«Γιατί ξεχνάω...;» « Πως πρέπει να το ψάξω;»
«Μηπως έχω άνοια;»
«Δυσκολεύομαι να βρω τη σωστη λέξη, «κολλάει» το μυαλό μου, τι μου συμβαίνει...;» «Που μπορώ να αποτανθώ;»
Π
ολύ συχνά οι άνθρωποι ανησυχούν επειδή ξεχνούν. Αναρωτιούνται «Mήπως η δυσκολία να βρω τη σωστή λέξη δεν θα έπρεπε να συμβαίνει στην ηλικία μου;», «Μήπως η απώλεια της νοητικής σπιρτάδας ή της δυσκολίας στις συζητήσεις οφείλεται σε κάποια νόσο; », «Πως πρέπει να το ψάξω;»,«Ποιος γιατρός θα με εξετάσει;»…
«Μήπως έχω άνοια;» Τα άτομα που παρουσιάζουν δυσκολίες στη μνήμη τους θα πρέπει να εξετάζονται σωστά, ώστε ο ιατρός να διαγνώσει εκφυλιστική άνοια και όχι φυσιολογική «αμνησία». Πολλές ψυχολογικές διαταραχές μπορούn να μιμηθούν άνοια όπως το άγχος, η κατάθλιψη, η σχιζοφρένεια, η υπόκριση. Η πλέον συχνή «ψευδοάνοια» είναι η κατάθλιψη και η διάκριση της από την άνοια πολλές φορές μπορεί να είναι κλινικά δύσκολη, ωστόσο η θεραπευτική ανταπόκριση στην κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή συχνά μας δείχνει το διαγνωστικό μας δρόμο. Στο παρελθόν, στους ηλικιωμένους ασθενείς που εύκολα ξεχνούσαν βιαστικά έμπαιναν διαγνώσεις όπως «μεγάλη ηλικία» ή «γεροντική άνοια». Στις μέρες μας, σε αυτούς τους ασθενείς πολύ εύκολα τίθεται η «ταμπέλα» της «νόσου Alzheimer» χωρίς να έχει προηγηθεί η απαραίτητη διερεύνηση. Οι πιο συχνές αίτιες άνοιας που δυνητικά είναι αντιστρέψιμες ή που μπορεί να επιβραδυνθεί η εξέλιξη τους πρέπει να λαμβάνονται πάντοτε υπόψη.
Η εξέταση από τον ειδικό Νευρολόγο καθώς και τα στοιχεία από τη νευροψυχολογική εξέταση από εξειδικευμένο Νευροψυχολόγο και προχωρημένες τεχνικές νευροαπεικόνισης όπως η μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου οδηγούν στη διάγνωση. Ο νευρολόγος δίνει προσοχή σε κάθε συνυπάρχουσα νόσο που μπορεί να προσβάλλει τη μνήμη, όπως συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, αρρύθμιστος σακχαρώδης διαβήτης, υποθυρεοειδισμός, ανεπάρκεια βιταμίνης Β12, νόσος του Parkinson και άλλες νόσοι, χρόνια λοίμωξη ουροποιητικού.
Σήμερα, η νόσος Alzheimer προκαλεί έντονο φόβο. Οι ασθενείς με άνοια συχνά δίνουν φτωχό ιστορικό, στερούνται ευχέρειας χρήσης της γλώσσας για να εξηγήσουν συνυπάρχουσα σωματική νόσο και συχνά παρατηρείται εκσεσημασμενη αλλαγή στην προσωπικότητα τους. Καθώς εξελίσσεται η άνοια τα προβλήματα συμπεριφοράς καθίστανται κυρίαρχα όπως π.χ.: οι συχνές ερωτήσεις ή η σωματική επιθετικότητα, η λεκτική επιθετικότητα με κραυγές, η ανησυχία με περιπλάνηση και οι διαταραχές του ύπνου, με νυκτερινή ακαθισια, αϋπνία και σύγχυση μέρας/νύχτας. Η παρουσίαση της διάγνωσης από τον θεράποντα ιατρό πρέπει να γίνεται σταδιακά και με ευαισθησία, λαμβάνοντας υπόψη τις αντιδράσεις του ασθενούς και της οικογενείας του. Σε μερικούς ασθενείς ο λόγος προσβάλλεται πρώτος σε σχέση με τη μνήμη. Σε άλλους η απώλεια των λειτουργιών του μετωπιαίου λοβού ή των εκτελεστικών λειτουργιών, όπως ο σχεδιασμός και η οργάνωση μπορεί να κυριαρχούν στην πρώιμη κλινική εικόνα. Συχνά παραμένουν νησίδες λειτουργιών που δεν προσβάλλονται παρά μόνον στα τελικά σταδία της νόσου. Ο έμπειρος κλινικός Νευρολόγος θα
οικοδομήσει επί αυτών των νησίδων για να σχεδιάσει τη στρατηγική αντιμετώπιση του ασθενούς, τόσο φαρμακευτικής όσο και συμπεριφοράς. Είναι σημαντικό να μεγιστοποιούνται τα θετικά στοιχεία του κάθε αρρώστου και συχνά είναι δυνατό να λυθούν προβλήματα με ένα δημιουργικό τρόπο μετά από προσεκτική ανάλυση τους. Για παράδειγμα, η 74χρονη νοικοκυρά με οργανωτικές και νοηματικές δυσκολίες και ιδεοκινητική απραξία δεν μπορεί να σχεδιάσει το μαγείρεμα ενός γεύματος, αλλά μπορεί να ακολουθησει οδηγίες και να αντιγράφει κινήσεις και έτσι μπορεί να ετοιμάσει ένα δείπνο υπό καθοδήγηση. Οι τυποποιημένες οδηγίες δραστηριοτήτων περιορίζουν το άτομο και αγνοούν τις ιδιαιτερότητες του όσον αφορά τις σκέψεις, τα αισθήματα και τη συμπεριφορά του. Η αντιμετώπιση μπορεί να βελτιωθεί αν γνωρίζουμε τα προηγούμενα ενδιαφέροντα, χόμπι και παρέες του αρρώστου.
Εξεταστείτε για προβλήματα μνήμης στο Νευρολόγο σας και στα εξειδικευμένα Ιατρεία Μνήμης. Επιμέλεια κειμένου: Μάτση Σταυρούλα, Νευρολόγος, Επιστημονικός συνεργάτης Β΄ Πανεπιστημιακής Νευρολογικής Κλινικής “ΑΤΤΙΚΟ” Νοσοκομείο”
Καλλιτεχνική Επιμέλεια: