere bedrijfsvoering ▶ Inspelen op veranderende marktkansen, nieuwe trends en ontwikkelingen

'Wat ik als zeer positief heb ervaren is de koppeling tussen theorie en praktijk" Directeur bij BioCore BV

Schrijf u in via www.boerderij.nl/academy

Ik boer beter!

Maximale opbrengst. Minimale CO2-emissie.

Bij sommige boeren gaan rendement en duurzaamheid hand in hand.

Zij gebruiken meststoffen die met een minimum aan CO2-emissie en energieverbruik zijn geproduceerd, zoals Nutramon. Deze boeren boeren beter.

www.oci-agro.nl

Door onze jarenlange ervaring op het gebied van agrarisch onroerend goed kunnen wij u van dienst zijn bij: • Aan- en verkoop van landbouwbedrijven Maak vrijbli jvend • Aan- en verkoop van productierechten eens een afs praak.

• Advisering en begeleiding bij onteigening • Taxaties t.b.v. overdracht, successie, financiering e.d.

• Emigratiebegeleiding van agrarische ondernemers naar buitenland

Kent u uw kritieke melkprijs?

De Lange West 110, 9201 CH Drachten Postbus 609, 9200 AP Drachten

Telefoon 0512 – 530422, fax 0512 – 526004

Uw DAK is ons VAK

De vakman voor nieuwbouw, vernieuwen en onderhoud van

RIETEN DAKEN

Tevens • isoleren van daken • vernieuwen van dakpannen • leggen van asbestvrije golfplaten Door onze 80-jarige ervaring kunnen wij u over DAKCONSTRUCTIE, ISOLATIE en BRANDBEVEILIGING van advies dienen.

Laat het door ons in beeld brengen Bel vrijblijvend voor advies en offertes:

Accountants met boerenverstand Kijk op www.kromhout.com, bel (0513) 468 468 of mail gorredijk@kromhout.com voor een vrijblijvende afspraak.

P. T. Roosma Franeker, Tel. 0517-392268 P. Roosma Makkum, Tel. 0515-233021 S. Roosma Oudemirdum, Tel. 0514-571996

Fax 0515-232317 E-mail: info@roosma.nl www.roosma.nl

De zon zit weer in de maand 3 manieren om je kind goed te beschermen Alles over SMEREN, KLEREN, WEREN vind je op kwf.nl/zonnen

Spinder voor uw complete stalinrichting

Makke yn Fryslân stalinrichting

www.spinder.nl 0512 - 36 91 63

Maak ook kennis met de voordelen van AgriMestMixÂŽ AgriMestMixÂŽ is een natuurlijk mineralenmengsel ter verbetering van de kwaliteit van drijfmest.

Door toevoeging van het middel wordt de stikstof namelijk beter in de mest behouden en komt het gelijkmatiger vrij tijdens het groeiseizoen. Bovendien tonen onderzoeken aan dat de bodemvruchtbaarheid verbetert en het bodemleven wordt gestimuleerd, met meer opbrengst als resultaat. Lees er meer over op www.rinagro.nl.

smar t farming

Landbouw

Vrijdag 2 september 2016

49

Agrarisch natuurbeheer En nu aandacht voor vissen en amfibieën Meer flexibiliteit en een aanpak waarbij de maatregelen meer geclusterd zijn. Dat zouden de belangrijkste voordelen worden van het nieuwe stelsel van agrarisch natuurbeheer, dat dit jaar is ingegaan. De eerste ervaringen zijn dit jaar opgedaan.

Pieter Atsma

O

f de nieuwe opzet heeft geleid tot een verbetering van de weidevogelstand? Dat kan je pas over een aantal jaren zeggen, als de gevolgen over een langere termijn zijn onderzocht. Maar meer flexibiliteit is sowieso beter.”

Jitze Peenstra uit Aldeboarn houdt zich namens het collectief It Lege Midden bezig met het agrarisch natuurbeheer in Midden-Fryslân. It Lege Midden, een van de zeven collectieven in Fryslân, richtte zich dit jaar op de vernieuwing van het weidevogelbeheer. ,,We hebben meer flexibiliteit. De boer kan nu drie dagen vooraf melden dat hij zijn land alsnog wil maaien, omdat er toch geen weidevogels zijn. Of hij kan, als blijkt dat er onverwacht veel vogels zijn, de maaidatum tegen een vergoeding op het laatste moment alsnog uitstellen.”

Dit jaar deden 165 boeren in het

gebied van It Lege Midden aan weidevogelbeheer, in totaal goed voor 3500 hectare. Peenstra schat dat dit 20 procent minder oppervlakte is dan vorig jaar.

Die teruggang is voornamelijk het gevolg van de provinciale clustering.

De beheergebieden liggen nu veel meer aaneengesloten dan voorheen.

Gebieden waar slechts op enkele stukken grond aan weidevogelbe-

We gaan ervan uit dat volgend jaar nog meer gebruik wordt gemaakt van de nieuwe mogelijkheden

heer werd gedaan, vielen af. Door die clustering moeten de maatregelen in totaal meer opleveren.

Peenstra zegt dat verschillende boeren dit jaar al op het laatste moment hun maaidatum aanpasten. ,,Maar de deelnemers moeten er ook aan wennen. We gaan ervan uit dat er volgend jaar nog meer gebruik van wordt gemaakt.”

Naast het uitgesteld maaien wordt bij het weidevogelbeheer subsidie gegeven voor boeren die in het weidevogelseizoen hun waterpeil laten verhogen en boeren die een of twee koeien per hectare laten grazen, zodat een weiland ontstaat met afwisselend hoog en laag gras. Ook die maatregelen zijn volgens Peenstra flexibeler geworden. Zo kan nu ook een derde koe per hectare worden toegestaan, als het gras erg hard groeit.

Steenmarter De telcijfers van dit jaar zijn nog niet bekend, maar Peenstra verwacht dat het ondanks de nieuwe maatregelen weer een slecht weidevogeljaar was. ,,We hebben net als vorig jaar heel veel last van predatie, vooral van de steenmarter. Vorig jaar was het bar en boos. Dit jaar lijkt de situatie in enkele gebieden positiever te zijn, maar over het algemeen is de predatie nog steeds heel groot.”

Door die predatie en andere oorzaken is volgens Peenstra nog weinig te zeggen over de effecten van het nieuwe stelsel. ,,Daarvoor is meerjarig wetenschappelijk onderzoek nodig.

Maar één ding is wel zeker: door de

flexibiliteit belandt het geld beter op de plaats waar het nodig is.”

Bij het nieuwe stelsel van agrarisch natuurbeheer is in Fryslân dit jaar voor het eerst ook subsidie beschikbaar voor twee relatief nieuwe onderdelen: akkervogelbeheer en het beheer van leefgebieden van vissen, amfibieën en dergelijke. Een deel van het gebied van It Lege Midden is aangewezen voor dat laatste, het beheer van de zogenoemde natte dooradering.

De campagne om boeren te werven voor natuurbeheer bij sloten en poelen is twee weken geleden begonnen Peenstra vertelt dat It lege Midden dit jaar daarvoor plannen heeft gemaakt, samen met het collectief Elan (Zuidoost-Fryslân). ,,It Lege Midden kan 200.000 euro per jaar uitgeven voor natte dooradering. Dat geld is er ook dit jaar al, maar dat was voor ons te vroeg. We hebben ons eerst gericht op de omschakeling naar het nieuwe stelsel bij weidevogelbeheer. Nu dat loopt, kunnen we ook bezig met natte dooradering.”

Door grasland later te maaien, wordt de kans groter dat kievitskuikens kunnen overleven. Foto: Marcel van Kammen

Twee weken geleden zijn It Lege Midden en Elan begonnen met een campagne om boeren enthousiast te maken. Ze kunnen een vergoeding krijgen wanneer ze jaarlijks slechts een deel van de sloten rondom hun weilanden hekkelen en geen mest uitrijden tot vijf meter van de slootrand, zodat een botanische rand ontstaat.

Ook worden de sloten van boeren die zich aanmelden gebaggerd, om het water op diepte te houden. ,,Die maatregelen zijn bedoeld voor diersoorten als de grote en kleine modderkruiper, de bittervoorn en de zwarte stern”, vertelt Peenstra.

Het collectief heeft voor de uitwerking van de maatregelen contact gehad met een speciale vissenwerkgroep. ,,Ook zijn we op excursie geweest in Noord- en Zuid-Holland, waar al meer ervaring is met deze vorm van agrarisch natuurbeheer.”

Overigens lanceerden ook de collectieven langs de waddenkust - waar geld is voor akkervogelbeheer, de tweede relatief nieuwe vorm van agrarisch natuurbeheer - onlangs een campagne om meer boeren te trekken.

Peenstra zegt dat de komende maanden moet blijken of genoeg boeren enthousiast te maken zijn voor de maatregelen voor vissen en amfibieën, iets heel anders dan het weidevogelbeheer dat boeren gewend zijn. Peenstra: ,,Ik hoop dat we volgend jaar op minimaal honderd kilometer aan sloten uitkomen. Er hebben zich al wel enkele boeren gemeld, maar er kunnen nog veel bij.”

Probleempartij met bijvoorbeeld Bewaring ▪ Drogen met kachels groeischeuren? De smartgrader ▪ Losgestort of kisten sorteert ze er voor u uit!

▪ Talent ▪ Koeling Verpakken Smartgrader

▪ Rooibeschadiging ▪ Groeischeuren ▪ 30% betere maat ▪ Lengte sorteren

Tevens nog ruimte beschikbaar in de Talentbewaring.

Volg ons op www.facebook.com/koelhuisbergmans

Loon & Grondverzetbedrijf

STOP HONGER

HELP EEN BOER

• Sloopwerken • Asbestsanering • Dakbedekking • Zonnepanelen

Vanaf 2024 zijn asbestdaken en asbestgolfplaten verboden.

Tijd dus om nu na te gaan denken over een volledige renovatie van uw daken. Daarbij kunt u gelijk kosten gaan besparen door te investeren in zonnepanelen. Man&Mach helpt u hierbij. Met asbestsanering, het plaatsen van nieuwe dakbedekking en de installatie van zonnepanelen. Alles in één ervaren hand. Wel zo efficiënt en goedkoop.

Ook voor al uw sloopwerkzaamheden kunt u bij ons terecht!

WIJ zijn WEI! Wie zijn WIJ / WEI? Dé

STIP aan de horizon voor een GRONDGEBONDEN melkveehouderij!

Koe in de wei Gezinsbedrijven Landschappelijke waarden Weidevogels Platteland GROND BIODIVERSTEIT geen mestproblemen Wij zijn melkveehouders met liefde voor onze bedrijven én voor het landschap. Werken met passie in onze melkveebedrijven met grond erom heen: de koe én vogels in de wei.

Wij willen geen grote stallen in een koeien-loos landschap. Het aantal hectares grond bij onze bedrijven is in balans met ons aantal koeien en hun mest = grondgebonden.

Wij zijn Wei. Een uniek burger met boer initiatief in wording. Doel: laten wij ons samen uitspreken over hoe de melkveehouderij nu en in de toekomst eruit moet zien!

En u als Friese burger? Wilt u wij (wei)?

Wij zijn Netwerk GRONDig. De belangenorganisatie voor de grondgebonden melkveehouderij. Wij gaan voor WEI en daarmee voor bodembeheer, milieu en weidevogels in samenspel met het karakteristieke, Nederlandse landschap.

Sympathie voor onze melkveebedrijven is nodig, zie www.netwerkgrondig.nl en www.wijzijnwei.nl Als burger-donateur van Netwerk GRONDig steunt u voor tenminste 10 euro per jaar onze inzet voor behoud van grondgebonden melkveehouderij. Reserveer uw symbolisch stukje WEI!

IBAN: NL45TRIO0254703283 T.n.v. Netwerk GRONDig O.v.v. uw naam, woonplaats en mailadres

&

GA NAAR ONZE WEBSHOP

T: 085 - 487 46 04 | info@engeldot.nl | www.engeldot.nl

Jan van Wijhe Jelle Booi

Jeroen Koskamp

Jacco Trap.

T: 0512 - 54 41 01 | info@mezutec.nl | www.mezutec.nl

Uw partners in waterbehandeling & pompen en leidingsystemen!

52

Landbouw

Vrijdag 2 september 2016

HZPC Innovatie van de aardappel, in binnen- en buitenland Gerard Backx (57) is al weer vijftien jaar bestuursvoorzitter van HZPC Holland. Het in Joure gevestigde bedrijf is bekend van de pootaardappelen. Maar HZPC is veel meer. Een gesprek over groei in China, friet uit een automaat en liefde voor de aardappel.

Lodewijk Born

H

et is moeilijk om een gaatje te vinden in de agenda van Gerard Backx. Hij is net vier dagen terug uit het buitenland en ,,morgen zit ik al weer in het vliegtuig.” Het is part of the job, want als je de aardappelwereld kent, weet je dat deze internationaal georiënteerd is.

En zeker als je onderdeel bent van HZPC, met het hoofdkantoor in Joure waar zo’n tachtig mensen werken. ,,Ons mailverkeer hier in het bedrijf gaat in het Engels en als je in de kantine bij collega’s aan tafel zit, die een internationale achtergrond hebben, schakel je ook over in Engels. Voor ons is dat niet meer dan vanzelfsprekend.”

Backx somt op welke nationaliteiten er bijvoorbeeld in Nederland zelf werken. ,,We hebben werknemers

uit natuurlijk Nederland, maar ook mensen uit Iran, Hongarije, Finland, Spanje, Polen en Portugal rondlopen.

Wij zoeken naar de beste mensen als het gaat om de vakgebieden waar wij specialisten nodig hebben. Zo hebben we een Iraanse die in Hongkong gestudeerd heeft en nu bij ons werkt.” Vaak zoeken zulke werknemers het bedrijf zelf op als er vacatures zijn. HZPC Holland is dan ook een innovatieve wereldleider in aardappelveredeling, pootgoedhandel en productconcepten. Het bedrijf heeft zo’n driehonderd medewerkers in meer dan tien landen, en exporteert naar meer dan tachtig landen, bijvoorbeeld Israël, maar ook naar Roemenië en Libië.

Backx kwam er in 2001 binnen toen net de fusie tussen Hettema en ZPC was afgerond. Taak voor hem was om het bedrijf samen te smeden tot één organisatie die zich kon richten op nieuwe markten. ,,Dat ging in

het begin moeizaam, ook omdat we merkten dat we niet op alle terreinen voldoende expertise in huis hadden.”

De organisatie is enorm gegroeid.

Het bedrijft heeft anno 2016 een beurswaarde van 100 miljoen en maakte vorig jaar 4,5 miljoen euro winst. Er zijn vijf poten: Traditional, Retail Fresh, French Fries, Crisps en Peeled.

Groei wereldbevolking Wat voor de meeste Nederlanders maar gewoon de basis is van de warme maaltijd - de aardappel - daar heeft HZPC een veel grotere visie. ‘In ons werk willen we een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van verantwoorde voeding voor een groeiende wereldbevolking. Dit klinkt misschien als een nobel streven voor een commercieel bedrijf, maar voor ons is het absoluut realistisch. We zijn ervan overtuigd dat onze aardappelen echt een verschil kunnen maken in de wereld. Waarom? Omdat aardappelen hét antwoord zijn op de stijgende vraag naar voedsel’, zo is de filosofie van de bestuursvoorzitter opgetekend op de website. Het jaarthema van dit jaar: ‘Feeding the world’.

De wereldbevolking zal naar verwachting groeien van 7,5 miljard in 2015 naar 9,8 miljard in 2050, dus daar ligt een grote uitdaging meent Backx.

De HZPC-organisatie heeft momenteel vijftien deelnemingen binnen en buiten Europa. De vestigingen in Nederland, Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Polen, Fin-

land, Rusland, Canada, Argentinië, India en Chili hebben lokale productie. De vestigingen in Spanje, Portugal, Italië en China opereren als verkoopkantoor.

Het bedrijf verhandelde vorig jaar tegen de 700.000 ton pootgoed, waarvan de helft bij Nederlandse akkerbouwers gerooid werd. In totaal zijn er 700 telers aangesloten bij de HZPC met 18.000 hectare aan areaal. Nederland is een topland als het gaat om aardappelexport omdat hier een zeer goede infrastructuur is, bijvoorbeeld naar de havens en over wegen. Ook is de kennis in ons land als het gaat om ras-ontwikkeling en kwaliteitscontrole het beste ter wereld, bijvoorbeeld door instituten als de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit

Russen zijn echte aardappeleters, gemiddeld honderd kilo per jaar per persoon

De oogst van aardappelen bij Marsum eerder deze zomer. Ook bij tropische temperaturen is er doorgewerkt. Foto: Martin Oscar de Jong

(NVWA) en de Nederlandse Algemene Keuringsdienst (NAK). Wageningen University is dé plek waar ,,allemaal Chinezen naar toe gaan om kennis te verwerven”, legt Backx uit. ,,Ik denk dat het ook goed is om wat wij hier in Nederland hebben opgebouwd aan expertise te delen, om zo ook andere landen verder te helpen.”

Dat gebeurt onder meer vanuit Metslawier, waar het kweekbedrijf zit met een Research & Developmentafdeling. Na jaren van plantenverdeling en het uitproberen van de nieuwe nummers op proefvelden komen er zo nieuwe geregistreerde rassen als de Morgana en Sundance op de markt. ,,Wij kijken vérder dan de aardappelsector als het gaat om rasontwikkeling. We hebben bijvoorbeeld iemand binnengehaald die alles weet van kweektechnieken uit de tomatenwereld.”

China HZPC is al vele jaren actief in China en heeft er sinds vorig jaar een eigen vestiging. Backx was in 2015 een van de sprekers op het 9th World Potato Congress in Yanqin (district Beijing). ,,Wegens protectionisme daar kunnen en mogen wij geen eigen pootgoed naar China exporteren. Wel zijn we nu, samen met de Chinezen bezig om daar aardappelrassen te introduceren. In licentie worden al wel bestaande HZPC-rassen in de markt gezet. Een voorbeeld is het ras Innovator voor de frites-industrie.”

China is een land met grote ambities als het gaat om de aardappel. Het is nu nog vooral een rijst- en noedelsetende natie, maar als het aan de regering in Beijing ligt gaat dat snel veranderen. ,,Er was in 2015 vijf miljoen hectare aan areaal voor aardappelen.

De bedoeling is dat dit in 2020 zes miljoen is.” De regering is bezig met een enorm hervormingsprogramma om deze ambitieuze doelstelling werkelijkheid te laten worden. De reden waarom er meer Chinezen aan de aardappel moeten is niet alleen omdat er 1,3 miljard monden gevoed moeten worden, maar ook een economische. ,,Het gebrek aan water in het land. Aardappelen kunnen in een korte tijd - tachtig tot negentig dagen - worden geteeld en hebben 30 procent minder water nodig dan andere belangrijke voedingsmiddelen zoals rijst, tarwe of maïs. Ook bevatten aardappelen meer belangrijke voedingsstoffen: vitaminen, vezels en mineralen. Je hoeft met aardappelen ook niet te wachten tot het gewas rijp is, zoals met rijst en mais, dus je kunt eerder beginnen te oogsten. Als het moet al vanaf vijftig tot zestig dagen.” Het uiteindelijke doel van de Chinese overheid is om de huidige aardappelconsumptie van vijftien kilo per hoofd van de bevolking met 50 procent (!) te verhogen. In het land woont dan wel 20 procent van de wereldbevolking, maar het land heeft slechts 10 procent van de landbouwgrond in de wereld. ,,Je hebt heel veel bergachtig gebied. De regering wil dat waar tot nog toe rijst of tarwe wordt verbouwd, er straks prachtige aardappelvelden te zien zijn.”

Een ander land dat als groeimarkt wordt gezien is Rusland. In januari van dit jaar nam HZPC alle aandelen

Landbouw

Vrijdag 2 september 2016

53

gebeurt. Ook als het gaat om politieke onrust. De Arabische Lente had bijvoorbeeld grote gevolgen voor Algerije waar de olieprijs kelderde. Met als gevolg een forse inkrimping van de import van poortaardappelen door het ontbreken van harde valuta uit de olieopbrengsten.

Obesitas Ondertussen is er natuurlijk ook de Nederlandse markt waarop volop geinnoveerd wordt. Zo is er het concept 58 Potatoes, een positionering om een consumentengroep aan te spreken die lekker eten met gezonde producten zeer belangrijk vindt. Dit zijn aardappelen met 58 kilocalorieën per 100 gram. Zo’n dertig procent minder dan gemiddelde aardappe-

Het is goed om wat wij hier in Nederland hebben opgebouwd aan expertise te delen

Topman Gerard Backx van aardappelhandelshuis HZPC in Joure. Foto: Marchje Andringa

over van HZPC Sadokas Oy uit Finland en kreeg daarmee steviger voet aan de grond in het land van Poetin.

Sadokas verkoopt namelijk Russische, Finse en Nederlandse pootaardappelen en is zo dé schakel naar de export naar de Oostblok-grootmacht. ,,We hebben als Nederlandse sector te maken met de EU-sancties die zijn opgelegd. Rusland had toen al een maatregel afgekondigd dat er geen

aardappelen Rusland in mogen. Voor pootaardappelen zijn de laatste jaren uitzonderingen gemaakt.” Daarom zet HZPC vol in op de Russische markt. ,,Russen zijn echte aardappeleters. Gemiddeld honderd kilo per jaar per persoon, buiten de grote steden. Met name op het platteland is dit het dagelijkse voedsel.” Ter vergelijking: Nederlanders consumeren jaarlijks zestig kilo aardappelen per per-

soon, waarvan de helft vers en de andere dertig kilo verwerkt in producten als patat en chips.

Red Scarlett is in Rusland het belangrijkste ras. Daarnaast doen de Colomba en de Sylvana het goed. ,,Er wordt ongeveer 2,5 miljoen hectare aan aardappelen geteeld. Dat is meer dan in geheel West-Europa. Je kunt echter niet maar overal aardappelen gaan verbouwen. Dat heeft te maken

met de ziektedruk door het wisselende klimaat. Goede teeltgebieden zijn er rond Moskou, op de Kaukasus en bij Krasnodar.”

Zo heeft Backx over heel wat landen een eigen verhaal te vertellen.

Over India, Bangladesh, over de expansie van de aardappelteelt op het Afrikaanse continent. En hoe je als internationaal bedrijf maar te dealen hebt met van alles wat er in de wereld

len. ,,Wij voelen ons als bedrijf maatschappelijk verantwoordelijk om innovatief mee te denken in hoe je mee kunt helpen om de obesitasepidemie te lijf te gaan. Dat doen we bijvoorbeeld ook met onze French Fries-tak.

Een goed gebakken frietje bevat helemaal niet veel vet, zoals veel mensen denken. Maar wij denken ook mee in nieuwe manieren van het bereiden van friet: via hete lucht.” Op de universiteitscampus in Wageningen staat nu al zo’n frietautomaat, compleet met touchscreen waarop je aan kan geven of je er mayonaise of curry bij wilt. Het kan best zo zijn dat het nieuwe HZPC-frietras Explorer daar in de toekomst ook uitkomt.

Backx ziet het als uitdaging dat jonge Nederlanders het gewoon blijven vinden dat zij, net hun als ouders en grootouders, aardappelen op tafel zetten. ,,Je ziet dat de gemiddelde consumptie van aardappelen nog steeds aan het dalen is.” Dat komt omdat andere, ‘snelle gerechten’, als pasta en rijst de voorkeur genieten.

De jongere generatie, zoals studenten, neemt vaak de tijd niet om aardappelen te schillen en te koken. ,,Je ziet echter wel dat dertigers en in gezinnen met jonge kinderen de aardappelen dan later wel weer op het menu komen. Aan ons is het de taak om te laten zien hoe mooi en lekker het product de aardappel is, in al z’n variaties.” HZPC is daarom ook aangesloten bij het nieuwe Kennisplatform Aardappelen, een online vraagbaak over hoe gezond aardappelen zijn.

HZPC houdt op donderdag 10 en vrijdag 11 november 2016 de HZPC Potato Days 2016 in Joure

Nieuwbouw, renovatie, onderhoud, reparaties en keuringen van

mestopslagsystemen Pas Mestopslagsystemen is al meer dan 30 jaar dé specialist. Van bouwaanvraag tot eindproduct.

Wij leveren: • Emaille silo’s • Betonnen silo’s: prefab elementen, en ter plaatse gestort • Thermoplast silo’s • Kunststof silo’s • Mestbassins • Mestzakken • PVC spankappen • Drijfdekken en linings • Keuringen alle soorten mestopslag

De Giek 31, 9206 AS Drachten Tel. (0512) 582058 Internet: www.pastanks.nl E-mail: info@pastanks.nl

Advies en begeleiding voor agrarische ondernemers bij het verkrijgen van een passende financiering u inzicht in uw liquiditeit en handvaten om uw liquiditeit beter te beheersen.

Na in 2015 te zijn gestart als crowdfundingplatform, breidt Agrifinance nu haar dienstverlening uit met het adviseren en begeleiden van agrarische ondernemers. Onze dienstverlening is gericht op bedrijfskundige vraagstukken, bancair advies en het begeleiden van agrarische ondernemers bij het verkrijgen van een passende financiering. Met onze roots, stevig verankerd in de agrarische sector en met veel bancaire kennis en ervaring, zijn de medewerkers van Agrifinance uw partner bij uitstek.

Achtergrond De tijd dat banken aan de keuken investeringsplannen goedkeurden is al lang voorbij.

Door veranderde regelgeving en kostenreductie, is de klantbediening door banken in de afgelopen jaren sterk veranderd. Steeds vaker loopt het contact via het digitale kanaal en wordt een financieringsaanvraag online beoordeeld. Een helder plan met een goed onderbouwde prognose is dan van groot belang

Adviseur in uw regio Onze adviseur in uw regio is Johannes Bakker. Johannes

om de gewenste financiering te verkrijgen. Een plan waaruit blijkt dat de ondernemer goed heeft nagedacht over de consequenties van de geplande investering voor het rendement, de vermogenspositie en de kasstroom.

Bancair advies en begeleiding Het schrijven van een helder plan en het opstellen van een goed onderbouwde begroting, is voor veel ondernemers geen dagelijks werk. Een goede adviseur die de ondernemer hiermee kan helpen is dan van groot nut.

Bent u ondernemer en van plan een investering te doen waar u externe financiering voor nodig heeft, dan denken wij graag met u mee. Samen met u kijken we of de investering past in uw korte- en lange termijn

Energie is een belangrijke kostenpost in de melkveehouderij.

Met een energiezuinig melkkoelsysteem van Mueller kunnen melkveehouders het energieverbruik op hun bedrijven behoorlijk verminderen.

Bijvoorbeeld met de Mueller Scroll en E-Star® koelmachine (allebei TNO getest) en Fre-Heater®. Wilt u weten hoeveel u kunt besparen?

Onze adviseurs bekijken graag met u hoe we de energierekening omlaag kunnen krijgen.

Om het beste uit het koelsysteem te halen en nóg energiezuiniger te koelen, kunt u zelf ook maatregelen nemen. Bijvoorbeeld door regelmatig de koelmachine schoon te spoelen. Of door de koelmachine af te schermen, zodat hij alleen nog maar frisse lucht van buiten aanzuigt. Op onze website staan instructiefilmpjes waarin we uitleggen hoe u dit kunt doen.

De melktank De Mueller melkkoeltank vormt de basis van onze melkkoelsystemen en onderscheidt zich in kwaliteit, afwerking en koeleigenschappen.

strategie. Daarna brengen we de consequenties van de investering voor uw financiele positie in beeld. Is de investering financieel haalbaar, dan maken we een financieringsplan.

Hierin beschrijven we hoe de investering het beste gefinancierd kan worden.

We kijken dan naar alle financieringsmogelijkheden die er zijn zoals bancair, lease, crowdfunding, private investeerders etc. Aansluitend

De tanks worden geproduceerd in Nederland en zijn leverbaar in horizontale en verticale types.

24-uurs service Continuïteit in bedrijfsvoering is cruciaal. Om deze continuïteit te waarborgen staat onze serviceorganisatie voor u klaar, 24 uur per dag. In geval van een onverhoopte storing en natuurlijk voor onderhoud en installatie. Om service te verlenen en de kwaliteit van uw melkkoelinstallatie op het hoogste niveau te brengen.

kunnen wij u begeleiden bij het vinden van de juiste financier.

Bedrijfskundig advies Ook als u geen investering gaat doen, kan het nuttig zijn om uw bedrijf tegen het licht te houden, een soort APK voor uw bedrijf.

U wilt immers het maximale rendement halen uit uw bedrijf.

Onze adviseurs gaan graag met u in gesprek om te kijken waar voor uw bedrijf kansen liggen voor verbetering. Afhankelijk van uw sector, kunnen wij uw bedrijf vergelijken met een groep vergelijkbare bedrijven (benchmark) op financiele, bedrijfkundige en technische kengetallen.

Heeft u liquiditeitsproblemen, dan helpen wij u graag met het opstellen van een liquiditeitsplan. Hiermee krijgt

heeft jarenlange ervaring als agrarisch accountmanager en financieringspecialist bij verschillende banken. Hij wil zijn kennis graag inzetten om agrarische ondernemers te adviseren en te begeleiden.

Johannes is bereikbaar op telefoonnummer (06) 82 05 96 88. Meer informatie over Agrifinance vindt u op onze website, www.agrifinance.nl.

Een zakelijke lening aanvragen.

Wanneer het u uitkomt.

Met onze online diensten kunt u meer dan u denkt Heeft u een zakelijke financiering nodig om bijvoorbeeld uw investering te financieren? Via Rabobank.nl/financieren kunt u uw aanvraag eenvoudig voorbereiden. Zo weet u sneller wat uw mogelijkheden zijn.

Ga naar Rabobank.nl/financieren.

Een aandeel in elkaar